Od Piageta do konstruktywizmu poznawczego

Od Piageta do konstruktywizmu poznawczego

Od Piageta
do konstruktywizmu
poznawczego
–
przetwarzanie informacji
Agnieszka Leszczyńska
Kognitywistyka, II rok
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Plan prezentacji:







I Jean Piaget – wprowadzenie
II 3 teorie psychologiczno – pedagogiczne
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego:
1) 4 podstawowe pojęcia: schemat, asymilacja,
akomodacja, równoważenie
2) Czym jest wiedza?
3) Reguły konstruktywizmu poznawczego w
efektywnej edukacji
IV Jean Piaget a Lew Wygotski
I
Jean Piaget - wprowadzenie



1896-1980, szwajcarski biolog, psycholog,
epistemolog , studiował „nauki naturalne”,
ukończył uniwersytet w wieku 18 lat
stadia rozwoju: sensomotoryczne (0-2 lat),
przedoperacyjne (2-7 lat), operacje konkretne
(7-11 lat), operacje formalne (11-… lat)
interesował go rozwój umysłowy dzieci, jak
nabywana jest wiedza, przyrost i rozwój
struktur myślowych i wiedzy, „biologiczne
wyjaśnianie wiedzy”
I
Jean Piaget - wprowadzenie
•
•
•
•
Międzynarodowe Centrum Epistemologii
Genetycznej w Genewie (1955 r.)
Rozwój człowieka obejmuje inteligencję
(naukę, wiedzę) jak i wartości czy
uczuciowość (wiarę)
Standaryzacja testów na inteligencję na
Sorbonie w labolatorium Bineta
Badanie rozwoju umysłowego dzieci
I
Jean Piaget – wprowadzenie
ROZWÓJ UMYSŁOWY to
 adaptacja do środowiska
 i rozszerzenie rozwoju biologicznego
J. Piaget:
ROZWÓJ
wyznacza granice
UCZENIA SIĘ

L. Wygotski:
UCZENIE SIĘ
wyznacza granice
ROZWOJU

II
3 teorie psychologiczno - pedagogiczne
1) Romantyzm – naturalizm
(J.J. Rousseau, Z. Freud, M. Montessori)
 2) Przekaz kulturowy – behawioryzm
(J. Locke, I. Pawłow, J. Watson, A.H. Thorndike,
B.F. Skinner)
 3) Progresywizm – rozwój poznawczy
(Platon, J. Dewney, H. Werner -->Lew Wygotski,
Jean Piaget)

II
3 teorie psychologiczno - pedagogiczne
1) Romantyzm – naturalizm



Najważniejszy wkład w rozwój i uczenie się ma
DZIECKO, to co od niego pochodzi, jest ono
jak ROŚLINKA
Środowisko na 2-gim planie; ma tylko
„wyzwalać dobro” i „hamować zło”
Przebieg rozwoju dziecka jest z góry
zdeterminowany, niezależny od
doświadczenia, wrodzony lub odziedziczony
genetycznie
II
3 teorie psychologiczno - pedagogiczne
2) Przekaz kulturowy – behawioryzm



Najważniejszy wkład w rozwój i uczenie się ma
ŚRODOWISKO, umysł dziecka jest jak
MASZYNA (input – output)
Dziecko, determinizm genetyczny i dojrzewanie
na 2-gim planie
Rozwój umysłu to wynik specyficznych
skojarzeń nabywanych pod kontrolą
środowiska, nauczyciel jest kreatorem, nie uczeń
II
3 teorie psychologiczno - pedagogiczne
2) Przekaz kulturowy – behawioryzm



Dziecko zdobywa wiedzę tylko dzięki
wskazówkom
Behawiorystyczne podejście: bodziec, reakcja,
wzmacnianie
Motywacje rozumiane jako motywacje
zewnętrzne
II
3 teorie psychologiczno – pedagogiczne
3) Progresywizm – rozwój poznawczy






Dziecko nie jest ani ROŚLINĄ ani MASZYNĄ
Dojrzewanie dziecka i środowisko są centralne,
dostosowanie do rozwoju psychicznego dziecka
Interakcjonistyczny punkt widzenia
Rozwój umysłowy = produkt interakcji
organizmu dziecka i środowiska
Dziecko jest naukowcem, aktywnym
odkrywcą, autorem pytań
Motywacja wewnętrzna
III Jeana Piageta teoria
konstruktywizmu poznawczego
1) 4 podstawowe pojęcia: schemat,
asymilacja, akomodacja, równoważenie
 2) Czym jest wiedza?
 3) Reguły konstruktywizmu poznawczego
w efektywnej edukacji

III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
1) 4 podstawowe pojęcia: schemat, asymilacja,
akomodacja, równoważenie
a) SCHEMAT – konstrukt poznawczy, dzięki
któremu jednostka przystosowuje się
intelektualnie do otoczenia i organizuje je
 Odpowiednik biologicznych narządów
służacych adaptacji
 Nigdy nie przestaje się zmieniać, jest
KONSTRUOWANY
 Schematy to wewnętrzne struktury, z których
wypływa zachowanie
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
1) 4 podstawowe pojęcia: schemat, asymilacja,
akomodacja, równoważenie
SCHEMAT dziecka przekształca się w
SCHEMAT dorosłego, dzięki ASYMILACJI i
AKOMODACJI
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
1) 4 podstawowe pojęcia: schemat, asymilacja,
akomodacja, równoważenie
b) ASYMILACJA- proces poznawczy; nowe
treści są włączane do istniejących schematów lub
wzorów zachowania; nie zmienia schematu, lecz
go rozbudowuje
c) AKOMODACJA - proces poznawczy; jeśli
bodziec nie pasuje do żadnego schematu, to: albo
stworzenie nowego schematu albo modyfikacja
istniejącego
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
1) 4 podstawowe pojęcia: schemat, asymilacja,
akomodacja, równoważenie
b) ASYMILACJA- dopasowanie do tego, co
istnieje, dodanie elementów (zmiana ilościowa)
c) AKOMODACJA – utworzenie nowego
schematu lub zmiana starego, tak, aby pasował
do bodźca (zmiana jakościowa)
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
1) 4 podstawowe pojęcia: schemat, asymilacja,
akomodacja, równoważenie
d) RÓWNOWAŻENIE
wtedy gdy zachodzi nierównowaga asymilacji i
akomodacji
 Źródło wszelkiego rozwoju umysłowego
 Motywuje do poszukiwanaia równowagi
(dalszej asymilacji lub akomodacji)
•III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego:
2) Czym jest wiedza?
Cała nasza wiedza to:
a) wiedza fizyczna
b) wiedza logiczno-matematyczna
c) wiedza społeczna
 Wiedza jest KONSTRUKCJĄ. Przyłączanie
„nowych” fragmentów wiedzy do „starych”
fragmentów wiedzy.

•III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego:
2) Czym jest wiedza?
a) wiedza fizyczna
 Właściwości fizyczne obiektów i zdarzeń
(wielkość, kształt, waga)
 Poprzez zmysły
 Dziecko nie pozna jej tylko za pomocą
symbolicznych reprezentacji (czytanie,
słuchanie), musi aktywnie działać
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
2) Czym jest wiedza?
b) wiedza logiczno-matematyczna
 Konstruowana na podstawie myślenia o
doświadczeniach z przedmiotami i zdarzeniami
 Dziecko musi aktywnie działać, manipulować
przedmiotami fizycznie lub umysłowo
 Wynajduje wiedzę
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
2) Czym jest wiedza?
c) wiedza społeczna
 Reguły, prawa moralne, język
 Konstruowana na podstawie interakcji,
współdziałania z innymi ludźmi
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
2) Czym jest wiedza?




AFEKT
Jeśli WIEDZA jest KONSTRUKCJĄ, to jakie
to ma skutki dla edukacji?
Wiedza jest konstrukcją → uczeń ją konstruuje
→ w obliczu nierównowagi nadaje sens
doświadczeniu (asymilacja i akomodacja) →
powstają udoskonalone schmematy →
inteligencja
Nauczyciel musi pomóc w konstruowaniu
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
3) Reguły konstruktywizmu poznawczego w
efektywnej edukacji:
Teoria to perspektywa myślenia, a nie przepis, to
nie są konkretne metody postępowania
a) eksploracja - (aktywne badanie otoczenia,
nadawanie sensu: asymilacja i akomodacja)
b) motywacja (afekt jest jak „portier,
otwiera/zamyka dojście dla uwagi)
c) zainteresowanie (prowadzi do „prawdziwej
aktywności”)
III Jeana Piageta teoria konstruktywizmu
poznawczego
3) Reguły konstruktywizmu poznawczego w
efektywnej edukacji:
d) konflikt poznawczy = brak równowagi, gdy
oczekiwania i przewidywania nie znajdują
potwierdzenia
e) interakcje społeczne i współpraca (różne
punkty widzenia → nierównowaga)
f) zaskoczenie
g) autonomia intelektualna (uczenie się
podejmowania decyzji)
IV Jean Piaget a Lew Wygotski
wspólne: CO? - różne: JAK?



Wiedza jako adaptacja i KONSTRUKCJA
Uczenie się i rozwój podlegają samoregulacji i
postępowi
Ważne są interakcje społeczne
J. Piaget:
ROZWÓJ
wyznacza granice
UCZENIA SIĘ

L. Wygotski:
UCZENIE SIĘ
wyznacza granice
ROZWOJU

IV Jean Piaget a Lew Wygotski
J. Piaget:
 Wiedza to
WYNALAZEK
 Jak wiedza jest
kształtowana,
konstruowana,
 Unikatowa i odmienna,
mimo wpływu i
interpretacji kultury
L. Wygotski:
 Wiedza to
TRANSMISJA
 Jakie czynniki
kulturowe i społeczne
wpływają na rozwój
intelektualny
 Strefa aktualnego
rozwoju (samodzielnie)
i najbliższego rozwoju
(przy wsparciu)
Dziękuję za uwagę
Agnieszka Leszczyńska