Projektowanie stanowiska pracy biurowej zgodnie z

Projektowanie stanowiska pracy biurowej zgodnie z zasadami ergonomii
Według wymagań BHP w pomieszczeniu przeznaczonym do pracy z komputerem na każdego
pracownika powinno przypadać minimum 13m³ wolnej objętości pomieszczenia, minimum 2m²
wolnej powierzchni podłogi, natomiast wysokość pomieszczenia powinna wynosić minimum 3m
(warunkowo 2,5m).
Można przyjąć, że minimalna powierzchnia pomieszczenia (wraz z umeblowaniem) przypadająca na
jedno stanowisko pracy powinna być nie mniejsza, niż 8m².
Stanowisko pracy powinno być umieszczone w taki sposób, aby zachować minimalne odległości
pomiędzy sąsiednimi monitorami (60 cm) oraz między pracownikiem a tyłem sąsiedniego monitora
(80cm). Nie zaleca się również umieszczania monitorów w odległości mniejszej niż 1m od okien (o ile
nie są wyposażone w żaluzje).
Dodatkowo ekran monitora powinien być umieszczony prostopadle do padającego światła, dzięki
temu zredukuje się odblaski obniżające czytelność wyświetlanej zawartości.
Pojedyncze stanowisko pracy powinno być zorganizowane w taki sposób, aby umożliwić
pracownikowi swobodny dostęp. Oznacza to, że należy zachować minimum 60cm szerokości
przejścia.
Ergonomia mebli biurowych
Bardzo istotnym faktem, który niestety nie zawsze jest rozpatrywany przy urządzaniu stanowisk pracy
jest wystrój wnętrz (nie tylko reprezentacyjnych). Często pracodawca nie widzi potrzeby
dostosowywania stanowiska pracy, przez co działa pośrednio na swoją niekorzyść. Pracownik nie
może wykonywać swoich zadań w sposób efektywny, nie osiąga satysfakcji z wykonywanej pracy,
przez co staje się mniej produktywny.
a) Odpowiednia powierzchnia biurka
Pracownik powinien mieć dostęp do wszystkich często używanych elementów wyposażenia
stanowiska pracy w taki sposób, aby nie musiał wstawać lub wychylać się z krzesła, a także aby miał
zapewnioną swobodę ruchów. Przednia krawędź klawiatury powinna być oddalona od przedniej
krawędzi biurka przynajmniej o 10 cm, umożliwiając w ten sposób swobodne oparcie nadgarstków o
blat biurka. Jeżeli jest to niemożliwe, zaleca się zastosowanie półki pod klawiaturę Można przyjąć, że
minimalne wymiary biurka powinny wynosić 120 x 70 cm. Dodatkowo należy uwzględnić minimalną
przestrzeń na nogi o szerokości minimum 80 cm. Doskonale w roli biurek przeznaczonych do
stanowisk komputerowych sprawdzają się biurka narożne, lub biurka krzywoliniowe
b) Odpowiednia stabilność biurka
Biurko powinno zapewniać solidne oparcie przedramion pracownika. Dlatego ważne są solidna
konstrukcja stelaża oraz wypoziomowanie biurka.
c) Dostępność często używanych przedmiotów w zasięgu ręki
W celu zapewnienia użytkownikowi możliwości swobodnego sięgania po najczęściej używane
przedmioty nie należy kończyć projektowania miejsca pracy na podstawowych elementach takich jak
biurko i krzesło. W celu zwiększenia funkcjonalności stanowiska pracy zaleca się dodatkowe
stosowanie nadstawek na biurka (nie stawiamy na nich monitora, ponieważ górna krawędź ekranu
nie może być powyżej linii wzroku operatora) oraz dostawek-łączników (zwiększają one powierzchnię
użytkową biurka stanowiąc doskonałe miejsce do zainstalowania np. peryferii komputerowych typu
skaner czy mała drukarka).
d) Odpowiednia stabilność i funkcjonalność krzesła
Bardzo często powodem uskarżania się pracowników na bóle pleców, ramion i nóg jest używanie
nieodpowiednich krzeseł. Krzesło spełniające wymagania ergonomii powinno być stabilne (podstawa
na kółkach o co najmniej pięciu punktach styczności z podłogą), posiadać regulację wysokości
siedziska (45 ±5 cm), regulację wysokości oraz pochylenia oparcia.
Warunki środowiskowe
Warunki środowiskowe są dość często mało docenianym, jednak zarówno istotnym jak stosunki
międzyludzkie oraz organizacja pracy czynnikiem wpływającym na subiektywny odbiór pracy przez
pracowników. Niestety na pewne czynniki pracodawca nie ma wpływu (np. brak możliwości
zainstalowania klimatyzacji, brak dźwiękoszczelnych okien itp), lecz w niektórych przypadkach
okazuje się, że za pomocą niewielkich nakładów finansowych można ograniczyć wpływ
niekorzystnych warunków środowiskowych.
Największym wrogiem pracownika jest hałas. Polskie Normy określają dopuszczalny poziom hałasu w
pomieszczeniach do pracy umysłowej bez mechanicznych i elektrycznych źródeł hałasu (np. pokój
programistów) na poziomie 45-50 dB/A, w pomieszczeniach typowo biurowych - 55-60 dB/A oraz w
pomieszczeniach dyspozytorskich (np. callcentre) na poziomie 65-70 dB/A.
Dlatego zaleca się stosowanie płyt dzielących (np. typu SCD-1...3) rozgradzających poszczególne
stanowiska pracy jako ekranów dźwiękowych. Posiadają one tę przewagę nad tradycyjnymi ściankami
działowymi, że są łatwe w montażu i demontażu, zajmują mniej miejsca. Dodatkowo ich wysokość
zapewnia zachowanie pewnego poziomu pry- wartości pracownika, ale w żaden sposób nie
powoduje efektu zamkniętego pomieszczenia. Kompromis ten uzyskano za pomocą odpowiednio
dobranych wymiarów, a także różnej wysokości płyt.
Kolejnymi czynnikami są temperatura i jakość powietrza. Zalecaną temperaturą panującą w biurach
jest ok. 20...24°C zimą i 23..26°C latem. Zaleca się również wymuszenie przepływu powietrza z
prędkością zbliżoną do 0,1 m/s. Taki przepływ zapewnia prawidłową wymianę powietrza oraz nie jest
odczuwany jako przeciąg.
Oświetlenie
W pomieszczeniach ze stanowiskami komputerowymi powinno stosować się zasadę, że najlepszym
oświetleniem jest światło dzienne. Nie należy jednak ustawiać stanowiska w taki sposób, aby
użytkownik siedział przodem lub tyłem do okna.
W przypadku, gdy warunki oświetlenia naturalnego nie gwarantują odpowiedniego komfortu pracy
(ok. 300 lx dla typowej pracy biurowej i ok. 500 lx w przypadku pracy charakteryzującej się dużymi
wymaganiami wzrokowymi - np. wprowadzanie do baz komputerowych danych z dokumentów
papierowych) zaleca się stosowanie światła sztucznego.
Oświetlenie sztuczne powinno przede wszystkim gwarantować osiągnięcie odpowiedniego natężenia
światła (spełnienie norm) oraz powinno być rozproszone. Dzięki temu uniknie się tzw. olśnień oraz
powierzchnia pracy będzie równomiernie oświetlona. Nie należy dążyć do osiągnięcia w
pomieszczeniu zbyt dużych natężeń oświetlenia, ponieważ w takim wypadku znaki na ekranie
monitora stają się mniej czytelne. Sednem sprawy jest osiągnięcie kompromisu, który umożliwi
komfortową pracę wszystkim pracownikom. Najprostszym sposobem jest umożliwienie niezależnego
załączania poszczególnych lamp (lub ich sekcji).
W przypadku konieczności stosowania miejscowego oświetlenia należy pamiętać, że stosowane
lampy biurowe muszą posiadać konstrukcję umożliwiającą maksymalną redukcję olśnienia. Nie zaleca
się stosowania dość popularnych obecnie lamp halogenowych ze względu na fakt, że trudne jest
osiągnięcie przyzwoitego współczynnika rozproszenia światła przy zachowaniu minimum
powstawania olśnień. Konstrukcja takich lamp powoduje, że często światło lampki nie jest
rozproszone, powoduje więc powstawanie ostrych cieni na obszarze roboczym. Zbyt płytko osadzona
żarówka odbija się od powierzchni ekranu utrudniając lub wręcz uniemożliwiając pracę z
komputerem.