Diagnostyka ultrasonograficzna patologii wątroby i

kardiolog.pl
Diagnostyka ultrasonograficzna patologii
wątroby i dróg żółciowych
Ból w klatce piersiowej jest częstym problemem, około 25% osób w populacji ogólnej zgłasza co
najmniej jeden epizod bólu w klatce piersiowej rocznie. Przyczyn tej dolegliwości może być wiele.
Bóle w klatce piersiowej mogą wystąpić w przypadku chorób serca, naczyń śródpiersia, układu
mięśniowo-szkieletowego, oddechowego, nerwowego oraz mogą towarzyszyć procesom
chorobowym toczącym się w narządach położonych w górnej części jamy brzusznej. Możliwość
rozpoznania rozlanych i ogniskowych zmian strukturalnych w wątrobie za pomocą ultrasonografii
stawia takie badanie na czele w diagnostyce tego narządu. Ultrasonografia jest również najczulszą
metodą wykrywania kamieni żółciowych, a zapalenie pęcherzyka żółciowego można wcześnie
wykryć za pomocą ultrasonografii.
Ból w klatce piersiowej jest częstym problemem, około 25% osób w populacji ogólnej zgłasza co
najmniej jeden epizod bólu w klatce piersiowej rocznie. Przyczyn tej dolegliwości może być wiele.
W pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę kardiologiczną naturę bólu. Dlatego konieczne jest
wykonanie EKG oraz oznaczenie enzymów sercowych w celu wykluczenia niedokrwienia mięśnia
sercowego.
Podstawowe znaczenie w diagnostyce ma szczegółowy wywiad i badanie przedmiotowe, które
mogą okazać się typowe dla określonych jednostek chorobowych. Bóle w klatce piersiowej mogą
wystąpić w przypadku chorób serca, naczyń śródpiersia, układu mięśniowo-szkieletowego,
oddechowego, nerwowego oraz mogą towarzyszyć procesom chorobowym toczącym się w
narządach położonych w górnej części jamy brzusznej. Wśród nich na szczególną uwagę
zasługują stany zapalne i nowotworowe dróg żółciowych, kamica pęcherzyka żółciowego, ostre i
przewlekłe zapalenie trzustki, ropień podprzeponowy, choroby śledziony przebiegające z jej
powiększeniem lub zapalenia torebki tego narządu. W wywiadzie należy uwzględnić
umiejscowienie, charakter, promieniowanie i okoliczności powodujące wystąpienie lub złagodzenie
dolegliwości bólowych oraz występujące objawy towarzyszące. Przy czym objawy takie jak lęk,
objawy wstrząsu mają ograniczoną wartość diagnostyczną, ponieważ towarzyszą zarówno bólom
pochodzenia sercowego jak i ostrym stanom ze strony przewodu pokarmowego: perforacja wrzodu
żołądka, ostre zapalenie trzustki lub pęcherzyka żółciowego. Bóle spowodowane stanami
chorobowymi narządów jamy brzusznej należy przede wszystkim różnicować z bólami opłucnej w
przypadku umiejscowienia ich w nadbrzuszu oraz nasilania się w pozycji stojącej i podczas
głębokich wdechów. Dla postawienia prawidłowego rozpoznania często konieczne jest
przeprowadzeni dodatkowych badań. Badanie ultrasonograficzne jest szeroko dostępną
nieinwazyjną metodą oceny narządów miąższowych jamy brzusznej. Zaletą tego badania jest
stosunkowo niski koszt badania oraz możliwość wykonania go przy łóżku pacjenta. W przypadku
zmian stwierdzanych w obrębie wątroby, ultrasonografia jest podstawową metodą obrazowania.
"Badanie ultrasonograficzne jest szeroko dostępną
nieinwazyjną metodą oceny narządów miąższowych jamy
brzusznej. Zaletą tego badania jest stosunkowo niski koszt
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/3
kardiolog.pl
badania oraz możliwość wykonania go przy łóżku pacjenta.
W przypadku zmian stwierdzanych w obrębie wątroby,
ultrasonografia jest podstawową metodą obrazowania."
Wątroba jest największym narządem jamy brzusznej, Narząd ten zajmuje prawie całe prawe i
środkowe nadbrzusze, dzieli się na cztery płaty, które różnią się wielkością i kształtem. Dawniej
podstawowym badaniem wątroby była scyntygrafia. Obecnie zastosowanie ultrasonografii
rozszerzyło możliwości diagnostyczne wątroby wypierając badania scyntygraficzne. Nawet stosując
proste przenośne urządzenia ultrasonograficzne można rozpoznać torbiele wątroby, ropnie
podprzeponowe czy przerzuty do wątroby. Stosując badanie ultrasonograficzne łatwiej jest
diagnozować również żółtaczki.
W zasadzie pacjent nie wymaga wcześniejszego przygotowania do badania, w którym ocenia się
poza wielkością i kształtem także strukturę wątroby oraz naczynia wewnątrzwatrobowe. Liczne
choroby prowadzą do rozlanych uszkodzeń wątroby z niecharakterystycznymi objawami
ultrasonograficznymi. Są to przede wszystkim uszkodzenia spowodowane przez alkohol,
uszkodzenia w przebiegu zatruć lekami, ostre i przewlekłe zapalenia wątroby czy inne rzadkie
choroby. Ultrasonografia jest badaniem bardzo czułym, lecz niestety mało specyficznym. Wskazuje
pacjentów, którzy wymagają dalszej diagnostyki, a stosując małe przenośne aparaty, takie badanie
można przeprowadzić nawet podczas wizyty domowej. Powiększenie wątroby jest najczęstszym
objawem rozlanej choroby wątroby. Wraz z powiększeniem zmienia się jej kształt i struktura.
W ostrej zastoinowej wątrobie spowodowanej prawokomorową niewydolnością serca, zaburzony
jest odpływ krwi i chłonki z wątroby. Badaniem przedmiotowym stwierdza się bolesne uciskowo
powiększenie narządu i często podwyższenie enzymów wątrobowych w badaniach laboratoryjnych.
Żyła główna dolna i żyły wątrobowe są w tym przypadku znacznie poszerzone. W ostrej
niewydolności prawokomorowej oprócz powiększenia wątroby nierzadko stwierdza się także
wodobrzusze, które może być zaobserwowane jako zbiornik płynu w nisko położonych częściach
jamy brzusznej. Dużego wodobrzusza trudno nie rozpoznać w badaniu ultrasonograficznym.
Jeżeli natomiast echostruktura wątroby jest różna w pojedynczych miejscach, mówimy o
ogniskowych zmianach strukturalnych. W miąższu wątroby mogą się znajdować struktury
wypełnione płynem, mogą to być: naczynia, pęcherzyk żółciowy czy torbiele. Torbiel wątroby może
być okrągła bądź owalna, przeważnie jest dobrze odgraniczona. Wyróżnia się torbiele wrodzone i
nabyte. Wrodzone występują pojedynczo lub w postaci mnogiej (wątroba torbielowata). Pojedyncze
najczęściej nie dają objawów klinicznych i są przypadkowo wykrywane podczas badania
ultrasonograficznego. Torbielowatość natomiast występuje najczęściej rodzinnie i bardzo często
zmiany torbielowate występują również w innych narządach ( głównie w nerkach). Nabyte torbiele
wątroby mogą rozwijać się w przebiegu urazu, choroby pasożytniczej lub bakteryjnej czy w
przebiegu choroby nowotworowej. W ostatnim przypadku torbiele powstają w wyniku martwicy
centralnych części guza.
Kolejną patologią stwierdzaną podczas badania ultrasonograficznego są lite zmiany ogniskowe. Są
to w przeważającej części przypadków przerzuty nowotworowe lub pierwotny rak wątroby, choć
czasami ultrasonograficznie podobnie wyglądają zmiany łagodne takie jak: naczyniaki i gruczolaki.
Przerzuty do wątroby obserwuje się w zasadzie tylko u pacjentów z objawami choroby
nowotworowej. Są one zazwyczaj wieloogniskowe.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/3
kardiolog.pl
Ultrasonografia zajmuje również pierwsze miejsce w diagnostyce dróg żółciowych. Za pomocą
badania ultrasonograficznego można dobrze różnicować ból niejasnego pochodzenia
zlokalizowany w nadbrzuszu. W odróżnieniu od badania wątroby, pacjent przed badaniem
pęcherzyka żółciowego powinien pozostawać na czczo. Prawidłowy pęcherzyk żółciowy jest
cystowatym narządem w kształcie gruszki o zmiennej wielkości. Pogrubienie ścian pęcherzyka nie
zawsze jest objawem choroby, lecz często występuje w takich stanach jak: marskość wątroby,
niewyrównana niewydolność prawokomorowa czy białaczki. Badania kliniczne wykazują, że nawet
do 20% ludzi w populacji posiada kamienie w pęcherzyku żółciowym, jednak 80% pacjentów nie
ma objawów z tym związanych. Do pełnego badania ultrasonograficznego należy ocena dróg
wewnątrz- i zewnątrzwątrobowych przewodów żółciowych. Ultrasonografia umożliwia różnicowanie
między cholestazą związaną z chorobą komórki wątrobowej a cholestazą wynikającą z przeszkody
w drogach żółciowych. Często ostateczne rozpoznanie można postawić tylko na podstawie
badania ultrasonograficznego
Wyniki badań diagnostycznych rzadko jednoznacznie pozwalają na postawienie rozpoznania.
Możliwość rozpoznania rozlanych i ogniskowych zmian strukturalnych w wątrobie za pomocą
ultrasonografii stawia takie badanie na czele w diagnostyce tego narządu. Aby rozpoznać rozlane
choroby wątroby należy wykonać dodatkowe badania (laboratoryjne, histopatologiczne). W
diagnostyce zmian torbielowatych ultrasonografia jest natomiast metodą z wyboru i umożliwia
ustalenie rozpoznania trybie natychmiastowym a stosując małe przenośne ultrasonografy
rozpoznanie możne postawić przy łóżku pacjenta bądź w domu pacjenta. Ultrasonografia jest
najczulszą metodą wykrywania kamieni żółciowych, również zapalenie pęcherzyka żółciowego
można wcześnie wykryć za pomocą ultrasonografii. Badanie to powinno być podstawową metodą
obrazującą w badaniu dróg żółciowych. Umożliwia ono ostateczną diagnozę, bez konieczności
przeprowadzania inwazyjnych i drogich badań diagnostycznych.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 3/3