D - Sąd Okręgowy w Gliwicach

Sygn. akt III Ca 1562/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 stycznia 2015 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący - Sędzia SO Mirella Szpyrka (spr.)
Sędzia SO Andrzej Dyrda
Sędzia SR (del.) M. L.
Protokolant Monika Piasecka
po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2015 r. w Gliwicach na rozprawie
sprawy z powództwa B. A. i I. A.
przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w M. (Grecja)
o zapłatę
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku
z dnia 27 czerwca 2014 r., sygn. akt I C 752/10
1. prostując w zaskarżonym wyroku oznaczenie strony pozwanej jako: (...) Spółka Akcyjna w M.
(Grecja)”, oddala apelację;
2. zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania odwoławczego.
SSR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Mirella Szpyrka SSO Andrzej Dyrda
Sygn.akt IIICa 1562/14
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy umarzając postępowanie co do kwoty 44.811,44 zł, oddalił powództwo o zapłatę
w pozostałej części i orzekł o kosztach postępowania.
Rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na ustaleniu bezumownego korzystania przez pozwanego z nieruchomości
powodów poprzez utwardzenie części ich działki i wykorzystywanie jej na przejazd samochodów transportujących
materiał w związku z prowadzoną rozbiórką wiaduktu znajdującego nie nieopodal działki. Propozycje przywrócenia
stanu poprzedniego spotkały się z odmową powodów, a zgłoszone w tym przedmiocie w rozpoznawanej sprawie
roszczenie - zostało wyłączone do odrębnego rozpoznania. Każde z dochodzonych w sprawie roszczeń ulegało
modyfikacjom co do zakresu kwotowego i podstawy faktycznej je uzasadniającej. I tak dochodzone żądanie
wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodowie określali początkowo jako żądanie zapłaty
kwoty 47.500 z ustawowymi odsetkami od 1 marca 2009r. z tytułu korzystania przez pozwanego z 600 m2 powierzchni
ich działki w okresie 19 miesięcy ( od lutego 2009r. do sierpnia 2010r.), następnie dokonywali jego zmiany wnosząc
kolejno o zapłatę powyższej kwoty za bezumowne korzystanie przez pozwanego z działki w zakresie 1600m2 , o
zapłatę kwoty 20.800 zł za korzystanie z 1600 m2 działki w okresie 25 miesięcy ( od 1 marca 2009r. do 30 kwietnia
2011r.) i ostatecznie o zapłatę kwoty 2.465 zł. Nadto w trakcie postępowania rozszerzali żądanie pozwu wnosząc także
o odszkodowanie w wysokości 10.000 zł za utracone korzyści z zajętego przez pozwanego gruntu rolnego oraz za
wykarczowanie i zniszczenie kilkudziesięciu drzew , przy czym wskutek zmiany żądania w tym zakresie cofnęli żądanie
odszkodowania „ za zniszczenie nieruchomości” i wnosili o odszkodowanie za zniszczenie łąki oraz za wycięte drzewa, a
ostatecznie o zapłatę kwoty 223,56 zł tytułem „ wartości użytkowej wyciętych drzew”. Powyższych roszczeń powodowie
dochodzili niezależnie od żądania przywrócenia stanu poprzedniego określanego początkowo jako zobowiązanie
pozwanego do wywiezienia z wykonanego koryta drogi nawiezionego tam łupka i kamieni, zasypanie tak odkrytego
miejsca ziemią zwałowaną obok, a także nawiezienie na powierzchnię humusu celem umożliwienia rolniczego
zagospodarowania , a następnie – jako zobowiązanie pozwanego do wykonania wyżej opisanych prac przy czym
prócz nawiezienia humusu , obsiania także działki trawą „celem rolniczego jako dotąd wykorzystywania jako łąka”.
Wobec cofnięcia żądania ponad kwotę 2.688,56 zł Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w zakresie kwoty 44.811,44
zł, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił jako niewykazane. W zakresie żądania wynagrodzenia za bezumowne
korzystanie z nieruchomości – wnioski powodów o dopuszczenie dowodu z wyceny sporządzonej na ich zlecenie oraz
dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości Sąd oddalił jako spóźnione, natomiast w zakresie żądania
zapłaty odszkodowania - posiłkując się opinią biegłego dendrologa - uznał , iż twierdzenia powodów co do obecności
drzew na działce zajętej przez pozwanego oparte są wyłącznie na przypuszczeniach.
Wyrok w części oddalającej powództwo i orzekającej o kosztach postępowania zaskarżyła powódka.
Zarzuciła sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez nieuznanie za dowód
dokumentu prywatnego będącego pozasądową opinią biegłego rzeczoznawcy majątkowego na okoliczność wysokości
wynagrodzenia za bezumowne zajęcie przez pozwanego części nieruchomości powodów oraz błędnego uznania
za spóźniony wniosku o określenie przez biegłego rzeczoznawcę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez
pozwanego z części nieruchomości powodów.
Powołując się na powyższe zarzuty powódka wniosła o zmianę wyroku przez uwzględnienie powództwa również na
rzecz powoda ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
sądowi pierwszej instancji.
Sąd Okręgowy zważył co następuje :
Apelacja powódki nie jest zasadna.
Poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne są prawidłowe i trafnie przyjęte zostały za podstawę
rozstrzygnięcia. Kwestionowanie ich w drodze zarzutu sprzeczności z zebranym materiałem dowodowym nie może
odnieść oczekiwanego skutku.
Pominięcie przez Sąd Rejonowy w poczynionych ustaleniach faktycznych przedstawionej przez powodów prywatnej
opinii rzeczoznawcy majątkowego oraz opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości nie naruszało, zarzucanej
przez skarżącą w zgłoszonym do protokołu z 13 czerwca 2014r. zastrzeżeniu z art.162 kpc, regulacji art.217 § 2 i 227 kpc.
Zważywszy , iż podniesione obecnie w apelacji naruszenie także art.207 kpc nie stanowiło przedmiotu zastrzeżenia
wpisanego do protokołu w trybie art.162 kpc, skarżącej nie przysługuje uprawnienie powoływania się na to uchybienie
w toku postępowania odwoławczego; brak przy tym podstaw do uwzględnienia zarzucanego naruszenia art.207 kpc
z urzędu lub uznania, iż skarżąca uprawdopodobniła w apelacji, iż nie zgłosiła zastrzeżenia bez swojej winy. Skutku
takiego nie może bowiem odnieść odwoływanie się w tej mierze do czasu trwania postępowania i konsekwentnego
kwestionowania przez pozwanego w całym toku postępowania twierdzeń powodów. Zobowiązanie do zgłoszenia
wszelkich wniosków dowodowych wymusza pełną aktywność dowodową w wyznaczonym terminie i nie uprawnia
do zgłaszania tego rodzaju wniosków w terminie późniejszym poza wypadkami, gdy strona wykaże, iż nie mogła
danego wniosku zgłosić wcześniej. Niemożność ta musi jednak mieć charakter obiektywny, nie dotyczy zatem
wypadków przeoczenia określonej koncepcji obrony, możliwej do podjęcia w terminie wyznaczonym na składanie
wniosków dowodowych. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie powodowie reprezentowani przez profesjonalnego
pełnomocnika mogli zgłosić dowód z opinii biegłego w wyznaczonym terminie, ale tego nie uczynili, uznając to zbędne,
gdyż wartość szkody określali albo w drodze dowolnych twierdzeń albo środkiem dowodowym w postaci innych niż
wycena prywatnego rzeczoznawcy dokumentów prywatnych.
Co więcej treść art. 207 kpc w brzmieniu obowiązującym do 3 maja 2012r. i mającym - wobec dyspozycji art. 9 ust.1
ustawy z 16 września 2011r.- o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U.
Nr 233 poz.1381) - w tym brzmieniu zastosowanie w niniejszej sprawie, zawarta została w trzech paragrafach. Skarżąca
mimo działania przez profesjonalnego pełnomocnika nie wskazała w zakresie której z przywołanych w art.207 kpc
regulacji podnosi zarzut jego naruszenia. Sąd odwoławczy nie może w tych okolicznościach samodzielnie konstruować
zarzutu , motywów i racji, którymi kierowała się skarżąca zaskarżając w tym zakresie orzeczenie.
Z tego względu oczekiwanego skutku nie mógł odnieść podniesiony przez powódkę zarzut naruszenia art.207 kpc.
Nie doszło także do naruszenia przez Sąd Rejonowy art.227 kpc .Oczywistym jest , że przedmiotem dowodu są
fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Eksponując znacząco w uzasadnieniu złożonej apelacji
uprawnienie strony do przytaczania dowodów na uzasadnienie swych wniosków, skarżąca w zupełności pominęła
ten fragment postępowania, w którym zobowiązano powodów do wniesienia dalszych wniosków dowodowych w
terminie 7 dniowym. Fakt ten rzutuje na zarzut powódki nieprzeprowadzenia dowodu z prywatnej opinii rzeczoznawcy
majątkowego i opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości w tym znaczeniu, że dla jego skuteczności skarżąca
powinna wykazać, że nie mogła go podnieść wcześniej lub że potrzeba jego powołania wyniknęła później. Wprawdzie
Sąd Rejonowy nie wskazał regulacji prawnej na jakiej oparł oddalenie obu wniosków powodów tym nie mniej z
uzasadnienia wyroku wynika, iż Sąd Rejonowy uznał wnioski za spóźnione, a takie sformułowanie uzasadnienia nie
stanowiło dla skarżącej trudności w sformułowaniu zarzutu naruszenia art.207 i 217 kpc. Jednak zgodnie z art.207 § 3
brzmieniu obowiązującym do 3 maja 2012r. i mającym - wobec dyspozycji art. 9 ust.1 powołanej ustawy z 16 września
2011r. - w tym brzmieniu zastosowanie w niniejszej sprawie stronę reprezentowaną przez adwokata, radcę prawnego
przewodniczący może zobowiązać do złożenia w wyznaczonym terminie pisma przygotowawczego, w którym strona
jest obowiązana do powołania wszystkich twierdzeń, zarzutów i dowodów pod rygorem utraty prawa powoływania ich
w toku dalszego postępowania. Skarżąca nie powołała skutecznie zarzutu naruszenia art.207 § 3 kpc.
Nie podzielił sąd odwoławczy stanowiska skarżącej co do sprzeczności ustaleń Sądu w zakresie przyjętym za podstawę
oddalenia powództwa o odszkodowanie za wycięcie drzew na zajętej przez pozwanego części działki z zebranym w
sprawie materiałem dowodowym , a to zeznaniami świadków F. K. i T. J.. Przywołane zeznania świadków ani nie
potwierdzają istnienia drzewostanu na zajętej przez pozwanego części działki w dochodzonym przez powodów zakresie
ani ich wycinki; nie wskazują również ani liczby, rozmiaru i rodzaju drzew z tytułu wycięcia których powodowie
domagają się odszkodowania. Ustaleń takich bowiem nie sposób wyprowadzać z zeznań świadka T. J., iż „ na nasypie
były miejsca gdzie rosły drzewa gęściej, a były miejsca gdzie drzewka w ogóle nie rosły ” czy też z zeznań świadka F. K.
kwestionującego zarówno twierdzenia powodów co wielkości zajętej przez pozwanego działki jak i charakter w jakim
działka była wykorzystywana ( „była to działka z dużą trawą” i „ samosiejki np. brzózki wchodziły na działkę powodów
”). Nie sposób przy tym nie zauważyć , iż sami powodowie nie byli zgodni co do stanu działki. Początkowo twierdzili ,
iż działka ma charakter rolny i dochodzili przywrócenia jej do takiego właśnie stanu ( k-39) wraz z odszkodowaniem
za utracone uprawy rolne i zniszczenie na działce kilkadziesiąt drzew ( k-60), a następnie - za wycięcie 20 brzóz
i dębów ( k-150), zaś po sporządzeniu opinii przez biegłego dendrologa - za utratę wartości użytkowej 27 drzew
( brzóz, dębów, klonów olszy , topoli i wierzb; k-249 ) . W dalszym toku postępowania twierdzili zaś, iż działka była
wykorzystywana jako łąka i żądali przywrócenia jej do takiego stanu wraz z odszkodowaniem za utraconą masę zieloną
i siano ( k-219) niezależnie od wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działki przez pozwanego i odszkodowania
za utratę wartości użytkowej 27 drzew.
W tych okolicznościach Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, iż opinia biegłego dendrologa oparta na hipotetycznych
założeniach, przypuszczeniach i dowolnych wnioskach nie mogła stanowić o zasadności powództwa o odszkodowanie
za utratę wartości użytkowej drzew. Wbrew przekonaniu skarżącej rolą biegłego w postępowaniu sądowym nie jest
dokonywanie ustaleń, a służenie sądowi wiedzą specjalną, jeżeli taka jest potrzeba (art. 278 § 1 kpc). Zatem nie
można obarczać biegłego ciężarem wskazania szkody. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny
zebranego w sprawie materiału wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Nie może ona natomiast
być sama w sobie źródłem materiału faktycznego sprawy ani tym bardziej stanowić podstawy ustalenia okoliczności
będących przedmiotem oceny biegłych. Ustalenie stanu faktycznego należy do sądu orzekającego, a biegli powinni
udzielić odpowiedzi na konkretne pytania dostosowane do stanu faktycznego sprawy. Niewątpliwie teoretyczna opinia
biegłego dendrologa z postawioną abstrakcyjnie i ogólnie tezą była nieprzydatna dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej
sprawy.
Mając powyższe na uwadze na zasadzie art.385 kpc apelację powódki oddalono jako bezzasadną.
Na zasadzie art.350 § 1 kpc sprostowano w zaskarżonym wyroku niedokładność w oznaczeniu strony pozwanej,
występującej – jak wskazuje na to odpis KRS – przez cały czas trwania postępowania jako :” (...) Spółka Akcyjna w
M. ( Grecja)”.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art.98 kpc w zw. z § 6 pkt.3 i § 13 ust.1 pkt.1
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2008r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz.U. Nr 163 poz.1348
ze zm.).
SSO Andrzej Dyrda SSO Mirella Szpyrka SSR ( del.) Maryla Majewska-Lewandowska