Rozdział 8. (format PDF)

Raport o stanie miasta Szczecin 2006
8. TURYSTYKA I WYPOCZYNEK
− udział w lokalnych imprezach promocyjnych
(Flis Odrzański, Piknik nad Odrą);
− reklama medialna w TV oraz za pośrednictwem
innych masowych środków przekazu;
− współpraca z organizacjami turystycznymi
w zakresie promocji miasta podczas różnego
rodzaju imprez turystycznych;
− rozszerzenie i poprawa baz danych o rynku
turystycznym miasta i regionu (przystąpienie do
ogólnopolskiego systemu ISIT);
− opracowanie programów i kierunków rozwoju
turystyki w mieście, w tym: projektu polityki
wspierania rozwoju turystyki;
− modernizacja i rozbudowa infrastruktury turystycznej (w tym: Centrum Informacji Turystycznej), rozbudowa ścieżek rowerowych, wyposażenie i wyremontowanie przy pomocy
środków unijnych Polskiego Towarzystwa
Schronisk Młodzieżowych, odnowienie Miejskiego Szlaku Turystycznego, uzupełnienie
zniszczonych tablic informacyjnych na obiektach zabytkowych.
8.1. TURYSTYKA
8.1.1. PROROZWOJOWA FUNKCJA
TURYSTYKI
Turystyka i podróże mają ogromny wpływ na
dochody budżetów miast, regionów, państw; podwyższają dochody własne mieszkańców odwiedzanych okolic. Przyjmowanie turystów jest dla wielu
społeczeństw źródłem dobrobytu, motorem napędzającym rozwój miast i regionów, narzędziem
walki z bezrobociem; stanowić może źródło dochodów i wzrostu rentowności większości sektorów
gospodarki. Wydatki cudzoziemców poprawiają
wyniki bilansu płatniczego, wydatki mieszkańców
pozwalają na redystrybucję dochodów z regionów
bogatszych do regionów uboższych. Rozwój usług
turystycznych, takich jak: zakwaterowanie, wyżywienie, usługi rekreacyjne, transport, coraz częściej
nazywanych „przemysłem turystycznym” lub „gospodarką turystyczną” stał się źródłem szybkiego
wzrostu produktu krajowego brutto, także w krajach naszej strefy klimatycznej. Turystyka pobudza
również działalność pozornie nie mającą z nią wiele
wspólnego, ponieważ turysta lubi kupować pamiątki, chce się rozerwać, zwiedzać muzea, iść do teatru
itp.
Wydatki z budżetu Miasta na cele turystyczne
w latach 2004–2005 wyniosły 780,4 tys. zł. W ich
strukturze w roku 2005 nastąpił wzrost udziału
wydatków majątkowych.
Wysoka pozycja sektora turystyki i podróży
w gospodarce Niemiec, krajów skandynawskich,
Wielkiej Brytanii, Irlandii i wielu innych wskazuje
na wielkie możliwości, jakie stwarza rozwój gospodarki turystycznej. W Europie obserwuje się
coraz silniejszą ingerencję władz samorządowych
oraz organizacji regionalnych na rynku turystycznym. Rozszerza się zjawisko wspierania rozwoju
i promocji usług lokalnych oferowanych turystom.
Wydatki z budżetu Miasta na wspieranie turystyki w roku 2004 wyniosły: 0,05% ogółu wydatków budżetowych, a w roku 2005 – 0,04%. Jednak
są to wydatki związane bezpośrednio z infrastrukturą turystyczną. Można uznać, że wydatki Miasta
przeznaczone na finansowanie obiektów sportowych, nabrzeży, kąpielisk itp. również służą celom
turystycznym.
Tabela 8.1.
WYDATKI MIASTA NA TURYSTYKĘ PONOSZONE
W LATACH 2004–2005
wielkość wydatdynaków w tys. zł
rodzaj wydatków
mika
2004
2005
wydatki bieżące
410,5
276,0
67,2%
zadania w zakresie upowszech216,1
198,4
91,8
niania turystyki
8.1.2. DZIAŁANIA I WYDATKI URZĘDU
MIASTA W SFERZE TURYSTYKI
Miasto Szczecin coraz bardziej zdaje sobie
sprawę ze znaczenia turystyki dla pobudzania jego
rozwoju. W Strategii Rozwoju Szczecina wskazano,
że nadodrzańskie położenie i walory środowiska
przyrodniczego Szczecina są potencjalnymi turystyczno-rekreacyjnymi atutami miasta we wzroście
jego konkurencyjności. W roku 2005 został opracowany projekt polityki wspierania rozwoju turystyki, który poddano procedurze uchwalania. Zakładane w dokumencie podstawowe kierunki działań to: zagospodarowanie turystyczne i paraturystyczne zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju; edukacja, promocja i informacja; lokalne
usługi i produkty turystyczne.
194,4
–
pozostała działalność
–
77,6
–
–
wydatki majątkowe
4,2
89,7
2 135,6
–
60,0
4,2
–
–
29,7
–
–
–
promocja walorów turystycznych
ośrodek informacji turystycznej
zakupy MOSRiR
pozostałe wydatki majątkowe
ogółem wydatki
414,7
365,7
88,2%
Źródło: Sprawozdania z wykonania dochodów i wydatków
budżetów miasta w latach 2004–2005.
W latach 2004–2005 realizowano szereg działań
z dziedziny promocji turystyki, takich jak:
− organizowanie i współorganizowanie międzynarodowych targów turystycznych (ITB Berlin,
TOUR Goeteborg, Greifswald, Lato – Warszawa, Tour Salon Poznań);
8.1.3. BAZA NOCLEGOWA TURYSTYKI
Pod pojęciem infrastruktury turystycznej rozumiemy wszystkie obiekty i urządzenia w mieście
służące obsłudze ruchu turystycznego, a zatem całą
miejską infrastrukturę komunikacyjną, sportowo-
Wydział Strategii Rozwoju i Promocji Miasta
97
Raport o stanie miasta Szczecin 2006
8. TURYSTYKA I WYPOCZYNEK
miejsca całoroczne), o zróżnicowanym standardzie
i dostępnych dla turystów preferujących różne formy ruchu turystycznego. W stosunku do 2002 r.
liczba miejsc noclegowych stałych zwiększyła się
o 1% (powstały dwa nowe hotele), natomiast liczba
miejsc sezonowych zmalała o prawie 42 punkty
procentowe. Liczba osób korzystających z noclegów w roku 2004 zwiększyła się w stosunku do
roku 2002 o ponad 26%, zaś liczba udzielonych
noclegów o prawie 21%.
-rekreacyjną, gastronomiczną, handlowo-usługową,
kulturalno-rozrywkową, użytkowaną zarówno przez
mieszkańców, jak i turystów. Jedynie baza noclegowa jest tym składnikiem infrastruktury turystycznej, z której korzystają wyłącznie turyści, a jej
wielkość i stan ma bezpośredni wpływ na rozwój
turystyki w Szczecinie.
Wg stanu na koniec 2004 r. na terenie Szczecina
znajdowało się 46 obiektów noclegowych z łączną
liczbą miejsc noclegowych 5 304 (z czego 90,8% to
Tabela 8.2.
OBIEKTY, MIEJSCA NOCLEGOWE ORAZ ICH WYKORZYSTANIE
rodzaje obiektów
miejsca noclegowe
obiekty
ogółem
2002
2003
2004
2002
hotele
2003
2004
2002
pozostałe obiekty – razem
2003
w tym:
2004
2002
schroniska młodzieżowe
2003
2004
2002
zespoły ogólnodostępnych
2003
domków turystycznych
2004
2002
kempingi
2003
2004
2002
inne obiekty
2003
2004
Źródło: Urząd Statystyczny w Szczecinie.
ogółem
49
46
46
16
15
17
33
31
29
4
4
4
1
1
1
1
1
1
27
25
23
5 616
5 312
5 304
2 814
2 758
2 881
2 802
2 554
2 423
384
264
264
242
14
38
134
250
250
2 042
2 026
1 871
Ponad połowa, tj. 54,3% miejsc noclegowych
znajduje się w hotelach, zaś udział miejsc w hotelach
w ogólnej liczbie miejsc całorocznych wynosi
59,8%. Baza noclegowa w mieście jest raczej zróżnicowana i może zaspokoić różnorodne potrzeby turystów. Pewien niedobór występuje w grupie tanich
hoteli i schronisk dla turystyki kwalifikowanej, ale i
tu w ciągu ostatnich lat można zaobserwować poprawę sytuacji. Ogólny stan techniczny turystycznej
bazy noclegowej ocenia się jako dobry.
−
−
8.1.4. TURYSTYKA PRZYJAZDOWA
−
Ruch przyjazdowy turystyczny obejmuje turystów, którzy korzystali w odwiedzanym mieście
przynajmniej z jednego noclegu (również poza
obiektami zbiorowego zakwaterowania rejestrowanej bazy noclegowej). Z informacji Instytutu Turystyki, który od kilku lat prowadzi badania dotyczące turystyki przyjazdowej na terenie wybranych
wielkich miast Polski wynika, że w 2004 roku:
− Szczecin przyjął ok. 400 tys. turystów krajowych i 250 tys. zagranicznych, w stosunku do
roku 2003 stanowi to spadek liczby turystów
−
−
Wydział Strategii Rozwoju i Promocji Miasta
98
w tym
całoroczne
4 772
4 712
4 814
2 814
2 758
2 881
1 958
1 954
1 933
174
164
174
242
14
38
-250
250
1 542
1 526
1 471
korzystający
z noclegów
udzielone
noclegi
w tys.
274,6
289,3
347,5
203,3
220,4
277,5
72,8
69,0
70,0
10,9
10,7
10,5
1,7
0,6
1,2
0,9
2,5
3,6
57,7
55,2
54,7
488,6
507,6
590,1
354,1
354,1
442,2
132,7
153,5
147,9
24,3
20,7
21,8
2,9
1,0
2,5
1,9
4,0
5.5
105,5
127,8
118,1
krajowych o 20% i wzrost zagranicznych
o 25%;
wydatki turystów krajowych w Szczecinie wynosiły 52,7 mln zł, a turystów zagranicznych:
35,8 mln USD;
z ogółu turystów korzystających z bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania województwa zachodniopomorskiego, 13-14% turystów
krajowych skorzystało z bazy w Szczecinie, turyści zagraniczni stanowili 40–45% wszystkich
turystów nocujących w obiektach wojewódzkich;
średnia długość korzystania turystów krajowych
i zagranicznych z usług szczecińskiej rejestrowanej bazy noclegowej wynosiła 1,7 nocy;
najczęściej odwiedzali nasze miasto Niemcy
(113,5 tys. osób), Duńczycy (33,8 tys.) i Szwedzi (10,0 tys. osób);
główne cele przyjazdu turystów zagranicznych
do Szczecina: etap na trasie tranzytowej przez
Polskę – 33% ogółu przyjazdów, załatwianie interesów i spraw służbowych – 32% turystów,
turystyka i wypoczynek – 12%.
Raport o stanie miasta Szczecin 2006
8. TURYSTYKA I WYPOCZYNEK
Tabela 8.3.
PRZYJAZDY TURYSTYCZNE (CO NAJMNIEJ Z JEDNYM NOCLEGIEM)
ORAZ WYDATKI TURYSTÓW W WYBRANYCH MIASTACH WOJEWÓDZKICH
turyści krajowi
turyści zagraniczni
przyjazdy
wydatki
przyjazdy
wydatki
wyszczególnienie
(mln osób
(mln zł)
(l. osób)
(mln USD)
2003
2004
2003
2004
2003
2004
2003
2004
Szczecin
0,5
0,4
49,9
52,7
0,20
0,25
18,5
35,8
Gdańsk
0,9
0,7
124,4
116,1
0,35
0,40
42,0
75,7
Kraków
1,3
1,1
140,6
163,0
0,80
1,10
102,2
154,4
Łódź
0,6
0,5
67,2
67,3
0,60
0,50
78,5
94,0
Warszawa
3,9
3,2
414,1
474,6
2,20
2,40
368,5
472,4
Wrocław
0,7
0,9
78,2
125,9
0,40
0,45
42,9
75,2
Polska
48,4
39,6
b.d.
b.d.
13,72
14,29
b.d.
b.d.
Źródło: Bożena Radkowska – Turystyka Polska w roku 2003 i 2004 – wielkie miasta, Instytut Turystyki w Warszawie.
Tabela 8.4
REJESTROWANY RUCH TURYSTYCZNY W BAZIE NOCLEGOWEJ W LATACH 2003–2004 [tys.]
turyści ogółem
turyści krajowi
turyści zagraniczni
liczba osób
liczba osób
liczba osób
miasto
liczba noclegów
liczba noclegów
liczba noclegów
korzystających
korzystających
korzystających
2003
2004
2003
2004
2003
2004
2003
2004
2003
2004
2003
2004
Szczecin
289,3
347,5
507,6
590,1
147,1
155,7
264,0
267,4
142,2
191,8
243,6
322,7
Gdańsk
315,7
345,8
808,6
847,1
184,1
204,0
512,1
528,2
131,6
141,8
296,5
318,9
Kraków
841,3 1 042,5 1 696,9 2 131,2
404,6
451,0
743,8
852,6
436,9
591,5
953,1 1 278,6
Łódź
192,8
229,0
366,5
443,9
155,3
174,8
289,8
337,6
37,5
54,2
76,7
106,3
Warszawa
1 271,2 1 480,7 2 325,9 2 882,3
664,3
761,8 1 229,2 1 569,2
606,9
718,9 1 096,7 1 313,1
Wrocław
472,3
542,5
901,2 1 064,9
309,5
347,8
569,1
694,4
162,8
194,7
332,1
370,5
Polska
14 644,3 15 745,7 45 347,8 46 657,1 11 312,4 11 811,6 37 519,6 37 344,2 3 331,9 3 934,1 7 828,2 9 312,9
Źródło: Bożena Radkowska – Turystyka Polska w roku 2003 i 2004 – wielkie miasta, Instytut Turystyki w Warszawie.
− brzegowa Odry i jez. Dąbie mogłyby zachęcić
turystów zmierzających z głębi lądu do Bałtyku,
do dłuższego postoju w naszym mieście.
− Niedostatek parkingów (zwłaszcza dla autokarów) oraz zadowalającego stanu sanitarnego
w istniejącej bazie turystyczno-rekreacyjnej.
− Niedostatek liczby tanich obiektów noclegowych.
− Brak wystarczająco atrakcyjnej oferty kulturalnej oraz sportowo-rekreacyjnej. Atrakcyjność
tej oferty wywiera silny wpływ zarówno na natężenie ruchu turystycznego, jak i na jakość życia mieszkańców. Efektem wieloletnich zaniedbań w tej dziedzinie jest niewystarczająco
atrakcyjne zagospodarowanie miasta w odpowiednie, dostosowane do wymogów XXI wieku
obiekty kulturalne czy sportowo-rekreacyjne
oraz związany z tym brak atrakcyjnej oferty
skierowanej i do mieszkańców, i do turystów.
Niski standard i ograniczona pojemność kąpielisk miejskich, niespójny system ścieżek rowerowych, niewystarczająco atrakcyjne zagospodarowanie takich atrakcyjnych przestrzeni, jak
bulwary nadodrzańskie, okolice Zamku Książąt
Pomorskich, Wałów Chrobrego czy Starego
Miasta (odstraszającego niedokończonymi, popadającymi w ruinę budynkami), brak odpowiednich obiektów do urządzania imprez masowych – to tylko wybrane przykłady obniżające atrakcyjność Szczecina, nie tylko w kontekście turystyki i rekreacji.
− Niezaprzeczalne walory miasta rzadko stanowią
produkt turystyczny, podlegający odpowiedniej
Tabela 8.5.
WYDATKI URZĘDÓW MIAST NA
TURYSTKĘ W LATACH 2003–2004 ORAZ PLANY
BUDŻETOWE NA 2005 [tys. zł]
wykonanie
plan
Miasto
2003
2004
2005
300,0
414,7
301,3
Szczecin
7 857,0
2 818,9
2 786,5
Gdańsk
809,8
1 561,0
2 169,4
Kraków
454,0
426,2
281,1
Łódź
3 159,6
3 371,9
7 286,5
Warszawa
128,7
327,3
1 244,1
Wrocław
Źródło: Bożena Radkowska – Turystyka Polska w roku 2003
i 2004 – wielkie miasta, Instytut Turystyki w Warszawie.
Z przeprowadzonych badań i ocen można wyłonić następujące zasadnicze problemy:
− Niewystarczające zagospodarowanie turystyczne istniejących walorów, które stanowią ciągle
niewykorzystaną szansę rozwojową Szczecina.
Możliwości wzrostu ruchu turystycznego ogranicza stan zagospodarowania miasta w obiekty
kulturalno-rozrywkowe zapewniające turystom
możliwość atrakcyjnego spędzania czasu oraz
w obiekty i urządzenia dostosowane do uprawiania różnych form turystyki.
− Miasto straciło wiele ze swojej wyjątkowości
i atrakcyjności przez odwrócenie się od wody.
Zaniedbane tereny przywodne, takie jak np.
Łasztownia, Kępa Parnicka czy powstrzymane
w swojej odbudowie Stare Miasto – zamiast odstraszać, mogłyby tętnić życiem, przyciągając
turystów i mieszkańców. Odpowiednie zaplecze
dla rozwoju różnych sportów wodnych (infrastruktura marin i przystani), a także dostępność
Wydział Strategii Rozwoju i Promocji Miasta
99
Raport o stanie miasta Szczecin 2006
8. TURYSTYKA I WYPOCZYNEK
Oznakowanie i zagospodarowanie ścieżki przyrodniczo-edukacyjnej było możliwe dzięki realizacji polsko-niemieckiego projektu, dofinansowanego
przez Unię Europejską w ramach Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska – Niemcy 2002
pn. „Wspólny Las – Wspólna Europa, Polsko-Niemiecka Edukacja Przyrodnicza w Euroregionie
Pomerania”. Do współrealizacji projektu zaproszono partnerów z Niemiec: Starostwo Powiatowe
Uecker-Randow, Förderverein „Schloß und Gutshofanlage Ludwigsburg” e.V., Förderkreis „Waldschule” e.V. z Eberswalde oraz partnerów krajowych: Zespół Szkół Budowlanych im. Kazimierza
Wielkiego w Szczecinie, Ligę Ochrony Przyrody –
– Zarząd Okręgu w Szczecinie i Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze – Oddział Zachodniopomorski.
promocji i dostępności w powszechnej sprzedaży, a jest to przecież produkt, który kreuje dochodowość turystyki.
− Brak jednoznacznego i pozytywnego wizerunku
miasta tworzącego „markę Szczecin”.
− Brak integracji podmiotów wokół przedsięwzięć
związanych z rozwojem turystyki. Rozwój turystyki opiera się przede wszystkim na koordynacji oraz kooperacji różnych podmiotów i instytucji, których działalność przynosi bezpośrednie
dochody ze sprzedaży produktów i usług turystycznych, ale też i takich, które realizują zadania związane z tworzeniem optymalnych warunków dla rozwoju szeroko rozumianego sektora usług turystycznych. O niewystarczającej
współpracy można mówić w różnych relacjach.
Jako problem często wskazywana jest dezintegracja branży turystycznej i brak współdziałania
z innymi sektorami gospodarki, co jest szczególnie ważne dla tworzenia pakietów złożonych
z różnorodnych usług. Z drugiej strony problemem jest również niewystarczająca współpraca
pomiędzy samorządem miasta i samorządem
województwa, dla których jednym z podstawowych zadań jest tworzenie warunków dla rozwoju turystyki, a działania te powinny być spójne i wzajemnie uzupełniać się. Wiele do życzenia pozostawiają również relacje między podmiotami branży turystycznej a władzami samorządowymi.
Łącznie na wykonanie urządzeń rekreacyjno-wypoczynkowych wydano w latach 2004 i 2005
kwotę 288 tys. zł.
W latach 2004–2005 wyposażono w urządzenia
zabawowe następujące obiekty:
− zieleniec Gałczyńskiego,
− zieleniec Plac Ofiar Katynia,
− park przy al. Powstańców Wlkp.,
− plac zabaw przy ul. Nehringa,
− park przy ul. Obotryckiej ,
− plac Słowiański,
− kąpielisko Dąbie.
Łączny koszt realizacji tych obiektów wyniósł 97,1
tys. zł.
8.2. REKREACJA
Jesienią 2004 roku Agencja „Dzieciak” dokonała darowizny na rzecz Gminy Miasto Szczecin
w postaci dwóch urządzeń zabawowych ustawionych na terenie ogrodu jordanowskiego w parku
Noakowskiego o wartości około 7 tys. zł.
W latach 2004–2005 wykonano na terenie miasta szereg obiektów rekreacyjno-wypoczynkowych
oraz urządzeń do zabaw dla dzieci.
Obiekty rekreacyjno-wypoczynkowe zostały
zlokalizowane głównie na terenie lasów komunalnych. Na ich wyposażenie składają się w zasadzie:
wybrukowane miejsca do palenia ognisk, wiaty,
ławy, betonowe kosze na śmieci, tablice informacyjne itp. Są to:
− obiekt w Parku Leśnym Klęskowo przy osiedlu
Bukowym wykonany w roku 2004 ze środków
Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Szczecinie; koszty realizacji wyniosły ponad 139,1 tys. zł,
− ścieżka przyrodniczo-edukacyjna „Wspólny Las
– Wspólna Europa” przy Leśniczówce „Biała”,
oddana do użytku w roku 2005; koszt realizacji
wyniósł 148,9 tys. zł.
ŹRÓDŁA INFORMACJI:
1. Urząd Statystyczny w Szczecinie,
2. Turystyka Polska w 2003 roku. Wydawnictwo Instytutu
Turystyki w Warszawie. Opracowanie Bożena Radkowska.
Warszawa 2004 r.,
3. Turystyka Polska w 2004 roku. Wydawnictwo Instytutu
Turystyki w Warszawie. Opracowanie Bożena Radkowska.
Warszawa 2005 r.,
4. Budżet Miasta Szczecin 2005,
5. Wydział Strategii Rozwoju i Promocji Miasta, Urząd Miasta
Szczecin: Referat ds. Rozwoju Turystyki, Referat Współpracy Międzynarodowej,
6. Sprawozdania z wykonania dochodów i wydatków budżetów miasta w latach 2004–2005.
Wydział Strategii Rozwoju i Promocji Miasta
100