PLAN ROZWOJU LOKALNEGO MIASTA BIELSKO – BIAŁA na lata

Transkrypt

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO
MIASTA BIELSKO – BIAŁA
na lata 2005 – 2006
Bielsko-Biała, styczeń 2005
Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Bielsko – Biała na lata 2005 - 2006
Spis zawartości:
WPROWADZENIE............................................................................................................................................... 5
I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ....................................................... 7
II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM
WDRAŻANIEM PLANU ...................................................................................................................................... 9
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Położenie, powierzchnia, ludność ....................................................................................................... 9
Środowisko przyrodnicze ...................................................................................................................... 9
Turystyka................................................................................................................................................10
Zagospodarowanie przestrzenne .......................................................................................................13
Gospodarka ...........................................................................................................................................21
Sfera społeczna.....................................................................................................................................28
III. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA OBSZARZE MIASTA ...........................41
Priorytety i działania Planu Rozwoju Lokalnego ........................................................................................41
Projekty i beneficjenci Planu Rozwoju Lokalnego .....................................................................................44
IV. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW ....................................................................................................47
V. POWIAZANE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIALANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY /
POWIATU / WOJEWÓDZTWA ........................................................................................................................64
16)
17)
18)
19)
20)
Strategia rozwoju województwa śląskiego na lata 2000-2015 ..................................................64
Strategia Rozwoju Bielska – Białej do 2010 roku........................................................................65
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Bielska-Białej .......66
Dokumenty dotyczące polityk w różnych sektorach społeczno-gospodarczych.....................67
Koordynacja z innymi działaniami operacyjnymi Miasta ............................................................75
VI. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIAGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO.................................80
VII. PLAN FINANSOWY NA LATA 2005 – 2006 ..........................................................................................82
VIII. SYSTEM WDRAŻANIA .............................................................................................................................84
VII. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ .....................................87
1)
System monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego ..........................................................................87
2)
Sposoby oceny Planu Rozwoju Lokalnego .......................................................................................91
3)
Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami
pozarządowymi ...............................................................................................................................................94
4)
Public Relations Planu Rozwoju Lokalnego......................................................................................95
2
Spis tabel:
Tabela 1. Obiekty turystyczne dane na 2002 r. ..............................................................11
Tabela 2. Obiekty turystyczne – dane na 2003 r. ...........................................................12
Tabela 3. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w rejestrze REGON (stan na dzień
31.12.2002).................................................................................................................23
Tabela 4. Podmioty gospodarcze (REGON) według liczby pracujących (stan na
31.12.2002r.) ..............................................................................................................23
Tabela 5. Nakłady inwestycyjne podmiotów prowadzących działalność gospodarczą
(rok 2002)....................................................................................................................24
Tabela 6. Struktura własnościowa podmiotów prowadzących działalność
gospodarczą (rok 2002) ............................................................................................24
Tabela 7. Procentowy udział wybranych sekcji PKD w zatrudnieniu
w
Bielsku-Białej w 2002 roku ........................................................................................25
Tabela 8. Ludność według głównych źródeł utrzymania (2002 r.)................................26
Tabela 9. Pracujący w wieku pow. 15 lat według grup zawodów, statusu zatrudnienia
oraz płci (2002 r.) .......................................................................................................26
Tabela 10. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej wg grup
wiekowych i płci (2002 r.) ..........................................................................................27
Tabela 11. Ludność Bielska-Białej wg grup wiekowych, płci oraz gęstość zaludnienia
(stan na dzień 31.12.2003r.) .....................................................................................28
Tabela 12. Małżeństwa, urodziny, zgony, przyrost naturalny i saldo migracji (stan na
dzień 31.12.2002r.) ....................................................................................................28
Tabela 13. Ludność w wieku lat 13 i więcej według wykształcenia ..............................29
Tabela 14. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według poziomu
wykształcenia (2002 r.)..............................................................................................29
Tabela 15. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Bielsku-Białej na koniec
2004 r. .........................................................................................................................30
Tabela 16. Rejestracja bezrobotnych w PUP w Bielsku-Białej w roku 2004 ..............30
Tabela 17. Bezrobotni według wykształcenia .................................................................31
Tabela 18. Placówki edukacyjne w Bielsku –Białej (bez specjalnych) w roku 2004 ...32
Tabela 19. Uczniowie wg rodzajów szkół (dane na 2002 r.) .........................................32
Tabela 20. Biblioteki publiczne, kina................................................................................33
Tabela 21. Baza sportowa-rekreacyjna Bielska-Białej...................................................34
Tabela 22. Dostępność usług medycznych.....................................................................36
Tabela 23. Struktura rodzin objętych pomocą MOPS....................................................38
Tabela 24. Świadczenia przyznane w roku 2003 ...........................................................38
Tabela 25. Liczba oraz źródła problemów rodzin i osób objętych pomocą MOPS w
Bielsku-Białej ..............................................................................................................38
Tabela 26. Przestępczość na terenie Bielska-Białej w latach 1999 – 2003.................39
Tabela 27. Struktura przestępczości kryminalnej ...........................................................39
Tabela 28. Współczynnik przestępstw ogółem na 100 tys. ludności w latach 2000 2003.............................................................................................................................39
Tabela 29. Kryteria merytoryczno-techniczne dla projektów drogowych .....................48
Tabela 30. Kryteria merytoryczno-techniczne dla projektów dotyczących środowiska
.....................................................................................................................................49
Tabela 31. Kryteria merytoryczno-techniczne dla projektów dotyczących turystyki i
kultury..........................................................................................................................49
Tabela 32. Kryteria merytoryczno-techniczne dla projektów dotyczących
kompleksowego zagospodarowania terenu ............................................................50
3
Tabela 33. Kryteria merytoryczno-techniczne dla projektów dotyczących inkubatorów
przedsiębiorczości .....................................................................................................50
Tabela 34. Priorytet 1: Poprawa warunków życia – między innymi poprzez stworzenie
możliwości podwyższenia standardów zamieszkania, poprawę stanu środowiska
naturalnego, zwiększenie bezpieczeństwa, rozbudowę bazy społecznej,
kulturalnej
i turystycznej.......................................................................52
Tabela 35. Priorytet 2: Tworzenie warunków dla pobudzenia rozwoju gospodarczego
– między innymi poprzez rozbudowę infrastruktury technicznej, wspieranie
inicjatyw, w efekcie których powstaną nowe miejsca pracy. .................................59
Tabela 36. Teoretyczne wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego ....................81
Tabela 37. Ramowy plan finansowy Planu Rozwoju Lokalnego...................................83
Tabela 38. Częstotliwość sprawozdawczości z uwzględnieniem pomiaru wskaźników
.....................................................................................................................................90
4
WPROWADZENIE
1) Opracowanie wykonane zostało na zlecenie Miasta Bielsko – Biała, zwanego dalej
Miastem, na podstawie Umowy z autorem, zwanej dalej Umową.
2) W dalszej części stosowane będzie następujące nazewnictwo:
a) Opracowanie eksperckie pt. „Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Bielsko – Biała na
lata 2005 - 2006”, będące Planem Rozwoju Lokalnego w rozumieniu Zintegrowanego
Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – zwane będzie dalej Planem
Rozwoju Lokalnego, PRL, Planem lub Opracowaniem,
b) Opracowanie eksperckie pt. „Program Rewitalizacji Obszarów Miejskich
w Bielsku – Białej”, będące Lokalnym Programem Rewitalizacji w rozumieniu
Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – zwane będzie
dalej Programem, Programem Rewitalizacji lub LPR,
c) Urząd Miejski Bielska – Białej, zwany będzie dalej Urzędem,
d) Narodowy Plan Rozwoju, określany będzie jako NPR,
e) Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego, zwany będzie dalej
ZPORR,
f) Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego,
określane będzie dalej jako UZPORR,
g) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, określany będzie jako EFRR,
h) Europejski Fundusz Społeczny, określany będzie jako EFS,
i) Strategia Rozwoju Bielska – Białej do 2010 roku (Uchwała nr LXII/825/98 Rady
Miejskiej w Bielsku-Białej z 16.06.1998 roku), zwana będzie dalej Strategią
Rozwoju,
j) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy
Bielsko-Biała (Uchwała NR XXII/252/99 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej
z 21.12.1999 roku) określane będzie, jako Studium Gminy,
k) Czteroletni Plan Inwestycyjny na lata 2005 - 2008, zwany będzie dalej WPI,
l) Podmiot zarządzający wdrożeniem Planu Rozwoju Lokalnego, określany będzie
mianem Operatora Planu,
3) Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Bielsko – Biała na lata 2005 – 2006 zawiera zadania
polegające na poprawie sytuacji na obszarze Bielska Białej, dwuletni plan finansowy
dotyczący realizacji zadań Planu, a także oczekiwane wskaźniki osiągnięć. Plan jest
zgodny ze Strategią Rozwoju Województwa Śląskiego i będzie przekazany, razem
z wnioskiem aplikacyjnym EFRR, po uprzednim zatwierdzeniu uchwałą Rady Miejskiej
Bielska – Białej, do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.
4) Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Bielsko-Biała na lata 2005 – 2006 posiada charakter
programu zintegrowanego, w którym:
a) przewidziano do realizacji różne działania społeczno-gospodarcze ujęte w różnych
programach Miasta, a szczególnie w Wieloletnim Programie Inwestycyjnym,
„Programie Rewitalizacji Obszarów Miejskich w Bielsku – Białej” oraz „Lokalnym
Programie Społecznym Bielska-Białej”,
b) występują projekty różnych kategorii beneficjentów końcowych przewidziane
w Uzupełnieniu ZPORR dla Działania 3.2.
5) Plan Rozwoju Lokalnego został opracowany na podstawie „Podręcznika procedur
wdrażania ZPORR”.
Plan Rozwoju Lokalnego jest nowoczesnym narzędziem zarządzania. Służy realizacji polityki
programowania rozwoju lokalnego i regionalnego. Obejmuje on analizę i diagnozę sytuacji,
wyznacza sposoby realizacji priorytetów rozwojowych, opis planowanych działań, zadań
5
inwestycyjnych do realizacji w określonym horyzoncie czasowym, plan finansowy
w analogicznym horyzoncie czasowym, wskaźniki osiągnięć Planu z systemem wdrożenia
i monitorowania. Jest niezbędnym dokumentem przy realizacji projektów kwalifikujących się
do dofinansowania w ramach Działania 3.2. Obszary podlegające restrukturyzacji.
W Działaniu tym przewidziane są do realizacji projekty, które mają wpływ na zwiększenie
atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszarów objętych Planem oraz tworzące warunki
dla wzrostu zatrudnienia.
Zgodnie z wytycznymi ZPORR, w ramach Działania 3.2 przewiduje się współfinansowanie
ze środków EFRR następujących projektów:
1) Budowa lub modernizacja urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków;
2) Budowa lub modernizacja urządzeń zaopatrzenia w wodę;
3) Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii;
4) Poprawa jakości powietrza;
5) Gospodarka odpadami;
6) Budowa lub modernizacja dróg gminnych i powiatowych o znaczeniu lokalnym;
7) Kompleksowe uzbrojenie terenu pod inwestycje;
8) Budowa lub modernizacja lokalnej bazy kulturalnej i turystycznej;
9) Inkubatory przedsiębiorczości.
6
I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Miasto Bielsko-Biała jest powiatem grodzkim i gminą województwa śląskiego liczy ok. 178
tys. mieszkańców. Bielsko - Biała obejmuje obszar o powierzchni 125 km2 (12 493 ha),
o urozmaiconej rzeźbie terenu, na średniej wysokości 313 m n.p.m. (centrum nad rzeką).
Bielsko–Biała aktualnie dynamicznie się rozwija, stanowiąc ważny ośrodek gospodarczy
województwa śląskiego. Prężny rozwój jest rezultatem proinwestycyjnej polityki władz
samorządowych, chłonnego i dużego rynku konsumenckiego, dobrze ukształtowanego tzw.
otoczenia biznesu (banki, instytucje ubezpieczeniowe, fundacje i stowarzyszenia wspierania
rozwoju oraz przedsiębiorczości, organizacje zawodowe, itp.). Dzisiejszy poziom społecznogospodarczy, Miasto zawdzięcza również wielowiekowym tradycjom w produkcji, handlu
oraz wymianie międzynarodowej. Sprzyja to lokowaniu się na jego terenie zarówno kapitału
krajowego, jak i zagranicznego. Nawiązywaniu nowych kontaktów służą także organizowane
w Mieście targi, sympozja i konferencje z zakresu turystyki, budownictwa, telekomunikacji,
czy energetyki.
Bielsko–Biała ma dobre powiązania kolejowe i drogowe z miastami Śląska, Warszawą,
a także Pragą, Wiedniem, Budapesztem i Bratysławą. W granicach administracyjnych
i w bezpośrednim otoczeniu Bielska–Białej znajdują się góry Beskidy z dobrze rozbudowaną
bazą noclegową i gastronomiczną. Miasto jest centrum kulturalnym regionu. Strategia
Rozwoju Bielska–Białej z 1998 roku podkreślała, że Miasto pełni istotną rolę w życiu
społeczno-gospodarczym regionu i kraju, wynikającą z funkcji:
regionalnego centrum życia politycznego i społecznego,
regionalnego centrum zarządzania gospodarką,
krajowego bieguna aktywności gospodarczej,
znaczącego ośrodka edukacji, kultury, turystyki, wyspecjalizowanej opieki zdrowotnej
oraz węzła transportowego.1
Znacząca pozycja Bielska-Białej wynika niewątpliwie z jego wielofunkcyjności, co zwiększa
odporność Miasta na zmienne koniunktury gospodarcze i związane z tym zjawiska
kryzysowe. Wraz z przemianami ustrojowymi i społeczno-gospodarczymi, które dokonują się
w naszym kraju od 1989 roku, Bielsko-Biała uzyskała niepowtarzalną historyczną szansę
stania się znaczącym ogniwem w systemie osadniczym kraju. Miastem, które nie tylko
pełniłoby funkcje regionalne, lecz byłoby również centrum finansów i bankowości,
innowacyjnej wytwórczości i usług, nauki i szkolnictwa wyższego oraz kultury i sztuki
w skali ponadregionalnej i Polski.
Wzrastająca pozycja Bielska-Białej w otoczeniu krajowym i międzynarodowym nie jest
równoznaczna z brakiem zagrożeń rozwojowych. Takie zagrożenia istnieją. Najważniejszym
z nich są, występujące w skali aglomeracji, zjawiska wynikające z sytuacji systemu
transportowego. Zjawiska te są skutkiem nie nadążania rozwoju sieci drogowo-ulicznej
(w tym obwodnic) oraz miejsc parkingowych za dynamicznym wzrostem motoryzacji
indywidualnej i transportu towarowego. Kolejnym progiem rozwojowym jest niedostateczne
tempo rozwoju budownictwa mieszkaniowego (zwłaszcza komunalnego), znaczna
dekapitalizacja istniejącej substancji mieszkaniowej oraz dekapitalizacja zabytkowych
obszarów i kwartałów Miasta.
Dalsze przeobrażenia społeczno – gospodarcze Miasta warunkowane są przyśpieszeniem
procesów rozwojowych, w szczególności na obszarach polegających restrukturyzacji.
Miasto jest centrum administracyjnym, przemysłowym i kulturalnym regionu zwanego
Podbeskidziem. Bielsko-Biała od zachodu graniczy z gminami Jaworze i Jasienica, od
północy z miastem Czechowice-Dziedzice oraz gminami Bestwina i Wilamowice, od
wschodu z gminą Kozy, od południa z gminą Wilkowice (wszystkie wymienione miasta
1
Por.: Strategia Rozwoju Bielska – Białej do 2010 roku, Wprowadzenie.
7
i gminy należą do powiatu bielskiego) oraz z gminą Brenna, należącą do powiatu
cieszyńskiego.
Bielsko-Biała jest ważnym węzłem komunikacyjnym. Krzyżują się tu drogi o znaczeniu
krajowym i międzynarodowym:
10) Gdańsk – Cieszyn (w kierunku Wiednia): droga krajowa nr 1 (międzynarodowa nr E75),
11) Bielsko – Biała – Cieszyn: droga krajowa nr 52,
12) Bielsko – Biała – Żywiec: droga krajowa nr 69.
Ok. 30 kilometrowa odległość od przejść granicznych z Czechami (w Cieszynie
z największym towarowo – osobowym przejściem na południu Polski) i Słowacji
(w Zwardoniu), zbliżone odległości od regionalnych centrów rozwoju (Katowice – 60 km,
Kraków – 90 km) oraz stolic państwowych (Warszawa – 360 km, Praga – 400 km,
Bratysława – 320 km, Wiedeń – 350 km, Budapeszt – 370 km) czynią Miasto istotnym
ośrodkiem na styku Śląska i Małopolski, ale także pogranicza Polski, Czech i Słowacji. Warto
podkreślić, że w zasięgu jednogodzinnego dojazdu samochodem znajdują się porty lotnicze
w Krakowie (110 km autostradą A4), Ostrawie (65 km) i Katowicach – Pyrzowicach (80 km).
Zgodnie z danymi, zawartymi w Strategii Rozwoju, poszczególne funkcje zagospodarowania
powierzchni Miasta zajmują następujący odsetek: tereny mieszkaniowe – 16,4%, tereny usług
– 2,6%, tereny przemysłowo – składowe – 3,6%, tereny komunikacyjne – 11%, tereny rolne –
14,6%, zieleń leśna – 24,2%, zieleń miejska – 5,6%, tereny pozostałe – 22%.
Plan Rozwoju Lokalnego obejmuje cały obszar gminy Bielska Białej, jego realizacja jest
przewidziana na lata 2005- 2006.
8
II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA
OBSZARZE OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU
NA
1) POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ
Bielsko-Biała położona jest na Pogórzu Śląskim, u podnóży Beskidów, stanowiących
północną część łańcucha górskiego Karpat. Miasto znajduje się na 49o49' szerokości
geograficznej północnej i 19o03' długości geograficznej wschodniej. Bielsko - Biała zajmuje
powierzchnię o urozmaiconej rzeźbie terenu, na który składają się rozległe wzgórza,
podzielone głębokimi dolinami potoków z centralną doliną rzeki Białej.
Bielsko-Biała zajmuje powierzchnię 125 km2. Jego centrum położone jest na wysokości 313
m n.p.m., a wzgórza miejskie osiągają wysokość około 400 m n.p.m. Szczyt góry Klimczok
jako najwyższy punkt stanowi zwieńczenie całego grzbietu gór. Z kolei najniższy punkt
w granicach administracyjnych miasta to stawy komorowickie (268 m n.p.m.).
Zgodnie z danymi GUS, na dzień 31.12.2003 r. liczba mieszkańców Bielska Białej wynosiła
177 391 osób, z czego 83 797 mężczyzn i 93 593 kobiet.2
2) ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
Bielsko-Biała leży w dolinie nad rzeką Białą (prawobrzeżnym dopływem Wisły) oraz rzeką
Wapienicą, pomiędzy skrajnymi górami masywów Bieskidu Śląskiego i Małego. Tereny
wokół Miasta porośnięte są licznymi lasami. Bezpośrednie sąsiedztwo pasma gór ciągnącego
się wzdłuż niemal całej południowej granicy kraju, warunkuje korzystny mikroklimat
i atrakcyjną lokalizację pod względem możliwości uprawiania turystyki i rekreacji.
W granicach administracyjnych Miasta mieszczą się tereny górskie i leśne, charakteryzujące
się wysokim w skali regionu stopniem naturalności i bioróżnorodności. Wysokie walory
krajobrazowe posiada „Straconka” - teren leśny, z wieloma chronionymi gatunkami roślin
i zwierząt. "Bark", "Jeżynowa Dolina", "Gościnna Dolina", "Dolina Złotego Potoku", "Trzy
Lipki" – to jary i doliny potoków przeplatane terenami rolniczymi oraz nieużytkowanymi
łąkami.
Bielsko - Biała posiada mieszany mikroklimat: podgórski i górski, z wpływami klimatu
oceanicznego. Charakteryzuje się dużą wilgotnością i wielką ilością opadów. Zima jest
zwykle długa i śnieżna, wiosna późna i deszczowa, lato upalne i wilgotne a jesień długa
i słoneczna. Występują silne wiatry halne, zwłaszcza późną jesienią i na wiosnę.
Zieleń urządzona na terenie Miasta reprezentowana jest przede wszystkim w formie
chronionych zabytkowych założeń zieleni parkowej, zieleni cmentarnej i przykościelnej oraz
dodatkowo w formie obiektów zieleni miejskiej, ogólnodostępnej, o funkcjach rekreacyjnych
i estetycznych (zieleńce, parki, skwery, bulwary), a także zieleni towarzyszącej
zabudowaniom, ogródkom działkowym i zieleni izolacyjnej wokół tras komunikacyjnych.
Na terenie miasta istnieje 36 cmentarzy. Cmentarze mają dużą wartość zabytkową, większość
pochodzi z XIX w. i pierwszej połowy XX w. Najcenniejsze z nich wpisane są do rejestru
zabytków. Najstarszym jest katolicki cmentarz przykościelny położony przy ulicy
Sobieskiego, pochodzący z XVI w.
2
Według GUS stan ludności według faktycznego miejsca zamieszkania.
9
Tereny zieleni miejskiej zajmują w Bielsku-Białej 227 ha, a tereny leśne około 2500 ha,
stanowiąc odpowiednio ok.1,8% oraz 20% ogólnej powierzchni Miasta. Daje to
w przeliczeniu na jednego mieszkańca 152 m2 powierzchni terenów zielonych. Istnienie wielu
terenów zielonych w Mieście wpływa dodatnio na komfort życia mieszkańców, jak i na jego
wizerunek w oczach odwiedzających je turystów.
Na terenie Miasta ochroną objęto 34 pomniki przyrody. „Program ochrony środowiska miasta
Bielska – Białej” proponuje objęcie ochroną prawną obiektów i terenów o wysokich walorach
przyrodniczych poprzez ustanowienie: zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, rezerwatów
i użytków ekologicznych, pojedynczych obiektów w formie pomników przyrody i stanowisk
dokumentacyjnych.
Hierarchiczna lista wprowadzenia form ochrony przyrody w obrębie Bielska-Białej
przedstawia się następująco3:
Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Cygański Las”
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Straconka”
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Jeżynowa Dolina”
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Gościnna Dolina”
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Grodzisko”
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Trzy Lipki”
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dolina Białej”
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Bark”
Projektowany rezerwat przyrody „Barbara”
Projektowany rezerwat przyrody „Piekielny”
Proponowany rezerwat przyrody „Kołowrót”
Rezerwat Przyrody „Klimczok”
Rezerwat Przyrody „Las Gryndy”
Rezerwat Przyrody „Nad Kromparkiem”
Rezerwat Przyrody „Leśne Wąwozy”
Użytek ekologiczny „Blachurowy Staw”
Użytek ekologiczny „Nyczowe Stawy”
Użytek ekologiczny „Storczykowe Łąki”
Użytek ekologiczny „Hałcnowskie Stawy”
Użytek ekologiczny „Stawy Komorowickie”
Stanowisko dokumentacyjne „Diable Młyny”
3) TURYSTYKA
Bielsko-Biała posiada bardzo interesujące położenie, sprzyjające rozwojowi funkcji
turystycznych. Wielką zaletą Bielska-Białej jest bezpośrednia bliskość gór. Na obszarze
Miasta znajdują się góry: Dębowiec, Szyndzielnia, Klimczok, Kozia Góra. Na Dębowcu (530
m n.p.m.) znajduje się najstarsze zachowane beskidzkie schronisko, założone w 1895 roku
w dawnej leśniczówce książąt Sułkowskich. Nad Miastem góruje Szyndzielnia
(1026 m n.p.m.), gdzie wybudowano w 1897 r. schronisko turystyczne i gdzie można się
dostać linową kolejką gondolową (zbudowaną w 1953 r.). Góra Klimczok (1117 m n.p.m.) –
najwyższy punkt Miasta – wznosi się nie opodal Szyndzielni. Warto wspomnieć też o Koziej
Górze (686 m n.p.m.), gdzie znajduje się schronisko „Stefanka”. We wschodniej części
3
Za „Programem ochrony środowiska miasta Bielska-Białej”
10
Miasta położona jest Magurka (912 m n.p.m, schronisko z 1913 roku) oraz Czupel
(933 m n.p.m). Z obydwu szczytów roztacza się piękny widok na Beskid Śląski, Kotlinę
Żywiecką i Jezioro Międzybrodzkie.
urystyczne znaczenie ma także, ze względów przyrodniczych, dolina. W 1990 roku
w dolinie powstał park ekologiczny (zespół przyrodniczo-krajobrazowy) Dolina Wapienicy.
Najbardziej wartościowy przyrodniczo jest fragment będący północnym zboczem Trzech
Kopców, gdzie utworzono leśny rezerwat przyrody „Stok Szyndzielni”.
Wielką atrakcją jest linowa kolej gondolowa na Szyndzielnię, zbudowana w 1953 roku. Jest
ona czynna cały rok, dzięki czemu służy także narciarzom. Dużym powodzeniem cieszą się
także wyciągi na stokach Dębowca, Klimczoka i Magurki. Stoki te są wyposażone w polany
zjazdowe i nartostrady. Przy korzystnych warunkach pogodowych (długa zima i duże opady)
możliwe jest uprawianie narciarstwa od listopada do kwietnia. Z licznych wzgórz
i podleśnych traktów korzystają narciarze biegowi. Bielsko - Biała to baza wypadowa do
Szczyrku - pobliskiego ośrodka sportów narciarskich.
Miasto, ze względu na wyjątkowe walory turystyczne ma dość dobrze rozwiniętą bazę
noclegową oraz sportowo-rekreacyjną, choć sąsiadujący powiat bielski przewyższa je blisko
2,5-krotnie liczbą miejsc noclegowych na 1000 mieszkańców.
Tabela 1. Obiekty turystyczne dane na 2002 r.
Jednostka
Województwo Śląskie
Powiat Bielski
Miasto Bielsko-Biała
Źródło: GUS.
Obiekty noclegowe turystyki
miejsca
placówki
na 1000 mieszkańców
387
6,4
37
20,7
16
8,6
noclegowe
W 2003 roku w mieście funkcjonowało 15 obiektów noclegowych z 1425 miejscami
noclegowymi, w tym 6 hoteli z 717 miejscami noclegowymi, 1 schronisko młodzieżowe
z 73 miejscami noclegowymi, 5 niesklasyfikowanych obiektów z 181 miejscami
noclegowymi, 1 kemping z 50 miejscami noclegowymi oraz 3 obiekty szkoleniowowypoczynkowe z 392 miejscami noclegowymi.
Poniższa tabela przedstawia wykorzystanie tych obiektów w latach 2002 – 2003.
11
Tabela 2. Obiekty turystyczne – dane na 2003 r.
Nazwa cechy / Jednostka miary
Ogółem liczba obiektów noclegowych
Korzystający z noclegów ogółem
Korzystający z noclegów turyści zagraniczni
Udzielone noclegi ogółem
Udzielone noclegi turystom zagranicznym
Hotele – liczba obiektów
Hotele – korzystający z noclegów ogółem
Hotele – korzystający z noclegów turyści
zagraniczni
Hotele – udzielone noclegi ogółem
Hotele – udzielone noclegi turystom
zagranicznym
Schroniska młodzieżowe – liczba obiektów
Schroniska młodzieżowe – korzystający z
noclegów ogółem
Schroniska młodzieżowe – korzystający z
noclegów turyści zagraniczni
Schroniska młodzieżowe – udzielone noclegi
ogółem
Schroniska młodzieżowe – udzielone noclegi
turystom zagranicznym
Kempingi liczba obiektów
Kempingi – korzystający z noclegów ogółem
Kempingi – korzystający z noclegów turyści
zagraniczni
Kempingi – udzielone noclegi ogółem
Pozostałe niesklasyfikowane obiekty liczba
obiektów
Pozostałe niesklasyfikowane obiekty –
korzystający z noclegów ogółem
korzystający z noclegów turyści zagraniczni
udzielone noclegi ogółem
Ośrodki
szkoleniowo-wypoczynkowe
–
liczba obiektów
Ośrodki
szkoleniowo-wypoczynkowe
–
miejsca noclegowe ogółem
Ośrodki j.w. – korzystający z noclegów
ogółem
Ośrodki j.w. – korzystający z noclegów
turyści zagraniczni
Ośrodki j.w. – udzielone noclegi ogółem
2002 rok
14
49356
11066
138861
36451
6
24507
2003 rok
15
57453
14607
131700
39868
6
31370
9477
12648
82760
76753
32645
33226
1
1
2606
2553
105
66
4616
4212
226
141
1
373
1
415
brak danych
11
1754
1934
3
5
8241
10760
755
954
14312
17568
3
3
397
394
12949
12355
695
928
33815
31233
Większa ilość osób korzystających z noclegów w 2003 roku (67453 osób) niż w 2002 roku
(49356 osób), przy mniejszej liczbie udzielonych noclegów (2003 rok – 131700 udzielonych
noclegów, 2002 rok – 138861 udzielonych noclegów), oznacza zwiększenie ruchu
turystycznego w 2003 roku, niestety przy niższym wykorzystaniu obiektów turystycznych.
Z danych z tabeli powyżej wynika, że zwiększony ruch turystyczny dotyczył przede
wszystkim turystów zagranicznych. Natomiast w przypadku wykorzystania obiektów
noclegowych, spadek udzielonych noclegów dotyczył hoteli, schronisk młodzieżowych
i ośrodków szkoleniowych. W przypadku kempingów i pozostałych obiektów noclegowych
liczba udzielonych noclegów wzrosła.
12
4) ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE
Struktura przestrzenna Bielska – Białej związana jest z położeniem na przeszło 20 rozległych
wzgórzach o różnym stopniu zurbanizowania, rozdzielonych potokami spływającymi do rzeki
Białej, stanowiącej w przeszłości granicę wpływów Śląska i Małopolski. Była to także
granica dwóch miast: Bielska i Białej, połączonych w jeden organizm administracyjny
w 1951 roku. Zagospodarowanie przestrzenne Bielska-Białej posiada układ pasmowo –
koncentryczny, podzielony na dwie części rzeką Białą. Historyczny układ Miasta przebiega
ulicami Cieszyńską i Sobieskiego do Bielskiej Starówki (z Katedrą Św. Mikołaja, Rynkiem)
przez Bielskie Podzamcze z Zamkiem Sułkowskich, ciągami ulic 11 Listopada
i Ks. Stojałowskiego, do ulic Krakowskiej i Żywieckiej. Ciągi te stanowią tradycyjne centrum
handlowe Miasta.
Obszar Miasta podzielony jest na 30 osiedli, stanowiących jednostki pomocnicze Miasta.4
Osiedla są bardzo zróżnicowane pod względem wielkości powierzchni oraz gęstości
zaludnienia. Największa gęstość zaludnienia charakteryzuje osiedle Wojska Polskiego oraz
Biała Śródmieście i Śródmieście Bielsko (położone w centralnych częściach aglomeracji),
najniższa osiedla: Kamienica, Mikuszowice Krakowskie oraz Straconka, położone na
południu Miasta.
Strefa mieszkalno-usługowa rozciąga się po obu stronach rzeki Białej i obejmuje:
zwarty układ Centrum i Śródmieścia Miasta (tzw. Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa,
osiedle Grunwaldzkie i Słoneczne),
osiedla nawarstwiające się w ciągu od Dworca PKP wzdłuż ulic Piastowskiej
i Cieszyńskiej w kierunku Wapienicy: Piastowskie, Kopernika, Wojska Polskiego,
Polskich Skrzydeł, a także osiedla Złote Łany, Langiewicza, Karpackie, Beskidzkie.
Wielkości bielskich osiedli mieszkaniowych są zróżnicowane od kilkuset mieszkańców do
kilkunastu tysięcy. Osiedla z lat powojennych mają standard normatywny, narzucony
budownictwu w latach realnego socjalizmu. Dominują budynki od 5-ciu do 11-tu kondygnacji
w technologii wielkopłytowej. Zabudowa jednorodzinna jest zróżnicowana, o niskim
standardzie urbanistycznym i architektonicznym. Pozytywnie wyróżnia się zabudowa willowa
okolic Lasu Cygańskiego, pochodząca z okresu międzywojennego i powojennego.
Historyczny ciąg zakładów przemysłowych zlokalizowanych nad rzeką Białą, przebiegający
z północy na południe miasta ulega przekształceniom. Przestarzałe i zanikające zakłady
przemysłowe, głównie włókiennicze i maszyn włókienniczych, są likwidowane. W obszarze
śródmieścia wypełnia je funkcja handlowo-usługowa, bankowa i administracyjna. Tradycyjny
układ przestrzenny terenów przemysłowych zastępuje obszar aktywnej strefy produkcyjno –
handlowo – usługowej, ciągnący się ze wschodu na zachód w północnej części Miasta,
wzdłuż ulic: Niepodległości, Monte Cassino, Czerwonej, aż do Wapienicy.
Miasto w swych granicach administracyjnych posiada bardzo atrakcyjne i rozległe tereny
rekreacyjno-wypoczynkowe. Zaliczyć do nich można cały pas strefy podstokowej, ciągnący
się od Wapienicy, zapory wodnej u podnóża Błatniej, po rejon Dębowca pod Szydzielnią,
Błonia Mikuszowickie, Staraconkę, Przegibek pod Magurką.
Uwarunkowania środowiska naturalnego
Zarówno położenie (sąsiedztwo gór), jak i klimat są istotnym czynnikiem wpływającym na
standard życia w Mieście. Niekorzystne warunki klimatyczne dla mieszkańców
4
Osiedla działają na postawie statutów przyjętych w drodze uchwały Nr LXVII/1093/2002 Rady Miejskiej w
Bielsku-Białej z dnia 8 października 2002 r.
13
i odwiedzających, panują jedynie w centrum Miasta, w dolinie rzeki Białej. Ponadto, znaczne
nachylenie stoków oraz budowa geologiczna gór stwarzają bardzo duże zagrożenie
powodziowe. Ważną funkcję pełnią korytarze ekologiczne rzek Białej i Wapienicy z ich
dopływami, bowiem umożliwiają one funkcjonowanie istotnych powiązań leśnych
kompleksów górskich z dolinami Wisły i Soły.
Zanieczyszczenie pow ietrza
Bielsko-Biała należy do miast o umiarkowanym zanieczyszczeniu środowiska. Na rozmiary
zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego mają wpływ:
emisja zanieczyszczeń z indywidualnych gospodarstw domowych, zakładów
przemysłowych oraz ciągów komunikacyjnych;
zanieczyszczenia komunikacyjne;
emisja zanieczyszczeń z obszarów sąsiednich, tj. Górnego Śląska, Rybnickiego Okręgu
Węglowego oraz Okręgu Ostrawsko-Karwińskiego. Są to przede wszystkim
zanieczyszczenia wprowadzane do atmosfery przez emitory wysokie (pochodzenia
energetycznego) oraz z procesów technologicznych odbywających się w wielkich
zakładach przemysłowych.
Duży wpływ na zanieczyszczenie powietrza mają małe i średnie przedsiębiorstwa spalające
węgiel w celach grzewczych i technologicznych oraz piece węglowe używane
w gospodarstwach domowych. Utrzymywanie na obszarze bielskiej Starówki tradycyjnych
rozwiązań z indywidualnymi kotłowniami węglowymi, koksowymi i gazowymi powoduje
pogorszenie się stanu środowiska w tej części Miasta i może być przyczyną przekraczania
dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń powietrza, co grozi konsekwencjami w postaci
negatywnego oddziaływania na ludzi i budowle, a na Starówce szczególnie na zabytki.
Konsekwencją przeobrażeń zachodzących w przemyśle, a także podejmowanych przez
zakłady działań proekologicznych, jest spadek emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych
z przemysłu.
Ruch pojazdów samochodowych stanowi jedno z istotnych źródeł emisji zanieczyszczeń
powietrza w miastach, z uwagi na natężenie i niewielką płynność ruchu. Szczególnie duża
koncentracja zanieczyszczeń pochodzenia motoryzacyjnego występuje w rejonach zwartej
wysokiej zabudowy miejskiej, czyli w tzw. kanionach ulicznych. Istniejąca obecnie
organizacja ruchu pojazdów samochodowych na terenie Bielska-Białej jest niekorzystna
i sprzyja występowaniu wysokich stężeń zanieczyszczeń w sąsiedztwie tras
komunikacyjnych, co w konsekwencji prowadzić może do powstawania zjawiska smogu
fotochemicznego.
Zagrożenie hałasem
Główne źródła hałasu w Mieście to komunikacja (drogowa, kolejowa, lotnicza), przemysł
oraz praca linii energetycznych.
Rosnący ruch uliczny, przy istniejącym ruchu samochodowym przez centrum, powoduje
uciążliwości związane z hałasem. W przypadku Bielska-Białej tereny zagrożone hałasem
(hałas drogowy) obejmują bezpośrednie otoczenie ulic: Niepodległości, Wyzwolenia,
Lwowskiej
i Krakowskiej, Żywieckiej, Warszawskiej, 3 Maja, Zamkowej, Partyzantów,
Bystrzańskiej oraz Piastowskiej.5
Zanieczyszczenie w ód i gospodarka w odno-ściekow a
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych to poważny problem Bielska-Białej. Wody
przepływających rzek są silnie lub ponadnormatywnie zanieczyszczone szkodliwymi
substancjami.6 Pomimo złej oceny jakości wód rzeki Białej, badania wykazały stopniową
5
6
Za „Programem ochrony środowiska miasta Bielska-Białej”.
Za „Programem ochrony środowiska miasta Bielska-Białej”.
14
poprawę wskaźników fizykochemicznych. Również wody podziemne są zanieczyszczone
i strefa tych zanieczyszczeń rozciąga się wzdłuż doliny rzeki Białej poprzez północne
dzielnice Miasta.
Najbardziej zagrożone zanieczyszczeniem wód podziemnych są wody czwartorzędowego
poziomu wodonośnego w dolinie Białej, Wapienicy i ich dopływów. Wśród źródeł zagrożenia
dla wód podziemnych na terenie Miasta wymienia się:
obszarowe ogniska zanieczyszczeń :
o zanieczyszczenie atmosfery, szczególnie w centrum Miasta,
o stosowanie nawozów mineralnych;
liniowe ogniska zanieczyszczeń: trasy komunikacyjne;
punktowe ogniska zanieczyszczeń:
o składowiska odpadów komunalnych i przemysłowych,
o stacje paliw płynnych,
o zrzuty ścieków przemysłowych i komunalnych,
o obszary zabudowane, nieskanalizowane na obrzeżach Miasta.
Wpływ tych obiektów na wody podziemne jest kontrolowany. Tylko nieliczne stacje
paliw czy dzikie wysypiska odpadów nie są objęte lokalnym monitoringiem.
Punktowe i obszarowe źródła zanieczyszczeń w Bielsku-Białej stanowią obecnie przede
wszystkim:
ścieki socjalno-bytowe z zabudowy nie włączonej do miejskiej kanalizacji sanitarnej;
ścieki deszczowe spływające z dróg i placów;
zanieczyszczenia spływające z pól, szczególnie w okresach po nawożeniu gruntów
rolnych;
odcieki ze składowiska odpadów.
Miasto Bielsko–Biała jest zaopatrywane w wodę z następujących ujęć:
w Kobiernicach o wydajności 114 050 m3/d;
w Wapienicy o wydajności 45 000 m3/d;
z ujęć lokalnych w Straconce, Lipniku i Mikuszowicach o łącznej wydajności
2 500 m3/d.
Razem wydajność ujęć wody Bielska-Białej wynosi 161 550 m3/d.
Obecnie zużycie wody na cele gospodarcze, przemysłowe oraz eksploatacyjne wraz ze
stratami wody wynosi 97,3 tys. m3/d, istnieje zatem znaczna rezerwa zdolności
produkcyjnych istniejących stacji i ujęć wodociągowych. Zachodzi jednak potrzeba
powstania na istniejących stacjach wodociągowych dodatkowych obiektów uzdatniania
wody.
System wodociągowy Bielska-Białej posiada wyrównawcze zbiorniki wodociągowe
o łącznej pojemności 103 500 m3. Pojemność ta, w odniesieniu do zapotrzebowania na
wodę, zarówno obecnie, jak i w dalszej perspektywie, jest wystarczająca. Problem
stanowi jednak lokalizacja istniejących zbiorników wyrównawczych, nie pozwalająca
zabezpieczyć w czasie awarii wymaganej ilości wody dla południowych i zachodnich
rejonów Miasta. Konieczna jest budowa zbiorników wyrównawczych dla Wapienicy,
Kamienicy i Alesandrowic przy ul. Skarpowej i ul. Łowieckiej, za lotniskiem oraz
docelowo dla najwyższej strefy ciśnień w Lipniku i Straconce.
Znaczna część terenów z zabudową rozproszoną lub z przewidywaną zabudową
usługowo – handlową nie posiada sieci wodociągowej wraz z przepompowniami lub
hydroforniami, a istniejąca sieć na znacznej długości, oraz kilkanaście hydroforowi,
wymaga przebudowy
i modernizacji.
Z terenu Miasta odprowadzono w 2001 r. 85 tys. m3 ścieków na dobę i 75 tys. m3
w 2002 r. Odbiornikami tych ścieków są głównie rzeki Biała i Wapienica.
15
Ilość wytworzonych ścieków przemysłowych i komunalnych wymagających oczyszczenia
w Bielsku-Białej wynosi 12 hm3, co stanowi 2,83% ilości ścieków wytworzonych
w Województwie Śląskim. Bielsko-Biała pobiera 11,1 hm3 wody, co stanowi 1,82% ilości
wody pobranej w województwie, w tym 2,0 hm3 na cele produkcyjne (8% woj. śląskiego).
Dla porównania Bielsko-Białą zamieszkuje 3,7% mieszkańców województwa.
Eksploatowane są trzy oczyszczalnie ścieków:
Oczyszczalnia AQUA SA „Komorowice”, ul. Bestwińska 63;
Oczyszczalnia AQUA SA „Wapienica”, ul. Wypoczynkowa 120;
Rejonowa Oczyszczalnia Ścieków „Beskidiana” Sp. z o.o., ul. Północna 17.
Ścieki gospodarczo-bytowe i technologiczne oczyszczane są w dwóch spośród nich:
w Komorowicach i w Wapienicy.
W roku 2003 odsetek ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków dla Bielska-Białej
wyniósł 94,9% (województwo Śląskie 64,5%). Według danych GUS z 2002 roku, Miasto
oczyszcza 98,8 % ścieków wymagających oczyszczenia, przy średniej dla województwa
śląskiego 88,7 % i średniej dla miast na prawach powiatu województwa wynoszącej 87,1%.
Odpady stałe i gospodarka odpadami 7
Składowanie i utylizacja odpadów to problem, z którym zmagają się wszystkie gminy
w Polsce.
Główne źródła wytwarzania odpadów komunalnych to gospodarstwa domowe oraz handel,
usługi i rzemiosło, szkolnictwo, obiekty turystyczne, czy targowiska.
Odpady komunalne zdeponowane na składowisku w Bielsku-Białej w 2002 r. stanowiły
91,6% ogólnej ilości odpadów przyjętych na to składowisko. Dominowały wśród nich
niesegregowane odpady komunalne. Podstawowym systemem zbierania odpadów
komunalnych z terenu Miasta jest bowiem zbiórka odpadów nie segregowanych. Nie
prowadzi się selektywnej zbiórki kuchennych i zielonych odpadów ulegających
biodegradacji. Przedmiotem selektywnej zbiórki są natomiast odpady przeznaczone do
recyklingu materiałowego (szkło, papier i tworzywa sztuczne).
Bielski przemysł wytwarza w ciągu roku 131,4 tys. ton odpadów niekomunalnych, co stanowi
0,3% odpadów tego rodzaju generowanych na terenie województwa.
Poważny problem stanowią dzikie wysypiska śmieci i gruzu, usytuowane zazwyczaj
w atrakcyjnych krajobrazowo miejscach (np. jarach potoków).
Na terenie Miasta znajdują się dwa składowiska odpadów komunalnych, zlokalizowane
w Lipniku. Stare składowisko w Lipniku w rejonie potoku Krzywa jest składowiskiem bez
strefy ochronnej i ekranizacji od podłoża (funkcjonuje od 1961 roku). Wpływa to na
zanieczyszczenie wód potoku Krzywa oraz gleb wokół wysypiska.
Drugie (nowe) składowisko wybudowane w pobliżu pierwszego, zostało uruchomione
w 2003 roku. Jego powierzchnia wynosi 41 410 m2, pojemność geometryczna 469 200 m3,
a chłonność po zagęszczeniu 1 477 980 m3. Składa się z trzech oddzielnych kwater,
otoczonych obwałowaniami, a zastosowane technologie spełniają wymogi środowiskowe.
Infrastruktura techniczna
Zaopatrzenie w energię elektryczną, ciepło i gaz
W Bielsku-Białej
elektroenergetyczny
7
działają trzy sieciowe systemy energetyczne: ciepłowniczy,
i gazowniczy. Pokrywają one zapotrzebowanie mieszkańców
Dane za „Programem ochrony środowiska miasta Bielska-Białej”.
16
i gospodarki Miasta na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, które dominują na rynku
wszystkich nośników energii, bezpośrednio zużywanych w Mieście.8
Rynek usług cieplnych (ogrzewanie budynków, ciepła woda użytkowa, ciepło procesowe
w gospodarstwach domowych oraz w przemyśle) jest największy, jego udział w rynku energii
stanowi aż 64%.
Na tle miast Europy Zachodniej o podobnej strefie klimatycznej, Bielsko-Biała wyróżnia się
dużym bezpośrednim zużyciem węgla i bardzo małym oleju opałowego, a jednocześnie
znacznym udziałem ciepła pochodzącego z sieci ciepłowniczej.
Scentralizowany system zaopatrzenia w ciepło sieciowe, zbudowany w przeszłości
w Bielsku-Białej, mający zdolność wytwarzania i przesyłu ciepła o mocy 400 - 500 MW, jest
mało elastyczny i wrażliwy na wzrost kosztów zaopatrzenia w ciepło w przypadku zmian
zapotrzebowania (szczególnie spadku).
Zbudowane w technologiach wielkopłytowych ciepłochłonne bloki mieszkalne w Bielsku–
Białej są istotnym odbiorcą ciepła sieciowego (57%).
Według "Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na
obszarze gminy Bielsko-Biała”, stan zaopatrzenia Miasta w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe określić można zatem jako zróżnicowany:
pod względem bezpieczeństwa zaopatrzenia jako zadowalający i nie stwarzający
generalnych zagrożeń
w ciągu najbliższych 5-10 lat,
pod względem cen ciepła, energii elektrycznej i gazu ziemnego oraz kosztów usług
energetycznych, jako mierny,
pod względem obciążenia środowiska naturalnego przez miejskie systemy
energetyczne, jako ulegający ciągłej poprawie,
pod względem akceptacji społecznej dla miejskich systemów energetycznych, jako
uciążliwy z powodu znaczącego udziału kosztów zużycia nośników energii
w budżetach gospodarstw domowych.
Układ drogowy Miasta
Najważniejszym, a jednocześnie najtrudniejszym problemem rozwojowym Bielska-Białej –
jak wszystkich dużych miast w Polsce – jest zapewnienie sprawnej obsługi transportowej.
Złożoność problemu wynika z uwarunkowań stanu istniejącego, niedoboru środków
finansowych i uprzedniego braku konsekwentnej realizacji polityki transportowej Miasta.
System transportowy Bielska-Białej cechuje wyraźny niedorozwój, przejawiający się
w niedostosowaniu dwóch podstawowych elementów, tj. układu drogowego i miejskiego
transportu zbiorowego, do potrzeb obsługi wzmożonego ruchu w warunkach szybko
postępującego upowszechniania się motoryzacji indywidualnej. Układ drogowy Miasta
charakteryzuje się brakiem połączeń międzydzielnicowych, odciążających trasy śródmiejskie
oraz niezgodnością funkcji i parametrów technicznych tras. Wskutek wymienionych zjawisk
coraz większa liczba skrzyżowań i prowadzących do nich ulic staje się trudno przejezdna
w godzinach szczytu przewozowego.
Bielsko-Biała jest dużym węzłem dróg krajowych i wojewódzkich. W obrębie Miasta
przebiegają odcinki dróg krajowych (w tym międzynarodowych):
droga krajowa nr 1 relacji Gdańsk – Cieszyn;
droga krajowa nr 69 relacji Bielsko-Biała – Żywiec;
droga krajowa nr 52 relacji Bielsko-Biała – Głogoczów;
droga wojewódzka nr 942 relacji Bielsko-Biała – Wisła.
8
Opracowano na podstawie Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe na obszarze Gminy Bielsko-Biała.
17
W Mieście znajduje się również rozrząd ruchu w kierunkach do przejść granicznych
w Cieszynie, Zwardoniu i Korbielowie. Krajowy ruch samochodowy przebiega w dwóch
głównych kierunkach: przez Czechowice-Dziedzice do Katowic i Warszawy oraz przez
Andrychów i Wadowice do Krakowa. Odpowiednie warunki dla obsługi ruchu zewnętrznego
istnieją w północnej części Bielska-Białej (wylot na Cieszyn).
Miasto posiada niewystarczający system ulic układu podstawowego, obsługujących ruch
docelowo-źródłowy i wewnętrzny o charakterze międzydzielnicowym. System ten tworzą,
w większości przedłużenia dróg krajowych i wojewódzkich. Główne problemy
komunikacyjne dotyczą obszaru śródmieścia, gdzie ze względu na lokalizację większości
usług różnego rodzaju (urzędy, banki, gastronomia, handel) następuje kumulacja codziennego
ruchu docelowego ze wszystkich części Miasta oraz dojazdy wynikające z relacji
zewnętrznych.
Dodatkowo na obszar śródmieścia przypadają wahadłowe przejazdy mieszkańców z części
wschodniej Miasta (mieszkalnictwo blokowe) do miejsc pracy w części zachodniej
(lokalizacja przemysłu) pociąga to za sobą natężenie ruchu przekraczające nawet 20 000
pojazdów na dobę. Na ul. Żywieckiej i 3 Maja natężenie ruchu w godzinach szczytu
przekracza 4 tys. pojazdów na godzinę. Udział pojazdów ciężkich dochodzi do 10% (ul.
Warszawska, Wyzwolenia). Natężenie ruchu wysokie jest również na trasach tranzytowych
przebiegających przez centrum i w dolinie rzeki Białej.
Miasto charakteryzuję się dużą ilością pojazdów. Na 1000 mieszkańców przypada 310,8
pojazdów samochodowych.
Pogarsza się stan nawierzchni dróg, zły jest również stan techniczny pojazdów, w tym
komunikacji miejskiej.
Według prognozy potoków ruchu do roku 2010, natężenie ruchu drogowego będzie
systematycznie wzrastać. Prognozuje się blisko dwukrotny wzrost natężenia ruchu w okresie
15 lat na ciągu ulic Lwowska, Żywiecka, Andersa, Piastowska, co jednocześnie odciąży ciąg
komunikacyjny 3 Maja, Zamkowa, Partyzantów, przebiegający przez centrum, na którym
przewiduje się przyrost natężenia ruchu w granicach 10-20%.
W 2003 roku w Bielsku-Białej było 32540 km dróg publicznych o nawierzchni twardej,
31100 km dróg publicznych o nawierzchni twardej ulepszonej i 11260 km dróg publicznych
gminnych o nawierzchni gruntowej. Długość autobusowych tras komunikacyjnych na terenie
miasta wynosiła 140 km.
Własność nieruchomości9
Na koniec 2003 roku powierzchnia gruntów skomunalizowanych wynosiła 1980 ha, co
stanowiło 15,9% powierzchni całego Miasta. Z tego ponad 67% (1331ha) stanowiły grunty
skomunalizowane, tworzące gminny zasób nieruchomości. Gminnym jednostkom
organizacyjnym przekazano w trwały zarząd 59 ha gruntów. W użytkowanie wieczyste
przekazano 425 ha gruntów gminnych, z tego osobom fizycznym 96 ha.
W efekcie ruchu budowlanego może ulec zmianie struktura własności gruntów i budynków.
Obecnie obszarem największego natężenia inwestycji budowlanych, są słabo zaludnione
i atrakcyjne, przede wszystkim dla zabudowy jednorodzinnej, gminy katastralne Lipnik
(w latach 1997 – 2001 wydano 668 decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu), najmniej decyzji wydano w Komorowicach Śląskich – 97. Łącznie w latach 1997 –
9
Według GUS
18
2001 na terenie Bielska Białej wydano 2675 decyzji o warunkach zabudowy
i zagospodarowania terenu, w tym 2575 dla zabudowy jednorodzinnej, a 100 dla zabudowy
wielorodzinnej. Podobnie przedstawia się sytuacja w przypadku decyzji o pozwoleniu na
budowę, których w latach 1997 – 2001 najwięcej wydano w Lipniku (693), podczas gdy
w Komorowicach Śląskich tylko 84 (również najmniej ze wszystkich gmin katastralnych).
Łącznie w latach 1997 – 2001 na terenie Bielska Białej wydano 2733 decyzji o pozwoleniu na
budowę, w tym 2671 dla zabudowy jednorodzinnej, a 65 dla zabudowy wielorodzinnej.
Struktura inwestorska nowego budownictwa mieszkaniowego daje pierwszeństwo
budownictwu indywidualnemu. W latach 1997 – 2001 udział poszczególnych inwestorów był
następujący:
spółdzielnie mieszkaniowe – 8,3%,
gmina – 2%,
budownictwo indywidualne – 74,8%,
deweloperzy – 6,2%,
TBS – 8,8%.
Własność lokali mieszkalnych jest zróżnicowana, w roku 2002 dominowała własność
spółdzielcza (obejmowała 44% zasobów) i prywatna osób fizycznych (obejmowała 38,4%
lokali), lokale komunalne stanowiły jedynie 14,3 %, a zakładowe zaledwie nieco ponad 1%.
Gmina jest zatem właścicielem 14,3% mieszkań zamieszkanych w Bielsku-Białej, które
znajdują się w zarządzie Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w Bielsku-Białej. ZGM
zarządza ogółem 1 449 budynkami, z których 1 043 to budynki mieszkalne, w tym 10 908
lokalami mieszkaniowymi o łącznej powierzchni ponad 535 tys. m2, 1 129 lokalami
użytkowymi o powierzchni ponad 89,5 tys. m2 oraz pomieszczeniami gospodarczymi
o powierzchni prawie 3,5 tys. m2.
Spośród 1 129 lokali użytkowych, 1 018 to lokale komunalne o powierzchni ponad 80 tys. m2.
Struktura własności budynków i mieszkań zmienia się również w wyniku sprzedaży oraz
zwrotu dawnym właścicielom. W 2003 roku zostały sprzedane osobom fizycznym budynki
z 23 mieszkaniami o łącznej powierzchni 1118 m2, 402 mieszkania w budynkach
wielorodzinnych oraz zwrócono 15 budynków dawnym właścicielom bądź ich
spadkobiercom.
Zabytki
Na historię miasta o nazwie Bielsko – Biała, jak już wspomniano, składa się historia dwóch
miejscowości, położonych na przeciwległych brzegach rzeki Białej, stanowiącej tradycyjną
granicę Małopolski i Śląska.
Miasto Bielsko zostało założone w drugiej połowie XIII wieku. Pierwsze zapiski, dotyczące
miasta, pochodzą z 1312 roku, kiedy to pełniło rolę miasta granicznego Księstwa
Cieszyńskiego. W ciągu wieków, Bielsko wielokrotnie znajdowało się pod panowaniem
innych państw (między innymi Austro-Węgier), by w końcu w roku 1918 znaleźć się
w granicach Rzeczypospolitej Polskiej.
Od 1564 roku datuje się historię drugiej części Miasta – Białej. Początkowo Biała wchodziła
w skład królewskiej wsi Lipnik, z biegiem czasu przekształciła się w osadę zamieszkałą przez
rzemieślników. W roku 1613 Biała została wyodrębniona jako samodzielna osada, a następnie
w 1723 roku uzyskała prawa miejskie.
Na początku XVIII wieku Bielsko znane już było jako prężny ośrodek sukiennictwa, a w XIX
stuleciu, wraz z rewolucją przemysłową, obydwa miasta weszły w okres dynamicznego
rozwoju gospodarczego. Stały się nowoczesnymi ośrodkami przemysłowymi, tworząc
z czasem zwarty organizm gospodarczy.
19
Substancja zabytkowa Bielska–Białej to przede wszystkim Bielska Starówka oraz
rozproszone obiekty zabytkowe.
Termin "Bielska Starówka" odnosi się do zabytkowego zespołu średniowiecznego miasta
Bielska. Lokowane w końcu XIII wieku, w wieku XIV i XVI otoczone podwójną linią murów
obronnych, zajmowało teren około 6,5 ha. Obecnie wyznaczone zostały umowne granice
Starówki, które obejmują obszar o powierzchni około 10 ha, otoczony ulicami: Listopadową,
Kopernika, Sikorskiego od południowego zachodu, Żwirki i Wigury, Zamkową i Placem
Bolesława Chrobrego od południowego wschodu oraz Nad Niprem i Placem Marcina Lutra
od północy. Strukturę tej jednostki tworzy sieć dwudziestu sześciu ulic i dwóch placów
miejskich (Rynek i Plac św. Mikołaja) oraz szesnastu kwartałów z zabudową o charakterze
mieszkaniowo - usługowym (A – P), dwóch kwartałów kościelnych (R - z Katedrą p.w. św.
Mikołaja i S - z zespołem Kościoła p.w. św. Trójcy) i kwartał T z Zamkiem Sułkowskich.
Stan techniczny wielu obiektów Starówki jest bardzo zły i wymaga remontów kapitalnych.
Starówka wymaga też praktycznie nowego uzbrojenia ulic w infrastrukturę komunalną.
Dodatkowo, w trakcie prac związanych z odnową nawierzchni Rynku oraz ulic, a także
realizacją nowych sieci uzbrojenia miejskiego, konieczne będzie wzmacnianie fundamentów
zabytkowych elewacji. W przeciwnym razie istnieje zagrożenie katastrofami budowlanymi.
Budynki na Starówce zamieszkiwane są często przez ludność niezamożną.
Kompleksowa rewitalizacja Starówki uzależniona jest więc od inwestycji komunalnych
podnoszących jakość przestrzeni publicznych (nawierzchnie placów i ulic) oraz standardy
techniczne infrastruktury miejskiej. Jest to warunek zainteresowania inwestorów nowymi
przedsięwzięciami na Starówce.
Do głównych zabytków znajdujących się na obszarze Miasta zliczyć należy:.
Kościół św. Stanisława w Starym Bielsku,
Ratusz,
Zamek Sułkowskich,
Katedra św. Mikołaja,
Kościół Opatrzności Bożej w Białej,
Teatr Polski,
Zespół kamienic staromiejskich przy bielskim Rynku wraz z przylegającymi ulicami z II
połowy XVII i z XVIII,
Barokowa kamieniczka przy ul. Wzgórze 1a - tzw. dom Kałuży,
Hotel "Prezydent,
Kościół Zbawiciela przy placu Marcina Lutra,
Pomnik Marcina Lutra,
Kamienica "Pod Żabami",
Dom Tkacza,
Hotel "Pod Orłem",
Kościół św. Stanisława w Starym Bielsku,
Kościół p.w. Marcina Lutra w Białej,
Kościół p.w. Nawiedzenia Najświętszej Marii w Hałcnowie - sanktuarium Matki Boskiej
Bolesnej,
Grodzisko w Starym Bielsku,
Drewniany kościółek św. Barbary w Mikuszowicach,
Dworzec PKP.
Identyfikacja problemów
Poniżej syntetyczne przedstawiono charakterystyczne zjawiska, wynikające z analizy
istniejącego stanu Bielska-Białej:
20
Negatywne zjawiska w środowisku przyrodniczym: zanieczyszczenie powietrza, głównie w
śródmieściu, w tym problemy wynikające z dużego udziału
w
zanieczyszczeniu powietrza tzw. niskiej emisji, nie do końca uporządkowana gospodarka
ściekami, powodująca zanieczyszczenie rzek, gruntów i wód powierzchniowych, procentowo
niewielki udział powierzchni zadrzewionych
w pozaleśnym obszarze Miasta;
Niedostosowany do współczesnych potrzeb standard urbanistyczny wielu zespołów
w
zakresie ilości i jakości przestrzeni publicznych, terenów zielonych i rekreacyjnych.
Znaczące problemy związane z układem komunikacyjnym: przebieg większości tras
komunikacji zbiorowej przez centrum, niedostosowany do wzrastającego ruchu
samochodowego układ drogowo-uliczny, brak segregacji ruchu w układzie komunikacyjnym
Bielska-Białej na obszary komunikacji indywidualnej, ruchu tranzytowego oraz komunikację
zbiorową, brak ukształtowanej sieci parkingów w obszarze śródmieścia i centrum,
niedostateczna ilość ścieżek rowerowych i wydzielonych ciągów pieszych, brak społecznej
akceptacji dla budowy sieci drogowej w wyznaczonych lokalizacjach;
Negatywne zjawiska w funkcjonowaniu systemów infrastruktury technicznej, w obszarze
Starówki Bielskiej, oraz najstarszych powojennych osiedli mieszkaniowych;
Postępująca dekapitalizacja zasobów budowlanych, w tym zasobów komunalnych oraz wielu
zasobów spółdzielczych (osiedli mieszkaniowych);
Degradacja większości obiektów i zespołów zabytkowych.
5) GOSPODARKA
Region Podbeskidzia wyróżnia się w skali kraju możliwością równorzędnego rozwoju
przemysłu, przede wszystkim opartego o wysokie technologie, i turystyki. Bielsko-Biała,
stanowiąca historycznie ważny ośrodek przemysłowy regionu, zyskała przez lata miano
„Miasta 100 Przemysłów”. Po połączeniu miast Bielska i Białej w roku 1951 nastąpił rozwój
gospodarczy Miasta, oparty na tradycyjnych przemysłach regionu: przemyśle wełnianym oraz
elektromaszynowym. W 1972 r. powstała Fabryka Samochodów Małolitrażowych w BielskuBiałej produkująca samochód osobowy Fiat 126 p, Miasto stało się jednym z największych
ośrodków przemysłu motoryzacyjnego w Polsce.
Bielsko-Biała jest wciąż, pomimo zmian zachodzących w strukturze przemysłu w Polsce,
znaczącym centrum przemysłowo-handlowym. Na mapie Śląska zajmuje trzecie miejsce
(po Dąbrowie Górniczej i Katowicach) w rankingu potencjału rozwojowego województwa.
Po okresie przeobrażeń politycznych i gospodarczych w Mieście zdecydowały się
zainwestować duże, międzynarodowe koncerny oraz zagraniczni inwestorzy.
Potencjał nabywczy, uwarunkowany niskim poziomem bezrobocia i stosunkowo wysokimi
dochodami mieszkańców, doprowadził do powstania bogatej oferty handlowej sieci
AUCHAN, HYPERNOVA, TESCO, CASTORAMA, MACRO CASH AND CARRY,
LEROY MERLIN, KAUFLAND oraz centrum handlowo-rekreacyjnego SFERA w poprzemysłowej części centrum.
W Mieście podejmowane są liczne przedsięwzięcia mające na celu przyciągnięcie inwestorów
i wspieranie przedsiębiorczości.
Na terenie Bielska-Białej działa Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, która ogółem
zajmuje 1086 ha i obejmuje ponad 30 różnych obszarów. KSSE jest strefą rozproszoną,
ustanowioną na okres dwudziestu lat (do sierpnia 2016 r.), składającą się z czterech podstref.
Strefą zarządza „Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.” z siedzibą w Katowicach.
W ramach podstrefy jastrzębsko-żorskiej, SSE funkcjonuje w Bielsku-Białej, obejmując:
tereny stanowiące własność Fiata, o łącznej powierzchni 27,4739 ha, uzbrojone,
przeznaczone do dzierżawy, objęte od grudnia 2000 r., zarządem KSSE S.A. Część
terenów jest dzierżawiona przez firmy, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie
21
działalności gospodarczej w obrębie strefy, w tym: F.A."POWER TRAIN POLSKA"
Sp. z o.o. (produkcja silników, skrzyń biegów i części do nich), Zakład Usług
Technicznych "GALWANO-TECHNIKA I" Sp. z o.o. (produkcja akcesoriów do
pojazdów mechanicznych, "TX NET" Sp. z o.o., "TX MEDIA" Sp. z o.o., "TX
SYSTEM" Sp. z o.o. (branża komputerowa);
tereny Bielsko – Wapienica, obejmujące 11,4284 ha uzbrojonych nieruchomości
położonych w Starym Bielsku, w północno-zachodniej części Miasta, przy drodze
szybkiego ruchu z Bielska-Białej (ul. Bohaterów Monte Cassino) do granicy
w Cieszynie, sąsiadujące z projektowanym „Bielskim Parkiem Przemysłowym
i Usługowym”.
Inicjatorem powstania Bielskiego Parku Przemysłowego i Usługowego jest Miasto. Teren
projektowanego Parku o obszarze 5,8 ha położony jest w rejonie ul. Bohaterów Monte
Casino. W ramach I etapu projektu, współfinansowanego z programu PHARE, obszar
przyszłego Parku został uzbrojony w infrastrukturę. II etap inwestycji, polegać ma na
budowie obiektów funkcjonujących w jego obrębie. Przedsięwzięcie ma mieć charakter parku
technologicznego, nastawionego na branże związane z software i mikrotechnologiami.
Program funkcjonalny parku obejmuje prowadzenie na jego terenie działalności podmiotów
gospodarczych: zajmujących się produkcją, instytucji z dziedziny zarządzania, ośrodków
szkoleniowych, innowacyjno-wdrożeniowych, firm zaplecza technicznego i magazynowego,
gastronomii, rekreacji i sportu, odnowy biologicznej, transportu i obsługi wewnętrznej.
Dużą aktywność gospodarczą potwierdza również wysoki wskaźnik przedsiębiorczości
(mierzony liczbą prywatnych firm na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym) wynoszący
21%. W Polsce jest on mniejszy o 7%, a w województwie śląskim o 8%. Pomimo tego,
w trzyletnim okresie 2000-2002 zanotowano najmniejszy w porównywanych grupach wzrost
przedsiębiorczości (mierzonym zmianami liczby firm prywatnych). Wynosi on 6%, podczas
gdy w Polsce – 8,5%. Świadczy to zatem o potrzebie podjęcia działań w celu dalszego
wspierania przedsiębiorczości i stwarzania lepszych warunków dla powstawania nowych
firm.
Główni pracodawcy / struktura i trendy
Główni pracodawcy Bielska-Białej, to przede wszystkim zakłady przemysłowe.10 Na liście
bielskich firm zatrudniających powyżej 250 pracowników w 2001 r., znajdowało się 60
przedsiębiorstw.11 Wśród nich: 9 firm z sektora przemysłu włókienniczego i odzieżowego,
9 zakładów przemysłu maszynowego, 4 szpitale, 3 firmy przemysłu samochodowego. Dane te
potwierdzają, iż wciąż, jako główni pracodawcy, przodują w Mieście tradycyjne zakłady
przemysłowe oraz szeroko rozumiana administracja publiczna i ochrona zdrowia. Oznacza to
uzależnienie sytuacji na rynku pracy od koniunktury wrażliwych, tradycyjnych dziedzin
gospodarki. I, choć 95% podmiotów gospodarczych stanowią małe firmy zatrudniające do
9 pracowników, to firmy przetwórstwa przemysłowego zatrudniają ponad 37% ogółu
zatrudnionych w Mieście. Lokalizacje zakładów, będących głównymi pracodawcami, tworzą
duży, zwarty obszar, położony nad rzeką Białą, pomiędzy dwoma głównymi szlakami
komunikacyjnymi (drogowymi i kolejowymi), przecinającymi centrum na osi północpołudnie. Dodatkowo można wyróżnić obszar lokalizacji dużych zakładów pracy
w Wapienicy, pomiędzy ulicami Sobieskiego i Cieszyńską.
W związku ze strukturą branż głównych pracodawców, władze Miasta oraz instytucje
otoczenia biznesu od kilku lat prowadzą systematyczną politykę w celu przeobrażania
struktury gospodarczej i wspierania inwestorów, ze szczególnym nastawianiem na firmy
10
11
Por. tabele statystyczne poniżej.
Dane GUS za rok 2001.
22
z obszaru wysokich technologii. Działania te związane są z działalnością Katowickiej
Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz przygotowywaniem Parku Przemysłowego
i Usługowego.
Wprowadzenie zasad gospodarki rynkowej, a zwłaszcza swobody podejmowania działalności
gospodarczej oraz rynkowych instrumentów i mechanizmów regulacji, przyczyniło się do
wysokiego wzrostu aktywności gospodarczej ludności. Wynikiem tego było znaczne
zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych, głównie w sektorze prywatnym. Liczba
podmiotów tych stale wzrasta i wynosiła:
w roku 1998 – 18 318,
w roku 1999 – 21 865,
w roku 2001 – 24 694,
w roku 2002 – 24 852.
Poniższa tabela przedstawia informacje o podmiotach gospodarczych według liczby i formy
organizacyjno-prawnej prowadzenia działalności.
Tabela 3. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w rejestrze REGON (stan na dzień 31.12.2002)
Jednostka
Powiat Bielski
Źródło: GUS
Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON
w tym:
Spółki
prawa
Osoby
handlowego
fizyczne
PrzedsięOgółem
w
tym
biorstwa
Spółdzielnie
prowadzące
z
udziałem
państwowe
działalność
razem
kapitału
gospodarczą
zagranicznego
417 945
285
1 275
22 087
4 009
327 098
13 727
4
41
446
65
11 352
24 852
21
77
1 695
393
19 061
Wśród ogólnej liczby podmiotów, aż 76,7 % stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą. Rolę małych firm w gospodarce Miasta potwierdza również, jak wskazano
wyżej, udział firm zatrudniających do 9 pracowników, wynoszący 95% podmiotów
prowadzących działalność gospodarczą. Niespełna 4% - to firmy zatrudniające od 10 do 49
pracowników, powyżej 50 pracowników posiada jedynie 1,2% bielskich firm.
Liczbę firm ze względu na wielkość zatrudnienia przedstawia poniższa tabela.
Tabela 4. Podmioty gospodarcze (REGON) według liczby pracujących (stan na 31.12.2002r.)
Liczba pracujących
Ogółem, z tego:
0-9
10-49
50-249
powyżej 249
Źródło: Serwis internetowy Urzędu
Liczba podmiotów
24 852
23 596
962
234
60
W połowie lat 90-tych zaobserwowano pozytywne zjawiska i procesy gospodarcze, które
skutkowały zahamowaniem spadku, a następnie wzrostem liczby zatrudnionych (na koniec
1996 r. liczba pracujących wzrosła o 3% w stosunku do roku 1994).
Poniższa tabela ukazuje wysokość nakładów inwestycyjnych firm zatrudniających powyżej
49 osób oraz wartość środków trwałych dla Bielska-Białej na jednego mieszkańca.
23
Tabela 5. Nakłady inwestycyjne podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (rok 2002)
Nakłady
inwestycyjne
według Wartość brutto środków trwałychb
a
w 2001 r.
lokalizacji inwestycji (ceny bieżące)
Jednostka
na 1 mieszkańca
na 1 mieszkańca
w mln zł
w mln zł
w zł
w zł
6132,6
1293,4
136276,9
28211,9
Powiat Bielski
77,7
528,2
1890,5
12775,6
1514,3
8504,0
5768,0
32220,4
a
Dotyczy podmiotów, w których liczba pracujących przekracza 49 osób. bStan w dniu 31 XII. Dotyczy podmiotów
działających według zasad rozrachunku gospodarczego, w których liczba pracujących przekracza 9 osób
(bez wartości gruntów z zasadzeniami).
Struktura podstawowych branż gospodarki Miasta / trendy
Gospodarka Bielska-Białej jest zdominowana przez firmy sektora prywatnego.
Poniższa tabela przedstawia strukturę własnościową podmiotów gospodarczych działających
w Mieście. W rękach krajowych właścicieli prywatnych znajduje się ponad 95% podmiotów
prowadzących działalności gospodarczą w Bielsku-Białej.
Tabela 6. Struktura własnościowa podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (rok 2002)
Wyszczególnienie
Ogółem
z tego:
WŁASNOŚĆ PAŃSTWOWA, w tym:
Skarb Państwa
Państwowe osoby prawnych
WŁASNOŚĆ SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO, w tym:
Jednostki samorządu terytorialnego
Spółki samorządu terytorialnego
Fundusze
WŁASNOŚĆ MIESZANA Z PRZEWAGĄ SEKTORA PUBLICZNEGO
SEKTOR PRYWATNY, z tego:
WŁASNOŚĆ PRYWATNA KRAJOWA, w tym:
Spółdzielnie
Spółki prywatne, w tym:
Spółki prawa handlowego
Spółki cywilne
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
Fundacje
WŁASNOŚĆ ZAGRANICZNA, w tym:
Spółki z przewagą kapitału zagranicznego
WŁASNOŚĆ MIESZANA Z PRZEWAGĄ SEKTORA PRYWATNEGO
Liczba
24 852
Udział (%)
100
110
65
45
226
217
7
325
24 191
23 756
77
3 867
1 269
2 598
19 061
41
351
337
84
0,44
0.91
1,31
95,59
1,41
0,34
Wyraźnie zwiększał się w ostatnich dziesięciu latach udział sektora prywatnego również
w zatrudnieniu i dziś wynosi 67%. Najwyższy udział w zatrudnieniu wg sekcji PKD wciąż
posiada Przetwórstwo przemysłowe (37,2%), następnie Handel i naprawy oraz Obsługa
nieruchomości i firm; nauka (po około11%). Przedstawia to kolejna tabela.
24
Tabela 7. Procentowy udział wybranych sekcji PKD w zatrudnieniu
Przeciętne zatrudnienie
Ogółem
Sektor publiczny
Sektor prywatny
w tym:
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
Przetwórstwo przemysłowe
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
Budownictwo
Handel i naprawy
Hotele i restauracje
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
Pośrednictwo finansowe
Obsługa nieruchomości i firm; nauka
Administracja publiczna i obrona narodowa;
obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
Edukacja
Ochrona zdrowia i opieka społeczna
Ochrona zdrowia i opieka społeczna,
Pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna
w Bielsku-Białej w 2002 roku
Udział ( %)
100
33
67
0,3
37,2
4,5
4,7
11,1
1,0
5,8
2,9
11,0
4,2
7,7
7,7
1,9
Jednocześnie, dominująca przewaga przetwórstwa przemysłowego wyraża się w udziale
w całkowitych przychodach ze sprzedaży wyrobów i usług – 78%.
Kolejne sekcje zanotowały jednocyfrowe udziały w przychodach:
wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę – 7,1%,
budownictwo – 4,2%,
handel i naprawy – 2,6%,
obsługa nieruchomości i firm; nauka - 5,5%,
transport, gospodarka magazynowa i łączność – 1,6%.
Udział pozostałych sekcji w przychodach ze sprzedaży towarów i usług w Mieście, wynosi
mniej niż 1%.
Ilość osób zatrudnionych w sektorach gospodarki – struktura / trendy
Dwie trzecie bielszczan utrzymuje się z pracy poza rolnictwem, na co składa się 51,4%
ludności utrzymującej się z pracy najemnej oraz 9,9% pracujących na własny rachunek.
Z różnego rodzaju źródeł niezarobkowych (emerytura, renta, zasiłek dla bezrobotnych, pomoc
społeczna) utrzymuje się łącznie 36% mieszkańców Miasta. Wśród osób, których głównym
źródłem utrzymania są dochody nie pochodzące z działalności zarobkowej, istnieje wyraźna
przewaga kobiet. Nieznaczny odsetek ludności utrzymuje się z rolnictwa, co jest oczywiste
w przypadku obszaru dużego miasta.
64% mieszkańców Miasta posiada własne źródło utrzymania i jest to odsetek większy niż dla
województwa i kraju - 59,4% ogółu ludności w Śląskiem i 60,4% w kraju.
25
Tabela 8. Ludność według głównych źródeł utrzymania (2002 r.)
Źródło utrzymania
Praca
-Poza rolnictwem
Najemna
Na własny rachunek
- W rolnictwie
W swoim gospod.
Niezarobkowe
Emerytura
Renta
Pozostałe
Dochody z własności
Nie ustalono
Ludność
109 815
109 112
91 425
17 687
703
410
64 205
31 658
20 649
11 898
237
3 771
Mężczyźni
55 467
55 068
45 091
9 977
399
235
26 794
12 267
9 300
5 227
138
1 842
Kobiety
54 348
54 044
46 334
7 710
304
175
37 411
19 391
11 349
6 671
99
1 929
% ogółu
61,3
61,29
51,4
9,9
0,4
0,2
36,1
17,8
11,6
6,7
0,1
2,1
Źródło: NSP 2002
Należy zauważyć, iż w okresie międzyspisowym (tj. w latach 1988-2002) obniżył się udział
osób posiadających własne źródło utrzymania, wzrósł jednocześnie znacznie odsetek osób
posiadających źródło pozazarobkowe.
Poniższa tabela prezentuje status zawodowy pracującej ludności Bielska-Białej oraz jej liczbę
w podziale na grupy zawodowe i płeć. Pracujący stanowią 43,6% ludności Miasta w wieku
powyżej 15 lat i ich liczba wynosi 65 414 osób.
Wyraźnie widoczne są dysproporcje w liczbie pracujących mężczyzn i kobiet – dla
przypomnienia - Miasto charakteryzuje wysoki wskaźnik feminizacji (111/100), a wśród
pracujących, kobiety stanowią jedynie 47,7%, w tym wśród pracodawców 35,3%.
Tabela 9. Pracujący w wieku pow. 15 lat według grup zawodów, statusu zatrudnienia oraz płci (2002 r.)
Wyszczególnienie
Ogółem
Pracownicy
najemni
Ogółem, w tym:
Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy
i kierownicy
Specjaliści
Technicy i inny średni personel
Pracownicy biurowi
Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy
Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy
Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
Pracownicy przy pracach prostych
Mężczyźni
Kobiety
Źródło: NSP 2002
65 414
53 748
3 816
6 806
Pomagający
członkawie
rodzin
403
5 941
3 562
2 008
354
-
17
11 034
10 233
6 571
8 489
488
10 730
6 816
4 336
34 225
31 189
9 460
8 487
6 348
6 511
160
8 952
5 812
3 950
26 636
27 112
482
401
44
326
28
377
93
46
2 469
1 347
990
1 198
139
1 476
207
1 261
846
293
4 617
2 189
26
63
35
108
76
38
19
21
159
244
76
84
5
68
17
102
46
26
344
297
Pracodawcy
Pracujący
na własny
rachunek
Nieustalony
status
zatrudnienia
641
Kolejna tabela przedstawia wskaźniki dotyczące aktywności ekonomicznej ludności,
uzyskane podczas spisu w maju 2002 r.
26
Tabela 10. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej wg grup wiekowych i płci (2002 r.)
Aktywni zawodowo
Grupy
wieku
Ogółem
150106
Ogółem
Przed8471
produkcyjny
Produkcyjny: 114533
- mobilny
70597
- niemobilny
43936
Po27037
produkcyjny
69948
Mężczyźni
80158
Kobiety
Źródło: NSP 2002
80384
65414
14970
63975
Nieustalony
status
na
rynku
pracy
5747
239
174
65
8149
83
2,8
2,1
78706
52878
25828
63930
41931
21999
14776
10947
3829
30545
14120
16425
5282
3599
1683
72,0
78,9
61,1
58,5
62,6
52,1
1426
1300
126
25268
343
5,3
4,9
42293
38091
34225
31189
8068
6902
24793
39182
2862
2885
63,0
49,3
51,0
40,4
razem
pracujący
bezrobotni
Bierni
zawodowo
Współczynnik
aktywności
zawodowej
55,7
45,3
Wskaźnik
zatrudnienia
w%
Współczynnik aktywności zawodowej ludności, stanowiący udział pracujących
i bezrobotnych w ogóle ludności w wieku lat 15 i więcej, wyniósł 55,7% (dla kraju – 55,5%,
dla Śląskiego 52,9%). Wśród mężczyzn wskaźnik ten osiągnął 63% (kraj – 62,3%, Śląsk 59,8%), wśród kobiet jedynie 49,3% (choć w województwie 46,7%, w kraju – 49,2%). Na tle
województwa śląskiego aktywność ludności Bielska-Białej przedstawia się korzystniej,
jednak przyjmuje wielkości odpowiadające (lub nieznacznie wyższe) średniej krajowej.
Kolejnym miernikiem dotyczącym aktywności ekonomicznej ludności jest wskaźnik
zatrudnienia, oznaczający udział osób pracujących w liczbie ludności. Wskaźnik zatrudnienia
bielszczan przyjął wartość 45,3 % dla ogółu ludności (kraj – 43,7%, województwo - 41,9%)
oraz 51% wśród mężczyzn (kraj – 49,5%, województwo – 48,4%) i 40,4% wśród kobiet (kraj
– 38,4%, województwo – 36%).
Do głównych problemów gospodarki Bielska-Białej należy zaliczyć:
Problemy gospodarki, natury strukturalnej, wynikające z dominującej roli branż
sektora tradycyjnego przemysłu dla rynku pracy i ich udział w dochodach ze
sprzedaży towarów
i usług;
Wahania koniunkturalne w sektorze motoryzacyjnym, których skutkiem były już
zwolnienia w bielskich firmach tej branży;
Niepewna koniunktura przemysłu włókienniczego i odzieżowego, stanowiącego 15%
spośród największych firm w Mieście;
Niewystarczający udział sektorów gospodarki opartej na wiedzy w rynku pracy
i w dochodach ze sprzedaży towarów i usług;
Zbyt niski udział usług w rynku pracy i w dochodach ze sprzedaży towarów i usług;
Kolizyjne wymieszanie różnych rodzajów wytwórczości
i usług;
Istnienie w zasobach Miasta nieatrakcyjnych lokali użytkowych o charakterze
poprodukcyjnym, położonych w atrakcyjnych częściach Miasta, w tym w centrum.
27
6) SFERA SPOŁECZNA
Sytuacja demograficzna i społeczna
Liczba mieszkańców Bielska Białej na koniec 2003 roku wyniosła 177 39012 osób. Ludność
Bielska – Białej stanowiła zatem ok. 3,8 % całości ludności województwa śląskiego
(4731,5 tys. mieszkańców). Jednocześnie Bielsko-Biała charakteryzuje się wysokim
współczynnikiem feminizacji, na 100 mężczyzn przypada 112 kobiet (drugie miejsce
w województwie po Częstochowie), gdy w Śląskiem jest to 107 kobiet. Osoby w wieku
produkcyjnym stanowią 65,2% bielszczan (Śląskie – 64,2%). Na 100 osób w wieku
produkcyjnym przypadają 53 osoby w wieku nieprodukcyjnym (55,6 dla Śląska), przy czym
wśród mężczyzn wskaźnik ten wynosi 45, a wśród kobiet aż 62.
Poniższa tabela pokazuje liczbę ludności Miasta na dzień 31 grudnia 2003 r. według płci
i ekonomicznych grup wiekowych oraz gęstość zaludnienia.
Tabela 11. Ludność Bielska-Białej wg grup wiekowych, płci oraz gęstość zaludnienia (stan na dzień
31.12.2003r.)13
Ludność
Jednostka
Powiat Bielski
Źródło: GUS
ogółem
mężczyźni
kobiety
4 731 533
147 453
177 835
2 289 801
71 618
84 174
2 441 732
75 835
93 661
w wieku
przedprod.
prod.
w % ludności ogółem
21,0
64,2
23,9
61,5
20,0
64,7
poprod.
na km2
14,8
14,6
15,3
384
323
1 423
Pod względem długości zamieszkiwania w Mieście, dane Narodowego Spisu Powszechnego
z maja 2002 r. wskazują, iż:
13) od urodzenia zamieszkuje 58,1% mieszkańców,
14) ludność przybyła stanowi blisko 40% dzisiejszych bielszczan, w tym znacząca część
spośród nich zamieszkała w Mieście przed 1988 (blisko 82% naturalizowanych
mieszkańców).
Statystyki te wykazują zbieżność z danymi dla województwa śląskiego, przy czym BielskoBiała ma niższy odsetek nowo przybyłej ludności (po 1989 r.) – 7,2 w porównaniu do 9,2%.
Wyraźnie widać, że główny napływ ludności miał miejsce w latach powojennych i w czasie
realizacji dużych inwestycji przemysłowych w regionie.
Pozostałe dane demograficzne, dotyczące liczby zawieranych małżeństw, urodzin, zgonów,
przyrostu naturalnego i salda migracji przedstawiono w tabeli.
Tabela 12. Małżeństwa, urodziny, zgony, przyrost naturalny i saldo migracji (stan na dzień 31.12.2002r.)
Jednostka
Powiat Bielski
Bielsko-Biała
Źródło: GUS
Małżeństwa Urodzenia żywe
na 1000 ludności
4,8
8,3
5,0
9,4
5,1
8,0
Zgony
Przyrost naturalny
Saldo migracji
9,4
8,2
8,9
-1,1
1,2
-0,9
-2,1
4,6
-1,5
Miasto charakteryzuje się, niższym niż dla kraju (-0,5) i sąsiedniego powiatu bielskiego (aż
4,6), ujemnym, saldem ogólnym migracji na poziomie -1,5. Również przyrost naturalny jest
niższy od średniej notowanej dla kraju i powiatu bielskiego, ale wyższy niż dla województwa.
12
13
Według GUS stan ludności według faktycznego miejsca zamieszkania
Dane dla Województwa Śląskiego i Powiatu Bielskiego za 2002r.
28
Dane te wskazywać mogą na proces migracji mieszkańców Miasta na tereny sąsiednich gmin,
wchodzących w skład powiatu ziemskiego bielskiego. Jednocześnie ujemny wskaźnik
przyrostu naturalnego jest cechą demograficzną miast polskich w ostatnich latach, przy czym
wskaźnik ten dla obszarów wiejskich wciąż jeszcze przyjmuje wartość dodatnią.
Poziom wykształcenia a poziom bezrobocia
Poziom wykształcenia
Bielszczanie charakteryzują się bardzo wysokim wskaźnikiem osób z wyższym
wykształceniem w ogólnej liczbie mieszkańców – 13,7% (dla województwa śląskiego odsetek
ten sięga 9,2%, dla kraju 10,2%). Wyższy od wojewódzkiego jest również odsetek osób
z wykształceniem policealnym i średnim, a co za tym idzie mniejsza liczba ludności posiada
wykształcenie zasadnicze zawodowe i niższe lub nie posiada żadnego wykształcenia – 46,6%,
przy odsetku dla województwa sięgającym 53,9 %.
Strukturę ludności w wieku powyżej 13 lat według wykształcenia przedstawia tabela.
Tabela 13. Ludność w wieku lat 13 i więcej według wykształcenia
Wykształcenie/Mieszkańcy
Ogółem
Wyższe
Policealne i średnie
Zasadnicze zawodowe
Podstawowe ukończone
Podstawowe nieukończone
i bez wykształcenia
Nieustalone
Źródło: GUS
Ogółem
154 827
21 254
56 351
37 323
32 269
Mężczyźni
72 392
10 186
23 471
21 687
13 532
Kobiety
82 435
11 068
32 880
15 636
18 737
Śląsk
3 955 100
364 700
1 295 400
1 096 400
978 200
2 841
1 189
1 652
60 800
4 789
2 327
2 462
159 600
Najwyższymi wskaźnikami zatrudnienia i aktywności zawodowej charakteryzują się osoby
z wyższym wykształceniem.
Tabela 14. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według poziomu wykształcenia
(2002 r.)
Aktywni zawodowo
Poziom
wykształcenia /
Płeć
Ogółem
Wyższe
Policealne.
Średnie ogólnokształcące
Średnie
zawodowe
Zasadnicze
zawodowe
Podstawowe
ukończone
Podstawowe
nieukończone
i bez wykszt.
Nie ustalono
Źródło: NSP 2002
razem
pracujący
bezrobotni
150 106
21 254
5 246
80 384
16 868
3 779
65 414
15 851
3 267
14 970
1 017
512
63 975
4 071
1 396
Nieustalony
status na
rynku
pracy
5 747
315
71
14 845
7 302
5 706
1 596
7 262
281
50,1
39,2
36 260
23 028
19 300
3 728
12 738
494
64,4
54,0
37 323
23 859
17 900
5 959
13 035
429
64,7
48,5
28 781
5 419
3 298
2 121
23 169
193
19,0
11,5
1 614
54
27
27
1 549
11
3,4
1,7
4 783
75
65
10
755
3 953
9,0
7,8
Ogółem
Bierni
zawodowo
Współczynnik
aktywności
zawodowej
Wskaźnik
zatrudnienia
w%
55,7
80,6
73,0
45,3
75,7
63,1
29
Poziom bezrobocia
Według stanu na koniec grudnia 2004 r., stopa bezrobocia dla miasta Bielsk-Białej
wynosiła 10,1%; liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy
w Bielsku-Białej wyniosła ogółem 15 874, w tym 8 689 kobiet (54,7%). W porównaniu do
grudnia 2003 roku nastąpił spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych o 920 osób. Prawo
do zasiłku dla bezrobotnych posiadało jedynie 12,2% - 1940 osoby, z czego 51,9%
uprawnionych stanowiły kobiety.
Tabela 15. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Bielsku-Białej na koniec 2004 r.
Miasto/Gmina
Bielsko-Biała
Buczkowice
Jasienica
Jaworze
Kozy
Szczyrk
Wilkowice
Porąbka
Wilamowice
Czechowice-Dziedzice
Bestwina
Razem
Źródło: Informacja PUP
Ogółem
8 707
535
731
259
508
324
579
839
534
2 419
439
15 874
Struktura %
54,9
3,4
4,6
1,6
3,2
2,0
3,6
5,3
3,4
15,2
2,8
100
Powyższa tabela przedstawia liczbę bezrobotnych w gminach objętych działalnością PUP
w Bielsku-Białej. Bezrobotni bielszczanie stanowią 54,9% procent bezrobotnych
zarejestrowanych w tym urzędzie.
Pomimo pozytywnych symptomów, w ciągu całego ubiegłego roku utrzymywała się
stosunkowo wysoka liczba osób rejestrujących się w Urzędzie. Warto jednocześnie
zaznaczyć, że liczba rejestracji bezrobotnych spadła o 197 osób w stosunku do roku 2003,
przy czym odnotowano spadek liczby rejestracji bezrobotnych uprawnionych do zasiłku,
którzy stanowili niespełna ¼ nowo zarejestrowanych.
Tabela 16. Rejestracja bezrobotnych w PUP w Bielsku-Białej w roku 2004
Liczba rejestracji
bezrobotnych
Styczeń
1 925
Luty
1 367
Marzec
1 724
Kwiecień
1 288
Maj
1 265
Czerwiec
1 350
Lipiec
1 458
Sierpień
1 316
Wrzesień
1 627
Październik 1 486
Listopad
1 459
Grudzień
1 259
Ogółem
17 524
Rok 2003
W tym z prawem do zasiłku
dla bezrobotnych
556
309
401
263
234
265
314
235
328
375
288
325
3 893
Na koniec grudnia 2004 roku odnotowano wobec powyższego następujące wielkości stopy
bezrobocia dla:
30
Miasta Bielsko-Biała – 10,1% (spadek w stosunku do XII.2003 o 0,5%),
powiatu ziemskiego bielskiego – 14,8% (wzrost w stosunku do XII.2003 o 0,7%),
województwa śląskiego – 16,8% (wzrost w stosunku do XII.2003 o 0,4%),
kraju – 19,1% (wzrost w stosunku do XII.2003 o 1,1%).
Na koniec kwietnia 2004 r. stopa bezrobocia wynosiła natomiast:
w Mieście Bielsko-Biała - 11,0% (spadek w stosunku do marca o 0,4%),
w powiecie ziemskim bielskim - 15,5% (spadek w stosunku do marca o 0,6%),
w województwie śląskim - 17,8% (spadek w stosunku do marca o 0,3%),
w kraju - 20,0 % (spadek w stosunku do marca o 0,5%).
Struktura wykształcenia bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy jest
zbliżona do danych dla kraju i wskazuje, iż najwięcej bezrobotnych stanowią osoby
z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Osoby te w Bielsku-Białej i powiecie bielskim
reprezentują najczęściej następujące zawody: sprzedawca, mechanik pojazdów
samochodowych, ślusarz, mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych, stolarz, murarz,
kelner, kucharz, krawiec, tkacz, szwaczka, magazynier, fryzjer.
Strukturę tę przedstawia poniższa tabela.
Tabela 17. Bezrobotni według wykształcenia
Wykształcenie
Wyższe
Policealne i średnie zawodowe
Ogólnokształcące
Zasadnicze zawodowe
Podstawowe i niepełne podstawowe
Razem:
Odsetek ogółu
6,5%
22,1%
6,9%
39,2%
25,3%
100%
Ogółem
1 033
3 510
1 095
6 222
4 014
15 874
Kobiety
670
2 291
851
3 007
1 870
8 689
Jednocześnie połowa bezrobotnych to osoby w wieku 18-34 lat, czyli ludzie młodzi, a aż
69,7% stanowią osoby w tzw. wieku mobilnym - 18-44 lata.
Blisko 31,4% bezrobotnych pozostaje bez pracy już od ponad 2 lat.
W roku 2004 do PUP zgłosiło się 898 pracodawców z zapotrzebowaniem na zatrudnienie
pracowników, złożono oferty 3 623 wolnych miejsc pracy (wzrost o 605 oferty w stosunku do
roku 2003), w tym 352 miejsc dla osób niepełnosprawnych.
Najwięcej ofert pracy przeznaczonych było dla osób z wykształceniem zawodowym – 1 322
(co trzecia oferta), najmniej dla osób z wykształceniem wyższym 321 (jedynie co dziesiąta).
Oferty pracodawców dotyczyły następujących zawodów: sprzedawca, krawiec-szwacz,
pracownik biurowy, pracownik montażu, fryzjer, kucharz, tokarz, frezer, czyli w zawodach,
spośród których wywodzi się duża liczba zarejestrowanych bezrobotnych. Blisko 10 % ofert
pracy dotyczyło stanowisk dla osób niepełnosprawnych (pakowacz, portier, sprzątaczka,
pracownik obsługi linii produkcyjnej).
W 2004 roku pracę podjęło ogółem 10 525 bezrobotnych (o 597 więcej niż w 2003 r.),
w tym: pracę niesubsydiowaną 9 847 osób, pracę interwencyjną 193 osób, roboty publiczne
253 osób, na umowach absolwenckich zatrudniono 70 osób.
31
Edukacja
Bielsko-Biała posiada silnie rozwiniętą sieć szkół podstawowych, gimnazjalnych
i ponadgimnazjalnych. Liczbę placówek oświatowych według rodzaju i liczbę uczniów na
koniec 2002 r. przedstawia poniższa tabela.
Tabela 18. Placówki edukacyjne w Bielsku –Białej (bez specjalnych) w roku 2004
Rodzaj placówki/miejsca/uczniowie w placówkach
Przedszkola ogółem
Miejsca w przedszkolach ogółem
Szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży ogółem
Uczniowie szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży ogółem
Gimnazja dla dzieci i młodzieży ogółem
Uczniowie gimnazja dla dzieci i młodzieży ogółem
Licea ogólnokształcące ponadpodstawowe dla młodzieży ogółem /w tym 2 dla
dorosłych/
Uczniowie licea ponadpodstawowe ogólnokształcące dla młodzieży ogółem /w tym 2
dla dorosłych
Licea ogólnokształcące ponadgimnazjalne dla młodzieży ogółem /w tym 2 dal dorosłych/
Uczniowie licea ogólnokształcące ponadgimnazjalne dla młodzieży ogółem /w tym 2 dla
dorosłych/
Licea ogólnokształcące na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej ogółem
Uczniowie licea ogólnokształcące na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej ogółem
Licea profilowane dla młodzieży ogółem(w tym dla dorosłych 1)
Uczniowie licea profilowane dla młodzieży(w tym dla dorosłych 1)
Technika ogółem (w tym 8 dla dorosłych)
Uczniowie technika ogółem (w tym 8 dla dorosłych)
Zasadnicze szkoły zawodowe ogółem (w tym 4 dla dorosłych)
Uczniowie zasadnicze szkoły zawodowe ogółem (w tym 4 dla dorosłych)
Źródło: GUS
Poniższa tabela przedstawia liczbę uczniów w poszczególnych
w województwie, sąsiadującym powiecie bielskim i w Mieście.
Liczba obiektów
/miejsc/uczniów
45
3 661
23
9 236
18
5 982
3
302
11
4 410
6
512
7
1 202
30
5 195
15
1 226
rodzajach
szkół
Tabela 19. Uczniowie wg rodzajów szkół (dane na 2002 r.)
Uczniowie szkół
Jednostka
Województwo
Śląskie
Powiat
Bielski
Miasto
Bielsko-Biała
Źródło: GUS
Podstawowych
Gimnazjów
Liceów
ogólnokształcących
Liceów
profilowanych
Zawodowych
Policealnych
i
pomaturalnych
330 534
193 977
82 362
11 714
124 423
16 268
12 175
6 706
1 520
135
1 358
118
11 624
6 977
5 156
395
8 034
1 699
Na poziomie wyższym kształcenie oferują:
Wyższa Szkoła Bankwości i Finansów, ul. Tańskiego 5;
Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach, Bielski Ośrodek
Naukowo-Dydaktyczny, ul. Dworkowa 5;
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, na bazie filii Politechniki
Łódzkiej, ul. Willowa 2;
Bielska Wyższa Szkoła Biznesu i Informatyki im. J. Tyszkiewicza, Al. Armii Krajowej
220;
32
Kolegium Nauczycielskie, ul. Legionów 25;
Wyższa Szkoła Administracji, ul. Modrzewskiego 12;
Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna, ul. Gen. Wł. Sikorskiego 4;
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, ul. Legionów 81.
Instytucje kultury i obiekty turystyczne
Mieszkańcy Miasta mogą korzystać z bogatej oferty kulturalnej, zapewnianej zarówno przez
sektor publiczny, jak i prywatny. W Bielsku-Białej działają następujące miejskie placówki
kulturalne:
Bielskie Centrum Kultury, Dom Muzyki ul. Słowackiego 27;
Bielskie Centrum Kultury, Dom Tańca ul. Komorowicka 53 a;
Galeria Bielska BWA ul. 3 Maja 11;
Galeria Fotografii "B&B" ul. 1 Maja 12;
Książnica Beskidzka ul. Słowackiego 17a;
Miejski Dom Kultury ul. 1 Maja 12;
Miejski Dom Kultury - Dom Kultury w Hałcnowie ul. S.M. Szewczyk 1;
Miejski Dom Kultury - Dom Kultury w Kamienicy ul. Karpacka 125;
Miejski Dom Kultury - Dom Kultury w Komorowicach ul. Olimpijska 16;
Miejski Dom Kultury - Dom Kultury w Lipniku ul. Podgórna 29;
Miejski Dom Kultury - Dom Kultury w Olszówce ul. Olszówka 20;
Miejski Dom Kultury - Dom Kultury w Wapienicy ul. Cieszyńska 398;
Miejski Dom Kultury - Dom Kultury "Włókniarzy" ul. 1 Maja 12;
Miejski Dom Kultury - Starobielski Ośrodek Edukacji Kulturalnej ul. Zapłocie Duże 1;
Miejski Dom Kultury - Świetlica Bielsko-Biała Północ ul. A. Krzywoń 17a;
Miejski Dom Kultury - Świetlica w Mikuszowicach Krakowskich ul. Żywiecka 302;
Teatr BANIALUKA im. J. Zitzmana ul. Mickiewicza 20;
Teatr Polski ul. 1 Maja 1.
Poza instytucjami miejskimi wymienić należy również, zlokalizowane w Mieście:
Muzeum w Bielsku-Białej, Zamek Sułkowskich,
Muzeum Techniki i Włókiennictwa, oddział Muzeum w Bielsku-Białej,
Muzeum Dom Tkacza, oddział Muzeum w Bielsku-Białej,
Muzeum Literatury im. Władysława S. Reymonta,
Regionalny Ośrodek Kultury,
Spółdzielcze Kluby Osiedlowe: „Best”, „Aleksander”, „Pegaz”
Centrum Wychowania Estetycznego Dzieci i Młodzieży.
W Mieście działają galerie sztuki, kluby młodzieżowe, kina oraz kilkanaście stowarzyszeń
artystycznych.
Poniższa tabela przedstawia informację na temat bibliotek publicznych i kin w Bielsku-Białej
oraz w województwie śląskim
i w powiecie bielskim według stanu na 2002 r.
Tabela 20. Biblioteki publiczne, kina
Jednostka
Powiat Bielski
Źródło: GUS
Biblioteki publiczne
Księgozbiór
na 1000 ludności
w woluminach
3539
3745
3467
Wypożyczenia
na czytelnika
21,1
21,8
23,6
Kina stałe
Miejsca
na widowni
na 1000 ludności
5,7
3,2
4,9
Widzowie
na 1 seans
38
32
37
33
Infrastruktura sportowa
Miasto, ze względu na wyjątkowe walory turystyczne ma dość dobrze rozwiniętą bazę
sportowo-rekreacyjną.
Liczba obiektów miejskich ujętych w WPI, świadczy o potrzebie przebudowy i modernizacji
istniejącej bazy sportowej. Poniżej zawarto zestawienie istniejącej bazy sportoworekreacyjnej Miasta, wraz z uwzględnieniem użytkowników i wyposażeniem poszczególnych
obiektów.
Tabela 21. Baza sportowa-rekreacyjna Bielska-Białej
Nazwa obiektu
Adres
Użytkownik
Hala sportowa z widownią
Rychlińskiego 19
Bialski Klub Sportowy
"Stal"
Bratków16
BBOSIR
Sportowo
Victoria
Widok 12
"Fundacja
Włókniarz"
Hala sportowa - Ośrodek
Sportowo-Szkoleniowy
BTS
"Rekord"
Startowa 13
BTS "Rekord"
hotel, restauracja
Hala sportowa - SP 23
Karpacka 127
Szkoła Podstawowa
Nr 23
Zespół
Szkół
Samochodowych
i
Ogólnokształcących
Szkoła Podstawowa
Nr 37
Zespół
Szkół
Ogólnokształcących im.
Armii Krajowej
Zespół
Szkół
Ogólnokształcących
im. J. Tuwima
BKS
"Stal",
TS
„Podbeskidzie”
ilość
miejsc:
wym. hali 36m x 22m
Hala sportowa z widownią ZS
Samochodowych
i Ogólnokształcących
Hala sportowa z widownią SP 37
Filarowa 52
Doliny
5
Miętusiej
przy ZSO
Sternicza 4
Sala sportowa przy ZSO
Jaskrowa 13
Stadion piłkarski z trybunami
Rychlińskiego 19
Boisko piłkarskie
z zadaszeniem
Boisko piłkarskie
(płyta główna i treningowa)
Boisko piłkarskie
Boisko piłkarskie
Stadion
lekkoatletyczny
o nawierzchni tartanowej
Boisko sportowe
Korty tenisowe kryte
(2 korty ziemne)
5
kortów
tenisowych
o nawierzchni sztucznej,
w
tym
2
korty
pod
zadaszeniem, boisko do piłki
plażowej
Ośrodek
-Rekreacyjny
BBTS
Informacje dodatkowe
ilość miejsc: 1500, hotel
"Olimp", restauracja, gabinet
odnowy
biologicznej,
siłownia
ilość miejsc: 500, hotel,
restauracja,
siłownia,
przychodnia sportowa
ilość miejsc: 1000, hotel
"Widok", restauracja, sauna,
gabinet
odnowy
biologicznej, siłownia, salka
gimnastyczna
ilość
miejsc:
150
wym. hali 45,5m x 24m
ilość
miejsc:
wym. hali 42m x 24m
300
ilość
miejsc:
wym. hali 45m x 30m
300
wym. sali 30m x 18m
ilość
miejsc:
15000
stadion z trybuną krytą
ilość
miejsc:
1000
trybuna kryta
Młyńska 52
BBOSiR
Startowa 13
BTS "Rekord"
ilość miejsc: 1000
Olimpijska 14
Jaworzańska 151
BBTS "Podbeskidzie”
LKS "Zapora"
ilość miejsc: 700
Jaworzańska 120
Klub Sportowy "Sprint"
Słowackiego 27b
Trakcyjna 9
Oświęcimska 19
150
ilość
miejsc:
1500
trybuna kryta ,kort tenisowy
Międzyszkolny Ośrodek
Sportowy
Kolejowy
Klub
Sportowy
Centrum Tenisowe Solar
siłownia, restauracja
34
Nazwa obiektu
Adres
7 kortów tenisowych ziemnych
Partyzantów 59
4
korty
tenisowe
o nawierzchni ziemnej
4
korty
tenisowe
o nawierzchni sztucznej,
w tym 2 pod zadaszeniem
Użytkownik
Kolejowy
Klub
Sportowy
Bialski Klub Sportowy
"Stal"
Tenisowa 1
Fundacja
Miasta
Ceramiczna
2 boiska do squasha
Powstańców Śl. 6
Basen kryty
Sternicza 4
Basen kryty
Lompy 26
Basen kryty
Basen kryty
Kąpielisko
Lipnicka 226
Listopadowa 70
"Panorama"
Basen
kąpielowy
Błonia
(teren
ogrodzony)
miasteczko ruchu drogowego,
camping, kawiarnia, basen
rekreacyjny (5mx2m)
Błonia (teren nieogrodzony)
Konopnickej 5
Startowa
Rozwoju
Centrum
Rekreacji
"Squash”
Szkoła Podst. Nr 36
Szkolny
Ośrodek
Gimnastyki KorekcyjnoKompensacyjnej
Szkoła Podst. Nr 13
I LO im. M. Kopernika
Bielsko
Ośrodek
Rekreacji
Bialski
Sportu
i
Pocztowa 32
w
siłownia
wym. basenu 12mx 6m
wym. basenu 15m x 10m
Wym.basenu 15m x 8m
Wym. Basenu 14,5 x 5,5m
zjeżdżalnia, 2 boiska do piłki
siatkowej plażowej
TKKF
"Błonia",
ul. Pocztowa 43
Pocztowa 43
Bielsko-Bialski OSiR
Tereny
rekreacyjne
Wapienicy
Informacje dodatkowe
Leśników 14
Lotnisko sportowe
Cieszyńska 321
Rekreacja konna
stok Łysej Góry
Rekreacja konna
Straconki 177
Sztuczne lodowisko
Słowackiego 27 b
Kolejka linowo-gondolowa
na Szyndzielnię
Wyciąg orczykowy
na stoku Dębowca
Wyciąg orczykowy
na stoku Klimczoka
Tor saneczkowy
(bez homologacji)
Tor saneczkowy
(stok Dębowca)
Tor
terenowy
dla
czterokołowców
Armii
366
Krajowej
plac zabaw dla dzieci, boiska
sportowe,
rolkowisko,
punkty
gastronomiczne,
tereny rekreacyjne
plac zabaw dla dzieci,
boisko do piłki siatkowej,
ścieżka
zdrowia,
punkt
gastronomiczny
Aeroklub Bielsko-Biała
Klub
Jeździecki
"Marcus" ul. Wspólna 94
Klub
Jeździecki
"Hubertus"
Bielsko - Bialski
OSiR
ZIAD
Bielsko-Biała
Armii Krajowej
ZIAD Bielsko-Biała
długość trasy 450m
Armii Krajowej
ZIAD Bielsko-Biała
długość trasy 420m
Okręgowy
Związek
Sportów Saneczkowych
Turystyka
Beskidzka
"Słoneczna Polana"
rynna
toru
(całoroczny)
Mikuszowice
Kozia Góra
Śl.
Skalna 58
Karbowa 38
dł.
410m
Autostar
Od granicy gminy
Jaworze ulicami
Bielska-Białej
Szlak rowerowy „Kraków(Wapienica, Stare
Morawy-Wiedeń Greenways”
Bielsko)do
granicy
gminy
Jasienica
Źródło: Serwis internetowy Urzędu Miejskiego
35
Instytucje ochrony zdrowia
Miasto charakteryzuje się rozbudowaną siecią placówek ochrony zdrowia oraz, znacznie
przewyższającą średnią wojewódzką, dostępnością usług medycznych. Podstawową
ambulatoryjną opiekę zdrowotną zapewnia całodobowo ponad 30, w większości
niepublicznych, zakładów opieki zdrowotnej. Usługi specjalistyczne świadczy kilkadziesiąt
poradni.
Poniższa tabela przedstawia nasycenie usługami medycznymi w Mieście w porównaniu do
sąsiedniego powiatu bielskiego oraz województwa śląskiego.
Tabela 22. Dostępność usług medycznych
Ludność przypadająca na
1 lekarza
1 lekarza dentystę
357
2 277
607
3 781
209
1 744
Jednostka
Powiat Bielski
Źródło: GUS
1 łóżko w szpitalach ogólnych
169
185
162
W Mieście działają następujące placówki szpitalne, przy których prowadzone są również
przychodnie i poradnie specjalistyczne:
Szpital Ogólny im. dr. Edmunda Wojtyły w Bielsku-Białej, z siedzibą przy
ul. Wyspiańskiego 21 oraz przy ul. E. Plater 17,
Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej, z siedzibą przy Al. Armii Krajowej 101,
Specjalistyczny Psychiatryczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Bielsku-Białej, z siedzibą
przy ul. Mostowej 1,
Szpital Pediatryczny w Bielsku-Białej, z siedzibą przy ul. Sobieskiego 83,
Szpital Onkologiczny im. Jana Pawła II w Bielsku-Białej, przy ul. Wyzwolenia 18.
Społeczeństwo obywatelskie
Miasto charakteryzuje się stosunkowo wysokim wskaźnikiem społeczeństwa obywatelskiego
(mierzonego ilością organizacji non-profit na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym).
Z prowadzonych badań wynika, że na 1000 mieszkańców, funkcjonują 3,3 organizacje nonprofit, podczas gdy w skali województwa: 2, a w skali Polski – 2,6. Najwyższa aktywność
organizacji pozarządowych zaznacza się w dziedzinach: pomocy społecznej, kultury i sztuki
oraz sportu.
Warunki życia
bezpieczeństwa
i
jakość
życia
mieszkańców,
w
tym
poziom
Warunki mieszkaniowe
Diagnoza stanu Bielska – Białej, opracowana na potrzeby Strategii Rozwoju, oceniała stan
mieszkalnictwa w Mieście, jako bardzo podobny do sytuacji w innych miastach.
Charakterystyczne cechy mieszkalnictwa w Bielsku – Białej to: wielotysięczny deficyt
mieszkaniowy, załamanie się nowego budownictwa mieszkaniowego za wyjątkiem
indywidualnego, zły stan techniczny zasobów istniejących, przy czym lepszy zasobów
spółdzielczych (jako zasobów młodszych i dofinansowanych w zakresie usuwania wad
technologicznych), a gorszy zasobów komunalnych (jako zasobów starszych i z wieloletnimi
czynszami urzędowymi, abstrahującymi w swojej wysokości od realiów ekonomicznych).
W następnych latach, po przyjęciu Strategii Rozwoju, stan zasobów mieszkaniowych ulegał
wolnej poprawie, choć nadal nie spełnia standardów państw Europy Zachodniej. W latach
2000 – 2002 stopniowo zwiększała się ilość budynków mieszkalnych oddawanych do użytku,
w 2000 roku oddano 296, a w 2003 roku o prawie 100 więcej (388). Oznacza to ponad 2,5-
36
krotne przekraczanie w Mieście wskaźnika mieszkań oddanych na 1000 ludności
w porównaniu do średniej wojewódzkiej (blisko 10% wszystkich mieszkań oddanych do
użytku w województwie).
Mimo tej poprawy, w badaniach przeprowadzonych przez Urząd Miejski Bielska-Białej, pn.
Rodzina Bielska 2001, na uciążliwe niedostatki w zakresie warunków mieszkaniowych
uskarżało się 12,6% ankietowanych. Jednocześnie było to o 2,7% więcej niż w tożsamym
badaniu przeprowadzonym w 1996 r.
Podstawowe wskaźniki w zakresie stanu mieszkalnictwa w Bielsku-Białej wyniosły w roku
2002:
liczba mieszkań na 1000 mieszkańców – 330,8 (Polska – ok. 300, Śląskie 331,6), jako
minimalny standard europejski przyjmuje się dostępność 400 mieszkań na 1000
mieszkańców, co oznacza w przypadku Bielska-Białej niedobór w wysokości ponad
12 tys. mieszkań (w Polsce ponad 1,5 mln, Śląskie – ok. 147 tys.),
przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkania – 63,4 (Polska – 68,3, Śląskie 65,4),
przeciętna powierzchnia użytkowa w m2 na 1 osobę – 20,9 (Polska - 21, Śląskie –
21,6, w krajach Zachodniej Europy ok. 25),
przeciętna liczba osób na izbę – 0,84 (Polska - 0,88, Śląskie – 0,84, Europa Zachodnia
- 0,5-0,6),
przeciętna liczba gospodarstw domowych w mieszkaniu – 1,16 (Polska - 1,15, Śląskie
– 1,14).
Niezbędny przyrost ilości oddawanych mieszkań uwarunkowany jest wieloma czynnikami
o charakterze makroekonomicznym. Przeprowadzona przez Miasto analiza wielkości
obszarów, przeznaczonych w planach zagospodarowania na cele mieszkalne, stwierdziła
nadpodaż terenów budownictwa mieszkaniowego.14
Zasoby gminne charakteryzują się złym stanem technicznym, wynika to miedzy innymi z ich
wieku. Aż 31,8% to budynki wybudowane przed 1900 rokiem, 45,8% to budynki
wybudowane w latach 1900 – 1945, a tylko 3,3% stanowią budynki wybudowane po 1970
roku.
W zasobie lokali użytkowych ZGM właściwie nie występują pustostany. Istnieją natomiast
problemy z wynajmem lokali o niskim standardzie, pochodzenia poprodukcyjnego.
Zakres potrzeb remontowych i skala problemów społecznych w poszczególnych osiedlach
spółdzielczych są zróżnicowane. Dynamika rozwoju zasobów spółdzielczych jest aktualnie –
jak wskazano powyżej – niska, co wpływa na odsetek budynków o znacznym stopniu
zużycia: większość budynków (powyżej 60%) jest eksploatowana ponad 30 lat.
Budynki realizowane były według standardów niegwarantujących współczesnych parametrów
termoizolacyjnych ścian, stąd spółdzielnie przeznaczają znaczne środki na remonty obiektów.
Pomoc społeczna
W roku 2002 pomoc społeczną przyznano 6,8 tys. mieszkańcom Bielska-Białej (3,8% ogółu
mieszkańców,
w województwie – 5% mieszkańców), w roku 2003 ponad 7,2 tys. osób.
W sumie jednak ze świadczeń pomocy społecznej skorzystało ponad 16 tys. osób (9% ogółu
ludności).
Pomocy udzielono około 15% rodzin, których członkowie dotknięci są niepełnosprawnością.
Do najczęstszych przyczyn udzielania pomocy społecznej bielszczanom w roku 2003
14
Por. „Ocena zmian w zagospodarowaniu przestrzennym Miasta Bielska – Białej w okresie od 1997 – 2001
roku”.
37
należało: bezrobocie, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz długotrwała choroba.
Tabela 23. Struktura rodzin objętych pomocą MOPS
Liczba rodzin
2001
2002
339
210
76
22
282
194
217
205
2 186
2 882
2 071
2 349
1 711
1 765
2 022
2 464
996
1 069
279
367
385
485
25
44
103
0
-
Struktura świadczeniobiorców
Ubóstwo
Sieroctwo
Bezdomność
Potrzeba ochrony macierzyństwa
Bezrobocie
Niepełnosprawność
Długotrwała choroba
Bezradność w spr. opiekuńczo-wych. i prowadzeniu gosp. dom. ogółem, w tym:
- rodziny niepełne
- rodziny wielodzietne
Alkoholizm
Narkomania
Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego
Klęska żywiołowa lub ekologiczna
Źródło: MOPS
2003
147
33
241
173
2 638
2 424
1 935
2 543
1 047
392
512
30
129
-
Tabela 24. Świadczenia przyznane w roku 2003
Rodzaj świadczenia
Świadczenia przyznane łącznie
(zadania zlecone i własne)
Świadczenia przyznane
- zadania zlecone
Świadczenia przyznane
- zadania własne
Wyłącznie praca socjalna
Źródło: MOPS
Liczba osób,
którym przyznano
świadczenia
2001
2002
2003
Liczba osób
w rodzinach
Liczba rodzin
2001
2002
2003
2001
2002
2003
6286
6770
7265
5775
6874
5899
14510
17893
16152
1596
2546
2466
1589
2536
2378
3834
6826
6199
5618
4659
4036
3909
4433
3852
9648
12187
11683
x
x
x
1709
1430
2613
4439
2613
2312
Poniższa tabela prezentuje liczbę oraz źródła problemów rodzin i osób objętych pomocą
MOPS w Bielsku-Białej w poszczególnych subrejonach działania.
Tabela 25. Liczba oraz źródła problemów rodzin i osób objętych pomocą MOPS w Bielsku-Białej
Liczba
SUB I SUB II SUB III SUB IV SUB V SUB VI SUB VII
Osób bezrobotnych
427
401
433
417
348
443
370
Rodzin żyjących na poziomie ubóstwa
345
188
470
320
415
354
345
Rodzin z trudnymi warunkami mieszkaniowymi 35
56
146
39
117
74
62
Rodzin z zaległościami czynszowymi
73
94
100
124
39
90
108
Źródło: MOPS
Istotnym elementem pomocy społecznej staje się udział organizacji pozarządowych
w niesieniu tej pomocy mieszkańcom. Dzięki współpracy MOPS z różnymi podmiotami,
jedynie w roku 2003, udzielono dodatkowych 5710 świadczeń i usług. Dodatkowo pomocą
38
objęto ponad 2 600 rodzin w ramach aktywizacji zawodowej bezrobotnych. W wyniku tych
działań 1 344 osoby podjęły legalne zatrudnienie.
Przestępczość
W ramach Komendy Miejskiej Policji w Bielsku-Białej działają cztery komisariaty.15
W 2003 r. stwierdzono ogółem 11 102 przestępstwa. Zdecydowana większość z tych
przestępstw, a także większość wykroczeń popełniana jest na terenie centrum Bielska-Białej
oraz na osiedlach mieszkaniowych. Pomiędzy rokiem 1999 a 2003 w Bielsku-Białej
odnotowano wzrost stwierdzonych przestępstw o 43%,w tym 27% wzrost przestępstw
kryminalnych. W roku 2003 przestępstw tych odnotowano – 8 942 (80 % ogółu), tj. o 570
więcej niż w 2002 r. (wzrost o blisko 7%). W roku 2003 stwierdzono 1 213 przestępstw
gospodarczych, co oznacza duży, o blisko 66%, wzrost w stosunku do roku poprzedniego.
Tabela 26. Przestępczość na terenie Bielska-Białej w latach 1999 – 2003
Rok
Przestępstwa stwierdzone – ogółem
Przestępstwa stwierdzone - kryminalne
1999
7 746
7 061
2000
9 092
8 183
2001
9 204
7 463
2002
9 976
8 372
2003
11 102
8 942
Źródło: Informacja Komendy Miejskiej Policji w Bielsku Białej
W strukturze przestępczości kryminalnej dominują przestępstwa przeciw mieniu, które
stanowią 86,4% ogółu i kolejno kradzieże – ponad 31%. Strukturę przestępczości kryminalnej
przedstawia poniższa tabela.
Tabela 27. Struktura przestępczości kryminalnej
Przestępstwo
Odsetek ogółu
Zabójstwa
0,12%
Przeciwko życiu i zdrowiu
2,30%
Przeciwko mieniu
86,40%
Kradzieże
31,20%
Kradzieże pojazdów
3,30%
Włamania
26,80%
Rozboje
4,80%
Współczynnik przestępstw na 100 tys. ludności w ciągu ostatnich kilku lat stale wzrasta, tak
w skali kraju, województwa śląskiego, jak i Miasta. Jednak dla Bielska-Białej wciąż jest on
niższy, w stosunku do województwa
o blisko 15%.
Tabela 28. Współczynnik przestępstw ogółem na 100 tys. ludności w latach 2000 - 2003
Jednostka
2000
2001
Bielsko-Biała
2 785,3
2 814,9
Województwo śląskie
2002
3 050,8
-
2003
3 395,1
3 989,3
15
Na podstawie Informacji o stanie porządku i bezpieczeństwa publicznego na terenie działania Komendy
Miejskiej Policji w Bielsku-Białej za 2003 rok.
39
Liczba przestępstw pomiędzy rokiem 2002 a 2003 wzrosła o 9,4%. W roku 2003, w stosunku
do roku poprzedniego, poprawiła się wykrywalność przestępstw i wyniosła 46,5% (w roku
2002 – 41,7%, w województwie – 45,9% a w kraju 54,9%), nadal jednak jest dużo niższa niż
średnia dla Polski.16 Wykrywalność przestępstw kryminalnych była niższa i wyniosła w roku
2003 - 34,8% wobec średniej wojewódzkiej - 35,7%. Niepokojąco wzrasta liczba kradzieży
pojazdów, tym bardziej, że ich wykrywalność wynosi jedynie 11%.17 Najwyższy wskaźnik
wykrywalności ma przestępczość gospodarcza - 98%. W 2003 roku wzrosła wykrywalność
większości kategorii przestępstw, w tym: przestępczości ogółem – o 9,6 %, w przestępstwach
kryminalnych – o 8,6 %.
Wśród głównych problemów społecznych Bielska-Białej wymienić należy:
rosnącą polaryzację społeczną rodzin bielskich, skutkującą daleko idącym
zróżnicowaniem perspektyw życiowych,
istniejący w Mieście i powiększający się margines ubóstwa,
niską ocenę sytuacji materialnej przez rodziny bielskie,
poczucie braku bezpieczeństwa publicznego w licznych osiedlach Miasta, a zwłaszcza w
centrum, połączone z relatywnie niską wykrywalnością przestępstw,
postępujące starzenie się społeczeństwa, charakterystyczne dla dużych miast w Polsce,
ujemne saldo migracji, związane z – opisanym wyżej – zjawiskiem opuszczania Miasta
przez zamożniejszy odsetek społeczeństwa,
brak odpowiedniej ilości ofert pracy dla osób z wyższym wykształceniem, przy
stosunkowo wysokim poziomie wykształcenia ludności Miasta,
zagrożenie zwolnieniami grupowymi w przypadku dekoniunktury we wiodących branżach
przemysłu (przemysł samochodowy i włókienniczy).
16
17
Por. dane GUS za 2003 r. – 55,2% wykrywalności przestępstw dla kraju.
Dla kraju w 2003 r. – 8,8%.
40
III. ZADANIA POLEGAJĄCE
OBSZARZE MIASTA
NA
POPRAWIE
SYTUACJI
NA
Planowane zadania polegające na poprawie sytuacji są zgodne z wytycznymi Działania 3.2.
ZPORR: Obszary podlegające restrukturyzacji. Projekty realizujące te działania opisane
zostały w rozdziale IV Planu. Są to wyłącznie projekty o charakterze inwestycyjnym. Dla
uzyskania spodziewanych efektów, istnieje potrzeba zintegrowania tego typu projektów
z innymi działaniami podejmowanymi przez Miasto. Powiązany z NPR system planistyczny
Miasta Bielsko – Biała obejmuje instrumenty polityki społecznej (opisane w „Lokalnym
Programie Społecznym Bielska – Białej”), zadania inwestycyjne ujęte zostały w WPI na lata
2005 - 200818, a także projekty ujęte w Lokalnym Programie Rewitalizacji oraz ZPORR.
W systemie planistycznym każdego samorządu, dokumentem służącym do bieżącego
zarządzania gminą, jest budżet gminny, czyli plan na dany rok budżetowy. W grudniu 2004 r.
Uchwałą Nr XXXVIII/1220/2004 Rada Miejska w Bielsku-Białej uchwaliła budżet na 2005 r
Plan Rozwoju Lokalnego jest – jako program operacyjny – najważniejszym instrumentem
realizacji Strategii Rozwoju Miasta oraz innych dokumentów kierunkowych Bielska – Białej.
Plan został opracowany w horyzoncie czasowym dwóch lat, a efekty realizacji ujętych
w Planie projektów, mają skutkować rozpoczęciem kompleksowego rozwiązywania
problemów gospodarczych i społecznych. Plan koncentruje się na projektach,
przygotowywanych do realizacji na okres 2005 – 2006. Zasygnalizowane zostały również
projekty, przeznaczone do realizacji w latach następnych.
W związku z odbywającą się obecnie aktualizacją Strategii Rozwoju Bielska Białej
przewiduje się, że Plan zostanie – po przyjęciu nowej strategii – zweryfikowany. W trakcie
weryfikacji, zaistnieje możliwość wprowadzenia modyfikacji Planu w zakresie:
horyzontu czasowego Planu – sugeruje się, aby horyzont ten był zgodny z systemem
czasowym programowania w Unii Europejskiej, czyli aby zweryfikowany Plan
obejmował lata 2007 – 2013 (wówczas aktualizacja Planu powinna odbywać się nie
rzadziej niż raz na 2 lata);
dostosowania celów i instrumentów Planu do zapisów nowej Strategii Rozwoju oraz do
prognozowanych zmian społeczno – gospodarczych,
wprowadzania nowych zadań – działań, wynikających m.in. z konieczności dostosowania
projektów do wytycznych wynikających z NPR na lata 2007 – 2013 oraz nowego
Wojewódzkiego Programu Rozwoju Regionalnego dla Województwa Śląskiego na lata
2007 - 2013.
PRIORYTETY I DZIAŁANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Wszystkie, ujęte w niniejszym Planie, projekty i zadania dotyczące rozwoju Bielska–Białej
będą koncentrować się na priorytetach według przedstawionych poniżej założeń. Priorytety
Planu, zostały opracowane zgodnie z trzema osiami tematycznymi, narzuconymi
w „Podręczniku procedur wdrażania ZPORR”, celem Priorytetu 3 Rozwój Lokalny ZPORR,
a także w relacji do celów wyznaczonych w Strategii Rozwoju, Programie Rewitalizacji oraz
innych dokumentach planistycznych, określających politykę Miasta.
Priorytet 1: Poprawa warunków życia - między innymi poprzez stworzenie możliwości
podwyższenia standardów zamieszkania, poprawę stanu środowiska
naturalnego, zwiększenia bezpieczeństwa, rozbudowę bazy społecznej,
kulturalnej i turystycznej.
18
Uchwała Nr XXXVIII/1219/2004 Rady Miejskiej w Bielsku – Białej z dnia 28 grudnia 2004 r.
41
Priorytet 2: Tworzenie warunków dla pobudzenia rozwoju gospodarczego - między
innymi poprzez rozbudowę infrastruktury technicznej oraz wspieranie
inicjatyw, w efekcie których powstaną nowe miejsca pracy.
Priorytet 3: Wspieranie aktywności społecznej i przeciwdziałanie wykluczeniu.
Dla każdego z Priorytetów Planu, opracowano zestaw działań, którym – w dalszej części –
przypisano odpowiednie, ujęte w tabelach, projekty.
Nie każde działanie ma swoje odpowiedniki wdrożeniowe w postaci projektów zgłoszonych
do Planu.
Konstrukcja Planu uwzględnia komplementarność z Działaniem 1.1 ZPORR dotyczącym
rozwoju transportu, ochrony środowiska, turystyk i kultury oraz Działaniem 2.4 ZPORR,
które skierowane jest na reorientację zawodową osób zagrożonych procesami
restrukturyzacyjnymi. Zapisy Planu uwzględniają również korelację oddziaływań projektów
z innych programów operacyjnych, opracowanych w ramach realizacji NPR: SPO „Rozwój
Zasobów Ludzkich” i „Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw”. Dzięki temu nastąpić
powinna integracja poszczególnych działań Programu, a wnioskowane projekty – dzięki
kompleksowości – mają większą szansę na uzyskanie finansowania w czasie ewaluacji
(otrzymują punkty za spójność z innymi działaniami).
Poniżej wskazano działania, przewidywane dla realizacji poszczególnych priorytetów Planu.
Priorytet 1: Poprawa warunków życia - między innymi poprzez stworzenie możliwości
Działanie 1.1. Przeciwdziałanie dekapitalizacji i degradacji substancji budowlanej, w tym
zasobów mieszkaniowych
W ramach tego działania przewidziano realizację projektów dotyczących
przeciwdziałaniu dekapitalizacji i degradacji zasobów budowlanych Bielskiej
Starówki i zasobów komunalnych. Przewidziane są również przedsięwzięcia
skierowane na powstrzymanie degradacji osiedli mieszkaniowych i obiektów
użyteczności publicznej, a także na poprawę istniejących, osiedlowych
przestrzeni publicznych, również poprzez budowę sieci parkingów w obszarze
śródmieścia, centrum i osiedli mieszkaniowych oraz wydzielonych chodników,
ciągów i stref pieszych.
Działanie 1.2. Poprawa stanu środowiska.
W ramach tego działania przewidziano przede wszystkim zmniejszenie
uciążliwości, wynikających z hałasu i zanieczyszczenia powietrza, związanych
ze skupieniem lokalizacji największych zakładów pracy i firm przemysłowych
w pobliżu centrum Miasta oraz redukcji zanieczyszczeń ze źródeł tzw. niskiej
emisji (wykorzystywanej w ogrzewaniu budynków i wody użytkowej).
Przewidziana jest również realizacja projektów z zakresu porządkowania
gospodarki odpadami
Działanie 1.3. Poprawa bezpieczeństwa.
Działanie to obejmuje między innymi tworzenie stref bezpieczeństwa
i monitoringu, budowanie zaufania obywateli do instytucji państwa
42
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo. Obejmuje również rozbudowę i remonty
oświetlenia ulicznego oraz sygnalizacji świetlnej.
Działanie 1.4. Rozwój infrastruktury społecznej, w tym bazy kulturalnej i turystycznej.
Działanie to obejmuje przede wszystkim: prace modernizacyjne i poprawę stanu
obiektów infrastruktury społecznej, tworzenie warunków dla poprawy stanu
zdrowia mieszkańców. W ramach tego działania przewidziano również projekty
zmierzające do poszerzenia oferty edukacyjnej i poprawiające warunki
funkcjonowania placówek edukacyjnych. Działania ukierunkowane będą
również na wspieranie rozwoju działalności w zakresie świadczenia
komercyjnych usług turystycznych oraz usług sportowych i kulturalnooświatowych.
Priorytet 2: Tworzenie warunków dla pobudzenia rozwoju gospodarczego – między
innymi poprzez rozbudowę infrastruktury technicznej i wspieranie
Działanie 2.1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej.
Działanie to obejmuje przede wszystkim uzbrojenie nowych terenów
w infrastrukturę techniczną i likwidację braków w istniejących sieciach (wodnokanalizacyjnej, teleinfomatycznej) oraz rozbudowę i modernizację układu
komunikacyjnego, remonty istniejących dróg i mostów.
Działanie 2.2. Tworzenie sprzyjających warunków dla powstawania nowych podmiotów
gospodarczych.
W ramach tego Działania wspierane będą projekty podnoszące atrakcyjność
lokowania nowych firm, w efekcie których powstaną nowe miejsca pracy.
Dotyczy to głównie małych i średnich przedsiębiorstw. Projekty w ramach tego
działania ukierunkowane są również na powstawanie miejsc pracy dla osób
z grup nieuprzywilejowanych na rynku pracy, w tym poprzez formę
samozatrudnienia.
Działanie 2.3. Umacnianie istniejącej bazy gospodarczej.
Działanie to obejmuje przede wszystkim wspomaganie istniejących podmiotów
gospodarczych przy wykorzystaniu instrumentów tzw. „pomocy publicznej dla
przedsiębiorców”.
Priorytet 3: Wspieranie aktywności społecznej i przeciwdziałanie wykluczeniu.
Działanie 3.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu grup społecznych.
Działanie to obejmować będzie między innymi zapobieganie patologiom
społecznym, realizację projektów, dotyczących tworzenia grup wsparcia
(programy socjalizacyjne, w tym dla osób starszych, profilaktyczne
i terapeutyczne wobec osób i członków rodzin uzależnionych, oferty edukacyjne,
kulturalne i sportowe dla osób zagrożonych ubóstwem, programy
przeciwdziałające wykluczeniu społecznemu bezdomnych) oraz partnerstwa
władz publicznych i mieszkańców. Przewidziane są również projekty
ukierunkowane na tworzenie warunków pełnej integracji społecznej osób
43
niepełnosprawnych. Grupa tzw. projektów „twardych” obejmuje budowę,
remonty i adaptacje ośrodków opieki, centrów kształcenia itp..
Działanie 3.2. Podnoszenie poziomu kwalifikacji pracowniczych i reorientacja zawodowa.
Działanie to obejmować będzie między innymi realizację projektów
ukierunkowanych na wzrost dostępności do programów szkoleniowych
i przekwalifikowań oraz rozwój oferty kształcenia ustawicznego. Przewidziane
są również projekty zwiększające aktywność zawodową kobiet.
PROJEKTY I BENEFICJENCI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Należy podkreślić, że – wymienione wyżej – działania, objęte Planem Rozwoju Lokalnego,
zostały sformułowane w relacji do celów rozwoju Miasta, a nie wyłącznie pod kątem
opracowania wniosków o współfinansowanie projektów z EFRR. Tym niemniej, powiązanie
konieczności opracowania PRL z aplikowaniem o środki w ramach Działania 3.2 ZPORR
(w przypadku Bielska-Białej), powoduje, że zakres i konstrukcja Planu zostały ograniczone,
zgodnie z wymaganiami tego działania. Dotyczy to typów projektów oraz rodzajów
beneficjentów.
Zgodnie z wytycznymi ZPORR, w ramach Działania 3.2 przewiduje się współfinansowanie
ze środków EFRR następujących projektów:
I. Budowa lub modernizacja urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków:
sieci kanalizacyjne,
sieci kanalizacji deszczowej,
oczyszczalnie ścieków,
inne urządzenia do oczyszczania, gromadzenia, odprowadzania i przesyłania ścieków;
II. Budowa lub modernizacja urządzeń zaopatrzenia w wodę:
sieci wodociągowe,
ujęcia wody (w tym ochrona ujęć i źródeł wody pitnej),
urządzenia służące do gromadzenia, przechowywania i uzdatniania wody,
urządzenia regulujące ciśnienie wody;
III. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii:
budowa, rozbudowa i modernizacja urządzeń do produkcji i przesyłu energii ze źródeł
odnawialnych (energia, wiatrowa, wodna, kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne,
energia uzyskiwana z wykorzystania biomasy i inne);
IV. Poprawa jakości powietrza:
modernizacja i rozbudowa systemów ciepłowniczych i wyposażenie ich w instalacje
ograniczające emisje zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza,
przekształcenie istniejących systemów ogrzewania obiektów użyteczności publicznej
w systemy bardziej przyjazne dla środowiska, w szczególności ograniczenie "niskiej
emisji";
V. Gospodarka odpadami:
budowa, modernizacja, rekultywacja lub likwidacja składowisk odpadów (w tym
rekultywacja bądź likwidacja składowisk odpadów niebezpiecznych),
budowa lub modernizacja miejsc utylizacji opakowań i nieużytych środków ochrony
roślin,
likwidacja dzikich wysypisk,
44
kompleksowe systemy zagospodarowania odpadów na poziomie lokalnym, obejmujące
między innymi odbiór posegregowanych odpadów od mieszkańców, odzyskiwanie
surowców wtórnych, recykling, kompostowanie odpadów organicznych;
VI. Budowa lub modernizacja dróg gminnych i powiatowych o znaczeniu lokalnym:
drogi powiatowe i gminne wraz z towarzyszącą infrastrukturą drogową,
lokalne obiekty mostowe (mosty i wiadukty) na drogach gminnych i powiatowych wraz z
towarzyszącą infrastrukturą drogową;
VII. Kompleksowe uzbrojenie terenu pod inwestycje:
projekty kompleksowego uzbrojenia terenu przeznaczonego w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego pod inwestycje, za wyjątkiem terenów
z przeznaczeniem pod inwestycje mieszkaniowe – uzbrojenie związane z dostarczeniem
podstawowych mediów – kanalizacji, wodociągu, instalacji elektrycznych, gazowych oraz
dróg wewnętrznych, itp.;
VIII. Budowa lub modernizacja lokalnej bazy kulturalnej i turystycznej:
infrastruktura służąca rozwojowi aktywnych form turystyki,
infrastruktura noclegowa, gastronomiczna, informacyjno-recepcyjna,
systemy informacji kulturalnej i turystycznej,
infrastruktura kultury, w szczególności zaplecze kulturalne i rozrywkowe – sale
koncertowe i wystawowe, amfiteatry,
projekty polegające na restauracji i rewitalizacji obiektów dziedzictwa kulturowego,
systemy zabezpieczeń obiektów dziedzictwa kulturowego na wypadek zagrożeń
(w szczególności pożarów, włamań).
Projekty z zakresu kultury przewidziane w Działaniu nie będą związane z działalnością
gospodarczą, za wyjątkiem działalności statutowej nie nastawionej na zysk, realizowanej
przez działające w imieniu samorządu terytorialnego jednostki organizacyjne, instytucje
kultury z sektora finansów publicznych, dla których organem założycielskim są jednostki
administracji rządowej lub samorządowej, a także organizacje pozarządowe, w tym
stowarzyszenia, fundacje, kościoły i związki wyznaniowe.
IX. Inkubatory przedsiębiorczości:
modernizacja obiektów, w których zlokalizowane będą inkubatory przedsiębiorczości,
przystosowanie obiektów do pełnienia funkcji inkubatorów przedsiębiorczości.
Zgodnie z wytycznymi Działania 3.2. Obszary podlegające restrukturyzacji ZPORR
planowane działania polegające na poprawie sytuacji – realizowane poprzez projekty opisane
w rozdziale IV Planu – mogą być wykonywane głównie przez beneficjentów sektora
publicznego oraz tzw. „trzeciego sektora”. W szczególności ZPORR przewiduje następujące
rodzaje beneficjentów Działania 3.2:
gmina, powiat lub jednostki organizacyjne wykonujące zadania jednostek samorządu
terytorialnego (JST),
związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego,
spółki prawa handlowego oraz inne jednostki organizacyjne nie działające w celu
osiągnięcia zysku lub przeznaczające zyski na cele statutowe, w których większość
udziałów lub akcji posiada jednostka samorządu terytorialnego lub związek,
porozumienie, stowarzyszenie JST,
45
podmioty wykonujące usługi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostką
samorządu terytorialnego, w których większość udziałów lub akcji posiada gmina lub
powiat,
podmioty, wybrane w wyniku postępowania przeprowadzonego na podstawie przepisów
o zamówieniach publicznych, wykonujące usługi publiczne na podstawie umowy
z jednostką samorządu terytorialnego na świadczenie usług z danej dziedziny,
organizacje pozarządowe nie działające w celu osiągnięcia zysku, w tym stowarzyszenia,
fundacje, kościoły i inne związki wyznaniowe,
jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych.
46
IV. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW
Planowane zadania i projekty do realizacji w ramach Planu Rozwoju Lokalnego ujęto
w układzie Priorytetów i Działań Planu. Pomimo, iż horyzont czasowy Planu został
ograniczony do najbliższych 2 lat, harmonogram części projektów i zadań wykracza poza
2006 r. Dotyczy to zadań, których rozpoczęcie przewiduje się do 2006 r., natomiast
zakończenie – nawet do 2012 r. Jest to zbieżne z przedstawioną wcześniej sugestią, aby
zweryfikowany Plan obejmował kolejny okres programowania Unii Europejskiej, czyli lata
2007 - 2013.
Założono kryteria wyboru projektów objętych Planem Rozwoju Lokalnego, zgodne
z zasadami ZPORR.
Aneks IV Uzupełnienia ZPORR opisuje zasady wyboru projektów w ramach poszczególnych
działań, wymieniając następujące kryteria formalne dla projektów Działania 3.2. Obszary
podlegające restrukturyzacji:
1)
2)
3)
4)
Kompletność wniosku,
Kompletność załączników,
Wnioskodawca uprawniony jest do składania wniosku,
Zgodność z celami działania określonymi w UZPORR, zgodność rodzaju projektu z listą
przewidzianą w UZPORR dla danego działania,
5) Zgodność z kryterium geograficznym – na obszarach podlegających restrukturyzacji
(zgodnie z mapą wsparcia działania przedstawioną w Aneksie II19),
6) Właściwy okres realizacji projektu zgodnie z zasadą n+2 (uzasadnienie w razie jego
przekroczenia),
7) Zgodność udziału % dofinansowania z EFRR z maksymalnym limitem przewidzianym
w UZPORR,
8) Zgodność udziału % dofinansowania z budżetu państwa z maksymalnym limitem
przewidzianym w UZPORR,
9) Właściwa wartość projektu – projekty z zakresu infrastruktury środowiskowej o wartości
całkowitej poniżej 1 mln EUR,
10) Kwalifikowalność wydatków,
11) Źródła finansowania projektu,
12) Znaczący dochód netto dla celów ustalenia wysokości dotacji (tylko w przypadku
projektów kompleksowego zagospodarowania terenu)
13) Zgodność z Planem Rozwoju Lokalnego.
ZPORR zawiera też kryteria merytoryczno-techniczne oceny projektów, różne w zależności
od rodzaju projektu. W tabelach poniżej przedstawiono te kryteria dla projektów:
drogowych,
środowiskowych,
dotyczących turystyki i kultury,
dotyczących zagospodarowania terenu,
19
Do wsparcia w ramach Działania 3.2 kwalifikują się powiaty spełniające jednocześnie dwa z następujących
kryteriów:
1. średnia stopa bezrobocia w latach 1999 – 2001 równa lub większa od 15%,
2. średni udział pracujących w przemyśle w latach 1999 – 2001 powyżej 30%,
3. spadek liczby pracujących w przemyśle w relacji do spadku pracujących w latach 1999 – 2001 powyżej
50%.
47
15) dotyczących inkubatorów przedsiębiorczości.
Tabela 29. Kryteria merytoryczno-techniczne dla projektów drogowych
Nr
Kryteria
I
Trwałość projektu i wykonalność instytucjonalna (gwarantuje stabilność 2
finansową projektu oraz trwałość struktury instytucjonalnej)
Ekonomiczny wpływ projektu na rozwój lokalny20.
4
Poprawność wskaźników
1
Wykonalność techniczna
1
Wpływ na politykę ochrony środowiska
1
Wpływ na politykę społeczeństwa informacyjnego.
1
II
III
IV
V
VI
Waga
VII
Spójność z istniejącym, realizowanym lub przewidywanym do realizacji układem 1
komunikacyjnym; spójność z innymi projektami realizowanymi lub
planowanymi do realizacji ze środków ZPORR, SPO Transport na lata 2004 –
2006, Funduszu Spójności lub innych źródeł.
VIII Poprawa bezpieczeństwa ruchu wyrażona przez redukcje liczby wypadków
2
Maksymalna liczba punktów
Źródło: Uzupełnienie ZPORR
20
Maksymalny
wynik
8
16
4
4
4
4
4
8
52
1. Projekty powyżej 1 mln EUR powinny być oceniane metodą wielokryterialną (kryteria opisowe wraz z
oszacowaniem i podaniem w Studium Wykonalności skwantyfikowanych korzyści generowanych przez
projekt). W zakres metody będą wchodzić kryteria zamieszczone w poniższej tabeli:
LP.
1
Nazwa kryterium
Waga
2
3
1.
Poprawa wykorzystania istniejącej infrastruktury (w tym
remont, przebudowa lub rozbudowa)
0,3
2.
3.
Redukcja liczby wypadków (szt./rok)
Oszczędność czasu podróży
0,2
0,2
4.
Zmniejszenie kosztów eksploatacji pojazdów jako wynik
zwiększonej średniej prędkości pojazdu lub poprawionego
stanu nawierzchni)
0,2
5.
Zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko
SUMA
Ocena
(od 1 do 4)
4
Razem
(=3x4)
5
0,1
2. Projekty poniżej 1 mln EUR powinny być oceniane uproszczoną metodą wielokryterialną (kryteria opisowe
bez konieczności skwantyfikowanych korzyści generowanych przez projekt). W zakres metody
uproszczonej wielokryterialnej będą wchodzić te same kryteria jak w przypadku metody wielokryterialnej
przestawionej powyżej.
48
Tabela 30. Kryteria merytoryczno-techniczne dla projektów dotyczących środowiska
Nr Kryteria
Waga
Wplyw na realizację zobowiazań akcesyjnych w obszarze ochrony srodowiska21
Komplementarność z innymi projektami, zwłaszcza preferowane będą projekty
komplemntarne z projektami realizowanymi w ramach ZPORR, Funduszu
Spójności oraz finansowanych z innych źródeł.
III Trwałość projektu i wykonalność instytucjonalna (gwarantuje stabilność
IV Efektywność kosztowa projektu
V Poprawność wskaźników
VI Wykonalność techniczna
VII Kompleksowe projekty, w tym realizowane wspólnie przez wiecej niż jedną
jednostkę samorządu terytorialnego
3
1
Maksymalny
wynik
12
4
2
8
4
1
1
2
16
4
4
8
I
II
56
Tabela 31. Kryteria merytoryczno-techniczne dla projektów dotyczących turystyki i kultury
Nr
I
Kryteria
komplementarne z projektami realizowanymi w ramach ZPORR, Funduszu
Spójności oraz finansowanych z innych źródeł.
II
Trwałość projektu i wykonalność instytucjonalna (gwarantuje stabilność
III Wpływy projektu na poprawę warunków ekonomicznych i atrakcyjności
inwestycyjnej obszaru na którym będzie realizowany projekt (tworzenie miejsc
pracy, wzrost liczby turystów). Priorytetowo będą traktowane projekty dotyczące
rozwoju turystyki.
IV Poprawność wskaźników
V
VI Zgodność z regionalnymi i lokalnymi programami rozwoju w zakresie kultury
i turystyki
VII Obiekty znajdujące się na liście dziedzictwa narodowego przystosowane do
celów kultury i turystyki
VIII Kompleksowość
i
wieloaspektowość
projektów
(w
szczególności
kompleksowość projektów w aspektach dotyczących rozwoju turystyki i kultury)
IX Dotychczasowa aktywność beneficjantów w sferze turystyki i kultury22
21
1
Maksymalny
wynik
4
2
8
4
16
1
1
1
4
4
4
1
4
1
4
1
4
Waga
a) Krajowy program Oczyszczania Ścieków:
Powyżej 20 000 RLM – 4 pkt
Od 15 000 do 20 000 – 3 pkt
Od 2 000 do 15 000 RLM – 2 pky
Poniżej 2 000 RLM – 1 pkt
b) Krajowy i właściwy Regionalny Program Gospodarki Odpadami:
Powyżej 20 000 mieszkańców – 4 pkt
Od 10 000 do 20 000 mieszkańców – 2 pkt
Poniżej 5 000 mieszkańców – 1 pkt
c) Projekt Ochrony powietrza zlokalizowany w strefie objętej Programem Ochrony Pwoetrza – 4 pkt
d) Energia Odnawialna:
Źródło o mocy:
- Powyżej 10 MW – 4 pkt
- 5 do 10 MW –m 3 pkt
- od 1 do 5 MW – 2 pkt
- Poniżej 1 MW – 1 pkt
49
Tabela 32. Kryteria merytoryczno-techniczne
zagospodarowania terenu
52
dla
projektów
dotyczących
Nr Kryteria
komplementarne z projektami finansowanymi w ramach ZPORR, innych
programów finansowanych ze środków UE oraz z innych źródeł
II
Trwałość projektu i wykonalność instytucjonalna (gwarantuje stabilność
III Ekonomiczny wplyw projektu na rozwój lokalny
IV Poprawność wskaźników
V Wykonalność techniczna
VI Wpływ na polityki horyzontalne
VII Kompleksowość projektu
I
kompleksowego
Waga
Maksymalny
wynik
1
4
2
8
4
1
1
1
2
16
4
4
4
8
48
Tabela 33. Kryteria merytoryczno-techniczne dla projektów dotyczących inkubatorów przedsiębiorczości
Nr
Kryteria
Komplementarność z innymi projektami, zwłaszcza preferowane będą
projekty komplementarne z projektami finansowanymi w ramach
I
ZPORR, innych programów finansowanych ze środków UE oraz
z innych źródeł
II
Trwałość projektu i wykonalność instytucjonalna (gwarantuje
stabilność finansową projektu oraz trwałość struktury instytucjonalnej)
III
Znaczący wpływ ekonomiczny projektu na rozwój lokalny
IV
Poprawność wskaźników
V
VI
Polityki horyzontalne
Waga
Maksymalny
wynik
1
4
2
8
4
1
1
1
16
4
4
4
40
Przyjmując kryteria oceny projektów, typowanych do ujęcia w Planie Rozwoju Lokalnego,
założono w pierwszej kolejności, że kryteria te muszą być zgodne z celami i priorytetami
strategii i programów, opracowanych dla Województwa Śląskiego i Miasta Bielsko – Biała.
Kolejne kryteria wynikają ze zgodności z trzema Priorytetami sformułowanymi w Planie
Rozwoju Lokalnego.
Wykaz zadań i projektów do realizacji w układzie Priorytetów i Działań ułożony jest
hierarchicznie. Kolejność realizacji zadań i projektów wynika z przyjętych zagregowanych
kryteriów:
stopień realizacji priorytetu i działania Planu,
możliwość finansowania (zadanie ujęte w budżecie miasta na 2005 rok,w WPI 2005 –
2008, możliwość pozyskania na realizację zadania środków zewnętrznych – ZPORR,
FOSiGW, kredytów preferencyjnych itp.),
22
W szczególności nagrody za działalność, dotychczasowe osiągnięcia, znaczenie wnioskodawcy dla działań w
turystyce i kulturze.
50
zbieżność z zapisami innych dokumentów planistycznych miasta (WPI 2005 - 2008,
Strategia Rozwoju Miasta, Lokalny Program Społeczny Bielska – Białej, Program
Rewitalizacji.
Ograniczenia, wynikające z wymagań Działania 3.2 ZPORR, a także horyzont czasowy PRL
– do 2006 r., spowodowały w praktyce, że – zawarte w Planie projekty – realizują wyłącznie
dwa zdefiniowane wcześniej priorytety rozwoju Miasta:
Priorytet 1: Poprawa warunków życia – między innymi poprzez stworzenie możliwości
Priorytet 2: Tworzenie warunków dla pobudzenia rozwoju gospodarczego - między
innymi poprzez rozbudowę infrastruktury technicznej oraz wspieranie
Projekty, objęte Planem Rozwoju Lokalnego, prezentują kolejne tabele.
51
Tabela 34. Priorytet 1: Poprawa warunków życia – między innymi poprzez stworzenie możliwości podwyższenia standardów zamieszkania, poprawę stanu
środowiska naturalnego, zwiększenie bezpieczeństwa, rozbudowę bazy społecznej, kulturalnej
i turystycznej.
Termin
realizacji w Produkty i/lub Rezultaty
Tytuł projektu z opisem (etap działania)
odniesieniu
i/lub Oddziaływania
do horyzontu (wg wniosków)
Planu
1
2
3
4
Działanie 1.1 Przeciwdziałanie dekapitalizacji i degradacji substancji budowlanej, w tym zasobów mieszkaniowych
Rewitalizacja Bielskiej Starówki - I etap sieci uzbrojenia terenu oraz
przebudowa płyty Rynku
Budowa zbiorczego kanału przełazowego ułożenie nowych sieci wodpowierzchnia
kan, cieplnych, gazowych, teletechnicznych, energetycznych, budowa
odrestaurowanych obiektów,
1.1.1 stacji transformatorowych, wykonanie instalacji przeciwwilgociowych 2005-2006
liczba
zmodernizowanych
budynków przyległych do ulic oraz budynków w pierzejach
obiektów
przyrynkowych. Zagospodarowanie terenu w zakresie "Wagi",
"Fontanny", "Pomnika Św. Jana Nepomucena", zieleni wysokiej, niskiej
oraz elementów małej architektury
Remont wieży oraz przywrócenie pierwotnych wypraw elewacji zew.
XIV w. Kościoła p.w. Św. Stanisława w Starym Bielsku oraz
wykonanie nowego cmentarza.
powierzchnia
•
odrestaurowanych
obiektów
I etap – 2005 r – wzmocnienie konstrukcyjne murów wieży i
wykonanie systemu zabezpieczeń p. poż. i antywłamaniowych 2005 - 2006
1500m2,
liczba
1.1.2
zmodernizowanych obiektów j
(tryptyk z 1500 r.)
2 Szt.
•
II etap - 2006 r. – odsłonięcie pierwotnych średniowiecznych
wypraw wapiennych, wykonanie ogrodzenia cmentarza, drenażu,
instalacji wodnej lub studni, kwater i ścieżek oraz drogi dojazdowej)
Nr
projektu
1.1.3
Rewitalizacja Bielskiej Starówki - remont konserwatorski kwartału A,
B, C, D; II etap sieci uzbrojenia terenu w ulicach: Podcienie, Wzgórze, 2005-2010
Zaułek; remont konserwatorski muru oporowego Plac Żwirki i Wigury
powierzchnia
odrestaurowanych obiektów,
liczba
zmodernizowanych
obiektów
Instytucje
i
Zgodność Planem Poziom
podmioty
Zagospodarowania nakładów/źródła
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania w zł
wdrażaniu
5
6
7
Pełnomocnik
Prezydenta Miasta
Tak
ds. Rewitalizacji
Starówki
12 530
000
(według WPI)
źródła
finansowania:
Budżet
Miasta,
Gestorzy
sieci,
środki ze ZPORR
Parafia p.w. Św.
Stanisława
w
Tak
Starym Bielsku,
Urząd Miejski
1 500 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
Parafia
Pełnomocnik
Prezydenta Miasta
Tak
ds. Rewitalizacji
Starówki
49 600 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
budżet
państwa,
kredyt,
gestorzy
sieci, środki UE
Nr
projektu
Termin
odniesieniu
Planu
Instytucje
i
podmioty
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania w zł
wdrażaniu
Działanie 1.2. Poprawa stanu środowiska
1.2.1
Modernizacja węzła cieplnego w Specjalnym Ośrodku Szkolno 2005
Wychowawczym
1.2.2
Rozbudowa kompleksowego systemu gospodarki odpadami dla miasta
Bielska - Białej i gmin powiatu bielskiego. Zakup pojazdów i zestawów
służących do prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów, budowa
sortowni odpadów, kompostowni odpadów organicznych, oczyszczalni 2005 - 2008
odcieków ze składowiska, systemu selektywnej zbiórki, infrastruktury
technicznej zakładu oraz rekultywacja składowiska odpadów, budowa
kolejnego składowiska odpadów o powierzchni 3,5 ha
Termomodernizacja obiektów oświatowych
•
Budynek Gimnazjum nr 11 przy ul. E. Plater 3 - docieplenie
ścian zewnętrznych - 2826 m2, docieplenia stropodachu - 1338 m2 ,
pokrycie dachowe, wymiana okien 269 m2
2005 - 2008
1.2.3
•
Budynek Szkoły Podstawowej nr 25 przy ul. Pocztowej nr 28a
- wymiana kotłów gazowych, modernizacja instalacji wewnętrznych,
docieplenie ścian zewnętrznych 2450 m2, stropodachu i sufitów,
izolacja przeciwwilgociowa, wymiana okien i drzwi.
Modernizacja sieci cieplnych na terenie miasta Bielska-Białej
•
I etap 04.2006 – 10.2006. Wymiana sieci cieplnej na terenie
osiedla Złote Łany w Bielsku-Białej w technologii rur preizolowanych
(2 x Dn 250mm – 65 mm -1,7 km)
•
II etap 04.2006 – 10.2006. Wymiana sieci cieplnej na terenie
zachodniej części miasta Bielska-Białej (osiedla: Kopernika, Wojska
2006
1.2.4
Polskiego, Polskich Skrzydeł) w technologii rur preizolowanych (2 x
Dn 250 mm – 65 mm – 8 km)
•
III etap 04.2006 – 10.2006. Wymiana sieci cieplnej
magistralnej wraz z przyłączeniami w rejonie ul. Żywieckie
Przedmieście w technologii rur preizolowanych (2 x Dn 500 mm – 50
mm - 0,4 km)
zmniejszenie zużycia paliw, Wydział
ograniczenie niskiej emisji
Inwestycji
-
52 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
FOŚiGW
Tak
46 000 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
środki
powiatu,
środki ZGO S.A.,
środki UE – FS,
FOŚiGW
zmniejszenie zużycia paliwa i Wydział
ograniczenie niskiej emisji,
Inwestycji
Tak
4 960 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
FOŚiGW
modernizacja sieci cieplnej na
dł
3,9
km.;
zostaną
ograniczone straty na przesyle
poprzez
wymianę
wyeksploatowanej już sieci
ciepłowniczej w technologii
Therma sp. z o. o.
tradycyjnej
na
sieć
ciepłowniczą w technologii rur
preizolowanych,
w efekcie
nastąpi . zmniejszenie zużycia
paliwa i ograniczenie niskiej
emisji,
8 200 000
źródła
finansowania:
Zgodne z GPZP,
•
25%
planem
udział
miasta
zaopatrzenia
w
(środki funduszu
energię cieplną
rozwoju )
•
75%
środki z EFRR
uporządkowanie
gospodarki
odpadami,
zmniejszenie Wydział
uciążliwości
istniejącego Inwestycji
składowiska,
53
Nr
projektu
Termin
odniesieniu
Planu
Instytucje
i
podmioty
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania w zł
wdrażaniu
Działanie 1.3. Poprawa bezpieczeństwa
1.3.1
Modernizacja przejścia podziemnego w ciągu ul.Krakowskiej,
ul.Lwowskiej. Modernizacja przejścia obejmuje wymianę izolacji,
2005 - 2006
wzmocnienie stropu konstrukcji, nowe okładziny ścian przejścia,
schodów i stropu, wymianę oświetlenia. Kategoria ulicy G 2 /2
zwiększenie bezpieczeństwa
Miejski
pieszych
/zmodernizowane
Dróg
przejście podziemne,
1.3.2
Monitoring CCTV śródmieścia i osiedli mieszkaniowych miasta Bielska
– Białej
Monitoring CCTV śródmieścia i osiedli mieszkaniowych: Beskidzkie, 2005- 2007
Karpackie, Złote Łany, Śródmiejskie, a także dostosowanie centrum
nadzoru w siedzibie Straży Miejskiej dla potrzeb obsługi monitoringu
Straż Miejska
mieszkańców,
1.3.3
Budowa chodników przy podstawowych ciągach komunikacyjnych
Budowa chodników przy ulicach stanowiących główny układ
komunikacyjny miasta: ul. Bestwińska, ul. Hałcnowska, ul. Janowicka, 2005 - 2010
ul. Komorowicka, ul. Jaworzańska, ul. Krakowska, ul. Orzeszkowej, ul.
Katowicka, ul. Wyzwolenia. Długość 15000 m.
Miejski
pieszych/budowa chodników o
Dróg
dł. 15000 m
1.3.4
Budowa sygnalizacji świetlnych
Miejski
mieszkańców (kierowców i
Dróg
pieszych)
1.3.5
Oświetlenie uliczne miasta Bielska – Białej (Wymiana opraw
2005 - 2010
oświetlenia ulicznego oraz budowa nowych instalacji)
2005 - 2008
Zarząd
Zarząd
Zarząd
Wydział
Gospodarki
mieszkańców,
Komunalnej
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
1 500 000
źródła
finansowania:
środki z budżetu
miasta
4 126 000
źródła
finansowania:
budżet miasta, UE
– ZPORR, budżet
państwa
6 800 000
źródła
finansowania:
budżet miasta
1 450 000
źródła
finansowania:
budżet miasta,
3 025 000
(w latach 2005 –
2008)
źródła
finansowania:
budżet miasta,
Działanie 1.4. Rozwój infrastruktury społecznej, w tym bazy kulturalnej i turystycznej
1.4.1
Modernizacja stadionu miejskiego przy ul.Młyńskiej
Remont trybuny głównej, płyty stadionu, drogi dojazdowej oraz zakup 2005 – 2006
wyposażenia
zmodernizowany
obiekt,
zwiększenie
liczby
osób Wydział
korzystających z lokalnej bazy Inwestycji
sportowej,
Tak
2 500 000
źródła
finansowania:
budżet miasta, UE
– ZPORR
54
Nr
projektu
Termin
odniesieniu
Planu
Modernizacja odkrytej pływalni miejskiej „Panorama” przy ul.
Konopnickiej
•
Etap I - wymiana rurociagów technologicznych i sieci
2005 - 2006
1.4.2
wodnokanalizacyjnych
•
Etap II - modernizacja niecki sportowej i rekreacyjnej,
rozbudowa stacji uzdatniania wody basenowej
1.4.3
Zakupy inwestycyjne Bielskiego Centrum Kultury: zakup fortepianu
2005 - 2006
koncertowego, oświetlenia estrady plenerowej, samochodu dostawczego
Remont i rozbudowa Domu Pielgrzyma na cele noclegowogastronomiczno-informacyjne
•
I etap 2005 – projekty techniczne, remont muru z kapliczkami
wokół Kościoła i wykonanie nowego zagospodarowania terenu
związanego ze zgromadzeniami pielgrzymów do sanktuarium w 2005 - 2006
1.4.4
Hałcnowie (poszerzenie terenu na zgromadzenia do obrzędu
kultowego).
•
II etap 2006 – remont i dobudowa „sali spotkań” domu
Pielgrzyma.
Hala wystawiennicza adaptowalna do celów kulturalnych i sportowych
Stan zerowy hali oraz drogi i place- sierpień 2005.
1.4.5 •
•
Zakończenie budowy- czerwiec 2006.
2005 - 2006
1.4.6
Budowa krytych basenów
Basen kryty przy ul. Sosnkowskiego o wymiarach 25 m x 12,5 m wraz z 2005 - 2007
zapleczem. Basen kryty o wymiarach 25 m x 12,5 m wraz z zapleczem
1.4.7
Modernizacja stadionu miejskiego przy ul.Żywieckiej
Modernizacja płyty głównej boiska, modernizacja trybun otwartych,
2005 - 2007
montaż siedzisk, modernizacja zaplecza socjalnego pod trybuną krytą,
modernizacja boiska treningowego wraz z ułożeniem nawierzchni z
Instytucje
i
podmioty
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania w zł
wdrażaniu
Tak
5 490 000
źródła
finansowania:
budżet miasta, UE
– ZPORR,
zwiększenie
liczby
osób
korzystających z lokalnej bazy Bielskie Centrum
Tak
kulturalnej, zwiększenie liczby Kultury
ofert w zakresie kultury
1 110 000
źródła
finansowania:
budżet miasta, UE
– ZPORR,
powierzchnia
odrestaurowanych obiektów:
1800 m2, liczba nowych
miejsc
noclegowych:
80,
liczba osób korzystających
obiektu: 160 osób w ciągu
miesiąca
1 600 000
zmodernizowany
obiekt,
zwiększenie
liczby
osób Wydział
sportowej
Parafia
Rzymskokatolicka
p.w. Nawiedzenia Tak
N.M.P.
19 000 000
źródła
finansowania:
Bielsko- Wydana decyzja o
•
25
%
WZiZT
budżet miasta,
•
75%
UE – ZPORR,
25 579 000
źródła
zmodernizowany obiekt inf.
finansowania:
turystycznej,
zwiększenie Wydział
budżet miasta, UE
Tak
liczby osób korzystających z Inwestycji
–
ZPORR,
lokalnej bazy sportowej,
Totalizator.
Sportowy
zmodernizowany
obiekt,
11 500 000
zwiększenie
liczby
osób Wydział
źródła
Tak
finansowania:
sportowej
budżet miasta, UE
powierzchnia zaadaptowanego
obiektu 12 000 m2,
liczba Miasto
osób korzystających: 25 000 Biała
osób w ciągu roku
55
Nr
projektu
Termin
odniesieniu
Planu
Instytucje
i
podmioty
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania w zł
wdrażaniu
trawy syntetycznej, oświetlenie stadionu
1.4.8
1.4.9
– ZPORR,
Modernizacja obiektu Galeria Bielska BWA i zakupy inwestycyjne
Adaptacja poddasza na cele działalności kulturalnej, klimatyzacja i
ogrzewanie, adaptacja pomieszczenia na szatnię, przebudowa wyjścia
2005 - 2008
głównego z wymianą drzwi wejściowych, docieplenie fragmentu dachu,
adaptacja wnętrza na pokój gościnny, remont elewacji, wymiana części
stolarki okiennej, oświetlenie fasady
Modernizacja budynku oraz zakupy inwestycyjne Teatru Lalek
Banialuka
Elewacja i ocieplenie budynku, wykonanie wentylacji i klimatyzacji,
modernizacja kotłowni, remont elewacji, wymiana stolarki okiennej,
2005 – 2009
remont sceny głównej, ocieplenie dachu, zagospodarowanie strychu,
zakup samochodu, uzupełnienie systemu czujek p.poż., budowa
monitoringu, montaż windy dla niepełnosprawnych, budowa centrum
teatralno - wystawienniczego
Modernizacja budynków domów kultury
Miejski Dom Kultury przy ul. 1 Maja 12,
1.4.10 •
•
Dm Kultury w Hałcnowie przy ul. S.M. Szewczyk 1.
2005- 2008
Budowa utwardzonego pasa startowego na lotnisku sportowym w
Aleksandrowicach
2005 - 2009
1.4.11
Budowa pasa startowego o utwardzonej nawierzchni ok. 20 000 m2,
oświetlenie krawężnikowe, drenaż, odwodnienie pasa startowego
1.4.12 Budowa parku rekreacyjno-wypoczynkowego ul. Bartnicza
2005 - 2009
zmodernizowany
obiekt,
liczba
nowych
ofert Wydział Kultury i
programowych , zwiększenie Sztuki,
Galeria Tak
liczby osób korzystających z Bielska BWA
lokalnej bazy kulturalnej
zmodernizowany obiekt inf.
kulturalnej, zwiększenie liczby Wydział Kultury i
osób korzystających z lokalnej Sztuki UM, Teatr Tak
bazy kulturalnej, zwiększenie Lalek Banialuka.
liczby ofert w zakresie kultury
zmodernizowany
obiekt Wydział Kultury i
infrastruktury
kulturalnej, Sztuki,
Miejski Tak
nowe miejsca noclegowe,
Dom Kultury
Wydział
Inwestycji,
zmodernizowany
obiekt,
Lotnisko
Tak
zwiększenie ilości lotów
Sportowe
w
Aleksandrowicach
zmodernizowany
obiekt,
Wydział
zwiększenie
ilości
osób
Gospodarki
Tak
korzystających z lokalnej bazy
Miejskiej
rekreacyjnej
570 000
źródła
finansowania:
budżet miasta
1 580 000
źródła
finansowania:
budżet miasta,
856 000
źródła
finansowania:
budżet miasta,
4 025 000
źródła
finansowania:
budżet miasta,
598 000
źródła
finansowania:
budżet miasta,
56
Nr
projektu
Termin
odniesieniu
Planu
Leśniczówka Lipnik”.
•
Etap I 2005-2006 Naprawa najważniejszych uszkodzeń bryły
budynku Leśniczówki
•
Etap II 2006-2007 Remont Amfiteatru Lipnickiego
2005 - 2009
1.4.13
•
Etap III 2007-2008 Uporządkowanie otoczenia wokół
budynku Leśniczówki
•
Etap IV 2008-2009 Odtworzenie ścieżki spacerowej
pomiędzy Lipnikiem a Starconką
Realizacja Miejskiego Systemu Informacji (MSI)
1.4.14 Realizacja elementów Miejskiego Systemu Informacji
informacje ulicowe, informacje adresowe, punkty informacyjne
(MSI): 2005 - 2010
Modernizacja i rewaloryzacja budynku głównego Teatru Polskiego i
"Małej Sceny"
•
Etap I -Modernizacja "Małej Sceny" - dach, stolarka okienna,
2005 - 2012
1.4.15
modernizacja wnętrza, rewaloryzacja elewacji.
•
Etap II -Modernizacja budynku głównego - urządzenia
sceniczne, elewacja, dach, montaż centralnego termowentylatora.
Budowa ścieżek rowerowych
Odcinek wzdłuż ul. Antycznej do Zwardońskiej, odcinek wzdłuż ul. Ks.
1.4.16 Kusia od ul. Paproci do ul. Morelowej, odcinek wzdłuż ul. Wodnej od 2005-2012
ul. Wiśniowej do ul. Sobieskiego, wzdłuż ul. Zuchów od ul. Nad
Potokiem do Al. Boh. Monte Cassino
1.4.17
Modernizacja boiska piłkarskiegi LKS "Zapora" przy ul. Jaworzańskiej
Remont płyty boiska, drenaż płyty boiska, wymiana nawierzchni boiska,
2006 - 2008
budowa trybun dla widzów, rozbudowa szatni wraz z zapleczem,
wykonanie boiska treningowego
zmodernizowany
obiekt
infrastruktury
kulturalnej,
zwiększenie
ilości
osób
korzystających z lokalnej bazy
kulturalnej,
Instytucje
i
podmioty
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania w zł
wdrażaniu
Stowarzyszenie
„Lipnik”,
Rada
Osiedla
Lipnik,
Nadleśnictwo,
parafia
pw.
N.N.M.P.
w
Lipniku,
Polski
Tak
Związek
Pszczelarski, Koło
Łowieckie,
Szkoły:
Podstawowa
nr
13, Gminazjum nr
4, PTTK, LOP
lokalne punkty informacji Wydział Promocji
kulturalnej i turystycznej
Miasta
zmodernizowany obiekt infr.
kulturalnej, zwiększenie liczby
osób korzystających z lokalnej Teatr Polski
bazy kulturalnej, zwiększenie
liczby ofert w zakresie kultury
długość
wybudowanych
ścieżek
rowerowych,
Miejski
zwiększenie
ilości
osób
Dróg
korzystających
z
roweru
(rowerzystów)
zmodernizowany
obiekt,
zwiększenie
ilości
osób Wydział
sportowej
Zarząd
Tak
Tak
-
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
Wojewódzki
Konserwator
Zabytków, Miejski
Fundusz Ochrony
Środowiska,
Stowarzyszenie
„Lipnik”,
Sponsorzy,
Darczyńcy, środki
UE.
6 393 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
reklamodawcy
9 450 000
( w latach 2005 –
2008)
budżet miasta, UE
- ZPORR
3 000 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
FOŚiGW
410 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
Fundusz na Rzecz
Rozwoju
Infrastruktury
Lokalnej
57
Nr
projektu
Termin
odniesieniu
Planu
Instytucje
i
podmioty
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania w zł
wdrażaniu
Modernizacja obiektu Książnicy Beskidzkiej
Rozbudowa budynku Książnicy Beskidzkiej, remont dachu, wymiana
stolarki okiennej, odnowa elewacji, wymiana systemu p.poż., remont
2006 - 2009
1.4.18
sali odczytowej, modernizacja sieci komputerowej i zakup sprzętu
komputerowego, zakup regałów przesuwnych, zakup telebimu, zakup
urządzeń klimatyzacyjnych
zmodernizowany
obiekt,
Wydział Kultury i
liczba
nowych
ofert
Sztuki, Książnica
programowych , zwiększenie
Beskidzka
liczby osób korzystających z
lokalnej bazy kulturalnej
Modernizacja Kapieliska "START" przy ul.Startowej
Modernizacja niecek basenowych (niecki ze stali nierdzewnej) montaż
2006-2008
1.4.19
urządzeń technologicznych, budowa sanitariatów i przebieralni,
wymiana rurociągów, remont ciagów pieszych
zmodernizowany obiekt infr.
turystycznej,
zwiększenie Wydział
ilości osób korzystających z Inwestycji
lokalnej bazy sportowej
Tak
1.4.20 Turystyczna linia tramwajowa
nowy obiekt infrastruktury Bielskie
turystycznej,
ilość
osób Towarzystwo
korzystających
z nowego Tramwajowe,
obiektu w ciągu roku
Tak
2005 - 2007
23 695 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
środki
UE
ZPORR
9 500 000
źródła
finansowania:
budżet
miasta,
środki
UE
ZPORR
7 000 000
źródła
finansowania:
Bielskie
Towarzystwo
Tramwajowe
budżet
miasta,
środki
UE
ZPORR
58
Tabela 35. Priorytet 2: Tworzenie warunków dla pobudzenia rozwoju gospodarczego – między innymi poprzez rozbudowę infrastruktury technicznej, wspieranie
Nr
projektu
1
Termin
realizacji
Produkty i/lub Rezultaty i/lub Oddziaływania
(wg wniosków)
2
3
4
Instytucje
i
Zgodność
Planem
podmioty
Zagospodarowania
uczestniczące we
Przestrzennego
wdrażaniu
5
6
Poziom
nakładów/źródła
finansowania
7
Działanie 2.1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej
2.1.1
2.1.2
2.1.3
2.1.4
Budowa węzła drogowego Hulanka (Budowa
Śródmiejskiej Obwodnicy Miasta)
Budowa tunelu o długości 238 m, przebudowa
Al. Gen. Andersa na odcinku 860 m, budowa
ronda na skrzyżowaniu ulic Piastowska,
Konopnicka
i
Cieszyńska.
Przebudowa
infrastruktury.
Budowa ul. Klubowej odcinek od ul. Pirackiej do
ul. Piastowskiej
(Budowa Śródmiejskiej
Obwodnicy Miasta)
Budowa ul. Klubowej o długości 1400 m od ulicy
Pirackiej do ul. Piastowskiej wraz z zielonym
tunelem długości 150 m wiaduktem drogowym i
kolejowym oraz przebudową infrastruktury
technicznej.
Przebudowa Al. Armii Krajowej Etap I –
Kontynuacja robót odcinka od skrzyżowania z ul.
Boboli do skrzyżowania z ul. Młodzieżową dokończenie budowy ronda na skrzyżowaniu z ul.
Gościnną, chodników i ścieżki rowerowej,
budowa
zatok
autobusowych,
wykonanie
nawierzchni bitumicznej, budowa oświetlenia.
EtapII Odcinek od ul. Młodzieżowej do ul
Karbowej
Przebudowa ul. Olszówki
Odcinek od skrzyżowania z ul. Miłą do
skrzyżowania z ul. Młodzieżową. Obejmuje
budowę kanalizacji deszczowej wraz z
separatorami oraz remont istniejącej nawierzchni
jezdni chodnika. Przebudowa mostu na potoku
Olszówka. Długość ulicy 700 m.
2005
tunel o długości 238 m, przebudowana ulica o Miejski
dł. 860 m, skrócenie czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
2005
zielony tunel o długości 150 m, zbudowana ulica Miejski
o dł. 1400 m, skrócenie czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
2005
zmodernizowana
przejazdu
czasu Miejski
Dróg
Zarząd
2005
zmodernizowana ulica na dł. 700 m, skrócenie Miejski
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
ulica,
skrócenie
Tak
8 056 000
źródła finansowania:
kredyt EBI, środki
budżetowe
Tak
29 586 000
kredyt EBI, środki
budżetowe, środki UE
- ZPORR
Tak
9 100 400
kredyt EBI, środki UE
Tak
3 635 000
budżet miasta, środki
UE – ZPORR
59
Nr
projektu
2.1.5
Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Jeleniowej,
2005
ul. Anyżowej, ul. Małej Straconki
2.1.6
2.17
Przebudowa ul. Partyzantów w rejonie Szkoły
Podstawowej Nr 5
Wyburzenie trzech
budynków
przy ul.
Partyzantów, budowa dodatkowego pasa jezdni
oraz chodnika. Długość ulicy 500 m.
Przebudowa ul. Ks. Brzóski etap I od
ul.Legnickiej do ul. Wspólnej
Odcinek od skrzyżowania z ul. Legnicką do
skrzyżowania z ul. Wspólną. Jezdnia szerokości 7
m obustronne chodniki, budowa kanalizacji
deszczowej,
przebudowa
kolidującego
uzbrojenia. Długość ulicy 450 m.
Termin
realizacji
2005
2006
20052006
2.1.8
Budowa kanalizacji sanitarnej w dzielnicy Miasta
Bielsko-Biała - Mikuszowice Krakowskie – rejon
ulic Tkackiej i Prostej.
Uzyskano zgody mieszkańców, dokumentacja 2005
projektów w fazie opracowania, przewidywany 2006
termin uzyskania pozwolenia na budowę: koniec
maja 2005. Realizacja budowy kanalizacji: w
roku 2005 w okresie wrzesień-listopad.
2.1.9
Budowa kanalizacji sanitarnej w dzielnicy Miasta
Bielsko-Biała - Mikuszowice Krakowskie w
rejonie ulic: Wiklinowej, Rolnej, Monterskiej
Obecnie trwa uzyskiwanie zgód mieszkańców na
wejście w teren i opracowywanie dokumentacji 2005
projektowej, przewidywany termin uzyskania 2006
pozwolenia na budowę koniec czerwca 2005
Realizacja budowy kanalizacji: rozpoczęcie
koniec 2005 r., zakończenie 2006 r.
(wg wniosków)
Instytucje
i
Zgodność
Planem Poziom
podmioty
Zagospodarowania
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania
wdrażaniu
Długość
wybudowanej sieci kanalizacji
Wydział Ochrony
sanitarnej,
liczba
gospodarstw
Tak
Środowiska
domowych/budynków podłączonych do sieci
- zmodernizowana ulica na dł. 500 m, skrócenie Miejski
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
dł. sieci kanalizacji sanitarnej
4,6 km,
liczba
gospodarstw
domowych/budynków
podłączonych do sieci 167 szt., liczba osób
korzystających z sieci: 551, ilość oczyszczonych
- ścisków: 85M3/doba, poziom wskaźników
AQUA S.A.
fizykochemicznych oczyszczanych ścieków:
•
G/dm3:BZT5 – 15,
•
Zawiesina – 15,
•
Nog – 15 (10),
•
Pog – 1,5 (1),
dł. wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej 6,2
km; liczba gospodarstw domowych/budynków
podłączonych do sieci: 256 szt., liczba osób
korzystających z sieci: 845 osób, ilość
oczyszczonych ścieków: 130m3/doba, poziom
- wskaźników fizykochemicznych oczyszczanych
AQUA S.A.
ścieków:
•
G/dm3: BZT5-15,
•
Zawiesina – 15,
•
Nog – 15 (10),
•
Pog – 1,5 (1),
599 000
budżet miasta,
Tak
2 500 000
środki
z
budżetu
miasta
Tak
2 500 000
UE - ZPORR
Tak
2 777 930
środki AQUA S.A.,
środki UE - ZPORR
Tak.
3 825 454
środki AQUA S.A.,
środki UE - ZPORR
60
Nr
projektu
2.1.10
2.1.11
2.1.12
2.1.13
2.1.14
2.1.15
Przebudowa skrzyżowania ul. Grażyńskiego – ul.
Kwiatkowskiego
Budowa skrzyżowania typu rondo, przebudowa
kolidującego uzbrojenia.
Przebudowa skrzyżowania ul. Leszczyńska – ul.
Sempołowskiej
Budowa małego ronda, przebudowa kolidującego
uzbrojenia.
Przebudowa ul.Kolistej
Przebudowa jezdni, poszerzenie do 6 m, budowa
kanalizacji deszczowej, budowa obustronnych
chodników. Długość ulicy 1200 m. Kategoria
ulicy L 1 /2
Przebudowa ul. 11-Listopada, ul.Barlickiego,
ul.Przechód Schodowy
Remont nawierzchni ulicy 11-go Listopada na
odcinku od mostu na rzece Biała do ul.
Komorowickiej. Przebudowa schodów w ciągu
ul. Przechód Schodowy, przebudowa ul.
Barlickiego - wymiana nawierzchni, miejsc
postojowych, ciągów pieszych. Dł. ulicy 700 m.
Modernizacja skrzyżowania Al.Generała Andersa
i ul.Michałowicza
Budowa ekranów dźwiękochłonnych
Przebudowa układu komunikacyjnego w rejonie
ul. Międzyrzeckiej i Klubowej
Budowa drogi łączącej ulice Międzyrzecką i
Klubową po północnej stronie Al. Boh. Monte
Cassino. Stworzenie odpowiednich warunków
komunikacyjnych dla "Parku Przemysłowego i
Usługowego". Przebudowa odcinków dróg
miejskich w związku z modernizacją ulic
Bohaterów Monte Cassino, Warszawskiej,
Niepodległości
(wg wniosków)
Instytucje
i
Zgodność
Planem Poziom
podmioty
Zagospodarowania
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania
wdrażaniu
zmodernizowane skrzyżowanie
Miejski
Dróg.
Zarząd
zmodernizowane skrzyżowanie
Miejski
Dróg
Zarząd
20052007
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
20052007
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
20052007
zmodernizowane skrzyżowanie,
uciążliwości komunikacyjnych
zmniejszenie Miejski
Dróg
Zarząd
komunikacyjny, Miejski
Dróg
Zarząd
Termin
realizacji
2005
2006
-
2005
2006
-
2005
2007
- zmodernizowany
układ
skrócenie czasu przejazdu
Tak
1 500 000
budżet miasta
Tak
500 000
środki z budżetu
Tak
4 050 000
środki
z
budżetu
miasta, środki UE
Tak
4 070 000
budżet miasta,
Tak
3 550 000
budżet miasta,
Tak
14 500 000
UE - ZPORR
61
Nr
projektu
2.1.16
2.1.17
2.1.18
2.1.19
2.1.20
2.1.21
Przebudowa ul. Karpackiej
Przebudowa ul. Karpackiej od skrzyżowania z ul.
Gościnną do ul. Jazowej. Jezdnia szerokości 7 m,
obustronne chodniki, budowa pętli do zawracania
dla autobusów MZK przy ul. Jazowej, miejscowa
regulacja potoku, przebudowa kolidującego
uzbrojenia, budowa kanalizacji deszczowej i
oświetlenia ulicy. Długość ulicy 600 m.
Przebudowa ul. Nad Potokiem
Odcinek od skrzyżowania z ul. Wita Stwosza do
skrzyżowania z ul. Klubową - jezdnia szerokości
6 m obustronne chodniki, regulacja potoku
Starobielskiego,
przebudowa
kolidującego
uzbrojenia. Długość ulicy 800 m.
Budowa dróg na osiedlu Ks. Brzóski
Budowa ul. Legnickiej, ul. Sieradzkiej, ul.
Tarnowskiej. Budowa ulic o pełnej konstrukcji
wraz z chodnikami i systemem odwodnienia.
Przebudowa kolidującego odwodnienia. Długość
ww. ulic wynosi 1500 m
Przebudowa ul.Ks. Brzóski etap II od
ul.Wspólnej do ul. Wspólnej
Przebudowa jezdni od skrzyżowania z ul.
Lubelską do skrzyżowania z ul. Wspólną.
Poszerzenie jezdni do 6 m, budowa chodników,
odwodnienia,
przebudowa
kolidującego
odwodnienia. Długość ulicy 1700 m.
Budowa ul. Nowopiekarskiej
Budowa drogi dwujezdniowej czteropasmowej
od ul. Wyzwolenia do ul. Warszawskiej wraz z
węzłem na skrzyżowaniu z ul. Wyzwolenia,
mostem na rzece Biała oraz estakadą drogową
nad liniami PKP. Zakres obejmuje również
budowę kanalizacji deszczowej, oświetlenia i
przebudowę kolidującego uzbrojenia. Długość
ulicy 1700 m.
Przebudowa
skrzyżowania
ul.Katowickaul.Mazańcowicka
Budowa małego ronda lub skanalizowanie
Termin
realizacji
(wg wniosków)
Instytucje
i
Zgodność
Planem Poziom
podmioty
Zagospodarowania
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania
wdrażaniu
2005
2008
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
2005
2008
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
20052012
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
20052012
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
2005
2010
20062007
zmodernizowane
czasu przejazdu
skrzyżowanie,
skrócenie Miejski
Dróg
Zarząd
Tak
4 000 000
UE
Tak
9 600 000
budżet miasta,
Tak
30 000 000
budżet miasta
Tak
4 080 000
budżet miasta
Tak
8 000 000
UE - ZPORR
Tak
1 000 000
budżet miasta,
62
Nr
projektu
2.1.22
2.1.23
2.1.24
2.1.25
istniejących wlotów, przebudowa kolidującego
uzbrojenia, budowa chodników, wymiana
konstrukcji jezdni.
Przebudowa ul.Gościnnej
Przebudowa ulicy, poszerzenie jezdni, budowa
kanalizacji deszczowej, budowa obustronnych
chodników. Długość ulicy 1700 m.
Przebudowa ul. Młodzieżowej
Gminne Przebudowa ul. Młodzieżowej na
odcinku od Al. Armii Krajowej do potoku bez
nazwy wraz z budową drugiego odcinka do ul.
Kolistej. Jezdnia szerokości 6 m. Obustronne
chodniki, budowa kanalizacji deszczowej i mostu
na potoku bez nazwy. Długość ulicy 1100 m.
Przebudowa ul. Lipnickiej (Inwestycje drogowe
powiatowe)
Budowa odcinków kanalizacji deszczowej,
remont nawierzchni jezdni, budowa chodników.
Długość ulicy 2600 m.
Przebudowa ul.Witosa: przebudowa jezdni,
wzmocnienie konstrukcji, poszerzenie ulicy,
budowa chodników. Długość ulicy 3200 m.
Instytucje
i
Zgodność
Planem Poziom
podmioty
Zagospodarowania
uczestniczące we
Przestrzennego
finansowania
wdrażaniu
Termin
realizacji
(wg wniosków)
20062008
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
20062008
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
20062009
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
2006
2008
czasu przejazdu
Dróg
Zarząd
Tak
4 550 000
UE
Tak
3 550 000
budżet miasta,
Tak
10 000 000
źródła
finansowania
budżet miasta,
Tak
4 400 000
źródła finansowania
budżet miasta,
63
V. POWIAZANE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIALANIAMI
REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY / POWIATU /
WOJEWÓDZTWA
W wymienionych poniżej dokumentach wybrane działania kierunkowe przyczynią się do
realizacji priorytetów ZPORR, a w szczególności celu głównego Działania 3.2:
PRZECIWDZIAŁANIE MARGINALIZACJI SPOŁECZNEJ I EKONOMICZNEJ OBSZARÓW
RESTRUKTURYZOWANYCH.
16) STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA 2000-201523
Strategia jest koncepcją systemowego działania na rzecz długotrwałego i zrównoważonego
rozwoju regionu. Wyznacza przyszłą pozycję Województwa Śląskiego w Polsce i w Europie,
jako regionu nowoczesnego i konkurencyjnego. W Strategii Rozwoju Województwa
Śląskiego, przyjęte zostały dwa cele generalne, będące podstawą wyznaczenia priorytetów
(celów szczegółowych), na których skoncentrowane zostaną działania Samorządu
Województwa Śląskiego do roku 2015. Do celów generalnych zaliczono:
wzrost potencjału ludnościowego, kulturalnego, ekonomicznego oraz konkurencyjności
regionu w skali krajowej i międzynarodowej,
rozwój cywilizacyjny regionu, tworzenie nowych miejsc pracy oraz poprawa jakości życia
mieszkańców.
Dla osiągnięcia celów generalnych i wizji rozwoju konieczna jest koncentracja działań na
sześciu dziedzinach zwanych Priorytetami rozwoju Województwa Śląskiego, które są
podstawą kształtowania celów strategicznych. Wśród priorytetów tych, w kontekście
niniejszego Planu, należy wymienić:
Priorytet B – Umacnianie solidarności i więzi międzyludzkich, poprawa stanu zdrowia
oraz bezpieczeństwa socjalnego i publicznego mieszkańców
Rozwój gospodarczy regionu musi być ściśle powiązany z polepszeniem jakości życia
mieszkańców. Przyjazne warunki życia oznaczają powszechny i dobry dostęp mieszkańców
do: opieki zdrowotnej, systemu pomocy społecznej, mieszkań, instytucji kultury, sportu
i rekreacji oraz zapewnienie bezpieczeństwa zarówno socjalnego, jak i publicznego.
Priorytet D – Rozbudowa oraz unowocześnienie systemu transportowego
i komunikacyjnego
Rozwój województwa powinien opierać się między innymi na rozbudowie nowoczesnego
systemu transportowego, komunikacyjnego i informacyjnego. Udrożnienie i integracja układu
komunikacyjnego oraz zwiększenie dostępności transportowej regionu przyczyni się do
poprawy płynności i drożności układów drogowych oraz rozwoju międzyregionalnej
i międzynarodowej wymiany gospodarczej województwa.
Priorytet E – Wzrost innowacyjności i konkurencyjności gospodarki, w tym małych
i średnich przedsiębiorstw
Zakłada się pilną potrzebę wzmocnienia innowacyjności gospodarki regionu poprzez rozwój
nowych działalności, nowych produktów i nowych przedsiębiorstw. Jest to wymóg
wynikający z nieuchronności procesów schyłkowych, które dotykają tradycyjne sektory
gospodarki Województwa Śląskiego.
23
Uchwała Nr I/24/1/2000 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 25 września 2000 roku.
64
Priorytet F – Poprawa jakości środowiska przyrodniczego i kulturowego, w tym
zwiększenie atrakcyjności terenu
Poprawa jakości środowiska przyrodniczego Województwa Śląskiego oznaczać będzie:
zmniejszenie ilości zanieczyszczeń odprowadzanych do wód i gruntów, budowę systemu
oczyszczalni ścieków, ograniczanie zanieczyszczeń powierzchniowych gruntów. Istotna
będzie racjonalna gospodarka odpadami poprzez stworzenie infrastruktury do wtórnego
wykorzystania odpadów, a także usuwania i bezpiecznego unieszkodliwiania odpadów
niebezpiecznych. Duże znaczenie będzie miała budowa systemu retencji wód
powierzchniowych, ograniczenie nadmiernego ich zasolenia, a także objęcie szczególną
ochroną najbardziej zasobnych zbiorników wód podziemnych. Zwiększeniu atrakcyjności
terenu województwa będzie także sprzyjać zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza oraz
ochrona zasobów leśnych
17) STRATEGIA ROZWOJU BIELSKA – BIAŁEJ DO 2010 ROKU24
Generalny cel kierunkowy, sformułowany w Strategii to:
„Kształtowanie Bielska-Białej - stolicy Podbeskidzia, jako wielofunkcyjnego miasta
o coraz lepszych warunkach życia mieszkańców oraz wysokiej dynamice rozwoju
gospodarczego, chroniącego wartości historyczno-kulturowe i ekologiczne, otwartego na
inwestorów, turystów i współpracę międzynarodową oraz wzrastającej randze w kraju
i w Europie”. Zdefiniowane w Strategii cele główne to:
C-1: Poprawa warunków zamieszkania, obsługi i wypoczynku mieszkańców,
C-2: Ochrona dziedzictwa historyczno-kulturowego, walorów i zasobów środowiska
przyrodniczego oraz wzrost atrakcyjności miasta dla turystów,
C-3: Tworzenie jak najlepszych warunków dla rozwoju nowoczesnej gospodarki, usług
wyższego rzędu oraz współpracy międzynarodowej,
C-4: Zapewnienie sprawnego funkcjonowania infrastruktury technicznej oraz ładu
funkcjonalno-przestrzennego Miasta.
Cele główne Strategii stanowiły naczelną wytyczną dla formułowania priorytetów niniejszego
Planu, opisanych w rozdziale III: ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI
NA OBSZARZE MIASTA
Strategia Rozwoju założyła dwa warianty:
Wariant I – prorozwojowy z uwzględnieniem uwarunkowań ekologicznych,
Wariant II – trwałego i zrównoważonego rozwoju.
Wariant I przewidywał tzw. „ekologizację” procesów rozwoju społeczno-gospodarczego
i zagospodarowania przestrzeni Bielska-Białej, jako wstępnego etapu dochodzenia do
rozwoju zrównoważonego.
W Wariancie II dominować powinny działania instytucjonalne, organizacyjne i inwestycyjne
zmierzające m.in. do:
pełnego urzeczywistnienia zasad zrównoważonego rozwoju (ekorozwoju) Miasta,
sprawnie funkcjonującej infrastruktury technicznej, w tym układu komunikacyjnego
Miasta,
wyraźnego wzrostu jakości usług sfery społecznej,
kreowania pożądanych, jakościowych przemian gospodarczych (nowoczesna
i innowacyjna gospodarka) i przestrzennych (racjonalne rozmieszczenie funkcji na terenie
Miasta, dbałość o walory architektoniczne, urbanistyczne i krajobrazowe zabudowy),
24
Uchwała nr LXII/825/98 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z 16.06.1998 r.
65
pełnej rewitalizacji zabytkowych obszarów i kwartałów Miasta,
umacniania roli i znaczenia Miasta jako obszaru turystycznego,
zaspokojenia potrzeb w zakresie czynszowego budownictwa komunalnego oraz
stymulowania rozwoju budownictwa indywidualnego i innych form budownictwa,
stworzenia rynku nieruchomości dla potencjalnych nabywców i przyszłych inwestorów.
Oba warianty Strategii Rozwoju odmiennie podchodziły do poszczególnych sfer
funkcjonalnych Miasta i ich elementów. W Wariancie I dominowały: sfera infrastrukturalna
i gospodarcza, zaś podstawowym kierunkiem działań było podnoszenie atrakcyjności
lokalizacyjnej dla działalności wytwórczej i usługowej, eliminowanie najbardziej palących
problemów społecznych oraz poprawa stanu środowiska przyrodniczego. Wariant II
nastawiony był na trwałe przyspieszenie procesów rozwojowych, z jednoczesnym
optymalnym wyważeniem relacji między poszczególnymi sferami funkcjonalnymi
(harmonizacja rozwoju społeczno-gospodarczego i zagospodarowania przestrzeni
z wymogami ochrony środowiska przyrodniczego).
18) STUDIUM
UWARUNKOWAŃ
I
KIERUNKÓW
25
PRZESTRZENNEGO BIELSKA-BIAŁEJ
ZAGOSPODAROWANIA
Studium przyjęło generalny cel kierunkowy oraz główne – równorzędne względem siebie –
cele strategiczne rozwoju Miasta, uchwalone w „Strategii rozwoju Bielska-Białej do roku
2010”.
Studium Gminy ustaliło następujące kierunki zagospodarowania przestrzennego:
K1 - ukształtowanie sprawnego układu komunikacyjnego miasta dla obsługi ruchu
zewnętrznego o charakterze międzynarodowym i krajowym oraz ruchu
wewnętrznego;
K2 - pozyskanie i przygotowanie terenów dla inwestycji z zakresu wytwórczości i
usług komercyjnych, inwestycji publicznych i mieszkalnictwa;
K3 - wykreowanie miejskiego systemu przyrodniczego;
K4 - rozbudowę systemu gospodarki ściekami i budowę nowoczesnego składowiska
odpadów miejskich;
K5 - sukcesywną rewaloryzację zabytkowej substancji miasta.
Kierunki zagospodarowania odniesiono do stref polityki przestrzennej:
Strefy I tj. strefy mieszkalnictwa,
Strefy II tj. strefy komercyjno-wytwórczej,
Strefy III tj. strefy ograniczonego zainwestowania,
Strefy IV tj. strefy środowiska przyrodniczego.
W obrębie stref polityki przestrzennej ustalono przystąpienie do działań, ukierunkowanych na
osiągnięcie zamierzonych celów rozwoju gminy.
Zestaw działań Opisany w rozdziale III – Zadania polegające na poprawie sytuacji na
obszarze Miasta, pozwala na zdefiniowanie projektów i zadań w pełni wpisujących się
w wytyczne, ustalonych w Studium, kierunków rozwoju przestrzennego Bielska-Białej.
25
Uchwała NR XXII/252/99 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z 21.12.1999 r.
66
19)
DOKUMENTY DOTYCZĄCE
SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH
POLITYK
W
RÓŻNYCH
SEKTORACH
Bielsko-Biała dysponuje rozbudowanym i profesjonalnie opracowanym planistycznym
systemem rozwoju Miasta. Polityki i programy sektorowe, stanowiące instrument wdrożenia,
wyżej opisanych, dokumentów
o charakterze strategicznym, przyjmowane były
przez Radę Miejską odpowiednimi Uchwałami. Poniżej dokonano syntetycznego przeglądu
tych polityk w kontekście realizacji celów działania 3.2 ZPORR.
Mieszkalnictwo
Założenia polityki mieszkaniowej w Bielsku – Białej26 określają drogę dojścia do celów
poprzez szereg instrumentów, wśród których należy wymienić:
wzrost zasobów mieszkaniowych uzyskany przez stymulowanie i bezpośredni udział
gminy w zwiększeniu budownictwa mieszkaniowego,
poprawę jakości życia w zasobach mieszkaniowych m.in.:
o ożywienie działalności remontowo – modernizacyjnej, pozwalającej na
podnoszenie standardu i obniżenie kosztów eksploatacji,
o rewitalizacji zwartych części Miasta, począwszy od Bielskiej Starówki,
o udziału Gminy w organizacji przekształceń i adaptacji kwartałów
poprzemysłowych,
o termorenowacji budynków,
bezpośrednią pomoc mieszkaniową, kierowaną do najuboższych gospodarstw
domowych.
Polityka Miasta dotycząca rewitalizacji Bielskiej Starówki
Strategia Rewitalizacji Bielskiej Starówki 27
Przyjęta przez Radę Miejską w Bielsku-Białej Strategia Rewitalizacji Bielskiej Starówki,
wskazała warunki powodzenia rewitalizacji istniejących zasobów, a wśród nich:
stworzenie reguł gospodarowania mieniem i zasad działania w ramach tzw. operacji
programowanej,
działania operacyjne podjęte w ramach lokalnej polityki mieszkaniowej gminy,
klimat zaufania i ciągłość działań,
zróżnicowane zachęty finansowe do podjęcia prac
w zależności od scenariuszy
inwestorskich,
zaangażowanie władz komunalnych,
stała strategia działań oraz pragmatyczne (niekiedy punktowe) traktowanie
poszczególnych zadań realizacyjnych, jako istotna zasada w pracy operatora,
tworzenie "reguł partnerstwa" dla rewitalizacji.
Program rewitalizacji Bielskiej Starówki 28
Program rewitalizacji Starówki (marzec 2004) w znacznym stopniu adaptuje instrumenty,
zapisane w Strategii Rewitalizacji. W szczególności Program wskazuje szereg zasad
gospodarowania mieniem na terenie Starówki.
Program podsumowany jest Memorandum, zawierającym wnioski końcowe, podkreślające,
że:
26
Uchwała Rady Miejskiej z 1996 roku.
Uchwała Nr LXIII/848/98 z dnia 18.06.1998 r.
28
Uchwała Nr XXXI/964/2004 z dnia 6 lipca 2004 r.
27
67
przeprowadzenie rewitalizacji bielskiej Starówki wymaga ogromnego wysiłku
finansowego i organizacyjnego ze strony Miasta oraz pozostałych właścicieli
i użytkowników,
zaangażowanie pieniędzy publicznych na początku procesu rewitalizacji, uzasadnia tzw.
"efekt mnożnikowy", będący wskaźnikiem sukcesu całości działań,
konsekwentne i zorganizowane prowadzenie programu rewitalizacji, ożywienie
gospodarcze tego obszaru i znacząca zmiana kondycji budowlanej obiektów powinny,
w niezbyt długiej perspektywie czasowej, przynieść wymierne korzyści w zakresie zmian
społecznych i ekonomicznych,
prowadzenie konsekwentnej i planowanej polityki prywatyzacyjnej zasobów lokali
mieszkalnych i użytkowych powoduje zmniejszenie udziału środków finansowych
z budżetu Miasta w utrzymaniu i modernizacji nieruchomości na rzecz zwiększającego się
udziału finansowego współwłaścicieli i właścicieli prywatnych.
Rozwój przedsiębiorczości – gospodarowanie gruntami dla rozwoju
Rada Miejska w dniu 27.04.2004 r. przyjęła „Program pomocy regionalnej dla przedsiębiorców i
pomocy horyzontalnej dla małych przedsiębiorców, udzielanej w Gminie Bielsko-Biała”.29
Zgodnie z wcześniejszą uchwałą w sprawie zwolnień od podatku od nieruchomości gruntów,
budynków lub ich części, budowli lub ich części, przeznaczonych na prowadzenie działalności
gospodarczej, przyjęto formę pomocy, polegającą na zwolnieniach z podatku od
nieruchomości30.
Program pomocy regionalnej dla przedsiębiorców
Program pomocy regionalnej przeznaczony jest dla przedsiębiorców inwestujących na terenie
gminy Bielsko-Biała. Pomoc ma być ukierunkowana na wspieranie nowych inwestycji lub
tworzenie nowych miejsc pracy związanych z nową inwestycją. Przyjętą formą pomocy jest
zwolnienie od podatku od nieruchomości. Uchwała określiła następujące główne warunki
dopuszczalności pomocy31:
zawarcie umowy dzierżawy gruntu położonego na terenie Parku Przemysłowego
i Usługowego i przeznaczenie go pod nowe inwestycje polegające na uruchomieniu
działalności produkcyjnej lub usługowej,
udzielanie pomocy tylko w odniesieniu do inwestycji planowanych, a nie
zakończonych,
dokonanie nowej inwestycji, o wartości nie mniejszej niż 100 000 zł,
utworzenie co najmniej 15 nowych miejsc pracy w pełnym wymiarze czasu pracy,
wyłącznie dla mieszkańców Gminy Bielsko-Biała,
utrzymanie zwiększonego poziomu zatrudnienia przez cały okres zwolnienia,
założony system sprawozdawczości.
W przypadku, gdy kwota planowanej pomocy regionalnej na nowe inwestycje dla jednego
przedsiębiorcy, łącznie z pomocą uzyskaną przez niego w ciągu 3 ostatnich lat, przekracza
100 000 €, bądź przedsiębiorca prowadzi działalność w transporcie, pomoc może być
udzielona po spełnieniu warunków dotyczących udziału własnego przedsiębiorcy (co
najmniej 25%) oraz zobowiązania go do prowadzenia działalności co najmniej przez 5 lat od
dnia udzielenia pomocy. Maksymalna intensywność pomocy wynosi dla MŚP,
(z wyjątkiem prowadzących działalność w sektorze transportu) – 65% kosztów
kwalifikujących się do objęcia pomocą, a w przypadku pozostałych przedsiębiorców - 50 %
takich kosztów.
29
Uchwała Nr XXVIII/854/2004.
Uchwała Nr XX/677/2003 z dnia 2.12.2003 r
31
Zgodne z § 1, 2 i 3 pow. cyt. uchwały z 2003 r.
30
68
Program obowiązuje w latach 2004-2006. Okres zwolnienia z podatku uzależniony jest od
ilości utworzonych
i utrzymanych miejsc pracy. Adresatami pomocy są
przedsiębiorcy spełniający te warunki dopuszczalności. Prawo do zwolnień nie dotyczy
przedsiębiorców, którzy podejmują inwestycje związane z budową obiektów handlowych
i inwestycje związane z istniejącymi obiektami handlowymi o powierzchni powyżej 200
metrów kwadratowych.
Program pomocy horyzontalnej dla małych przedsiębiorców
Program pomocy horyzontalnej przeznaczony jest dla małych przedsiębiorców tworzących
nowe miejsca pracy. Istotą programu jest pomoc na utworzenie nowych miejsc pracy
w formie zwolnienia od podatku od nieruchomości. Warunki uzyskania pomocy są
następujące:
utworzenie co najmniej 3 nowych miejsc pracy – w pełnym wymiarze czasu pracy,
wyłącznie dla mieszkańców Gminy Bielsko-Biała,
utrzymanie zwiększonego poziomu zatrudnienia przez cały okres zwolnienia,
złożenie oświadczenia32, w którym zostanie udokumentowane spełnienie warunków
uprawniających do zwolnienia.
Udzielone zwolnienie od podatku od nieruchomości przysługuje małemu przedsiębiorcy na
okres 2 lat. W przypadku, gdy kwota planowanej pomocy horyzontalnej na utworzenie
nowych miejsc pracy dla jednego przedsiębiorcy, łącznie z pomocą uzyskaną przez niego
w ciągu 3 ostatnich lat, przekracza 100 000 €, bądź przedsiębiorca prowadzi działalność
w transporcie, pomoc może być udzielona po spełnieniu następujących warunków:
pomoc jest udzielona na czas określony (2 lata),
jest uzależniona od zachowania przez określony czas (2 lat) nowych miejsc pracy,
maksymalna intensywność pomocy wynosi:
a. w przypadku małych przedsiębiorców (z wyjątkiem prowadzących działalność
w sektorze transportu) – 65 % kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą,
b. w przypadku małych przedsiębiorców prowadzących działalność w sektorze
transportu – 50 % kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą,
c. w przypadku pomocy w celu utworzenia nowych miejsc pracy dla osób
niepełnosprawnych, wielkość pomocy może wynosić do 150% maksymalnej
wielkości pomocy określonej dla danego obszaru, na którym przedsiębiorca
prowadzi działalność.
Program obowiązuje w latach 2004-2006. Adresatami pomocy są mali przedsiębiorcy, którzy,
jak wyżej wskazano, utworzą co najmniej 3 nowe miejsca pracy – w pełnym wymiarze czasu
pracy, wyłącznie dla mieszkańców Gminy Bielsko-Biała. Prawo do zwolnienia nie obejmuje
przedsiębiorców zwiększających zatrudnienie w związku z inwestycją związaną z budową
obiektów handlowych i zwiększających zatrudnienie w istniejących obiektach handlowych
o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych.
Polityka ekologiczna – Program ochrony środowiska Miasta BielskaBiałej33
„Program ochrony środowiska Miasta Bielska-Białej” określa politykę środowiskową, ustala
cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania środowiskowego,
odnoszące się do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów.
Poszczególne elementy polityki ekologicznej Miasta zostały szczegółowo przeanalizowane
32
33
Według wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały.
Uchwała Nr XXVIII/852/2004 Rady Miejskiej Bielska-Białej z dnia 27.04.2004 r.
69
i opisane. Program ochrony środowiska zawiera wnioski odnoszące się do poszczególnych
elementów ochrony.
W sferze ochrony powietrza, wskazać należy następujące uwarunkowania i sugestie zawarte
w „Programie ochrony środowiska…”:
Długoterminowe działania w zakresie ochrony powietrza na terenie Miasta Bielska-Białej
powinny skupić się na:
o ograniczaniu emisji zanieczyszczeń związanej z energetycznym spalaniem paliw
przy równoczesnym pełnym zaspokojeniu potrzeb cieplnych mieszkańców ze
swobodą wyboru sposobu ogrzewania pomieszczeń;
o rozwoju nowoczesnych sektorów przemysłowych na ściśle wyznaczonych
terenach (pod warunkiem przestrzegania standardów emisyjnych);
o wprowadzaniu nowoczesnych metod zarządzania środowiskowego w przemyśle.
Rola władz miejskich w realizacji tych celów polega przede wszystkim na:
o koordynowaniu działań związanych z realizacją programu ograniczenia niskiej
emisji i programu „Czyste powietrze w Bielsku-Białej”;
o prowadzeniu edukacji w zakresie oszczędnego gospodarowania energią;
o stymulowaniu proekologicznych działań w zakładach przemysłowych zarówno
poprzez egzekwowanie realizacji wymaganych prawem zobowiązań w tym
zakresie, jak i poprzez działania motywujące (pomoc w uzyskaniu funduszy i ulg,
wymianę informacji).
W zakresie walki z hałasem „Program ochrony środowiska” proponuje:
W ramach ograniczania uciążliwości dla środowiska, powodowanej przez transport,
działania długoterminowe powinny się skupić na rozbudowie i modernizacji układów
komunikacyjnych oraz optymalizacji wykorzystania istniejącej infrastruktury ze
szczególnym uwzględnieniem rozwiązań minimalizujących lub eliminujących
szkodliwy wpływ na środowisko.
Rola władz miejskich w realizacji tych celów polegać ma przede wszystkim na:
o stymulowaniu i koordynowaniu prac związanych z przebudową i reorganizacją
układu drogowego i zaplecza komunikacyjnego;
o kontroli nad organizacją i funkcjonowaniem transportu miejskiego;
o nadzorze nad prawidłową realizacją zabezpieczeń przed negatywnym
oddziaływaniem tras komunikacyjnych, takich jak ekrany akustyczne czy
ochronne pasy zieleni;
o prowadzeniu edukacji mieszkańców w zakresie proekologicznego
wykorzystania środków transportu.
„Program ochrony środowiska” w obszarze problemów związanych z geologią
i hydrogeologią, jako podstawowy instrument ochrony zasobów wód podziemnych wymienia
wydawane przez Urząd Miejski decyzje zatwierdzające projekty prac geologicznych na
wykonanie studni i przyjmowanie dokumentacji, ustalających zasoby eksploatacyjne wód
podziemnych ujęć oraz pozwolenia wodnoprawne. Poprawa jakości wód podziemnych może
być uzyskana dzięki budowie systemów kanalizacyjnych, szczególnie na terenach
stanowiących bazę rekreacyjną w podgórskiej części Miasta.
Realizacja kompleksowego programu porządkowania gospodarki wodno-ściekowej na terenie
Miasta w latach 2004-2010,w zdecydowany sposób uzależniona jest od pozyskania
odpowiednich środków finansowych z Unii Europejskiej. W odniesieniu do zasobów
wodnych „Program ochrony środowiska” zawiera następujące wnioski:
70
Korzystne uwarunkowania w realizacji programu ochrony zasobów wód tkwią w:
o rezerwach w zdolności produkcyjnych istniejących stacji i ujęć
wodociągowych;
o możliwości rozbudowy systemu;
o rezerwie przepustowości oczyszczalni ścieków w Wapienicy.
Ograniczenia w realizacji programu wynikające z funkcjonowania infrastruktury
technicznej to:
o brak nowoczesnej stacji uzdatniania wody (przewidywane są wyższe
wymagania
w zakresie docelowym jakości wody);
o awaryjność sieci;
o niedostateczna ilość zbiorników wyrównawczych, hydroforni i sieci;
o niedostateczny rozwój systemu kanalizacyjnego;
o zły stan techniczny zbiorników przydomowych.
Do roku 2010 nie ma potrzeby zwiększenia ilości wody dostarczanej do BielskaBiałej, niezbędne natomiast staje się skoncentrowanie wysiłków w kierunku
racjonalizacji jej użycia oraz zmniejszenia strat.
Bielsko-Biała jest w pełni wyposażona w sieć wodociągową, a rozbudowa i budowa
sieci kanalizacji rozdzielczej obejmie docelowo ok. 100 % obszarów zabudowy (do
końca 2008 roku całe miasto zostanie skanalizowane).
Realizacja kompleksowego programu porządkowania gospodarki wodno – ściekowej
w Bielsku-Białej uzależniona jest od pozyskania odpowiednich środków finansowych
z Unii Europejskiej. W przypadku pozyskania wystarczających środków finansowych
(dotacji), zakładany docelowo stan wyposażenia w sieć kanalizacyjną byłby możliwy
do osiągnięcia w okresie 7 lat.
„Program ochrony środowiska” wskazuje, iż cele w zakresie ochrony przyrody, leśnictwa
i edukacji ekologicznej Miasta, powinno się realizować poprzez podjęcie działań:
formalnych: objęcie wskazanych obszarów odpowiednimi formami ochrony, po
uprzednim sporządzeniu dokumentacji projektowej;
w postaci otoczenia szczególną ochroną źródliskowych odcinków rzek i potoków,
renaturalizacji lasów w obszarach poza zainwestowaniem turystyczno-wypoczynkowym;
w postaci utworzenia systemu zieleni Miasta w oparciu o Ekologiczny System Obszarów
Chronionych;
rozwoju funkcji turystyczno-wypoczynkowej (ścieżki piesze, rowerowe, konne, trasy dla
narciarstwa śladowego i biegowego, wyznaczone miejsca do biwakowania itp.) bez
szkody dla środowiska przyrodniczego (eliminowanie dzikiego zagospodarowania
poprzez odpowiednie zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego),
selektywny dostęp do terenów najcenniejszych przyrodniczo, rygorystyczne
przestrzeganie wymagań ochrony środowiska w odniesieniu do nowo budowanych
obiektów turystycznych i rekreacyjnych, odpowiednia procedura lokalizacyjna chroniąca
tereny cenne przyrodniczo przed przeinwestowaniem (promowanie alternatywnych,
w odniesieniu do motorowego, środków transportu i rozwój systemu ścieżek rowerowych
i szlaków pieszych);
kształtowania świadomości i zachowań proekologicznych mieszkańców;
tworzących warunki dla rewitalizacji śródmiejskich zespołów i obiektów zabytkowych.
Głównym celem „Planu gospodarki odpadami”, przyjętego na okres do 2007 r., jest poprawa
stanu środowiska i zapobieganie zagrożeniom, w wyniku niekontrolowanego gromadzenia
odpadów, a także poprawa jakości życia mieszkańców oraz utrzymanie atrakcyjności
rekreacyjno-turystycznej.
71
Plan ten określa główne kierunki postępowania z odpadami komunalnymi:
odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji;
odzysk substancji, materiałów, energii z odpadów;
wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych
i poddanie procesom odzysku i unieszkodliwiania;
wydzielenie odpadów budowlano-remontowych ze strumienia odpadów komunalnych
i poddanie ich procesom odzysku i unieszkodliwiania;
wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie
ich procesom unieszkodliwiania.
Plan zakłada również wybudowanie instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji, stacji segregacji odpadów, instalacji odzysku
i recyklingu odpadów remontowo-budowlanych i wielkogabarytowych oraz budowę
Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych.
Ilość pozyskanych surowców wtórnych z prowadzonej selektywnej zbiórki odpadów jest w
Bielsku-Białej bardzo niska. Plan ustala osiągnięcie określonych poziomów odzysku
i recyklingu odpadów opakowaniowych. Wzrost ilości odpadów komunalnych poddawanych
procesom odzysku i unieszkodliwianiu (innym niż składowanie), w tym odpadów ulegających
biodegradacji, spowoduje zmianę składu deponowanych odpadów.
„Plan gospodarki odpadami” przewiduje, po wybudowaniu kompostowni, kompostowanie
osadów ściekowych razem z innymi odpadami organicznymi i wykorzystanie powstałego
kompostu na potrzeby zieleni miejskiej i w rekultywacji składowisk i terenów
poprzemysłowych oraz wykorzystanie osadów do celów nawozowych i rekultywacji terenów
zdegradowanych (rekultywacja składowisk komunalnych i przemysłowych).
Zgodnie z „Programem ochrony środowiska” celem strategicznym w zakresie transportu
do 2010 r. jest: „Rozbudowa i modernizacja układów komunikacyjnych oraz optymalizacja
wykorzystania istniejącej infrastruktury ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań
minimalizujących lub eliminujących szkodliwy wpływ na środowisko”.
Głównym działaniem zmierzającym do rozwoju systemu komunikacyjnego na obszarze
Bielska-Białej jest modernizacja sieci drogowej w kierunku zapewnienia komfortu
przemieszczania się przez miasto zarówno samochodów osobowych, jak i transportu
ciężkiego. Jako podstawową inwestycję Program wymienia budowę obejścia miasta od strony
wschodniej, która w znaczny sposób odciąży ruch przez śródmieście Bielska-Białej, przede
wszystkim wyprowadzając z tego obszaru ruch tranzytowy. Planowana jest również
modernizacja drogi prowadzącej do Krakowa oraz, w południowej części miasta, (Brama
Wilkowicka) budowa węzła łączącego ul. Bystrzańską i ul. Żywiecką z drogą ekspresową.
W perspektywie, do 2010 r., bierze się pod uwagę wdrożenie komputerowego systemu
sterowania ruchem ulicznym. Jako konieczne, wskazuje się także ciągłe realizowanie
inwestycji
w zakresie rozbudowy układu dróg rowerowych.
„Programem ochrony środowiska” definiuje krótkoterminową strategię w zakresie transportu
(do 2006 r.):
usprawnienie ruchu w centrum Miasta,
wzrost udziału mieszkańców w podróżach komunikacją zbiorową,
wzrost udziału ruchu rowerowego,
ograniczenie uciążliwości ruchu samochodowego dla środowiska,
dostosowanie lotniska do ruchu turystyczno-biznesowego małych samolotów.
72
Infrastruktura i usługi komunalne
Poniżej zawarto informacje na temat polityki Miasta w zakresie gospodarki komunalnej, nie
powtarzając zasad generalnych, wynikających z – opisanych powyżej – założeń „Programu
ochrony środowiska miasta Bielska-Białej.
Plan
rozwoju
kanalizacyjnych 34
i
modernizacji
urządzeń
wodociągowo-
Uchwała Rady Miejskiej w tej sprawie, określa zasady i plan rozwoju i modernizacji urządzeń
wodociągowo-kanalizacyjnych dla Bielska-Białej na lata 2004, 2005 i 2006. Zobowiązuje ona
Prezydenta Miasta do corocznego składania Radzie Miejskiej informacji z wykonania
planów. 35
Plan ma formę klasycznego programu inwestycyjnego, określającego zadania do realizacji
w poszczególnych latach, niezbędne nakłady oraz sposób ich finansowania.
Od 2005 roku przewiduje się współfinansowanie zadań ze środków Unii Europejskiej. W tym
roku planowane nakłady to 53 573 593 zł, przy udziale funduszy unijnych na poziomie
11 652 230 zł. Pozostałe środki pochodzić mają od przedsiębiorstwa wodociągowo –
kanalizacyjnego. Najbardziej kosztownym zadaniem roku 2005 będzie realizacja kanalizacji
sanitarnej dla dzielnicy Hałcnów i Lipnik w Bielsku-Białej (14 104 000 zł), kanalizacja
sanitarna Mikuszowic Krakowskich (7 800 000 zł), kontynuacja prac przy oczyszczalni
Komorowice oraz wymiana wodociągów.
Dla roku 2006 przyjęto analogiczny sposób finansowania programu. Sumę potrzeb określono
na 66 517 518 zł, przy udziale Unii Europejskiej w wysokości 27 587 000 zł. Najbardziej
kosztowne zadania w roku 2006, to: kanalizacja sanitarna dla dzielnicy Hałcnów i Lipnik
w Bielsku-Białej (23 411 000 zł), kanalizacja sanitarna dla dzielnic Stare Bielsko
i Komorowice Śląskie (10 000 000 zł) oraz wymiana 36,9 km wodociągów (11 600 000 zł).
Kontynuowane będą prace w oczyszczalni Komorowice.
Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe na obszarze gminy Bielsko-Biała
Politykę Bielska-Białej w sferze energetycznej Rada Miejska przyjęła w dniu 18.11.2003 r.
uchwałą w sprawie „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe na obszarze gminy Bielsko-Biała i rozpatrzenia wniosków oraz uwag zgłoszonych
w czasie wyłożenia projektu założeń do publicznego wglądu”.36
W zakresie organizacji i planowania zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe Miasta w horyzoncie średnioterminowym (5-10 lat) przyjęto następujące cele:
utrzymanie poziomu bezpieczeństwa zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe w stanie nie gorszym od istniejącego,
racjonalizację kosztów usług energetycznych (ogrzewanie pomieszczeń,
przygotowanie ciepłej wody użytkowej, ciepło procesowe w gospodarstwach domowych,
przemyśle itp.) przez utrzymanie cen ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych na
poziomie nie przekraczającym średniej ceny w dużych aglomeracjach miejskich, oraz
wdrażanie ekonomicznie uzasadnionej termo- i energomodernizacji budynków i urządzeń
odbiorców,
poprawę jakości powietrza przez ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł niskiej
emisji, głównie w centralnych dzielnicach na tyle, by roczne i dobowe stężenia
34
Uchwała Nr XIX/650/2003 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 18 listopada 2003 r.
Nie później niż nastąpi złożenie wniosku taryfowego przez „AQUA" S.A. – lokalne przedsiębiorstwo
wodociągowo – kanalizacyjne.
36
Uchwała Nr XIX/664/2003 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej.
35
73
zanieczyszczeń powietrza w monitorowanych punktach Miasta obniżyć do poziomu
dopuszczalnego,
poprawę sposobu komunikowania się ze społeczeństwem, zmierzającą do uzyskania
większej akceptowalności systemów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe.
W realizacji celów Bielska-Białej, odnośnie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe, preferuje się wariant zdecentralizowany, w którym Miasto przez
zatwierdzanie założeń i projektu planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe, spełnia rolę koordynatora w rozwoju poszczególnych systemów energetycznych.
Przystępuje się do realizacji poprzez rozwinięcie założeń do planu Miasta,
ukierunkowującego plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych i działania gminy,
a w szczególności:
możliwości realizacji rozwoju systemu ciepłowniczego, zmierzającego do osiągnięcia
możliwie najniższych kosztów usług ciepłowniczych i zdolnego do konkurencji z innymi
systemami energetycznymi;
dostosowania źródeł ciepła do planowanego zapotrzebowania na ciepło, przez
wskazanie niezbędnych działań modernizacyjnych i rozwojowych, umożliwiających
możliwie najniższe koszty zaopatrzenia w ciepło;
ograniczenia obciążenia środowiska naturalnego miasta poprzez likwidację
istniejących kotłowni i palenisk indywidualnych na paliwa stałe;
możliwości zagospodarowania lokalnych zasobów energii;
koordynacji i zgodności planów modernizacyjnych przedsiębiorstw energetycznych
z planami termomodernizacyjnymi dużych grup odbiorców (spółdzielnie mieszkaniowe,
administracje nieruchomości);
ustalenia przedsiębiorstw energetycznych odpowiedzialnych za zaopatrzenie w
energię elektryczną i paliwa gazowe;
wariantowych modeli działań organów samorządu lokalnego, wspomagającego
procesy termomodernizacyjne dużych grup odbiorców ciepła;
modelowe metody badań wpływu zmian mocy w systemie ciepłowniczym na jego
efektywność ekonomiczną.
W tworzeniu ładu energetycznego poprzez ekonomicznie i społecznie uzasadniony podział
rynku energii związanego z zaopatrzeniem Miasta w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe, przyjmuje się zasadę:
eliminowania nieefektywnych i nieprzyjaznych dla środowiska, rozproszonych
i punktowych źródeł ciepła, opartych na spalaniu węgla, na rzecz stosowania ciepła
sieciowego, energii elektrycznej, paliw gazowych i ciekłych, a w obszarach o małej
gęstości zapotrzebowania na ciepło, na certyfikowane kotły węglowe nowej generacji;
ekonomicznej konkurencyjności sieciowych systemów energetycznych w usługach
energetycznych (ogrzewanie pomieszczeń, przygotowanie ciepłej wody użytkowej, ciepło
procesowe), w których te systemy mogą fizycznie być stosowane z uwzględnieniem
oddziaływania na efektywność ekonomiczną systemu ciepłowniczego;
ochrony odbiorców miejskiego systemu ciepłowniczego na okres obowiązywania
„Założeń …”, poprzez konieczność wykonywania analiz wpływu zmian mocy
w miejskim systemie ciepłowniczym na jego efektywność ekonomiczną.
74
Polityka społeczna
Gminny program prac społecznie-użytecznych adresowany dla
bezrobotnych klientów Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Bielsku-Białej 37
„Gminny program prac społecznie – użytecznych” skierowany jest do osób bezrobotnych bez
prawa do zasiłku, korzystających ze świadczeń pomocy społecznej Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej. Jako cel główny przyjęto przeciwdziałanie całkowitemu wykluczeniu z
rynku pracy oraz łagodzenie negatywnych skutków bezrobocia.
Do podstawowych celów Programu należą:
umożliwienie pozyskania środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych
osób i rodzin z problemem bezrobocia, a w szczególności rodzin z dziećmi;
przeciwdziałanie skutkom długotrwałego bezrobocia, a m.in. pogłębianiu się poczucia
bezradności u klientów pozostających bez pracy i powstawaniu patologii życia
rodzinnego;
ocena funkcjonowania zawodowego klientów pomocy społecznej w zakresie realizacji
warunków zawartych umów oraz planowanie długoterminowej pracy socjalnej
dotyczącej stwierdzonych deficytów w tym obszarze funkcjonowania (dyscyplina,
staranność, odpowiedzialność, sumienność, zaangażowanie);
aktywizacja klientów długotrwale bezrobotnych;
przygotowywanie klientów MOPS do wymagań stawianych przez pracodawców na
rynku
pracy
(staranność
wykonania
zleconej
pracy,
odpowiedzialność,
uczciwość, dyspozycyjność, zaangażowanie etc.);
poprawa wizerunku Miasta pod względem czystości w okresie wiosenno-letniojesiennym i odśnieżania w okresie zimowym;
poprawa stanu odwodnienia w pasie drogowym;
poprawa stanu utrzymania miejskich terenów zielonych.
Program zakłada zatrudnianie bezrobotnych klientów MOPS do różnorodnych prac
porządkowych na terenie Miasta, wskazanych przez Urząd. Prace czystościowo-porządkowe
prowadzone są w następujących formach:
na wyznaczonych chodnikach i terenach,
na terenach parkingów miejskich w pasie drogowym,
na miejskich terenach zielonych,
w centrum Miasta – patrolowe sprzątanie,
na innych terenach wskazanych odrębnymi zleceniami przez Urząd,
zlecania innych prac w miejscach wskazanych przez MOPS, a uzgodnionych
z Prezydentem Miasta.
Inną formę zatrudnienia stanowią, wykonywane w Zakładzie Gospodarki Mieszkaniowej,
prace, polegających na utrzymaniu czystości na terenach nieruchomości gruntowych,
stanowiących własność gminy, a będących w administracji ZGM (tereny zielone osiedli,
drogi osiedlowe, chodniki przylegające do nieruchomości, place zabaw, boiska).
Uchwała przewiduje zatrudnianie klientów MOPS na umowy-zlecenia, na okres 2 tygodni,
lub l miesiąca.
20)
KOORDYNACJA Z INNYMI DZIAŁANIAMI OPERACYJNYMI MIASTA
Kluczowym elementem wdrożenia Planu jest koordynacja objętych nim przedsięwzięć
z innymi działaniami operacyjnymi Miasta. W dotychczasowej praktyce zarządzania Miastem
instrumentem koordynacji polityk i programów były: Czteroletni Plan Inwestycyjny Bielska–
37
Uchwała Nr XXVII/812/2004 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 6 kwietnia 2004 r.
75
Białej oraz Budżet Miasta. Koordynacja ta będzie pogłębiona dzięki równoległemu
opracowaniu szeregu programów, warunkujących wdrażanie instrumentów rozwoju, ujętych
w ZPORR i – szerzej patrząc – w NPR. Wśród wymienionych programów, wymaganych
w przypadku ubiegania się o współfinansowanie projektów z EFRR, w ramach priorytetu
3 ZPORR (Rozwój lokalny), należy wymienić:
„Plan Rozwoju Lokalnego Bielska – Białej” (niniejszy dokument),
„Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Bielsku – Białej”,
„Program Rewitalizacji Obszarów Miejskich w Bielsku – Białej”.
W przypadku Bielska–Białej społeczno – gospodarczego efektu synergii różnych działań i na
poziomie operacyjnym oczekiwać można także w związku z tym, że Miasto opracowuje (bądź
złożyło), równolegle z działaniami, objętymi niniejszym Planem, następujące projekty:
ZPORR Działanie 1.5:
Bielska sieć edukacyjna – e-zarządzanie oświatą,
SEKAP – System Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej
Województwa Śląskiego (udział we wspólnym projekcie);
ZPORR Działanie 2.2 – złożone zostały 2 projekty, dla studentów i dla uczniów:
Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne,
Stypendia dla potrzebujących pomocy studentów z Bielska – Białej;
SPO WKP Działanie 1.3 – projekt Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w BielskuBiałej pn. „Utworzenie Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego w Bielsku-Białej”
(projekt zatwierdzony do wsparcia przez Instytucję Zarządzającą – MGiP w ramach
Działania 1.3 "Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju firm" SPO – WKP).
Poza wymienionymi projektami planowane i opracowywane są dalsze działania w ramach
programu SPO Rozwój Zasobów Ludzkich:
Działanie 1.2 – w ramach schematu b (MOPS, Wydział Polityki Społecznej),
Działanie 1.3 – w ramach schematu b,
Działanie 1.5 – w ramach schematu a (MOPS i inne jednostki podległe Miastu
w ramach swej działalności związanej z zagadnieniem integracji zawodowej
i społecznej),
Działanie 1.6 – w ramach schematu a.
Poniżej zawarto syntetyczny opis głównych dokumentów operacyjnych komplementarnych
z niniejszym Planem. Dokumenty te zawierają szeroką listę projektów, ukierunkowanych na
realizację priorytetów i działań poszczególnych dokumentów.
Czteroletni Plan Inwestycyjny Bielska – Białej na lata 2005 - 200838
Wieloletni Plan Inwestycyjny (WPI) jest jednym z najważniejszych dokumentów
wyznaczających kierunki rozwoju miasta, umożliwiającyM koordynację przedsięwzięć
realizowanych przez gminę, jej jednostki oraz inne podmioty. Pozwala na określenie
optymalnej ścieżki finansowania przedsięwzięć z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym
oraz rozpoczęcie działań służących pozyskiwaniu środków finansowych ze źródeł
pozabudżetowych. Wieloletni Plan Inwestycyjny (WPI) Bielska – Białej stanowi kluczowy
zwornik całego systemu planowania, gdyż ujmuje w horyzoncie średnioterminowym
wszystkie inwestycje miejskie, opisane w wymienionych wyżej politykach.
Zadania zostały przedstawione w układzie klasyfikacji budżetowej.
Zadania WPI uporządkowane są w następujących działach:
transport i łączność,
38
Uchwała Nr XXXVIII/1219/2004 Rady Miejskiej w Bielsku – Białej z dnia 28 grudnia 2004 r.
76
turystyka,
gospodarka mieszkaniowa,
działalność usługowa,
administracja publiczna,
bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa,
oświata i wychowanie,
ochrona zdrowia,
pomoc i polityka społeczna,
edukacyjna opieka wychowawcza
gospodarka komunalna i ochrona środowiska,
kultura i ochrona dziedzictwa narodowego,
kultura fizyczna i sport.
WPI przewiduje złożony system finansowania zadań inwestycyjnych, z wykorzystaniem
środków własnych Gminy oraz źródeł zewnętrznych. Czteroletni Plan Inwestycyjny na lata
2005 –2008 zakłada nakłady na inwestycje w okresie czterech lat w wysokości ogółem 566
309 tys. zł, w tym:
•
środki własne - 254 672 (44,97 %),
•
środki Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – 203 420
tys. zł (10,28%)
•
Sektorowego Programu Operacyjnego Transportu (SPOT) – 58 237 tys. zł (10,28%),
•
Kredyt EBI – 18 763 tys. zł (3,31%),
•
Budżet Państwa, w tym Fundusz na Rzecz Rozwoju Infrastruktury Lokalnej – 10 026
tys. zł (1,77%),
•
FOŚiGW, FGZGiK – 8 667 tys. zł (1,53%),
•
Środki ZGO, ZGM – 2 707 tys. zł (0,48%),
•
Kredyt – 240 tys. zł (0,04%),
•
Środki Totalizatora Sportowego – 3 549 tys. zł (0,63%),
•
Środki prywatne (gestorzy sieci, reklamodawcy) – 6 028 (1,06%).
Największy udział w planowanych wydatkach inwestycyjnych stanowią wydatki działu
transportu i łączności. W planie na lata 2005 – 2008 ponad połowa środków (51%) planowana
jest na zadania z tego zakresu. Najważniejsze inwestycje dotyczące transportu
współfinansowane są przez Europejski Bank Inwestycyjny. Udział tych środków jest
znaczący i wynosi 25% środków planowanych na rok 2005 w dziale transportu i łączności,
który jest rokiem zakończenia realizacji tych zadań.
Podkreślenia wymaga znaczny udział w wydatkach inwestycyjnych działu kultury fizycznej i
sportu (10,4%).
Spośród 102 zadań ujętych w WPI, na realizację 28 zaplanowano pozyskanie środków
z funduszy europejskich w wysokości 261 657 tys. zł,
Plan przewiduje, w związku z aplikacją do funduszy europejskich i możliwością pozyskania
innych źródeł finansowania, urealnienie zadań w nim ujętych w następnych edycjach planów
inwestycyjnych.
Lokalny Program Rewitalizacji
Równocześnie z Planem Rozwoju Lokalnego opracowywany jest „Program Rewitalizacji
Obszarów Miejskich w Bielsku – Białej”, będący Lokalnym Programem Rewitalizacji w
rozumieniu ZPORR. Program Rewitalizacji Bielska – Białej zawiera opis niezbędnych
77
działań potrzebnych dla rozwoju gospodarczego rewitalizowanych terenów, proponowane
sposoby rozwiązywania problemów społecznych, a także kilkuletnie plany finansowe gminy
dotyczące rewitalizacji obszarów miejskich.
Program Rewitalizacji Bielska – Białej posiada charakter programu zintegrowanego,
w którym przewidziano do realizacji różne działania społeczno-gospodarcze z zakresu
aktywizacji terenu rewitalizowanego, występują w nim projekty różnych kategorii
beneficjentów końcowych przewidziane w Uzupełnieniu ZPORR dla Poddziałania 3.3.1.
Rewitalizacja Obszarów Miejskich.
Program Rewitalizacji definiuje obszar stosowania instrumentów poddziałania 3.3.1 ZPORR
oraz ustala następujące cele polityki Miasta w odniesieniu do rewitalizacji obszarów
miejskich:
Cel 1: Poprawa jakości życia i standardów rozwiązań funkcjonalno – przestrzennych,
Cel 2: Tworzenie warunków dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego,
Cel 3: Wspieranie integracji społecznej i przeciwdziałanie wykluczeniu.
W obrębie wskazanych celów i uszczegółowionych – a przypisanych tym celom działań –
określono 93 projekty ukierunkowane na rewitalizację. Obszar rewitalizacji obejmujący
zaledwie 7,64% powierzchni Miasta zamieszkiwany jest przez ponad połowę jego
mieszkańców.
Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Bielsku-Białej
Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego dla miasta Bielsko-Biała analizuje
bieżącą sytuację w funkcjonowaniu komunikacji indywidualnej i zbiorowej oraz wytycza
ramy rozwoju transportu publicznego. Jest dokumentem określającym w sposób
kompleksowy rozwiązanie problemów związanych z transportem publicznym realizowanym
na terenie i w najbliższym otoczeniu miasta.
Celem Zintegrowanego Planu Rozwoju Transportu Publicznego jest uporządkowanie działań
związanych z problematyką komunikacji i transportu publicznego w Bielsku-Białej, co
w konsekwencji doprowadzi do stworzenia jak najbardziej optymalnych warunków dla
zorganizowanego, bezpiecznego i sprawnego przemieszczania osób przy jednoczesnym
zapewnieniu pozycji uprzywilejowanej i priorytetowej dla transportu zbiorowego.
Rozwój transportu publicznego w Bielsku-Białej zmierza również do jak największego
ograniczenia uciążliwości transportu dla środowiska i w tym zakresie jest zgodny
z opracowanym dla miasta Bielsko-Biała Programem Ochrony Środowiska.
Cele szczegółowe Zintegrowanego Planu Rozwoju Transportu Publicznego w Bielsku-Białej
to:
zintegrowanie funkcjonujących na terenie miasta i okolic głównych podmiotów
realizujących zadania transportu publicznego: Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego,
Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Bielsku-Białej SA oraz PKP Przewozy
Regionalne Sp. z o.o. Śląski Zakład Przewozów Regionalnych, a także docelowo
połączenie w jeden podmiot Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego i PKS w BielskuBiałej SA,
wprowadzenie wspólnego systemu taryfowego, obejmującego wszystkie główne
podmioty realizujące zadania transportu publicznego na terenie miasta i okolic,
podniesienie jakości usług oferowanych przez przewoźników poprzez między innymi
unowocześnienie używanego taboru, stworzenie warunków zapewniających prawidłową
obsługę techniczną pojazdów, ograniczenie negatywnego wpływu zakładów na
środowisko,
likwidacja barier ograniczających dostęp do środków transportu publicznego osobom
niepełnosprawnym, poprzez sukcesywną wymianę eksploatowanego taboru autobusów na
niskowejściowe lub niskopodłogowe.
78
79
VI. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIAGNIĘĆ PLANU ROZWOJU
LOKALNEGO
Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Programu definiować można dwojako.
Ujęcie pierwsze uwzględnia fakt, że Plan Rozwoju Lokalnego ma, obok Czteroletniego Planu
Inwestycyjnego, charakter głównego średnioterminowego dokumentu operacyjnego Miasta.
W sytuacji Bielska-Białej oznacza to także, że Plan jest niezbędnym dokumentem przy
realizacji projektów kwalifikujących się w ramach Działania 3.2. Obszary podlegające
restrukturyzacji. W Działaniu tym przewidziane są do realizacji projekty, które mają wpływ
na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszaru Miasta oraz tworzące
warunki dla wzrostu zatrudnienia. Wskaźniki tak pojmowanego Planu przybierają postać
zagregowanych wskaźników osiągnięć poszczególnych projektów. Biorąc pod uwagę sposób
określania wskaźników w projektach, przewidzianych do współfinansowania przez Unię
Europejską, można byłoby odnieść się do trzech poziomów: produktów, rezultatów
i oddziaływań. Na poziomie całego Planu Rozwoju Lokalnego celowe byłoby ograniczenie
analizy do poziomu samych oddziaływań, określających długoterminowe konsekwencje
realizacji projektu. Konstrukcja wskaźników osiągnięć społeczno – gospodarczych
i przestrzennych Programu polegać miałaby na zsumowaniu efektów wszystkich,
dopuszczonych do ujęcia w Programie zadań. Opisana metoda konstrukcji wskaźników jest
poprawna metodologicznie i wykonalna, pod warunkiem, że poszczególne projekty są
należycie opisane w zakresie ich produktów, rezultatów i oddziaływań. Trzeba przy tym
wziąć pod uwagę, zgodnie z wytyczną IZ ZPORR z dnia 23 grudnia 2004 r., znak: DRR-II9520-2-MAJ/04, l.dz. 8283w/2004, z dniem 15 grudnia 2004 r. z systemu monitorowania
ZPORR usunięte zostały wskaźniki oddziaływania na poziomie projektu. W konsekwencji
beneficjent nie ma obowiązku uwzględniania tych wskaźników we wniosku aplikacyjnym ani
w sprawozdaniach. Istnieją, zatem obiektywne utrudnienia w określeniu tego typu
zagregowanych wskaźników Planu. Dodatkowym zagrożeniem metodologicznym opisywanej
metody jest ograniczenie się do zadań faktycznie zgłoszonych, co może nie odzwierciedlać
rzeczywistych potrzeb Miasta w zakresie restrukturyzacji społeczno – gospodarczej, a będzie
raczej oddawać potrzeby najbardziej przedsiębiorczych podmiotów.
Drugie ujęcie wskaźników Planu Rozwoju Lokalnego abstrahuje od informacji
jednostkowych o projektach i bazuje na zagregowanych danych statystycznych.
Ograniczeniem metodologicznym tego ujęcia jest konieczność uwzględnienia w PRL
konkretnych zadań. Oznacza to w praktyce, że brak odpowiednio przygotowanych projektów
uniemożliwi realizację teoretycznych wskaźników Programu.
Biorąc pod uwagę, przedstawione w Tabelach 37 i 38 części IV Planu projekty, a także
sposób ujęcia produktów, rezultatów i oddziaływań, za jedynie możliwą – na obecnym etapie
przygotowania PRL – przyjęto metodę drugą, zakładającą przewidywanie wskaźników
w oparciu o zagregowane dane o Mieście. Próbując zatem w sposób ekspercki określić skalę
oddziaływania Planu, autorzy przewidują, że w wyniku jego realizacji nastąpią, opisane
w tabeli poniżej, zmiany procentowe wybranych wskaźników, charakteryzujących sytuację
społeczno – gospodarczą Bielska-Białej.
80
Tabela 36. Teoretyczne wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego
Lp. Nazwa wskaźnika osiągnięć
Miernik wskaźnika
Stan
bazowy*
Wskaźnik bezrobocia wśród spadek bezrobocia
10,6%
mieszkańców Miasta
w Mieście
liczba nowych miejsc
Wzrost ilości miejsc pracy na
2
pracy na obszarze Miasta 65414**
terenie Miasta
(w okresie 2 lat)
-1,5
/
3
Wielkość migracji w gminie
saldo migracji w Mieście
1000
mieszk.
Wskaźnik
wykształcenia wzrost odsetka osób z
4
13,7%
mieszkańców Miasta
wyższym wykształceniem
Atrakcyjność
turystyczna ilość miejsc na widowni
5
obiektów
sportowo
– obiektów
sportowo
- 23000
rekreacyjnych
rekreacyjnych
Liczba
korzystających
z
wzrost
liczby
6
nowych ofert programowych
100%
korzystających
w zakresie kultury i turystyki
ilość
odpadów
Poziom segregacji odpadów
174,94
poddawanych segregacji
7
komunalnych
Mg
(w okresie 1 roku)
odsetek
ludności
Poziom obsługi mieszkańców
8
obsługiwanej
przez 94,9%
przez system kanalizacji
oczyszczalnie ścieków
długość
wybudowanych
dróg gminnych
Długość dróg publicznych o
9
32540 km
długość
nawierzchni twardej
zmodernizowanych dróg
gminnych i powiatowych
Rola transportu publicznego w udział
mieszkańców
10 systemie
transportowym korzystających ze środków 60-75%
Miasta
komunikacji zbiorowej
Rola przemieszczania się udział przemieszczania się
11 rowerem
w
systemie na
terenie
miasta 1,5%
transportowym Miasta
z wykorzystaniem roweru
Uwagi: *Stan bazowy podano na koniec grudnia 2003 r.
**Stan wg NSP 2002.
1
Zmiana
w Zmiana
w
okresie 2005 – okresie 2007 2006
2013
-1,5%
-2,5%
+2200
+4000
0
0,5% / 1000
mieszk. rocznie
+1%
+3%
+5%
+10%
+5%
+10%
100%
200%
do 97%
do 100%
+1400 m
+2000 m
+5750 m
+7000 m
0
0
+3%
+5%
Źródło: Opracowanie własne, Program Rewitalizacji Obszarów Miejskich w Bielsku-Białej, Zintegrowany Plan
Rozwoju Transportu Publicznego w Bielsku-Białej
81
VII. PLAN FINANSOWY NA LATA 2005 – 2006
Źródła finansowania Planu Rozwoju Lokalnego w latach 2005 – 2006 przedstawia poniższa
tabela. Zgodnie z wytycznymi „Podręcznika procedur wdrażania ZPORR”, oraz informacjami
zawartymi w WPI 2005 – 2008 planowane nakłady na realizację ujęto przy uwzględnieniu
następujących źródeł finansowania:
• budżet Miasta,
• UE – SPOT,
• UE – ZPORR,
• EBI,
• Budżet Państwa, w tym: Fundusz na Rzecz Rozwoju Infrastruktury Lokalnej skier. na
rozwój przedsiębiorczości,
• FOŚiGW, FGZGiK,
• Środki ZGO, ZGM,
• Totalizator Sportowy,
• Gestorzy sieci, Reklamodawcy
Plan finansowania PRL przedstawiony został jako ramowy, gdyż sposób finansowania
każdego z zadań będzie wynikał ze studium wykonalności lub biznes planu projektu.
W przypadku zadań finansowanych ze środków funduszy strukturalnych, ze względu na
zasadę refinansowania wydatków, zasadniczą kwestię stanowić będzie utrzymanie płynności
finansowej Miasta i konieczność stosowania instrumentów pomostowych.
Ramowy plan finansowania został opracowany na podstawie danych finansowych z WPI
2005 – 2008 oraz danych z Identyfikatorów zadań inwestycyjnych opracowanych przez Urząd
Miejski.
Ze względu na różną szczegółowość danych zawartych w Identyfikatorach zadań
inwestycyjnych ramowy plan finansowania PRL opracowano na dwóch poziomach:
• projektów ujętych w WPI 2005 – 2008 z podziałem na źródła finansowania,
• projektów nie ujętych w WPI 2005 – 2008,
oraz zagregowano dla horyzontu czasowego Planu.
Dla projektów nie ujętych w WPI 2005 – 2008 przyjęto następujące założenia:
• w „środkach innych” zostały uwzględnione środki AQUA S.A. w wysokości podanej
w Identyfikatorach zadań inwestycyjnych,
• w przypadku pozostałych „innych” źródeł (np. środki Stowarzyszenia „Lipnik”, Rady
Osiedla Lipnik, Nadleśnictwa, parafii pw. N.N.M.P. w Lipniku, Polskiego Związku
Pszczelarskiego, Koła Łowieckiego) założono, że będą partycypowały w 50%
kosztów stanowiących udział Miasta,
• wydatkowanie środków na rok 2005 i rok 2006 zostało zaproponowane na podstawie
opisów
przewidywanych
harmonogramów
realizacji,
zamieszczonych
w Identyfikatorach zadań inwestycyjnych
Do zagregowanego planu finansowania przyjęto założenie, że:
• po 2006 roku udział budżetu miasta w realizacji projektów wyniesie ok. 25%,
• środki UE i środki „inne” zostały zagregowane, ze względu na przewidywany
niewielki udział środków „innych”,
• założono, że udział środków UE oraz „innych” będzie stanowił 75% kosztów
realizacji projektów.
Ramowy plan finansowy przedstawia tabela poniżej.
82
Tabela 37. Ramowy plan finansowy Planu Rozwoju Lokalnego
Finansowanie projektów ujętych w WPI 2005 – 2008 w tys. zł
Wartość kosztorysowa:
Nakłady w latach Nakłady
po
Nakłady w 2005 r.
Nakłady w 2006 r
ok. 602 000 tys. zł
2005-2006
2006 roku
130 678
101 040
231 718
ok. 370 000
Ogółem, w tym:
Budżet miasta
65351
36639
101990
UE - ZPORR
41669
56816
98485
EBI
18763
0
18763
Budżet Państwa, w
tym: Fundusz na
Rzecz
Rozwoju
Źródła Infrastruktury
881
236
1117
finanLokalnej skier.
sowania na
rozwój
przedsiębiorczości
FOŚiGW, FGZGiK 846
1900
2746
Środki ZGO, ZGM 300
900
1200
Totaliz. Sport
0
3549
3549
Gestorzy
sieci,
2868
1000
3868
Reklamodawcy
Finansowanie projektów Planu nie ujętych w WPI 2005 – 2008 w tys. zł
Nakłady
po
Nakłady w latach
Nakłady w 2005 r. Nakłady w 2006 r.
2006 r.
2005-2006
ok. 44 000 tys. zł
(szacunek)
ok.13 100
ok.27 000
ok. 40 100
ok. 3 900
Ogółem, w tym:
ok. 3 400
ok.4 800
ok. 8 200
ok. 700
Źródła Budżet miasta
UE - ZPORR
ok. 7 000
ok. 900
ok. 7 900
ok. 3 200
finanok. 2 700
ok.21 300
ok. 24 000
0
sowania Środki inne
Zagregowany plan finansowania w tys. zł
Nakłady
po
Nakłady w latach
Nakłady w 2005 r. Nakłady w 2006 r.
2006
r.
ok. 648 000
2005-2006
(szacunek)
ok. 411 000
Ogółem, w tym:
143 778
128 040
271 818
Budżet
miasta
ok. 165 000
68 751
41 439
110 190
Źródła
UE
ZPORR
48 669
57 716
106 385
finanok. 281 000
sowania Środki inne
26 358
28 885
55 243
Źródło: Opracowane własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego
Całkowity koszt projektów zaproponowanych do realizacji Planu Rozwoju Lokalnego
w latach 2005 – 2006 wynosi ok. 272 mln zł. Przyjmując wysokość nakładów na zarządzanie
Programem na poziomie 0,5%, należy spodziewać się powiększenia kosztów o ok.
1 360 tys. zł.
83
VIII. SYSTEM WDRAŻANIA
System wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego w Bielsku – Białej winien, zgodnie
z „Podręcznikiem procedur wdrażania ZPORR”, wskazywać i określać prawną formę
zarządzającego programem.
Plany mają charakter operacyjny i jako takie winny identyfikować organizacyjne struktury
wdrażające planowane: cele, działania, zadania i ustalenia. Wśród struktur organizacyjnych
wymienić należy dwa typy podmiotów:
podmioty wykonawcze, czyli – wskazane w rozdziale poprzednim – jednostki realizujące
poszczególne zadania,
podmioty zarządzające, czyli jednostki koordynujące wdrożenie programu, jako całości, a
przy tym prowadzące monitoring i ocenę programu.
Dla określenia systemu wdrażania Planu, kluczowe znaczenie mają podmioty nim
zarządzające. Istnieją przy tym następujące struktury organizacyjne, które mogłyby być
bezpośrednio zaangażowane w zarządzanie Programem:
organy gminy, powołane do zarządzania samorządem miejskim, na podstawie
ustawowego umocowania (Rada Miejska, Prezydent Miasta),
komórka Urzędu Miejskiego (lub miejska jednostka zarządzająca, poza strukturą Urzędu
Miejskiego), na podstawie statutu Miasta i regulaminu organizacyjnego,
specjalny podmiot zarządzający Programem, o ile zostanie ustanowiony.
Niepodważalna rola organów Miasta w zarządzaniu Programem polega na jego
ukierunkowaniu, uchwaleniu, kontrolowaniu i ocenie z punktu widzenia lokalnej strategii
rozwoju. Odnosi się to szczególnie do kontekstu celów przygotowania Programu
(uszczegółowienie i wcielenie w życie instrumentów rozwoju Miasta, pozyskanie środków z
funduszy strukturalnych, etc.).
Wdrożenie Planu Rozwoju lokalnego wymaga szeregu działań, o charakterze wykonawczym,
które powinny stanowić wyłączne zadanie jednostki, określanej jako „Operator Planu”.
Zadania Operatora dotyczyć winny następujących elementów zarządzania Programem:
kontynuacji procesu planowania, w szczególności – w odniesieniu do zadań, których
realizacja kontynuowana będzie po 2006 r.,
realizacji Planu, w znaczeniu koordynacji i animowania działań administracji,
w kierunku przestrzegania zasad wdrożenia, wymagań wewnętrznych (Miasta)
i zewnętrznych (ZPORR), a także spójności Programu,
organizacji procesu upowszechnienia Planu i komunikacji społecznej, poza ścisłe grono
osób, związanych z samorządem Bielska – Białej (organizacje pożytku publicznego,
przedsiębiorcy, spółdzielnie mieszkaniowe, struktury partnerstwa publiczno –
prywatnego),
monitorowania realizacji Planu,
opracowania sprawozdań i dokonywania wewnętrznej oceny efektów Planu.
Operator musi dysponować mechanizmami motywacyjnymi, mogącymi zainteresować
użytkowników i potencjalnych inwestorów, a także pozwalającymi wzmacniać wiarygodność
Planu i wykazywać inwestorom ich interes w przystąpieniu do niego
Zarysowany powyżej ogólny zakres zadań operatora Planu obejmuje w praktyce szereg
działań, wymagających szerokiej wiedzy, obejmującej w szczególności:
problematykę badań ankietowych,
przygotowanie biznes – planów i studiów wykonalności zadań, pod kątem wymagań
ZPORR, a w przyszłości: regionalnego programu operacyjnego,
84
koordynację publicznych i prywatnych programów inwestycyjnych wraz i ich
finansowaniem i wdrażaniem,
kwestie bezrobocia i marginalizacji społecznej oraz włączania się w programy
zatrudnienia bezrobotnych,
animowanie partnerstwa różnych podmiotów, a w tym: ich identyfikację, określanie grup
interesów, zarządzanie konfliktami interesów i ich usuwanie, prowadzenie mediacji i
dochodzenie do konsensusu,
wymagania Unii Europejskiej w odniesieniu do wspierania rozwoju regionalnego
w kwestiach: sposobów finansowania, zasad udziału poszczególnych partnerów, etc.
Najprostszą formułą organizacyjną funkcjonowania Operatora jest umiejscowienie go
w strukturze Urzędu Miejskiego Bielska–Białej. W aktualnej strukturze Urzędu
najbardziej odpowiednią komórką wydaje się być Wydział Strategii i Rozwoju
Gospodarczego.
Do zakresu zadań tego Wydziału należą następujące sprawy:
Koordynacja prac nad opracowaniem strategii rozwoju miasta oraz jej aktualizacja,
Opracowywanie wniosków w zakresie strategii rozwoju,
Opracowywanie rocznych sprawozdań z realizacji zadań ujętych w strategii rozwoju
miasta,
Współdziałanie przy prognozowaniu zewnętrznych warunków rozwoju miasta i regionu,
Współdziałanie przy określaniu najważniejszych problemów społeczno-gospodarczych
rozwoju miasta,
Współpraca dotycząca zadań regionalnych ze Starostwem Powiatowym w Bielsku-Białej
oraz Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego,
Współpraca ze Starostwem Powiatowym oraz Urzędem Marszałkowskim Województwa
Śląskiego w zakresie opracowywania oraz aktualizacji strategii rozwoju,
Koordynacja, opracowanie oraz bieżąca aktualizacja w oparciu o strategię rozwoju
miasta, przy współudziale wydziałów Urzędu miejskiego, wieloletnich planów
inwestycyjnych,
Zakładanie spółek prawa handlowego z udziałem Gminy i pełnienie funkcji nadzoru
właścicielskiego,
Dokonywanie analizy sytuacji finansowej i ekonomicznej spółek oraz opracowywanie
wniosków w tym zakresie,
Współpraca z Radami Nadzorczymi spółek,
Prowadzenie spraw związanych z przekształceniami własnościowymi, organizacyjnymi i
restrukturyzacyjnymi przedsiębiorstw z udziałem kapitału Gminy,
Prowadzenie spraw związanych z nabywaniem i zbywaniem akcji i udziałów
w spółkach,
Prowadzenie rejestru zapytań, ofert inwestycyjnych wpływających do gminy oraz ich
rozpatrywanie,
Nawiązywanie kontaktów i analiza możliwości współpracy z potencjalnymi inwestorami
krajowymi i zagranicznymi, prowadzenie działań informacyjno-sondażowych,
Przygotowywanie oferty inwestycyjnej,
Przygotowywanie kompleksowej informacji i pomocy dla inwestorów przy wyborze
lokalizacji na inwestycje,
Organizacja misji gospodarczych Prezydenta Miasta,
Doradztwo dla inwestorów,
Współpraca z instytucjami rządowymi i pozarządowymi odpowiedzialnymi za promocję
gospodarczą,
Promocja gospodarcza Gminy,
85
Podejmowanie inicjatyw gospodarczych.
Wobec wyzwań w zakresie systemu zarządzania rozwojem Miasta, w powiązaniu
z polityką regionalną Unii Europejskiej, wydaje się celowe poszerzenie zakresu zadań
Wydziału Strategii i Rozwoju Gospodarczego o pełnienie funkcji Operatora Planu
w – opisanym wyżej – zakresie. Należy podkreślić, że Operator taki winien być także
organizatorem i animatorem współpracy różnych podmiotów publicznych i prywatnych.
86
VII. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI
SPOŁECZNEJ
1) SYSTEM MONITOROWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
W celu racjonalnego, sprawnego i efektywnego wykorzystania środków strukturalnych, Unia
Europejska nakłada na państwa członkowskie, obowiązek monitorowania wydatków
i efektów rzeczowych wdrażania programów operacyjnych39. Podręcznik wdrażania procedur
ZPORR definiuje monitorowanie jako proces systematycznego zbierania, raportowania
i interpretowania danych opisujących postęp i efekty programu. Tak rozumiany monitoring
spełnia także rolę systemu wczesnego ostrzegania o ewentualnych nieprawidłowościach.
W monitorowaniu brać winny udział wszystkie podmioty zaangażowane we wdrażanie Planu.
Instytucje zaangażowane w proces monitorowania
Do instytucji i podmiotów biorących udział w monitoringu Planu zaliczyć należy
w szczególności:
W odniesieniu do monitoringu projektów, otrzymujących wsparcie w ramach
Działania 3.2. ZPORR, i monitoringu ZPORR:
o Instytucja Płatnicza,
o Komitet Monitorujący ZPORR,
o Instytucja Zarządzająca ZPORR,
o Podkomitety Monitorujące Komponenty Regionalne ZPORR,
o Instytucja Pośrednicząca – Urząd Wojewódzki,
o Beneficjent,
o Jednostka Monitorująco – Kontrolna (EFRR lub EFS),
o Krajowa Jednostka Oceny;
W odniesieniu do monitoringu Planu:
o Radę Miejską w Bielsku-Białej,
o Prezydenta Miasta Bielska-Białej,
o Odpowiednie jednostki organizacyjne Urzędu Miejskiego lub jednostki Miasta,
odpowiedzialne za nadzór i kontrolę nad istotnymi dla procesu rozwoju
lokalnego,
o Operatora Planu,
W odniesieniu do monitoringu projektów ujętych w Planie:
o Odpowiednie jednostki organizacyjne Urzędu Miejskiego lub jednostki Miasta,
odpowiedzialne za nadzór i kontrolę, nad istotnymi dla rozwoju sferami,
o Operatora Planu.
Na poziomie monitorowania Planu głównym podmiotem, monitorującym oraz dokonującym
oceny osiągania założonych wskaźników, stać się powinien Operator Planu, a w odniesieniu
do osiągania celów szczegółowych i ogólnych – Rada Miejska w Bielsku–Białej oraz
Prezydent Miasta.
Sprawozdania z realizacji programów (rzeczowo-finansowe) przedkładane być powinny przez
Operatora Prezydentowi Miasta w cyklach kwartalnych i w formie sprawozdania rocznego,
a także załączane do sprawozdania z realizacji całego Planu Rozwoju Lokalnego
przedkładanego corocznie Radzie Miejskiej.
Jednostki organizacyjne Urzędu Miejskiego lub jednostki Miasta będą brały bezpośredni
udział w monitorowaniu projektów, zgłoszonych i zarządzanych przez siebie. Z drugiej strony
39
Rozporządzenie ramowe nr 1260/1999/WE, tytuł IV, rozdział I, art. 34 i dalsze.
87
mogą włączać się w proces monitorowania, w związku z udostępnianiem przez nie danych
o stanie spraw, prowadzonych przez Miasto i jego jednostki, a dotyczących inwestycji,
zgłoszonych jako projekty do Planu.
Rodzaje monitoringu i wskaźniki monitoringu
Jednym z celów monitoringu jest dostarczanie informacji o postępie realizacji i efektywności
wdrażania pomocy – na poziomie pojedynczego projektu i całego Planu. Zgodnie
z zasadami przyjętymi w „Podręczniku wdrażania…” w zależności od charakteru
dostarczanych danych, monitoring dzielimy na rzeczowy i finansowy. Zakłada się przyjęcie
tej systematyki dla Planu Rozwoju Lokalnego.
Monitoring rzeczowy
Monitoring rzeczowy dostarcza danych, obrazujących postęp we wdrażaniu Planu oraz
umożliwiających ocenę jego wykonania w odniesieniu do ustalonych celów.
Zgodnie z Uzupełnieniem ZPORR oraz wytycznymi Komisji Europejskiej, dane
wykorzystywane przy monitorowaniu powinny zostać skwantyfikowane i obrazować postęp
we wdrażaniu oraz rezultaty działań, w podziale na trzy kategorie wskaźników:
wskaźniki produktu, które odnoszą się do rzeczowych efektów działalności i są
liczone w jednostkach materialnych,
wskaźniki rezultatu, odpowiadające bezpośrednim i natychmiastowym efektom
wynikającym z wdrożenia Planu, które mogą mieć formę wskaźników materialnych
lub finansowych,
wskaźniki oddziaływania, obrazujące konsekwencje Planu, wykraczające poza
natychmiastowe efekty dla bezpośrednich beneficjentów (mogą przybrać formę
oddziaływań bezpośrednich, jak i oddziaływań pośrednich).
Wskaźniki produktów i rezultatów formułowane są już w trakcie opracowywania wniosków
o finansowanie poszczególnych projektów. Studia wykonalności projektów stanowią zatem
podstawę do monitorowania efektów rzeczowych przez odpowiednie podmioty.
Zgodnie z „Podręcznikiem wdrażania…” poziom wymaganej kwantyfikacji celów zależy od
rodzaju interwencji. W przypadku tych celów, które nie mogą być skwantyfikowane ex-ante,
wskaźniki będą musiały być dopracowane już we wczesnej fazie wdrażania.
Monitoring finansowy
Monitoring finansowy dostarcza danych, dotyczących finansowych aspektów realizacji Planu
i stanowi podstawę do oceny sprawności wydatkowania przeznaczonych na niego środków.
Na poziomie Planu zakłada się monitoring finansowy zgodnie z zapisami zawartymi
w UZPORR.
Oznacza to, iż odbywa się on w oparciu o sprawozdania – okresowe, roczne oraz końcowe
(obejmujące projekt, cele szczegółowe), które przedstawiane są:
Operatorowi Planu – w formie kopii sprawozdań, przedkładanych Instytucji
Zarządzającej przez beneficjentów projektów, które uzyskały wsparcie w ramach
Działania 3.2. ZPORR,
Operatorowi Planu – w formie sprawozdań, przedkładanych przez beneficjentów
Planu, którzy nie pozyskali środków z Funduszy Strukturalnych, ale rozpoczęli
realizację projektów, ujętych w Planie i wykorzystują inne publiczne źródła
finansowania, w tym środki Budżetu Miasta,
Prezydentowi Miasta – w formie sprawozdań przedkładanych przez Operatora Planu,
dotyczących finansowania w odniesieniu do Planu – w podziale na cele szczegółowe,
a w odniesieniu do projektów miejskich –
z realizacji poszczególnych projektów,
88
Radzie Miejskiej – w formie rocznych sprawozdań przedkładanych przez Operatora
Planu w zakresie realizacji i sposobu finansowania PRL.40
Dane zawarte w tych sprawozdaniach obejmować powinny wysokość wkładu finansowego,
pochodzącego ze środków publicznych (wydatki poniesione w okresie objętym
sprawozdaniem, wydatki poniesione od początku realizacji zadania, stan zaawansowania
realizacji zadania w ujęciu procentowym), z wyszczególnieniem:
wkładu wspólnotowego: ogółem oraz środków
z EFRR/EFS,
krajowego wkładu publicznego: ogółem oraz budżet państwa, budżet jednostek
samorządu terytorialnego szczebla regionalnego, budżet Miasta, inne środki publiczne
(fundusze celowe, środki specjalne),
środków z pożyczek na prefinansowanie,
środków z pożyczek Europejskiego Banku Inwestycyjnego,
środków prywatnych,
innych środków.
Dodatkowo sprawozdania winny zawierać informacje na temat postępu realizacji planu
finansowego odpowiednio projektu lub PRL, w okresie sprawozdawczym oraz prognozę
w tym zakresie na rok następny.41
Sprawozdawczość
Monitorowanie rzeczowe i finansowe odbywać się powinno na podstawie dostarczanych
sprawozdań z realizacji: okresowych, rocznych i końcowych. Sprawozdawczość zakłada
bieżący i periodyczny przepływ informacji, co pozwala na weryfikację nieprawidłowości w
procesie wdrażania i monitorowania Planu.
Elementami systemu sprawozdawczości są:
instytucje i podmioty otrzymujące i sporządzające sprawozdania, tu: Rada Miejska,
Prezydent Miasta, Operator Planu, beneficjenci,
przedmiot sprawozdania, tj. informacje o postępie realizacji projektu, celów
szczegółowych oraz całego Planu,
narzędzia sprawozdawczości, tj. sprawozdania, umowy o dofinansowanie i wnioski
aplikacyjne / o refundację;
okresy sprawozdawcze.
Kompleksowe sprawozdanie, obejmujące dane umożliwiające skuteczny monitoring
rzeczowy i finansowy, powinno zawierać
w szczególności:
informacje ogólne;
informacje dotyczące przebiegu rzeczowego realizacji projektu lub Planu;
o na poziomie Planu: informacje dotyczące: zgłoszonych do realizacji
projektów, podpisanych umów lub podjętych decyzji, celów głównych i
szczegółowych, stopnia osiągania założonych
w Planie wskaźników
monitorujących,
o na poziomie projektu: informacje dotyczące podpisanych umów lub podjętych
decyzji, stanu realizacji celów projektu, stopnia osiągania założonych w nim
wartości wskaźników;
40
Por.: Niżej. Te rozwiązania przyjęto również dla sprawozdawczości kompleksowej (obejmującej monitoring
rzeczowy).
41
Dokładne opisy systemu sprawozdawczości oraz Systemu Informatycznego Monitoringu i Kontroli ZPORR,
zawarte są w „Podręczniku wdrażania procedur ZPORR”.
89
informacje dotyczące postępu finansowego, według źródeł pochodzenia środków,
zawierające w szczególności zestawienie poniesionych wydatków, zrealizowanych
płatności oraz ocenę poziomu wykorzystania środków;
prognozę przebiegu realizacji Planu lub projektu w kolejnym okresie
sprawozdawczym – dla sprawozdań okresowych lub rocznych;
informacje na temat przestrzegania polityk Wspólnoty przy realizacji projektu lub
Planu;
informacje na temat wypełniania zobowiązań w zakresie informacji i promocji;
informacje na temat sprawności systemu realizacji;
informacje o napotkanych problemach, przeprowadzonych kontrolach oraz
stwierdzonych nieprawidłowościach.
Założyć należy, iż sprawozdanie okresowe może nie zawierać informacji, dotyczących
stopnia osiągania wartości wskaźników monitorujących rezultatu i oddziaływania, a jedynie
wskaźniki produktu.
Sprawozdania będą składane w formie zgodnej z zasadami, obowiązującymi przy składaniu
sprawozdań, odpowiadających wymaganiom każdego z podmiotów monitorujących.
Zasady pomiaru i doboru wskaźników monitorowania
Wskaźniki monitorowania podzielono na kategorie: produktu, rezultatu i oddziaływania.
Wszystkie wskaźniki mierzone będą cyklicznie. Częstotliwość pomiaru wskaźników jest
uzależniona od kategorii wskaźnika. Bazowym okresem, wobec którego porównywane są
zmiany wskaźników jest rok (lub jego ostatni kwartał) poprzedzający rok, w którym
rozpoczęto wdrażanie Planu.
Częstotliwość pomiaru w zależności od
sprawozdawczości przedstawia poniższa tabela.
kategorii
wskaźników
i
przedmiotu
Tabela 38. Częstotliwość sprawozdawczości z uwzględnieniem pomiaru wskaźników
Przedmiot
sprawozdawczości
Projekt
Działanie
Priorytet
Plan
Rozwoju
Lokalnego
Wskaźniki
produktu
Wskaźniki
rezultatu
Wskaźniki
oddziaływania
Podmiot
składający
sprawozdanie
Okresowo
corocznie lub po corocznie lub po
(co najmniej
zakończeniu
zakończeniu
Beneficjent
raz
na
projektu
projektu
kwartał)
corocznie
lub
okresowo
zgodnie z zapisami
(co najmniej
umowy
o corocznie
raz
na
dofinansowanie
kwartał)
działania
okresowo
(co najmniej
corocznie
corocznie
raz
na
kwartał)
okresowo
(co najmniej
corocznie
corocznie
raz
na
kwartał)
Podmiot
monitorujący
Prezydent
Miasta
(projekty
miejskie);
Operator
Planu
(wszystkie
projekty);
podmioty wynikające z
systemu
wdrożenia
ZPORR
(projekty
dofinansowane
z
EFRR/EFS);
Operator
Prezydent Miasta
Operator
Prezydent Miasta,
Rada Miejska
Prezydent
Miasta
Operator
lub Rada Miejska
90
Źródło: Opracowanie własne (na podstawie Podręcznika procedur wdrażania ZPORR)
2) SPOSOBY OCENY PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Ocena (ewaluacja) Planu Rozwoju Lokalnego pozwala oszacować oddziaływanie samego
Planu, jak i pomocy publicznej, w tym pomocy strukturalnej Unii Europejskiej w odniesieniu
do założonych celów.
Zgodnie z „Podręcznikiem wdrażania…”, wyniki oceny powinny zostać wykorzystane w celu
jak najlepszego dopasowania realizowanych przedsięwzięć do rzeczywistych potrzeb oraz
najbardziej efektywnego wydatkowania środków. Ocena udziela odpowiedzi na pytanie
o celowość/trafność i wartość dodaną interwencji planowanej, przeprowadzanej lub
zakończonej. Warunkiem dobrej oceny jest dostępność danych i terminowość raportowania
przez wszystkie podmioty zaangażowane w system wdrażania Planu.
Zgodnie z interpretacją przedstawioną w ww. podręczniku i przyjętą dla ewaluacji PRL,
ocena bada sam Plan i jego efekty długotrwałe, czyli oddziaływania. Wiąże się zatem
z przedstawionym wyżej monitoringiem rzeczowym.
Rodzaje oceny
Proponuje się, by system i rodzaje oceny Planu odpowiadały metodologii zawartej
w UZPORR. Pozwoli to na wykorzystanie do oceny, opisanego powyżej, systemu
sprawozdawczości.
Ocena przed realizacją programu (ocena ex-ante)
Celem oceny ex-ante jest dostarczenie danych dla przygotowania (aktualizacji) Planu
i zawartych w nim projektów, dzięki oparciu się na doświadczeniach z ubiegłych okresów
programowania (wynikach oceny ex-post). Ogólnie – ocena ex-ante zawiera m.in. analizę
wpływu dotychczasowych interwencji oraz analizę SWOT rozwoju Miasta. W związku
z wymogiem zgodności Planu Rozwoju Lokalnego z politykami wspólnotowymi i politykami
horyzontalnymi Unii Europejskiej, a także polityką regionalną państwa i regionu, ewaluacja
Planu winna uwzględniać jego wpływ na realizację tych zasad.
W sytuacji opracowania Planu po raz pierwszy, nie istnieje możliwość odniesienia się do ocen
poprzedniego okresu programowania. Za podstawę oceny ex-ante Planu, traktować należy
opis charakterystyki Miasta i identyfikacji jego problemów. Próbę wstępnego określenia
stopnia oddziaływania Planu stanowią wskaźniki, opisane w rozdziale VI: Oczekiwane
wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego. Pierwszą pełną ocenę ex-ante Planu
przeprowadzić winien Operator Planu, posiadając pełną informację o celach, działaniach
i projektach włączonych do Planu. Zakłada się, iż organizowanie kolejnych ocen ex-ante
wiązać się będzie z aktualizacją Planu, wynikającą
z kolejnych okresów programowania
(2007-2013) oraz należeć będzie do obowiązków Operatora.
Ocena w połowie okresu realizacji (ocena mid-term)
Podobnie jak dla ZPORR, z uwagi na krótki okres programowania (2005-2006), nie
przewiduje się przeprowadzenia oceny średniookresowej Planu Rozwoju Lokalnego. Ta
forma oceny wprowadzona być winna podczas aktualizacji Planu na kolejny okres
programowania.
Ocena na zakończenie Planu (ocena ex-post)
Celem oceny ex-post będzie określenie długotrwałych efektów wdrożenia Planu Rozwoju
Lokalnego, w tym wielkości zaangażowanych środków, skuteczności i efektywności pomocy.
Z ewaluacji końcowej wynikać powinny wskazania odnośnie dalszych kierunków polityki
91
rozwoju Miasta, szczególnie w zakresie zdefiniowania czynników, które przyczyniły się do
sukcesu lub niepowodzenia wdrażania PRL.
Za organizację procesu ewaluacji końcowej odpowiadać powinien Operator Planu z udziałem
Prezydenta Miasta
i Rady Miejskiej, jako organu przyjmującego wyniki oceny. Ocenę
przeprowadzić powinni niezależni ewaluatorzy. Przyjąć można, podobnie jak dla ZPORR, iż
ocena powinna zostać zakończona nie później niż trzy lata po zakończeniu okresu
programowania.
Ocena bieżąca (ocena on-going)
Niezależnie od prowadzenia powyżej wymienionych form ewaluacji, Rada Miejska,
Prezydent Miasta oraz Operator mogą inicjować bieżącą ocenę Planu Rozwoju Lokalnego,
której przedmiotem jest efektywność stosowanych instrumentów i całego systemu wdrażania.
Kryteria oceny
Za główne kryteria oceny Planu Rozwoju Lokalnego, przyjąć należy kryteria stosowane przy
ocenie ZPORR, do których należą:
Trafność – kryterium, pozwalające ocenić, w jakim stopniu cele Planu odpowiadają
potrzebom i priorytetom na danym poziomie analizy, np. na poziomie Miasta, regionu.
Trafność jest głównym kryterium przy przeprowadzaniu oceny ex-ante i mid-term.
Efektywność – kryterium, pozwalające ocenić poziom „ekonomiczności” Planu, czyli
stosunek poniesionych nakładów (zasobów finansowych, zasobów ludzkich
i poświęconego czasu) do uzyskanych wyników i rezultatów.
Skuteczność – kryterium, pozwalające ocenić, do jakiego stopnia cele
przedsięwzięcia, zdefiniowane na etapie programowania, zostały osiągnięte.
Użyteczność – kryterium, pozwalające ocenić, do jakiego stopnia oddziaływanie
Planu odpowiada potrzebom.
Trwałość – kryterium, pozwalające ocenić, na ile można się spodziewać,
że pozytywne zmiany wywołane oddziaływaniem Planu, będą trwać po jego
zakończeniu. Ma zastosowanie przy ocenie wartości Planu w kategoriach jego
użyteczności, w dłuższej perspektywie czasowej. W ocenie ex-post zaś, zwłaszcza
realizowanej w dłuższym odstępie czasu po zakończeniu Planu, można zbadać, na ile
zmiany wywołane jego oddziaływaniem są rzeczywiście istotnie trwałe.
Zaangażowane podmioty i ich rola w procesie oceny programu
Do obowiązków Operatora Planu w zakresie oceny będzie należało:
organizowanie i nadzorowanie ewaluacji,
udostępnianie informacji niezbędnych do wykonania badania,
zapewnienie, że wyniki przeprowadzonych badań zostaną wykorzystane.
Przewiduje się, że Operator Planu opowiadał będzie za:
przygotowanie oceny ex-ante,
współpracę z realizatorami Planu w zakresie organizacji oceny ex-post,
inicjowanie badań nad efektywnością wykorzystywanych instrumentów i systemów
wdrażania (ocena bieżąca),
gromadzenie informacji o przeprowadzonych ocenach i badaniach oraz raportów
prezentujących ich wyniki,
przyjmowanie raportów z oceny,
wykorzystywanie wyników przeprowadzonych badań ewaluacyjnych we wdrażaniu
Planu,
92
opracowywanie
sposobów
oraz
nadzorowanie
wykorzystania
wyników
przeprowadzonych badań ewaluacyjnych przez beneficjentów PRL,
udostępnianie danych oraz zgromadzonych dokumentów w ramach monitoringu, w
tym okresowych, rocznych i końcowych sprawozdań z realizacji Planu,
udostępnianie wiedzy posiadanej przez osoby odpowiedzialne za zarządzanie
poszczególnymi elementami Planu, poprzez umożliwienie ewaluatorom
przeprowadzenia z nimi wywiadów.
W procesie oceny Planu Prezydent Miasta:
podejmuje decyzję o podjęciu ocen uzupełniających,
nadzoruje działania Operatora w zakresie ewaluacji,
zatwierdza raporty ewaluacyjne,
udostępnia wiedzę na temat Planu.
W procesie oceny Planu Rada Miejska odpowiada za:
ustalanie standardów ewaluacji Planu Rozwoju Lokalnego,
ostateczne zatwierdzanie wyników oceny Planu.
Zarządzanie oceną
Ewaluacje Planu Rozwoju Lokalnego przeprowadzane powinny być przez zewnętrznych
ewaluatorów, wybieranych przez Operatora lub Prezydenta Miasta w drodze przetargu.
Badania przeprowadzane będą zgodnie z priorytetami ustalonymi przez zamawiającego we
współpracy z Radą Miejską. Priorytety te zostaną sformułowane w projekcie ewaluacji
i zapisane
w warunkach kontraktu. Wyniki z ewaluacji zaprezentowane zostaną
w formie raportu, zawierającego rekomendacje, które wykorzystane zostaną przy realizacji
Planu.
Roczny plan ewaluacji
Ewaluacje przeprowadzane być powinny na podstawie planu ewaluacji, sporządzanego przez
Operatora w porozumieniu z Prezydentem Miasta i Radą Miejską. Plan zawierać będzie ilość,
terminy oraz w zarysie charakter przewidywanych ewaluacji.
W celu inicjowania partnerstwa, także w procesie ewaluacji Planu rozwoju Lokalnego,
proponuje się powstanie ciała doradczego (powoływanego przez Prezydenta Miasta spośród
radnych miejskich oraz przedstawicieli beneficjentów), do którego zadań należeć będzie:
pomoc przy formułowaniu zagadnień i pytań do ewaluacji,
pomoc w sformułowaniu warunków kontraktu,
ułatwienie ewaluatorowi dostępu do informacji potrzebnych do przeprowadzenia
badań,
systematyczne akceptowanie przeprowadzonych etapów ewaluacji,
przeprowadzenie oceny jakości ewaluacji (np. zaopiniowanie wstępnej wersji raportu),
opiniowanie raportu końcowego z ewaluacji.
Projekt ewaluacji
Przed każdą oceną sporządzony zostanie projekt ewaluacji, określający potrzeby związane
z zamawianym badaniem. Projekt ewaluacji zawierać winien następujące elementy:
opis przedmiotu ewaluacji,
pytania ewaluacyjne,
kryteria ewaluacji,
wskaźniki ewaluacyjne,
metody badawcze,
93
opis próby badawczej,
format raportu.
Wstępny projekt ewaluacji sporządzany będzie przez Operatora i stanowić będzie podstawę
do negocjacji warunków kontraktu oraz dyskusji z ewaluatorem zewnętrznym. Końcowym
produktem ewaluacji jest raport ewaluacyjny, przekazywany Prezydentowi Miasta oraz
Operatorowi Planu. Raport ewaluacyjny zawierać powinien następujące elementy:
przedmiot badania i kontekst ewaluacji – w celu zaprezentowania tego, co i w jakich
okolicznościach było badane,
procedurę badawczą – koncepcja oceny, jej projekt i stosowane metody,
wyniki badania i przedstawienie zebranych podczas ewaluacji danych – informacja
o zebranych danych, interpretacja danych, wyniki badań,
wnioski z ewaluacji – z uwzględnieniem specyfiki badanego obszaru, traktując
ewaluowany obszar jako całość, pokazując zarówno zalety, jak i słabości,
rekomendacje – zalecenia i sugestie ułatwiające podejmowanie decyzji.
Raport podlega ocenie i opinii ciała doradczego oraz zatwierdzeniu przez Radę Miejską.
Raport będzie udostępniony grupie odbiorców, zgodnie ze sporządzoną listą odbiorców
ewaluacji. Wyniki ewaluacji powinny również dostępne na żądanie.
3) SPOSOBY
INICJOWANIA WSPÓŁPRACY POMIĘDZY SEKTOREM PUBLICZNYM,
PRYWATNYM I ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI
Rola partnerskiej współpracy przy wdrażaniu Planu Rozwoju Lokalnego oraz realizacji
ujętych w nim projektów jest szczególnie podkreślana w dokumentach Unii Europejskiej oraz
ZPORR, UZPORR i wszelkich wytycznych, dotyczących realizacji działania 3.2. ZPORR.
Wybór formuły, w jakiej odbywać się będzie tworzenie zasad oraz realizacja samego
partnerstwa, pozostawiono jednak władzom i społecznościom lokalnym.
W niniejszym Planie podstawową rolę w inicjowaniu współpracy pomiędzy sektorami
odegrać winien podmiot zarządzający – Operator.
Szeroko rozumiane partnerstwo opierać się może na wykorzystaniu następujących
instrumentów:
Stworzenie w ramach działalności Operatora Planu tzw. One Stop Centre (Centrum
Jednej Wizyty), pozwalającego w jednym miejscu i niedługim czasie na uzyskanie
pełnej informacji m.in. o:
o możliwościach zainwestowania,
o przetargach i konkursach ofert organizowanych w ramach realizacji Planu.
Uwzględnianie w rutynowej pracy Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej potrzeby
koordynacji działań programowych i planistycznych, dostosowanych do zapisów
Planu. Bezpośrednio łączy się to
z możliwością wykorzystywania
Planu do poszerzania bazy inwestycji publicznych, oraz do włączania partnerów
społecznych
w system finansowania i realizacji miejskich inwestycji.
Stworzenie procedur wprowadzania nowych inwestycji do Wieloletnich Planów
Inwestycyjnych, które to procedury uwzględnią podmioty sektora prywatnego
i organizacje pozarządowe.
Wykorzystanie stron internetowych Miasta m.in. do:
o Public Relations Planu Rozwoju Lokalnego,
o informowania o warunkach włączenia się do Planu z nowymi działaniami
i projektami (aktualizacja Planu).
Inicjowanie i organizowanie dyskusji publicznej, związanej ze zmianami mogącymi
wpłynąć na realizację Planu (np. przyjęcie nowych ustaleń z ramach regionalnego
programu operacyjnego województwa śląskiego w następnym okresie programowania,
94
w latach 2007 – 2013 r., przystąpienie do tworzenia założeń na kolejny okres
programowania) z udziałem: przedstawicieli władz Miasta, regionu, instytucji
uczestniczących w realizacji polityki regionalnej, Operatora oraz innych
zainteresowanych partnerów społeczno-gospodarczych (przedstawicieli organizacji
pozarządowych, nauki, kultury, biznesu, samorządów zawodowych, itp.).
4) PUBLIC RELATIONS PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Zasady promocji wynikające z zapisów, podręczników i wytycznych
dotyczących ZPORR42
Plan promocji przyjęty przez Operatora, a także realizacja przez beneficjentów planu
promocji każdego projektu, który ujęto w niniejszym PRL i który pozyskał dofinansowanie
w ramach ZPORR, odpowiadać winny zaleceniom dotyczącym promocji unijnych źródeł
finansowania, określonych w ZPORR, UZPORR oraz podręcznikach, dokumentach
i wytycznych MGiP.
Wszyscy realizatorzy Planu Rozwoju Lokalnego, którzy uzyskają wsparcie ze środków
funduszy strukturalnych są zobowiązani do stosowania odpowiednich środków informowania
i promocji w zależności od charakteru realizowanego projektu. Do instrumentów tych należą:
dyplomy, certyfikaty;
tablice reklamowe (billboardy) – informujące o zakresie realizowanego projektu
i wsparciu ze strony funduszy strukturalnych, muszą być umieszczane w miejscach
inwestycji infrastrukturalnych, których całkowity koszt wynosi ponad 3 mln euro
w przypadku projektów finansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego (EFRR). W ciągu 6 miesięcy od zakończenia prac inwestycyjnych
tablica reklamowa / billboard powinna zostać zastąpiona tablicą pamiątkową;
stałe tablice pamiątkowe, których celem jest pozostawienie trwałej informacji
o wsparciu inwestycji ze środków EFRR – umieszczać je należy w miejscach
publicznych po zakończeniu realizacji projektu.
umieszczanie logo UE i logo ZPORR na wszystkich dokumentach związanych
z realizacją projektów.43
Wszystkie materiały informacyjne i promocyjne, a także dokumenty stosowane podczas
realizacji projektu, powinny zawierać logo Unii Europejskiej, logo Zintegrowanego Programu
Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, ewentualnie logo Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego oraz tekst opisujący fundusz zaangażowany w projekt.
Na wszystkich materiałach, związanych z realizacją projektów współfinansowanych
z funduszy strukturalnych, obok logo Unii Europejskiej, powinna znaleźć się informacja
o współfinansowaniu projektu przez Unię Europejską (bez używania skrótu).
Logo Unii Europejskiej powinno być w szczególności używane na:
billboardach;
tablicach pamiątkowych;
broszurach i ulotkach;
wnioskach aplikacyjnych;
rocznych raportach z realizacji projektów;
filmach video;
ogłoszeniach;
42
Szczegółowe informacje nt. promocji unijnych źródeł finansowania zamieszczone są w „Podręczniku
wdrażania procedur ZPORR”, publikowanym na stronach MGiP www.funduszestrukturalne.gov.pl
43
Wzory logo – na stronach internetowych MGiP.
95
materiałach konferencyjnych, szkoleniowych;
materiałach multimedialnych;
korespondencji z beneficjentami;
materiałach prasowych;
plakatach;
stronach internetowych poświęconych funduszom strukturalnym.
Zapisy, dotyczące stosowanych przez beneficjenta środków informacyjnych i promocyjnych,
włączone zostaną do umowy dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego na realizację projektu.
Kontrolę przestrzegania zapisów dotyczących promocji sprawuje:
urząd wojewódzki – w przypadku, gdy Wojewoda podpisze umowę dofinansowania
ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na realizację projektu,
beneficjenci końcowi – w przypadku, gdy podpiszą oni umowę dofinansowania ze
środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Europejskiego
Funduszu Społecznego na realizację projektu.
Zalecane jest również organizowanie dodatkowych akcji promocyjnych, związanych
z ważnymi etapami realizacji projektów, np. inauguracją rozpoczęcia realizacji projektu,
momentem położenia kamienia węgielnego pod budowę etc. Wszystkie te wydarzenia
powinny zostać podane do wiadomości możliwie najszerszemu kręgowi osób. „Podręcznik
wdrażania…” wskazuje na następujące instrumenty promocyjne:
konferencje prasowe;
notki prasowe;
obecność mediów;
tablice reklamowe przed rozpoczęciem i w trakcie realizacji projektu .
Public Relations Planu Rozwoju Lokalnego Bielska - Białej
Plan Public Relations (PR) i promocji Planu Rozwoju Lokalnego, ustalony powinien zostać
przez Operatora Planu i określać:
cele działań informacyjnych i promocyjnych,
potencjalne grupy docelowe działań informacyjnych i promocyjnych,
strategie informowania i promocji.
Podobnie jak dla promocji Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego,
przyjąć należy dwa podstawowe cele działań informacyjnych i promocyjnych, realizowane
w ramach Planu:
skuteczne informowanie potencjalnych beneficjentów o możliwościach zgłoszenia
projektów do realizacji w ramach Planu oraz o obowiązujących w tym zakresie
procedurach;
podniesienie świadomości opinii publicznej o przebiegu realizacji i rezultatach Planu.
Rola Operatora w działalności promocyjnej i PR powinna obejmować dwa obszary
problemowe:
przygotowanie i bezpośrednie realizowanie przyjętego planu promocji, dysponowanie
środkami finansowymi i odpowiedzialność za efekty działalności promocyjnej i PR
Planu Rozwoju Lokalnego, jako całości;
nadzór, pomoc w działaniach promocyjnych, związanych z realizacją poszczególnych
projektów, uwzględnionych w Planie Rozwoju Lokalnego oraz koordynacja działań
96
promocyjnych poszczególnych beneficjentów, w celu uzyskania efektu synergii
i uniknięcia rozproszenia lub wręcz konkurencyjności podejmowanych działań.
Zakłada się, iż Operator Planu wyznaczy osoby odpowiedzialne za działania informacyjne
i promocję, oraz wskaże imiennie osoby udzielające wszelkich informacji o wdrażaniu PRL
oraz sposoby kontaktu z tymi osobami. Informacje o odpowiedzialnych osobach i sposobach
kontaktu z nimi zostaną upublicznione.
Finansowanie działań promocyjnych i PR Planu Rozwoju Lokalnego
Sposób, przyjęte instrumenty i poziom środków przeznaczanych na finansowanie działań
promocyjnych Planu i projektów, zależeć będzie m.in. od ilości projektów, które uzyskają
wsparcie z funduszy strukturalnych i wysokości tego wsparcia.
Zgodnie z zasadami stosowanymi przez Miasto, przyjąć można, że wysokość środków
przeznaczonych na monitoring i reklamę nie przekroczy 0,5% kosztów realizacji Planu.44 Jest
to koszt na poziomie 1 360 tys. zł.
44
System przyjęty w finansowaniu monitoringu i reklamy rewitalizacji Bielskiej Starówki.
97

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO MIASTA BIELSKO – BIAŁA na lata

Transkrypt

Podobne dokumenty

Informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty - PSSE Bielsko

Światowy Dzień Wcześniaka - 17 listopada | bielskie mamy

Zamek Sułkowskich Starówka Kolej Szyndzielnia Tor Saneczkowy

oferta wpis bielsko

tutaj - Auchan

made by IMM - auchanbielskobiala.pl