PLANOWANIE PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAŻY NA PRZYKŁADZIE
Transkrypt
PLANOWANIE PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAŻY NA PRZYKŁADZIE
UNIWERSYTET EKONOMICZNY WE WROCŁAWIU PLANOWANIE PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAŻY NA PRZYKŁADZIE PRZEDSIĘBIORSTWA Z BRANŻY WYNAJEM I DZIERŻAWA P. BOROŃ Słowa kluczowe: planowanie finansowe, wynajem, dzierżawa, metoda procentu od sprzedaży, prognozowanie Streszczenie: niniejszy raport przedstawia prognozę przychodów ze sprzedaży przedsiębiorstwa działającego w branży wynajmu i dzierżawy opracowaną metodą procentu od sprzedaży. WSTĘP Planowanie finansowe jest procesem, w którym w skutek przeprowadzonych analiz zależności i związków pomiędzy różnymi aspektami, wybiera się możliwie najefektywniejsze warianty. Ponadto planowanie, z racji kontroli procesów, zarówno gospodarczych, jak i zachodzących w firmie oraz badania stopnia realizacji wdrażanych planów, pozwala na redukcję ryzyka i niepewności przy podejmowaniu decyzji. 1 Wspomniane ryzyko jest nieodzownym elementem każdego systemu gospodarczego, gdyż w warunkach niepewności rynkowej, decyzje często ulegają zmianom, ponadto trzeba je podejmować z dużym wyprzedzeniem. Z tego względu też planowanie jest niezbędne do powodzenia wszelkiej działalności gospodarczej, a tym samym sposób na osiągnięcie głównego celu przedsiębiorstwa, czyli zwiększanie wartości rynkowej kapitału własnego właścicieli. Planowanie finansowe można więc określić jako ocenę skutków, jakie różne warianty działań wywierają na realizację strategicznych celów działalności. Plan finansowy składa się z 6 zasadniczych etapów: 1) dokonana na podstawie aktualnych sprawozdań finansowych, analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, 2) prognoza poziomu przychodów ze sprzedaży, 3) budżet inwestycyjny, 4) budżet środków pieniężnych, 5) zestaw prognozowanych sprawozdań finansowych (sprawozdań pro forma), 6) plan finansowania zewnętrznego.2 Sprzedaż jest bardzo ważnym elementem w działalności każdej firmy, gdyż to ona w znaczącym stopniu generuje zyski, które z kolei są informacją o kondycji finansowej firmy. Jednak, aby takowe zyski osiągnąć poprzez uzyskanie odpowiedniego poziomu sprzedaży niezbędne jest odpowiednie jej prognozowanie. Jak widać, prognoza sprzedaży jest jedną ze składowych modelu planowania finansowego. Zazwyczaj jest ona oparta na analizie trendów przychodów ze sprzedaży w poprzednich okresach działania przedsiębiorstwa. Na podstawie danych historycznych, wyznaczana jest linia regresji, charakteryzująca przeciętny poziom przychodów ze sprzedaży w przeszłości. Następnie na postawie założenia, że przyszłe przychody ze sprzedaży nie powinny znacząco odbiegać od poziomu wyznaczanego przez linię regresji, wyznacza się prognozowany poziom przychodów ze sprzedaży3. Im krótszy okres planowania tym prognoza zwykle dokładniejsza 4. Długoletnie prognozy zazwyczaj obarczone są większym błędem. 5 Prawie wszystkie plany finansowe przyjmują określony poziom sprzedaży i do niego dostosowują pozostałe wartości. Takie rozwiązanie jest powszechne w wielu rodzajach firm: planowanie koncentruje się na planowanej przyszłej sprzedaży, aktywach oraz finansowaniu potrzebnym do wsparcia sprzedaży. Prognoza sprzedaży najczęściej przedstawiana jest jako stopa wzrostu, rzadziej jako konkretna wartość. 1 Prognozowanie w przedsiębiorstwie : metody i ich zastosowanie, Paweł Dittmann, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, 2003, s. 45 2 http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2013/02/planowaniefinansowe_wyklad2013.pdf 3 Ibidem 4 Financial Management: Theory and Practice, Eugene F. Brigham,Michael C. Ehrhardt; Cengage Learning, 2011; ISBN 1439078106, str. 476 5 Sales Forecasting: A New Approach, Thomas F. Wallace, Robert A. Stahl; T. F. Wallace & CO, 2002 ; ISBN 0967488419 Planowanie sprzedaży powinno prowadzić w konsekwencji przede wszystkim do optymalnego wykorzystania zasobów przedsiębiorstwa a co z tym idzie do obniżenia kosztów produkcji, szybszego wykrywania i reagowania na zmiany w sytuacji rynkowej, a także poprawy w kwestiach dotyczących zarządzania przedsiębiorstwem, głównie w sferze produkcji, marketingu i finansów. OPIS TEORETYCZNY ZASTOSOWANEJ METODY Najprostszą i zarazem najczęściej wykorzystywana metodą prognozowania sprawozdania finansowego jest metoda procentu od sprzedaży (ang. percentage of sales metod). Można zaliczyć ją do metod analitycznych, ponieważ na podstawie prognozy przychodów ze sprzedaży dokonujemy oszacowania składników sprawozdania finansowego. Polega ona na założeniu, że większość elementów sprawozdania finansowego jest uzależniona od wielkości sprzedaży. Metodę tą można stosować w jednostkach gospodarczych, w których dużą rolę odgrywa wielkość sprzedaży. Jednakże stosując tą metodę prognozowania składników bilansu dokonuje się wielu założeń:6 1. Wszystkie składniki aktywów i pasywów można podzielić jako: a) zmieniające się wraz ze zmianą sprzedaży b) niezmienne wraz ze sprzedażą - wymagają decyzji kierownictwa firmy (np. decyzje dotyczące zaciągnięcia kredytu, emisja obligacji, akcji). 2. Aktywa i pasywa związane z poziomem sprzedaży da się wyrazić jako odsetek tej sprzedaży. 3. Aktywa i pasywa związane z poziomem sprzedaży rosną w tym samym tempie co sprzedaż. 4. Bieżąca struktura aktywów i pasywów jest aktualna i w przyszłych okresach będzie stosowana. 5. Amortyzacja w całości jest przeznaczana na inwestycje odtworzeniowe w majątek trwały 6. Istnieją niewykorzystane rezerwy majątku trwałego, tzn. że nie ma potrzeby realizowania inwestycji rozwojowych7 Tabela 1. Bilans omawianego przedsiębiorstwa BILANS 2011-12-31 2010-12-31 AKTYWA 330 634,96 277 895,09 Aktywa trwałe 265 968,06 233 705,19 946,63 577,41 1 850,44 1 187,71 należności długoterminowe 32 640,65 26 507,78 inwestycje długoterminowe 228 174,47 200 754,70 2 355,87 4 677,58 64 666,90 44 189,90 7 192,91 3 247,35 36 368,57 26 514,29 wartości niematerialne i prawne wartość firmy z konsolidacji rzeczowe aktywa trwałe długoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa obrotowe zapasy należności i roszczenia 6 Krystyna Gwiazda „Wykorzystanie prognoz finansowych w planowaniu działalności przedsiębiorstwa” http://www.controlling.info.pl/artyk/pokaz_a_print.php3?nr=161 7 http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2013/02/planowaniefinansowe_wyklad2013.pdf inwestycje krótkoterminowe krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 1 741,34 467,20 19 364,08 13 961,06 330 634,96 277 895,09 32 578,27 24 435,38 20 000,00 20 000,00 1 145,33 859,24 aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży PASYWA Kapitał własny kapitał podstawowy wpłaty na rzecz kapitału udziały (akcje) własne kapitał zapasowy kapitał z aktualizacji wyceny pozostałe kapitały rezerwowe 4,44 zysk (strata) z lat ubiegłych zysk (strata) netto 11 428,50 3 576,13 191 414,08 128 027,48 191 414,08 128 027,48 93 197,69 106 268,54 85 785,25 100 890,34 13 444,92 19 163,69 odpisy z zysku netto Kapitał własny udziałowców mniejszościowych Ujemna wartość firmy i rezerwa kapitałowa z Rezerwy na zobowiązania konsolidacji Zobowiązania długoterminowe w tym: kredyty i pożyczki w tym: emisja dłużnych papierów wartościowych Zobowiązania krótkoterminowe w tym: kredyty i pożyczki w tym: emisja dłużnych papierów wartościowych w tym: z tytułu dostaw od powiązanych (do 12 m-cy) w tym: z tytułu dostaw od pozostałych (do 12 m-cy) Rozliczenia międzyokresowe Źródło: Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa 8 Tabela 2. Rachunek zysków i strat omawianego przedsiębiorstwa RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Przychody ze sprzedaży (porównawczy) 2011-12-31 2010-12-31 140 283,08 110 119,21 82 340,00 65 139,85 57 943,08 44 979,36 113 267,51 92 866,67 amortyzacja 664,07 706,77 zużycie materiałów i energii 582,68 925,36 w tym: do jednostek powiązanych Przychody ze sprzedaży produktów Zmiana stanu produktów Koszty wytworzenia świadczeń na własne Przychody ze sprzedaży towarów i potrzeby jednostki Koszty operacyjne (porównawczy) materiałów 8 Monitor Polski B usługi obce 2 253,89 2 110,33 ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 6 449,84 5 768,46 pozostałe koszty rodzajowe 1 247,16 1 030,22 102 069,86 82 325,53 27 015,57 17 252,54 Pozostałe przychody operacyjne 4 228,40 431,52 Pozostałe koszty operacyjne 1 971,20 2 114,58 29 272,77 15 569,49 403,61 207,71 14 858,27 11 208,00 14 818,10 4 569,19 3 389,61 993,06 11 428,50 3 576,13 podatki i opłaty w tym: podatek akcyzowy wynagrodzenia wartość sprzedanych towarów i materiałów Wynik na sprzedaży Wynik operacyjny Przychody finansowe Koszty finansowe w tym: odsetki Wynik zdarzeń nadzwyczajnych Odpis rezerwy kapitałowej i odpis wartości z Wynik brutto konsolidacji Podatek dochodowy Pozostałe obowiązkowe obciążenia Wynik z udziałów w jednostkach Wynik na działalności zaniechanej i pozostałe stowarzyszonych Wynik akcjonariuszy mniejszościowych Wynik netto Źródło: Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa 9 W analizowanym okresie sprawozdawczym zysk netto zanotował wzrost z poziomu 3 576 130 zł do kwoty 11 428 500 tys. zł. Oznacza to powiększenie o 219,58% w stosunku do roku ubiegłego. Nieco mniejszy wzrost odnotowano w pozycji przychodów ze sprzedaży, które wzrastając z 110 119 210 zł o 27,39% osiągnęły wartość 140 283 080 tys. zł. Wykonanie planowanie finansowe przychodów ze sprzedaży obejmuje okres od stycznia 2012 do stycznia 2013. Bazując na wskaźniku CAGR, czyli skumulowanym wskaźniku wzrostu obliczonym dla lat 2006-2011 zostało wykonane prognozowanie przychodów ze sprzedaży dla wybranej spółki na 2012 rok. Wartość CAGR przyjęła wartość równą 27,45%, co oznacza że w analizowanym okresie przychody ze sprzedaży wzrastały średnio o daną wartość. Wykorzystując metodę procentu od sprzedaży można prognozować iż w roku 2012 przychody ze sprzedaży danej spółki wyniosą 184 694 274,32 zł. Na podstawie danych zawartych w sprawozdaniu finansowym za rok 2011 oraz wykorzystywanej metody prognozowania zostały obliczone wolne przepływy pieniężne spółki oraz ich prognozowana wielkość na rok 2012. Wyniki przeprowadzonej analizy zostały umieszczone w tabeli nr 3. 9 Ibidem Tabela nr 3: Wolne przepływy pieniężna dla wybranej spółki na rok 2011-2012. 2011 2012 CR Przychody ze sprzedaży 144 915 083,81 zł 184 694 274,32 zł - CE Koszty wydatkowe 10 533 569,86 zł 13 425 034,79 zł - NCE Koszty bezwydatkowe 664 072,93 zł 846 360,95 zł EBIT Zysk operacyjny brutto 17 840 039,79 zł 22 737 130,71 zł -T podatek 3 389 607,56 zł 4 320 054,84 zł NOPAT Zysk operacyjny netto 14 450 432,23 zł 18 417 075,88 zł + NCE Koszty bezwydatkowe 664 072,93 zł 846 360,95 zł - A NWC Zmiana kapitału obrotowego netto 14 570 000,00 zł 10 570 535,00 zł - CAPEX Nakłady inwestycyjne netto 10 662 728,59 zł 6 397 637,15 zł FCF Wolne przepływy pieniężne Źródło: Opracowanie własne na podstawie: -10 118 223,43 zł 2 295 264,67 zł http://michalskig.files.wordpress.com/2012/03/planowaniefinansowe_wyklad2012.ppt W 2011 roku spółka mimo wysokich przychodów ze sprzedaży miała ujemne wolne przepływy pieniężne co może świadczyć o nierentowności spółki. Tak wysoki niedobór środków pieniężnych jest wywołany przez nakłady jakie spółka przeznaczyła na inwestycje oraz brakiem zwrotu środków z przeprowadzanych inwestycji. Mimo iż FCF przyjęły ujemy poziom, możemy przypuszczać iż w kolejnych latach sytuacja ekonomiczno-finansowa spółki ulegnie zmianie i inwestycje zaczną przynosić duże korzyści. W roku 2012 możemy zaobserwować nagły wzrost FCF, co jest związane ze wzrostem zysku operacyjnego o wyliczony procent wskaźnik CAGR oraz spadkiem wartości inwestycyjnych netto. Prognozowane wolne przepływy pieniężne spółki w roku 2012 wynoszą 2 295 264,67 zł co oznacza wzrost od ponad 12 000 000 zł. Dodatnie FCF oznacza że spółka może zwiększyć możliwości inwestycyjne i pomnażać swój majątek. Bibliografia: 1. Michalski G., Strategie finansowe przedsiębiorstw, wyd. oddk, Gdańsk 2009. 2. Wykład 2 z przedmiotu Planowanie Finansowe, rok 2013, dostępny w: http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2013/02/planowaniefinansowe_wyklad2013.pdf 3. http://finansopedia.forsal.pl/wiki/CAGR 4. Michalski G., Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), Gdańsk 2008 5. Michalski G., Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN, Warszawa 2005. 6. Michalski G., Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 7. Michalski G., Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN, Warszawa 2005. 8. Dittmann P., Prognozowanie w przedsiębiorstwie : metody i ich zastosowanie, Kraków: Oficyna Ekonomiczna, 2003 9. Gryko, Jozefa, Monika, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 2008 10. Eugene F. Brigham,Michael C. Ehrhardt (2011), Financial Management: Theory and Practice, Cengage Learning, ISBN 1439078106 11. Michalski G., Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 12. Thomas F. Wallace, Robert A. Stahl (2002), Sales Forecasting: A New Approach: why and how to Emphasize Teamwork, Not Formulas, Forecast Less, Not More, Focus on Process Improvement, Not Forecast Accuracy, T. F. Wallace & CO, ISBN 0967488419 13. Gwiazda K., „Wykorzystanie prognoz finansowych w planowaniu działalności przedsiębiorstwa”, dostęp: http://www.controlling.info.pl/artyk/pokaz_a_print.php3?nr=161 14. U. Hamkało, Leksykon leasingu i motoryzacji, IPM, Wrocław 2008 15. Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa Monitor Polski B 16. Strona internetowa przedsiębiorstwa