Działania wychowaw

tywność, atakują natomiast sferę moralną, duchową, religijną i społeczną, co
w konsekwencji prowadzi często do patologii.
Niewątpliwie do uzależnień młodzieży przyczynia się kryzys małżeństwa i rodziny oraz niedostateczna skuteczność wychowawców i struktur wychowawczych. Bywa, że sami rodzice nie wypełniają swoich obowiązków w sposób właściwy i odpowiedzialny. Katechizm Kościoła Katolickiego przypomina, że: „Rodzice pierwsi są odpowiedzialni za wychowanie swoich dzieci. Wypełniają tę
odpowiedzialność najpierw przez założenie ogniska rodzinnego, w którym panuje
czułość, przebaczenie, szacunek, wierność i bezinteresowna służba. Dom rodzinny jest właściwym miejscem kształtowania cnót. Wychowanie to wymaga nauczenia się wyrzeczenia, zdrowego osądu, panowania nad sobą, które są podstawą
wszelkiej wolności. Rodzice powinni uczyć dzieci podporządkowywać wymiary
materialne i instynktowne wymiarom wewnętrznym i duchowym. Na rodzicach
spoczywa poważna odpowiedzialność za dawanie dobrego przykładu swoim dzieciom… Dom rodzinny stanowi naturalne środowisko wprowadzania dzieci
w solidarność i odpowiedzialność wspólnotową. Rodzice powinni uczyć swoje
dzieci unikania fałszywych ustępstw i poniżania się, które stanowią zagrożenie
dla każdej społeczności ludzkiej…”. Na innym miejscu czytamy o zadaniach
dotyczących wychowawców: „…należy wymagać od osób odpowiedzialnych za
wychowanie, by nauczanie młodzieży obejmowało poszanowanie prawdy, przymioty serca oraz moralną i duchową godność człowieka”. Kryzys szkoły powodowany jest m.in. wyborem tych systemów pedagogicznych, które opierają się na
jednostronnej i naiwnej wizji wychowanka, które promują szkodliwe albo utopijne cele i metody wychowania, np. wychowanie bez stresów, mówienie o prawach
ucznia bez mówienia o ich obowiązkach. Również sami nauczyciele ulegają nałogom i nie radzą sobie we własnym życiu osobistym i zawodowym, przez co nie
dają dostatecznego i jasnego wzoru do naśladowania swoim uczniom. Toleruje się
postawy sprzeczne z normami społecznymi, a czasem wręcz zakazuje się usuwania ze szkoły nawet tych uczniów, którzy w sposób drastyczny łamią regulamin
szkoły czy deprawują rówieśników. Wymienione zjawiska sprawiają, że niektóre
szkoły stają się narzędziem okaleczonego wychowania oraz miejscem inicjacji
alkoholowej czy narkotykowej.
wykorzystana literatura: Z. B. Gaś, arkomania – wybrane zagadnienia, TZN,
Lublin 1987; A. Marzec-Tarasińska, Sytuacja rodzinna młodzieży zażywającej środki
odurzające, Stalowa Wola 1998; Z. Thille, I. Zgirski, Toksykomanie. Zagadnienia
społeczne i kliniczne, PZWL, Warszawa 1976; M Dziewiecki, Etiologia i profilaktyka
uzależnień, w: O godność osoby ludzkiej, red. L. J. Kułakowski, Radom 2002; Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994
=======================================================================
☺
ŁAPÓWKA
Pewien niepełnosprawny Mieszkaniec jednego z naszych DPS-ów
podchodzi do księdza kapelana i wręcza mu niewielką kwotę pieniędzy. Kapelan odżegnuje się, że nie może przecież od podopiecznego przyjąć pieniędzy. Ten jednak zaraz wyjaśnia: „Niech ksiądz
weźmie, dołoży trochę i kupi mi papierosy”.
=======================================================================
Odpowiedzialni
s. Agnieszka Koteja, [email protected] [0-12/413-55-99]
br. Marek Bartoś, [email protected] [0-12/42-95-664]
Któredy
?
UZALEŻIEI
8
(44)
2009
ASTOLATKOWIE [cz. I]
Prezentujemy fragmenty pracy licencjackiej br. Józefa, który studiował pedagogikę
resocjalizacyjną na „Ignacjanum”. Brat przeprowadził badania młodzieży uzależnionej,
przebywającej w katolickim ośrodku resocjalizacyjnym dla młodzieży (nie podajemy tu nazwy ośrodka, gdyż stosunkowo mała liczba
młodzieży mogłaby spowodować, że ktoś próbowałby przypisać wyniki konkretnym osobom.
W obecnym numerze podamy garść wiadomości
na temat uzależnień, zaczerpniętych z literatury, a następnie ukażemy postawy religijne młodzieży przebywającej w ośrodku.
br. JÓZEF - Przemysław
Gorzędzielski CFA
Działania wychowawczo-terapeutyczne wobec
młodzieży uzależnionej
od alkoholu, narkotyków i nikotyny na podstawie badań przeprowadzonych w […]
Uzależnienie – podstawowe pojęcia i definicje
[…] Środek odurzający jest to substancja naturalna lub syntetyczna działająca
na centralny układ nerwowy, wywołująca okresowe lub trwale zmiany w reakcjach psychicznych i fizycznych. Uzależnienie od środków odurzających to stan
okresowej lub przewlekłej intoksykacji, szkodliwej dla jednostki i społeczeństwa,
wywołany powtarzającym się zażywaniem środka naturalnego lub syntetycznego.
Stan ten charakteryzuje się następującymi objawami:
1) nieodpartą potrzebą (przymusem) przyjmowania środka i zdobywania go
wszelkimi możliwymi sposobami,
2) tendencją do zwiększania dawki,
3) psychicznym, a niekiedy fizycznym uzależnieniem od środka,
4) szkodliwością skutków dla jednostki i społeczeństwa. […]
Każdy z wyżej wymienionych sposobów używania środków odurzających
wiąże się ze specyficznymi zjawiskami w sferze psychospołecznej i fizjologicznej
organizmu. Do najczęściej obserwowanych należą:
1) „zależność psychiczna” – ma miejsce wówczas, gdy dana osoba bez środka
odurzającego źle się czuje, nieswojo, jest niespokojna, przygnębiona lub pobudzona
i odczuwa nieprzepartą potrzebę zażycia środka od którego jest uzależniona,
2) „zależność fizyczna” – pojawia się wtedy, gdy określona substancja weszła w skład metabolizmu komórkowego organizmu i w związku z tym jest potrzebna do prawidłowej przemiany materii. W przypadku jej braku mamy do czynienia z zespołem abstynencyjnym,
3) „zespól abstynencyjny” – obejmuje grupę objawów patofizjologicznych
(np. mdłości, pocenie się, drgawki skurcze, przewlekle bóle mięśniowe i stawowe, wymioty, biegunkę np.) pojawiających się na skutek braku w organizmie
środka odurzającego,
4) „zjawisko tolerancji” – jest związane z zależnością fizyczną i polega na
przystosowaniu się organizmu do przyjmowania substancji, co zmusza jednostkę
do systematycznego zwiększania wielkości lub (i) częstotliwości dawek dla osiągnięcia tego samego efektu,
5) „zależność społeczna” – występuje głownie w przypadkach politoksykomanii młodzieży i jest następstwem specyficznych interakcji społecznych młodego człowieka żyjącego w tzw. subkulturze narkomańskiej. Do stylu życia takiej
nieformalnej grupy rówieśniczej należy nie tylko wspólne zażywanie narkotyków,
ale i podejmowanie zespolonych wysiłków celem ich uzyskiwania i wzajemnego
przekazywania. Istotą tego zjawiska jest bardzo silne uzależnienie każdego
z członków grupy,
6) „tolerancja krzyżowa” – polega na tym, że wzrost tolerancji na jeden środek odurzający powoduje konieczność przyjmowania od razu większej dawki
innego środka,
7) „osoba uzależniona” – to osoba, która w wyniku używania w celach
niemedycznych albo nadużywania środków odurzających lub psychotropowych
znajduje się w stanie zależności od tych środków,
8) „osoba zagrożona uzależnieniem” – to osoba, która okresowo używa
środków odurzających lub psychotropowych albo środków zastępczych,
9) „intoksykacja” (zatrucie) – ostre lub przewlekle zaburzenie czynności narządów i tkanek lub ich uszkodzenie na skutek działania trucizny czy też innej
substancji toksycznej; stan będący następstwem przyjęcia substancji psychoaktywnej, któremu mogą towarzyszyć zaburzenia świadomości, procesów poznawczych, afektu, zachowania albo innych reakcji czy też funkcji psychofizjologicznych. Ciężkość zatrucia zaleczy od dawki substancji i związanego z tym stężenia
substancji we krwi,
10) „środek odurzający lub psychotropowy” – to każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, działająca na ośrodkowy układ nerwowy, umieszczona w wykazie środków psychotropowych, ustalonych przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej,
11) „środek zastępczy” – to substancja w każdym stanie fizycznym, stosowana zamiast lub w takich samych celach niemedycznych, jak środki odurzające
lub psychotropowe, umieszczona w wykazie trucizn lub środków szkodliwych,
ustalonych przez Ministra Zdrowia i Opieki Spleconej,
12) „zależność od środków odurzających lub psychotropowych” – to zespól zjawisk psychicznych, a niekiedy także fizycznych wynikających z działania
tych środków na organizm ludzki, charakteryzujący się zmianą zachowania i innych reakcji psychofizycznych w określonym środowisku oraz koniecznością
przyjmowania stale lub okresowo tych środków w celu doznania ich wpływu na
psychikę albo dla uniknięcia następstw wywołanych ich brakiem.
Czynniki wpływające na uzależnienie
[…] Ks. Dziewiecki podaje, że bezpośrednia przyczyna sięgania po środki
psychotyczne przez dzieci i młodzież jest związana z ich problemami emocjonalnymi, gdyż narkotyk czy alkohol może w sposób szczególnie skuteczny wpływać
na tę właśnie sferę. Wielu młodych szuka własnego szczęścia, czyli pragnie poprawić sobie nastrój, bez poprawiania własnego życia i postępowania. Substancje
psychotropowe okazują się patologicznie atrakcyjne dla tych, którzy przeżywają
stany lęku, niepokoju, rozgoryczenia, depresji. Dla tych, którzy cierpią na skutek
kompleksów, wewnętrznej pustki czy zaburzonych relacji międzyludzkich.
Szczególnie podatnymi na uzależnienia okazują się zwłaszcza ci młodzi, którym
brakuje pogłębionych pragnień i aspiracji, którzy nie odróżniają dojrzałych i zaburzanych sposobów korzystania z wolności, którym brakuje dojrzałości duchowej i religijnej, którzy nie budują więzi międzyludzkich opartych na miłości
i prawdzie, którzy nie podejmują odpowiedzialności za własne życie i postępowanie, lecz zadowalają się szukaniem doraźnej przyjemności czy ulgi. Młodzi
ludzie, będący w tego typu sytuacji, bezkrytycznie akceptują mity i dominujące
trendy społeczne. Nie są odporni na frustrację. Nie cenią sobie życia i wartości
duchowych, są natomiast pełni kompleksów i bloków emocjonalnych.
Ponadto do całości destrukcyjnych skutków wywartych na młodzieży przyczynia się także m.in. toksyczna kultura, którą Jan Paweł II nazywa „cywilizacją
śmierci”. Szkodliwość współczesnej kultury wynika przede wszystkim z faktu, że
promuje ona zasadę doraźnej przyjemności jako podstawową postawę życiowa,
lansuje kult subiektywnego myślenia, promuje błędną hierarchię wartości,
a zwłaszcza stawianie tolerancji i demokracji ponad miłością, prawdą i odpowiedzialnością, oraz reklamuje dyktaturę pieniądza.
Również negatywny wpływ na dzisiejszą młodzież odgrywają mass-media,
które pełnią role zbiorowego wychowawcy. Celem ich działania nie jest bowiem
wychowanie i troska o dobro młodego pokolenia, lecz zysk finansowy, a to zmusza do podporządkowania się interesom reklamodawców czy sponsorów. Dlatego
programy telewizyjne, gry komputerowe, czasopisma, strony internetowe pełne są
mniej lub bardziej zamaskowanej przemocy, okrucieństwa, erotyzmu. Media propagują wśród dzieci i młodzieży demoralizujące wzorce i postawy. Promują bowiem najczęściej takich ludzi ze świata muzyki, filmu czy sportu, którzy okazują
się prymitywni, uzależnieni, niezdolni do miłości i odpowiedzialności. W spojrzeniu na człowieka dostrzegają jedynie jego cielesność, emocjonalność i subiek-