Praca nad doskonaleniem uczniowskich umiejętności tekstotwórczych

Transkrypt

Dr. Danuta Krzyżyk - Praca nad doskonaleniem uczniowskich umiejętności tekstotwórczych
Praca nad doskonaleniem uczniowskich umiejętności tekstotwórczych
1 / 25
Konspekt wykładu
1. Ustalenia terminologiczne: tekst, kompetencja tekstotwórcza.
2. Kryteria tekstowości.
3. Uczniowskie błędy i
uchybienia w organizacji tekstu.
4. Układ graficzny tekstu.
5. Płaszczyzny spójności
tekstu.
6. Spójność semantyczna.
7. Spójność pragmatyczna.
8. Spójność pragmatyczna.
9. Typy ćwiczeń doskonalących uczniowskie
umiejętności tekstotwórcze.
10. Praktyczne ćwiczenia.
Typowe uczniowskie błędy
2 / 25
1. Brak proporcji między poszczególnymi częściami pracy – uczniowie zazwyczaj wiele uwagi
poświęcają wstępowi (nierzadko włączają do niego argumentację przynależną rozwinięciu lub
piszą wszystko, co wiedzą na temat epoki, autora, utworu literackiego; wstępy bardzo często są
niefunkcjonalne, nie są podporządkowane realizacji tematu); bywa, że redagują wypowiedzi
ułomne, pozbawione zazwyczaj zakończenia lub zwieńczone jedno-, dwuzdaniowym
podsumowaniem.
2. Brak bezpośredniego związku treściowego między wstępem a rozwinięciem i zakończeniem
(każdy człon może wówczas funkcjonować oddzielnie – pojawić się w innym wypracowaniu;
treści zawarte w zakończeniu nie wynikają z wcześniejszej analizy i interpretacji, są luźno
związane z tematem, mają charakter impresyjny).
3. Ubogi repertuar technik delimitacyjnych; formuły inicjalne i finalne są schematyczne,
podobne strukturalnie i semantycznie.
4. Kłopoty z poprawną segmentacją tekstu (brak akapitów; brak konsekwencji w segmentacji
tekstu; akapity są zaznaczane przez uczniów w przypadkowych miejscach, co utrudnia odbiorcy
orientację w myślowej strukturze tekstu).
5. Niepoprawnie zbudowane akapity (dominują akapity analityczne); piszący pomijają
zazwyczaj zdanie wprowadzające i/lub zdanie podsumowujące zawartą w akapicie myśl.
6. Brak proporcji miedzy segmentami wypowiedzi zrygoryzowanych (typu rozprawka) – wstępy
i/lub zakończenia są zbyt długie w stosunku do rozwinięcia.
7. Chaotyczność wypracowań (uczniowie redagują swoje teksty bez wyraźnego zamysłu
organizacyjnego; nie dokonują selekcji materiału; w przypadkowej kolejności przywołują
argumenty; wielokrotnie powracają do tych samych treści; rzadko stosują operatory
metajęzykowe, związane z określonymi typami relacji w obrębie treści - środki wyliczające:
o pierwsze, po drugie, między innymi, na przykład
; środki wskazujące na wnioskowanie :
więc, czyli
p
3 / 25
; środki związane z przejściem od jednej myśli do drugiej:
zacznę od..., z kolei przejdę do..., tyle o...
).
8. Niezachowywanie jedności przedmiotu wypowiedzi (brak tego samego tematu); uczniowie
mylą materiał wypracowania z jego tematem, nie selekcjonują materiału rzeczowego ze
względu na realizowany temat, wprowadzają do wypowiedzi niepotrzebne dygresje,
nieumiejętnie wplatają cytaty, redagują wypowiedzi rozwlekłe.
9. Brak jedności nadawcy, zwłaszcza wtedy, gdy uczniowie włączają do swoich wypracowań
wyuczone na pamięć (bądź ściągnięte) fragmenty opracowań, bryków (dodatkowo prowadzi to
do braku jednolitości stylistycznej tekstu).
10. Pomijanie w wypowiedziach środków językowych, pełniących funkcję nawiązującą –
zaimków rzeczownych i przymiotnych, także: zaimków przysłownych bądź przysłówków, które
informują o tożsamości elementów przedmiotu wypowiedzi i jednoczenie służą estetyce tekstu;
pojawiają się wewnątrz zdań, ale pełnią funkcje ponadzdaniowe: sygnalizują, że jest mowa
o tym, o czym się już mówiło w poprzednim zdaniu lub w kompleksie zdań wcześniejszych.
11. Rzadkie wykorzystanie takich środków językowych, jak powtórzenia leksykalne dokładne
i niedokładne, spójniki i wyrażenia spójnikowe stosowane na początku zdania, odpowiedni szyk
wyrazów w zdaniu.
12. Brak logiczności i przejrzystości wypowiedzi.
Typy ćwiczeń tekstotwórczych
4 / 25
1) Redagowanie konspektów wypowiedzi oraz planów kompozycyjnych o różnym stopniu
szczegółowości.
2) Redagowanie wstępów do podanych tematów.
3) Uzupełnianie fragmentów wzorcowych wypracowań uczniowskich na określony temat,
reprezentujących różne formy wypowiedzi:
a) dopisywanie brakującego wstępu,
b) dopisywanie brakującego zakończenia,
c) dopisywanie do rozwinięcia wstępu i zakończenia,
d) dopisywanie do wstępu i zakończenia brakującego rozwinięcia.
4) Dobieranie do rozwinięcia najlepszego wstępu lub zakończenia spośród kilku podanych.
5) Skracanie zbyt rozwlekłych wstępów i zakończeń lub innych fragmentów pracy.
6) Pisanie streszczeń linearnych i logicznych.
5 / 25
7) Rozbudowywanie nazbyt skrótowych elementów składowych wypowiedzi (np.
jednozdaniowego wstępu, jednozdaniowego zakończenia, zbyt syntetycznego akapitu
podsumowującego fragment wypowiedzi).
8) Rozbudowywanie pojedynczych zdań do wielkości akapitu.
9) Wybieranie, spośród wielu, informacji potrzebnych do napisania tekstu na dany temat.
10) Eliminowanie z tekstów wypracowań informacji niepotrzebnych ze względu na podany
temat (selekcja materiału).
11) Eliminowanie z tekstów wypracowań informacji powtarzających się w różnych akapitach.
12) Zaznaczanie w różnych tekstach wstępów i zakończeń.
13) Wyodrębnianie akapitów w tekście bez segmentacji:
a) graficzne uwidacznianie trójczłonowej struktury wypowiedzi (wstęp, rozwinięcie,
zakończenie)
b) graficzne uwidacznianie kolejnych akapitów wprowadzających nową myśl.
14) Uzupełnianie brakujących akapitów (jednego lub kilku) tak, by powstał tekst spójny
i logiczny:
6 / 25
a) dobieranie akapitu najlepszego spośród kilku podanych,
b) dopisywanie akapitu brakującego.
15) Porządkowanie kolejności przypadkowo podanych akapitów.
16) Porządkowanie w odpowiedniej kolejności pierwszych zdań kilku kolejnych akapitów.
17) Układanie we właściwej kolejności zdań akapitu.
18) Wyodrębnianie z jednej wypowiedzi wymieszanych akapitów lub fragmentów dwóch bądź
trzech tekstów.
19) Wyodrębnianie akapitów w tekście bez segmentacji:
a) graficzne uwidacznianie trójczłonowej struktury wypowiedzi (wstęp, rozwinięcie,
zakończenie)
b) graficzne uwidacznianie kolejnych akapitów wprowadzających nową myśl.
20) Układanie z pociętych fragmentów tekstu spójnego i logicznego.
21) Uzupełnianie kolejnych fragmentów jednego tekstu, w którym zostały podane tylko niektóre
zdania, akapity lub ich fragmenty.
7 / 25
22) Redagowanie akapitów o różnym sposobie organizacji treści.
23) Przekształcanie tekstu niespójnego stylistycznie.
24) Wskazywanie w tekstach różnych autorów i reprezentujących różne gatunki środków
językowych, które pozwoliły na osiągnięcie spójności tekstu (środki spajania, wyliczania i
zapowiadania).
25) Poprawianie tekstu i zwiększanie jego spójności przez dodanie odpowiednich wyrazów
spajających.
26) Łączenie luźnych zdań w spójną całość (uczeń sam dobiera odpowiednie środki językowe
lub stosuje wybrane spośród podanych).
27) Łączenie kilku zdań w jedno zdanie złożone.
28) Uzupełnianie kolejnych fragmentów jednego tekstu, w którym zostały podane tylko niektóre
zdania, akapity lub ich fragmenty.
29) Dzielenie jednego rozbudowanego wypowiedzenie na kilka zdań.
30) Układanie jednego zdania zawierającego wszystkie (od trzech do ośmiu) podane
informacje.
31) Układanie kilkuzdaniowej wypowiedzi na podany temat (np. opisu, notatki, szkicu
interpretacyjnego) i stosowanie wskazanych środków spójności tekstu.
8 / 25
32) Układanie tekstów na podany temat według wskazanego schematu, uwzględniającego
środki językowe służące budowaniu spójności.
33) Uzupełnianie tekstu (z lukami) odpowiednimi środkami językowymi zapewniającymi
spoistość wypowiedzi.
34) Porządkowanie ułożonych w przypadkowej kolejności zdań w spójną całość.
35) Budowanie krótkich spójnych i logicznych wypowiedzi z wykorzystaniem:
a) synonimii (wyrazów bliskoznacznych i jednoznacznych),
b) antonimii,
c) hiponimii i kohiponimii,
d) peryfraz,
e) wyrazów pokrewnych.
36) Osiąganie spójności poprzez zmianę szyku wyrazów w podanych parach lub ciągach zdań.
37) Wprowadzanie do wypowiedzi cytatów (w różnych funkcjach).
9 / 25
38) Uzupełnianie tekstu zdaniami wprowadzającymi cytaty.
39) Dostosowywanie cytatu do struktury zdania (wprowadzanie dodatkowych wyrazów do
cytatu; zmiana formy wyrazów, należących do tekstu cytowanego).
40) Spajanie luźnych zdań poprzez:
a) dodawanie zwrotów i wyrazów zapowiadających i wyliczających kolejne treści,
b) dodawanie spójników wewnątrz i na początku zdań,
c) dodawanie zaimków nawiązujących do treści już wypowiedzianych,
d) stosowanie wyrazów wskazujących na następstwo czasowe.
Przykładowe ćwiczenia
10 / 25
1. Napisz e-mail do kolegi, w którym prześlesz mu obiecane materiały do waszego
wspólnego referatu z historii. Pamiętaj o zachowaniu zasad internetowego kodeksu –
zredagowaniu jednoznacznego nagłówka wiadomości w formie równoważnika zdania,
a także o użyciu imienia kolegi w wołaczu.
2. Napisz do dawno niewidzianej kuzynki SMS z wiadomością, kiedy ją odwiedzisz. Użyj
czasowników w formie prostej czasu przyszłego.
3. Ułóż tekst składający się z kilku wypowiedzeń, w którym zachęcisz swoją koleżankę
lub swojego kolegę do wspólnej wycieczki w góry. Zastosuj wypowiedzenia oznajmujące,
pytające, rozkazujące.
11 / 25
4. Napisz dalszy ciąg tekstu tak, by powstał kolejny fragment opowiadania z elementami
opisu przeżyć wewnętrznych. Wykorzystaj środki językowe, np. związki frazeologiczne,
porównania, dzięki którym Twój tekst zyska na obrazowości. Konsekwentnie prowadź
relację w czasie przeszłym.
Ze wzgórza było widać całą okolicę. Z ciekawością spojrzał na miasteczko. Jego uwagę przykuł
stojący nieco na uboczu dom.
5. Napisz dalszy ciąg opowiadania. Ma się ono składać z pięciu akapitów. Włącz do niego
dialog. Pamiętaj o logicznym nawiązaniu do podanego fragmentu i zasadach
wyodrębniania akapitów.
Już od samego rana Magdę prześladował pech. Miała wstać o wpół do siódmej, ale niestety
zaspała. W ogóle nie słyszała dzwonienia budzika. Potem przypaliła mleko, urwała guzik w
jedynej wyprasowanej bluzce i potargała rajstopy. Na domiar złego drogę przebiegł jej czarny
kocur i sprzed nosa uciekł autobus, jadący do centrum miasta.
12 / 25
6. Historia łańcuszkowa - wersja łatwiejsza: Nauczyciel przygotowuje zdanie, które
będzie początkiem jakiejś historii (np.
Niestety, dzisiaj trzynasty dzień miesiąca,
na dodatek piątek; Gotycki zamek ma wiele tajemnic; Na dnie starej szuflady znalazłam ślubne
zdjęcie moich pradziadków
). Uczniowie
po kolei dopisują kolejne zdania, dbając o to, by ze zdaniami poprzednimi tworzyły
logiczną i spójną całość.
7. Historia łańcuszkowa - wersja trudniejsza: Nauczyciel przygotowuje nie tylko zdanie
pierwsze, ale i zdanie ostatnie jakiejś historyjki (Papuga na widok jej portretu zaskrzeczała
żałośnie........... Cóż, mój praprzodek był wielkim nicponiem; Adam ze smakiem zjadł cały
sernik, wylizał nawet talerz..............I jak tu nie wierzyć przybyszowi z innej planety
).
Uczniowie po kolei dopisują zdania, aż uda im się logicznie połączyć pierwsze z
ostatnim. Dobrze, by zdania podane przez nauczyciela były zabawne i pozornie ze sobą
niezwiązane.
8. W podanych zdaniach wskaż elementy leksykalne służące budowaniu spójności zdań.
a. Wczoraj wieczorem niespodziewanie odwiedziła mnie Klara. Klara to moja najlepsza
13 / 25
koleżanka.
b. Dziś przylatuje do Polski Ojciec św. Papież pozostanie w ojczyźnie do 14 czerwca.
c. W ogrodzie zakwitły żonkile i tulipany. Kwiaty tworzą barwny kobierzec.
d. Chętnie rozmawiam z rodzicami swoich uczniów. Na ogół są oni bardzo zdziwieni, gdy słyszą
o moich pomysłach dotyczących programu wychowawczego.
e. Nauczanie nie jest dziś zajęciem ani łatwym, ani wdzięcznym. Nauczyciel jest narażony na
wiele przykrych doświadczeń.
f. Lubię twórczość Lema. Fantastyka naukowa to mój ulubiony gatunek literatury.
g. Wieczorem chciał wyjeżdżać. Rano na szczęście zmienił zdanie.
9. Przeredaguj podane teksty, usuwając zbędne powtórzenia. Wykorzystaj: wyrazy
bliskoznaczne, zaimki, peryfrazy lub elipsy.
a. Na scenie opanowała mnie trema. Stremowana stałam bez słów, a trema ściskała mi gardło.
b. Nasz dom stał blisko lasu. Blisko nas mieszkała tylko jedna rodzina. Ale za to wszyscy
mieliśmy blisko do szkoły.
14 / 25
c. Czytałem tę książkę bez chwili wytchnienia. Książka ta potrafi zachęcić do czytania nawet
tych, którzy tego nie lubią.
d. Moja siostra wierzy w silę lekarstw. Szuka lekarstwa nawet na schudnięcie. A ja uważam,
że najlepszym lekarstwem na schudnięcie jest ruch i dieta. (M. Nagajowa: Sztuka dobrego
pisania i mówienia
.
Warszawa 2003, s. 31, 32, 34)
10. Chochlik drukarski pomieszał zdania w pewnym tekście. Uporządkuj je tak, by
powstała spójna wypowiedź.
Wtem do pokoju weszła pielęgniarka z pudłem zaadresowany do mnie, pełnym najcudniejszych
różowych pączków róż i, co stokroć milsze jeszcze, zawierającym bilecik z bardzo uprzejmym
pozdrowieniem, napisanym zabawnym, pochyłym pismem (zdradza ono silny charakter).
Po otworzeniu pudła i przeczytaniu liścika zaryłam się w poduszki i długo, długo płakałam
z wielkiego szczęścia.
Pańskie kwiaty są pierwszymi, jakimi obdarowano mnie w życiu.
Wczoraj wieczorem, kiedy zaczęło się już ściemniać, siedziałam na łóżku wpatrzona przez
szyby na jednostajnie spływające po nich krople i czułam się śmiertelnie znużona życiem w tej
wielkiej instytucji.
Choć się wstydzę muszę panu napisać, jaki ze mnie jest dzieciuch.
Dzięki ci, Ojczulku, dzięki panu, Opiekunie drogi, tysiączne dzięki.
15 / 25
(J. Webster, Tajemniczy opiekun. Warszawa 1986)
11. Oto fragment pewnego opowiadania zawarty w jednym bardzo długim zdaniu.
Wyobraź sobie, że jesteś redaktorem i zaproponuj podzielenie fragmentu na krótsze
zdania. Możesz zamieniać dowolne znaki interpunkcyjne na kropki i usuwać spójniki
łączące zdania, zmieniać szyk wyrazów. Nie zapomnij też o wielkiej literze na początku
zdania.
Jest nas pięciu i każdy z nas ma nieprzeciętny talent muzyczny, jeszcze nie dziś, ale kiedyś na
pewno zostaniemy słynnymi na cały świat wirtuozami i będziemy występować w największych
i najsławniejszych filharmoniach, jednak na razie dajemy koncerty na osiedlowym podwórku:
sceną jest trawnik obok garażów, a nasza publiczność nie zasiada w luksusowych lożach, tylko
na skromnym i niewygodnym trzepaku, nie mamy też jeszcze swego menadżera, ale wkrótce
będą chcieli pracować z nami najlepsi specjaliści w tym fachu.
12. Oto tekst, którego kolejne zdania nie zostały ze sobą połączone. Przeredaguj go tak,
aby tworzył spójną wypowiedź. W tym celu możesz:
a. Zmienić, gdzie trzeba szyk wyrazów w sąsiadujących zdaniach tak, aby treść końcowa
jednego zdania wiązała się z treścią początku zdania następnego.
16 / 25
b. Usunąć powtarzający się podmiot, stworzyć podmiot domyślny.
c. Usunąć powtórzenia wyrazowe, stosując zaimek lub elipsę.
d. Dodać wyrazy spajające.
Wanda – córka Kraka, która objęła po jego śmierci panowanie nad Krakowem. Była panną
wielkiej urody i rozumu. Usłyszał o urodzie książę niemiecki Rydgier i przysłał do Krakowa
posłów z prośbą o rękę, a gdyby odmówiła - groził wojną. Niemieckiego księcia nie chciała
poślubić Wanda: jej – wolnej pani wolnego królestwa – siłą chciał swą wolę narzucić. Odmówiła
swej ręki. Na czele wojsk wkroczył w granice królestwa. Zgromadziła rycerzy i mężnie stawiła
czoła najeźdźcy, odnosząc wspaniałe zwycięstwo. Uznała, że po takim zwycięstwie należy się
bogom ofiara dziękczynna i złożyła ją z życia, w nurty Wisły, rzucając się. Ku jej czci poddani
usypali wysoki kopiec pod Krakowem. Dziś Nowa Huta rozciąga się dookoła kopca Wandy.
(D. Zdunkiewicz-Jedynak: Redagowanie tekstu. W: K. Kłosińska: red.: Formy i normy, czyli
poprawna polszczyzna w praktyce
. Warszawa
2004, s. 132)
13. Pewnemu pisarzowi zabrakło weny twórczej. Ułożył tylko niektóre zdania swojej
nowej powieści. Nad innymi ciągle jeszcze myśli. Pomóż mu i uzupełnij tekst według
własnego pomysłu. Zadbaj o jego spójność językowo-stylistyczną i logiczną.
Feb leciał wysoko, wysoko, pod wrześniowym bladym i łagodnym niebem, lekko tylko
17 / 25
przymglonym po niedawnych upałach ...
Feb był gołębiem pocztowym...
Zastanawiał się, jaka odległość dzieli go jeszcze od celu ...
Już miał zmienić kierunek i podjąć na nowo lot, kiedy zauważył ...
Feb zawahał się przez chwilę...
(Ermanno Libenzi, Korowód wenecki. Warszawa 1978)
14. Tylko jeden wariant każdego z 5 zdań
- nie budzi zastrzeżeń poprawnościowych oraz
- może zostać wykorzystany jako płynnie (spójnie) łączący się ze zdaniem
poprzedzającym i następującym po nim. Wybierz odpowiednia postać każdego ze zdań,
zakreślając jedną z liter: a, b, c.
18 / 25
Tekst 1
(1)
a. W dziejach kina powtarza się historia odkrycia fotografii: trud podejmowało wielu, ale sławą
okryli się Louis i Auguste Lumière’owie
.
b. W dziejach kina powtarza się historia odkrycia fotografii: trud podejmowało wielu, ale sławą
okrył się Louis i Auguste Lumière’owie .
c. Powtarza się historia odkrycia fotografii w dziejach kina: trud podejmowało wielu, ale Louis i
Auguste Lumière’owie sławą się okryli.
(2)
a. Jako początek epoki filmu uważany jest 28 grudzień tysiąc osiemsetnego
dziewięćdziesiątego piątego roku.
b. Za początek epoki filmu uważany jest 28 grudnia tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego
piątego roku.
c. Za początek epoki filmu uważa się 28 grudzień tysiąc osiemsetnego dziewięćdziesiątego
piątego roku.
(3)
19 / 25
a. Wtedy w Grand Café w Paryżu za 1 franka można było obejrzeć dwa krótkie filmy: film
„Wyjście robotników z fabryki”, który utrwalał ruch dużej grupy osób oraz film „Wjazd pociągu na
stację La Ciotat”.
b. Wtedy w Grand Café w Paryżu za 1 franka można było obejrzeć dwa krótkie filmy: film
„Wyjście robotników z fabryki”, który utrwalał ruch dużej grupy osób, oraz film „Wjazd pociągu
na stację La Ciotat”.
c. Dwa krótkie filmy: film „Wyjście robotników z fabryki”, który utrwalał ruch dużej grupy osób,
oraz film „Wjazd pociągu na stację La Ciotat” wtedy w Grand Café w Paryżu można było
obejrzeć za 1 franka.
(4)
a. Już ten pierwszy pokaz w Grand Café zapowiedział funkcję, którą w przyszłości miała
odegrać nowa technika.
b. Już ten pierwszy pokaz w Grand Café zapowiedział rolę, którą w przyszłości miała odegrać
nowa technika.
c. Ten pokaz pierwszy zapowiedział już rolę, którą w przyszłości miała spełnić nowa technika w
Grand Café.
(5)
a. Pionierem w dziedzinie tworzenia swoistego przekazu filmowego uznaje się Paryżanina
Georges’a Mélièsa, który adoptował liczne utwory fantastyczne Vernego.
20 / 25
b. Za pioniera w dziedzinie tworzenia swoistego przekazu filmowego uznaje się paryżanina
Georges’a Mélièsa, który adoptował liczne fantastyczne utwory Vernego.
c. Za pioniera w dziedzinie tworzenia swoistego przekazu filmowego uznaje się paryżanina
Georges’a Mélièsa, który adaptował liczne utwory fantastyczne Verne’a.
Tekst 2
(1)
a. Jako twórcy reformy w teatrze uważani są dzisiaj m.in. Konstantin Stanisławski, Max
Reinhardt, Wsiewołod Meyerhold, Bertold Brecht, a w Polsce – Stanisław Wyspiański .
b. Za twórców reformy w teatrze uważani są dzisiaj m.in. Konstantin Stanisławski, Max
Reinhardt, Wsiewołod Meyerhold, Bertold Brecht, a w Polsce – Stanisław Wyspiański
.
c. Twórcą reformy w teatrze jest dziś uważany m. in. Konstantin Stanisławski, Max Reinhardt,
Wsiewołod Meyerhold, Bertold Brecht, a w Polsce – Stanisław Wyspiański
.
(2)
a. Reforma, a także rosnące możliwości techniczne sprawiła, że wiek XX stał się czasem
bardzo różnicowanych poszukiwań teatralnych w aktorskiej grze i w sposobach inscenizacji.
21 / 25
b. Reforma, a także rosnące możliwości techniczne sprawiły, że wiek XX stał się czasem
bardzo zróżnicowanych poszukiwań teatralnych, zarówno jeśli chodzi o grę aktorską, jak
i sposoby inscenizacji.
c. Reforma i rosnące możliwości techniczne sprawiła, że wiek XX stał się okresem bardzo
zróżnicowanych poszukiwań teatralnych, zarówno, jeśli chodzi o grę aktorską, jak i sposoby
inscenizacji.
(3)
a. Teatrowi traktowanemu jako rodzaj przedsiębiorstwa, czy fabryki przeciwstawiano teatr-laboratorium, gdzie chodzi przede wszystkim o eksperymenty artystyczne.
b. Teatrowi traktowanemu jako rodzaj przedsiębiorstwa czy fabryki przeciwstawiano teatr-laboratorium, gdzie chodzi przede wszystkim o eksperymenty artystyczne.
c. Teatr laboratorium, gdzie chodzi przede wszystkim o eksperymenty artystyczne
przeciwstawiano teatrowi traktowanemu jako rodzaj przedsiębiorstwa czy fabryki.
(4)
a. Pierwszy tego rodzaju teatr, tzw. Studio na Powarskiej, zostało założone w 1905 roku przez
Konstantina Stanisławskiego.
b. Konstantin Stanisławski pierwszy tego rodzaju teatr, tzw. Studio na Powarskiej, założył
w 1905 roku.
22 / 25
c. Pierwszy tego rodzaju teatr, tzw. Studio na Powarskiej, został założony w 1905 roku przez
Konstantina Stanisławskiego.
(5)
a. W Polsce pierwszym teatrem eksperymentalnym była „Reduta”, a kierunek studyjno-eksperymentalny był w teatrze kontynuowany przez późniejszych twórców, do których należeli
Tadeusz Kantor i Jerzy Grotowski.
b. W Polsce pierwszym teatrem eksperymentalnym była „Reduta”, a kierunek studyjno-eksperymentalny był dalej w teatrze kontynuowany przez późniejszych twórców, do których
należał Tadeusz Kantor i Jerzy Grotowski.
c. W Polsce pierwszy teatr eksperymentalny stanowiła „Reduta”, zaś studyjno-eksperymentalny
kierunek był dalej w teatrze kontynuowany m.in. pod kierunkiem Tadeusza Kantora i Jerzego
Grotowskiego. (Ćwiczenia ze stylistyki, red. D. Zdunkiewicz-Jedynak. Warszawa 2010, s.
89-90)
Bibliografia (wybór)
23 / 25
- E. Bańkowska, A. Mikołajczuk i in. (red.), Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów,
Warszawa
2000.
- J. Bartmiński, S.
Niebrzegowska-Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2009.
- D.
Bartosiewicz, Sprawność tekstotwórcza jako
integralny element oceny
pisemnych prac maturalnych
, w: R. Pawłowska (red.), Nowa
matura a egzamin wstępny z języka polskiego
,
Gdańsk 2001.
- R.
A. de Beaugrande, A. Dressler, Wstęp do lingwistyki tekstu, przeł. A. Szwedek,
Warszawa 1990.
- B.
Bokus, Tworzenie
opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Kielce 1991.
- B. Bokus, Świat
fabuły w narracji dziecięcej, Warszawa 2000.
- T. Dobrzyńska, Tekst, w:
J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001.
- T. Dobrzyńska, Tekst.
Próba syntezy, Warszawa 1993.
- H. Hrdlickowa, Akapit
jako jednostka tekstowa z punktu widzenia językoznawczo-dydaktycznego, „Poradnik Językowy” 1991, z. 3-4.
- A. Kałkowska, O
spójności tekstu. „Język Polski” 1987, z. 3-5.
- D. Krzyżyk, Wyznaczniki spójności tekstu
w pracach pisemnych maturzystów, w: Biule
tyn maturalny OKE w
Jaworznie: Przygotowanie ucznia do egzaminu maturalnego z języka
polskiego
,
Jaworzno 2007.
- D. Krzyżyk, Umiejętności tekstotwórcze i
językowe uczniów w pracach maturalnych z
języka polskiego
, w: U.
KOPEĆ, Z. SIBIGA (red.), Kształcenie językowe w
dobie kultury masowej
polisensorycznej
, Rzeszów 2010.
- R. Makarewicz, Zaburzenie spójności tekstu u ucznia dyslektycznego, w: J.
Porayski-Pomsta
red.) ,:
Studia pragmalingwistyczne 3.
Czynności tworzenia i rozumienia wypowiedzi
,
Warszawa 2002.
(
- M.R. Mayenowa (red.), O spójności
tekstu, Wrocław 1971.
- K.
Mosiołek-Kłosińska, (red.), Formy i normy, czyli poprawna
polszczyzna w
praktyce
, Warszawa 2001.
- M.
Nagajowa, Sztuka
dobrego pisania i mówienia, Warszawa 2003.
- E. Polański, Typy
uchybień uczniów w organizacji tekstu wypracowań, w: K. Ożóg, J.
Pasterska (red.),
Polonistyka zintegrowana
, Rzeszów 2000.
24 / 25
- A. Tabisz, Kompetencja
- A. Wilkoń, Spójność
spójności tekstu
, Kraków 2002.
tekstotwórcza uczniów na przykładzie rozprawki, Opole 2006.
i struktura tekstu, cz. I. Problematyka tekstu, cz. II Problematyka
- H. Wiśniewska, Łatwa i trudna kompozycja wypracowań uczniowskich.
„Polonistyka”
1995, nr 4.
- M. Wójcikiewicz, Piszę,
więc jestem. Podręcznik kompozycji i redakcji tekstów,
Kraków 1993.
- D. Zdunkiewicz-Jedynak, Wykłady
ze stylistyki, Warszawa 2008.
- D. Zdunkiewicz-Jedynak (red.), Ćwiczenia ze stylistyki, Warszawa 2010.
- M. Żytko, Pisanie
– żywy język dziecka, Warszawa 2006.
25 / 25

Praca nad doskonaleniem uczniowskich umiejętności tekstotwórczych

Transkrypt

Podobne dokumenty

Szkolny Turniej GOMOKU - Publiczne Gimnazjum w Pasymiu

Mój bezpieczny internet

Regulamin konkursu plastycznego „ZŁOTA JESIEŃ” organizatorem

Jakość pracy szkoły a środowisko lokalne

Mgr Dera-Jakobczyk Danuta Nauczanie i

Szanowni Państwo! REDAKCJA

Test na istnienie plamki ślepej: 1. Zasłoń lewe oko 2