WODA NORMY I ZALECENIA
Transkrypt
WODA NORMY I ZALECENIA
E FAC U LT A A ATIS JAGI EL SIT ER GI I M ED I C I U N IV .M EDICAE C SM OL A .D LE I CA TE N LO T DA CC N U CLXI V F Małgorzata Schlegel-Zawadzka Zakład śywienia Człowieka Instytut Zdrowia Publicznego Wydział Ochrony Zdrowia Collegium Medicum UJ Ul. Grzegórzecka 20, 31-531 Kraków, Tel. 012-431-26-97 WODA NORMY I ZALECENIA MSZ AQUA HAERET Woda się zatrzymuje Sprawa nie idzie Są trudności MSZ Maxime E. Buyckx – Dyrektor Nutrition and Health Sciences, The Beverage Institute for Health and Wellness, The Coca-Cola Co. Atlanta, Ga USA Kristin J. Reimers – Associate Director, The Center for Human Nutrition, Nebraska, USA Lim Chin Leong Fabian – Head Military Physiology Laboratory, Defence Medical and Environmental Research Institute, Singapore Płynowe kompartmenty Śródnaczyniowy Pozanaczyniowy Gradient osmotyczny Gradient hydrostatyczny Płyny w krwiobiegu (zewnątrzkomórkowe) Międzykomórkowe Śródkomórkowe Zdolność do obrony aŜ do utraty płynu = 2% masy ciała Nadmiar płynów Nerka Pęcherz Efekty wypicia płynu • 2 godz. Pedałowania 62% to 67% VO2max o • 35 C, 50% Rh • Mała ilość płynu: 300 mL/h • Średnia ilość płynu: 700 mL • DuŜa ilość płynu: 1200 mL Coyle EF and Montain SJ Med Sci Sport Exer 24: 671-678, 1992 Wypicie płynów i psychofizyczne funkcje Hours of fluid restriction Hours of fluid restriction 1 badanie: Zwyczajowe picie 2 badanie: Ograniczenie picia przez 37 godz.; Utrata 2.68% BW Maughan RJ Eur J Clin Nutr 57(Suppl): S19-S23, 2003 Hours of fluid restriction Kiedy i jak duŜo pić ? PodwyŜszona aktywność fizyczna Zmniejszone ryzyko z powodu zaburzeń gorąca ????????????? Woda – niezbędny składnik odŜywczy Trawienie Absorpcja KrąŜenie Wydzielania Regulacja temperatury Metabolizm Główny składnik ciała Wydalanie wody Nieświadome - niezaleŜne - skóra - respiracja Pot Mocz Kał Patologia Dzienne wydalanie wody jest zróŜnicowane, zarówno u tej samej osoby jak i między róŜnymi osobami. Szerokie zróŜnicowanie w objętości wydzielanego potu i jego stopnia. Sweat Volume Sweat rate S w e a t V o l (L 0 a n d S w e a t ra te (L /h ) 4.00 • 18 lekkoatletów 3.50 • Bieg w 35 oC i 40% - 50% Rh 3.00 2.50 2.00 1.50 1.00 0.50 0.00 0 5 10 Individual Subjects 15 20 Lim et al. 2006. Ocena stanu nawodnienia Nie ma uniwersalnych metod oceny Nie ma uniwersalnej definicji odwodnienia Kliniczne metody Historia Badanie fizykalne Pomiar zmian masy ciała Mocz Metody badawcze Całkowita zawartość wody w organizmie Wskaźniki krwi: osmolalność, sód, objętość Wskaźniki moczu: objętość, kolor, cięŜar właściwy, osmolalność Zmiany masy ciała Wpływ chronicznego łagodnego odwodnienia na zdrowie ObniŜenie – aktywności ruchowej, spowolnienie czynności umysłowych, wydzielania gruczołów ślinowych PodwyŜszenie ryzyka – powstawanie kamieni nerkowych u osób podatnych, powstawanie nowotworów dróg moczowych, okręŜnicy, raka piersi, rozwój chorób zębów, zaparć, zaburzeń w przemianach białek i tłuszczy, dolegliwości gerontologicznych, wystąpienie otyłości u dzieci, wypadnięcie zastawki u osób podatnych Mity o kofeinie, odwodnieniu i inne Kofeinowe napoje odwadniają Pij 8 szklanek wody codziennie Na kaŜdy kofeinizowany napój, który wypijesz musisz wypić tyle samo wody aby zrekompensować jej utratę... Woda do picia nawadnia lepiej niŜ inne napoje 8x8 powinno być wody do picia i jest to dodatkowa ilość do pozostałych napoi Czy kofeina odwadnia? Kofeina nie ma diuretycznego efektu u ludzi, którzy normalnie konsumują kofeinę Kofeina moŜe wywoływać efekt diurezy u osób, które jej nie konsumują Tylko cztery dni abstynencji są potrzebne aby być podatnym 1 – 4 dni spoŜycia rozwijają tolerancję Rozwój zaleceń dot. nawadniania w USA 1941 USA RDAs: nie było wspomniane o wodzie 1989 USA RDAs: 3 ½ strony tekstu, 5 publikacji 2004 USA DRIs: 80 ½ stron tekstu, 24 strony publikacji (ok. 300 pozycji) Dietary Reference Intakes for Water, Potassium, Sodium, Chloride, and Sulfate Copyright 2005 by the National Academy of Sciences DRIs for Water & Electrolytes, 2004 ChociaŜ woda jest traktowana jako najwaŜniejszy płyn do utrzymywania nawodnienie, to płyny w róŜnego typu napojach i Ŝywności mają istotny udział w pokryciu codziennego zapotrzebowania na płyny. DRIs for Water & Electrolytes, 2004 Jakkolwiek niskie spoŜycie wody zostało powiązane z niektórymi przewlekłymi chorobami, to jednak te dowody nie są wystarczające do wprowadzenia zaleceń dla wody w rozumieniu zmniejszenia ryzyka chorób przewlekłych. Zamiast zaleceń wprowadzono wystarczające spoŜycie (Adequate Intake AI) dla wody celem zapobiegania szkodliwych, głównie ostrych, efektów dehydratacji, które wywołują metaboliczne i funkcjonalne zaburzenia. DRIs for Water & Electrolytes, 2004 Całkowite spoŜycie wody obejmuje wodę do picia, wodę w napojach, i wodę będącą częścią Ŝywności (znajdującą się w niej). Adequate Intake (AI) DRIs for Water and Electrolytes, 2004 Dzieci 1-3 lat = 1,3 L 4-8 lat= 1,7 L MłodzieŜ 9-13 lat= 2,4 L męŜczyźni i 2,1 L kobiety 14-18 lat = 3,3 L męŜczyźni i 2,3 L kobiety Dorośli 19-70+ lat = 3,7 L męŜczyźni i 2,7 L kobiety Czynniki mające wpływ na zachowanie związane z piciem płynów Genetyczne: słodki smak, uczucia pragnienia Starzenie się: utrata mechanizmów odczuwania pragnienia, utrata wraŜliwości Dzieci: słodki smak Temperatura: napoju i środowiska Aromat i róŜnorodność napojów Opakowanie Odległość: na stole, 7 m i 15 m (Engell i wsp.) Czynniki mające wpływ na zachowanie związane z piciem płynów Wpływ czynników społecznych: jedzenie posiłków i napoi samemu albo w grupie osób Lokalizacja napoju i łatwość jego otrzymania – dosięgnięcia Czynniki środowiskowe takie jak światło, temperatura, zapach, czas posiłków, odgłosy Jeszcze inne..... Czynniki mające wpływ na zachowanie związane z piciem płynów SpoŜycie Ŝywności Zawartość wody Owoce i warzywa Truskawki, melony, pomarańcze, jabłka, winogrona, ogórki, sałata, selery, pomidory, kapusta, brokuły, cebule 80% - 85% Banany, ziemniaki, kukurydza 70% - 75% ZboŜa RyŜ i makarony Ugotowane płatki 65% - 80% 85% - 90% Mięso, ryby, jajka Ryby i owoce morza Jajka Kurczak, wołowina, wieprzowina, indyk, jagnięcina 70% - 80% 65% - 80% 45% - 65% Stanowisko w sprawie wysiłku sportowego i przyjmowania płynów 1996 Zbilansowana dieta z odpowiednia ilością płynów 24 g przed zawodami 500 mL 2 g przed zawodami Picie w regularnych odstępach w czasie wysiłku (zawodów) Celem jest uzupełnienie całej utraty potu Picie maksymalnej ilości, która moŜe być tolerowana 600 mL/g – 1200 mL/g na 4%-8% CHO płynów podczas wysiłku > 1g Med Sci Sport and Exerc 28: i – vii, 1996 Lim’s Fluid Intake Guide Przed zawodami: • Zacząć pić noc przed • Utrzymać mocz klarowny • Przestać pić 1 h przed pójściem spać • Przestać pić ~ 1h przed zawodami W czasie zawodów: Pić stosownie do odczuwanego pragnienia Zalecenie: 400 – 800 mL/h Po zawodach: Kontynuować nawadnianie aŜ moczu będzie klarowny Co pić? < 1 h zawodami: Woda > 1 h zawodami: Napoje dla sportowców 6-8% CHO ~1% soli Dziękuję!