1 Scenariusz lekcji języka polskiego Przedział wiekowy: Szkoła

Scenariusz lekcji języka polskiego
Przedział wiekowy: Szkoła ponadgimnazjalna
Czas trwania zajęć: 45 minut
TEMAT:
STYLIZACJA BIBLIJNA,
ISTOTY ANIELSKIE I PIERWIASTKI ZŁA
W IDEALNYM PRAWIEKU OLGI TOKARCZUK.
CEL GŁÓWNY:
 Rozważania nad biblijną inspiracją w „Prawieku...” Olgi Tokarczuk – zawartą w stylu oraz organizacją
świata przedstawionego.
CELE OPERACYJNE:
Uczeń:
 przypomina mityczny porządek świata panujący w Prawieku,
 wskazuje cechy stylizacji biblijnej,
 charakteryzuje istoty anielskie występujące w powieści,
 dostrzega pierwiastki zła w idealnym świecie Olgi Tokarczuk,
 samodzielnie konstruuje wypowiedź pisemną, która ma na celu rozwiązanie postawionego
problemu.
FORMY PRACY:
 *indywidualna,
 zbiorowa.
METODY:
burza mózgów,
problemowa,
pogadanka,
analiza tekstu literackiego.




ŚRODKI DYDAKTYCZNE:






tekst literacki – Prawiek i inne czasy Olgi Tokarczuk,
plakat – mapa Prawieku, wykonany ręcznie na szarym papierze, wg opisu w lekturze,
„jajka – niespodzianki” z poleceniami dla uczniów,
kartki do uzupełnienia plakatu – pierwiastki zła w Prawieku,
podręcznik do języka polskiego – „Przeszłość to dziś” – kl. I, cz. I,
piosenka SDM „Zielony dom”, https://www.youtube.com/watch?v=oLfR83im7Hg .
1
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1.
2.
Sprawy organizacyjne:

sprawdzenie obecności,

jeden z uczniów przypomina co trzeba było przygotować na dzisiejszą lekcję.
Wskazanie ucznia, który podsumuje wczorajszą lekcję i na podstawie plakatu przedstawiającego
mapkę Prawieku wytłumaczy na czym polega zjawisko mityzacji rzeczywistości.
Wcześniej nauczyciel (czyta fragment tekstu) wraz z innym uczniem (wskazuje poszczególne elementy
na plakacie) opisuje krainę Prawieku.
3.
„Jajka – niespodzianki” – pięciu uczniów otrzymuje polecenia (włożone do plastikowych
pojemniczków), które będą musieli wykonać podczas zajęć. Mają kilka minut czasu na przygotowanie
zagadnień.
4.
Nauczyciel wybiera ucznia, który przypomni jakie cechy ma styl biblijny.
Uczniowie wspólnie z prowadzącym odszukują ich w „Prawieku...” Olgi Tokarczuk.
5.
Podanie 1. cz. tematu lekcji – STYLIZACJA BIBLIJNA
6.
Wspólne skonstruowanie 1. cz. notatki:
STYLIZACJA BIBLIJNA W „PRAWIEKU....”
-
7.
charakterystyczne zwroty, które przedstawiają biblijny opis stwarzania świata,
porządek Edenu,
aniołowie,
Zły (człowiek),
patos - wzniosłość wypowiedzi,
przejrzysta konstrukcja fabuły,
rezygnacja ze szczegółowych detali dotyczących opisów na rzecz wprowadzenia
ogólnej problematyki zwłaszcza moralnej,
nieokreśloność czasu i miejsca zdarzenia (charakter uniwersalny opowieści).
Jedną z cech biblijnej stylizacji – niezwykli bohaterowie –
2. cz. tematu lekcji - ISTOTY ANIELSKIE.
2
Co o nich wiemy? – za pomocą burzy mózgów uczniowie zbierają jak najwięcej informacji na temat
aniołów w Prawieku.
Anioł jest zmienny –
jak wszystkie rzeczy (!) stworzone przez Boga.
Wydarzenia są dla niego
czymś w rodzaju snu.
Anioł wie więcej niż człowiek,
ale nie wszystko.
Nie myśli logiczniecałą wiedzę ma w sobie.
Inaczej postrzegają rzeczywistośćnie przez fizyczne formy,
ale ich znaczenie.
Jedyny instynkt –
instynkt współczucia.
8.
Czym jest zło? Pogadanka z uczniami – z wykorzystaniem notatek jakie należało sporządzić
w ramach zadania domowego.
Czy w idealnym świecie Prawieku istnieje zło?
[ZŁO – JAKO ZAKAZANA GRANICA POZNANIA; taka granica została wytyczna w ogrodzie Eden, takich granic
strzegą aniołowie Prawieku].
9.
3. cz. tematu lekcji I PIERWIASTKI ZŁA
W IDEALNYM PRAWIEKU OLGI TOKARCZUK
10. Rozwiązanie zagadek z „jajek-niespodzianek” (wskazani uczniowie podają odnalezione w tekście
źródłowym informacje; nauczyciel umieszcza na plakacie kolejne elementy w celu uzupełnienia mapy
Prawieku):
 Najgroźniejsza istota w Prawieku.
[Zły Człowiek]
 Niebezpieczeństwo północnej granicy Prawieku.
[Droga jest groźna, rodzi niepokój podróży.]
 Niebezpieczeństwo południowej granicy Prawieku.
[Miasteczko jest groźne, ponieważ rodzi pragnienie posiadania i bycia posiadanym.]
 Niebezpieczeństwo wschodniej granicy Prawieku.
3

[Niebezpieczeństwo głupoty, która rodzi z chęci mędrkowania.]
Niebezpieczeństwo zachodniej granicy Prawieku.
[Niebezpieczeństwo popadnięcia w pychę].
11. WNIOSEK – Zło to również grzech – przekroczenie pewnych ustalonych zasad –
Przykazań, zaleceń - tak jak to miało miejsce w Edenie.
12. ZŁO – wokół Prawieku – zrozumiałe, bo tyko Centrum Świata jest idealny, doskonały,
wieś Prawiek funkcjonuje tutaj jako ARKADIA.
ZŁO – w Prawieku - dlaczego?
[Ponieważ * świat Olgi jest stylizowany na świat biblijny i zarazem ten prawdziwy –
człowiek nie zna przestrzeni bez pierwiastka zła,
* w przestrzeni doskonałej musi być wszystko, tylko dobro i zło tworzy
mityczną Pełnię (oczywiście w odpowiednich proporcjach),
* zło jest koniecznym elementem mityzacji rzeczywistości,
* Boży bilans w ziemskim świecie. [– tekst źródłowy str. 12]
13. KUCHENNA SZUFLADA jako pars pro toto - część całości –
W tej szufladzie było wszystko. Cały świat!
Analiza rzeczy zamieszczonych w szufladzie[tekst źródłowy str. 65; wnioski.
14. Dlaczego ludzie mityzują rzeczywistość?
Skąd taka tendencja we współczesnej literaturze? (podr. str. 88-89)
15. Wysłuchanie piosenki Starego Dobrego Małżeństwa pt. „Zielony dom” – w tym czasie uczniowie
zastanawiają się, w jaki sposób dokonujemy mityzacji rzeczywistości.
16. W JAKI SPOSÓB DOKONUJEMY MITYZACJI RZECZYWISTOŚCI?






mityzujemy, idealizujemy czasy przeszłe – dzieciństwo,
przedmioty – ważny element wspomnień, mityzacji,
świat w perspektywie wspomnień i tego co było – zawsze jest
piękniejszy,
odwoływanie się do wspólnych doświadczeń – np. miłości,
wciąż stałe elementy: dom, rzeka,
przywoływanie tego, co znane i wspólne– kawałek piosenki „Ta ostatnia
niedziela”, stary zegarek.
4
17. Uczniowie samodzielnie konstruują wypowiedź, w której wyjaśniają na czym polega
proces mityzacji rzeczywistości jakiej my dokonujemy niemalże na co dzień.
18. Wskazani uczniowie podsumowują lekcję.
19. Aktywni uczniowie zostają nagrodzeni plusami lub oceną – adekwatnie do wkładu pracy.
20. ZADANIE DOMOWE
W siedmiu zdaniach (min.) napisz co determinuje nasze życiowe wybory.
Czy sami kreujemy swoją przyszłość?
Inspiracją niech dla Ciebie będzie rozdział „Prawieku...” pt. „Czas Pawła Boskiego”.
5