Informatyka w logistyce przedsiębiorstw

Informatyka w logistyce
przedsiębiorstw
wykład 0
1. Podstawowe pojęcia
2. Uwarunkowania informatycznego
wspomagania logistyki
3. Oczekiwania przedsiębiorstw odnośnie zastosowania
informatyki w logistyce – przykłady i studia przypadków
Informatyka w logistyce przedsiębiorstw – wykład 0
1. Podstawowe pojęcia
Dane – wszelkie liczby, fakty, obrazy, symbole, a także pojęcia podane w sposób
umowny i przystosowany do porozumiewania się, interpretacji, przetwarzania lub
przesyłania przez człowieka lub maszynę.
Informacja – pojęcie abstrakcyjne rozumiane jako czynnik zmniejszający stopień
niewiedzy (nieokreśloności) o badanym obiekcie, procesie lub zjawisku. Informacja
jest niezbędnym elementem skutecznego i sprawnego działania oraz podejmowania
decyzji.
Informatyka – dyscyplina naukowa, której przedmiotem badań są pojęcia, metody,
techniki i środki gromadzenia, przechowywania, przetwarzania oraz udostępniania
danych (informacji).
Logistyka – proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia
wymagań klienta.
System informatyczny – program komputerowy, narzędzie, które służy do integrowania danych pochodzących z wielu źródeł rozróżnianych za pomocą identyfikatorów
w określony strumień informacji.
System informacyjny – zespół środków materialnych, finansowych, algorytmów i
ludzi, zapewniający sprawne zarządzanie przedsiębiorstwem.
MRP I – (Material Requirement Planning) – Planowanie Potrzeb Materiałowych –
jedno z najwcześniejszych gospodarczych zastosowań komputerów; polega na wyliczaniu zagregowanego zapotrzebowania na materiały i półprodukty na podstawie
opracowanych struktur wyrobów, norm zużycia oraz zapotrzebowania na produkowane wyroby.
MRP II – (Manufacturing Resources Planning) – Planowanie Zasobów Produkcyjnych – rozwinięcie MRP I ze względu na małą pojemność pojęcia MRP; polega na
harmonogramowaniu wytwarzania na podstawie pamiętanych procesów technologicznych i zdolności produkcyjnych.
MPS – (Master Production Schedule) – Nadrzędny Harmonogram Produkcji – średnioterminowe planowanie produkcji.
ERP – (Enterprise Resource Planning) – rozbudowana funkcjonalnie kategoria systemów informatycznych, zawierająca MRP II, wzbogacona o obsługę zasobów finansowych, kontrolingowych oraz kadrowych.
–2–
Informatyka w logistyce przedsiębiorstw – wykład 0
BOM – (Bill of Materials) – lista powiązań strukturalnych wyrobów i zespołów złożonych informująca o ilości jednostek podrzędnych w jednostce bezpośrednio nadrzędnej; wykorzystywany przez ERP do planowania zapotrzebowania zależnego; wykaz części wyrobu złożonego.
Marszruta – podstawa planowania procesu produkcji i zdolności produkcyjnych;
umożliwia wprowadzanie danych procesu produkcji zarówno w aspekcie chronologicznym, jak i w aspekcie zdolności produkcyjnych. Z tego względu marszruty stanowią podstawę produkcji.
EDI – (Electronic Data Interchange) – elektroniczna wymiana standardowo sformatowanych komunikatów pomiędzy niezależnymi systemami informatycznymi bez bezpośredniego udziału człowieka.
WMS – (Warehouse Management System) – kategoria systemów informatycznych
wykorzystywanych do zarządzania procesami magazynowymi.
ADC – (Automatic Data Capture) – automatyczne gromadzenie danych; pojęcie
obejmujące automatyczne identyfikowanie danych, na ogół z wykorzystaniem kodów
kreskowych.
CRP – (Capacity Requirement Planning) – podsystem ERP odpowiedzialny za obliczenia związane z planowaniem obciążeń zdolności produkcyjnych.
ZSI – Zintegrowany System Informatyczny działający w oparciu o jedną centralną
bazę danych; poszczególne dane wprowadzane są do bazy tylko raz (w jednym miejscu systemu).
e-biznes – rodzaj działalności gospodarczej opartej głównie na rozwiązaniach teleinformatycznych – głównie aplikacjach internetowych.
e-procurement (e-zaopatrzenie) – elektroniczna integracja i zarządzanie całością działań związanych z procesem zaopatrzenia w oparciu o rozwiązania systemowe; jednolity system informatycznym, który swoim zakresem funkcjonalnym obejmuje cały proces zaopatrzenia: od zgłoszenia zapotrzebowania, poprzez m.in. zapytanie ofertowe,
autoryzację, zamówienie, dostarczenie, aż po weryfikację i dokonanie płatności przez
nabywcę.
–3–
Informatyka w logistyce przedsiębiorstw – wykład 0
2. Uwarunkowania informatycznego wspomagania logistyki
W zarządzaniu logistyką pojawia się bardzo duża ilość danych dotyczących m.in.:
 lokalizacji klienta,
 wielkości zamówienia,
 lokalizacji zakładów produkcyjnych, składów i centrów dystrybucyjnych,
 kosztów transportu z każdego składu, czy zakładu produkcyjnego do każdego
klienta,
 dostępnych przewoźników i poziomu oferowanych przez nich usług,
 lokalizacji dostawców,
 poziomu zapasów utrzymywanych aktualnie w każdym składzie i centrum dystrybucyjnym.
„Przepływy informacyjne tworzą „układ nerwowy” logistyki umożliwiający
efektywne zarządzanie zasobami magazynowymi oraz sprawne sterowanie procesami
transportu, magazynowania i wytwarzania, opierając się na decyzjach menedżerskich
podejmowanych na podstawie przesłanej informacji. Nie bezpodstawnie zatem, informację uważa się za „katalizator zarządzania” – czynnik, który scala funkcje zarządzania i warunkuje jego skuteczność oraz traktuje się ją jako czynnik produkcji, na
równi z siłą roboczą, ziemią, kapitałem i przedsiębiorczością [*]”.
przepływ dóbr
Nadawca
przepływ informacji
Odbiorca
Rys. 1. Informacyjne sprzężenie zwrotne pomiędzy nadawcą a odbiorcą
Źródło: opracowanie własne na podstawie [Gołembska 2002].
[*] Gołembska E. (red.), Kompendium wiedzy o logistyce, PWN Warszawa-Poznań 2002.
Obecnie koniecznym warunkiem funkcjonowania systemów logistycznych w
przedsiębiorstwie i pomiędzy przedsiębiorstwami jest zastosowanie w tych
systemach informatyki. Jej umiejętne wdrożenie i wykorzystanie:
 usprawnia organizowanie informacji – dzięki używaniu komputerów, informacje można w łatwy sposób przetworzyć oraz uporządkować;
 umożliwia przepływ informacji w czasie rzeczywistym – wszelkie informacje
praktycznie już w momencie wysłania są udostępnione odbiorcy, czas dostarczania informacji zostaje skrócony do minimum;
 ułatwia harmonogramowanie produkcji i planowanie potrzeb materiałowych;
 upraszcza i automatyzuje proces obsługi zamówień – dzięki wykorzystaniu np.
przeglądarki internetowej jako narzędzia umożliwiającego składanie zamówień
–4–
Informatyka w logistyce przedsiębiorstw – wykład 0



















w wirtualnych sklepach czas poświęcony na wyszukiwanie odpowiednich ofert
i sam proces zamawiania zostaje skrócony;
usprawnia zarządzanie łańcuchem dostaw – tradycyjny łańcuch dostaw, który
polega na kontaktowaniu się za pomocą telefonu czy faksu, ma liczne mankamenty poczynając od nieoczekiwanych dostaw, a kończąc na niekompletnej
dokumentacji papierowej. Firmy stosujące technologie
e-biznesowe mogą wdrożyć logistykę przepływów, która pozwala dostawcom
na bieżące informowanie firmy o statusie zamówień i terminie dostaw, przyspieszając jednocześnie przepływ produktów na rynku;
zmniejsza zaangażowanie kapitałowe w zapasy we wszystkich ogniwach – staje
się to możliwe dzięki skróceniu cykli dostaw;
zapewnia bardziej efektywną realizacje funkcji przewozowych – przede
wszystkim lepsze wykorzystanie taboru i jego ładowności oraz bardziej efektywne planowanie przewozów;
redukuje zapasy – gdy systemy zamówień są elektronicznie podłączone do systemów utrzymywania zapasów w trybie JiT następuje redukcja zapasów, a co
za tym idzie redukcja powierzchni magazynowej oraz personelu nadzoru;
efektywnie wspomaga procesy planistyczne sprzedaży;
ułatwia prognozowanie sprzedaży;
umożliwia satelitarne śledzenie przesyłek;
redukuje koszty funkcjonowania – już tradycyjne rozwiązanie EDI (elektroniczna wymiany danych) pozwala na obniżkę kosztów w granicach
5-10% (szczególnie w zakresie przygotowywania ofert i ich obsługi, tworzenia
i dostarczania zamówień, śledzenia i potwierdzania dostaw);
eliminuje błędy podczas wprowadzania danych – zastosowanie komputerów
eliminuje błędy popełniane przez ludzi;
eliminuje bariery językowe – systemy informatyczne są standardowe na całym
świecie, przesyłanie ujednoliconych dokumentów eliminuje różnice;
ogranicza liczbę pośredników – dostawca z odbiorcą mogą kontaktować się ze
sobą i przeprowadzać transakcje bez zbędnych pośredników;
pozwala na uzyskanie bezpłatnych informacji – przedsiębiorstwo włączone do
światowej sieci informatycznej ma dostęp do niezliczonej liczby banków danych i serwisów informacyjnych;
ułatwia wgląd zarządu firmy np. w aktualny stan zapasów czy stopień realizacji
zamówień wychodzących i przychodzących;
obniża koszty znalezienia nowych dostawców i odbiorców – giełdy internetowe, które są platformą do nawiązywania kontaktów handlowych pomiędzy
przedsiębiorstwami umożliwiają negocjowanie z tysiącami dostawców oferujących swoje towary i odbiorców potrzebujących przeróżnych produktów, redukują tym samym koszty transakcyjne;
pozwala na powszechne stosowanie automatycznej identyfikacji;
ułatwia bilansowanie dostępnych zasobów;
podwyższa elastyczność działania przedsiębiorstwa;
poprawia konkurencyjność firmy;
podwyższa poziom obsługi i zadowolenie klientów.
–5–
Informatyka w logistyce przedsiębiorstw – wykład 0
3. Studia przypadków informatycznego wspomagania logistyki
3.1. FixIT
FixIT to wyspecjalizowane centrum serwisowe urządzeń IT w Polsce oraz w
Europie Centralnej i Wschodniej. FixIT świadczy usługi w imieniu producentów urządzeń lub jako ich lokalny autoryzowany partner. Wśród producentów sprzętu, znajdują
się takie marki jak: Logitech, Zebra, D-Link, Mio oraz Computer Associates.
Potrzeba i zaproponowana koncepcja
W ramach funkcjonującego modelu serwisowego, niezawodny transport urządzeń do i
z serwisu stał się bardzo istotnym elementem jakości usług. Wielokrotnie zdarzało się
jednak, że warte kilka tysięcy złotych urządzenia dostarczane przez firmy przewozowe
były fizycznie uszkodzone, przy czym opakowanie zewnętrzne pozostawało nienaruszone. FixIT podejrzewał, że pomimo braku śladów na opakowaniu urządzenia ulegały
wstrząsom lub upadkom, które powodowały uszkodzenia delikatnych elementów.
FixIT tracił czas na wyjaśnienia i procedury reklamacyjne w firmach przewozowych, a
w przypadku nieuznania reklamacji musiał sam ponosić koszty na rzecz właściciela
urządzeń. Kluczowym kwestią było wyeliminowanie niewyjaśnionych uszkodzeń drogiego sprzętu (głównie drogich przemysłowych drukarek) podczas transportu przez
przewoźników.
Rozwiązanie Logisys
Doradcy Logisys zaproponowali rozwiązanie nie wymagające inwestycji w nowe systemy kontroli transportu. Polegało ono na wprowadzeniu etykiet monitorujących
wstrząsy.
Znaczniki Shockwatch posiadają czujniki wstrząsu. Etykieta umieszczana jest na opakowaniu zewnętrznym, dobrze opisana, czytelna dla kuriera, dostawcy / odbiorcy.
W przypadku wstrząsu lub upadku pudełka znacznik
zabarwia się na czerwono, co oznacza że paczka uległa wstrząsowi o sile większej niż
dopuszczono. Raz zabarwiony znacznik nie powraca do stanu pierwotnego (przed
wstrząsem lub upadkiem). Przy każdym przekazaniu paczki odbiorcy sprawdzają stan
znaczników, co pozwala stwierdzić czy przesyłka uległa upadkowi lub wstrząsowi
oraz wskazać osobę odpowiedzialną.
–6–
Informatyka w logistyce przedsiębiorstw – wykład 0
Osiągnięte efekty
 natychmiastowy znaczący spadek liczby reklamacji,
 oszczędności w głównych procesach biznesowych oraz lepsza i szybsza obsługa klientów przez FixIT,
 minimalizacja ryzyka uszkodzeniem sprzętu w trakcie transportu,
 lepsza pozycja wobec firm przewozowych w przypadku ewentualnych reklamacji.
3.2. Wix-Filtron
Wix-Filtron to polsko-amerykańska spółka specjalizująca
się w produkcji i dystrybucji filtrów dla motoryzacji i przemysłu. Firma istnieje od
1982 roku i należy do międzynarodowego koncernu motoryzacyjnego AFFINIA Group. Oferta Wix-Filtron obejmuje ponad 2000 typów filtrów do prawie wszystkich typów samochodów. Spółka zatrudnia ponad 1000 osób. Sprzedaż filtrów w 2010 roku
wyniosła 53 mln sztuk co daje 42% udziału w polskim rynku.
Potrzeba i zaproponowana koncepcja
Firma Wix-Filtron chciała zmniejszyć ilość błędów powstających w procesach magazynowych. Było to możliwe dzięki likwidacji papierowych dokumentów oraz wykorzystaniu narzędzi i technologii automatycznej identyfikacji.
W celu usprawnienia procesów magazynowych wykorzystano Platformę Agilero.
Wprowadzone usprawnienia objęły dwanaście procesów, w tym: raportowanie produkcji, potwierdzenie wydania, kompletacja, inwentaryzacja i podgląd przeprowadzanych inwentaryzacji, uzupełnienie miejsc kompletacyjnych z wyższych poziomów
magazynu, sprawdzanie w jakiej lokalizacji znajduje się szukany asortyment. Te i pozostałe pięć procesów jest wykonywanych za pomocą terminali radiowych.
Osiągnięte efekty
 zmniejszenie ilości pomyłek w procesach magazynowych (aktualny poziom
błędów przy założonej normie 40 ppm, to 22 ppm, poziom błędnych asortymentów w lokalizacjach to średnio 0,043% przy założonej normie 0,116%),
 usprawnienie pracy dzięki możliwości obsłużenia wszystkich procesów za pomocą terminali radiowych,
 wzrost efektywności pracy wskutek eliminacji papierowego obiegu dokumentów,
 „zaoszczędzenie” dwóch etatów; pracownicy, którzy wcześniej zajmowali się
wyłącznie wprowadzaniem danych do komputera, mogli zająć się pracą w magazynie.
–7–
Informatyka w logistyce przedsiębiorstw – wykład 0
3.3. Bakoma
W celu usprawnienia procesów magazynowych oraz liwidacji istniejących błędów, Logisys zaproponował wdrożenie platformy Agilero.
Rozwiązanie to umożliwiło implementację procesów niezbędnych do sprawnego śledzienia partii produkcyjnych.
Problem występujących pomyłek rozwiązano poprzez walidację wszystkich danych
wprowadzanych do terminala (indeks, partia, ilość etc.). Dla indeksów zakupowych
wprowadzono etykiety w standardzie GS1.
Potrzeba i zaproponowana koncepcja
Spółce Bakoma zależało na zminimalizowaniu błędów towarzyszącym procesom magazynowum. Można wyróżnić trzy główne powody, dla których firma zaangażowała
doradców Logisys:
 problem ze śledzeniem prartii produkcyjnych,
 duża liczba pomyłek przy przyjęciu towaru,
 potrzeba ujednolicenia towarów o tym samym kodzie dostarczanych przez producentów w różnych opakowaniach zbiorczych (o różnej wadze).
Problem występujących pomyłek rozwiązano poprzez wprowadzenie platformy Agilero oraz walidację wszystkich danych wprowadzanych do terminala (indeks, partia,
ilość etc.). Dla indeksów zakupowych wprowadzono etykiety w standardzie GS1.
Osiągnięte efekty
Implementacja platformy Agilero umożliwiła Bakomie osiągnięcie następujących korzyści:
 wykonywanie 90% czynności bez konieczności użycia komputera – w każdym
procesie walidowanie są nr partii, nr indeksu, lokalizacja i ilość, co znacznie
ograniczyło możliwość pomyłki,
 rejestracja różnych przeliczników jednostki podstawowej do jednostki zbiorczej
– użytkownik posługuje się tylko jednostkami zbiorczymi, a w tle wykonywane
są transakcje w jednostkach podstawowych,
 możliwość przyjęcia dostawy bez wpisywania jakichkolwiek danych do terminala – wszystkie dane skanowane są z etykiety.
Wszystkie przykłady, a także inne studia przypadków zaczerpnięte zostały ze
strony internetowej: http://www.logisys.pl/
–8–