Marcin Pacyna

Redakcja serwisu e-prawnik.pl
ALIMENTY W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH
Darmowy fragment
Poradnik do kupienia na www.ePoradniki.pl
Redakcja oraz opracowanie graficzne: Legalsupport sp. z o.o.
Wydanie I
Legalsupport sp. z o.o.
al. Słowackiego 17a/411
31-159 Kraków
tel./fax (12) 632 56 14
e-mail: [email protected]
WWW. www.ePoradniki.pl
Wszelkie prawa zastrzeŜone © Legalsupport sp. z o.o.
2
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
Spis treści
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
Spis treści:
Wprowadzenie
6
Rozdział 1. 7
Zagadnienia ogólne
7
1.1. Czym są „środki utrzymania i wychowania” 7
1.2. Potrzeby okolicznościowe 7
1.3. Kosztowne leczenie
8
1.4. Częstotliwość płacenia alimentów 8
1.5. Płatność na dwa lata naprzód
9
1.6. Ubrania zamiast pieniędzy 9
1.7. Alimenty świadczone w naturze
1.8. Osobista opieka
10
11
1.9. Od kogo moŜna się domagać alimentów
1.10. Alimenty od dalszych krewnych
1.11. Alimenty od rodzeństwa
11
12
12
1.12. Kiedy muszą płacić zobowiązani w dalszej kolejności
13
1.13. Trudności w egzekwowaniu alimentów a obowiązek dalszych krewnych
Rozdział 2. 15
Alimenty od dzieci15
2.1. Zobowiązania dzieci wobec rodziców
15
2.2. Alimenty od córek 15
2.3. Czy moŜna pozwać tylko jedno dziecko?
16
2.4. Alimenty od dziecka utrzymującego własną rodzinę 16
2.5. Niedostatek jako warunek Ŝądania alimentów
2.6. Władza rodzicielska a alimenty
17
18
2.7. Alimenty dla ojca, który sam ich nie płacił
19
2.8. Alimenty od adoptowanego dziecka dla rodzica biologicznego
2.9. Gdy uprawniona jest alkoholiczką 20
2.10. Czy mąŜ matki moŜe Ŝądać alimentów od jej dzieci?
Rozdział 3. 22
20
19
13
3
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
Spis treści
Alimenty od dziadków
22
3.1. Czy moŜna pozwać dziadków zamiast jednego z rodziców? 22
3.2. Ojciec na utrzymaniu swoich rodziców
22
3.3. Alimenty uzupełniające od dziadków
23
3.4. Przeniesienie obowiązku alimentacyjnego na matkę ojca
24
Rozdział 4. 25
Alimenty od rodzeństwa 25
4.1. Kiedy moŜna Ŝądać alimentów od rodzeństwa
4.2. Nadmierny uszczerbek
25
25
4.3. Czy moŜna Ŝądać alimentów od wuja albo ciotki?
26
Rozdział 5. 27
Alimenty od rodziców
27
5.1. Kiedy dzieciom naleŜą się alimenty?
27
5.2. Czy alimenty dzielą się „po połowie” między rodziców?
27
5.3. Opieka nad dzieckiem a obowiązek alimentacyjny 28
5.4. Obowiązek alimentacyjny ojca biologicznego i adopcyjnego 28
5.5. Alimenty po skończeniu przez dziecko szkoły średniej
29
5.6. Zdolność do podjęcia dalszej nauki 30
5.7. Osiągnięcie pełnoletności a obowiązek alimentacyjny rodziców
5.8. Alimenty dla studenta zaocznego
5.9. Urlop dziekański
30
31
32
5.10. Kurs językowy zagranicą w trakcie studiów
5.11. Problemy w nauce w trakcie studiów
33
33
5.12. Alimenty od ojca po odebraniu władzy rodzicielskiej
34
5.13. Czy do uzyskania alimentów potrzeba rozwodu (separacji)?
5.14. Alimenty od macochy
34
35
5.15. Komu wypłacać alimenty po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności?
35
Rozdział 6. 37
Alimenty od współmałŜonka po rozwodzie i separacji
37
6.1. Kiedy moŜna Ŝądać alimentów od byłego współmałŜonka? 37
6.2. Wyrok rozwodowy a alimenty juŜ zasądzone
38
6.3. Niedostatek a istotne pogorszenie sytuacji majątkowej
6.4. Alimenty po rozwodzie bez orzekania o winie
39
39
6.5. Alimenty dla byłego współmałŜonka a alimenty dla wspólnych dzieci
6.6. Czy moŜna Ŝądać alimentów od byłego konkubenta?
6.7. śądanie alimentów siedem lat po rozwodzie
6.8. Kiedy nie moŜna juŜ Ŝądać alimentów?
42
41
40
40
4
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
Spis treści
6.9. Od kiedy przysługują alimenty po rozwodzie?
43
6.10. Alimenty po orzeczeniu separacji 43
Rozdział 7. 44
Alimenty okołoporodowe
44
7.1. Roszczenia do ojca przed urodzeniem dziecka
44
7.2. Zwrot części kosztów utrzymania w okresie porodu 45
Rozdział 8. 46
Wysokość alimentów
46
8.1. Czy istnieją sztywne reguły wyznaczania wysokości alimentów?
8.2. Czy istnieją górne i dolne granice wysokości alimentów?
8.3. Zasada równej stopy Ŝyciowej
46
46
47
8.4. Co naleŜy wliczyć do dochodów zobowiązanego
47
8.5. Gdy zobowiązany nie ma źródła dochodów 48
8.6. Czy sąd bierze pod uwagę zarobki brutto czy netto?
8.7. PodwyŜszenie kwoty alimentów
49
49
8.8. Ile czasu musi upłynąć od ostatniego podwyŜszenia kwoty alimentów?
8.9. Czy sam upływ czasu uzasadnia zwiększenie alimentów? 51
8.10. Alimenty ustalane procentowo
52
8.11. Zmiana wysokości alimentów z datą wsteczną
53
8.12. Osobiste starania o dziecko a wysokość alimentów
53
8.13. ObciąŜenie finansowe osoby zobowiązanej a wysokość alimentów54
8.14. Ile ma zostać na utrzymanie osobie zobowiązanej?
8.15. Dochód z umów cywilnych
55
55
Rozdział 9. 57
Postępowanie w sprawach o alimenty
57
9.1. Chcę dochodzić alimentów przed sądem. Od czego zacząć?
9.2. Jak obliczyć wartość przedmiotu sporu?
57
9.3. Co oznacza natychmiastowa wykonalność wyroku? 57
9.4. Ile kosztuje opłacenie pozwu w sprawach o alimenty?
58
9.5. Do którego sądu mam się udać z pozwem o alimenty?
58
9.6. Gdzie mam zostawić pozew z załącznikami?
59
9.7. Czy mogę wysłać pozew i załączniki pocztą?
59
9.8. Czy sąd zawiadomi mnie o terminie rozprawy?
59
9.9. Jak wygląda rozprawa?
59
9.10. A jeŜeli pozwany nie pojawi się na rozprawie?
60
9.11. Jaką moc ma ugoda zawarta przed sądem?
60
9.12. Zabezpieczenie na czas procesu 60
9.13. Jak wygląda egzekucja alimentów?
61
57
50
5
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
Spis treści
9.14. Czy alimenty się przedawniają?
61
9.15. Czy alimentów moŜna dochodzić przed sądem polubownym?
62
Rozdział 10. 63
Zaliczka alimentacyjna
63
10.1. Komu przysługuje zaliczka alimentacyjna?63
10.2. Jak rozumieć stwierdzenie, Ŝe egzekucja jest bezskuteczna?
10.3. Do kogo składa się wniosek o zaliczkę alimentacyjną?
Rozdział 11. 65
Inne zagadnienia związane z alimentami
11.1. Odesłane alimenty
65
11.2. Alimenty wsteczne
65
11.3. Gdy zobowiązany celowo zmienia pracę
11.4. Regres do ojca dzieci
66
11.5. Potrącenie z alimentów
67
Wzory pism 68
1. Pozew o alimenty
68
2. Pozew o podwyŜszenie alimentów
Zakończenie
71
69
65
65
64
64
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
Wprowadzenie
6
Wprowadzenie
Przepisy prawa nie wyjaśniają wprost, co oznacza słowo „alimenty”. W jednym
z przepisów moŜna natomiast przeczytać o „obowiązku alimentacyjnym” (art. 128 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego):
„Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby takŜe środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąŜa krewnych
w linii prostej oraz rodzeństwo”.
MoŜna zatem powiedzieć, Ŝe „alimenty” oznaczają środki utrzymania i wychowania. W języku łacińskim, z którego słowo alimenty się wywodzi, alimentum znaczyło po prostu pokarm.
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
7
Rozdział 1.
Zagadnienia ogólne
1.1. Czym są „środki utrzymania i wychowania”
Czeka mnie rozprawa o alimenty. Chciałbym wiedzieć, czego zgodnie z
prawem mam dostarczyć osobie, na rzecz której alimenty zostaną zasądzone? W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym znalazłem przepis,
który mówi o „środkach utrzymania i wychowania”. Co naleŜy przez to
rozumieć? Czy poza, np. ubraniem, muszę zapewnić takŜe bilety do kina?
Trudno byłoby wymienić listę wszystkich środków utrzymania i wychowania, o
jakich mówi wspomniany przepis. Do środków utrzymania moŜna zaliczyć przede
wszystkim takie rzeczy, jak poŜywienie, ubranie, mieszkanie, opał. W razie choroby, będą to takŜe leki. Przez dostarczanie środków wychowania naleŜy rozumieć
dbałość o rozwój osoby, której alimenty się naleŜą. Chodzi zarówno o rozwój fizyczny, jak i rozwój duchowy, o wykształcenie, dostęp do dóbr kultury. Będą to, np. zajęcia sportowe, kursy językowe, ksiąŜki, podręczniki, przybory szkolne, a takŜe bilety
do kina czy teatru.
1.2. Potrzeby okolicznościowe
Płacę alimenty na córkę, która mieszka z matką. Córka kończy niedługo 18 lat. Ona i matka uwaŜają, Ŝe w związku z tym powinienem zapłacić wyŜszą kwotę alimentów, tym bardziej, Ŝe chcą urządzić „osiemnastkę”. Czy rzeczywiście prawo zmusza mnie do tego, czy jest to zaleŜne tylko od mojego uznania?
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
8
Obowiązek alimentacyjny obejmuje zaspokajanie tylko bieŜących i usprawiedliwionych potrzeb osoby, której alimenty przysługują. Nie obejmuje natomiast potrzeb wyjątkowych, okolicznościowych, nawet jeŜeli są zwyczajowo przyjęte, np.
prezent urodzinowy. Koszty związane z przyjęciem urodzinowym trudno zaliczyć do
potrzeb bieŜących. Dlatego nie prawo nie zobowiązuje do tego, by zapłacić wyŜsze
alimenty z okazji ukończenia przez córkę 18 lat.
1.3. Kosztowne leczenie
Po rozwodzie sąd orzekł alimenty na rzecz małoletniego syna w wysokości 500 zł. Wszystko byłoby w porządku, ale była Ŝona Ŝąda ode
mnie dodatkowych pieniędzy na drogie badania syna lub inne dodatkowe rzeczy. Czy matka ma prawo Ŝądać ode mnie pieniędzy ponad
ustaloną kwotę alimentów? Jakie są najczęstsze sposoby spełniania alimentów?
JeŜeli w wyroku sąd określił wysokość alimentów, to jest się zobowiązanym
tylko do zapłaty tej kwoty. W przypadku, gdy nie wystarcza ona na potrzeby dziecka (np. ze względu na stan zdrowia i związane z tym drogie badania), matka moŜe
wystąpić do sądu o podwyŜszenie kwoty miesięcznych płatności.
1.4. Częstotliwość płacenia alimentów
Czy alimenty mogą być mieć tylko formę miesięcznych płatności, czy
teŜ inną?
Przepisy prawa nie określają, jak często mają być wypłacane
świadczenia alimentacyjne. Płatności miesięczne są najbardziej rozpowszechnione, ale nie stanowią jedynego moŜliwego rozwiązania. Z reguły są najwygodniejsze dla obu stron (w Polsce wynagrodzenie za pracę najczęściej wypłacane jest raz
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
9
w miesiącu, wiele rachunków takŜe płaci się co miesiąc). MoŜna jednak płatność alimentów uregulować inaczej, na przykład: raz na kwartał.
1.5. Płatność na dwa lata naprzód
Czy prawodawstwo polskie przewiduje moŜliwość zapłacenia naleŜności alimentacyjnej na dwa lata z góry? JeŜeli nie, to jakim paragrafem
jest to określone? JeŜeli tak, to czy taka forma zapłaty jest moŜliwa bez
jakichkolwiek ograniczeń, czy teŜ ograniczona jest jakimiś konkretnymi
załoŜeniami bądź formalnościami? W jaki sposób powinny one być uwzględnione
przy zapłacie za alimenty z góry?
Zapłacenie rat alimentacyjnych za dwa lata z góry nie jest zakazane konkretnym przepisem ustawowym, jednak w doktrynie wyraŜany jest pogląd o niedopuszczalności zrzeczenia się prawa do alimentacji nawet za zapłatą jednorazowej kwoty
przyszłych świadczeń. MoŜliwa jest więc sytuacja, w której pomimo zapłaty kwoty alimentów przyszłych na rzecz uprawnionego, moŜe on wystąpić ponownie o wypełnienie obowiązku alimentacyjnego, gdy popadnie w niedostatek (zuŜył kwotę zaliczkową). Wydaje się, Ŝe najlepszym sposobem zapłaty rat alimentacyjnych za dwa
lata z góry jest wpłata kwoty przyszłych rat alimentacyjnych na rachunek bankowy z
poleceniem przelewu comiesięcznie kwoty równej racie alimentacyjnej na rachunek
uprawnionego do alimentów.
1.6. Ubrania zamiast pieniędzy
Mam trzyletnią córkę z nieformalnego związku. Płacę alimenty w wysokości 800 zł zasądzone przez sąd, jednak matka dziecka nie przeznacza tych pieniędzy na moją córkę (dziecko chodzi w starych, uŜywanych, podartych ubraniach i butach po obcych ludziach, niejednokrotnie
jest przeziębione). W związku z tym sam kupuję nowe rzeczy córce, płacę za lekarza
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
10
itp., co dodatkowo obciąŜa mój budŜet. Czy w związku z tym mogę wystąpić do sądu
z wnioskiem o obniŜenie alimentów do kwoty np. 200 zł i zobowiązać się, Ŝe ja będę
kupował dziecku ubrania, buty, zabawki itp.?
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka ma przede wszystkim
na celu zapewnić uprawnionemu godziwe warunki bytowania ze szczególnym
uwzględnieniem jego wieku, stanu zdrowia, wykształcenia itp. JeŜeli zachodzą
uzasadnione podstawy do stwierdzenia, Ŝe matka dziecka nie wykorzystuje przyznanych alimentów w sposób prawidłowy, to zobowiązany mógłby zwrócić się do sądu o
zmianę sposobu wypełniania obowiązku alimentacyjnego. Alimenty mogą przybrać
postać świadczeń w naturze. Decyzja o rozstrzygnięciu powyŜszego problemu będzie jednak naleŜeć do sądu.
1.7. Alimenty świadczone w naturze
Czy istnieje moŜliwość płacenia alimentów w formie „rzeczowej”? Czy
zawsze konieczne jest przekazywanie pieniędzy, czy istnieje moŜliwość
robienia potrzebnych zakupów, oczywiście udokumentowanych fakturami?
MoŜliwa jest kaŜda postać świadczeń alimentacyjnych. Mogą to być
świadczenia w pieniądzach lub w naturze. Wybór sposobu, w jaki alimenty mają być
dostarczane, zaleŜy od tego, jaki cel mają spełniać. Ponadto naleŜy uwzględniać
okoliczności kaŜdego konkretnego przypadku. JeŜeli strony nie mogą dojść do porozumienia, decydująca rola przypada rozstrzygnięciu sądowemu. Sąd, zaleŜnie do
okoliczności sprawy, moŜe nakazać spełnianie obowiązku alimentacyjnego w naturze
w całości lub w części.
Alimenty w pytaniach i odpowiedziach
Więcej dowiesz się w pełnej wersji poradnika.
Serdecznie zapraszamy na www.ePoradniki.pl
11