WODA NORMY I ZALECENIA

Transkrypt

WODA NORMY I ZALECENIA
E FAC U
LT
A
A
ATIS JAGI
EL
SIT
ER
GI
I M ED I C I U N
IV
.M
EDICAE C
SM
OL
A
.D
LE
I CA
TE
N
LO
T
DA
CC
N
U
CLXI V F
Małgorzata Schlegel-Zawadzka
Zakład śywienia Człowieka
Instytut Zdrowia Publicznego
Wydział Ochrony Zdrowia
Collegium Medicum UJ
Ul. Grzegórzecka 20,
31-531 Kraków,
Tel. 012-431-26-97
WODA
NORMY I ZALECENIA
MSZ
AQUA HAERET
Woda się zatrzymuje
Sprawa nie idzie
Są trudności
MSZ
Maxime E. Buyckx – Dyrektor
Nutrition and Health Sciences, The Beverage
Institute for Health and Wellness, The Coca-Cola Co.
Atlanta, Ga USA
Kristin J. Reimers – Associate Director, The Center
for Human Nutrition, Nebraska, USA
Lim Chin Leong Fabian – Head Military Physiology
Laboratory, Defence Medical and Environmental
Research Institute, Singapore
Płynowe kompartmenty
Śródnaczyniowy
Pozanaczyniowy
Gradient osmotyczny
Gradient hydrostatyczny
Płyny w krwiobiegu
(zewnątrzkomórkowe)
Międzykomórkowe
Śródkomórkowe
Zdolność do obrony aŜ do
utraty płynu = 2% masy ciała
Nadmiar płynów
Nerka
Pęcherz
Efekty wypicia płynu
• 2 godz. Pedałowania 62% to 67%
VO2max
o
• 35 C, 50% Rh
• Mała ilość płynu: 300 mL/h
• Średnia ilość płynu: 700 mL
• DuŜa ilość płynu: 1200 mL
Coyle EF and Montain SJ
Med Sci Sport Exer 24: 671-678, 1992
Wypicie płynów i psychofizyczne funkcje
Hours of fluid restriction
Hours of fluid restriction
1 badanie: Zwyczajowe picie
2 badanie: Ograniczenie picia przez
37 godz.;
Utrata 2.68% BW
Maughan RJ Eur J Clin Nutr
57(Suppl): S19-S23, 2003
Hours of fluid restriction
Kiedy i jak duŜo pić ?
PodwyŜszona
aktywność
fizyczna
Zmniejszone
ryzyko z
powodu
zaburzeń
gorąca
?????????????
Woda – niezbędny składnik
odŜywczy
Trawienie
Absorpcja
KrąŜenie
Wydzielania
Regulacja temperatury
Metabolizm
Główny składnik ciała
Wydalanie wody
Nieświadome - niezaleŜne
- skóra
- respiracja
Pot
Mocz
Kał
Patologia
Dzienne wydalanie wody jest zróŜnicowane, zarówno
u tej samej osoby jak i między róŜnymi osobami.
Szerokie zróŜnicowanie w objętości wydzielanego potu
i jego stopnia.
Sweat Volume
Sweat rate
S w e a t V o l (L 0 a n d S w e a t ra te (L /h )
4.00
• 18 lekkoatletów
3.50
• Bieg w 35 oC i 40% - 50% Rh
3.00
2.50
2.00
1.50
1.00
0.50
0.00
0
5
10
Individual Subjects
15
20
Lim et al. 2006.
Ocena stanu nawodnienia
Nie ma uniwersalnych metod oceny
Nie ma uniwersalnej definicji odwodnienia
Kliniczne metody
Historia
Badanie fizykalne
Pomiar zmian masy ciała
Mocz
Metody badawcze
Całkowita zawartość wody w organizmie
Wskaźniki krwi: osmolalność, sód,
objętość
Wskaźniki moczu: objętość, kolor, cięŜar
właściwy, osmolalność
Zmiany masy ciała
Wpływ chronicznego łagodnego
odwodnienia na zdrowie
ObniŜenie – aktywności ruchowej,
spowolnienie czynności umysłowych,
wydzielania gruczołów ślinowych
PodwyŜszenie ryzyka – powstawanie kamieni
nerkowych u osób podatnych,
powstawanie nowotworów dróg moczowych, okręŜnicy,
raka piersi,
rozwój chorób zębów,
zaparć,
zaburzeń w przemianach białek i tłuszczy,
dolegliwości gerontologicznych,
wystąpienie otyłości u dzieci,
wypadnięcie zastawki u osób podatnych
Mity o kofeinie, odwodnieniu i inne
Kofeinowe napoje odwadniają
Pij 8 szklanek wody codziennie
Na kaŜdy kofeinizowany napój, który
wypijesz musisz wypić tyle samo wody
aby zrekompensować jej utratę...
Woda do picia nawadnia lepiej niŜ inne
napoje
8x8 powinno być wody do picia i jest to
dodatkowa ilość do pozostałych napoi
Czy kofeina odwadnia?
Kofeina nie ma diuretycznego
efektu u ludzi, którzy
normalnie konsumują kofeinę
Kofeina moŜe wywoływać
efekt diurezy u osób, które jej
nie konsumują
Tylko cztery dni abstynencji są
potrzebne aby być podatnym
1 – 4 dni spoŜycia rozwijają
tolerancję
Rozwój zaleceń dot.
nawadniania w USA
1941 USA RDAs: nie było wspomniane
o wodzie
1989 USA RDAs: 3 ½ strony tekstu,
5 publikacji
2004 USA DRIs: 80 ½ stron tekstu, 24 strony
publikacji (ok. 300 pozycji)
Dietary Reference
Intakes for Water,
Potassium,
Sodium, Chloride,
and Sulfate
Copyright 2005 by the
National Academy of Sciences
DRIs for Water & Electrolytes,
2004
ChociaŜ woda jest traktowana jako
najwaŜniejszy płyn do utrzymywania
nawodnienie, to płyny w róŜnego typu
napojach i Ŝywności mają istotny udział w
pokryciu codziennego zapotrzebowania
na płyny.
DRIs for Water & Electrolytes,
2004
Jakkolwiek niskie spoŜycie wody zostało powiązane z
niektórymi przewlekłymi chorobami, to jednak te
dowody nie są wystarczające do wprowadzenia
zaleceń dla wody w rozumieniu zmniejszenia ryzyka
chorób przewlekłych. Zamiast zaleceń wprowadzono
wystarczające spoŜycie (Adequate Intake AI) dla wody
celem zapobiegania szkodliwych, głównie ostrych,
efektów dehydratacji, które wywołują metaboliczne i
funkcjonalne zaburzenia.
DRIs for Water & Electrolytes,
2004
Całkowite spoŜycie wody obejmuje
wodę do picia, wodę w napojach,
i wodę będącą częścią Ŝywności
(znajdującą się w niej).
Adequate Intake (AI) DRIs for
Water and Electrolytes, 2004
Dzieci
1-3 lat = 1,3 L
4-8 lat= 1,7 L
MłodzieŜ
9-13 lat= 2,4 L męŜczyźni i 2,1 L kobiety
14-18 lat = 3,3 L męŜczyźni i 2,3 L kobiety
Dorośli
19-70+ lat = 3,7 L męŜczyźni i 2,7 L kobiety
Czynniki mające wpływ na
zachowanie związane z piciem
płynów
Genetyczne: słodki smak, uczucia pragnienia
Starzenie się: utrata mechanizmów
odczuwania pragnienia, utrata wraŜliwości
Dzieci: słodki smak
Temperatura: napoju i środowiska
Aromat i róŜnorodność napojów
Opakowanie
Odległość: na stole, 7 m i 15 m (Engell i wsp.)
Czynniki mające wpływ na
zachowanie związane z piciem
płynów
Wpływ czynników społecznych: jedzenie
posiłków i napoi samemu albo w grupie osób
Lokalizacja napoju i łatwość jego otrzymania
– dosięgnięcia
Czynniki środowiskowe takie jak światło,
temperatura, zapach, czas posiłków, odgłosy
Jeszcze inne.....
Czynniki mające wpływ na
zachowanie związane z piciem
płynów
SpoŜycie Ŝywności
Zawartość wody
Owoce i warzywa
Truskawki, melony, pomarańcze, jabłka,
winogrona, ogórki, sałata, selery, pomidory,
kapusta, brokuły, cebule
80% - 85%
Banany, ziemniaki, kukurydza
70% - 75%
ZboŜa
RyŜ i makarony
Ugotowane płatki
65% - 80%
85% - 90%
Mięso, ryby, jajka
Ryby i owoce morza
Jajka
Kurczak, wołowina, wieprzowina, indyk,
jagnięcina
70% - 80%
65% - 80%
45% - 65%
Stanowisko w sprawie wysiłku sportowego i przyjmowania
płynów 1996
Zbilansowana dieta z odpowiednia ilością płynów 24 g przed
zawodami
500 mL 2 g przed zawodami
Picie w regularnych odstępach w czasie wysiłku (zawodów)
Celem jest uzupełnienie całej utraty potu
Picie maksymalnej ilości, która moŜe być tolerowana
600 mL/g – 1200 mL/g na 4%-8% CHO płynów podczas wysiłku >
1g
Med Sci Sport and Exerc 28: i – vii, 1996
Lim’s Fluid Intake Guide
Przed zawodami:
• Zacząć pić noc przed
• Utrzymać mocz klarowny
• Przestać pić 1 h przed pójściem spać
• Przestać pić ~ 1h przed zawodami
W czasie zawodów:
Pić stosownie do odczuwanego pragnienia
Zalecenie: 400 – 800 mL/h
Po zawodach:
Kontynuować nawadnianie aŜ
moczu będzie klarowny
Co pić?
< 1 h zawodami: Woda
> 1 h zawodami: Napoje dla
sportowców
6-8% CHO
~1% soli
Dziękuję!