Pobierz - Portugalia

Strategiczne projekty infrastrukturalne do realizacji w Portugalii do 2020 r.
Grupa Robocza ds. Infrastruktury o Wysokiej Wartości Dodanej (Grupo de Trabalho
para as Infra-estruturas de Elevado Valor Acrescentado, GTIEVA)1 przekazała
27 stycznia br. Premierowi Portugalii Pedro Passos Coelho raport dot. piorytetów
w zakresie realizacji inwestycji infrastrukturalnych do 2020 r. Według specjalistów
wchodzących w skład Grupy, Portugalia powinna inwestować więcej w infrastrukturę
kolejową, porty oraz terminale kontenerowe, a mniej w infrastrukturę drogową, lotniska
i transport pasażerski.
Grupa, pod przewodnictwem José Eduardo Carvalho, prezesa Portugalskiego
Stowarzyszenia Przemysłowego (AIP), nadała priorytetowy charakter 30 projektom
infrastrukturalnym, kluczowym, w jej opinii, dla wzrostu gospodarczego Portugalii.
W grupie tej szczególną uwagę zwrócono na 15, które uznane zostały za projekty
o największym znaczeniu:
1. Port Leixões (Porto) - rozbudowa terminalu kontenerowego,
2. Linia kolejowa Północ - zakończenie planu modernizacji,
3. Terminal kontenerowy XXI w Sines – rozbudowa,
4. Port w Setúbalu - budowa falochronu i kanałów żeglownych dla statków Panamax,
5. Trasa IP4 - zakończenie budowy tunelu,
6. Port Leixões (Porto) - budowa nowego terminalu kontenerowego o głębokości 14m,
7. Trafaria (Lizbona) – budowa głębinowego terminalu kontenerowego,
8. Port Leixões (Porto) - budowa nowego terminalu statków rejsowych,
9. Lotnisko w Lizbonie - budowa nowego terminalu cargo DHL,
10. Linia kolejowa Aveiro – Vilar Formoso (granica z Hiszpanią) - modernizacja2,
11. Lizbona - budowa nowego dworca morskiego dla rejsowych statków pasażerskich,
12. TC Alcântara (Lizbona) - zwiększenie wydajności kontenerowego terminalu
morskiego 3,
13. Port w Aveiro - przystosowanie do przyjmowania statków o większych gabarytach,
również w okresie nocnym,
14. Aveiro - budowa platformy logistycznej,
15. Aveiro - rozbudowa infrastruktury portowej oraz terminalu intermodalnego.
1
Grupa GTIEVA została powołana przez rząd Portugalii 29 sierpnia 2013 r. celem identyfikacji
inwestycji infrastrukturalnych o strategicznym znaczeniu dla państwa w perspektywie finansowej UE
2014 – 2020. W skład Grupy wchodzą przedstawiciele następujących organizacji i instytucji: CIP Konfederacji Przedsiębiorców Portugalii, AICEP - Portugalskiej Agencji Handlu Zagranicznego
i Inwestycji, LNEC - Krajowego Laboratorium Inżynierii Cywilnej, IMT - Instytutu Mobilności
i Transportu, CP - Koleji Portugalskich, Takargo (Mota-Engil), Refer, EP - Drogi Portugalii (podmiot
zarządzający infrastrukturą drogową w Portugalii), APP - Związku Portów Portugalii, APLOG Portugalskiego Stowarzyszenia Logistyki, APOL - Portugalskiego Stowarzyszenia Operatorów
Logistycznych, CPC - Portugalskiej Rady Transportu Ładunkowego, ANTROP - Krajowego
Stowarzyszenia Przewoźników Drogowych Osób, ANTRAM - Krajowego Stowarzyszenia Publicznych
Przewoźników Towarów oraz ANTP – Krajowego Stowarzyszenia Przewoźników Portugalskich.
2
Raport zaprezentowany przez Grupę przewiduje modernizację istniejącego korytarza kolejowego
zamiast budowy nowego, przystosowanego do norm europejskich i obsługi dużych pociągów
towarowych. W opinii Portugalskiego Stowarzyszenia Rozwoju Zintegrowanych Systemów
Towarowych, takie rozwiązanie sprawi, że Portugalia pozostanie uzależniona od transportu drogowego,
a tym samym bardziej wrażliwa na zmiany cen paliwa. Według szacunków, modernizacja istniejącej linii
ma kosztować 900 mln euro, wobec kosztu 2,1 mld euro budowy nowej linii.
3
Inwestycja na poziomie 46,6 mln euro; zakończenie prac do 2016 r.
1
Wśród pozostałych 15 projektów, o mniejszym znaczeniu, znalazły się: prace
korekcyjne trasy żeglugi śródlądowej rzeką Douro oraz modernizacja śluz na rzece,
reaktywacja nabrzeża terminalu w Seixal, pogłębienie kanału i zatoki dla statków
o większych gabarytach w Figueira da Foz, rozbudowa terminalu Ro-Ro w Setúbalu,
usprawnienie warunków operacyjnych portu w Aveiro (terminal Ro-Ro, terminal
kontenerowy), poprawa warunków dostępu i kondycji instalacji portowych w Algarve,
zakończenie budowy trasy IP3 na odcinku Coimbra - Viseu, modernizacja linii
kolejowych: Zachód, Minho, Cascais, Algarve, międzynarodowe połączenia kolejowe
między Lizboną, Setúbalem, Sines i Caia a Hiszpanią, realizacja projektu „Integrators –
Fedex”, który przewiduje usprawnienie logistyki na lotniskach w Lizbonie i Porto.
Wartość inwestycji
Projekty zasugerowane przez grupę reprezentują szacunkowy koszt całkowity rzędu
5,1 mld euro, z czego większość ma zostać sfinansowana z funduszy unijnych –
2,8 - 3,1 mld euro (54% - 61%), zaangażowanie środków publicznych ma wynieść ok.
1,3 mld euro (25%), podczas gdy ze srodków prywatnych ma pochodzić –
682,6 – 1.035,2 mln euro (13,4%-20,3%). Finansowanie ze strony sektora prywatnego
zaangażowanego w realizację projektów odbyłoby się za pośrednictwem sektora
bankowego lub rynku kapitałowego. Fakt, iż Portugalia realizuje obecnie program
dostosowań gospodarczych pozwolił na osiągniecie korzystnych warunków
finansowania ze środków unijnych, które przewidują współfinansowanie projektów na
poziomie nawet do 80%.
Oczekuje się, że największego zaangażowania finansowego ze strony państwa wymagać
będą projekty z sektora kolejowego, podczas gdy projekty z obszaru portów oraz
infrastruktury drogowej zostaną zrealizowane głównie przy wsparciu finansowym ze
strony sektora prywatnego.
Inwestycje sektorowe
A. Infrastruktura kolejowa
Największa część środków – 2,8 mld euro (55,4%) - ma zostać przekazana na projekty
infrastruktury kolejowej (8 projektów). Grupa zwróciła szczególną uwagę na znaczące
bariery dla rozwoju kraju, jakie stwarza wysoki stopień degradacji istniejącej
infrastruktury oraz brak połączeń portów i centrów logistycznych z Europą, w związku
z czym niezbędna jest pilna interwencja w tym obszarze. Ponadto, projekt budowy
szybkiej kolei łączącej Portugalię z Hiszpanią, uruchomiony w 2005 r. przez
ówczesnego premiera José Sócrates, miałby być ukończony dopiero po 2015 r. Plan
rządu przewiduje uruchomienie szybkich połączeń (powyżej 200 km/h) z Hiszpanią
z Lizbony, Sines i Aveiro. W pierwszej kolejności miałyby one służyć transportowi
towarowemu, a dopiero w dalszej przyszłości także przewozowi osób.
B. Porty morskie
Drugim pod względem przeznaczenia środków ma być sektor portów morskich – na 18
projektów miałyby zostać przeznaczone 1,5 mld euro (29,3% całkowitych inwestycji).
W tym obszarze Grupa zidentyfikowała dwa główne problemy do rozwiązania: warunki
dostępu oraz przyjmowania statków oraz nieistniejące lub niewystarczające połączenie
z linią kolejową oraz platformami logistycznymi.
2
C. Infrastruktura drogowa
Z zakresu infrastruktury drogowej Grupa rekomenduje realizację zaledwie 2 projektów,
na które przekazane miałoby być 15,2% środków (773 mln euro).
D. Porty lotnicze
Infrastruktura w obszarze portów lotniczych ma otrzymać zaledwie ok. 10 mln euro,
czyli 0,2% całkowitych środków inwestycyjnych.
Raport Grupy został przekazany w środę, 29 stycznia br., do konsultacji społecznych.
Rząd chce podjąć rozmowy z partią opozycyjną PS celem ustalenia, które ze
wskazanych przez Grupę projektów powinny być faktycznie potraktowane jako
priorytetowe, przede wszystkim ze względu na fakt, że skarb państwa nie dysponuje
obecnie środkami niezbędnymi dla realizacji wszystkich 30 projektów. Projekty
strategiczne mają zostać wybrane do kwietnia br. W tym terminie mają zostać również
przeprowadzone analizy mające na celu obniżenie kosztów realizacji
zidentyfikowanych projektów, przy większym zaangażowaniu i ryzyku sektora
prywatnego.
Możliwy jest również powrót rządu do rozważenia wykorzystania modelu PPP, który
swego czasu został uznany przez komisję śledczą za zbyt kosztowny dla budżetu
państwa.
Oprac.:
Renata Rydzewska Henriques, II Sekretarz
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Lizbonie
31 stycznia 2014 r.
3