pobierz - TROW Towarzystwo Rozwoju Obszarów Wiejskich

pobierz - TROW Towarzystwo Rozwoju Obszarów Wiejskich

dr inż. Monika Balawejder
Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna w Rzeszowie
OKREŚLENIE
PILNOŚCI POTRZEB WYKONYWANIA PRAC SCALENIA
I WYMIANY GRUNTÓW PODZIELONYCH AUTOSTRADĄ
MIĘDZYNARODOWE SEMINARIUM NAUKOWE
nt. „Rozwój obszarów wiejskich i scalenia gruntów w Polsce południowo-wschodniej”
Rzeszów, dnia 20.11.2015r.
1
Plan pracy:
1.
2.
3.
4.
Charakterystyka obszaru badań
Studia i analizy
Szachownica gruntów
Ocena ukształtowania gruntów nieruchomości przeciętych
autostradą
5. Algorytm określania kolejności podejmowania prac
scalenia i wymiany gruntów przeciętych autostradą
7. Wnioski
2
Charakterystyka
obszaru badań
przeciętego
autostradą
3
Skarb Państwa
Skarb Państwa z uż. wiecz.
gminy
gminy z uż. wiecz.
osoby fizyczne >1ha
osoby fizyczne <1ha
spółdzielnie
kościoły
wspólnoty gruntowe
powiaty
Studium stanu władania we wsi Bratkowice
inne
4
Studium struktury użytkowania we wsi Bratkowice
5
Podział szachownicy gruntów
Szachownica gruntów
indywidualnych
Szachownica
zewnętrzna gruntów
(różniczanie)
Różniczanie zamiejscowi
Szachownica
wewnętrzna gruntów
(wewnątrz wsi)
Różniczanie miejscowi
6
Studium gruntów różniczan we wsi Bratkowice
7
Studium gruntów różniczan zamiejscowych
w Nowej Wsi (szachownica zewnętrzna)
8
Studium gruntów mieszkańców Nowej Wsi
(szachownica wewnętrzna)
9
Budynki mieszkalne i gospodarcze w pasie
autostrady do wyburzenia (Nowa Wieś)
10
Typy szachownicy gruntów we wsiach
przeciętych autostradą
Szachownica gruntów
Typ
drabinkowy
Podtyp
drabinkowo
–wstęgowy
Podtyp
drabinkowo –
nieregularny
Typ
wstęgowy
Podtyp
wstęgowodrabinkowy
Podtyp
wstęgowo–
nieregularny
Typ
nieregularny
Podtyp
nieregularnodrabinkowy
Podtyp
nieregularnowstęgowy
11
Występujące typy szachownicy
gruntów we wsiach przeciętych
autostradą
Obręb: Bratkowice
typ wstęgowy
Obręb: Mrowla
typ wstęgowo–drabinkowy
12
Obręb: Nowa Wieś
typ drabinkowo–wstęgowy
Obręb: Terliczka
typ wstęgowo–nieregularny
13
Ocena ukształtowania gruntów nieruchomości
przeciętych autostradą (przed i po budowie autostrady)
Stopień ukształtowania cech elementarnych w nieruchomościach
Stan
przed /po
optymalny - 1
dobry - 2
dostateczny - 3 wadliwy - 4
wybudowaniu
autostrady
Liczba Suma Liczba Suma Liczba Suma Liczba Suma
nier. gr. pkt. nier. gr. pkt. nier. gr. pkt. nier. gr. pkt.
gruntowych
Sum
Śr.
liczby
warb. Wadliwy - 5
Suma pkt.
nier.
tość
gr.
pkt.
Liczba Suma
nier. gr. pkt.
Stopień
ukształtowania
BRATKOWICE (szachownica wstęgowa)
przed
po
7
1
7
1
12
8
24
16
33
29
99
87
16
29
64
116
13
13
65
65
16
16
258
285
16
18
dostateczny
261
275
17
18
dostateczny
317
373
19
22
wadliwy
239
284
18
22
wadliwy
MROWLA (szachownica wstęgowo-drabinkowa)
przed
po
5
3
5
3
6
4
12
8
28
30
84
90
20
16
80
64
16
22
80 15
110 15
wadliwy
NOWA WIEŚ (szachownica drabinkowo-wstęgowa)
przed
po
1
2
34
5
102
15
37
42
148
168
13
38
65 17
190 17
b. wadliwy
TERLICZKA (szachownica wstęgowo-nieregularna)
przed
po
28
2
84
6
30
37
120
148
7
26
35 13
130 13
wadliwy
b. wadliwy
14
Zestawienie zmiennych opisujących badany
obszar w wydzielonych grupach
Lp.
Grupy zmiennych
przyjętych do badań
Liczba zmiennych
w grupie
Udział %
1
destrukcja autostrady
14
31.8
2
3
użytkowanie ziemi
władanie ziemią
9
6
20.5
13.6
4
szachownica gruntów
indywidualnych
6
13.6
5
rozdrobnienie gruntów
5
11.4
4
9.1
44
100.0
6
scalenia i wymiany
gruntów
Razem:
Zmienne wykorzystane w rankingu (zmienne związane „bezpośrednio" z przebiegiem autostrady)
Zmienne niewykorzystane w rankingu (zmienne związane „pośrednio" z przebiegiem autostrady)
15
Ranking wsi
z uwzględnieniem
44 zmiennych
diagnostycznych
Ranking wsi
z eliminacją
zmiennych
metodą analizy
pojemności
informacyjnej (API)
16
Ranking wsi
dla 25 zmiennych
związanych
„bezpośrednio”
z przebiegiem
autostrady
Ranking wsi po
wykluczeniu
zmiennych wysoko
skorelowanych
17
Przyjęty ranking wsi wynikający z destrukcji
struktury przestrzennej wsi przeciętych
autostradą
Lp.
Wieś
Miernik
syntetyczny
w [%]
1
Nowa Wieś
64
2
Terliczka
55
3
Bratkowice
42
4
Rudna Mała
40
5
Łąka
36
6
Mrowla
36
7
Zaczernie
35
8
Palikówka
28
9
Rogoźnica
27
10
Łukawiec
25
11
Lipie
20
Nowa Wieś
Łukawiec
18
Algorytm określania kolejności podejmowania
prac scalenia i wymiany gruntów we wsiach
przeciętych autostradą
Obszar wsi przeciętych
autostradą w powiecie
Wybór cech charakteryzujących wpływ
autostrady na zagospodarowanie
przestrzenne gruntów
Określenie rankingu destrukcji
zagospodarowania przestrzennego wsi
przeciętych autostradą
(metodą bez wzorca)
Wydzielenie wsi ze względu na pilność
wykonywania kompleksowych scaleń
i wymian gruntów
19
Wnioski
We wszystkich badanych wsiach, przez które przebiega autostrada, występuje duża
szachownica zewnętrzna i wewnętrzna gruntów indywidualnych. Występujące
rozproszenie, w przestrzeni działek ewidencyjnych właścicieli gruntów w badanych
wsiach i poza ich granicami, stanowi duże utrudnienia w ich racjonalnym
użytkowaniu, a przebieg autostrady jeszcze bardziej je pogarsza.
Zaobserwowane rozdrobnienie powierzchni działek ewidencyjnych charakteryzujących się małą
powierzchnią, nieprawidłowymi wskaźnikami wydłużenia, nieregularnością i brakiem dojazdu
wpływa na koszty ich uprawy, co bardzo obniża efekty ekonomiczne prowadzenia na nich
działalności rolniczej.
W zależności od miejsca przecięcia wsi przez wybudowaną autostradę obserwuje się
zróżnicowaną destrukcję nie tylko zainwestowania i zagospodarowania, ale również
w strukturze przestrzennej gruntów. Struktura ta dotyczy nie tylko mieszkańców
wsi, ale i właścicieli spoza wsi, posiadających swoje grunty w analizowanej wsi.
20
Wnioski cd.
Ustalony w ocenie oddziaływania na grunty rolne i leśne oraz zdrowie ludzi obszar
przewidziany do scaleń i wymian gruntów, nierealizowany w pełni przez GDDKiA, nie
rozwiązuje problemu sieci transportu bezpośredniej obsługi działek.
Podejmowane prace scalenia i wymiany gruntów wokół autostrad, finansowane ze środków
GDDKiA, gdy nie obejmują całych wsi, tylko ich części, nie mogą w sposób kompleksowy
zlikwidować wadliwości w strukturze przestrzennej, jaka we wsi występuje.
Należy podkreślić, iż wykonywane prace scalenia gruntów wokółautostradowych nie
realizują ujętych w ocenie oddziaływania zakresów scaleń gruntów, procedur
wymiany gruntów.
21
Wnioski cd.
Mając ustaloną hierarchię potrzeb podejmowania prac scalenia i wymiany gruntów we wsiach
przeciętych autostradą należy przeprowadzić z mieszkańcami szeroką i konstruktywną akcję
propagującą potrzebę ich realizacji.
Przedstawiony w pracy dotychczasowy rozwój likwidacji wadliwych struktur
przestrzennych
gruntów
w
procesie
scalenia
we
wsiach
województwa
podkarpackiego należy uzupełnić wymianą gruntów pomiędzy właścicielami gruntów
indywidualnych.
Wykonywanie kompleksowych prac scalenia i wymiany gruntów wsi przeciętych autostradą
powinno być podejmowane zgodnie z wielkością wadliwości w istniejącej i zaistniałej
szachownicy gruntów.
22
Publikacje naukowe:
•
•
•
•
•
•
Balawejder M. 2015. Hierarchizacja potrzeb prac scalenia i wymiany gruntów we
wsiach podzielonych autostradą. Monografia pod redakcją M. Dudzińska, K. Kocur-Bera,
nt: „Kształtowanie obszarów wiejskich z uwzględnieniem parametrów przestrzennych”,
Kraków.
Balawejder M., Leń P., Mika M., Wójcik-Leń J. 2015. Sposoby pozyskania gruntów
pod budowę autostrady oraz jej wpływ na zagospodarowanie i zainwestowanie rolniczej
przestrzeni produkcyjnej. Monografia pod redakcją M. Balawejder, M. Mika nt:
„Aktualne problemy gospodarki nieruchomościami w Polsce na tle przemian
organizacyjno-prawnych”, s. 92-124, Rzeszów.
Balawejder M. 2014. Analiza rozwoju scaleń i wymian gruntów w latach 1923-2013 na
terenie województwa podkarpackiego. Monografia pod redakcją K. SobolewskaMikulska, nt: „Współczesne scalenia gruntów w kształtowaniu granic rolniczej
przestrzeni produkcyjnej”, s.46-63, Warszawa.
Balawejder M. 2014. Ocena wpływu lokalizacji autostrady na zagospodarowanie
przestrzenne gruntów wsi i określenie sposobów likwidacji negatywnych jej skutków.
Promotor Prof. dr hab. inż Karol Noga, Rozprawa doktorska AGH Kraków.
Balawejder M. 2010 b. Szachownica gruntów wsi Nowa Wieś przeciętej autostradą A4.
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich nr 12, s. 17-27, Polska Akademia Nauk,
Kraków.
Balawejder M. 2010 a. Ocena szachownicy gruntów indywidualnych we wsiach
przeciętych autostradą A4 na przykładzie wsi Mrowla. Infrastruktura i Ekologia Terenów
23
Wiejskich nr 3, s. 115-125, Polska Akademia Nauk, Kraków.