Rządowy Program Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia

Odnowiony Program
„Solidarność pokoleń. Działania na
rzecz zwiększenia aktywności
zawodowej osób 50+”
Sopot, 10.06.2014 r.
Plan wystąpienia
• Dotychczasowe działania na rzecz aktywizacji osób w wieku
50+
• Odnowiony Program Solidarność pokoleń:
o
o
o
o
przesłanki opracowania odnowionego Programu
struktura Programu
cele odnowionego Programu
system koordynacji odnowionego Programu
• Wsparcie pracowników w wieku powyżej 50 lat oraz
pracodawców zatrudniających takie osoby
Wykres 1. Prognoza ludność Polski do 2040 r.
2012
2040
85+
80 - 84
75 - 79
70 - 74
65 -69
60 - 64
55 - 59
50 - 54
45 - 49
40 - 44
35 - 39
30 - 34
25 - 29
20 - 24
15 - 19
10 - 14
05 - 09
mniej niż 5
2 000
85+
80 - 84
75 - 79
70 - 74
65 -69
60 - 64
55 - 59
50 - 54
45 - 49
40 - 44
35 - 39
30 - 34
25 - 29
20 - 24
15 - 19
10 - 14
05 - 09
mniej niż 5
1 000
Mężczyźni
0
1 000
Kobiety
2 000 2 000 1 500 1 000 500
Mężczyźni
0
500
1 000 1 500 2 000
Kobiety
Źródło: Opracowanie własne DAE MPiPS na podstawie AWG Budgetary projections_Baseline assumptions
3
Wykres 2. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w latach 2010 – 2040 wraz z uwzględnieniem
zmian w systemie emerytalnym, w tys.
2,05 mln
2,4 mln
wiek 60/64-67
Źródło: Opracowanie własne DAE MPiPS na podstawie AWG Budgetary projections_Baseline assumptions
4
Dotychczasowe działania na rzecz aktywizacji osób w wieku
50+
• Program „Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia
aktywności zawodowej osób w wieku 50+” – przyjęty przez Radę
Ministrów w październiku 2008 r.
• Ma charakter strategiczny – wyznacza kierunki działań w zakresie
aktywizacji osób po 50 roku życia
• Obejmuje szerokie spektrum skoordynowanych inicjatyw, które
kładą nacisk na poprawę aktywności zawodowej osób w wieku 50 +
• Działania w tym zakresie podejmowane na wielu poziomach:
o działania rządu i samorządów terytorialnych
o inicjatywy pracodawców
• Nie posiada własnych źródeł finansowania – działania finansowane
są z budżetu państwa, funduszy celowych, EFS, EFRROW
Dotychczasowe działania na rzecz aktywizacji osób w wieku 50+
• Pierwsze lata realizacji Programu „Solidarność pokoleń”
przypadły na okres spowolnienia gospodarczego, które
również skutkowało pogorszeniem się sytuacji na rynku pracy.
Pomimo to, wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 55–64 lata
wzrósł z 31,6% w 2008 r. do 38,7%
• w 2012 r. Jednocześnie, mimo że stopa bezrobocia w tej
grupie osób w tym okresie wzrosła o 2,1 pkt. proc. ( w 2012 r.
wyniosła 7 ,4%), t o jednak była o 2,8 pkt. proc. niższa niż
stopa bezrobocia osób w wieku 15–64 lata (w 2012 r. –
10,2%)
6
Program Solidarność pokoleń 50+
Zmiany o charakterze systemowym
• Ograniczenie kosztów pracy osób 50+:
o zwolnienie ze składki na FP i FGŚP (ok. 190 mln do końca 2011 r.),
o skrócenie okresu wypłaty wynagrodzenia chorobowego do 14 dni (ok. 1,6 mld zł).
• Lepsze warunki dla podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników
oraz upowszechnienie kształcenia ustawicznego osób bezrobotnych i
poszukujących pracy 45+
• Lepsze warunki dla rozwoju opieki nad dziećmi – ograniczanie przedwczesnej
dezaktywizacji babć i dziadków
• Ograniczenie czynników dezaktywizujących w systemie zabezpieczenia
społecznego
(ograniczenie o ok. 1 mln liczby osób uprawnionych do wcześniejszego przejścia na emeryturę,
wprowadzenie emerytur pomostowych)
• Wprowadzenie rozwiązań legislacyjnych
zrównujących ustawowy wiek emerytalny
stopniowo
(mężczyźni 65 -> 67 lat do 2020, kobiety 60 -> 67 lat do 2040 roku)
wydłużających
i
Odnowiony Program Solidarność pokoleń 50+
Przesłanki opracowania odnowionego Programu
• Aktualizacja zapisów w celu dostosowania ich do zmienionych warunków
prawnych, nowych celów polityki na poziomie Unii Europejskiej oraz kraju
oraz zmian w sytuacji gospodarczej kraju
• Uwzględnienie zmian prawnych, przyjętych w latach 2009-2012 oraz nowych
zasad wykorzystania Europejskiego Funduszu Społecznego w latach 20142020
• Wprowadzenie działań zwiększających aktywność zawodową osób po 60 roku
życia w związku z wydłużeniem wieku emerytalnego
Prace nad odnowionym Programem Solidarność pokoleń uwzględniały
Wnioski płynące ze
spotkań i dyskusji Rady
Społecznej 50+
Wnioski z dyskusji
prowadzonych na Radzie
ds. Polityki Senioralnej
Wyniki badań i analiz
prowadzonych w ramach
projektu „Wyrównywanie
szans na rynku pracy dla
osób 50+”
Wyniki innych badań i
analiz t.j.: ASPA, BKL,
SHARE, POL SENIOR oraz
badań GUS (BAEL, EUSILC)
Wnioski i zalecenia
pokontrolne NIK i KPRM
oraz wnioski zgłaszane
przez wykonawców zadań
Projekt Rządowego
Programu na rzecz
Aktywności Społecznej
Osób Starszych na lata
2014-2020
Projekt Założeń
długofalowej polityki
senioralnej na lata 20142020
Projekt nowelizacji
Ustawy o promocji
zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy
Projekt Krajowego
Programu Rozwoju
Ekonomii Społecznej
Struktura odnowionego Programu Solidarność pokoleń
DIAGNOZA
WYZWANIA
PRIORYTETY HORYZONTALNE
CEL GŁÓWNY:
WZROST POZIOMU ZATRUDNIENIA OSÓB WIEKU 55-64
CELE
SZCZEGÓŁOWE
WSKAŹNIK
GŁÓWNY
PRIORYTETY
WSKAŹNIKI
POMOCNICZE
(DI)
KIERUNKI
INTERWENCJI
Odnowiony Program Solidarność pokoleń 50+
Przesuniecie głównych celów i kierunków działania na:
• obszary związane z aktualizacją i podnoszeniem kompetencji, tak aby osoby
po 50 roku życia mogły lepiej radzić sobie w dynamicznie zmieniającym się
środowisku gospodarczym;
• działania skierowane do pracodawców, które mają lepiej przygotować polskie
przedsiębiorstwa do niekorzystnych zmian struktury demograficznej
społeczeństwa;
• rozwiązania mające na celu wspieranie utrzymania dobrego stanu zdrowia i
kondycji fizycznej pracowników, jako podstawy zdolności do pracy;
• potrzebę zaangażowania w realizację Programu wszystkich możliwych
interesariuszy, a także zapewnienie mechanizmów koordynacji działań
podejmowanych na szczeblu centralnym i regionalnym.
Cele odnowionego Programu Solidarność pokoleń
Cel główny
2020 r. wskaźnik zatrudnienia osób 55-64 lata na poziomie 50%
Cel 1.
Dostosowanie
kompetencji
oraz
podniesienie
kwalifikacji
osób 45+
z perspektywy
potrzeb rynku
pracy
Priorytety
horyzontalne
Cel 2.
Cel 3.
Rozwój
kultury
organizacji i
środowiska
pracy bardziej
przyjaznych
pracownikom
50+
Zwiększenie
skuteczności i
efektywności
działań
promujących
zatrudnienie i
aktywność
zawodową
Cel 6.
Cel 4.
Wspieranie
idei aktywnego
i zdrowego
starzenia się
Wspieranie
Wspieranie
aktywizacji
aktywności osób
Wspieranie
osób
powyżej 60. roku
zatrudnienia
niepełnospra życia w związku z
kobiet powyżej
wydłużeniem wieku
wnych
50. roku życia
emerytalnego do
powyżej 50.
67 lat
roku życia
Cel 5.
Rozwój
współpracy na
rzecz wzrostu
zatrudnienia
osób 50+
Transfery
społeczne
wspierające
aktywność
zawodową
osób w wieku
przedemerytalnym
Wspieranie
Działania na
zatrudnienia
rzecz
mieszkańców
utrzymania
terenów
solidarności
wiejskich
powyżej 50. międzypokole
niowej
roku życia
35,0
2007Q4
2008Q1
2008Q2
2008Q3
2008Q4
2009Q1
2009Q2
2009Q3
2009Q4
2010Q1
2010Q2
2010Q3
2010Q4
2011Q1
2011Q2
2011Q3
2011Q4
2012Q1
2012Q2
2012Q3
2012Q4
2013Q1
2013Q2
2014
2014
2014
2014
2015
2015
2015
2015
2016
2016
2016
2016
2017
2017
2017
2017
2018
2018
2018
2018
2019
2019
2019
2019
2020
Cel główny Programu Solidarność pokoleń
Wzrost wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 55-64 – 50 % w 2020
Postęp w realizacji celu Programu 50+
55,0
50,0
45,0
40,0
EU27
PL
PL-projekcja
30,0
Cel 1. Dostosowanie kompetencji oraz podniesienie kwalifikacji osób
45+ z perspektywy potrzeb rynku pracy
Priorytet 1.1.
Rozwój i poprawa jakości oferty edukacyjnej dla osób 45+ oraz dostosowanie
jej do potrzeb rynku pracy oraz potrzeb i możliwości jej odbiorców.
Priorytet 1.2.
Uczenie się przez całe życie jako czynnik wspierający aktywność zawodową.
Priorytet 1.3.
Wdrożenie rozwiązań zachęcających pracodawców (szczególnie z małych
i średnich firm) do rozwoju kompetencji pracowników 45+.
Priorytet 1.4.
Uwzględnienie w rozwoju krajowego systemu kwalifikacji wspierania
aktywności edukacyjnej osób po 45. roku życia.
Cel 2. Rozwój kultury organizacji i środowiska pracy bardziej
przyjaznych pracownikom 50+
Priorytet 2.1. Rozwój systemów planowania kariery zawodowej, zdobywania
kompetencji oraz zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwach w celu
wykorzystania potencjału pracowników w wieku 50+.
Priorytet 2.2. Poprawa warunków pracy oraz wzrost motywacji i zadowolenia
z pracy pracowników 50+.
Priorytet 2.3. Wdrożenie rozwiązań systemowych zachęcających
pracodawców do zatrudniania i utrzymywania zatrudnienia osób 50+.
Priorytet 2.4. Poprawa wizerunku i przełamywanie stereotypów dotyczących
pracowników w wieku 50+, a także przeciwdziałanie dyskryminacji ze
względu na wiek w firmach i instytucjach.
Cel 3. Zwiększenie skuteczności i efektywności działań promujących
zatrudnienie i aktywność zawodową
Priorytet 3.1
Upowszechnienie w instytucjach rynku pracy instrumentów aktywizacji
zawodowej skierowanych do osób 50+ oraz poprawa ich skuteczności.
Priorytet 3.2
Rozwój przedsiębiorczości z zaangażowaniem osób w wieku 50+, w tym
przedsiębiorczości społecznej.
Priorytet 3.3
Wdrożenie systemowych rozwiązań zachęcających osoby w wieku 50+ do
pozostawania w zatrudnieniu i podejmowania pracy.
Cel 4. Wspieranie idei aktywnego i zdrowego starzenia się
Priorytet 4.1.
Upowszechnianie idei aktywnego i zdrowego starzenia się.
Priorytet 4.2.
Upowszechnienie profilaktyki zdrowotnej oraz możliwości poprawy kondycji
fizycznej i psychicznej osób w wieku 50+.
Priorytet 4.3.
Wspieranie zmian systemowych rozwiązań dotyczących aktywnego i zdrowego
starzenia się poprzez współpracę w tym zakresie.
Cel 5. Rozwój współpracy na rzecz wzrostu zatrudnienia osób 50+
Priorytet 5.1.
Stworzenie i rozwijanie stałych form współpracy i koordynacji działań rządu,
samorządów regionalnych, organizacji pracodawców, związków zawodowych,
reprezentacji organizacji pozarządowych, reprezentacji podmiotów ekonomii
społecznej, środowisk naukowych i mediów w sferze aktywizacji zawodowej
i zatrudnienia osób 50+.
Priorytet 5.2.
Rozwój współpracy na rzecz zatrudnienia osób w wieku 50+ samorządów
terytorialnych,
pracodawców,
związków
zawodowych,
organizacji
pozarządowych, podmiotów ekonomii społecznej, środowisk naukowych i
mediów na poziomie regionalnym i lokalnym.
Cel 6. Transfery społeczne wspierające aktywność zawodową osób w
wieku przedemerytalnym
Priorytet 6.1
Wydłużenie efektywnego wieku emerytalnego.
Priorytet 6.2
Stopniowe ograniczanie alternatywnych dróg dezaktywizacji zawodowej
z wykorzystaniem systemu świadczeń społecznych.
System koordynacji Programu Solidarność pokoleń
•
Uszczegółowienie zapisów kierunkowych zostanie zawarte w Dokumencie
Implementacyjnym (DI) wskazującym szczegółowo działania jakie będą podejmowane w
ramach Programu, instytucje je realizujące, koszty tych działań oraz terminy realizacji.
•
Koordynacja i monitorowanie efektów realizacji Programu będzie prowadzone przez
Krajowego Koordynatora Programu, powołanego przez ministra właściwego ds. pracy,
zabezpieczenia społecznego i rodziny.
•
Sprawozdanie cząstkowe z realizacji Programu będą opracowywane nie rzadziej niż raz
na dwa lata i publikowane na stronie BIP MPiPS.
•
Ocena efektów realizacji zadań będzie dokonana z wykorzystaniem zestawu wskaźników
monitorujących cel główny, cele cząstkowe oraz cele horyzontalne.
•
O sukcesie Programu stanowić będzie także stopień koordynacji polityk na rzecz osób w
wieku 50 lat i więcej realizowanych na poziomie centralnym i regionalnym.
W szczególności dotyczy to zadań finansowanych z EFS 2014-2020 realizowanych w
ramach PO WER i RPO.
DLACZEGO PRACOWNIK 50 + ?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Jest cennym kapitałem dla każdej firmy
Jego atutami są umiejętności, dojrzałość, kompetencje i doświadczenie, jakie wnoszą do
przedsiębiorstw, które z pewnością będą procentować
Posiada wiedzę i kompetencje poparte wieloletnim doświadczeniem, wzbogacające
środowisko pracy
Ma duży bagaż doświadczeń zawodowych i życiowych, a także zdobyte przez lata
kontakty, które w firmie mogą okazać się bardzo przydatne.
Jest zaangażowany w wykonywaną pracę, ponieważ docenia jej wartość, także jako
źródła dochodu
Posiada bezcenną, unikalną wartość – wiarygodność, cenioną szczególnie na
stanowiskach i w zawodach, w których wiek jest atutem
Docenia stabilizację i niechętnie myślą o zmianie pracy – jest lojalny wobec pracodawcy.
Jest dyspozycyjny, co wynika z ich ustabilizowanej sytuacji rodzinnej
Jest dojrzały psychiczne i życiowo, ma umiejętność zachowania dystansu i adekwatnej
oceny sytuacji trudnych czy konfliktowych
21
Aktualnie obowiązujące korzyści dla pracodawców
z tytułu zatrudnienia pracownika 50+
- 1 -
• Zmniejszenie kosztów pracy osób 50+, w tym zwolnienie z opłacanie
niektórych składek i krótszy okres opłacania zasiłku chorobowego
• Zwrot kosztów zatrudnienia osób 50+ przy pracach interwencyjnych
• Zwrot kosztów szkoleń osób 50+
• Bezpłatne wsparcie doradców
• Bezpłatne wsparcie w poszukiwaniu pracowników
22
Aktualnie obowiązujące korzyści dla pracodawców
z tytułu zatrudnienia pracownika 50+
- 2 -
• Wprowadzenie nowej formy aktywizacji bezrobotnych w formie
dofinansowania wynagrodzenia za zatrudnionego bezrobotnego.
Starosta będzie mógł przyznać pracodawcy lub przedsiębiorcy dofinansowanie
wynagrodzenia z Funduszu Pracy za
zatrudnionego bezrobotnego w wieku
powyżej 50 lat w wysokości do 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Dofinansowanie będzie przysługiwało przez okres: 12 miesięcy w przypadku
zatrudnienia bezrobotnych, którzy ukończyli 50 lat i 24 miesięcy w przypadku
bezrobotnych, którzy ukończyli 60 lat. Pracodawca w umowie będzie musiał
zagwarantować zatrudnienie bezrobotnego po zakończeniu refundacji przez okres
równy co najmniej połowie okresu refundacji, czyli odpowiednio 6 i 12 miesięcy.
Pomoc dla pracodawcy będzie stanowiła pomoc udzielaną na zasadach pomocy de
minimis.
23
Aktualnie obowiązujące korzyści dla pracodawców
z tytułu zatrudnienia pracownika 50+
- 3 -
•
Wprowadzenie grantu na teleprace i świadczenie aktywizacyjne, instrumentów
mających pomóc w godzeniu obowiązków rodzinnych z zawodowymi
Starosta może przyznać pracodawcy albo przedsiębiorcy z Funduszu Pracy grant w wysokości
do 6-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto na utworzenie stanowiska
pracy w formie telepracy (na zasadach określonych przepisami Kodeksu Pracy) dla
bezrobotnych rodziców powracających na rynek pracy wychowujących co najmniej jedno
dziecko w wieku do 6 lat oraz bezrobotnych sprawujących opiekę nad osobą zależną, którzy
w okresie ostatnich 3 lat zrezygnowali z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z uwagi
na konieczność wychowywania dziecka lub sprawowania opieki nad osobą zależną (z
jednoczesnym zakazem przyznania grantu na zatrudnienie żony, teściów lub członka
najbliższej rodziny (proponuje się wykluczyć: rodziców, rodzeństwo, dzieci własne lub
małżonka lub przysposobione, dzieci rodzeństwa i przez nich przysposobione). Pracodawca, w
umowie, gwarantuje utrzymanie zatrudnienia przez 12 miesięcy w pełnym wymiarze czasu
pracy lub przez okres 18 miesięcy w wymiarze ½ etatu – w przypadku nie wywiązania się z
tego warunku następował będzie proporcjonalny zwrot grantu z odsetkami ustawowymi
liczonymi od dnia jego otrzymania.
Pomoc dla pracodawcy jest udzielana zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy de
minimis.
24
Aktualnie obowiązujące korzyści dla pracodawców
z tytułu zatrudnienia pracownika 50+
- 3 -
Starostą może przyznać pracodawcy albo przedsiębiorcy z Funduszu Pracy
świadczenie aktywizacyjne za zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy
bezrobotnego powracających na rynek pracy po przerwie związanej z
wychowywaniem dziecka lub bezrobotnego sprawującego opiekę nad osobą
zależną, który w okresie ostatnich 3 lat przed rejestracją w urzędzie pracy jako
bezrobotny zrezygnował z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z uwagi na
konieczność wychowywania dziecka lub sprawowania opieki nad osobą zależną.
Świadczenie to przysługuje przez okres 12 miesięcy, w wysokości połowy
minimalnego wynagrodzenia za pracę za każdego skierowanego bezrobotnego lub
przez okres 18 miesięcy w wysokości jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia za
prace miesięcznie za każdego skierowanego bezrobotnego. Pracodawca jest
obwiązany do dalszego zatrudnienia skierowanego bezrobotnego, po upływie
okresu przysługiwania tego świadczenia odpowiednio przez okres 6 i 9 miesięcy.
Pomoc dla pracodawcy jest udzielana zgodnie z warunkami dopuszczalności
pomocy de minimis.
25
Aktualnie obowiązujące korzyści dla pracodawców
z tytułu zatrudnienia pracownika 50+
- 4 -
• Utworzenie Krajowego Funduszu Szkoleniowego z którego będzie
finansowane kształcenia i szkolenia pracowników
Środki te są przeznaczone na finansowanie przede wszystkim kształcenia
ustawicznego pracowników i pracodawców. Na wniosek pracodawcy starosta może
przyznać środki z KFS w wysokości 80% tych kosztów nie więcej jednak niż 300%
przeciętnego wynagrodzenia w danym roku na 1 uczestnika, a w przypadku
mikroprzedsieborstw w wysokości 100% jednak nie więcej niż 300% przeciętnego
wynagrodzenia na jednego uczestnika.
Pomoc dla pracodawcy jest udzielana zgodnie z warunkami dopuszczalności
pomocy de minimis.
26
Aktualnie obowiązujące korzyści dla pracodawców
z tytułu zatrudnienia pracownika 50+
- 5 -
• Doradcy indywidualni klienta instytucjonalnego
W urzędach pracy każdy pracodawca, który z nim współpracuje w ramach
usług rynku pracy, wspieranych instrumentami rynku pracy, będzie
obsługiwany przez jednego pracownika urzędu – doradcą klienta
instytucjonalnego, który stosownie do potrzeb pracodawcy będzie udzielał mu
pomocy lub pomagał mu uzyskać pomoc od tych pracowników urzędu, którzy
specjalizują się w świadczeniu usług z wykorzystaniem instrumentów rynku
pracy. Doradcy klienta instytucjonalnego będą zobowiązani do utrzymywania
regularnych kontaktów z pracodawcami działającymi na terenie powiatu lub
pracodawcami spoza obszaru działania urzędu.
27
Przydatne adresy
Strony internetowe:
• www.50plus.gov.pl
• www.zielonalinia.gov.pl.
Z portalem informacyjnym służb zatrudnienia „Zielona Linia” kontakt
możliwy jest także pod nr telefonu 19 524. „Zielona linia” udziela
informacji o istniejących rozwiązaniach prawnych oraz prowadzi
pośrednictwo pracy
28
Dziękuję za uwagę!
Czesława Ostrowska
Radca Generalny
Krajowy Koordynator Programu „Solidarność pokoleń. Działania dla
zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+”
Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
telefon: +48 22 661 16 70
tel. kom. 728 864 810
e-mail: [email protected]