popularyzatorski opis rezultatów projektu

popularyzatorski opis rezultatów projektu

Nr wniosku: 151074, nr raportu: 6310. Kierownik (z rap.): mgr inż. Maciej Eugeniusz Sławiński
Celem projektu było określenie zmian w działaniach bojowych lotnictwa w aspekcie minimalizacji strat w środowisku
cywilnym. Cel badań osiągnięto na drodze realizacji następujących zadań badawczych:
1. Dokonano analizy działań bojowych lotnictwa w wybranych konfliktach zbrojnych, w kontekście strat
niezamierzonych.
2. Zidentyfikowano i oceniono współczesne założenia i rozwiązania dotyczące działań bojowych lotnictwa, w kontekście
minimalizacji strat niezamierzonych.
3. Określono kierunki zmian w działaniach bojowych lotnictwa, w kontekście minimalizacji strat niezamierzonych.
Wyszczególnione zadania realizowane były przy zastosowaniu ujednoliconych ram dociekań badawczych obejmujących:
uregulowania prawne i poglądy w kwestii strat w środowisku cywilnym,
charakterystykę strat niezamierzonych w działaniach bojowych lotnictwa,
identyfikację przyczyn powstawania strat niezamierzonych, będących efektem działań bojowych lotnictwa,
określenie wpływu strat niezamierzonych na działania bojowe lotnictwa, w wymiarze operacyjnym i taktycznym.
Autor badał użycie lotnictwa podczas wojen światowych, wojny w Korei, Wietnamie, a także bardziej współczesnych
konfliktach zbrojnych w Zatoce Perskiej, na Bałkanach w byłej Jugosławii, Afganistanie i Iraku, przez pryzmat zadanych
strat w środowisku cywilnym.
Wyniki badań wskazują, że na przestrzeni lat nastąpiło znaczące przewartościowanie jeśli chodzi o postrzeganie losu
ludności cywilnej podczas konfliktów zbrojnych od czasu drugiej wojny światowej i potem ery zimnej wojny. Na
szczęście groźba użycia broni atomowej jest dzisiaj o wiele mniejsza niż było to przed laty. Decydenci zdali sobie sprawę,
że do osiągnięcia celów operacji nie trzeba rozbić całkowicie przeciwnika. Obecnie, coraz więcej uwagi jest poświęcane
ochronie ludności cywilnej objętej konfliktem zbrojnym. Wykorzystywane są nowoczesne systemy uzbrojenia zdolne do
precyzyjnego rażenia. Ponadto, nowe środki bojowe posiadają mniejszy wagomiar. Trwają prace badawczo-rozwojowe w
zakresie broni nieniszczącej. Wszystkie te przedsięwzięcia maja na celu zmniejszenie ryzyka porażenia obiektów
cywilnych podczas działań bojowych. Należy jednak podkreślić, że do minimalizacji strat w środowisku cywilnym
konieczne jest osiągnięcie perfekcji na poziomie taktycznym. Oznacza to stosowanie ustanowienie i stosowanie
odpowiedniego prawa, doktryn, podręczników, programów nauczania, szkolenia opartego na zunifikowanym
paradygmacie.
Na podstawie wyników badań należy zauważyć, że modyfikacji wymaga termin oznaczający straty wśród ludności
cywilnej będące efektem działań bojowych, nie tylko lotnictwa. W języku angielskim jest to aktualnie "collateral
damage", tłumaczone na polski w Słowniku terminów i definicji NATO jako straty i zniszczenia niezamierzone. W
wersji anglojęzycznej charakter tych strat o wiele lepiej oddaje termin "collateral casualties and damage", wskazujący
przede wszystkim na ofiary w ludziach, a także szkody w mieniu. Obowiązująca definicja jest ponadto zbyt ogólna i
wymaga doprecyzowania. Zachodzi potrzeba precyzyjnego ustalenia czym dokładnie są straty określane jako "collateral
casualties and damage", a kiedy mamy do czynienia z łamaniem prawa międzynarodowego. Ma to szczególne znaczenie
w obliczu braku spisanego w jednym dokumencie, wzorem prawa wojny na lądzie i morzu, prawa wojny powietrznej.
W ostatnich latach nie dochodziło do konfliktów zbrojnych na wielką skalę i można założyć, że w dającej się przewidzieć
przyszłości konflikty będą prowadzone w środowisku asymetrycznym. Nie ulega wątpliwości, że światowa opinia
publiczna pozostanie wyczulona na ewentualne masowe straty w środowisku cywilnym w przyszłych konfliktach i będzie
dążyć do zapobieżenia im. Utrzymanie strat wśród cywilów na najniższym z możliwych poziomie może decydować o
końcowym sukcesie całej operacji. Sukces ten należy rozpatrywać wielopłaszczyznowo. Jego wymiar humanitarny może
być tak ważny, jak osiągnięcie celów militarnych i politycznych operacji. Ograniczenie cierpień ludnosci cywilnej
przynosi korzyści polityczne, gdyż pozwala uzyskać niezbędne poparcie opinii publicznej, zarówno narodowej, jak i
światowej.
Niniejszy projekt, z uwagi na niewielką liczbę publikacji i złożony przedmiot badań jakim są operacje powietrzne
rozpatrywane przez pryzmat strat w środowisku cywilnym, powinien być inspiracją do dalszych pogłębionych badań.