Ekoquest - współczesna forma edukacji

Ekoquest - współczesna forma edukacji
Ekoquest - współczesna forma edukacji
Poradnik dla nauczycieli i edukatorów
Poradnik dla nauczycieli i edukatorów
Warszawa 2014
1
Materiał wspierający realizację projektu „Ogród Z Energią” – program edukacji ekologicznej dla dzieci, młodzieży i dorosłych
Materiał
wspierający
realizację projektu „Ogród Z Energią” – program edukacji ekologicznej dla dzieci, młodzieży i dorosłych
z terenu woj.
mazowieckiego
z terenu woj. mazowieckiego
Wydawca
Wydawca
Fundacja alter eko
Fundacja
alter3/1
eko
ul. Kujawska
ul.
Kujawska
3/1
00-793
Warszawa
00-793
Warszawa
www.altereko.pl
www.altereko.pl
Nakład
Nakład
100 egzemplarzy
100 egzemplarzy
Autor
Autor
Marta Jurek – ekspert ochrony środowiska, trener edukacji ekologicznej
Marta Jurek – ekspert ochrony środowiska, trener edukacji ekologicznej
Konsultacja
Konsultacja
Kamila Musiatowicz – prezes Fundacji alter eko, ekspert ochrony środowiska, trener edukacji ekologicznej
Kamila Musiatowicz – prezes Fundacji alter eko, ekspert ochrony środowiska, trener edukacji ekologicznej
Projekt graficzny okładki
Projekt
graficzny okładki
Robert Nowicki
Robert Nowicki
Skład tekstu i druk publikacji
Skład
tekstu Piotr
i druk
publikacji
OTO-Studio
Zajączkowski
OTO-Studio Piotr Zajączkowski
Publikacja dofinansowana ze środków
Publikacja
dofinansowana
ze środków
Wojewódzkiego
Funduszu przez
Ochrony
Środowiska
i Gospodarki
Wodnej w Warszawie
Publikacja
dofinansowana
Wojewódzki
Fundusz
Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Warszawie
Wojewódzkiego
Funduszu
Ochrony
Środowiska
i
Gospodarki
Wodnej
w
Warszawie
www.wfosigw.pl
www.wfosigw.pl
www.wfosigw.pl
2
2
Spis treści:
1. Wprowadzenie
2. Questing jako aktywizująca metoda edukacji
3. Questing w edukacji ekologicznej
4. Czym jest quest?
5. Gdzie zaplanować quest?
6. Jak opracować quest?
7. Skarb
8. Ecoquesting
9. Przykładowe ekozadania
10. Questowy niezbędnik
11. Insipiracje
3
1. Wprowadzenie
Kontakt z przyrodą daje szansę na szersze horyzonty w dorosłym życiu i stwarza możliwość innego postrzegania świata, przez
zrozumienie miejsca i roli człowieka w przyrodzie. Albert Einstein powiedział "Wpatrz się głęboko, głęboko w przyrodę, a
wtedy wszystko lepiej zrozumiesz". Dlatego też warto poświęcić trochę sił i czasu na aktywną edukację na łonie natury.
Świat przyrody jest czymś tajemniczym, nieznanym, czymś co budzi rozległą ciekawość, chęć poznania, zmuszając
jednocześnie do myślenia i zadawania pytań. Kontakt z przyrodą powoduje jednocześnie silne przeżycia emocjonalne
sprzyjające zapamiętywaniu. Dlatego też, uczeń w kontakcie z przyrodą uczy się spontanicznie i naturalnie, niejako
mimowolnie, a nawet przypadkowo.
Kontakt z przyrodą stanowi bogate źródło wrażeń, przeżyć, doznań, a także wywołuje chęć aktywnego działania. Świat
przyrody jest znaczącym czynnikiem wpływającym na umiejętność koncentracji uwagi. Obserwując przyrodę zauważamy
pewne związki przyczynowo-skutkowe tego świata. Ułatwia to odkrycie pewnej prawidłowości, że wszystko, co się dzieje jest
wynikiem pewnych wcześniejszych zdarzeń, że nic nie dzieje się bez przyczyny.
Aby uczeń mógł aktywnie poznawać i trwale uczyć się obcując z przyrodą polecam wszystkim wykorzystywanie w pracy
metody questingu.
4
2. Questing jako aktywizująca metoda edukacji
Głównym celem współczesnej edukacji jest kształcenie osobowości ucznia, w tym jego pozytywnego stosunku do nauki,
rozwijanie indywidualnych zdolności poznawczych, umiejętności uczestniczenia w życiu społecznym oraz rozbudzanie
ciekawości świata. Osiągnięciu tych celów służą właściwe metody nauczania, w tym nowatorskie sposoby organizowania
zajęć lekcyjnych, jakimi są metody aktywizujące, czyli takie, które bazują na czynnym udziale uczniów w zajęciach
dydaktycznych.
Uczenie w działaniu jest fundamentem najnowszych trendów edukacji. Aby umożliwić uczniowi uczenie się poprzez
działanie, nauczyciel powinien tworzyć jak najwięcej sytuacji bogatych w przeżycia, które będą angażowały aktywność i
emocjonalność ucznia. Takich doświadczeń i sytuacji edukacyjnych dostarcza stosowanie aktywizujących metod i technik
nauczania. Metody te są dalekie od wykładu i suchego przekazu abstrakcyjnych wiadomości.
Metody aktywizujące to taki sposób nauczania, w którym nauczyciel nie prezentuje uczniom gotowej wiedzy, lecz stwarza
warunki do samodzielnego uczenia się. Zatem metody te polegają właśnie na tym, że uczniowie pracują samodzielnie. Czy
to oznacza, że nauczyciel nie jest już potrzebny? Wręcz przeciwnie. Nauczyciel staje się autorytetem, organizatorem i
mentorem dla uczniów. Metody aktywizujące wymagają od nauczyciela prowokowania uczniów do działania,
błyskotliwości, kreatywności, szybkiego reagowania na dokonujące się zmiany, docenienia oryginalnych pomysłów
uczniów, tolerancji, poczucia humoru i wreszcie odwagi.
Powody, dla których warto pracować metodami aktywnymi, to:
· Metody aktywne są bardziej efektywne, czego dowodzi wykres Dale'a.
· Metody aktywne prowadzą do nabywania przydatnych umiejętności, tj. śmiałości i podejmowania decyzji,
odpowiedzialności, samodzielności, kreatywności, rozwiązywania problemów.
· Metody aktywne prowadzą do dobrych relacji, pracy zespołowej.
· Metody aktywne dają możliwość wypracowania nietypowych, twórczych rozwiązań.
5
Rys. Piramida zapamiętywania Dale’a
Questing jest jedną z metod aktywizujących, doskonale łączącą dobrą zabawę z poznawaniem i aktywnością na
świeżym powietrzu, wśród przyrody. Questing może być równie dobrze samodzielnym narzędziem edukacyjnym,
jak również metodą wspierającą działania prowadzone podczas standardowych zajęć lekcyjnych. Doskonale
sprawdza się w obu przypadkach, wyzwalając w uczniach ciekawość, zaangażowanie, chęć poznawania i
odkrywania. Jednocześnie questing kształtuje poczucie odpowiedzialności i troski za stan i zasoby środowiska
naturalnego. Uczestnicy questu oglądają, szukają, zbierają, porządkują, porównują, mierzą, liczą, obserwują, badają
i eksperymentują. Dzięki tym działaniom mają szansę w pełni poznać otaczający je świat. Questing jest
odpowiedzią na wyzwanie Frątczaków: "Jeżeli chcemy przyczynić się do harmonijnego i wszechstronnego rozwoju
naszych dzieci - wychowanków, to świadomie zwrócimy uwagę na zbliżanie ich do przyrody, co pomoże w
odkrywaniu jej piękna i znaczenia" (Frątczakowie 1979, s.16).
6
3. Questing w edukacji ekologicznej
3. Questing w edukacji ekologicznej
Skuteczna edukacja ekologiczna w żadnym wypadku nie może ograniczać się do studiowania podręczników.
Skuteczna
edukacja
ekologiczna
żadnym ułatwiają
wypadkuuczniowi
nie możezrozumienie
ograniczaćotaczającego
się do studiowania
podręczników.
Bezpośrednie
obserwacje
zjawisk iwprocesów
świata. Uczeń
nie tylko
Bezpośrednie
obserwacje
zjawisk i procesów
ułatwiają
uczniowi
zrozumienie
otaczającego
świata. Uczeń
nie tylko
poznaje przyrodę:
jej bogactwo
i złożoność,
ale ma
możliwość
bezpośredniego
obserwowania
wzajemnej
poznaje
bogactwo
i złożoność,
ale ma
możliwość
bezpośredniego
wzajemnej
zależnościprzyrodę:
między jej
światem
przyrody
a działaniami
człowieka.
Zdaje
sobie sprawęobserwowania
z wpływu człowieka
na
zależności
światem może
przyrody
działaniami człowieka.
sobie
sprawę z Dlatego
wpływutak
człowieka
na
środowisko,między
a jednocześnie
sobiea uzmysłowić,
że sam jestZdaje
częścią
środowiska.
ważne jest
a jednocześnie
możeedukacji
sobie uzmysłowić,
że sam
jest częścią
środowiska.
Dlatego sprawdza
tak ważnesięjest
środowisko,
zapewnienie uczniom
możliwości
wśród przyrody.
Questing
jest metodą,
która doskonale
w
zapewnienie
uczniom
możliwości
edukacji
wśród
przyrody.
Questing
jest
metodą,
która
doskonale
sprawdza
się
w
terenie. Zajęcia prowadzone poza zwykłym środowiskiem klasy szkolnej inspirują zarówno uczniów, jak i
terenie.
Zajęcia
prowadzone
poza zwykłym
środowiskiem
klasy szkolnej
inspirują
uczniów,
jak i
nauczycieli.
Zajęcia
questowe możemy
prowadzić
nawet w najbliższym
otoczeniu
szkoły.zarówno
To od naszej
wyobraźni
nauczycieli.
Zajęcia
możemy prowadzić
nawetukryjemy
w najbliższym
szkoły. To
od naszej wyobraźni
i kreatywności
zależyquestowe
jak skonstruujemy
zagadkę, gdzie
skarb iotoczeniu
jakie opracujemy
zadania.
i kreatywności zależy jak skonstruujemy zagadkę, gdzie ukryjemy skarb i jakie opracujemy zadania.
4. Czym jest quest?
Quest jest rodzajem gry terenowej, wędrówki odkrywców, podchodów z wątkiem edukacyjnym. Niezależnie od
miejsca i celu prowadzenia wędrówki, quest zawsze ma charakter edukacyjny. Temat przewodni możemy dobierać
w sposób dowolny, co sprawia, że metoda ta jest niezwykle uniwersalna. Szlak questu wyznaczany jest mapą lub
wskazówkami. Uczestnicy podążają nim, kierując się informacjami zawartymi we wskazówkach, a ewentualne
błędy korygują spoglądając w mapę. Kolejne miejsca na szlaku uczestnicy odnajdują przez rozwiązanie zagadek,
bądź wykonanie określonych zadań. Na końcu szlaku na uczestników czeka "skarb" - nagroda.
Quest poza funkcją edukacyjną pełni ważne funkcje poznawcze, integracyjne, rekreacyjne i rozrywkowe.
Jednocześnie może być ciekawą metodą promocji regionów i miejsc cennych pod względem przyrodniczym.
Brak konieczności posiadania specyficznej infrastruktury oraz łatwość narracji sprawiają, że questing, jako metoda
edukacji, staje się coraz bardziej popularny.
7
7
5. Gdzie zaplanować quest?
Istnieje szereg opracowanych questów, które uzupełniają szlaki turystyczne albo propagują lokalne dziedzictwo
przyrodniczo-kulturowe. Opracowane questy towarzyszą również zielonym szlakom greenways, które służą
wyłącznie do podróży niezmotoryzowanym.
Quest służący realizacji naszej koncepcji na edukację warto opracować samodzielnie. Nie jest to rzecz specjalnie
skomplikowana, a może stanowić wyzwanie i dobry pomysł na przeprowadzenie ogólnoklasowego projektu.
Idealnym miejscem na questowy szlak jest las, park, skwer. Im bardziej bioróżnorodny i urozmaicony
krajobrazowo teren tym lepiej. Jednak, gdy nie mamy tego szczęścia, sąsiadować z zielonym ostępem, a w grę nie
wchodzi dłuższa wyprawa, możemy ograniczyć się do tego, czym dysponujemy w bezpośrednim otoczeniu
placówki. W tym celu wcale nie trzeba chodzić daleko. Wykorzystajmy naturalnie ukształtowany teren
przyszkolny, sad, przydroże, miedzę - wszędzie można poprowadzić szlak questowy. Wskazówki i zadania
możemy umieścić na okolicznych drzewach, pod kamieniami, na infrastrukturze boiska szkolnego, czy obiektach
małej architektury itp. Dajmy przyrodzie szansę ujawnienia się i stwórzmy uczniom dogodne warunki, aby mogły
uczestniczyć w queście.
Szczególną odmianą questingu jest ekoquesting, którego wyróżnia tematyka skupiająca się wokół zagadnień
ekologicznych, takich jak: różnorodność biologiczna, gospodarka odpadowa, odnawialne źródła energii, ochrona
zagrożonych gatunków itp.
Więcej informacji na temat ekoquestingu znajdziecie Państwo w rozdziale 8.
8
6. Jak opracować quest?
6. Jak opracować quest?
Z pewnością w każdym z nas drzemie moderator questu i potrafimy samodzielnie opracować zagadki związane z
Z pewnością
w każdym
z nas
moderator questu
i potrafimy
samodzielnie
opracować
zagadki
związane
tematem
prowadzonej
przez
nas drzemie
lekcji. Przystępując
do działania
trzeba pamiętać,
by wziąć
pod uwagę
poziom
wiedzyz
tematem
prowadzonej
przez
nas
lekcji.
Przystępując
do
działania
trzeba
pamiętać,
by
wziąć
pod
uwagę
poziom
wiedzy
uczniów. Quest nie powinien być ani zbyt trudny, ani zbyt łatwy.
uczniów. Quest nie powinien być ani zbyt trudny, ani zbyt łatwy.
Tworzenie questu rozpocznijmy od wstępnej inwentaryzacji okolicy pod względem zasobów przyrodniczych. Ten etap
Tworzenie
questu rozpocznijmy
wstępnej inwentaryzacji
okolicy pod
względem
zasobów questu
przyrodniczych.
Ten etap
można
przeprowadzić
w formieod projektu,
angażując uczniów
i innych
uczestników
do wytypowania
można
przeprowadzić
w
formie
projektu,
angażując
uczniów
i
innych
uczestników
questu
do
wytypowania
najciekawszych miejsc okolicy. Przed przystąpieniem do projektu zaopatrzmy uczestników w mapy i informatory.
najciekawszych
miejsc
Przed
przystąpieniem
projektu
zaopatrzmy
uczestników
w mapy
i informatory.
Wyznaczając
trasę
questuokolicy.
zwróćmy
szczególną
uwagę nado
stare
parki, lasy,
łąki, cieki
wodne, parki
i skwery.
Wyznaczając
trasę
questu
zwróćmy
szczególną
uwagę
na
stare
parki,
lasy,
łąki,
cieki
wodne,
parki
i
skwery.
Przed przystąpieniem do opracowania zagadek i zadań tematycznych dobrze jest wyjść w teren i przejść przez
dobrze jest
wyjść
w teren i przejść
Przed przystąpieniem
opracowania
zagadek
i zadań
tematycznych długości
czasu,przez
jaki
wytypowaną
ścieżkę. do
Będzie
to doskonała
okazja
do sprawdzenia
szlaku
i oszacowania
wytypowaną
ścieżkę.
Będzie
to
doskonała
okazja
do
sprawdzenia
długości
szlaku
i
oszacowania
czasu,
potrzebujemy na jego pokonanie. Idąc przez szlak zwróćmy uwagę na miejsca szczególnie wyróżniające się
(wartojaki
je
potrzebujemy
na
jego
pokonanie.
Idąc
przez
szlak
zwróćmy
uwagę
na
miejsca
szczególnie
wyróżniające
się
(warto
je
sfotografować), które następnie wykorzystamy do opracowania questu. Charakterystycznymi elementami szlaku mogą
sfotografować),
które
następnie
wykorzystamy
do
opracowania
questu.
Charakterystycznymi
elementami
szlaku
mogą
być: drzewa, rozwidlenia dróg, przyroda nieożywiona, tj. głazy i kamienie oraz ślady bytowania zwierząt, tj. mrowiska,
być: drzewa,
rozwidlenia
dziuple,
bocianie
gniazda.dróg, przyroda nieożywiona, tj. głazy i kamienie oraz ślady bytowania zwierząt, tj. mrowiska,
dziuple,
bocianie
gniazda.
Następnie przejdźmy
do opracowania questu w formie zagadek i zadań prowadzących do kolejnych punktów szlaku. W
Następnie
przejdźmy
do opracowania
questu
w formie
zagadek i zadań
prowadzących
kolejnych
punktówquestu
szlaku.
W
tym celu należy przeprowadzić
selekcję
uprzednio
wytypowanych
miejsc
i wytyczyć do
ostateczny
przebieg
oraz
tym
celu
należy
przeprowadzić
selekcję
uprzednio
wytypowanych
miejsc
i
wytyczyć
ostateczny
przebieg
questu
oraz
właściwie dobrać początek i koniec szlaku. Powinny być to punkty łatwo dostępne, nie budzące wątpliwości,
właściwie dobraćsiępoczątek
i koniec szlaku. Powinny być to punkty łatwo dostępne, nie budzące wątpliwości,
charakteryzujące
stałymi cechami.
charakteryzujące się stałymi cechami.
Najważniejszą częścią opracowania questu jest opracowanie dobrej instrukcji. Właściwie przygotowana instrukcja
Najważniejszą częścią opracowania questu jest opracowanie dobrej instrukcji. Właściwie przygotowana instrukcja
powinna:
powinna:
1. Opowiadać temat questu lub historię miejsca - powinna edukować.
1. Zawierać
Opowiadać
temat questu
lub historię
miejsca
- powinna
edukować.poszczególnymi punktami szlaku questowego.
informację
dotyczącą
kierunku
poruszania
się pomiędzy
2.
2.
Zawierać
informację
dotyczącą
kierunku
poruszania
się
poszczególnymi punktami szlaku questowego.
3. Intrygować, angażować i zagrzewać uczestników questu pomiędzy
do zabawy.
3. Doprowadzić
Intrygować, angażować
i zagrzewać
uczestników
questu
do zabawy.
4.
grupę do punktu
docelowego
- ukrytego
skarbu.
4. Doprowadzić grupę do punktu docelowego - ukrytego skarbu.
9
9
Edukacyjny charakter questu zawiera się przede wszystkim w zagadkach, które opracujemy. Zagadki powinny
dotyczyć tematu przewodniego questu i stopniowo zgłębiać jego problematykę. Warto urozmaicać poszczególne
zagadki, w ten sposób, by angażowały one różne zmysły uczniów.
Do instrukcji questu warto dołączyć prostą poglądową mapkę terenu, by uczestnicy mogli zweryfikować swoją
pozycję na każdym etapie szlaku.
Przed przystąpieniem do questu trzeba koniecznie przetestować opracowaną instrukcję pod względem
jednoznaczności, bezpieczeństwa i stopnia trudności. W trakcie testowania warto wprowadzać poprawki i
udoskonalenia.
7. Skarb
Każdy szlak questowy kończy się punktem docelowym, w którym należy ukryć skarb - nagrodę dla uczestników
questu. Skarbem może być skrzynka z kroniką uczestników questu i pieczątką (ten rodzaj skarbu stosujemy
najczęściej w cyklicznych questach) albo inny rodzaj symbolicznej nagrody dla uczestników. Jeśli quest dotyczy
konkretnego tematu warto zadbać o to, by skarb również miał jakiś związek z tym tematem, np. quest nt.
różnorodności biologicznej może kończyć skarb w postaci sadzonki drzewa z danego siedliska leśnego. Warto
dobrze ukryć skrzynkę ze skarbem, w przeciwnym razie ktoś postronny może ją zabrać bądź zniszczyć. Miejsce
ukrycia skarbu zależy od pomysłowości twórców questu i możliwości, jakie daje teren. Możemy zawiesić go na
drzewie lub ukryć za kamieniem. Pamiętajmy jednak o tym, by był on w zasięgu uczestników questu.
Poniżej przedstawiam kilka propozycji opisów miejsc, w których możemy ukryć skarb.
Za mrowiskiem
Wśród drzew mrowisko było,
Chyba wiesz, które zwierzę je zrobiło?
Za nim skrzynka leżała,
Bardzo ważna, bo w środku skarb dla Was miała.
10
Przy tablicach informacyjnych
Przy
tablicach
informacyjnych
Na
tym
przystanku
niejedna tabliczka informacyjna stoi,
Na
tym
przystanku
tabliczka
informacyjna
stoi,
Nikt, kto zwiedza doniejedna
niej podejść
się nie
boi,
kto zwiedza
do niej
podejść się nie boi,
INikt,
Ty śmiało
podchodź
przyjacielu,
I Ty śmiałoskarb
podchodź
przyjacielu,
Znajdziesz
i szybko
dopniesz celu.
Znajdziesz skarb i szybko dopniesz celu.
Za kępą pokrzyw
Za kępą pokrzyw
Pokrzywa
zwyczajna to gatunek znany,
Pokrzywa
gatunek znany,
Ale niezbytzwyczajna
przez ludzitolubiany,
Alejednak
niezbyttęprzez
ludzi
lubiany,
Ty
roślinę
polubisz,
Ty jednak
roślinę polubisz,
Bo
tu skarbtęznajdziesz
i w lesie się nie zgubisz.
Bo tu skarb znajdziesz i w lesie się nie zgubisz.
8. Ekoquesting
8.Ekoquesting
Ekoquesting jest jedną z odmian questingu. Szlak questu wiedzie uczestników przez zróżnicowany krajobraz łąk, lasów,
Ekoquesting
jest jedną
z odmian questingu.
Szlak
questu wiedzie
uczestników
przezsię
zróżnicowany
krajobraz
łąk, lasów,
zielonych
ostępów.
Wyróżniającym
elementem
ekoquestu
jest tematyka
skupiająca
wokół zagadnień
ekologicznych,
zielonych
ostępów.
Wyróżniającym
elementem
ekoquestu
jest
tematyka
skupiająca
się
wokół
zagadnień
ekologicznych,
takich jak: różnorodność biologiczna, ochrona gatunków, zrównoważony rozwój, zmiany klimatyczne, gospodarka
takich jak: ekosystemy
różnorodność
biologiczna,
ochrona
gatunków,
zrównoważony
rozwój, wpływa
zmiany klimatyczne,
gospodarka
odpadowa,
i siedliska,
gatunki
inwazyjne
itp. Ekoquesting
pozytywnie
na zwiększanie
poziomu
itp.
Ekoquesting
pozytywnie
wpływa
na
zwiększanie
poziomu
odpadowa,
ekosystemy
i
siedliska,
gatunki
inwazyjne
o
świadomości ekologicznej, propagowanie pozytywnych proekologicznych zachowań oraz upowszechnianie wiedzy
świadomości
ekologicznej,
propagowanie
pozytywnych
proekologicznych
zachowań
oraz
upowszechnianie
wiedzy
o
przyrodzie.
przyrodzie.
W
ekoquestach często wykorzystywane są bioboxy oraz zestawy do badań terenowych, które wzbogacają questy w
W
ekoquestach
często wykorzystywane są bioboxy oraz zestawy do badań terenowych, które wzbogacają questy w
element
doświadczalno-badawczy.
element doświadczalno-badawczy.
Ekoquesty służą nie tylko badaniu świata przyrody i powiązań między organizmami żywymi a środowiskiem
a środowiskiem
Ekoquesty służą
nie tylko
badaniu tego,
światacoprzyrody
powiązań
między
żywymi
abiotycznym,
ale również
odkrywaniu
my, jako iludzie
możemy
zrobić,organizmami
aby zapobiegać
niszczeniu
środowiska
abiotycznym,
ale
również
odkrywaniu
tego,
co
my,
jako
ludzie
możemy
zrobić,
aby
zapobiegać
niszczeniu
środowiska
naturalnego.
naturalnego.
11
11
9. Przykładowe ekozadania
Poniżej przedstawiam kilka przykładowych zadań ekologicznych, będących częścią ekoquestów.
Przed każdym ekoquestem należy wykonać następujące czynności organizacyjne:
1. Zbadać i wyznaczyć szlaki dla dwóch (lub więcej) grup questowych.
2. Opracować zadania.
3. Przygotować i ukryć skarb.
4. Przygotować mapy pomocnicze.
5. Ukryć zadania.
6. Przejść samodzielnie quest i sprawdzić jego wykonalność.
7. Zaopatrzyć się w questowy niezbędnik.
8. Udać się z uczniami na miejsce questu.
9. Wybrać miejsce na bazę.
10. Podzielić uczniów na grupy i wyznaczyć liderów grup.
11. Zapoznać uczniów z celami i zasadami questu.
12. Rozlosować zadania i rozdać karty pracy.
13. Omówić i wyjaśnić sposób oceny pracy.
14. Rozpocząć quest.
12
Zadanie nr 1
Zadanieróżnorodność
nr 1
Temat:
biologiczna
Temat: różnorodność biologiczna
Każdy z uczestników grupy questowej otrzymuje "list gończy" (zdjęcie lub nazwę rośliny albo zwierzęcia
Każdy z uczestników
questowejList
otrzymuje
"list do
gończy"
(zdjęcie
lub nazwę
rośliny
albo zwierzęcia
charakterystycznego
dlagrupy
tego siedliska).
przypinamy
kołnierza,
na plecach
każdego
uczestnika.
Zadaniem
charakterystycznego
dla
tego
siedliska).
List
przypinamy
do
kołnierza,
na
plecach
każdego
uczestnika.
Zadaniem
uczestników jest odgadnięcie, kim jest (czyją podobiznę ma na plecach partner). W tym celu uczniowie
zadają
uczestników
jest
odgadnięcie,
kim
jest
(czyją
podobiznę
ma
na
plecach
partner).
W
tym
celu
uczniowie
zadają
pytania, na które przeciwnik może tylko odpowiedzieć "tak" lub "nie". Dopóki przeciwnik odpowiada twierdząco
pytania,
nauczestnik
które przeciwnik
może tylko zadawanie
odpowiedzieć
"tak"
lubpadnie
"nie".odpowiedź
Dopóki przeciwnik
odpowiada
twierdząco
na
pytania
może kontynuować
pytań.
Jeśli
"nie" pytający
musi udać
się do
na pytania
może kontynuować
zadawanie
pytań.
Jeślipodobiznę
padnie odpowiedź
"nie" pytający
musi udać
się na
do
innej
osoby.uczestnik
W momencie,
w którym pytający
odgaduje,
kogo
ma na plecach,
może przepiąć
zdjęcie
innej osoby.
W momencie,
w którym
odgaduje,
kogoopowiada
podobiznęo ma
plecach,rośliny
może przepiąć
zdjęcie na
przednią
część
ubrania. Na
koniec pytający
gry każdy
uczestnik
rolinaswojej
lub zwierzęcia
w
przednią
część
ubrania.
Na
koniec
gry
każdy
uczestnik
opowiada
o
roli
swojej
rośliny
lub
zwierzęcia
w
ekosystemie.
ekosystemie.
Zadanie nr 2
Zadanieekosystemy
nr 2
Temat:
- rola reducentów
Temat: ekosystemy - rola reducentów
Uczestnicy, pracując w grupie, budują na ściółce pokrytej liśćmi 4 kwadraty - okna (każdy o boku ok. 50 cm). Boki
Uczestnicy,
w grupie, budują
ściółce pokrytej
liśćmi
4 kwadraty
- okna bokami.
(każdy o W
bokuoknach
ok. 50 wykonują
cm). Boki
okien
tworząpracując
ze znalezionych
gałęzi.naKwadraty
powinny
przylegać
do siebie
okien tworzązadania:
ze znalezionych gałęzi. Kwadraty powinny przylegać do siebie bokami. W oknach wykonują
następujące
następujące zadania:
1. Okno pozostaje bez zmian.
1. Usuwają
Okno pozostaje
zmian.całe liście.
2.
z okna bez
wszystkie
2. Usuwają
Usuwają zz okna
okna wszystkie
wszystkie całe
całe iliście.
3.
cząstkowe liście.
3. Usuwają
Usuwają zz okna
okna wszystkie
wszystkie liście
całe i icząstkowe
liście.
4.
ich szczątki
oraz ciemną warstwę próchnicy.
4.
Usuwają
z
okna
wszystkie
liście
i
ich
szczątki
oraz ciemną
warstwę próchnicy.
Na tej podstawie uczestnicy omawiają rolę reducentów
w przyrodzie.
Na tej podstawie uczestnicy omawiają rolę reducentów w przyrodzie.
13
13
Zadanie nr 3
Temat: różnorodność biologiczna
Uczestnicy, pracując w małych grupach (bądź indywidualnie), wykorzystują naturalne materiały (dary lasu) i
ewentualnie sznurek. Tworzą zwierzęta leśne, zwracając uwagę na ich cechy anatomiczne.
Zadanie może dotyczyć różnych grup zwierząt, np.
· stawonogi,
· ptaki leśne,
· gryzonie.
Zadanie nr 4
Temat: jakość powietrza - bioindykatory
Uczestnicy, pracując w grupie, muszą określić stan jakości powietrza na podstawie skali porostowej. Rozdaj
uczestnikom uprzednio przygotowaną pokratkowaną folię oraz skalę wartości zanieczyszczenia w odniesieniu do
liczby porostów. Uczestnicy, przykładając folię do pnia wybranego drzewa na wysokości wzroku, określają ile
kwadratów jest zajętych przez porosty. Zapisują przybliżone wartości i wyciągają wnioski.
14
10. Questowy niezbędnik
10. Questowy niezbędnik
Zanim wyjdziesz na questowy szlak warto zaopatrzyć się w questowy niezbędnik. Zajęcia w terenie wymagają
Zanim wyjdziesz
na przygotowania,
questowy szlakodpowiedniego
warto zaopatrzyć
się w
questowy niezbędnik. Zajęcia w terenie wymagają
bowiem
specjalnego
ubrania
i ekwipunku.
bowiem specjalnego przygotowania, odpowiedniego ubrania i ekwipunku.
Oto niezbędnik na questową wyprawę:
niezbędnik
na questową wyprawę:
-Oto
buty
typu gore-tex;
buty typu
-- kurtka
lub gore-tex;
peleryna przeciwdeszczowa;
-- długie
kurtka spodnie;
lub peleryna przeciwdeszczowa;
długie spodnie;
-- czapka/
kapelusz;
czapka/
kapelusz;
-- woda
pitna
i coś do przekąszenia (kanapka, owoce, baton);
-- apteczka;
woda pitna i coś do przekąszenia (kanapka, owoce, baton);
apteczka; higieniczne;
-- chusteczki
-- scyzoryk;
chusteczki higieniczne;
scyzoryk;
-- telefon
komórkowy;
telefon komórkowy;
-- przewodniki
i klucze do oznaczania roślin i zwierząt;
-- lupy
przewodniki
i klucze do oznaczania roślin i zwierząt;
i lornetki;
lupy i lornetki;
-- notesy,
kartki, przybory do pisania;
-- lista
notesy,
kartki, przybory
pisania;
uczestników
questu do
(numery
telefonów do rodziców dzieci).
- lista uczestników questu (numery telefonów do rodziców dzieci).
15
15
11. Inspiracje
Aby zainspirować i natchnąć Państwa do stosowania questingu, jako metody nauczania przedstawiam kilka
przykładów ekoquestów. Znajdą tu Państwo propozycje zestawu zagadek questowych zarówno dla młodszych, jak i
starszych uczniów. Zagadki można dowolnie mieszać i modyfikować w zależności od potrzeb i możliwości.
Temat: różnorodność biologiczna
Zadanie nr 1
Znając warstwową budowę lasu uzupełnijcie tabelę (możecie wykorzystać w tym celu klucze do oznaczania roślin).
Rozejrzyjcie się dookoła i wypiszcie co najmniej 4 gatunki z każdej warstwy lasu.
Warstwy lasu
Gatunki roślin
drzewa wysokie
podszyt
runo leśne
16
Zadanie nr 2
W tym miejscu występują lęgowiska wielu gatunków ptaków. Wykorzystując lornetki i klucze do oznaczania
ptaków wypiszcie w tabeli 4 zaobserwowane gatunki ptaków i narysujcie je.
Nazwa gatunku zaobserwowanego ptaka
Rysunek
17
Zadanie nr 3
Wyznaczcie krokami kwadrat 10m x 10m i obwiedźcie go sznurkiem. Policzcie w kwadracie drzewa liściaste i
iglaste. Których drzew jest przewaga - liściastych czy iglastych? Zapiszcie stosunek ilościowych policzonych
drzew (liczba drzew liściastych: liczba drzew iglastych).
Policzcie jaki procent stanowią drzewa iglaste i drzewa liściaste w stosunku do wszystkich drzew w badanym
kwadracie.
Przewaga drzew …………………………..
Stosunek ilościowy ………… : ………….
Procent drzew iglastych ………………….
Procent drzew liściastych …………..........
Zadanie nr 4
Znajdźcie 3 liście z różnych gatunków drzew, odrysujcie je na karcie, podpiszcie, a w środku przedstawcie cechy
charakterystyczne drzewa – korzystając z atlasu. Obok przyklejcie zebrany liść.
Podejdźcie do drzew, z których identyfikowaliście liście i korzystając z własnych zmysłów oraz lupy opiszcie korę
drzew posługując się tabelą (w tabeli szereg cech określających korę drzew).
Sprawdźcie czy na korze drzew są widoczne rany, zniszczenia, cechy szczególne? Zaobserwujcie zmiany z
wykorzystaniem lupy i wpiszcie na kartce wyniki obserwacji. Zastanówcie się, jakie jest pochodzenie tych zmian.
18
Cechy kory drzew
Uzupełnij lub wstaw „x” jeśli dotyczy
Kolor
Gładka
Szorstka
Wilgotna
Sucha
Matowa
Lśniąca
Spękana
Omszona
z porostami
Połuszczona
Chropowata
19
Zadanie nr 5
Ekodetektywi! W najbliższym otoczeniu poszukajcie czegoś, co odpowiada następującym opisom. Wyniki
swojego „dochodzenia” zapiszcie w tabeli.
Znajdźcie
Nazwa
Opis/ szkic
Coś twardego
Coś pachnącego
Coś miękkiego
Coś, co jest częścią
większej całości
Coś jadalnego
Coś wielokolorowego
20
Temat: zanieczyszczenie środowiska
Zadanie nr 1
Badanie obecności pyłów na liściach: kawałki przeźroczystej taśmy samoprzylepnej przyklejcie na górną, zapyloną
część liścia, a następnie odklejcie ją z przyklejonymi do niej pyłami i przenieście na białą kartkę. Na arkuszu obok
siebie naklejcie kawałki taśmy z liści drzew rosnących bliżej i dalej szosy. Zanotujcie swoje spostrzeżenia i
wyciągnijcie wnioski.
Obserwacje:
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Wnioski:
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie nr 2
Wykorzystując skalę porostową określcie stopień skażenia powietrza w pobliżu szosy i w lesie. W tym celu na
wybranych drzewach przyłóżcie pokratkowaną folię na wysokości wzroku. Ile kwadratów jest zajętych przez
porosty? Badania przeprowadźcie po stronie południowej pnia. Zapiszcie przybliżone wartości i wyciągnijcie
wnioski.
W pobliżu szosy:
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
W lesie:
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
21
Zadanie nr 3
Ślady szkodliwego wpływu komunikacji na rozwój roślin to, m.in. plamy na liściach, pożółkłe końcówki, białe
plamy między nerwami, usychanie i opadanie liści. Przeprowadźcie obserwacje drzew i ich liści w najbliższym
otoczeniu. Wybierzcie drzewa iglaste i liściaste* (10 sztuk).
* Jeżeli zajęcia będą odbywały się późną jesienią, zimą lub wczesną wiosną wybierzcie do badań
same drzewa iglaste.
Oceńcie stan zdrowotności drzew na podstawie poniższych opisów.
- drzewo zielone okazałe, korona nie prześwietlona (brak suchych liści, nagich gałęzi) - 0 pkt.
- drzewo o koronie lekko prześwietlonej (ubytek liści do 30%), o minimalnej liczbie zeschłych liści, gałęzi,
odpadniętej korze - 2 pkt.
- drzewo o koronie średnio prześwietlonej (ubytek liści do 31-60%), o liściach wybarwionych lub ubogich w liście,
kora zniszczona ze szkodnikami - 4 pkt.
- drzewo o koronie silnie prześwietlonej (ubytek liści 61-90%), liczne suche gałęzie na wierzchołku, igły skrócone i
zniekształcone - 6 pkt.
- drzewo martwe, korona silnie prześwietlona (ubytek liści powyżej 90%) - 8 pkt.
Nr drzewa/liczba pkt.
1/…pkt. 2/… pkt. 3/…pkt. 4/… pkt. 5/…pkt. 6/…pkt. 7/…pkt. 8/…pkt. 9/…pkt. 10/…pkt.
Suma punktów ...................
Średnia punktów ................
22
W zależności od sumy punktów wyróżnia się 4 następujące kategorie zdrowotności drzew:
- drzewa zdrowe – 2 pkt.
- drzewa osłabione - 3-5 pkt.
- drzewa silnie osłabione - 6-10 pkt.
- drzewa obumierające - 11-15 pkt.
Podajcie wnioski oceny stanu zdrowotności badanych przez Was drzew:
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
Zadanie nr 4
Rozejrzyjcie się uważnie dookoła!
Wskażcie ślady bytowania zwierząt:
………………………………………………………………………………………………………………………….
Wskażcie ślady bytowania człowieka:
………………………………………………………………………………………………………………………….
Jak jest?
………………………………………………………………………………………………………………………….
Jak powinno być?
………………………………………………………………………………………………………………………….
Co można zrobić, by przywrócić stan pierwotny?
23
Zadanie nr 5
Oceńcie czystość powietrza na podstawie występujących porostów. Do badań należy wybrać drzewa tego samego
gatunku i o podobnej wysokości. Drzewa powinny być podobnie wystawione na światło i mieć podobny dostęp do
wody.
Pomoce:
skale porostowe, taśmy miernicze, klucze do rozpoznawania porostów i atlasy porostów.
Dane o drzewie
Gatunek
1
Numer drzewa
2
3
Położenie drzewa
(las, pole, łąka, w
pobliżu drogi)
Szacunkowy
stopień pokrycia
drzewa przez
porosty (1)
0-1%
1-5%
5-10%
10-50%
Strefa (skala
poniżej)
Skażenie powietrza
(skala poniżej)
24
4
Ad 1. Aby stwierdzić, jaka ilość porostów pokrywa drzewo, wybierzcie tylko jedną stronę pnia – tę, która jest
bardziej porośnięta przez prosty. Na pniu każdego drzewa wybierzcie obszar pomiędzy 30 a 200 cm od
powierzchni ziemi, zmierzcie powierzchnię, a następnie oszacujcie, jaki procent tej powierzchni jest pokryty
przez porosty.
Skala porostowa
Nr
strefy
1
2
3
4
Powierzchnia Charakterystyka
pokryta
strefy
porostami w
%
0-1
Bez porostów,
ślady
1-5
Porosty silnie
ograniczone
5-10
Porosty
ograniczone
10-50
Porosty bujne
Strefa
Skażenie
Pustynia porostowa
Bardzo wysokie
Wewnętrzna „strefa
walki”
Środkowa „strefa
walki”
Zewnętrzna „strefa
walki”
Wysokie
25
Niskie
Brak skażenia
Temat: gleba i jej mieszkańcy
Zadanie nr 1
Zwierzęta w ściółce leśnej są bardzo istotnym ogniwem łańcuchów pokarmowych biocenozy leśnej. Rozkładają
one resztki roślin i zwierząt (martwą materię organiczną) na proste składniki mineralne, dwutlenek węgla i wodę.
Ich działalność umożliwia powtórne włączenie składników pokarmowych do cyklu obiegu materii w ekosystemie,
przez co nazywane są jego "wąskim gardłem". Fauna glebowa mająca udział w tym procesie dzieli się na bakterie,
mikrofaunę (skoczogonki, roztocza, nicienie) i mezofaunę glebową (np. dżdżownice i inne skąposzczety,
równonogi, dwuparce i duże larwy owadów).
Zaobserwujcie zwierzęta w ściółce leśnej! Znajdźcie w ściółce leśnej przynajmniej 6 różnych zwierząt.
W przewodniku do rozpoznawania zwierząt lądowych wyszukajcie ich nazwy. Następnie uzupełnijcie tabelę
wpisując nazwy znalezionych zwierząt, cechy charakterystyczne i czym się żywią.
Przybory:
- lupa, słoik, „ssawka” do łapania drobnych zwierząt, łopatka do rozkopania gleby,
- przewodnik (klucz) do rozpoznawania zwierząt lądowych.
Nazwa organizmu
Cechy zwierzęcia
26
Czym się żywi
Zadanie nr 2
Zbadajcie odczyn gleby w lesie. Pobierzcie próbkę gleby z głębokości około 10 cm i włóżcie do okrągłego
zagłębienia pHmetru glebowego. Następnie umieście pHmetr ukośnie (instrukcja obsługi pHmetru w zestawie do
badań). Dodajcie na glebę kilka kropel odczynnika według instrukcji, odczekajcie do czasu, aż będzie ona
całkowicie wilgotna i będzie wystawała trochę poza zagłębienie pHmetru. Pomieszajcie łyżeczką i pozostawcie na
2-3 minuty, aby zaszła reakcja. Po tym czasie, weźcie pHmetr i ułóżcie go w ten sposób (jak na rysunku instrukcji
obsługi pHmetru), aby po wystającej części pHmetru mogła spłynąć zawartość próby w dół. Następnie porównajcie
barwę badanej zawartości ze wzorcową barwną skalą na pHmetrze. Znajdźcie odpowiednio pasującą barwę i
odczytajcie liczbę na tej skali. Ta liczba określa stopień kwasowości gleby jako wartość pH.
Przybory:
- papierki lakmusowe lub pHmetry* do badania gleby wraz z instrukcją obsługi,
- łopatka,
- rękawice ochronne.
*pHmetr składa się z plastikowej płytki ze skalą kolorów, plastikowej małej łyżki do pobierania prób ziemi oraz
buteleczki z substancją - wskaźnikiem, którego dodaje się na próbkę gleby w celu zbadania jej odczynu. Wszystkie
części wraz z instrukcją obsługi są zebrane w pudełku.
Im wyższy stopień kwasowości, tym niższe jest pH.
• Odczytaj stopień kwasowości badanej gleby i zapisz w karcie.
W lesie pH gleby wynosi: ............
27
Zadanie nr 3
Pobierzcie próbkę wierzchniej warstwy gleby (próchnicy) i umieście ja na papierowej chusteczce. Obserwujcie
próbkę przez lupę i opiszcie swoje spostrzeżenia, zwracając szczególną uwagę na zapach, kolor, strukturę, żyjące
w niej organizmy, funkcje.
Spostrzeżenia:
…………………………………………………………………………………………………………………………
……….…………………………………………………………………………………………………………………
28
Zadanie nr 4
Pobierzcie próbkę gleby, odsłaniając wierzchnią jej część – próchnicę. Poprzez dotyk, korzystając z poniższego
opisu rozpoznajcie rodzaj gleby.
Garść ziemi swobodnie przesypuje się przez palce – GLEBA PIASZCZYSTA
Można ją rozdrobnić w palcach na miękkie, trwałe gruzełki, które się zlepiają – GLEBA GLINIASTA
Z iłu, podobnie jak z plasteliny można lepić kule – GLEBA ILASTA
Łatwo się zgniata w dłoniach, jak gąbka – GLEBA TORFOWA
Badana gleba jest glebą ..............................................................................................................
Zadanie nr 5
Wykonajcie doświadczenie przedstawiające niszczenie gleb i rozpoznajcie typ erozji.
Uzupełnijcie poniższe zdania:
Na usypaną wcześniej „górkę” ziemi silnie dmuchajcie z jednej strony.
Jest to erozja ..........................................................................................................................
Usypaną wcześniej „górkę” ziemi polejcie powoli z góry wodą z butelki.
Jest to erozja ..........................................................................................................................
Zastanówcie się i określcie jakie formy działalności gospodarczej człowieka przyśpieszają erozję gleby.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
29
Temat: zwierzęta chronione
Zadanie nr 1
Dotarliście do kwietnej łąki, która obfituje w owady zapylające. Zaopatrzcie się w lupy i rozejrzyjcie się uważnie
dookoła. Mając do dyspozycji klucze do oznaczania owadów spróbujcie rozpoznać 3 różne gatunki owadów
zapylających. Czy któryś z tych gatunków jest gatunkiem objętym ochroną gatunkową? Jeśli tak obwiedźcie jego
nazwę pętlą. Uzupełnijcie schemat:
Nazwa owada:
Nazwa zapylanej rośliny:
1. ……………………
…………………………
2. ……………………
…………………………
3. ……………………
…………………………
Zadanie nr 2
Posiłkując się przewodnikami sprawdźcie jakie skuteczne sposoby mają zwierzęta na przetrwanie zimy.
Zastanówcie się i w ramkach obok narysujcie lub napiszcie, jakich zwierząt dotyczą poniższe zachowania.
Sen zimowy (hibernacja)
Odlot do ciepłych krajów
30
Gromadzenie zapasów
Zmiana futra na bardziej gęste,
gromadzenie tłuszczu
Zadanie nr 3
Korzystając z przewodników do oznaczania ptaków połączcie nazwę ptaka z ciekawostką, która do niego pasuje.
Rudzik
Ma czarne pióra, nie potrafi klekotać, gniazdo buduje daleko od ludzi.
Kowalik
Wygląda jak puchowa kulka, ma bardzo długi ogon.
Kopciuszek
Duży, drapieżny ptak. Buduje ogromne gniazda, ciężkie gniazda.
Raniuszek
Nie przeszkadza mu miejski hałas, a nawet brak zieleni.
Bocian biały
Potrafi schodzić po pniu drzewa głową w dół.
Bocian czarny
Co roku wraca do swego gniazda. Zjada żaby, choć nie tylko.
Bielik
Często spotykany w naszych ogrodach, jest mało płochliwy.
31
Zadanie nr 4
Czy wiecie, że wszystkie ptaki objęte są ochroną gatunkową? Posłuchajcie przez chwilę ptasiej muzyki. Śpiew
jakich ptaków udało Wam się usłyszeć? Podajcie ich nazwy. Możecie pomóc sobie lornetkami oraz kluczami do
oznaczania ptaków. Wypiszcie co najmniej 4 różne gatunki ptaków.
1.
2.
3.
4.
…………………………………………..
…………………………………………..
…………………………………………..
…………………………………………..
Zadanie Nr 5
Znajdujecie się przy mrowisku. Różne gatunki mrówek objęte się ochroną całkowitą lub częściową. Przyjrzyjcie się
uważnie mrówkom i mrowisku, a następnie odpowiedzcie na poniższe pytania.
1. Przyjrzyjcie się mrowisku i określcie, jaki ma kształt.
………………………………………………………………………………………………………………….
2. Z jakiego materiału zbudowane jest mrowisko?
………………………………………………………………………………………………………………….
3. Zaobserwujcie ruch mrówek idących do kopca, co i w jaki sposób transportują do mrowiska?
………………………………………………………………………………………………………………….
4. Połóżcie chusteczkę na powierzchni mrowiska na 5 minut, sprawdźcie jej zapach. Co on Wam przypomina?
………………………………………………………………………………………….......................................
32
Temat: las i jego mieszkańcy
Zadanie nr 1
Przyjrzyjcie się uważnie korze drzew. Posiłkując się kluczem do oznaczania porostów wypiszcie 2 chronione
gatunki porostów,
Korzystając z kluczy sprawdźcie, czy są to gatunki porostów, które umieszczone są w „Czerwonej liście gatunków
ginących i zagrożonych w Polsce” – wyszukane informacje zanotujcie poniżej.
…………………………………………………………………………………………………………..…………….
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie nr 2
Rozejrzyjcie się uważnie dookoła. Poszukajcie tropów i śladów zwierząt (ślady, pióra, nory, gniazda).
Zanotujcie to, co udało Wam się znaleźć.
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
33
Zadanie nr 3
Uzupełnijcie lub dokończcie powiedzenia dotyczące różnych gatunków zwierząt.
Ktoś wystrychnął cię na ………….
Masz ………………… wzrok.
Pierwsza ……………… wiosny nie czyni.
Jesteś cały w ………………..
Ale wywinąłeś …………………
Każda ……………… swój ogonek chwali.
Nie wywołuj …………….. z lasu.
I …………………. mają swoje kaprysy.
Zadanie nr 4
Spośród podanych niżej gatunków wybierzcie tylko te, które zamieszkują piętro „runa leśnego” oraz piętro
„koron drzew”, przyporządkujcie je odpowiednio i wpiszcie do tabeli.
jeż, dzięcioł, ślimak, sikorka, dżdżownica, pająk, sójka, biedronka, mówka, kret, ryś, stonoga, lis
Piętro runa leśnego
Piętro koron drzew
34
Zadanie nr 5
Wśród wielu gatunków roślin leśnych odszukajcie 3 gatunki paproci. Za pomocą klucza do oznaczania roślin
rozpoznajcie je i naszkicujcie ich liście.
Gatunek paproci
Rysunek liścia
35
Temat: Energia
Zadanie nr 1
Przyporządkujcie poszczególne źródła energii do odpowiedniej rubryki.
węgiel kamienny, energia wody, energia słoneczna, ropa naftowa, gaz ziemny, energia wiatru, drewno, torf, gaz
łupkowy, energia geotermiczna, energia biomasy.
Energia odnawialna
Energia nieodnawialna
36
Zadanie nr 2
Zastanówcie się a następnie wypiszcie zalety i wady podanych źródeł energii.
Źródło energii
energia wiatru
Zalety
Wady
energia biomasy
energia wody
energia geotermiczna
gaz łupkowy
energia słoneczna
37
Zadanie nr 3
“Uwaga, z powodu dłuższej awarii ogłaszamy, że w ciągu najbliższych pięciu dni nie będzie u Państwa w domu
prądu. Bardzo nam przykro z tego powodu, jest to sytuacja niezależna od nas. Jednocześnie ze swej strony
zapewniamy Państwa, że przyłożymy wszelkich starań aby ułatwić Państwu życie w ciągu tych pięciu dni.
Prosimy o podpowiedzi, co moglibyśmy dla państwa zrobić aby jak najbardziej państwu pomóc!”
Moje własne działania.
O co poproszę firmę, która jest odpowiedzialna
za utrudnienia?
38
Zadanie nr 4
Zastanówcie się i wypiszcie jakie znacie sposoby oszczędzania energii na co dzień.
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie nr 5
Zaprojektujcie elektrownię źródła odnawialnego z materiałów znalezionych w lesie. Sfotografujcie ją.
39
Fundacja alter eko – wydawca
Przedmiotem działalności Fundacji alter eko jest promowanie zasad zrównoważonego rozwoju oraz wspieranie
edukacji formalnej z zakresu przedmiotów przyrodniczych podczas zajęć szkolnych i pozalekcyjnych działań
twórczych na styku ekologii, kultury i sztuk wizualnych. W zadaniach Fundacji alter eko leży współpraca z
placówkami oświatowymi różnych typów w zakresie rozwoju ich potencjału ekologicznego oraz oferty narzędzi
służących poprawie standardów nauczania. W swojej działalności Fundacja alter eko wychodzi poza schematy
konwencjonalnych metod i rozwiązań, szukając najefektywniejszego sposobu dotarcia z wiedzą ekologiczną do
potencjalnego odbiorcy. Fundacja alter eko jest również autorem wielu green eventów i akcji ekomotywacyjnych
skierowanych do pracowników przedsiębiorstw. Od listopada 2014 r., równolegle z realizacją długofalowego
programu pn. „Odzyskomania”, Fundacja alter eko rozpoczęła nową kampanię edukacyjno-informacyjną w
zakresie właściwej segregacji odpadów na terenie województwa mazowieckiego pt. „Segreguję odpady – znam 3R
zasady”, a także program edukacji ekologicznej pt. „Ogród Z Energią” oraz projekt wspierający placówki
oświatowe pn. „EDULAB – mobilna baza dydaktyczna”. Zapraszamy do odwiedzenia strony www.altereko.pl oraz
www.odzyskomania.pl
Serdecznie zapraszamy do współpracy!
Zespół Fundacji alter eko
40
Fundacja alter eko
www.altereko.pl
[email protected]