rscproject.org - Regional Environmental Center

rscproject.org - Regional Environmental Center

cZerwiec 2010 | numer 5
signpost
wyzwanie:
redukcja co2
© 2011 — regionalne centrum ekologiczne dla europy wschodniej i Środkowej.
droga ku
niskoemisyjnej
przyszłości
Projekt dobiega końca, toteż partnerstwo RSC przygotowuje końcową publikację: informator
podsumowujący zebraną wiedzę na
temat włączenia kwestii klimatycznych i kwestii niskoemisyjnych do
regionalnych programów rozwoju i
strategii. Ukończono prace nad
wskaźnikami redukcji CO2 służącymi do oceny strategii łagodzenia
skutków zmian klimatycznych;
dokument dotyczący włączenia
kwestii zmian klimatycznych do
strategicznej oceny od-działywania
na środowisko; oraz analizę kwestii
związanych z emisją CO2 w gospodarkach trzech regionów. Odbyły
się trzy seminaria poświęcone budowaniu potencjału i cztery akcje
pilotażowe dla przekazania dobrych praktyk.
Partnerzy RSC: Cornwall
Council • Cornwall Development
Company (UK) • Gmina
Wrocław (PL) • University
of Debrecen, Centre for
Environmental Management
and Policy (HU) • LaMoRo
Development Agency (IT) •
Liguria Region (IT) • La Rioja
Region (SP) • Marche Region
(IT) • Malta Environment and
Planning Authority • Bulgarian
Ministry of Regional
Development and Public Works •
Burgenland Regional
Management (AU) • Regional
Environmental Center for Central
and Eastern Europe (HU)
Do roku 2050 Europa mogłaby ograniczyć większość emisji gazów cieplarnianych. W dużym
uproszczeniu można powiedzieć, że stanowi to
podstawę planu Komisji Europejskiej, mającego na
celu przejście do konkurencyjnej gospodarki
niskowęglowej w roku 2050. Lecz na razie kraje
Europy podejmują zaledwie jedną trzecią kroków
niezbędnych do transformacji swoich gospodarek.
Stawienie czoła wyzwaniu zmiany klimatu
oznacza nałożenie ograniczeń w sferze biznesowej
i społecznej. Jednakże w aspekcie globalnego
Margarita atanasoVa: project manager rsc,
Ministerstwo rozwoju regionalnego i prac
kryzysu ekonomicznego, może to być także
publicznych Bułgarii.
szansa na rozwój. Według planu 2050, aby przejść do gospodarki niskowęglowej i zebrać owoce tej przemiany (w tym niższe rachunki za ropę),
UE będzie musiała inwestować dodatkowe 270 mld euro rocznie przez najbliższe cztery dekady.
Gospodarka Bułgarii charakteryzuje się obecnie wysokim poziomem energochłonności i niskim
poziomem reakcji na problemy zmian klimatycznych. Jako że wszystkie kraje UE są zobowiązane osiągnąć 20-procentowy udział źródeł odnawialnych w produkcji energii, rząd Bułgarii
zadeklarował “chęć” stymulowania wymaganych ogromnych inwestycji. Lecz jak? Poprzez
finansowanie z programów handlu uprawnieniami do emisji CO2? Krajowy plan nie został
jeszcze przyjęty. Poprzez instrumenty finansowe ze Strategii Efektywności Energetycznej? Nie
zostało to jeszcze zatwierdzone. Poprzez jakiś sekretny plan trzymany na podorędziu? Na to
proste pytanie nie ma jasnej odpowiedzi.
W ramach projektu RSC Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Prac Publicznych wprowadziło akcję pilotażową w celu włączenia RCCI w system nadzoru dla regionalnych planów rozwoju.
Wskaźnik został obliczony dla sześciu regionów NUTS-2 w Bułgarii. Wyniki nie spełniały oczekiwań. Bułgaria pozostaje w tyle w każdej kategorii: brakuje ekspertów od zmian klimatycznych w
administracji lokalnej i państwowej; brak państwowych środków finansowych i wsparcia politycznego dla łagodzenia skutków zmian klimatycznych; niewielkie wykorzystanie odnawialnych
źródeł energii. RCCI zostanie włączone w nadzór w kolejnym okresie planowym w celu pomocy
Bułgarii w oszacowaniu długiej drogi, jaką to państwo ma przed sobą. Partnerzy RSC współpracowali przez ostatnie 3 lata, by wykorzystać potencjał regionalnych programów rozwoju do redukcji skutków zmian klimatycznych. Wierzę, że RSC pomogło wszystkim partnerom w
zrozumieniu, jak ich gospodarki wpływają na zmianę klimatu oraz jak mogą dążyć ku przyszłości
niskoemisyjnej. Mam nadzieję, że gdy projekt się zakończy, wszyscy partnerzy będą dalej pracować nad wspólnym celem ograniczenia emisji CO2.
Margarita atanasova, główny ekspert,
Ministerstwo rozwoju regionalnego i prac publicznych, Bułgaria
Poglądy wyrażone w niniejszym artykule są jedynie opiniami ich autorów, a nie RSC.
współfinansowany z europejskiego Funduszu
rozwoju regionalnego
działania możliwe dzięki programowi
interreg iVc
analiza emisji co2 i
związane z tym kwestie
ekonomiczne trzech
regionów europy
© 2011 — regionalne centrum ekologiczne dla europy wschodniej i Środkowej.
W ramach projektu RSC konsultanci
SQW, ICLEI–Europe i Mercados EMI
zostali poproszeni o zanalizowanie kwestii
związanych z emisją dwutlenku węgla w
gospodarkach trzech europejskich regionów: Kornwalii (Wielka Brytania), Burgenlandu (Austria) i Marche (Włochy).
Celem badania było wypracowanie
narzędzia ilościowego do porównania
różnych rozwiązań redukcji CO2 pod
względem kosztu, emisji dwutlenku węgla i
zatrudnienia. Uzyskane w ten sposób
narzędzie PACE (z ang. Priorytyzacja Działań na rzecz Gospadarki Niskoemisyjnej)
zostało rozwinięte w celu pomocy regionalnym strategiom i planowaniu działań
niskoemisyjnych. PACE umożliwia porównanie środków łagodzenia zmian klimatycznych, które dany region może brać pod
uwagę, np: energia odnawialna; inicjatywy
dla poprawienia efektywności energetycznej
i transportu; oraz zmiany w użytkowaniu
ziemi. PACE ma być na tyle elastyczne, by
poradzić sobie z nowymi czynnikami lub
zmianami w proponowanych strategiach.
Gdy karty danych zostaną już wypełnione
dla każdego z rozwiązań, można wykorzystać to narzędzie do porównania
wybranych rozwiązań dla każdego regionu
pod kątem kosztów, emisji CO2 i
tworzenia nowych miejsc pracy. PACE
tworzy uproszczone tabele i wykresy,
pokazujące decydentom, które środki
należy potraktować priorytetowo — wesprzeć lub doinwestować. Analizę można
łatwo modyfikować tak, by odzwierciedlała różne skale dla danych rozwiązań (np.
5MW, 10MW lub 50MW zdolności wytwarzania energii elektrycznej), jak i skale
czasowe dla ich przeprowadzenia, co daje
decydentom możliwość zaprezentowania
całej palety możliwości.
Wyniki końcowe opracowane w ramach
tej analizy zostały stworzone w taki
sposób, że samo narzędzie jak i analizy,
które ono umożliwia, są przekazywalne dla
innych regionów UE i stają się częścią
dziedzictwa projektu RSC. Zostaną one
włączone do informatora metodologicznego tworzonego jako wynik projektu.
Lindsay knuckey
Zdjęcia Z regionów partnerski ch: (zgodnie z ruchem wskazówek zegara, od lewej na górze)
kornwalijska farma wiatrowa; winnica w Burgenlandzie; zniszczenia po powodzi we włoszech;
gaj oliwny w Montemarcello w Ligurii; maltańskie łodzie rybackie.
drogi ku poprawie kondycji
klimatycznej: trzecie warsztaty
budowania potencjału rsc
13 i 14 kwietnia 2011 odbyły się ostatnie warsztaty budowania potencjału i seminarium tematyczne w Regionalnym Centrum Ekologicznym w Szentendre na Węgrzech.
Warsztaty skupiły się na prezentacji wyników końcowych dokumentu “Analiza
Kwestii Związanych z Emisją CO2 w Gospodarkach Trzech Regionów Europy”, opracowanego na podstawie projektu RSC. Wszyscy partnerzy chętnie zaznajamiali się z
tzw. narzędziem PACE (Priorytyzacja Działań na rzecz Gospadarki Niskoemisyjnej),
które zaprezentowano szczegółowo pierwszego dnia. Omówiono efekty zastosowania
narzędzia dla wszystkich trzech regionów oraz informacje zwrotne.
Warsztaty dawały także możliwość sprawdzenia statusu akcji pilotażowych
przeprowadzanych przez trzech partnerów: Uniwersytet Debreczyński (Węgry),
Region Ligurii (Włochy) i Agencję Rozwoju LaMoRo (Włochy). Działania te mają
na celu przekazanie doświadczeń w łagodzeniu zmian klimatycznych i adaptacji, oraz
rozwój modelowego regionu niskoemisyjnego. Bułgarskie Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego i Prac Publicznych przeprowadziło już czwartą akcję pilotażową zakończoną sukcesem.
Na warsztatach zaprezentowano także rozpoczęte już inicjatywy w regionach partnerskich, by podkreślić rolę budowania potencjału. Malta obecnie zastanawia się
nad przeprowadzeniem oceny potencjalnego zastosowania fotowoltaicznych paneli
słonecznych na budynkach rolniczych. Natomiast Kornwalia opracowuje dokładniejszy spis gazów cieplarnianych poprzez ocenę sektorowego rozkładu dwutlenku
węgla i danych dotyczących energochłonności. Te, jak i inne przykłady inicjatyw
pochodzące z samego RSC i z zewnątrz, wejdą do końcowej publikacji projektu –
informatora metodologicznego na temat włączenia adaptacji i łagodzenia zmian
klimatycznych w rozwój regionalny. Zawartość i czas publikacji informatora były
długo dyskutowane na warsztatach; informator powinien pojawić się we wrześniu
2011 roku.
Zsuzsanna keri
sea i zmiany klimatu w planowaniu regionalnym
Strategiczne oceny oddziaływania na
środowisko (SEA) i ocena
zrównoważonego rozwoju (SA) przewidują
systematyczny przegląd celów, instrumentów, planów i programów w świetle
wybranych kryteriów ochrony środowiska
i/lub zrównoważonego rozwoju. SEA
pozwala zespołom planującym lepiej
zrozumieć wpływ proponowanych planów
lub programów na przyrodę i całościowy
rozwój. Jako że zmiany klimatyczne są
częścią polityki środowiskowej i
zrównoważonego rozwoju, SEA i SA
stanowią ważną szansę włączenia zmian
klimatycznych w planowanie.
jest dumny z przynależności do rsc, mającej na celu wsparcie
zrównoważonej zmiany dotyczącej niskoemisyjności w
przemyśle w regionach europy. w Burgenlandzie 60 procent
zużywanej energii elektrycznej pochodzi już ze źródeł
odnawialnych. ale to wciąż za mało: Burgenland podjął
decyzje polityczne, by stać się energetycznie autonomicznym
do roku 2020. toteż chętnie poznamy nowe technologie
naszych partnerów z rsc i wymienimy się doświadczeniami.”
georg schachinger, general Manager
Zarządu regionalnego Burgenlandu gmbh, austria.
“region Ligurii i jego wydział ochrony Środowiska rozwijają
różne strategie dla zrównoważonego rozwoju. projekt rsc jest
jedną z takich strategii, i jest bardzo istotny, jako że ma na celu
wprowadzenie polityki zajmującej się problemem zmiany
klimatu i rozwijającej innowacyjne narzędzia do radzenia sobie z
tym zagadnieniem, jak np. regional climate confidence index
(wskaźnik regionalnego Zaufania klimatycznego). region Ligurii
kończy także akcję pilotażową, mającą na celu dokładną analizę
równowagi emisji co2 w regionalnym obszarze chronionego
krajobrazu Montemarcello Magra. Będzie to miało wkład w
planowanie zarządzania dla zrównoważonego rozwoju.”
renata Briano, radny, wydział ochrony Środowiska, region Ligurii.
Dyrektywa 2001/42/EC wymaga, by SEA
było przeprowadzane przez państwa UE
dla całego zakresu planów i programów
publicznych wpływających na środowisko.
SEA jest obowiązkowe dla strategii regionalnych, programów rozwojowych i
planów sektorowych.
Jednym z dalszych celów projektu RSC jest
zbadanie wykorzystania SA we włączaniu
działań klimatycznych i niskoemisyjnych w
planowanie regionalne. Grupa robocza
czterech partnerów RSC zidentyfikowała
główne kwestie i związki pomiędzy
SEA/SA a włączeniem zmian klimatycznych do dokumentów planowania. Informacje na temat poziomu doświadczenia i
wiedzy w regionach partnerskich RSC
zostały zebrane za pomocą ankiet; rozmów
z władzami, autorami planów i operatorami
SEA; i badań wtórnych.
Finalne studium, “Rola SEA/SA we włączaniu zmian klimatycznych w planowanie regionalne”, przedstawia porady dla poprawy
sytuacji. Daje wytyczne autorom planów,
decydentom i specjalistom przygotowującym plany i programy, pomagając usprawnić włączanie kwestii zmian klimatu na
każdym etapie SEA. Pozytywne doświadczenia i przykłady innowacyjnych
rozwiązań mogą pomóc regionom, którym
brak wiedzy i doświadczenia. Przegląd literatury debaty nad globalną zmianą klimatu
w kontekst regionalnych procesów rozwoju
i planowania.
Venelina Varbova
© 2011 – regionalne centrum ekologiczne dla europy wschodniej i Środkowej.
“Biorąc pod uwagę ostatnie rozwiązania w japonii, Burgenland
glosariusz
Zdjęcia Z regionów partnerskich: opactwo san Michele, piemont; oraz niziny hortobagy, węgry.
akcje pilotażowe rsc
region Ligurii
Region Ligurii przeprowadził akcję pilotażową
w Regionalnym Obszarze Chronionego Krajobrazu Montemarcello Magra, mającą na celu
wprowadzenie efektywnych regionalnych
strategii dla zmian klimatycznych i osiągnięcia
celów Protokołu z Kioto oraz inicjatywy 2020-20. Obszar ten jest zainteresowany kwestiami ochrony środowiska i zrównoważonego
rozwoju, a wiele miast na tym terytorium posiada certyfikat ISO 14001 i jest zarejestrowanych
w EMAS (Europejski System Ekozarządzania
i Audytu). Akcja pilotażowa jest wprowadzana
w 21 miastach celem uzyskania dokładnej
równowagi emisji CO2 zgodnie z metodami
IPCC. Bierze się pod uwagę źródła emisji jak i
zdolność absorpcji fabryk celem zapewnienia
odpowiedniego zarządzania obszarem o zalesieniu 50 %. Zebrane dane zostaną użyte do
wyznaczenia obszarów o wyższej emisji i obszarów, w których można zwiększyć absorpcję
poprzez efektywne zarządzanie drzewostanem
celem zrównoważenia emisji z sąsiednich obszarów. Zastosowane także będą rozwiązania
handlu uprawnieniami do emisji.
Matteo graziani, irene sanguineti
LaMoro
Badania Regionu Piemont odkryły potencjał
włączenia kwestii zmian klimatycznych w
lokalne programy i plany SEA. Celem było zaprezentowanie kwestii adaptacji i łagodzenia
zmian klimatycznych w szerszym kontekście
oceny ochrony środowiska i zrównoważonego
rozwoju na poziomie terytorialnym, gdzie istnieje obowiązek zgłaszania emisji.
Ocena wpływu lokalnych planów na zmianę
klimatu jest zadaniem złożonym: trudno jest
określić ilościowo wpływy na poziomie
lokalnym i wpływ łączny na większym obszarze
geograficznym. Toteż uznano metodę jakościową za właściwszą, biorąc pod uwagę kwestie
skali makro związane z możliwym łagodzeniem
zmian klimatycznych i z akcjami adaptacyjnymi możliwymi do przeprowadzenia na
szczeblu lokalnym w ramach lokalnego prawa
i strategii dla zrównoważonego rozwoju i
ochrony środowiska wynikających z planów,
programów i dokumentów wydawanych przez
władze lokalne. Badanie to rozwinie możliwości władz lokalnych, a także odniesie się do
czynników w procesie SEA, podnosząc
świadomość i zwiększając siłę SEA w planowaniu lokalnym.
ochrona Środowiska i procesy wdrażania,
wydział ochrony Środowiska, region piemont.
północna część niziny
węgierskiej
Akcja pilotażowa Centrum Strategii i
Zarządzania Przyrodą Uniwersytetu w
Debreczynie obejmowała badania już
istniejących programów rozwojowych na
terenie Wielkiej Niziny. Plany działań na lata
2011-2013 dla programów operacyjnych
Narodowego Planu Rozwoju zostały ocenione
we współpracy z lokalnymi partnerami poprzez
specjalnie zaprojektowaną matrycę i siedem
wskaźników RCCI. Oceniono wpływy
bezpośrednie i pośrednie za pomocą
pięciopunktowej skali (od -2 za istotne
wpływy negatywne do +2 za istotne wpływy
pozytywne).
Przeprowadzono rozmowy z partnerami
celem uzyskania dodatkowych informacji.
Powstały w rezultacie raport wskaże
przewidywane wpływy programów rozwojowych na siedem wskaźników RCCI, co
pozwoli sformułować zalecenia dla
planistów i decydentów w regionie w celu
doskonalenia regionalnych planów rozwoju
na kolejny okres pod względem bezpieczeństwa klimatycznego.
Zoltan karacsonyi, tunde szabo
redakcja: dora almassy • Venelina Varbova • Zsuzsanna keri
współautorzy: renata Briano, Matteo graziani, irene sanguineti (region Ligurii) • ochrona Środowiska i procesy
wdrażania, wydział ochrony Środowiska, region piemont • Zoltan karacsonyi, tunde szabo (ceMp, Uniwersytet debreczyński) • Margarita atanasova (Ministerstwo rozwoju regionalnego i prac publicznych Bułgarii) • Lindsay knuckey
(spółka na rzecz rozwoju kornwalii) • georg schachinger, Ulrike pichler (Zarządzanie regionalne Burgenlandu)
projekt i opracowanie: tricia Barna • sylvia Magyar
adiustacja i korekta: rachel hideg
Zdjęcia: is tock • rsc partners • Venelina Varbova
wydawca: the regional environmental center for central and eastern europe
© 2011 — regionalne centrum ekologiczne dla europy wschodniej i Środkowej.
system handlu emisjami
Zanieczyszczeń (ets) –
System handlu pozwoleniami na
emisję gazów cieplarnianych w UE.
Jako zasadę przyjmuje komercjalizację przemysłowej emisji CO2.
ipcc – Międzyrządowy Zespół
ds. Zmian Klimatu
plan niskoemisyjny 2050 –
Inicjatywa Komisji Europejskiej,
by wyjść poza cele 2020 i pozbyć
się większości emisji gazów cieplarnianych w Europie do roku 2050.
Plan ten pokazuje, jak sektory
odpowiedzialne za emisję w
Europie (produkcja prądu, przemysł, transport, budynki, budownictwo i rolnictwo) mogą przejść
do gospodarki niskoemisyjnej w
ciągu najbliższych dziesięcioleci.
narzędzie pace: – Priorytyzacja działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej – Narzędzie
do analizy opracowane w ramach
projektu RSC.
sa – Ocena zrównoważonego
rozwoju
sea – Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko.
chcesz dowiedzieć się więcej o
projekcie? odwiedź naszą stronę:
www.rscproject.org
kontakt:
Venelina Varbova
[email protected]
dora almassy
[email protected]
(36-26) 504-000
aby zaprenumerować biuletyn,
proszę wysłać wiadomość na
adres: [email protected]
w celu zwiększenia oddziaływania
projektu i wykorzystania innych prac
tego typu, partnerzy projektu rsc
chętnie nawiążą kontakt z innymi
podobnymi inicjatywami,
poszczególnymi regionami z dobrą
praktyką w tej dziedzinie, jak również
firmami i/lub organizacjami, które
prowadzą badania na ten temat.