Marże apteczne na leki refundowane w krajach członkowskich UE

Marże apteczne na leki refundowane w krajach członkowskich UE

Mar e apteczne na leki refundowane w krajach cz onkowskich UE oraz
wp yw zapisów w projekcie ustawy refundacyjnej
na wysoko mar y realizowanej na leki refundowane w polskich aptekach
W poprzednim numerze Biuletynu przedstawi em mar e apteczne na leki refundowane w wybranych
krajach Unii Europejskiej. Jednak w ci gu ostatnich kilku tygodni uzupe ni em raport na ten temat
o informacje z kolejnych krajów oraz wykona em obliczenia obrazuj ce konsekwencje ekonomiczne dla
aptek po wprowadzeniu zapisów dotycz cych mar aptecznych w projekcie ustawy refundacyjnej.
Poni sze opracowanie zosta o przes ane do Naczelnej Izby Aptekarskiej oraz do cz onków
Sejmowej i Senackiej Komisjii Zdrowia.
W wi kszo ci krajów europejskich podstawowym ród em przychodów apteki jest mar a detaliczna,
któr apteka realizuje przy wydawaniu leków. Najcz ciej jest to mar a degresywna, czasami w po czeniu
z op at sta .
Liczba przedzia ów cenowych w tabelach mar degresywnych w poszczególnych krajach
cz onkowskich UE jest do zró nicowana:
a)
4 lub mniej przedzia ów cenowych
Bu garia, Francja, Hiszpania, Szwecja, Wielka Brytania
b)
od 5 do 9 przedzia ów cenowych
Czechy, Estonia, Finlandia, W gry, W ochy, otwa, Litwa, Rumunia
c)
10 lub wi cej przedzia ów cenowych
Austria, Polska, S owenia
W niektórych krajach Unii Europejskiej mar a apteczna ma charakter liniowy. Takie rozwi zanie
zosta o przyj te np. w Grecji, na Cyprze, w Luksemburgu i w Portugalii.
W zdecydowanej wi kszo ci krajów cz onkowskich UE rednia mar a na leki refundowane wynosi
powy ej 20%:
ród o:
kraj
rednia mar a apteczna
na leki refundowane
Austria
29,8%
Belgia
26,0%
Bu garia
21,0%
Estonia
23,0%
Finlandia
23,6%
Francja
24,0%
Grecja
35,0%
Hiszpania
27,9%
Litwa
14,0%
Luksemburg
48,0%
otwa
21,0%
Niemcy
24,0%
Norwegia
17,5%
Polska
16,0%
Portugalia
25,0%
Rumunia
22,0%
owacja
21,0%
Szwecja
21,3%
ochy
34,0%
gry
19,5%
1) PGEU – PGEU Database – Economics Working Group
2) EMINET – The Pharmaceutical Distribution Chain in the European Union:
Structure and Impact on Pharmaceutical Prices. (October 2010)
3) ÖBIG - Österreichische Bundesinstitut für Gesundheitswesen
Ponadto - w wi kszo ci krajów UE - apteki uzyskuj dodatkowo rabat od hurtowni – najcz ciej na
poziomie kilku procent. W Wielkiej Brytanii i w Holandii apteki musz przekaza cz
rabatu uzyskanego od
hurtowni do refundatora.
W niektórych krajach europejskich apteka otrzymuje sta op at za wydawane leki, której towarzyszy
niewielka mar a liniowa. Najcz ciej sta a op ata wynosi ok. 5,00 Euro za ka de wydane opakowanie, a
mar a liniowa okre lona zosta a na poziomie 3%. Takie rozwi zanie obowi zuje od 2004r. w Niemczech i od
1 stycznia 2010r. w Belgii. Bardziej z one systemy op aty sta ej obowi zuj w Wielkiej Brytanii oraz w
Danii. W najbli szym czasie system op aty sta ej zostanie wprowadzony we W oszech, prace w tym kierunku
podj te te zosta y we Francji.
Zast pienie mar y aptecznej przez system op aty sta ej ma wiele zalet:
- uniezale nia przychody apteki od cen wydawanych leków
- stymuluje wydawanie ta szych odpowiedników
- sta a op ata stanowi zap at nie tylko za wydanie leku, ale równie za porady fachowe udzielane
w aptece
- wprowadzenie op aty sta ej umo liwia refundacj opieki farmaceutycznej w przysz ci
System naliczania mar y aptecznej tylko do limitu refundacji nie jest stosowany w
kraju cz onkowskim Unii Europejskiej.
adnym
Na wykresie poni ej przedstawione zosta o graficzne porównanie tabel aptecznych mar
degresywnych obowi zuj cych w wybranych krajach Unii Europejskiej.
cena hurtowa w Euro
Wykres 1: Porównanie mar aptecznych w wybranych krajach UE
ród o: EMINET – The Pharmaceutical Distribution Chain in the European Union:
Structure and Impact on Pharmaceutical Prices. (October 2010)
Analiza wykresu wskazuje wyra nie, e w grupie porównywanych krajów mar a apteczna na leki
refundowane w Polsce nale y do najni szych. Dla leków o cenie hurtowej w przedziale 0 – 50 Euro
mar a apteczna jest ni sza tylko na Litwie.
Zawarta w projekcie ustawy refundacyjnej propozycja naliczania mar y aptecznej tylko do poziomu
limitu refundacji spowoduje, e realna mar a apteczna na leki refundowane w Polsce
dzie najni sza w
Europie!
Na podstawie zawartej w projekcie tabeli mar degresywnych oraz danych przekazanych przez IMS
mo na stwierdzi , e rednia mar a na leki refundowane w Polsce spad aby do poziomu 12%.
Wbrew zapowiedziom Ministerstwa Zdrowia b dzie to mia o katastrofalne skutki dla polskich
aptek!
Poni ej przedstawione zosta y wyliczenia spadku warto ci mar y realizowanej na leki refundowane
w polskich aptekach w oparciu o dane przekazane przez IMS.
apteki
mar a obecna
mar a do limitu
ró nica
Miejskie
(przy ulicy, centrum handlowym)
157 625,00 z
116 337,00 z
-41 288,00 z
Przy o rodku zdrowia
170 057,00 z
124 628,00 z
-45 428,00 z
Osiedlowe
120 570,00 z
87 815,00 z
-32 755,00 z
Wiejskie
78 096,00 z
55 893,00 z
-22 202,00 z
Tabela 2: Roczna kwota mar y na leki refundowane na jedn aptek
(kwoty netto w okresie od 04/2009 do 03/2010)
ród o: IMS
Na podstawie powy szej tabeli mo na stwierdzi , e warto
mar y na leki refundowane
realizowanej w ci gu roku w przeci tnej polskiej aptece wynosi obecnie oko o 130 tys. z , co daje kwot
oko o 11 tys. z miesi cznie.
Na kwot t sk adaj si :
- mar a wynikaj ca z urz dowej tabeli mar (16%),
- rabat od hurtowni na leki refundowane (przeci tnie 6 – 8%).
Rabat udzielany aptekom przez hurtownie na leki refundowane stanowi istotne uzupe nienie mar y
aptecznej w warunkach bardzo niskiej mar y wynikaj cej z urz dowej tabeli mar . W wielu przypadkach
stanowi oko o 30% ca kowitej mar y realizowanej na leki refundowane w aptece.
Projekt ustawy refundacyjnej przekazany do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zawiera zapisy, które w
bardzo du ym stopniu obni mar apteczn na leki refundowane w wyniku:
- braku mo liwo ci uzyskania rabatu od hurtowni na leki refundowane,
- naliczania mar y aptecznej tylko do limitu refundacji - na podstawie warto ci przedstawionych w
tabeli 2 mo na stwierdzi , e obni y poziom mar y o oko o ¼,
w efekcie przyj cia takiego rozwi zania rednia mar a wynikaj ca z urz dowej tabeli mar spadnie z
poziomu 16% do poziomu 12% - czyli warto ci najni szej w Europie!
Konsekwencje tych zapisów przedstawione zosta y w tabeli poni ej. Do oblicze przyj ta zosta a
warto obrotu lekami refundowanymi w przeci tnej polskiej aptece na poziomie 50 tys. z miesi cznie i
przeci tny rabat od hurtowni na poziomie 6%.
przed / po zmianach
obrót lekami
refundowanymi
mar a wynikaj ca
z tabeli mar
rabat od
hurtowni (6%)
mar a
ca kowita
Obecnie
50 000,00 z
8 000,00 z
3 000,00 z
11 000,00 z
Projekt ustawy refundacyjnej
50 000,00 z
6 000,00 z
0,00 z
6 000,00 z
-2 000,00 z
-3 000,00 z
-5 000,00 z
Ró nica
Tabela 3: Miesi czne straty mar y na leki refundowane w przeci tnej aptece
po wprowadzeniu zapisów projektu ustawy refundacyjnej
Na podstawie przedstawionych oblicze mo na stwierdzi , e po wprowadzeniu zmian zawartych w
projekcie ustawy refundacyjnej mar a realizowana na leki refundowane w przeci tnej polskiej aptece
obni y si o oko o 5 000,00 z miesi cznie! Zostanie ona obni ona o oko o 50% w stosunku do mar y
realizowanej obecnie.
Strata na poziomie 5 tys. z miesi cznie b dzie mia a katastrofalne skutki dla polskich aptek.
Wed ug IMS przyj cie proponowanych rozwi za doprowadzi do zamkni cia nawet 40% aptek – co w
praktyce oznacza oby likwidacj oko o 4000 aptek! Wi kszo z likwidowanych aptek b
stanowi y
niezale ne apteki prowadzone przez aptekarzy. Kondycja ekonomiczna wielu pozosta ych aptek znacznie
si pogorszy. Trudno sobie wyobrazi , aby w takich warunkach apteki mia y mo liwo ci na zwi kszanie
poziomu prowadzonej opieki farmaceutycznej.
Mo na si te spodziewa , e w warunkach bezwzgl dnej walki o przetrwanie liczne zjawiska
patologiczne w dystrybucji leków refundowanych w Polsce jeszcze si pog bi . Zapisy zawarte w projekcie
ustawy refundacyjnej nie wyeliminuj agresywnej walki konkurencyjnej mi dzy aptekami w zakresie
leków refundowanych. Eksperci rynku farmaceutycznego twierdz , e du e sieci apteczne znajd te
sposób na uzyskanie od producentów rabatów na leki refundowane. W warunkach braku ca kowitego zakazu
reklamy aptek agresywne dzia ania marketingowe dotycz ce leków refundowanych zostan jedynie
dostosowane do zmienionych warunków.
Takie propozycje zawarte w projekcie ustawy refundacyjnej s ca kowicie niezrozumia e w kontek cie
zmian zachodz cych w wielu krajach europejskich, w których d y si do wzmocnienia pozycji aptek i
poprawy ich kondycji ekonomicznej. Wa nym czynnikiem warunkuj cym te zmiany s procesy
demograficzne zachodz ce w spo ecze stwach europejskich. W warunkach szybko rosn cej ilo ci
pacjentów powy ej 65 r.z., którzy stosuj wiele leków w ci gu roku, apteki staj si coraz wa niejszym
elementem systemów ochrony zdrowia. Jednak dla zapewnienia wysokiego poziomu opieki farmaceutycznej
konieczna jest odpowiednia stabilno ekonomiczna.
Dobrym przyk adem w tym zakresie jest zwi kszenie poziomu mar y aptecznej w Portugalii w maju
2010r. (mar e apteczne liczone od cen hurtowych).
mar e
przed 2005r.
2005r. – 2007r.
2007r. – 2010r.
od maja 2010r.
hurtowe
8,00%
7,45%
6,87%
8,00%
apteczne
25,00%
23,68%
22,32%
25,00%
Tabela 4: Zmiany poziomu mar hurtowych i aptecznych na leki refundowane w Portugalii
ród o: ANF (Associacao Nacional das Farmacias)
Portugalia stanowi od kilku lat bardzo interesuj cy przyk ad dla wielu krajów europejskich sta ego
zwi kszania zakresu us ug farmaceutycznych oferowanych w aptekach. Niezale ne agencje przeprowadzi y
ekonomiczn ocen tych zmian i wykaza y, e s one bardzo korzystne dla systemu ochrony zdrowia w
Portugalii.
Na podstawie przedstawionych danych i oblicze mo na stwierdzi , e zaproponowany przez
Ministerstwo Zdrowia w projekcie ustawy refundacyjnej system naliczania mar aptecznych spowoduje
katastrof ekonomiczn wielu tysi cy aptek w Polsce. Konieczne s zmiany w projekcie tej ustawy, które
przynajmniej zapewni yby obecny poziom realizowanej mar y na leki refundowane.
Oczywi cie kompleksowa ocena roli aptek w systemie ochrony zdrowia w Polsce powinna
sk ania Ministerstwo Zdrowia do wzmocnienia stabilno ci ekonomicznej aptek. Jest to kierunek
zmian, którego oczekuje ca e rodowisko aptekarskie!
Prezes ORA Dolno
skiej Izby Aptekarskiej we Wroc awiu
mgr farm. Piotr Bohater