Program Ochrony Środowiska dla powiatu świdnickiego na lata

Transkrypt

Załącznik do uchwały Nr XXXIX/202/09 Rady Powiatu w Świdniku z dnia 28.XII.2009 r.
Zarząd Powiatu w Świdniku
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA
POWIATU ŚWIDNICKIEGO NA LATA 2009-2012
Gminy naleŜące do powiatu świdnickiego:
Gmina Miasto Świdnik
Gmina Mełgiew
Gmina Piaski
Gmina Rybczewice
Gmina Trawniki
Świdnik, 2009 rok
Program Ochrony Środowiska dla powiatu świdnickiego na lata 2009-2012
wydano dzięki współfinansowaniu
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Lublinie
został opracowany na zlecenie Starostwa Powiatowego w Świdniku przez firmę
Eko Usługi K.B. Katarzyna Bojankowska, ul. Chmielna 2a/6, 20 – 079 Lublin
www.eumaak.pl, e-mail:[email protected]
tel. 081 – 534 26 62
AUTORZY OPRACOWANIA:
Katarzyna Bojankowska
Maria Wójcik
Firma Eko Usługi K. B. składa podziękowania za współpracę wszystkim,
którzy pomogli w uzyskaniu informacji niezbędnych do wykonania Programu.
Program Ochrony Środowiska dla powiatu świdnickiego na lata 2009-2012 - PROJEKT
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie ...............................................................................................7
2. Wykorzystane materiały oraz akty prawne......................................................8
2.1. Wykorzystane materiały...........................................................................8
2.2. Akty prawne ............................................................................................9
3. Diagnoza stanu aktualnego i rozwoju polityki ekologicznej .............................9
4. Charakterystyka powiatu świdnickiego ........................................................10
4.1. Lokalizacja ............................................................................................10
4.2. Sposób uŜytkowania terenu ...................................................................12
4.3. Przyroda ................................................................................................13
4.4. Budowa geologiczna i morfologiczna.......................................................16
4.4.1. Wydobycie kopalin ..........................................................................17
4.4.2. Jakość gleb.....................................................................................21
4.5. Obszary chronione.................................................................................21
4.5.1. Planowane obszary chronione .........................................................27
4.5.2. Zabytki ...........................................................................................27
4.6. Jakość wód............................................................................................29
4.7. Jakość powietrza atmosferycznego .........................................................33
4.8. Jakość klimatu akustycznego ................................................................34
4.9. Struktura demograficzna .......................................................................37
4.10. Infrastruktura ....................................................................................38
4.10.1. Zaopatrzenie w wodę.......................................................................39
4.10.2. Odbiór ścieków ...............................................................................41
4.10.3. Sieć gazowa ....................................................................................42
4.11. Gospodarka odpadami........................................................................43
4.12. Sektor gospodarczy.............................................................................44
5. ZagroŜenia środowiska.................................................................................49
5.1. ZagroŜenia antropogeniczne...................................................................49
5.2. ZagroŜenia naturalne.............................................................................51
6. Priorytetowe cele Programu ochrony środowiska dla powiatu świdnickiego z
uwzględnieniem Polityki ekologicznej państwa i Programu ochrony
środowiska województwa lubelskiego na lata 2008-2011 z perspektywą do
roku 2015....................................................................................................51
7. Strategia działań prowadząca do realizacji załoŜonych celów ........................54
7.1. Zagadnienia systemowe .........................................................................55
7.1.1. Edukacja ekologiczna......................................................................55
7.1.2. Aspekty ekologiczne w polityce sektorowej oraz planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym .................................................55
7.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego oraz racjonalne uŜytkowanie
zasobów przyrody.......................................................................................56
7.2.1. Ochrona róŜnorodności biologicznej i krajobrazowej ........................56
7.2.2. Ochrona i rozwój zrównowaŜony lasów ............................................57
7.2.3. Ochrona gleb ..................................................................................58
7.2.4. Ochrona zasobów kopalin ...............................................................58
7.3. ZrównowaŜone wykorzystanie materiałów, wody i energii oraz
minimalizacja powstawania odpadów .........................................................59
7.3.1. Minimalizacja powstawania odpadów ..............................................59
7.3.2. Kształtowanie zasobów wodnych, ochrona przeciwpowodziowa oraz
zapobieganie suszy .........................................................................60
3
7.4. Działania zmierzające do poprawy jakości środowiska oraz
bezpieczeństwa ekologicznego – rozwój infrastruktury ................................61
7.4.1. Zaopatrzenie w wodę.......................................................................61
7.4.2. Sieć kanalizacyjna ..........................................................................63
7.4.3. Gospodarka odpadami ....................................................................64
7.4.4. Ochrona atmosfery oraz ochrona przed hałasem .............................65
8. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko ................................66
9. Zadania gmin powiatu oraz środki przeznaczone na ich realizację ................69
9.1. Zestawienie
planowanych
przedsięwzięć
w
perspektywie
krótkoterminowej na lata 2009 – 2012 .......................................................69
9.2. Zestawienie
planowanych
przedsięwzięć
w
perspektywie
długoterminowej na lata 2013-2016 ...........................................................79
9.3. Działania zaplanowane przez podmioty gospodarcze...............................80
10. Środki finansowe .........................................................................................81
10.1. Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej..........................81
10.2. Fundusze strukturalne i Fundusz Spójności .......................................82
10.3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich - PROW ...................................84
10.4. Fundusz Leśny ...................................................................................85
10.5. Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych (FOGR) .......................................86
11. System zarządzania Programem ochrony środowiska ...................................86
12. Wytyczne do sporządzania gminnych programów ochrony środowiska..........87
13. Streszczenie.................................................................................................89
SPIS TABEL
Tabela 1 Powierzchnie gmin oraz ich udział powierzchniowy, na podstawie
danych Starostwa Powiatowego w Świdniku........................................10
Tabela 2 Bilans uŜytkowania terenów gmin powiatu, stan na 31 grudnia 2008
roku, na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Świdniku .........12
Tabela 3 Koncesje na wydobywanie kopalin pospolitych, na podstawie danych
Starostwa Powiatowego w Świdniku w czerwcu 2009 roku ..................18
Tabela 4 Wygaszone koncesje na wydobywanie kopalin pospolitych, na
podstawie danych Starostwa Powiatowego w Świdniku w czerwcu
2009 roku ..........................................................................................20
Tabela 5 Obszary chronione na terenie powiatu świdnickiego w 2008 roku, na
podstawie danych ankietowych...........................................................26
Tabela 6 Lokalizacja źródeł oraz ocena jakości ich wód w 2007 roku, na
podstawie Raportu o stanie środowiska województwa lubelskiego,
źródło: www.wios.lublin.pl ..................................................................31
4
Tabela 7 Jakość powietrza atmosferycznego w punktach pomiarowych w
Świdniku w latach 2004-2007, na podstawie Raportu o stanie
środowiska województwa lubelskiego, źródło: www.wios.lublin.pl ........34
Tabela 8 Wyniki pomiarów hałasu drogowego w 2007 roku, na podstawie
Raportu o stanie środowiska województwa lubelskiego, źródło:
www.wios.lublin.pl .............................................................................36
Tabela 9 Ludność poszczególnych gmin powiatu w latach 2006–2008, na
podstawie danych ankietowych...........................................................38
Tabela 10 Stopień
zwodociągowania
poszczególnych
gmin
powiatu,
na
podstawie danych ankietowych, stan na koniec 2008 roku .................39
Tabela 11 Ujęcia wody na terenie powiatu świdnickiego, na podstawie danych
ankietowych, stan na koniec 2008 roku..............................................40
Tabela 12 Ilość
przydomowych
oczyszczalni
zlokalizowanych
na
terenie
poszczególnych gmin powiatu, na podstawie danych ankietowych,
stan na koniec 2008 roku ...................................................................42
Tabela 13 Sieć gazowa na terenie gmin powiatu w 2008 roku, na podstawie
danych Karpackiej Spółki Gazownictwa Sp. z o. o., Oddział Zakład
Gazowniczy
w Lublinie,
Rejon
Dystrybucji
Gazu
Świdnik
ul. Okulickiego 20A Świdnik ...............................................................43
Tabela 14 Zestawienie
planowanych
przedsięwzięć
w
perspektywie
krótkoterminowej na lata 2009 – 2012, na podstawie danych
ankietowych .......................................................................................69
Tabela 15 Zestawienie
planowanych
przedsięwzięć
w
perspektywie
długoterminowej na lata 2013 – 2016, na podstawie danych
ankietowych .......................................................................................79
SPIS WYKRESÓW I RYSUNKÓW
Rysunek 1 PołoŜenie gmin powiatu świdnickiego, na podstawie danych
zawartych
na
stronach
internetowych
www.gminy.pl
i www.geoportal.gov.pl......................................................................11
Rysunek 2 Bilans uŜytkowania terenów powiatu świdnickiego, stan na
koniec 2008 r...................................................................................13
5
Rysunek 3 Obszar Natura 2000 na tle powiatu świdnickiego, na podstawie
danych
zawartych
na
stronie
internetowej
www.natura2000.mos.gov.pl ............................................................23
Rysunek 4 Obszary chronione na terenie powiatu świdnickiego, na podstawie
Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020 25
Rysunek 5 PołoŜenia powiatu na tle zasięgu zbiorników GZWP, na podstawie
mapy
Głównych
Zbiorników
Wód
Podziemnych
Państwowy
Instytut Geologiczny, 2009 ...............................................................32
Rysunek 6 Obszary ochronne GZWP na terenie powiatu świdnickiego, na
podstawie Programu Ochrony Środowiska dla województwa
lubelskiego.......................................................................................33
Rysunek 7 Wyniki pomiarów hałasu, na podstawie danych zawartych na
stronie internetowej www.wios.lublin.pl............................................36
Rysunek 8 Procentowy udział podmiotów gospodarczych poszczególnych
grup, w zaleŜności od ilości zatrudnianych osób ...............................46
Rysunek 9 Liczba podmiotów gospodarczych w latach 2007 i 2008....................47
Rysunek 10 Udział podmiotów poszczególnych sekcji gospodarki.......................48
6
1. Wprowadzenie
Program
Ochrony
Środowiska
dla
powiatu
świdnickiego
został
opracowany w oparciu o artykuł 17 ustawy Prawo ochrony środowiska (Tekst
jednolity: Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), zgodnie z którym
„organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki
ekologicznej
państwa
sporządza
odpowiednio
wojewódzkie,
powiatowe
i gminne programy ochrony środowiska”. Z zapisów ww. ustawy wynika, Ŝe
programy ochrony środowiska przyjmuje się co cztery lata.
Program Ochrony Środowiska dla powiatu świdnickiego przyjęty został
przez Radę Powiatu 30 marca 2004 roku, uchwałą numer XV/74/04,
następnie zmienioną uchwałą nr XIX/109/04.
Program Ochrony Środowiska dla powiatu świdnickiego stanowi
podstawowe narzędzie realizacji polityki ekologicznej państwa na terenie
gmin powiatu w latach 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2013-2016. Program określa cele i priorytety wyznaczone do realizacji
w najbliŜszych latach, rodzaj i harmonogram zadań proekologicznych oraz
działania niezbędne do osiągnięcia załoŜonych celów, w tym mechanizmy
prawno-ekonomiczne i środki finansowe.
Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, dbałość o stan
środowiska i odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie
jest obowiązkiem kaŜdego obywatela, m.in. władz publicznych.
Głównym załoŜeniem przy tworzeniu Programu Ochrony Środowiska
dla powiatu świdnickiego jest poprawa stanu środowiska naturalnego,
infrastruktury technicznej, efektywne zarządzanie zasobami środowiska oraz
zapewnienie skutecznych mechanizmów chroniących poszczególne elementy
środowiska przed degradacją.
Zgodnie
z
art.
18
ust.
2
ustawy
Prawo
ochrony
środowiska
„z wykonania programów organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy
sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi
województwa, radzie powiatu lub radzie gminy”.
7
2. Wykorzystane materiały oraz akty prawne
2.1.
Wykorzystane materiały
Niniejszy dokument zrealizowano w oparciu o:
-
dane ankietowe z poszczególnych gmin powiatu,
-
dane przekazane przez Starostwo Powiatowe w Świdniku,
-
informacje zawarte na stronach internetowych poszczególnych gmin,
-
dane uzyskane od kierowników ujęć wody,
-
dane przekazane przez Rejon Dystrybucji Gazu Świdnik będący oddziałem
Karpackiej Spółki Gazownictwa Sp. z o. o.,
-
II Politykę Ekologiczną Państwa,
-
Program Ochrony Środowiska dla województwa lubelskiego na lata
2008-2011 z perspektywą do roku 2015,
-
Plan Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 2011,
-
Program Ochrony Środowiska dla powiatu świdnickiego 2003,
-
Raport
z
wykonania
Programu
Ochrony
Środowiska
dla
powiatu
świdnickiego,
-
Plan Gospodarki Odpadami dla powiatu świdnickiego 2003,
-
Sprawozdanie z realizacji Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami dla
powiatu świdnickiego za lata 2007-2008,
-
Strategię rozwoju województwa lubelskiego na lata 2006 – 2020,
-
dokumenty prawa miejscowego poszczególnych gmin,
-
dokumenty planistyczne poszczególnych gmin,
-
Raport o stanie środowiska naturalnego województwa lubelskiego w 2007
roku,
-
standardowy formularz danych dla specjalnego obszaru ochrony (soo)
Świdnik PLH 060021,
-
Dane zawarte na stronie internetowej Państwowej SłuŜby Geologicznej
www.psh.gov.pl.
8
2.2.
Akty prawne
1. Ustawa Prawo ochrony środowiska (Tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r.,
Nr 25, poz. 150, z późn. zm.),
2. Ustawa z dnia 6 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Tekst jednolity:
Dz. U. z 2009 r., Nr 151, poz. 1220),
3. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji
o środowisku
i
jego
ochronie,
udziale
społeczeństwa
w
ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008
roku, Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.),
4. Ustawa o odpadach (Tekst jednolity z 2007 roku, Nr 39, poz. 251, z późn.
zm.),
5. Uchwała Rady Ministrów Nr 233 z 29 grudnia 2006 roku w sprawie
„Krajowego planu gospodarki odpadami 2010” (M. P. z 2006 r., Nr 90,
poz. 946),
6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r.,
Nr 120, poz. 826),
7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku
w sprawie
sposobu
klasyfikacji
stanu
jednolitych
części
wód
powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008),
8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie
poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2008 r. Nr 47,
poz. 281).
3. Diagnoza
stanu
aktualnego
i
rozwoju
polityki
ekologicznej
Polityka
ekologiczna
powiatu
świdnickiego
następujących postulatach:
-
rozwój zrównowaŜony,
-
ochrona oraz zwiększenie bioróŜnorodności,
-
minimalizacja powstawania odpadów,
-
edukacja ekologiczna,
9
oparta
jest
na
-
ochrona wód, gleb, powietrza oraz klimatu akustycznego.
Polityka ekologiczna powiatu świdnickiego jest spójna z zapisami
dokumentów nadrzędnych takich jak: II Polityka Ekologiczna Państwa,
Program Ochrony Środowiska Województwa lubelskiego, Krajowy oraz
Wojewódzki
Plan
Gospodarki
Odpadami,
Plan
Zagospodarowania
Przestrzennego województwa lubelskiego, programy inwestycyjne.
4. Charakterystyka powiatu świdnickiego
4.1.
Lokalizacja
Powiat świdnicki obejmuje 5 gmin: miejska Świdnik, Piaski (gmina
miejsko-wiejska), Mełgiew, Rybczewice oraz Trawniki.
Powiat świdnicki połoŜony jest w centralnej części województwa
lubelskiego. Sąsiaduje z: powiatem łęczyńskim (od północy), powiatem
chełmskim
(od wschodu),
powiatem
krasnostawskim
(od
południa
i południowego-wschodu) oraz powiatem lubelskim grodzkim i lubelskim
ziemskim (od zachodu).
Powiat świdnicki jest jednym z mniejszych w województwie lubelskim.
Zajmuje powierzchnię 46 848 ha, co stanowi niecałe 2 % powierzchni
województwa, (0,15 % powierzchni kraju). Wśród gmin powiatu największa
jest gmina miejsko - wiejska Piaski, a najmniejsza Świdnik. Powierzchnię
gmin oraz ich udział powierzchniowy w powiecie zamieszczono w tabeli 1.
Lokalizację gmin naleŜących do powiatu przedstawia rysunek 1.
Tabela 1 Powierzchnie gmin oraz ich udział powierzchniowy, na podstawie danych
Starostwa Powiatowego w Świdniku
Jednostka administracyjna
Powierzchnia
[ha]
Udział w powiecie
[%]
gmina Świdnik
2 045
5
gmina Mełgiew
9 480
20
gmina Piaski
16 984
36
gmina Rybczewice
9 913
21
gmina Trawniki
8 416
18
powiat świdnicki
46 848
100
10
Rysunek 1 PołoŜenie gmin powiatu świdnickiego, na podstawie danych zawartych na
stronach internetowych www.gminy.pl i www.geoportal.gov.pl
11
4.2.
Sposób uŜytkowania terenu
Sposób uŜytkowania terenu powiatu opisano na podstawie danych
przekazanych przez Starostwo Powiatowe w Świdniku.
Poza gminą miejską Świdnik, charakter pozostałych gmin naleŜących
do powiatu świdnickiego jest typowo rolniczy. Znaczący udział w strukturze
rolnictwa omawianych gmin mają gospodarstwa małoobszarowe. Średnia
powierzchnia gospodarstw rolnych na terenie gmin mieści się w granicach
1,75 - 5 ha. Największe gospodarstwa znajdują się w gminach Rybczewice
(7 ha) oraz Piaski (średnio 5 do 7 ha).
Łącznie grunty rolne stanowią ok. 82 % powierzchni powiatu, z czego
znaczna większość (blisko 70 %) to grunty orne.
Na tle województwa lubelskiego lesistość powiatu jest niewielka. Lasy
oraz grunty leśne zajmują łącznie niewiele ponad 10 % powierzchni.
Bilans uŜytkowania terenów w powiecie przedstawia tabela 2 oraz
rysunek 2.
Tabela 2 Bilans uŜytkowania terenów gmin powiatu, stan na 31 grudnia 2008 roku, na
podstawie danych Starostwa Powiatowego w Świdniku
Powierzchnia [ha]
Wyszczególnienie
Gmina
Świdnik
Gmina
Mełgiew
Gmina
Piaski
Gmina
Rybczewice
Gmina
Trawniki
Łącznie
powiat
UŜytki rolne razem
939
7622
14630
8170
7036
38397
Grunty orne
805
6128
13194
1148
4971
26246
państwowe
300
958
677
283
324
2542
prywatne
25
516
1081
747
238
2607
Wody
0
14
23
16
114
167
Pozostałe grunty
i nieuŜytki
781
370
578
702
704
3135
Łącznie gmina
2045
9480
16989
9918
8416
46838
Lasy
i grunt
leśne
Łącznie powiat
46848
12
Rysunek 2 Bilans uŜytkowania terenów powiatu świdnickiego, stan na koniec 2008 r.
4.3.
Przyroda
Środowisko przyrodnicze na terenie powiatu świdnickiego jest dość
zróŜnicowane w poszczególnych gminach.
Na terenie powiatu występuje wiele obszarów cennych przyrodniczo
i objętych ochroną (około 15 % powierzchni powiatu). Obszary te opisano
w podrozdziale 4.5 pt. Obszary chronione.
Omawiany obszar odznacza się występowaniem bardzo dobrych gleb
oraz niewielką powierzchnią lasów. Ogólnie na terenach powiatu przewaŜają
tereny wykorzystywane rolniczo o glebach kategorii I – III (kompleks pszenny
bardzo dobry – kompleks pszenny wadliwy). Większość z nich to grunty orne,
na których przewaŜają uprawy pszenicy, jęczmienia i roślin okopowych.
W okolicach Piask spotykane są uprawy roślin kontraktowanych: chmielu
i tytoniu,
natomiast
w
uprawach
z
okolic
miejscowości
Stryjno
(gm. Rybczewice) znaczny udział ma produkcja sadownicza oraz porzeczka
czarna.
Lesistość powiatu jest niska i wynosi ok. 11 %. Jest ona ponad 11 %
mniejsza niŜ lesistość województwa oraz o blisko 18 % mniejsza niŜ lesistość
kraju. Spośród występujących typów siedlisk leśnych przewaŜa las mieszany
świeŜy.
Istniejący
skład
gatunkowy
drzewostanu
to:
sosny,
dąb
bezszypułkowy i szypułkowy, brzoza brodawkowata, lipa drobnolistna, osika
oraz
buk.
Powierzchnie
lasów
w
poszczególnych
przedstawiona jest w tabeli 2.
13
gminach
powiatu
Na terenie powiatu występuje wiele gatunków typowych dla zbiorowisk
leśnych, łąkowych, przybrzeŜnych czy ruderalnych. Występują tu takŜe
gatunki rzadko spotykane oraz chronione np.: bez koralowy, bobrek
trójlistkowy, buk zwyczajny, centuria zwyczajna, ciemięŜyk białokwiatowy,
dziewięciornik błotny, dzwonek brzoskwiniolistny, goździk kartuzek, grąŜel
Ŝółty, grzybienie północne, kalina koralowa, konwalia majowa, kruszyna
pospolita,
lilia
złotogłów,
łuskiewnik
róŜowy,
macierzanka
zwyczajna,
naparstnica zwyczajna, parzydło leśne, pierwiosnka lekarska, podkolan
biały, rzęsa drobna, wawrzynek wilcze łyko czy widłak goździsty.
Obecnie nazwa kategoria "gatunek rzadki" nie funkcjonuje, a ze
względu na odmienne kryteria klasyfikacji nie moŜe być wprost utoŜsamiana
z Ŝadną z nowych kategorii zagroŜenia. Najczęściej gatunki tak określane
zaliczane są do kategorii "niŜszego ryzyka" (Least Concern - LC) oraz
"podwyŜszonego ryzyka" (Near Threatened - NT) wg klasyfikacji z 2001 roku.
Wszystkie z wymienionych w opracowaniu gatunków ssaków klasyfikowane
są wg Czerwonej Księgi Gatunków ZagroŜonych co najmniej do klasy
niŜszego ryzyka (LC). Odnośnie ptaków oraz owadów nie stosowano
określenia „gatunek rzadki”.
Przedstawicielami gatunków ssaków (z których niektóre uwaŜane są za
rzadkie) występujących w powiecie są m. in.: borsuk, badylarka, bóbr, dzik,
gronostaj, jeleń, jenot, kret, kuna leśna i domowa, łoś, piŜmak, sarna, suseł,
tchórz, wiewiórka, wydra czy zając. Spotykane są nietoperze: gacek
wielkouch, karlik malutki, mroczek późny, nocek wąsaty oraz nocek
Natterea.
Z ciekawych gatunków ptaków na terenie powiatu występuje m. in.:
brzegówka, bociany biały i czarny, czapla siwa, derkacz, drozd śpiewak,
dzięcioł czarny, dzięcioł duŜy, dziwonia, grzywacz, gęsiorek, jaskółka,
kokoszka wodna, kos, kowalik, krzyŜówka, kukułka, łozówka, łyska,
muchołówki:
białoszyja,
mała
i
Ŝałobna,
pierwiosnek,
pełzacz
leśny,
piecuszek, pliszka siwa, pliszka Ŝółta, płomykówka, pokląskwa, pokrzewka
cierniówka, pokrzewka czarnołbista, przepiórka, pustułka, rudzik, rybitwa
czarna, rycek, skowronek polny, sikory: bogatka, modra, sosnówka, uboga,
14
świstunka leśna, srokosz, szpak, trzcinnik, trzcinniczek, słowik szary,
szczygieł, trznadel, wilga, zaganiacz, zausznik oraz zięba.
W wodach na terenie powiatu spotykane są m. in. następujące gatunki
ryb: ciernik, lin, kiełb, karp, krąp, okoń, płoć, szczupak, ukleja czy wzdręga.
Kilka lat temu występowały równieŜ: piskorze, ślizy i kozy jednak trudno jest
stwierdzić ich występowanie współcześnie.
Spośród przedstawicieli gromady płazów oraz gadów występują m. in.:
grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, ropuchy: szara, paskówka, zielona,
rzekotka drzewna, Ŝaby: wodna, trawna, moczarowa, jaszczurka zwinka,
padalec, zaskroniec, zwyczajny oraz Ŝmija zygzakowata.
Kilka lat temu występowała równieŜ traszka zwyczajna i Ŝaba śmieszka
jednak trudno jest stwierdzić czy obecnie równieŜ występują. W zachodniej
części powiatu (na terenie parku i otuliny Nadwieprzańskiego Parku
Krajobrazowego) spotykany jest równieŜ Ŝółw błotny.
Z owadów moŜemy spotkać: modraszki, rusałki: pawik, pokrzywnik,
kratkowiec, wierzbowiec, Ŝałobnik, trzmiele: rudy, szary i ziemny. W parku
w Podzamczu (gm. Mełgiew) występuje paź królowej (Papilio machano), który
na terytorium Polski znajdował się pod ochroną do 2001 roku. Na chwilę
obecną nie jest gatunkiem wymienionym w rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną, w związku z czym nie podlega
ochronie prawnej (Dz. U. z 2004 r., Nr 220, poz. 2237).
Krajobraz południowej części powiatu (gm. Rybczewice) jest dość
urozmaicony.
Teren
ten
jest
poprzecinany
dolinami
rzek
(Giełczew
i Radomirka) oraz wąwozami. Krajobraz urozmaicają zbiorniki wodne: stawy
rybne w Częstoborowicach oraz zbiornik retencyjny w Rybczewicach.
W
powiecie
znajduje
się
wiele
atrakcyjnych
krajobrazowo
tras
i punktów turystycznych. Są to m. in. doliny rzek: Wieprza, Giełczwi, Sierotki
czy Stawek-Stoki z kompleksem podmokłych łąk.
15
4.4.
Budowa geologiczna i morfologiczna
Za wyjątkiem niewielkiej, północnej części gminy Mełgiew całość
powiatu znajduje się poza zasięgiem zlodowacenia Odry.
Na obszarze powiatu przewaŜają utwory mastrychtu (kreda górna):
wapienie, kreda pisząca z krzemieniami, opoki, margle, wkładki piaskowców
i gezy. W części zachodniej powiatu występują głównie utwory paleocenu
(kenozoik): gezy, wapienie, opoki, piaski i piaskowce glaukonitowe, margle,
mułki i iły. Poza tymi utworami w budowie geologicznej powiatu występują:
soliflukcyjno-deluwialne gliny, piaski i gliny z rumoszami, piaski i Ŝwiry
sandrowe, piaski i mułki kemów, gliny zwałowe i ich zwietrzeliny, a takŜe
piaski i Ŝwiry lodowcowe.
W okolicach rzek i ich dawnych koryt występują przewaŜnie: piaski,
Ŝwiry, Ŝwiry rzeczne, mady rzeczne oraz torfy i namuły i mułki rzeczne.
Północna część powiatu znajdowała się w zasięgu zlodowacenia Odry.
Występują tu plejstoceńskie gliny zwałowe, ich zwietrzeliny oraz piaski
i Ŝwiry lodowcowe. Miejscami w powiecie występują lessy oraz oligoceńskie
piaski, lokalnie z bursztynem, mułki, iły i węgiel brunatny, głównie
w południowej i centralnej części powiatu.
W zachodniej części powiatu, tj. południowej część gminy Trawniki
oraz
na
południowo-zachodnim
krańcu
gminy
Piaski,
występują
polodowcowe formy rzeźby terenu - kemy.
Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym J. Kondrackiego teren
powiatu świdnickiego połoŜony jest w trzech mezoregionach:
-
PłaskowyŜ Świdnicki (343.16) – makroregion WyŜyna Lubelska (343.1),
podprowincja WyŜyna Lubelsko-Lwowska (343),
-
Wyniosłość Giełczewska (343.17) – makroregion WyŜyna Lubelska (343.1),
podprowincja WyŜyna Lubelsko-Lwowska (343),
-
ObniŜenie Dorohuskie (845.31) – makroregion Polesie Wołyńskie (845.3),
podprowincja Polesie (845).
Większa część powiatu połoŜona jest na PłaskowyŜu Świdnickim,
znajdują się tu gminy: Świdnik, Mełgiew, a takŜe północna część gminy
Piaski i zachodnia część gminy Trawniki. Gmina Rybczewice oraz południowa
16
część gminy Piaski połoŜone są na Wyniosłości Giełczewskiej, natomiast
wschodnia część gminy Trawniki naleŜy do ObniŜenia Dorohuskiego.
PłaskowyŜ Świdnicki jest dość płaską równiną pozbawioną pokrywy
lessowej
i
ścinającą
margliste
warstwy
górnokredowe.
Powierzchnia
pochylona jest na ogół ku północy. Na południu bez wyraźnej granicy
przechodzi w Wyniosłość Giełczewską będącą najwyŜszą, środkową częścią
WyŜyny Lubelskiej. Głęboko w spękanych warstwach kredowych zalegają
wody gruntowe.
Równinne ObniŜenie Dorohuskie wykazuje cechy zarówno poleskie jak
i wyŜynne. Ma charakter lekko wklęsłej kotliny, nachylonej ku dolinie
Wieprza.
ObniŜenie
górnokredowe,
na
tworzą
których
głównie
zalegają
wapienno-margliste
niezbyt
duŜej
miąŜszości
warstwy
piaski
plejstoceńskie. Krasowienie utworów lessowych doprowadziło do powstania
licznych zagłębień bezodpływowych wypełnionych głównie torfem. Miejscami
występują wydmy.
4.4.1. Wydobycie kopalin
Na terenie powiatu występują złoŜa surowców mineralnych takich jak
piasek czy opoka wapienna. Są one wydobywane i uŜytkowane głównie na
potrzeby budownictwa. Z danych przekazanych przez Starostwo Powiatowe
w Świdniku wynika, Ŝe na terenie powiatu znajduje się 15 miejsc, w których
wydobywane są te kopaliny oraz 8, których eksploatacja została zakończona
w ostatnich latach (po 2004 roku). W tabelach 3 i 4 zamieszczono spis
kopalni znajdujących się na terenie powiatu świdnickiego, istniejących
(tabela 3) oraz wyeksploatowanych (tabela 4).
Większość kopalni eksploatuje zasoby piasku. Dwa z istniejących
wyrobisk pozyskuje surowiec węglanowy w postaci opoki wapiennej.
Wyrobiska wyeksploatowane są w większości w trakcie rekultywacji.
Teren po byłej kopalni piasku w Dorohuczy, zamkniętej w lutym 2004 roku
jest
obecnie
wykorzystywany
rolniczo.
W
dwóch
kopalniach
piasku
w Dorohuczy, których eksploatacja zakończyła się w sierpniu 2007 oraz
styczniu 2008 roku prowadzona jest rekultywacja w kierunku leśnym.
Zakończenie prac planuje się na czerwiec 2010 roku.
17
Tabela 3 Koncesje na wydobywanie kopalin pospolitych, na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Świdniku w czerwcu 2009
roku
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
10
Nazwa przedsiębiorcy
Marcin Dubaj
Klimusin 10
21-050 Piaski
FHU „PIACHKOP” Andrzej Pitucha
Kolonia Siedliszczki 1
21-050 Piaski
FHU „PIACHKOP” Andrzej Pitucha
Kolonia Siedliszczki 1
21-050 Piaski
Zakład Usługowo-Handlowo-Produkcyjny
„ŚWISTRANS” Marek Świst
Trawniki Kolonia 200
21-044 Trawniki
AGRO-BUD Marcin Kuwałek
Barak 42
21-002 Jastków
Barak 42
21-002 Jastków
P.U.H.P. „TECHTRANS” Grzegorz Świst
StruŜa Kolonia 39
21-044 Trawniki
P.U.H. Grzegorz Wójcik
Transport Krajowy i Międzynarodowy
Kol. StruŜa 38A
21-044 Trawniki
P.W. MAX Świst Gabriela
21-044 Trawniki
Trawniki –Kolonia 200
Zasoby
geologiczne
Rodzaj kopaliny/
nazwa złoŜa
[Mg]
Zasoby
moŜliwe do
wydobycia
[Mg]
Wskaźnik
wykorzystania
zasobów
Data
obowiązywania
pozwolenia
surowiec węglanowy
(opoka wapienna)
„KLIMUSIN”
4 789,5
4 789,5
1,0
31.10.2013 r.
piasek
„PIASKI”
27 726
16 887
0,61
31.12.2012 r.
piasek
„WĄWÓZ RUDKA”
82 575
68 594,28
0,85
31.12.2022 r.
piasek
„DOROHUCZA- NOWINA
II”
106 469
72 586
0,9
31.12.2015 r.
131 775
100 022
0,9
31.12.2013 r.
piasek
„DOROHUCZA XIII”
54 679
51 379
0,9
31.12.2013 r.
piasek
“DOROHUCZA-NOWINA
IV”
73 707
70 275
0,9
31.12.2011 r.
piasek
„DOROHUCZA XI”
102 138
74 075
0,9
31.12.2018 r.
piasek
„DOROHUCZA-NOWINA
V”
79 502
57 752
0,9
31.12.2014 r.
piasek
„DOROHUCZA XII”
18
Lp.
11
12
13
14
15
Zasoby
geologiczne
Rodzaj kopaliny/
nazwa złoŜa
[Mg]
Zakład Usługowo – Handlowo –
piasek
Produkcyjny „ŚWISTRANS” Marek Świst
„DOROHUCZA–NOWINA
VI”
21-044 Trawniki
Zmechanizowane Roboty Ziemne i
surowiec węglanowy
(opoka wapienna)
Eksploatacja Kruszywa Magdalena Pietrzak
ul. Armii Krajowej 19
„WOLA PIASECKA II –
21-470 Krzywda
POLE C”
surowiec węglanowy
KAJA-KRUSZ Karina Pietrzak
(opoka wapienna)
ul. Armii Krajowej 19
„WOLA PIASECKA II –
21-470 Krzywda
POLE B”
P.U.H.P. „ŚWISTRANS” Arkadiusz Świst
piasek
„DOROHUCZA-NOWINA
21-044 Trawniki
VII”
TOMTECH Tomasz Stachyra
piasek
Kozubszczyzna 188 A
„DOROHUCZA XV”
21-030 Motycz
19
Zasoby
moŜliwe do
wydobycia
[Mg]
Wskaźnik
wykorzystania
zasobów
Data
obowiązywania
pozwolenia
56 492
47 389
0,9
31.12.2015 r.
258 440
221 682
0,9
31.12.2023 r.
241 335
210 348
0,9
31.12.2023 r.
119 664
102 729
0,93
30.06.2014 r.
148 244,58
143 267,02
0,97
30.06.2017 r.
Tabela 4 Wygaszone koncesje na wydobywanie kopalin pospolitych, na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Świdniku
w czerwcu 2009 roku
Lp.
1
Barak 42
21-002 Jastków
Zbigniew Poniewozik
Wola Piasecka 55
21-050 Piaski
PPHU „J.S.Z.” Jerzy Sylwester Zagraba
Dorohucza 31
21-044 Trawniki
Usługi Transportowe i Zmechanizowane
Zbigniew Świst
ul. Wojska Polskiego 41
21-040 Świdnik
2
3
4
5
6
7
8
P.U.H.P. „ŚWISTRANS” Arkadiusz Świst
21-044 Trawniki
Barak 42
21-002 Jastków
Zakład Usługowo–Handlowo–Produkcyjny
„ŚWISTRANS” Marek Świst
21-044 Trawniki
P.W. MAX Świst Gabriela
21-044 Trawniki
Rodzaj kopaliny/
nazwa złoŜa
Data wygaszenia
koncesji
Obecny stan wyrobiska
piasek
„DOROHUCZA VI”
16.02.2004 r.
rekultywacja zakończona, teren
uŜytkowy rolniczo
surowiec węglanowy
(opoka wapienna)
„WOLA-PIASECKA II”
29.01.2007 r.
poszerzenie granic złoŜa, złoŜe
eksploatowane
piasek
„DOROHUCZA VII”
23.07.2007 r.
w trakcie rekultywacji
rekultywacja zakończona,
zagospodarowanie terenu
w kierunku leśnym zostanie
zakończone do 30.06.2010 r.
rekultywacja zakończona,
zagospodarowanie terenu
w kierunku leśnym zostanie
zakończona do 30.06.2010 r.
piasek
„DOROHUCZA IX”
20.08.2007 r.
piasek
„DOROHUCZA X”
03.01.2008 r.
piasek
„DOROHUCZA VIII”
08.02.2008 r.
piasek
„DOROHUCZA-NOWINA I”
02.09.2008 r.
piasek
„DOROHUCZA–NOWINA
III”
06.10.2008 r.
20
4.4.2. Jakość gleb
Ogólnie na terenach powiatu przewaŜają tereny wykorzystywane
rolniczo o glebach kategorii I–III (kompleks pszenny bardzo dobry – kompleks
pszenny wadliwy). Większość z nich to grunty orne, na których przewaŜają
uprawy pszenicy, jęczmienia i roślin okopowych. Lesistość powiatu jest niska
i wynosi ok. 11 %.
Brak jest danych szczegółowych pozwalających na rzetelne określenie
jakości gleb powiatu świdnickiego. Na obszarze powiatu nie prowadzono
badań jakości gleb na potrzeby opracowania Raportu o stanie środowiska
województwa lubelskiego za rok 2008.
Z danych zawartych w Programie Ochrony Środowiska dla powiatu
świdnickiego wykonanym w 2003 roku wynika, Ŝe znaczna część gleb
powiatu ma odczyn kwaśny i bardzo kwaśny – poniŜej pH 5,5. Stwierdzono,
Ŝe udział tych gleb moŜe sięgać nawet 40-60 %. Udział gleb o nisko i bardzo
nisko przyswajalnym potasie, fosforze i magnezie kształtuje się na podobnym
poziomie (40-60%).
4.5.
Obszary chronione
Formami
ochrony
przyrody
występującymi
na
terenie
powiatu
na
terenie
powiatu
świdnickiego są:
-
obszar Natura 2000,
-
rezerwat przyrody,
-
parki krajobrazowe (PK),
-
obszar chronionego krajobrazu (OChK),
-
pomniki przyrody,
-
uŜytki ekologiczne,
-
zespoły przyrodniczo-krajobrazowe.
Zasięg
i
połoŜenie
obszarów
chronionych
świdnickiego przedstawiono na rysunkach 3 i 4.
Powierzchnie
obszarów
chronionego
krajobrazu
i
parków
krajobrazowych oraz ilość pomników przyrody na terenie gmin powiatu
przedstawia tabela 5.
21
Spośród obszarów Natura 2000, na terenie powiatu występuje jedynie
Specjalny Obszar Ochrony (SOO) „Świdnik” (kod PLH 060021). PołoŜony jest
on w północnej części gminy Świdnik. Powołany został w celu ochrony
kolonii susła perełkowanego Sphernophilus suslicus, który jako gatunek
ginący
wpisany
jest
do
Czerwonej
Księgi
Zwierząt.
Obszar
zajmuje
powierzchnie 122,83 ha, z której 96 % to trawiasta płyta lotniska.
W sąsiedztwie
obszaru
znajdują
się
grunty
orne,
tereny
zabudowy
rozproszonej oraz tereny przemysłowe, które nie mają negatywnego wpływu
na kolonię susła. Całość lotniska koszona jest przynajmniej dwukrotnie
w ciągu roku, przy czym pasy startowe ok. 6 razy do roku. Zabieg ten
pozytywnie oddziaływuje na kolonię oraz stwarza jej dogodne warunki
bytowe. ZagroŜeniem dla susła byłoby zarówno zaniechanie praktyki
koszenia, jak i zmiana sposobu uŜytkowania terenu.
W powiecie znajduje się jeden rezerwat przyrody „Wierzchowiska”.
Jest to obszar o powierzchni 24,52 ha połoŜony w północno-zachodniej
części gminy Piaski, na wschodnim skraju lasu. Od wschodu graniczy on
z polami uprawnymi, od północy i zachodu granica przebiega wzdłuŜ słabo
widocznych występów leśnych. Rezerwat powołany został zarządzeniem
Ministra Leśnictwa i Przemysłu drzewnego w 1983 roku, w celu zachowania
starego, naturalnego drzewostanu dębowego i lipowego. Najstarsze okazy to
5 lip (o obwodach powyŜej 180 cm), 7 dębów (obwody 200-260 cm), 5 brzóz
brodawkowatych (140-190 cm), modrzew europejski (220 cm) oraz olsza
czarna (150 cm). MoŜna tu spotkać rzadkie i chronione gatunkami roślin, co
podnosi wartość przyrodniczą rezerwatu, występują tu m. in.: czartawa
drobna, turzyca pagórkowa, ciemięŜyk białokwiatowy, jarzmianka większa,
parzydło
leśne,
lilia
złotogłów,
pierwiosnek
lekarski,
narecznica
szerokolistna, miodownik melisowaty, rutewka orlikolistna, konwalia majowa
i czartawa drobna. Rezerwat ma charakter grądu z runem grądu typowego.
W drzewostanie przewaŜa grab, dąb i lipa, które odnawiają się słabo z uwagi
na
niekorzystne
warunki
słoneczne.
W
rezerwacie
moŜna
spotkać
następujące gatunki ptaków chronionych: dzięcioł średni, myszołów zwykły
oraz pierwiosnek.
22
Rysunek 3 Obszar Natura 2000 na tle powiatu świdnickiego, na podstawie danych
zawartych na stronie internetowej www.natura2000.mos.gov.pl
W
powiecie
znajdują
się
dwa
parki
krajobrazowe.
W
części
południowej jest to Krzczonowski Park Krajobrazowy (KPK), który występuje
na terenie gminy Rybczewice pokrywając ok. 45 % jej powierzchni. Otulina
parku znajduje się w gminach Rybczewice oraz Piaski. Drugim Parkiem
w powiecie jest połoŜony w jego wschodniej części Nadwieprzański Park
Krajobrazowy (NPK). Zajmuje on 150 ha gminy Trawniki, a jego otulina
znajduje się w gminach Trawniki i Mełgiew (ok. 10 ha).
Tereny
Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego
są
urozmaicone.
Występuje tu krajobraz wyŜynny, z przewagą pól uprawnych (ok. 70 %
Parku), urozmaiceniem są doliny o stromych zboczach, ostańce denudacyjne
oraz wąwozy lessowe, z porastającymi je murawami kserotermicznymi,
będącymi często siedliskiem rzadkich gatunków roślin. Otulina KPK graniczy
od zachodu z Czerniejowskim Obszarem Chronionego Krajobrazu. W KPK
występują: olsy, łęgi, lasy dębowo - grabowe z domieszką buka, dąbrowy
świetliste, bory mieszane, zarośla, murawy kserotermiczne, torfowiska
niskie, łąki trzęślicowe, zespoły roślinności wodnej i ruderalnej, a takŜe
segetalnej.
23
Na
terenie
powiatu
znajduje
się
fragment
południowej
części
Nadwieprzańskiego Parku Krajobrazowego, znacznie róŜniący się od części
północnej. Pomimo swego dolinnego charakteru, odznacza się wyraźnym
zróŜnicowaniem typów krajobrazu. Rzeźbę tego terenu tworzą równiny
akumulacyjne pochodzenia rzecznego i jeziornego urozmaicone zespołami
wydm. W krajobrazie roślinnym parku dominują lasy, stanowiące ponad
40 % jego powierzchni, oraz łąki i pastwiska. Inne proporcje występują
w otulinie NPK, gdzie lasy zajmują niespełna 3 % powierzchni, a dominują
grunty orne oraz łąki i pastwiska, stosunkowo duŜo teŜ jest sadów. W parku
i jego otulinie moŜna spotkać szereg rzadkich gatunków roślin. Rośliny
wodne to m. in.: salwinia pływająca, rzęsa garbata, grąŜel Ŝółty, grzybienie
białe;
rośliny
łąkowe:
kosaciec
syberyjski,
czosnek kątowy,
storczyk
szerokolistny, kserotermiczne: miłek wiosenny, zawilec wielkokwiatowy,
macierzanka Marschalla czy oŜanka właściwa i leśne: paprotka zwyczajna
i lilia złotogłów.
W granicach gminy Mełgiew znajduje się ok. 100 ha powierzchni
stanowiącej
północno-zachodnią
część
Czerniejowskiego
Obszaru
Chronionego Krajobrazu (CzOChK).
Obszar odznacza się krajobrazem wyŜynnym o duŜych walorach
botanicznych. Bogata flora roślin naczyniowych reprezentowana jest przez
około 1000 gatunków. NajwyŜsze walory florystyczne i faunistyczne ma
obszar rezerwatu „Wierzchowiska”.
Występujące na terenie powiatu pomniki przyrody to głównie
pojedyncze drzewa. Łącznie w powiecie jest 16 pomników przyrody, z których
najokazalszym wydaje się grupa 9 lip drobnolistnych o obwodzie pnia od
300 do 570 cm w parku w miejscowości Krzesimów (gm. Mełgiew).
Na terenie gminy Mełgiew występuje 7 pomników przyrody. Są to: wiąz
410 cm w lesie podlegającym pod Nadleśnictwo Świdnik, dwa dęby
szypułkowe 500 i 420 cm w parku w Krzesimowie, wspomniana wyŜej grupa
9 lip drobnolistnych, grusza 260 cm w Mełgwi II, grupa 3 dębów 417-430 cm
przy leśniczówce w Mełgwi oraz wierzba biała 450 cm w lesie podlegającym
pod Nadleśnictwo Świdnik.
24
W gminie Piaski znajdują się 4 pomniki przyrody: aleja lipowa
w Brzeziczkach, jesion wyniosły i dąb szypułkowy w Brzezicach oraz lipa
drobnolistna w Kozienicach Górnych.
Na terenie gminy Rybczewice, przy kościele w Częstoborowicach,
znajdują sie 3 lipy drobnolistne będące pomnikami przyrody.
W gminie Trawniki pomnikami przyrody są znajdujące się w parku
podworskim w StruŜy: jesion wyniosły i lipa drobnolistna.
Rysunek 4 Obszary chronione na terenie powiatu świdnickiego, na podstawie Strategii
Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006 - 2020
Fragment doliny Giełczwi i Sierotki, w okolicach miejscowości PiaskiBrzeziczki (gm. Piaski), uznany został jako uŜytek ekologiczny. Teren ten
jest róŜnorodny zarówno pod względem krajobrazowym jak i florystycznym.
Obszar ma charakter łąkowo - torfowiskowy i stanowi ostoję ptaków
wodnych i wodno-błotnych. Powierzchnia uŜytku to ok. 250 ha. Kolejny
25
uŜytek ekologiczny znajduje się w gminie Trawniki. Jest to wąwóz
odchodzący w kierunku północnym od rzeki Giełczew.
WzdłuŜ dolin rzek Giełczew i Sierotka przebiega regionalny korytarz
ekologiczny łączący Krzczonowski i Nadwieprzański Park Krajobrazowy.
Tereny te to łąki, pastwiska i torfowiska o duŜej róŜnorodności florystycznej,
a jednocześnie ostoja ptaków wodnych i wodno-błotnych. Dolina rzeki
Giełczew pomiędzy Biskupicami, a Pełczynem stanowi jednocześnie zespół
przyrodniczo - krajobrazowy „Meandry Giełczwi”.
Tabela 5 Obszary chronione na terenie powiatu świdnickiego w 2008 roku, na
podstawie danych ankietowych
Łączna
powierzchnia
obszarów
chronionych
[ha]
Jednostka
administracyjna
Natura
2000
[ha]
Rezerwat
przyrody
[ha]
PK
[ha]
OChK
[ha]
Pomniki
przyrody
[szt.]
gmina Świdnik
122,83
-
-
-
-
122,83
gmina Mełgiew
-
-
-
100,00
7
100,00
gmina Piaski
-
24,52
-
1 210,00
4
1 234,52
gmina Rybczewice
-
-
4 455,00
1)
-
3
4 455,00
gmina Trawniki
-
-
150,00
2)
-
2
150,00
powiat świdnicki
122,83
24,52
1 310,00
16
4 555,00
1)
KPK – Krzczonowski Park Krajobrazowy,
2)
NPK – Nadwieprzański Park Krajobrazowy.
6 062,35
Ponadto na terenie powiatu występują korytarze ekologiczne, które
pomimo, Ŝe nie są objęte ustawową formą ochrony przyrody mają duŜe
znaczenie dla środowiska, szczególnie dla warunków migracji zwierząt.
Na terenie powiatu, korytarze ekologiczne występują wzdłuŜ rzek.
Największym, pełniącym funkcję korytarza międzyregionalnego jest dolina
Wieprza
(gm.
Trawniki).
Zapewnia
on
łączność
pomiędzy
obszarami
chronionymi połoŜonymi w zlewni Wieprza a doliną Wisły. Obszar ma
charakter mozaiki polno-łąkowej i jest chroniony poprzez zapisy Planu
zagospodarowania przestrzennego gminy Trawniki (np. ochrona przed
zainwestowaniem, zakaz zmiany stosunków wodnych).
26
4.5.1. Planowane obszary chronione
Na terenie gmin powiatu planuje się utworzenie nowych form ochrony
przyrody:
Teren gminy Mełgiew:
-
Zespół przyrodniczo - krajobrazowy „Lubieniec”. Do objęcia ochroną
typuje się dolinkę cieku Lubieniec wciętą w podłoŜe na głębokość ok. 15
m, z kaskadowo usytuowanymi stawami,
-
Pomniki przyrody m. in.: lipa drobnolistna 320 cm, wierzba biała 400 cm,
530 cm, lipa drobnolistna 500 cm, topola biała 450 cm.
Ponadto w Krępcu na terenie gminy Mełgiew planuje się utworzenie
strefy ochrony źródliskowej, która nie jest objęta ochroną zgodnie z ustawą
o ochronie
przyrody.
Według
Studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Mełgiew utworzenie strefy ma na
celu wyodrębnienie kompleksu najwydajniejszych źródeł na pograniczu
Wyniosłości Giełczewskiej i Równiny Łuszczowskiej.
Teren gminy Trawniki:
-
rezerwat
przyrody
„Uroczysko
Jezioro”,
obejmować
ma
kompleks
torfowiskowy o powierzchni 37,34 ha z licznymi torfiankami, bagienkami
i zakrzaczeniami, połoŜony w rejonie Dorohuczy. Występują tu m.in.
chronione storczyki, turzyce, rosiczka okrągłolistna, a takŜe Ŝółw błotny
oraz gatunek chrząszcza niewystępujący w innym miejscu w Polsce,
-
uŜytek ekologiczny „Łąki Kępki”,
-
uŜytek ekologiczny „Ewopole”.
4.5.2. Zabytki
Na terenie powiatu świdnickiego znajduje się wiele obiektów cennych
kulturowo. Są to zarówno obiekty świeckie jak i sakralne. Niektóre z nich są
w dalszym ciągu uŜytkowane zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem. Część
zabytkowych obiektów została zaadaptowana na uŜytkowanie inne niŜ
pierwotnie. Wiele zabytkowych obiektów jest zaniedbana a ich stan
techniczny się pogarsza. Najczęściej opieką konserwatorską otaczane są
pałace, dwory i dworki bądź całe zespoły obiektów, niekiedy z parkami,
a z obiektów sakralnych kościoły, cmentarze i dzwonnice.
27
Obiekty znajdujące się na terenie powiatu, wpisane do rejestru
zabytków województwa lubelskiego:
Gmina Mełgiew:
-
Janowice - zespół podworski wpisany do rejestru zabytków województwa
lubelskiego pod numerem A/966,
-
Krępiec - zespół podworski (A/968), rezydencja powstała około 1840 roku,
obecnie nie istnieje. Do rejestru wpisane są: park z sadzawką (obecnie
pełniące funkcje rekreacyjne), murowany młyn (własność prywatna),
dawna zabudowa folwarczna (obecnie budynki mieszkalne),
-
Krzesimów - zespół pałacowo-parkowy (A/740), w skład którego wchodzą:
murowany pałac i oficyna z początków XIX w., a takŜe park z XIX w.
(obecnie zaadaptowany na Dom Pomocy Społecznej),
-
Mełgiew Podzamcze - zespół pałacowo-parkowy z XVIII w. (A/676)
(obecnie mieści się tu Zespół Szkół),
-
Mełgiew - historyczny zespół kościelny (A/811): dawny kościół parafialny
z 1730 roku wraz z ogrodzeniem (obecnie zaadaptowany na cele
mieszkalne oraz niewielkie muzeum regionalne, kościół św. Wita z 1910
roku, wraz z ogrodzeniem (obecnie uŜytkowany), przykościelna dzwonnica
murowana z końca XVIII w. oraz brama-kapliczka z XVIII w.
Ponadto
na
terenie
gminy
Mełgiew
znajdują
się
dwie
mogiły
powstańcze z 1863 roku, cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej oraz
dwie mogiły Ŝołnierzy z okresu II wojny światowej.
Gmina Piaski
-
Borek - pozostałość parku wraz z ruinami pałacu i aleja dojazdową
A/739,
-
Brzezice – zespół dworsko-parkowy A/731,
-
Gardzienice – pałac A/451,
-
Gardzienice – dawna oficyna A/572,
-
Kawęczyn – zespół dworsko parkowy A/721,
-
Kozice Dolne - zespół dworsko-parkowy A/738,
-
Piaski – ruiny zboru kalwińskiego A/559,
-
Wierzchowiska – zespół dworsko-parkowy A/765.
28
Gmina Rybczewice
-
Częstoborowice - zespół kościelny – A/396, w skład którego wchodzą:
kościół św. Piotra i Pawła, cmentarz przykościelny, dzwonnica-brama oraz
kryte schody,
-
Częstoborowice - stary cmentarz parafialny – A/948,
-
Pilaszkowice - przeniesiony z Lublina drewniany kościół parafialny z 1934
roku p.w. Najświętszego Serca Jezusowego – A/887,
-
Pilaszkowice - zespół dworski (A/760), w skład którego wchodzą: dwór,
park, spichrz, gorzelnia oraz kapliczka,
-
Stryjno, zespół dworski z II połowy XIX w. (A/715), w skład którego
wchodzą: dwór, oficyna, stajnia cugowa, ogród włoski,
-
Wygnanowice - zespól dworski (A/569): dwór z parkiem.
Gmina Trawniki
-
Biskupice - zespół kościoła parafialnego (A/569): kościół parafialny p.w.
św. Stanisława (1717 r.), cmentarz kościelny, ogrodzenie z kapliczkami
(1847 r.), plebania (1730 r.),
-
Biskupice - cmentarz parafialny (A/938),
-
Biskupice - cmentarz Ŝydowski tzw. Góra (A/1004),
-
Dorohucza - kościół parafialny św. Tadeusza Judy oraz cmentarz (A/604),
-
Dorohucza - karczma (A/603), obecnie uŜytkowana jako szkoła,
-
StróŜa - zespół dworski z 1905 r. (A/1118): dwór i park,
-
Trawniki- cmentarz wojenny z I wojny światowej (A/1070),
-
Trawniki - park dworski (XIX w.) z aleją dojazdową oraz kordegarda
z bramą i kaplicą grobowa (A/733).
4.6.
Jakość wód
Teren powiatu naleŜy do zlewni rzeki Wieprz.
Głównym ciekiem powiatu jest rzeka Giełczew. Przepływa przez gminy
Rybczewice, Piaski i Trawniki, gdzie uchodzi do rzeki Wieprz. Poza Giełczwią
i Wieprzem przez teren gminy Trawniki płynie rzeka Młynówka oraz Kanał
Wieprz - Krzna. W gminie Piaski swoje źródła ma rzeka Stoki, płynąca
następnie przez teren gminy Małgiew i w niedalekiej odległości od granic
powiatu uchodzi do Wieprza. Poza wymienionymi powyŜej innymi większymi
29
ciekami na terenie powiatu są: Radomirka (gm. Rybczewice, dopływ
Giełczwi), Sierotka (źródła i całość cieku na terenie gm. Piaski, dopływ
Giełczwi), Graniczny Rów (całość cieku na terenie gm. Mełgiew, dopływ rzeki
Stoki), Sławka (gm. Mełgiew, dopływ rzeki Stoki), Marianka, Młynówka oraz
Rów Mokry (gm. Trawniki, dopływ Wieprza).
W Raporcie o stanie środowiska województwa lubelskiego za 2008 rok
nie przedstawiono wyników pomiarów jakości wód powierzchniowych na
terenie powiatu świdnickiego. Badania stanu jakości wód na terenie powiatu
prowadzone były w 2007 roku przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska (WIOŚ) w ramach monitoringu środowiska.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia
2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód
powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008) wody w omawianym punkcie
pomiarowym zlokalizowanym na Rowie Mokrym w miejscowości Dorohucza
(gm. Trawniki) zakwalifikowano do klasy IV - wody niezadowalającej jakości.
Wyniki
badania
poszczególnych
parametrów
przedstawiają
się
następująco:
-
Barwa
- 37,5 mg Pt/dm³,
-
ChZT
Mn
- 13,66 mg O2/dm³,
-
ChZT
Cr
- 40,7 mg O2/dm³,
-
OWO
- 14,38 mg C/dm³,
-
tlen rozpuszczony
- 7,15 mg O2/dm³,
-
chlorofil „a”
- 6,36 [µ/l].
W Raporcie o stanie środowiska województwa lubelskiego za 2007 rok
z
terenu
powiatu
świdnickiego
uwzględniono
dwa
źródła.
W
tabeli
6 zamieszczono wyniki badań wód w źródłach znajdujących się na terenie
powiatu, uwzględnione w Raporcie oraz wyniki badań wód w źródłach rzek
przepływających przez teren powiatu, znajdujących się w odległości do
10 km od granic powiatu.
30
Tabela 6 Lokalizacja źródeł oraz ocena jakości ich wód w 2007 roku, na podstawie Raportu o stanie środowiska województwa
lubelskiego, źródło: www.wios.lublin.pl
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Wartości
azotanów
[mg/dm3]
Ocena
mikrobiologiczna
Liczba bakterii grupy
coli/ w tym typu
kałowego
w 100 ml/ dm³
Okres
poboru
prób
9,43
12/9
wiosna
9,69
50/15
jesień
8,41
2/2
wiosna
10,8
93/21
jesień
8,19
<3/<3
wiosna
7,97
4/<3
jesień
5,75
<3/<3
wiosna
5,89
<3/<3
jesień
6,91
43/43
wiosna
14,4
23/23
jesień
Ocena fizykochemiczna wody
Lokalizacja
punktu
kontrolnego
(gmina)
Dorzecze/
zlewnia
rzeki
UŜytkowanie
terenu
Krzczonów
Krzczonów
Giełczew/
Wieprz
las
Sobieska Wola
Krzczonów
Giełczew/
Wieprz
zarośla
Gardzienice
Podzamcze
Piaski
Giełczew/
Wieprz
łąka/
zabudowania
II
Krępiec
Mełgiew
Stawek/
Wieprz
łąka
II
Stryjno DuŜe
Krzczonów
Radomirka/
Wieprz
zadrzewienia
Klasa
Wskaźniki
odpowiadające
niŜszej klasie
II
fosforany
II
fosforany
-
fosforany
II
fosforany
31
Teren
powiatu
świdnickiego
znajduje
się
na
obszarze
dwóch
jednolitych części wód podziemnych: JCWPd 87 i JCWPd 127, które na
analizowanym obszarze w całości leŜą w obrębie górnokredowego zbiornika
Niecka Lubelska. Obie części charakteryzują się nadwyŜką zasobów wód
podziemnych, w odniesieniu do wartości poboru, który wynosi 7 %
w przypadku JCWPd 87 oraz 15 % dla JCWPd 127. Na obszarach
omawianych
podziemnych.
obszarach
Wody
JCWPd
podziemne
nie
występują
powiatu
zanieczyszczenia
wymagają
jedynie
wód
prostego
uzdatniania.
Teren powiatu znajduje się na obszarach dwóch głównych zbiorników
wód podziemnych GZWP 406 oraz GZWP 407. PołoŜenia powiatu na tle
zasięgu zbiorników GZWP przedstawia poniŜszy rysunek.
Rysunek 5 PołoŜenia powiatu na tle zasięgu zbiorników GZWP, na podstawie mapy
Głównych Zbiorników Wód Podziemnych Państwowy Instytut Geologiczny,
2009
Zarówno GZWP 406 Lublin, jak i 407 Chełm – Zamość są zbiornikami
typu szczelinowo porowymi, w utworach kredowych. Zgodnie z danymi
zawartymi w Programie Gospodarki Wodnej Województwa Lubelskiego moduł
zasobów dyspozycyjnych GZWP 406 wynosi 200 m³/dkm², natomiast
zbiornika 407 120 m³/dkm².
Zgonie z danymi zamieszczonymi w Programie Ochrony Środowiska dla
województwa lubelskiego na lata 2008 - 2011, z perspektywą do roku 2015
32
cześć GZWP na terenie powiatu podlega ochronie. Zachodni fragment
powiatu ok. 20 % powierzchni naleŜy do obszaru najwyŜszej ochrony (ONO),
dodatkowo ok. 55 % powiatu znajduje się w obszarze wysokiej ochrony
(OWO).
Obszary
ochronne
GZWP
na
terenie
powiatu
świdnickiego
przedstawiono na poniŜszym rysunku.
Rysunek 6 Obszary ochronne GZWP na terenie powiatu świdnickiego, na podstawie
Programu Ochrony Środowiska dla województwa lubelskiego.
4.7.
Jakość powietrza atmosferycznego
StęŜenie zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym na terenie gmin
jest związane ze stopniem koncentracji i wielkością źródeł emisji, warunkami
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń oraz ich napływem pochodzącym spoza
obszaru powiatu.
Znaczącym źródłem zanieczyszczeń powietrza na terenie powiatu jest
transport,
którego
oddziaływanie
skupia
się
głównie
przy
trasach
komunikacyjnych oraz w rejonie miasta Świdnik. Do podstawowych
zanieczyszczeń emitowanych przez środki transportu zaliczyć naleŜy tlenki
azotu, tlenek węgla, węglowodory oraz ołów. Ograniczenie tego typu
uciąŜliwości jest trudne, głównie ze względu na liczbę pojazdów oraz
istniejące układy komunikacyjne.
33
W latach 2002 - 2007 prowadzone były przez WIOŚ badania stęŜeń
zanieczyszczeń powietrza. Na terenie powiatu znajdował się jeden punkt
pomiarowy w Świdniku, przy ulicy Wojska Polskiego 27. Wyniki badań
powietrza w tym punkcie zawiera tabela 7. W raporcie za 2008 rok nie
przedstawiono wyników badań powietrza atmosferycznego na terenie powiatu
świdnickiego.
Zgodnie z Raportem o stanie środowiska województwa lubelskiego cały
teren powiatu świdnickiego został przez WIOŚ zaliczony do strefy A, gdzie
poziom
stęŜeń
nie
przekracza
wartości
dopuszczalnych
określonych
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie
poziomów niektórych substancji w powietrzu.
Tabela 7 Jakość powietrza atmosferycznego w punktach pomiarowych w Świdniku
w latach 2004 - 2007, na podstawie Raportu o stanie środowiska
województwa lubelskiego, źródło: www.wios.lublin.pl
Substancja
Punkt pomiarowy
2005
2006
2007
SO2 [µg/m3]
Świdnik ul. Wojska Polskiego
2,1
1,9
1,4
NO2 [µg/m3]
19,0
21,7
22,9
PM10 [µg/m3]
20,7
24,7
18,7
2,03
1,73
1,72
Benzen
4.8.
[µg/m3]
Jakość klimatu akustycznego
Hałas jako energetyczne zanieczyszczenie środowiska w znacznym
stopniu kształtuje warunki bytowe ludzi. Stan zagroŜenia hałasem zarówno
w środowisku
naturalnym,
jak
i
na
terenach
zurbanizowanych
systematycznie wzrasta, co związane jest z postępującym rozwojem oraz
urbanizacją. Lokalizacja ciągów komunikacyjnych, obiektów przemysłowych
i usługowych w stosunku do terenów mieszkaniowych, rekreacyjnych
i chronionych determinuje jakość Ŝycia i wypoczynku.
Aktualnie obowiązującym aktem prawnym normującym dopuszczalne
poziomy hałasu jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca
2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
(Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826). Rozporządzenie określa m. in.
dopuszczalne poziomy hałasu dla terenów przeznaczonych pod zabudowę
34
mieszkaniową, szpitale, domy opieki społecznej, budynki związane ze stałym
lub
czasowym
pobytem
dzieci
i
młodzieŜy,
a
takŜe
dla
terenów
przeznaczonych na cele rekreacyjno – wypoczynkowe.
Klimat akustyczny obszaru powiatu jest kształtowany głównie przez
hałas komunikacyjny, w mniejszym stopniu przez hałas przemysłowy.
Dla oceny klimatu akustycznego Państwowy Zakład Higieny opracował
skalę subiektywnej uciąŜliwości zewnętrznych hałasów komunikacyjnych,
zgodnie z którą hałas drogowy przy elewacji budynku mieszkalnego
o poziomie równowaŜnym większym niŜ 70 dB oddziaływujący stale ma
ujemny wpływ na samopoczucie i zdrowie ludzkie.
Badania hałasu komunikacyjnego na terenie województwa lubelskiego
prowadzone są przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ)
w Lublinie zgodnie z Wojewódzkim Programem Monitoringu Środowiska.
W Raporcie za 2008 rok nie przedstawiono wyników pomiarów hałasu
na terenie powiatu świdnickiego. Z obszaru powiatu badaniem hałasu
drogowego, wg danych za 2007 rok, objęto drogę krajową nr 12 oraz nr 17.
Wyniki
pomiarów
hałasu
w
2007
roku,
w
punktach
pomiarowych
znajdujących się na terenie powiatu oraz w punktach znajdujących się
w odległości do 5 km od jego granic, przedstawiono w poniŜszej tabeli oraz
graficznie na rysunku 5.
35
Rysunek 7 Wyniki pomiarów hałasu, na podstawie danych zawartych na stronie
internetowej www.wios.lublin.pl
Tabela 8 Wyniki pomiarów hałasu drogowego w 2007 roku, na podstawie Raportu
o stanie środowiska województwa lubelskiego, źródło: www.wios.lublin.pl
Droga
krajowa
nr
12
17
Lokalizacja
Poziom hałasu
drogowego w porze
dziennej [dB]
NatęŜenie ruchu –
liczba pojazdów na
godzinę
% pojazdów
cięŜkich
Lublin
ul. Lubelska 48
72,6
2430
9,9
Krępiec
ul. Piasecka 60
70,9
1452
13,1
Piaski
ul. Chełmska 2
72,1
2890
4,2
Piaski
ul. Lubelska 105
65,9
210
14,28
Piaski
ul. Zamojska 9
70,8
384
18,8
Fajsławice
ul. Lubelska 48
69,3
841
18,7
Fajsławice
(przy kościele)
66,7
854
16,5
36
Badania przeprowadzone w 2007 roku wykazały, Ŝe wartości natęŜenia
poziomów hałasu w linii zabudowy, przy głównych ciągach komunikacyjnych
stanowią stałe zagroŜenie dla zdrowia ludzi oraz negatywnie oddziaływuje na
ich samopoczucie. Przez teren powiatu przebiegają bardzo obciąŜone trasy tj.
droga krajowa nr 12 oraz 17 prowadzące do przejść granicznych z Ukrainą.
Szczególne natęŜenie ruchu występuje na odcinku Lublin-Piaski.
Teren miasta Świdnik oddalony jest od dróg krajowych co wyklucza ich
oddziaływanie na warunki klimatu akustycznego tego obszaru. Układ
planistyczny miasta minimalizuje oddziaływanie strefy przemysłowej poprzez
skupienie jej w jednej (północnej) części miasta.
Klimat
akustyczny
w
sąsiedztwie
obiektów
przemysłowych
jest
oceniany na etapie ich planowania i na etapie eksploatacji poprzez
monitoring stały stanowiący obowiązek właścicieli danego zakładu.
Nowe inwestycje z zakresu rozwoju infrastruktury drogowej oraz usług
i przemysłu, stanowiące potencjalne zagroŜenie powinny być realizowane
w oparciu o analizę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Analiza
pozwala na oszacowanie skutków eksploatacji przedsięwzięć, przez co
umoŜliwia zabezpieczenie środowiska przed nadmiernym hałasem.
Skuteczne obniŜenie wpływu hałasu na środowisko powinno nastąpić
na etapie projektowania obszarów mieszkaniowych, tras komunikacyjnych,
obiektów
usługowych,
przemysłowych,
maszyn,
urządzeń
i
środków
transportu. Właściwie zaprojektowane inwestycje, uwzględniające dalszy
perspektywiczny
rozwój
danego
obszaru
tworzą
optymalne
warunki
bytowania i czynią region bardziej atrakcyjnym dla mieszkańców oraz
inwestorów.
4.9.
Struktura demograficzna
Liczbę
ludności
poszczególnych
gmin
powiatu
przedstawiono
w tabeli 9, sporządzonej na podstawie danych uzyskanych ankietowo z gmin
oraz ze strony internetowej Głównego Urzędu Statystycznego (GUS),
www.stat.gov.pl.
Zamieszczone
dane
31 grudnia 2008 roku.
37
odzwierciedlają
stan
na
dzień
Według danych demograficznych uzyskanych z poszczególnych gmin
najwięcej
osób
zamieszkuje
gminę
miasto
Świdnik – 40 050
osób.
Mieszkańcy Świdnika stanowią ponad 55 % ludności powiatu. Ludność
pozostałych gmin, z wyjątkiem najmniej zaludnionej gminy Rybczewice
(3 941 osób), jest do siebie zbliŜona (11 - 15 %).
Tabela 9 Ludność poszczególnych gmin powiatu w latach 2006 – 2008, na podstawie
danych ankietowych
Jednostka administracyjna
2006
2007
2008
Udział %
w powiecie
gmina Świdnik
40 082
40 092
40 050
55,24
gmina Mełgiew
8 169
8 347
8 434
11,62
gmina Piaski
10 782
10 754
10 743
14,82
gmina Rybczewice
3 941
3 990
3 906
5,39
gmina Trawniki
9 431
9 435
9 375
12,93
powiat świdnicki
72 405
72 618
72 508
100,00
Udział ludności powiatu
w województwie
3,332 %
3,346 %
3,351 %
Z analizy danych GUS wynika, Ŝe na terenie powiatu przewaŜają osoby
w wieku produkcyjnym (64,1 %), udział osób wieku przedprodukcyjnego jest
o blisko 1 % większy niŜ osób w wieku poprodukcyjnym, odpowiednio 18,4
oraz 17,5 %.
Liczba osób zamieszkujących powiat w przeciągu ostatniego roku
zmalała, jednak udział mieszkańców powiatu świdnickiego w powiecie
lubelskim na przestrzeni ostatnich lat wzrasta. Zjawisko to moŜe być
spowodowane stosunkowo niskimi cenami nieruchomości, przy jednoczesnej
dogodnej lokalizacji w stosunku do Lublina.
4.10. Infrastruktura
Stopień rozbudowy infrastruktury ma bezpośredni wpływ na jakość
Ŝycia
mieszkańców
oraz
moŜliwości
rozwoju
gospodarczego
zarówno
poszczególnych gmin jak i całego powiatu.
Potencjał rozwojowy pod względem infrastruktury w poszczególnych
gminach powiatu jest zróŜnicowany. Najlepsze warunki pod względem
infrastruktury oraz potencjalnej atrakcyjności dla inwestorów posiada miasto
Świdnik, które jest dobrze uzbrojone w podstawowe sieci tj.: wodociągową,
38
kanalizacyjną, gazową, energetyczną, telefoniczną oraz drogową. Pozostałe
gminy mają charakter głównie rolniczy bądź usługowo-rolniczy.
4.10.1. Zaopatrzenie w wodę
Sieć wodociągowa
Wszystkie gminy naleŜące do powiatu posiadają sieć wodociągową.
Na terenie powiatu istnieje łącznie 672,04 km sieci wodociągowej oraz
9 735 sztuk przyłączy.
Największy stopień zwodociągowania występuje w gminach Trawniki
i Świdnik. Najwięcej przyłączy wodociągowych jest w mieście Świdnik,
stanowią one ponad 23 % całkowitej liczby przyłączy w powiecie.
Najsłabiej zwodociągowaną gminą są Piaski, wynika to ze znacznej
rozpiętości terenowej gminy.
Stopień
zwodociągowania,
ilość
przyłączy
i
długość
sieci
w poszczególnych gminach powiatu przedstawia tabela 10.
Tabela 10 Stopień zwodociągowania poszczególnych gmin powiatu, na podstawie
danych ankietowych, stan na koniec 2008 roku
Jednostka
administracyjna
Ilość przyłączy [szt.]
Długość sieci [km]
Zwodociągowanie [%]
gmina Świdnik
2 660
95,60
88
gmina Mełgiew
2 204
126,14
85
gmina Piaski
1 862*
122,30
55
gmina Rybczewice
1 073
120,60
76
gmina Trawniki
2 327
114,6
95
powiat świdnicki
9 735
672,04
*- ilość przyłączy w całej gminie (część miejska i wiejska)
Ujęcia wód
Lokalizację ujęć wody i ich charakterystykę przedstawia tabela 11.
Na terenie powiatu funkcjonuje 17 ujęć wody. Gminy Mełgiew, Piaski
i Rybczewice posiadają po cztery takie obiekty, przy czym w Mełgwi jest
jeszcze dodatkowo ujęcie awaryjne. Łączna wydajność ujęć wody w powiecie
to ok. 30 871 m3/h.
39
Tabela 11 Ujęcia wody na terenie powiatu świdnickiego, na podstawie danych
ankietowych, stan na koniec 2008 roku
Jednostka
administracyjna
gmina Świdnik
Lokalizacja
Świdnik, Al. Lotników
gmina Mełgiew
gmina Piaski
gmina Rybczewice
gmina Trawniki
Minkowice*
Wydajność,
[m3/d]
PrzybliŜony stopień
wykorzystania, [%]
21 672
40,0
Jacków
468
Nowy Krępiec
412
Podzamcze
960
Trzeszkowice
1248
Mełgiew (A)
-
Brzeziczki
200
Bystrzejowice I
831
Gardzienice I
377
Piaski
470
Izdebno
71,2
36,5
Pilaszkowice
518
9,7
Rybczewice
881
38,0
Zygmuntów
216
0,14
Kolonia StróŜa
1560
25,0
Trawniki
987
46,0
90
85,0
30 871
powiat świdnicki
(A) - ujęcie awaryjne
* – ujęcie wody w Minkowicach, naleŜące do P.K. PEGIMEK Świdnik
Gminne ujęcia w większości są wykorzystywane w niewielkim stopniu,
w związku z czym mogą być podstawą do rozbudowy sieci wodociągowej.
Ujęcie wody w Minkowicach, naleŜące do P.K. PEGIMEK Świdnik
znajduje się na terenie gminy Mełgiew. Zaopatruje ono głównie miasto
Świdnik.
Gmina Mełgiew poza wykorzystaniem swoich ujęć w ponad 90 %
zakupuje wodę z gminy Świdnik, głównie w miesiącach letnich, gdy
zapotrzebowanie na wodę jest większe. W roku 2008 gmina Mełgiew zakupiła
z ujęć Świdnika ok. 58,3 tys. m³ wody (w tym dla miejscowości Franciszków
44,8 tys. m³).
Gmina Piaski dodatkowo dla czterech miejscowości zakupuje wodę od
gminy Fajsławice (powiat krasnostawski).
40
4.10.2. Odbiór ścieków
Sieć kanalizacyjna
Na koniec 2008 roku sieć kanalizacyjną na terenie powiatu posiadały
gminy Świdnik oraz Piaski. Pozostałe gminy nie posiadają zbiorczej
kanalizacji sanitarnej.
Stopień skanalizowania gminy Świdnik to około 83 %, natomiast
gminy Piaski ok. 18 %.
Skanalizowanie powiatu wynosi niespełna 10 %.
Sieć kanalizacyjna w gminie Świdnik to 74,6 km sieci - 1389 sztuk
przyłączy, natomiast w gminie Piaski 12,1 km sieci - 480 sztuk przyłączy.
Na terenie gminy Trawniki w 2008 roku rozpoczęto budowę zbiorczej
sieci kanalizacyjnej dla części miejscowości Trawniki. W wyniku tych działań
na terenie gminy powstało 3,1 km sieci oraz 38 sztuk przyłączy.
Oczyszczalnie ścieków
Ścieki
socjalno - bytowe
z
gminy
Świdnik
kierowane
są
na
oczyszczalnię „Hajdów” w Lublinie.
Gmina Piaski posiada własną oczyszczalnię ścieków zlokalizowaną
w Piaskach przy ulicy Chełmskiej w pobliŜu rzeki Giełczew będącej
odbiornikiem ścieków oczyszczonych. Omawiany obiekt to oczyszczalnia
biologiczna o przepustowości 1 000 m³/dobę wykorzystywana w ok. 25 %.
Funkcjonująca w Piaskach oczyszczalnia ścieków zarządzana jest przez
Zakład Gospodarki Komunalnej w Piaskach.
Gmina Trawniki w 2008 roku wybudowała biologiczną oczyszczalnię
ścieków
o
przepustowości
300
m³/dobę.
Obiekt
zlokalizowano
w miejscowości Trawniki Kolonia. Stanowi on podstawę do planowanego
rozwoju sieci kanalizacyjnej. Odbiór oczyszczalni miał miejsce w roku 2009.
Przydomowe oczyszczalnie ścieków oraz zbiorniki bezodpływowe
W miejscowościach, w których brak jest zbiorczej sieci kanalizacyjnej
ścieki oczyszczane są w przydomowych oczyszczalniach ścieków, bądź
zbierane są w zbiornikach bezodpływowych skąd wywoŜone są wozami
asenizacyjnymi do oczyszczalni ścieków.
Na terenie powiatu funkcjonuje 313 przydomowych oczyszczalni
ścieków. Zlokalizowane są one najczęściej w zabudowie rozproszonej. Ścieki
41
oczyszczone odprowadzane są do gruntu, będącego we władaniu właścicieli
obiektów.
Najwięcej przydomowych oczyszczalni, ponad 70 % funkcjonuje
w gminie Trawniki. Przepustowość tego typu obiektów jest róŜna, nie
przekracza jednak zazwyczaj 5,0 m³/dobę. W gminie Piaski przepustowość
przydomowych oczyszczalni ścieków wynosi od 0,64 do 0,9 m³/dobę.
Liczbę przydomowych oczyszczalni ścieków w poszczególnych gminach
powiatu przedstawiono w poniŜszej tabeli.
Tabela 12 Ilość
przydomowych
oczyszczalni
zlokalizowanych
na
terenie
poszczególnych gmin powiatu, na podstawie danych ankietowych, stan na
koniec 2008 roku
Jednostka
administracyjna
Ilość oczyszczalni
przydomowych [szt.]
Udział % w powiecie
gmina Świdnik
brak danych
-
gmina Mełgiew
60
19,2
gmina Piaski
18
5,8
gmina Rybczewice
12
3,8
gmina Trawniki
223
71,2
powiat świdnicki
313
100,0
Oczyszczalnie przyzakładowe
Na terenie powiatu istnieją przyzakładowe oczyszczalnie ścieków. Na
terenie WSK w Świdniku funkcjonują dwa obiekty, w Piaskach przy
Okręgowej
Spółdzielni
Mleczarskiej,
produkcyjny
Oddział
Okręgowej
Spółdzielni Mleczarskiej Piaski znajdujący się w Stryjnie (gm. Rybczewice)
wyposaŜony jest w lokalny system oczyszczania ścieków, z oczyszczalnią typu
Biokon. Dom Pomocy Społecznej w Wygnanowicach (gm. Rybczewice)
posiada
lokalny
system
kanalizacji
sanitarnej
z
własną
biologiczna
oczyszczalnią ścieków wyposaŜoną w osadniki gnilne i staw ściekowy. Przy
Szkole Podstawowej w miejscowości Stryjno (gm. Rybczewice) znajduje się
mechaniczno - biologiczna oczyszczalnia ścieków typu BIOCLERE.
4.10.3. Sieć gazowa
Łącznie na terenie powiatu sieć gazowa wynosi ponad 325 km oraz
blisko 4,2 tys. sztuk przyłączy. Ogólne zgazyfikowanie powiatu ocenia się na
około 20 %.
42
Sieć gazowa występuje na terenie gmin: Świdnik, Mełgiew i Piaski.
NajdłuŜszą
sieć
gazową
posiada
gmina
Mełgiew,
najwięcej
przyłączy
gazowych znajduje się na terenie miasta Świdnik.
Wiele gospodarstw domowych pomimo przyłączenia do sieci gazowej
nie korzysta z niej, w związku z czym trudno jest określić faktyczną ilość
mieszkańców uŜytkujących gaz z sieci.
Dane odnośnie sieci gazowej na terenie gmin powiatu przedstawiono
w tabeli
13,
która
opracowana
została
na
podstawie
informacji
przekazanych od dostawcy gazu – Karpacka Spółka Gazownictwa Sp. z o. o.,
Oddział Zakład Gazowniczy w Lublinie, Rejon Dystrybucji Gazu Świdnik
ul. Okulickiego 20A Świdnik.
Tabela 13 Sieć gazowa na terenie gmin powiatu w 2008 roku, na podstawie danych
Karpackiej Spółki Gazownictwa Sp. z o. o., Oddział Zakład Gazowniczy
w Lublinie, Rejon Dystrybucji Gazu Świdnik ul. Okulickiego 20A, Świdnik
Jednostka
administracyjna
Ilość przyłączy [szt.]
Długość sieci [km]
Zgazyfikowanie [%]
gmina Świdnik
2 319
134,239
60
gmina Mełgiew
1 487
156,257
60
gmina Piaski
380
37,685
60
gmina Rybczewice
-
-
0
gmina Trawniki
-
-
0
powiat świdnicki
4 186
325,18
20
4.11. Gospodarka odpadami
Elementy
selektywnej
zbiórki
odpadów
zostały
wprowadzone
w czterech z pięciu gmin powiatu świdnickiego. Odpady segregowane: papier,
szkło,
tworzywa
sztuczne
zbierane
były
w
rozstawionych
gniazdowo
pojemnikach w gminach: Piaski, Rybczewice, Świdnik i Trawniki oraz
„u źródła” w gminie Świdnik i Trawniki.
W gminie Świdnik w 2008 r. prowadzono takŜe zbiórkę odpadów
niebezpiecznych tj. baterii i przeterminowanych leków. W 2009 r. rozpoczęto
zbiórkę
baterii
na
terenie
gminy
Piaski.
Zbiórka
zuŜytego
sprzętu
elektrycznego i elektronicznego realizowana była w gminie Rybczewice
i Świdnik.
43
Odpady zmieszane zbierane były w kontenerach i pojemnikach
rozstawionych na terenie gmin, a takŜe bezpośrednio w gospodarstwach
domowych. Zbiórka odpadów zmieszanych „u źródła” prowadzona była we
wszystkich gminach powiatu świdnickiego.
Na
terenie
powiatu
funkcjonuje
jedno
składowisko
odpadów
znajdujące się w miejscowości Dorohucza w gminie Trawniki.
Zgodnie z zapisami Planu Gospodarki Odpadami dla województwa
lubelskiego 2011 (WPGO) składowisko spełnia wymagania i nie wymaga
dostosowań, a jego zamknięcie przewidziane jest po 2014 roku. Obiekt
w Dorohuczy nie wymaga uzyskania pozwolenia zintegrowanego.
Składowisko posiada dwie niecki. Pierwsza, o pojemność 21 300 m³
jest zapełniona. W 2005 roku decyzją nr 301/2005 Starostwa Świdnickiego,
Gmina Trawniki uzyskała pozwolenie na budowę II etapu składowiska
odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne. Po wykonaniu obiektu decyzją
z dnia 14 maja 2007 roku Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego
w Świdniku uzyskała pozwolenie na jego uŜytkowanie. Zgodnie z danymi
przekazanymi
przez
pracownika
Urzędu
Gminy
Trawniki
całkowita
pojemność kwatery niecki drugiej wynosi 41 500 m³.
Gminy powiatu świdnickiego, zgodnie z PGO województwa lubelskiego
przydzielono do trzech Zakładów Zagospodarowania Odpadów (ZZO):
-
gmina Świdnik – Region Lublin,
-
gminy Mełgiew, Piaski, Trawniki – Region Stara Wieś-Włodawa,
-
gmina Rybczewice – Region Korczów-Wincentów.
Szczegółowa charakterystyka stanu aktualnego oraz planowanego
systemu gospodarki odpadami została przedstawiona w Planie Gospodarki
Odpadami dla powiatu świdnickiego na lata 2009 - 2012.
4.12. Sektor gospodarczy
Przemysł na terenie powiatu jest stosunkowo słabo rozwinięty. Poza
gminą Świdnik powiat ma charakter typowo rolniczy.
Podmioty gospodarcze zarejestrowane na terenie powiatu w 2007 roku
stanowiły 3,07 % podmiotów województwa, na koniec 2008 udział ten wzrósł
do 3,10 %.
44
Łączna
świdnickiego
liczba
na
podmiotów
koniec
gospodarczych
2008
roku
na
wyniosła
terenie
4 787
powiatu
podmiotów
gospodarczych.
Największym zakładem w powiecie jest świdnicki zakład przemysłowy –
WSK „PZL Świdnik” S.A. oraz jego, tzw. „spółki córki”, działające na bazie
infrastruktury WSK „PZL Świdnik” S.A. Zakład jest największym pracodawcą
i płatnikiem podatku spływającego do budŜetu gminy, w związku z czym
sytuacja gospodarcza gminy Świdnik w duŜym stopniu uzaleŜniona jest od
kondycji ekonomicznej tego podmiotu.
W
powiecie
znajduje
się
15
kopalni
pospolitych
surowców
mineralnych, głownie piasku.
Na terenie powiatu planowane jest zlokalizowanie części Portu
Lotniczego Lublin S.A.
Inwestycja ma być realizowana w dwóch etapach. W pierwszym etapie
(do 2012 roku) mają powstać:
-
terminal pasaŜerski o przepustowości 1 mln pasaŜerów rocznie,
-
płyta postojowa samolotów z zapleczem technicznym,
-
układ komunikacyjny wraz z parkingami i włączeniem do planowanego
układu komunikacyjnego,
-
infrastruktura techniczna,
-
zieleń i elementy małej architektury.
W koncepcji przyjęto, Ŝe droga startowa będzie miała długość
ok. 2,5 km, szerokość ok. 45 m, natomiast pas startowy zaplanowano
szerokości 300 m.
Teren ograniczony ogrodzeniem będzie miał powierzchnię ok. 335 ha.
Realizacja przedsięwzięcia będzie miała miejsce częściowo na obszarach
upraw leśnych – ok. 133,8 ha.
Zgodnie z danymi GUS na terenie powiatu, na koniec 2008 roku
zarejestrowanych było 4 787 podmiotów gospodarczych, w tym:
-
4 560 zatrudniających do 9 osób (95,26 % podmiotów powiatu),
-
195 zatrudniających 10-49 osób (4,07 % w powiecie),
-
-
45
-
1 zatrudniających powyŜej 1000 osób, (0,02 % w powiecie).
Zdecydowanie najwięcej podmiotów gospodarczych powiatu (ponad
95 %), to małe przedsiębiorstwa, zatrudniające do dziewięciu osób.
Ilości
zakładów
poszczególnych
grup,
w
zaleŜności
od
ilości
zatrudnianych osób oraz ich procentowy udział przedstawiono graficznie na
rysunku 6.
Rysunek 8 Procentowy udział podmiotów gospodarczych
w zaleŜności od ilości zatrudnianych osób
poszczególnych
grup,
W stosunku do końca 2007 roku na terenie powiatu świdnickiego
nastąpił wzrost liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych o 2,8 %,
największy w gminach Mełgiew i Trawniki (blisko o 9 %). W gminie Piaski
zarejestrowano spadek liczby podmiotów.
46
Rysunek 9 Liczba podmiotów gospodarczych w latach 2007 i 2008
Na
rysunku
8
przedstawiono
udział
procentowy
podmiotów
gospodarczych powiatu świdnickiego poszczególnych sekcji gospodarki
(podział zgodnie z PKD).
Na terenie powiatu funkcjonują podmioty gospodarcze naleŜące,
zgodnie z podziałem PKD (Polska Klasyfikacja Działalności), do 14 sekcji.
Największy udział mają firmy z sekcji G – handel oraz naprawa
pojazdów samochodowych, które stanowią 32,78 % wszystkich podmiotów.
W sekcji G na koniec 2008 roku zarejestrowanych było 1 569 podmiotów
gospodarczych.
W następnej kolejności w powiecie funkcjonują podmioty z sekcji:
-
K – działalność finansowa i ubezpieczeniowa, 642 podmioty (13,41 %),
-
F – budownictwo, 526 podmiotów (10,99 %),
-
D – wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną,
itd., 466 podmiotów (9,73 %),
-
O - administracja
publiczna
i
obrona
narodowa;
zabezpieczenia społeczne, 392 podmioty (8,19 %).
47
obowiązkowe
Rysunek 10 Udział podmiotów poszczególnych sekcji gospodarki
48
5. ZagroŜenia środowiska
ZagroŜenia
dla
środowiska
naturalnego
mogą
mieć
charakter
antropogeniczny bądź naturalny. ZagroŜenia te róŜnią się w zaleŜności od
indywidualnych uwarunkowań danego regionu i są powiązane z warunkami
fizyczno - geograficznymi,
rozwojem
gospodarczym,
jak
i
sposobem
uŜytkowania powierzchni.
5.1.
ZagroŜenia antropogeniczne
ZagroŜenia antropogeniczne wiąŜą się ściśle z działalnością ludzi.
Obszarami o największym wpływie na środowisko są tereny zurbanizowane.
Nie bez znaczenia pozostaje równieŜ oddziaływanie obszarów wiejskich, ze
słabo rozwiniętą infrastrukturą.
Największymi
zagroŜeniami
antropogenicznymi
dla
środowiska,
występującymi na terenie powiatu są: niska świadomości ekologiczna
społeczeństwa (spalanie odpadów w instalacjach domowych, wypalanie traw,
nieumiejętne stosowanie środków ochrony roślin oraz nawozów sztucznych
oraz brak mechanizmów skutecznej egzekucji nieprzestrzegania prawa.
Pozostałe zagroŜenia antropogeniczne podzielono na grupy:
Gospodarka wodno - ściekowa
-
niski
poziom
komunalnych
zorganizowanego
oraz
brak
odbioru
kontroli
nad
i
oczyszczania
stanem
ścieków
technicznym
indywidualnych zbiorników bezodpływowych i sposobem postępowania
z gromadzonymi ściekami,
Gospodarka odpadami
-
niechęć mieszkańców do podpisywania umów na odbiór odpadów,
-
brak dostatecznej ilości pojemników do selektywnej zbiórki odpadów,
-
wysokie ceny zbiórki odpadów skutkujące, powstawaniem nielegalnych
wysypisk,
Emisja do atmosfery
-
emisja niska z ogrzewania indywidualnego, zwłaszcza ze spalania
odpadów w domowych, nieprzystosowanych do tego celu paleniskach,
49
-
zły stan nawierzchni dróg na terenie powiatu powodujący zwiększone
zuŜycie paliw, a tym samym podniesioną emisję zanieczyszczeń do
atmosfery,
-
brak dogodnych połączeń kolejowych w południowej części powiatu,
mogących zredukować ruch kołowy pojazdów, a tym samym zmniejszyć
emisję zanieczyszczeń oraz hałasu do środowiska,
-
zanieczyszczanie
przedsiębiorstw
powietrza
i
ze
podmiotów
strony
niewielkich
gospodarczych,
które
zakładów,
są
przyczyną
niezewidencjonowanej emisji do środowiska.
Środowisko gruntowo - wodne
-
wydobycie
surowców
mineralnych
powodujące
pośrednio
obniŜenie
zwierciadła wód gruntowych, a tym samym wzrost podatności gleb na
erozję zarówno wietrzną jak i wodną,
-
zanieczyszczanie
przedsiębiorstw
wód
i
i
gleby
podmiotów
ze
strony
gospodarczych,
niewielkich
które
zakładów,
są
przyczyną
niezorganizowanej emisji do środowiska.
-
niekontrolowany rozwój turystyki i róŜnych form rekreacji (często
sprzecznych z prawem), np.: jazda quadami, croosami, wyścigi, itp.,
w miejscach do tego nie przeznaczonych a często podlegających ochronie,
-
niekontrolowane zasklepianie powierzchni ziemi.
Planowana budowa oraz eksploatacja portu lotniczego Lublin S. A.
częściowo obejmuje teren powiatu świdnickiego.
Lotnisko moŜe być źródłem emisji hałasu oraz zanieczyszczeń do
atmosfery, co wynikało będzie ze startów i lądowań samolotów. Ponadto,
wzmoŜony ruch i hałas w początkowej fazie eksploatacji najprawdopodobniej
będzie oddziaływać na kolonie zwierząt zamieszkujących pobliskie tereny.
W miarę upływu czasu osobniki przyzwyczają się bądź zmienią miejsce
bytowania, co wpłynie na wzrost bioróŜnorodności okolicznych terenów.
Na chwilę obecną trudno jest ocenić rzeczywisty wpływ oraz zagroŜenia
związane
z
budową
portu.
Rzetelnie
przeprowadzona
ocena
jego
oddziaływania na środowisko, jaka powinna zostać przeprowadzona na
etapie realizacji powinna przedstawiać moŜliwe oddziaływania, a takŜe
50
wskazać
moŜliwości
ich
minimalizacji
bądź
sposoby
kompensacji
przyrodniczej.
5.2.
ZagroŜenia naturalne
Poza zagroŜeniami ze strony człowieka istnieje wiele naturalnych
zagroŜeń dla środowiska. Na terenie powiatu jest to głównie zagroŜenia erozją
wodną. We wschodniej części powiatu (gm. Trawniki), w okolicach rzeki
Wieprz oraz w dolnym odcinku Giełczwi występuje zagroŜenie powodzią
stuletnią.
6. Priorytetowe cele Programu Ochrony Środowiska
dla powiatu świdnickiego z uwzględnieniem Polityki
Ekologicznej
Środowiska
Państwa
i
województwa
Programu
lubelskiego
Ochrony
na
lata
2008-2011 z perspektywą do roku 2015
Zgodnie z Programem Ochrony Środowiska województwa lubelskiego
na lata 2008-2011 z perspektywą do roku 2015 celem strategicznym polityki
ekologicznej województwa jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego
oraz harmonizacja rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów
środowiska.
Cele priorytetowe dla powiatu świdnickiego:
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie
zasobów przyrody:
-
ochrona istniejących obszarów i obiektów prawnie chronionych,
-
wzmocnienie systemu obszarów chronionych poprzez tworzenie nowych
obszarów,
-
ochrona walorów i zasobów przyrodniczych poza obszarami prawnie
chronionymi,
-
ochrona obszarów wodno-błotnych (torfowiska, mokradła, bagna),
-
odtworzenie zniszczonych ekosystemów i siedlisk, odbudowa zagroŜonych
gatunków roślin i zwierząt,
-
zwiększenie lesistości,
51
-
zwiększenie powierzchni lasów ochronnych w obrębie lasów prywatnych,
-
ochrona gleb o najlepszej przydatności rolniczej,
-
racjonalne korzystanie z zasobów kopalin.
ZrównowaŜone wykorzystanie materiałów, wody i energii
-
zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
-
prowadzenie
działań
i budownictwie
poprzez
budowlanych
oraz
energooszczędnych
stosowanie
wykonywanie
w
mieszkalnictwie
energooszczędnych
materiałów
termomodernizacji,
szczególnie
w obiektach uŜyteczności publicznej,
-
wdraŜanie programów efektywnego wykorzystania wody w przemyśle,
w tym zamkniętych jej obiegów,
-
ochrona przed powodzią i suszą.
Dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego:
Jakość wód
-
uporządkowanie gospodarki ściekowej zgodnie z Krajowym Programem
Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK),
-
budowa
przydomowych
oczyszczalni
ścieków
na
terenach,
gdzie
z przyczyn technicznych bądź ekonomicznych nie jest uzasadniona
budowa kanalizacji
-
uporządkowanie
rozbudowę
i
gospodarki
wodami
modernizację
opadowymi
kanalizacji
poprzez
deszczowej
oraz
budowę,
urządzeń
podczyszczających na terenie miast,
-
aktywizacja gmin, które nie wykazują zaangaŜowania w rozwiązywanie
problemów gospodarki wodno-ściekowej na swoim terenie,
-
ochrona wód powierzchniowych i podziemnych.
Jakość powietrza atmosferycznego
-
redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza, w tym emisji gazów
cieplarnianych ze wszystkich sektorów gospodarki a zwłaszcza z zakładów
energetycznego
spalania
paliw
(poprzez
modernizacje
istniejących
technologii i wprowadzanie nowych, nowoczesnych urządzeń), a takŜe z
indywidualnego
ekologicznych
ogrzewania
nośników
mieszkań
energii
scentralizowanych źródeł ciepła),
52
i
(poprzez
korzystanie
podłączanie
obiektów
z
do
-
ograniczanie emisji ze środków transportu poprzez modernizacje taboru,
wykorzystywanie paliwa gazowego w miejsce oleju napędowego i benzyny
oraz zwiększanie płynności ruchu samochodowego.
Gospodarka odpadami
-
rozwój systemów zorganizowanego odbierania i zbierania wszystkich
rodzajów odpadów komunalnych, w tym segregacji odpadów,
-
edukacja ekologiczna mieszkańców,
-
tworzenie GPZON (Gminne Punkty Zbierania Odpadów Niebezpiecznych).
Oddziaływanie hałasu
-
zmniejszenie negatywnego oddziaływania hałasu na zdrowie człowieka
i środowisko.
Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
-
monitoring pól elektromagnetycznych,
-
edukacja ekologiczna nt. rzeczywistej skali zagroŜenia emisją pól.
Doskonalenie systemu zarządzania ochroną środowiska
-
prowadzenie edukacji na rzecz zrównowaŜonego rozwoju, dotyczącej
wszystkich elementów środowiska oraz promocja przyjaznych środowisku
postaw konsumenckich,
-
wspieranie
podmiotów
gospodarczych
wdraŜających/posiadających
systemy zarządzania środowiskowego,
-
zapewnienie integracji celów ochrony środowiska ze strategiami rozwoju
róŜnych sektorów gospodarczych,
-
uwzględnianie aspektów ekologicznych w planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym,
-
intensyfiklacja
współpracy
ponadregionalnej
i
międzynarodowej
w zakresie ochrony środowiska.
PowyŜsze
priorytety
ekologiczne
są wyznacznikiem
zarówno
dla
strategii ochrony środowiska (rozdz. 5), jak i konkretnych przedsięwzięć
zmierzających do dalszej poprawy jakości środowiska i zachowania cennych
zasobów przyrody (rozdz. 6).
53
7. Strategia
działań
prowadząca
do
realizacji
załoŜonych celów
Osiągnięcie wyznaczonych celów moŜliwe jest jedynie poprzez obranie
skutecznej strategii realizacji zadań. Działania priorytetowe powinny zostać
ujęte w przepisach prawa miejscowego.
Zgodnie z zapisami Programu ochrony środowiska dla powiatu
świdnickiego, którego aktualizację stanowi niniejszy dokument, działania
powiatu powinny być skupione na:
-
zachowaniu, ochronie i poprawie stanu środowiska naturalnego na
terenie powiatu,
-
ochronie zdrowia ludzkiego,
-
rozwaŜnym i racjonalnym wykorzystaniu zasobów naturalnych.
Zgodnie z Programem Ochrony Środowiska Powiatu świdnickiego
z 2003 roku załoŜone cele realizowane miały być poprzez:
-
poprawę jakości powietrza atmosferycznego,
-
poprawę stanu wód powierzchniowych i podziemnych,
-
racjonalne korzystanie z zasobów glebowych,
-
ochronę obszarów i obiektów przyrodniczych,
-
zwiększenie lesistości powiatu,
-
zmniejszenie uciąŜliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska,
-
zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców,
-
prawidłową gospodarkę odpadami.
PowyŜsze cele i kierunki działań są nadal aktualne. Kierunki działań
planowane do realizacji w ramach dąŜenia do załoŜonych celów są spójne
z zapisami aktualnych dokumentów wyŜszych szczebli i powinny być
kontynuowane.
Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Programie Ochrony Środowiska
województwa lubelskiego w powiatowym Programie Ochrony Środowiska
powinna znajdować się strategia działań uwzględniająca aspekty:
-
zagadnień systemowych,
-
ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego uŜytkowania zasobów
przyrody,
54
-
zrównowaŜonego wykorzystania surowców, materiałów, wody i energii,
-
poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
7.1.
Zagadnienia systemowe
7.1.1. Edukacja ekologiczna
Edukacja ekologiczna, mająca na celu podniesienie poziomu wiedzy
i świadomości społeczeństwa jest podstawą sukcesu skutecznej ochrony
środowiska przyrodniczego, dlatego teŜ powinna być podstawowym zadaniem
stawianym sobie zarówno przez powiat jak i gminy. Edukacja powinna być
prowadzona od najmłodszych lat. Treść i sposób przekazu muszą być
dostosowane do wieku i grupy społecznej, do jakiej ma być skierowany
program.
Zgodnie
z
Programem
Ochrony
Środowiska
dla
województwa
lubelskiego działania z zakresu edukacji ekologicznej powinny zmierzać do
kształtowania postaw ekologicznych mieszkańców oraz zagwarantowania
szerokiego dostępu do informacji o środowisku.
Prowadzone dotychczas działania powinny być kontynuowane oraz
rozszerzane na nowe grupy odbiorców. Działania powinny być prowadzone
zarówno na płaszczyźnie formalnej (edukacja w placówkach oświatowych
róŜnego stopnia) oraz nieformalnej (środki masowego przekazu).
7.1.2. Aspekty
ekologiczne
w
polityce
sektorowej
oraz
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
NaleŜy
dąŜyć
uwzględniających
do
aspekty
tworzenia
ochrony
dokumentów
środowiska.
Projekty
strategicznych,
dokumentów
strategicznych przed ich zatwierdzeniem, zgodnie z ustawą o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska
oraz
zatwierdzeniem
o
ocenach
powinny
zostać
oddziaływania
poddane
środowisko.
55
na
ocenie
środowisko
przed
oddziaływania
na
7.2.
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego oraz racjonalne
uŜytkowanie zasobów przyrody
7.2.1. Ochrona róŜnorodności biologicznej i krajobrazowej
Jednym z zasadniczych celów powiatu, ujętym w aktualnej Strategii
rozwoju województwa lubelskiego oraz w Programie Ochrony Środowiska
województwa
lubelskiego,
róŜnorodności
biologicznej
bioróŜnorodności
w znacznym
jest
oraz
stopniu
dąŜenie
i
do
zachowania
krajobrazowej.
zrównowaŜone
Zachowanie
uŜytkowanie
uwarunkowane
jest
oraz
poprawy
i
zasobów
świadomością
rozwój
przyrody
ekologiczną
społeczeństwa. ZaleŜy takŜe od ustaleń w dokumentach strategicznych np.:
planach zagospodarowania przestrzennego i branŜowych, m. in. dotyczących:
rozwoju transportu, rolnictwa, leśnictwa.
Dla
zachowania
bioróŜnorodności
przyrodniczej
i
krajobrazowej
terenów wiejskich niezwykle istotna jest promocja i rozwój rolnictwa
ekologicznego
oraz
agroturystyki.
Stosowanie
tradycyjnych
metod
gospodarowania jest szczególnie istotne na terenach połoŜonych w obszarach
chronionych i ich otulinach, a takŜe na terenach korytarzy ekologicznych.
W niektórych przypadkach utrzymanie pierwotnych funkcji terenów oraz
stosownie tradycyjnych metod upraw (np. ręczne koszenie łąki) jest jedyną
moŜliwością
i
podstawą
do
zachowania
warunków
siedliskowych
chronionych gatunków, głównie fauny.
Skuteczna
przeprowadzoną
wprowadzaniem
ochrona
bioróŜnorodności
uprzednio
inwentaryzacją
odpowiednich
ustaleń
w
uwarunkowana
jest
przyrodniczą
oraz
planach
zagospodarowania
przestrzennego mających na celu w szczególności zapobieganie fragmentacji
zabudowy.
Podczas realizacji przedsięwzięć na terenach chronionych naleŜy
zwrócić uwagę na ograniczenia zawarte w statucie danego obszaru.
Na obszarach parków krajobrazowych zgodnie z zapisami ustawy o ochronie
przyrody mogą być wprowadzone następujące zakazy:
-
realizacji
przedsięwzięć
mogących
na środowisko,
56
zawsze
znacząco
oddziaływać
-
zabijania zwierząt, niszczenia ich schronień i miejsc rozrodu,
-
likwidowania i niszczenia zadrzewień,
-
pozyskiwania
do
celów
gospodarczych
skał,
minerałów,
torfu,
skamieniałości itp.,
-
wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu,
-
dokonywania zmian stosunków wodnych, jeŜeli zmiany te nie słuŜą
ochronie przyrody,
-
budowania nowych obiektów budowlanych na linii brzegów rzek, jezior
i innych zbiorników wodnych, a takŜe krawędzi brzegów klifowych,
-
likwidowania,
zasypywania
i
przekształcania
zbiorników
wodnych,
starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych,
-
wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawoŜenia własnych gruntów rolnych,
-
prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową,
-
utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych,
-
organizowania rajdów motorowych i samochodowych,
-
uŜywania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych
zbiornikach wodnych.
Od powyŜszych ograniczeń występują odstąpienia opisane w art. 17
ustawy
o
ochronie
przyrody.
Między
innymi
dotyczy
to
realizacji
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, będących
inwestycją celu publicznego, (art. 17, ust. 2, pkt 4), oraz przedsięwzięć, dla
których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest
obowiązkowe,
a
przeprowadzona
procedura
oceny
oddziaływania
na
środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę parku
krajobrazowego (art. 17, ust. 3).
Podobne obwarowania obowiązują na terenie obszarów chronionego
krajobrazu, a szczegółowo opisuje je art. 24 ustawy o ochronie przyrody.
7.2.2. Ochrona i rozwój zrównowaŜony lasów
Zwiększenie lesistości powinno stać się jednym z podstawowych
priorytetów. Pod zalesienia przeznaczane powinny być szczególnie grunty
o niskich klasach bonitacyjnych oraz tereny rekultywowane np. po byłych
wyrobiskach.
57
Całość
uwarunkować
działań
mających
zapisami
zagospodarowania
w
na
celu
prawie
przestrzennego,
poprawę
miejscowym
strategiach
lesistości
tj.:
w
rozwoju,
naleŜy
planach
programach
zwiększania lesistości czy politykach regionalnych. Poza tworzeniem nowych
terenów leśnych naleŜy zadbać o poprawę stanu lasów, poprzez przebudowę
zniszczonych,
bądź
uszkodzonych
drzewostanów
oraz
systematyczną
likwidację nielegalnych miejsc składowania odpadów.
Wzrost lesistości oraz poprawa kondycji lasów jest istotnym elementem
powiązanym
bezpośrednio
z
ochroną
bioróŜnorodności,
ochroną
przeciwerozyjną, przeciwpowodziową oraz polepszaniem retencji wodnej.
7.2.3. Ochrona gleb
Działania w zakresie ochrony gleb powinny być ukierunkowane na:
-
zapobieganie niszczeniu i degradacji,
-
rekultywację terenów zdegradowanych.
Gminy naleŜące do powiatu odznaczają się występowaniem gleb
wysokiej jakości. Istotne jest, aby zapobiegać degradacji gleb zarówno pod
względem
fizycznym,
chemicznym,
jak
i
powierzchniowym.
Działania
ochronne powinny opierać się na propagowaniu dobrych praktyk rolnych,
rolnictwa ekologicznego oraz zapobieganie zasklepiania powierzchni, co łączy
się
z
zapobieganiem
fragmentacji
zabudowy
oraz
minimalizacją
przeznaczania gruntów ornych na cele nierolnicze.
7.2.4. Ochrona zasobów kopalin
W powiecie znajduje się wiele miejsc wydobycia tzw. „kopalin
pospolitych”: piasku i opoki wapiennej.
Działania na rzecz ochrony zasobów kopalin powinny być realizowane
na podstawie inwentaryzacji złóŜ kopalin i miejsc ich wydobycia. Ponadto
naleŜy podjąć środki zapobiegające nielegalnemu wydobywaniu. Kopalnie
odkrywkowe
przyczyniają
się
do
zmian
krajobrazu
oraz
zachwiania
stosunków wodnych. Wydobywanie kopalin powinno odbywać się na
podstawie odpowiednich pozwoleń i koncesji. Wyeksploatowane wyrobiska
powinny zostać poddane rekultywacji. NaleŜy dąŜyć do jak najszybszego
podjęcia rekultywacji terenów powydobywczych.
58
Rekultywacja terenów powydobywczych powinna być prowadzona
w kierunku przywrócenia terenom pierwotnych funkcji, bądź stworzenia
funkcji nowych, dostosowanych do ustaleń planistycznych.
7.3.
ZrównowaŜone
wykorzystanie
materiałów,
wody
i energii oraz minimalizacja powstawania odpadów
Istotnym
elementem
ochrony
środowiska
jest
dąŜenie
do
zrównowaŜonego wykorzystania materiałów, wody i energii oraz minimalizacji
wytwarzania odpadów. Kierunki działań określone w Programie Ochrony
Środowiska z 2003 roku powinny być kontynuowane. Na poziomie powiatu,
w poszczególnych gminach wyznaczone zadania powinny być realizowane
poprzez stopniowe wymiany urządzeń produkcyjnych i przesyłowych na
bardziej efektywne. Ma to na celu minimalizację strat wynikających z awarii
i niskiej sprawności urządzeń oraz sieci przesyłowych. Ograniczenie zuŜycia
energii wiąŜe się pośrednio z propagowaniem alternatywnych źródeł energii.
Na terenie powiatu realizacja tego zadania powinna skupić się na
wykorzystaniu odpadów oraz biomasy.
Strategia
powinna
obejmować
działania
edukacyjne
promujące
minimalizację wytwarzania odpadów, zuŜywania wody i energii. Działania te
powinny
być
połączone
z
„dawaniem
przykładu”
przez
instytucje
uŜyteczności publicznej, szkoły, urzędy poprzez, np.: wymianę stolarki
okiennej, docieplanie budynków, wymianę oświetlenia, instalację urządzeń
zmniejszających zuŜycie wody i inne.
7.3.1. Minimalizacja powstawania odpadów
Ograniczenie powstawania odpadów powinno się wiązać głównie
z promocją oraz organizacją akcji prowadzących do wtórnego uŜytkowania
produktów tj. działań mających na celu organizację wtórnego obiegu
urządzeń elektrycznych i elektronicznych, odzieŜy, ksiąŜek, podręczników,
sprzętu gospodarstwa domowego, mebli czy innych przedmiotów.
Pośrednio ograniczenie ilości powstawania odpadów moŜna uzyskać
poprzez promocję producentów stosujących technologie małoodpadowe oraz
edukację
odnośnie
stosowania
produktów
„małoodpadowych”,
tj.
np.: opakowania zwrotne, większe opakowania (np. napój w butelce 2 l, a nie
59
2 x 1 l), moŜliwe do powtórnego wykorzystania (np. akumulatory zamiast
baterii), itp.
7.3.2. Kształtowanie
zasobów
wodnych,
ochrona
przeciwpowodziowa oraz zapobieganie suszy
Zarówno powódź jak i susza niosą za sobą ogromne zmiany
w funkcjonowaniu ekosystemów. ZaleŜnie od natęŜenia i czasu trwania mogą
nawet oddziaływać na ład przestrzenny oraz zachwiać lokalną gospodarkę.
Spustoszenie jakie niosą za sobą powódź czy susza są ogromne i trudne do
naprawy. Dlatego teŜ niezwykle istotne jest zapobieganie tym klęskom.
We wschodniej części powiatu, w sąsiedztwie rzek Wieprz i Giełczew
występują obszary zagroŜone powodzią stuletnią. Doliny rzek są waŜnym
korytarzem ekologicznym. W Planie zagospodarowania przestrzennego gminy
Trawniki występują zapisy chroniące dolinę rzeki, a zwłaszcza tereny
zalewowe przed zabudową. Ochrona przeciwpowodziowa skierowana powinna
być na ochronę ludności przed skutkami powodzi przy jednoczesnym
zachowaniu naturalnych walorów środowiska.
Działania zmierzające do zapobiegania powodzi powinny opierać się na:
unikaniu zabudowy dolin rzecznych, poprawie stopnia lesistości oraz
umiarkowaniu w zasklepianiu powierzchni ziemi.
Ochrona przed skutkami suszy powinna być skierowana na poprawę
wodochłonności gleb oraz retencji wodnej terenów najbardziej zagroŜonych.
Regulacja stosunków wodnych realizowana powinna być poprzez
poprawę retencji wodnej powiatu, m. in. budowę i konserwację zbiorników
retencyjnych, konserwację rowów melioracyjnych, renaturalizację dolin
rzecznych i ochronę tych terenów, a takŜe zwiększanie stopnia lesistości.
Program Ochrony Środowiska dla województwa lubelskiego na terenie
powiatu, na rzece Wieprz, w miejscowości Oleśniki (gm. Trawniki) przewiduje
budowę zbiornika wodnego.
60
7.4.
Działania
zmierzające
do
poprawy
jakości
środowiska
oraz bezpieczeństwa ekologicznego –
rozwój infrastruktury
Odpowiednio rozbudowana sieć infrastruktury znacznie podnosi jakość
i komfort Ŝycia mieszkańców, poprawia bezpieczeństwo ekologiczne, a takŜe
zwiększa szanse na rozwój gospodarczy dla powiatu.
Do głównych działań mających na celu poprawę bezpieczeństwa
ekologicznego na terenie powiatu naleŜą zadania z zakresu rozbudowy sieci
wodociągowej i kanalizacyjnej. Niniejszy dokument zakłada kontynuację
działań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla powiatu
świdnickiego z 2003 roku.
DąŜąc do rozwoju gospodarczego naleŜy uwzględniać potrzeby ochrony
środowiska oraz zapobiegać niekontrolowanemu wykorzystywaniu zasobów
przyrody.
7.4.1. Zaopatrzenie w wodę
Podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę na terenie powiatu są
wody podziemne.
Teren powiatu w większości znajduje się na obszarze ochronnym
głównego zbiornika wód podziemnych. Zachodnia część powiatu (ok. 20 %
powierzchni) naleŜy do obszaru najwyŜszej ochrony, ok. 54 % powiatu
znajduje się w obszarze ochrony wysokiej. Na terenach tych powinno się
zmierzać do uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej oraz eliminacji
ognisk zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych. Koniecznym
jest takŜe prowadzenie zabiegów edukacyjnych odnośnie dobrej praktyki
rolniczej, racjonalnego stosowania nawozów sztucznych oraz chemicznych
środków ochrony roślin.
W celu zabezpieczenia wód podziemnych Głównych Zbiorników Wód
Podziemnych naleŜy uwzględniać wymagania oraz zakazy obowiązujące dla
tych zbiorników, podczas opracowywania dokumentów mających na celu
określenie
potencjalnego
oddziaływania
środowisko.
61
danego
przedsięwzięcia
na
Dla poprawy bezpieczeństwa ekologicznego na terenie powiatu naleŜy
kontynuować kierunki działań wyznaczone w Programie Ochrony Środowiska
dla powiatu świdnickiego z 2003 roku.
W najbliŜszym czasie naleŜy podjąć działania mające na celu poprawę
zwodociągowania gmin powiatu. Gminy powinny dąŜyć do zwodociągowania
jak największej liczby gospodarstw pozostających w zabudowie zwartej,
zapewniając tym samym mieszkańcom dostęp do wody odpowiedniej jakości.
Zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Tekst jednolity
z 2005 r., Dz. U. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.) w celu zapewnienia
odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spoŜycia oraz ze względu na ochronę zasobów wodnych dla
ujęć wody wyznacza się strefy ochronne. Dopuszcza się ustanowienie strefy
ochronnej obejmującej wyłącznie teren ochrony bezpośredniej, na którym
zabronione jest uŜytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją
ujęcia wody. Ponadto w strefie ochrony bezpośredniej naleŜy:
-
odprowadzać wody opadowe w sposób uniemoŜliwiający przedostawanie
się ich do urządzeń słuŜących do poboru wody,
-
zagospodarować teren zielenią,
-
odprowadzać poza granice terenu ścieki z urządzeń sanitarnych,
-
ograniczyć do niezbędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych,
-
teren
ogrodzić,
a
jego
granice
oznaczyć
poprzez
umieszczenie
odpowiednich tablic informujących o ujęciu wody i zakazie wstępu osób
nieupowaŜnionych.
Teren ochrony pośredniej wyznacza obszar zasilania ujęcia wody, przy
czym nie dłuŜszy niŜ wyznaczony 25 - letnim czasem wymiany wody
w warstwie wodonośnej.
Dla terenu ochrony pośredniej ujęcia wody podziemnej moŜe być
zabronione lub ograniczone wykonywanie robót oraz innych czynności
powodujących zmniejszenie przydatności ujmowanej wody lub wydajności
ujęcia, a w szczególności:
-
wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
-
rolnicze wykorzystanie ścieków,
-
przechowywanie lub składowanie odpadów promieniotwórczych,
62
-
stosowanie nawozów oraz środków ochrony roślin,
-
budowa autostrad, dróg oraz torów kolejowych,
-
wykonywanie robót melioracyjnych oraz wykopów ziemnych,
-
lokalizowanie zakładów przemysłowych oraz ferm chowu lub hodowli
zwierząt,
-
lokalizowanie
magazynów
produktów
ropopochodnych
oraz
innych
substancji, a takŜe rurociągów do ich transportu,
-
lokalizowanie
składowisk
odpadów
komunalnych,
niebezpiecznych,
innych niŜ niebezpieczne i obojętne oraz obojętnych,
-
mycie pojazdów mechanicznych,
-
urządzanie parkingów, obozowisk oraz kąpielisk,
-
lokalizowanie nowych ujęć wody,
-
lokalizowanie cmentarzy oraz grzebanie zwłok zwierzęcych,
-
wydobywanie kopalin,
-
wykonywanie odwodnień budowlanych lub górniczych.
Wszelkie ww. ograniczenia powinny
realizacji
zadań
niniejszego
Programu,
być uwzględnianie podczas
jak
równieŜ
powinny
zostać
uwzględnione w ewentualnych ocenach oddziaływania na środowisko
poszczególnych
przedsięwzięć.
Pozwoli
to
na
ochronę
zasobów
wód
podziemnych.
7.4.2. Sieć kanalizacyjna
Znacznym problemem gmin powiatu jest gospodarka ściekowa. Gminy
powiatu powinny dąŜyć do rozbudowy sieci kanalizacyjnej oraz do objęcia jak
największej liczby mieszkańców zorganizowanym systemem odbioru ścieków.
Gminy powiatu, za wyjątkiem miasta Świdnik, skanalizowane są
w niewielkim stopniu. Poza Świdnikiem i częścią miejską Piask w gminach
brak jest kanalizacji (stan na koniec 2008 roku). Budowę oczyszczalni oraz
kanalizacji zbiorczej rozpoczęła gmina Trawniki. Uruchomienie jej nastąpiło
pod koniec 2008 roku, w styczniu 2009 roku obiekt został oddany do
uŜytku.
Brak
kanalizacji
moŜe
się
wiązać
z
niekontrolowanym
zanieczyszczeniem gleby, wód powierzchniowych oraz podziemnych, co
63
stanowi
znaczące
zagroŜenie
dla
pozostałych
elementów
środowiska.
Działania zmierzające do poprawy tej sytuacji powinny w szczególności
skupiać się na rozbudowie sieci kanalizacyjnej w zabudowie zwartej,
a w miejscach gdzie nie jest to uzasadnione z przyczyn technicznych bądź
finansowych wspierać naleŜy budowę przydomowych oczyszczalni ścieków.
Sieć kanalizacyjna powinna być rozbudowywana w oparciu o istniejące
oczyszczalnie ścieków oraz nowe obiekty.
Istniejące zbiorniki bezodpływowe oraz firmy zajmujące się odbiorem
ścieków komunalnych naleŜy poddawać kontroli. Znaczny nacisk naleŜy
kłaść na uświadamianie zagroŜeń, jakie niosą za sobą nieszczelne szamba,
ponadto naleŜy promować stosowanie biologicznych środków podczyszczania
ścieków.
Wody
opadowe
pochodzące
z
utwardzonych
terenów
zanieczyszczonych, takich jak centra miast czy drogi o znacznym natęŜeniu
ruchu
są
potencjalnie
zanieczyszczone.
Powinny
być
ujmowane
w zorganizowane systemy kanalizacyjne i podczyszczane.
7.4.3. Gospodarka odpadami
Priorytetem zarówno powiatu jak gmin odnośnie gospodarki odpadami
jest rozwój selektywnej zbiórki oraz objęcie wszystkich mieszkańców
zorganizowanym
systemem
odbioru
odpadów.
Taki
kierunek
działań
wyznaczony został w Programie Ochrony Środowiska powiatu świdnickiego
z 2003
roku,
niniejsza
aktualizacja
kontynuuje
zapisy
uprzedniego
Programu.
Celem przeznaczonym do realizacji zarówno przez gminy jak i powiat
jest
organizacja
(zagęszczenie
sieci)
punktów
zbierania
odpadów
niebezpiecznych. Punkty te powinny być lokalizowane, w zaleŜności od
rodzaju odpadu jaki ma być zbierany, w miejscach ogólnouŜytkowych,
naturalnie korelowanych z danym odpadem, np.:
-
apteki, przychodnie lekarskie (odpady medyczne: przeterminowane leki,
opakowania po środkach medycznych),
-
stacje benzynowe, sklepy motoryzacyjne (przepracowane oleje silnikowe,
opakowania po olejach, płynach),
64
-
sklepy elektryczne, elektroniczne (świetlówki, baterie),
-
sklepy
chemiczne
(zanieczyszczone
opakowania
po
farbach,
rozpuszczalnikach, klejach).
7.4.4. Ochrona atmosfery oraz ochrona przed hałasem
Istotnym
elementem
działań
zmierzających
do
poprawy
stanu
powietrza atmosferycznego jest poprawa stanu nawierzchni dróg oraz
rozbudowa
ich
sieci,
a
takŜe
zmniejszenie
tzw.
emisji
niskiej
i termomodernizacje budynków.
Znaczącą rolę w ograniczeniu, tak zwanej „niskiej emisji” ma edukacja
społeczeństwa w zakresie szkodliwości spalania odpadów w paleniskach
domowych, jak równieŜ edukacja odnośnie szkodliwości jakie niesie za sobą
wypalanie łąk, ugorów czy przydroŜnych rowów.
Powinny
być
prowadzone
akcje
promujące
poruszanie
się
alternatywnymi do samochodów osobowych środkami transportu, np.
rowerem, bądź środkami komunikacji zbiorowej. W związku z powyŜszym
naleŜy budować sieć ścieŜek rowerowych.
W miejscach szczególnego naraŜenia powinny zostać wprowadzone
ograniczenia prędkości, a takŜe naleŜy rozwaŜyć wymianę nawierzchni dróg
(tzw. nawierzchnia „cicha”) bądź stolarki okiennej. Rozwiązaniem wartym
poddania pod rozwagę jest realizacja naturalnych ekranów akustycznych
w formie pasów zieleni, które to poza redukcją poziomu hałasu poprawiają
jakość powietrza atmosferycznego.
Mając za cel dąŜenie do poprawy jakości powietrza na terenie powiatu
naleŜy wspierać podmioty gospodarcze podejmujące działania inwestycyjne
na rzecz ochrony powietrza oraz wspierać działania na rzecz ograniczenia
niskiej emisji, tj.: rozbudowa sieci gazowej, eliminacja wysokoemisyjnych
paliw na rzecz paliw gazowych, olejowych oraz promocja odnawialnych
i alternatywnych źródeł energii.
65
8.
Rozwiązania
mające
ograniczanie
lub
na
celu
zapobieganie,
kompensację
przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko
Właściwy
dobór
miejsca
realizacji
planowanych
przedsięwzięć
(dostosowany do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego)
poszczególnych przedsięwzięć będzie zapewniał ograniczenie oddziaływania
na tereny chronione.
Wszelkie działania mające na celu zapobieganie, ograniczanie bądź
kompensację
przyrodniczą
projektowania
oraz
powinny
rozwaŜone
zostać
podczas
przedstawione
na
przeprowadzania
etapie
oceny
oddziaływania na środowisko.
Mając na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań
na środowisko proponuje się następujące rozwiązania:
-
projektowanie przedsięwzięć z zastosowaniem przepisów branŜowych
i BHP,
-
stosowanie
nowoczesnych
technologii,
minimalizujących
zuŜycie
materiałów, wody i energii oraz ograniczających powstawanie odpadów,
-
modernizacja
oczyszczalni
ścieków
w
kierunku
poprawy
stopnia
oczyszczania ścieków,
-
bieŜąca kontrola ujęć wody oraz sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, co
będzie ograniczać straty oraz zapobiegać awariom,
-
stosowanie przy modernizacji i budowie sieci podziemnych moŜliwie
najmniej
ingerujących
w
środowisko
technologii,
np.
technologii
bezwykopowej (tzw. technologii długiego rękawa), co znacznie ograniczy
zakres oddziaływań etapu realizacji,
-
lokalizacja planowanych zadań na terenie zgodnym z przeznaczeniem,
-
wykorzystanie nowoczesnych technologii przy realizacji zadań.
Planowana budowa oraz eksploatacja Portu Lotniczego Lublin S. A. na
chwilę obecną jest trudna do oceny pod względem jej wpływu na środowisko.
Rzetelnie przeprowadzona ocena oddziaływania tego przedsięwzięcia na
środowisko, jaka powinna zostać przeprowadzona na etapie realizacji
66
powinna przedstawiać moŜliwe oddziaływania, a takŜe wskazywać sposoby
ewentualnej kompensacji przyrodniczej.
Podczas realizacji przedsięwzięć na terenach chronionych naleŜy
zwrócić uwagę na ograniczenia zawarte w rozporządzeniu Wojewody
Lubelskiego w sprawie danego obszaru.
Podczas realizacji przedsięwzięć:
-
na terenie Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego naleŜy uwzględnić
rozporządzenie Nr 3 Wojewody Lubelskiego w sprawie Krzczonowskiego
Parku Krajobrazowego (Dz. U. Województwa Lubelskiego z 2005 roku
Nr 75, poz. 523),
-
na terenie Nadwieprzańskiego Parku Krajobrazowego naleŜy uwzględnić
rozporządzenie Nr 2 Wojewody Lubelskiego w sprawie Nadwieprzańskiego
Parku Krajobrazowego (Dz. U. Województwa Lubelskiego z 2005 roku
Nr 75, poz. 523),
-
na terenie Czerniejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu naleŜy
uwzględnić rozporządzenie Wojewody Lubelskiego z dnia 17 lutego 2006
roku
w
sprawie
Nadwieprzańskiego
Parku
Krajobrazowego
(Dz. U. Województwa Lubelskiego Nr 40).
Na obszarach parków krajobrazowych znajdujących się w powiecie
świdnickim obowiązują m.in. zakazy: realizacji przedsięwzięć mogących
zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, zabijania zwierząt, niszczenia
zadrzewień,
ziemnych
pozyskiwania
trwale
skał,
minerałów,
zniekształcających
rzeźbę
torfu,
terenu,
wykonywania
zmian
prac
stosunków
wodnych, budowania obiektów wzdłuŜ linii brzegów zbiorników wodnych,
przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodnobłotnych, organizowania rajdów motorowych i samochodowych itp.
Podobne obwarowania obowiązują na terenie Obszarów Chronionego
Krajobrazu, szczegółowo opisuje je art. 24 ustawy o ochronie przyrody.
W celu ochrony Głównych Zbiorników Wód Podziemnych istotne jest,
aby na terenach ochrony GZWP, zwłaszcza najwyŜszej ochrony istniała
dobrze rozbudowana sieć infrastruktury odprowadzania ścieków.
Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na występowanie stref ochronnych
Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w przypadku budowy zbiorników
67
retencyjnych oraz lokalizacji składowisk odpadów. Istniejące na terenie
powiatu
składowisko
odpadów
zlokalizowane
jest
poza
obszarami
ochronnymi Głównych Zbiorników Wód Podziemnych.
Planowany zbiornik retencyjny w gminie Trawniki znajdował się będzie
poza obszarami ochronnymi ONO (obszar najwyŜszej ochrony) i OWO (obszar
wysokiej ochrony) co znacznie ograniczy jego potencjalne oddziaływanie na
GZWP.
Wyznaczenie stref ochronnych ujęć wody oraz wskazanie niezbędnych
ograniczeń, jakie powinny w niej obowiązywać pozwoli na ochronę jakości
wody ujmowanej oraz kontrolę zasobów wód podziemnych.
68
9. Zadania gmin powiatu oraz środki przeznaczone na ich realizację
9.1.
Zestawienie
planowanych
przedsięwzięć
w
perspektywie
krótkoterminowej
na lata 2009 – 2012
Tabela 14 Zestawienie planowanych przedsięwzięć w perspektywie krótkoterminowej na lata 2009 – 2012, na podstawie danych
ankietowych
Nazwa
Lokalizacja
przedsięwzięcia
Charakterystyka
przedsięwzięcia
(wydajność
przepustowość)
Szacowane nakłady finansowe w zł
2009
2010
2011
2012
Źródła
finansowania
Charakter
przedsięwzięcia***)
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
POWIAT ŚWIDNICKI
Powiat świdnicki
Przewodnik rowerowy
30 000
-
-
-
BudŜet powiatu 50%
WFOŚiGW – 50%
P
Powiat świdnicki
Powiat świdnicki
Konkursy i imprezy
o charakterze
ekologicznym
organizowane przez szkoły
i ośrodki szkolnowychowawcze,
czasopisma publikacje
o charakterze
ekologicznym, szkolenia
ekologiczne pracowników
starostwa
30 000
30 000
30 000
30 000
Środki własne
PFOŚ i GW,
WFOŚ i GW, środki
własne organizatora
P
Powiat świdnicki
Powiat świdnicki
Oznakowanie turystyczne
-
50 000
-
-
BudŜet powiatu –
30%
RPOWL – 70%
I
Powiat świdnicki
Środki własne
9 000
Środki zewnętrzne
21 000
I
Starostwo
Powiatowe
w Świdniku/Urząd
Marszałkowski
Województwa
Lubelskiego
BudŜet powiatu,
Środki własne
150 000
I
Powiat świdnicki
Edukacja
ekologiczna
Rozwój turystyki,
rekreacji
Inwestycje
odnośnie dróg
Powiat świdnicki
Oznakowanie turystyczne
województwa lubelskiego
-
6 000
24 000
Kębłów Stary –
Majdanek Kozicki w m.
Piaski
Budowa odcinka drogi
powiatowej nr 2112 L
Długość odcinka
299,5 mb
476976,25
brutto
-
-
69
-
Nazwa
Inwestycje
odnośnie dróg
Lokalizacja
przedsięwzięcia
Charakterystyka
przedsięwzięcia
(wydajność
przepustowość)
Pełczyn - Trawniki - Kol.
Dobryniów
Źródła
finansowania
Charakter
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
I
Powiat świdnicki
I
Powiat świdnicki
I
Powiat świdnicki
I
Powiat świdnicki
I
Powiat świdnicki
2009
2010
2011
2012
Przebudowa drogi
odcinku długości 5,55 km
-
1 985 799
-
-
Ewopole - Wólka
Kańska
Przebudowa drogi
powiatowej nr 1812 L na
-
-
1 900 000
-
Łuszczów - Janowice
Remont drogi powiatowej
nr 2100 L odcinku o
długości 4,243 km
-
-
5 100 000
-
Częstoborowice Orchowiec
nr 2126 L odcinku o
długości 5,8 km
-
-
6 300 000
-
Gardzienice - Suchodoły
nr 2116 L odcinku
długości 4,32 km
-
-
4 670 000
-
-
-
-
2 100 000
Środki własne
2 100 000
I
Powiat świdnicki
-
-
-
5 231 313
Środki własne
5 231 313
I
Powiat świdnicki
-
-
-
3 520 000
Środki własne
3 520 000
I
Powiat świdnicki
I
I
Mełgiew- Milejów
Biskupice - Trawniki
Rybczewice - Marysin
Powiat świdnicki
Poprawa stanu
środowiska
naturalnego
i ochrona zasobów
naturalnych
Powiat świdnicki
Powiat świdnicki
Przebudowa drogi
powiatowej nr 2023 L na
Remont odcinka drogi
Remont odcinka drogi
Poprawa systemu
bezpieczeństwa
chemiczno –
ekologicznego na obszarze
powiatu
Rozbudowa platformy
elektronicznej
wspomagającej działania
ratowniczo – gaśnicze na
obszarze powiatu
Zakup cięŜkiego
lotniskowego samochodu
ratowniczo-gaśniczego dla
Komendy Powiatowej
Państwowej StraŜy
PoŜarnej w Świdniku
Środki własne
615 995
Środki zewnętrzne
1 369 804
Środki własne
950 000
Środki zewnętrzne
950 000
Środki własne
2 550 000
Środki zewnętrzne
2 550 000
Środki własne
3 150 000
Środki zewnętrzne
3 150 000
Środki własne
2 335 000
Środki zewnętrzne
2 335 000
-
954 686
-
-
Środki własne
143 203
Środki zewnętrzne
811 483
-
239 300
-
-
Środki własne
35 900
Środki zewnętrzne
203 400
-
Środki własne
195 000
Środki zewnętrzne
1 105 000
-
-
70
1 300 000
I
Komenda
Powiatowa
Państwowej StraŜy
PoŜarnej
w Świdniku
Komenda
Powiatowa
Państwowej StraŜy
PoŜarnej
w Świdniku
Komenda
Powiatowa
Państwowej StraŜy
PoŜarnej
w Świdniku
Nazwa
Poprawa stanu
środowiska
naturalnego
i ochrona zasobów
naturalnych
Lokalizacja
przedsięwzięcia
Powiat świdnicki
Teren gminy Miasto
Świdnik
Termomodernizacje
Teren gminy Miasto
Świdnik
Teren gminy Miasto
Świdnik
Dofinansowanie
do usuwania
azbestu
Powiat świdnicki
Charakterystyka
przedsięwzięcia
(wydajność
przepustowość)
Zakup samochodów
poŜarniczych dla
Komendy Powiatowej PSP
w Świdniku drabina /
podnośnik
Termomodernizacja
budynku Szpitala
Samodzielnego
Publicznego Zakładu
Opieki Zdrowotnej
w Świdniku
Termomodernizacja
Przychodni
Specjalistycznej przy
ul. B. Leśmiana 4
w Świdniku
Termomodernizacja
Szpitala blok C): wymiana
okien, modernizacja
i docieplenie dachu, nowe
elewacje z dociepleniem
Program usuwania
wyrobów zawierających
azbest dla powiatu
świdnickiego.
Dofinansowanie do
usuwania azbestu
2009
2010
2011
2012
Źródła
finansowania
Charakter
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
I
Komenda
Powiatowa
Państwowej StraŜy
PoŜarnej
w Świdniku
-
-
-
2 200 000
Środki własne
330 000
Środki zewnętrzne
1 870 000
-
2 179 000
-
-
Środki własne
326 850
Środki zewnętrzne
1 852 150
I
Samodzielny
Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej
w Świdniku
-
739 000
-
-
Środki własne
110 850
Środki zewnętrzne
628 150
I
Samodzielny
Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej
w Świdniku
-
Środki własne
1 300 000
I
Samodzielny
Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej
w Świdniku
100 000
WFOŚ i GW, Środki
własne PFOŚ i GW,
środki inwestora,
inne moŜliwe do
pozyskania
środki zewnętrzne
P
Powiat świdnicki
-
1 300 000
60 000
100 000
-
100 000
MIASTO ŚWIDNIK
Kanalizacje
Wodociągi
Termomodernizacje
ul. Piaseckiej
ul. Kusocińskiego
Al. Lotników Polskich
ul. Sosnowa
ul. Drewniana
Teren gminy
Teren gminy
Budowa sieci kanalizacji
sanitarnej:
1,2 km
1,0 km
1,0 km
0,6 km
1,8 km
Budowa sieci
wodociągowych ok. 4 km
Modernizacja kina,
przedszkoli, urzędu
miasta, gimnazjum nr 1
Budownictwo
wielorodzinne:
Spółdzielnie
Mieszkaniowe,
P.K. Pegimek
970
870
402
400
850
000
000
000
000
000
-
-
-
Środki własne
I
Gmina
300 000
300 000
300 000
300 000
Środki własne
I
Zarządca sieci
-
-
-
-
Środki własne
I
Gmina
-
-
-
-
Spółdzielnie
mieszkaniowe,
właściciele obiektów
I
Zarządcy wspólnot
71
Nazwa
Lokalizacja
przedsięwzięcia
Charakterystyka
przedsięwzięcia
(wydajność
przepustowość)
ul. Hryniewicza odcinek
od kościoła NMPMK do
Al. NSZZ Solidarności,
ul. Cisowa,
ul. Cedrowa,
ul. Cyprysowa.
ul. Cichej
ul. Jaworowa
ul. Grabowa
ul. Klonowa
ul. Krańcowa
Budowa dróg
ul. Ratajczaka
ul. Leśna,
ul. Orzechowa,
ul. Parkowa,
ul. RóŜana,
ul. Przy Lesie,
ul. Gajowa
ul. Krańcowa,
ul. Rumiankowa
ul. Czecha
ul. Wojska Polskiego
ul. Prusa
ul. Spadochroniarzy
Źródła
finansowania
Charakter
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
2009
2010
2011
2012
Budowa sieci ulic wraz
z infrastrukturą
towarzyszącą (kanalizacja
deszczowa, sanitarna,
oświetlenie) w obszarze
osiedla Brzeziny
1 100 000
700 000
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
Budowa ulicy
500 000
-
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
1 150 000
-
--
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
5 000 000
9 604 000
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
910 000
-
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
230 000
-
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
Budowa ulic wraz
z infrastrukturą
towarzyszącą (kanalizacja
deszczowa, sanitarna,
oświetlenie)
900 000
1 500 000
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
Budowa zjazdu z ulic
45 000
-
-
-
I
Gmina
Dokończenie budowy
450 000
-
-
-
I
Gmina
100 000
-
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
50 000
-
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
120 000
-
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
Budowa ulic wraz
z infrastrukturą
towarzyszącą
Budowa ulic wraz z
infrastrukturą
towarzyszącą
Zadanie 3-letnie
o wartości 14 760 000 zł
Budowa ulic wraz z siecią
kanalizacji deszczowej
i oświetleniem.
Zadanie 2-letnie
O wartości 3 375 000 zł
Budowa od ul. Stachonia
do ul. Klonowej
Dokumentacja projektowa
budowy ul. Wojska
Polskiego od ul. Traugutta
do granicy lasu
Budowa ulicy wraz
z infrastrukturą
towarzyszącą
Budowa ul. ulicy wraz
z infrastrukturą
towarzyszącą od
ul. Ratajczaka do
Al. Lotników Polskich
72
Środki własne,
Środki unijne
Środki własne,
Środki unijne
Nazwa
Lokalizacja
przedsięwzięcia
ul. Traugutta
ul. Pola
Budowa dróg
ul. Wiejska,
ul. Barwna,
ul. Widokowa,
ul. Sosnowa,
ul. Rubinowa
ul. Szklarniana,
ul. Ogrodowa, ul. Mała
ul. Miodowa
ul. Gospodarcza
Przebudowa dróg
*)
ul. Wyspiańskiego
ul. Kochanowskiego
ul. Tuwima
ul. Konopnickiej
Przebudowa dróg
ul. Okulickiego
Czynna ochrona
kolonii susła
perełkowanego
*)
Świdnik
Charakterystyka
przedsięwzięcia
(wydajność
przepustowość)
Budowa ulic wraz
z infrastrukturą
towarzyszącą
Budowa sieci ulic
w obszarze osiedla
Brzeziny-Kalina wraz
z infrastrukturą
towarzyszącą w latach
2012-2016, (ulice:
Wiejska, Barwna,
Widokowa, Sosnowa
i Rubinowa)
Budowa ulic wraz
z infrastrukturą
towarzyszącą
Dokumentacja projektowa
budowy ulicy wraz
z infrastruktura
towarzyszącą
Przebudowa ulic wraz
z infrastrukturą
towarzyszącą.
Zadanie 4-letnie
o wartości 6 800 000 zł
Przebudowa ulic
Przebudowa ulicy wraz
z parkingami
i infrastrukturą
towarzyszącą
Coroczne sporządzanie
raportu z inwentaryzacji
stanu populacji susła.
Opis siedliska oraz
prognoza rozwoju kolonii.
Źródła
finansowania
Charakter
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
2009
2010
2011
2012
100 000
-
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
-
-
400 000
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
100 000
-
900 000
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
-
-
-
300 000
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
303 000
3 400 000
3 000 000
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
600 000
1 100 000
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
-
-
100 000
3 700 000
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
4 000
6 000
6 000
6 000
Środki własne
P
Port Lotniczy,
Gmina
-
-
Środki własne, RPO
I
Gmina
I
Gmina
P
Gmina
MEŁGIEW
Wodociągi
Dominów
Infrastruktura
wodno - ściekowa
Mełgiew, Dominów
Ochrona
powietrza/
ochrona
powierzchni Ziemi
Teren gminy
Budowa wodociągu
ok. 0,5 km
Sporządzenie
dokumentacji
projektowej(I etap)
Dofinansowanie do
usuwania azbestu,
dofinansowanie w kwocie
320-400 zł do budynku
166 000
-
-
-
-
1 500 000
Środki własne,
fundusze celowe
i strukturalne
ZaleŜnie od
potrzeb
ZaleŜnie od
potrzeb
ZaleŜnie od
potrzeb
ZaleŜnie od
potrzeb
Środki własne,
WFOŚiGW
73
Nazwa
Lokalizacja
przedsięwzięcia
Edukacja
ekologiczna
Teren gminy
Przebudowa dróg
Teren gminy
Charakterystyka
przedsięwzięcia
(wydajność
przepustowość)
Organizacja akcji
sprzątania świata
Przebudowa ok. 13 km
dróg na terenie gminy
Źródła
finansowania
Charakter
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
2009
2010
2011
2012
-
-
-
-
Starostwo
Powiatowe
P
Gmina
-
-
-
-
Środki własne
I
Gmina
Środki własne,
Środki unijne,
PROW
I
Gmina
I
Gmina
Środki własne,
Środki unijne,
PROW
I
Gmina
Środki własne,
Środki unijne,
PROW
I
Gmina
Środki własne,
Środki unijne PROW
I
Gmina
I
Gmina
I
Gmina
I
Gmina
PIASKI
Giełczew i Brzeziczki
Kanalizacje
Piaski
Oczyszczalnie
komunalne
Piaski
Budowa
kompostowni
Piaski
Wodociągi
1) Siedliszczki, Nowiny,
Piaski Wielkie, Brzezice,
Józefów
2) Majdan Kozic
Górnych, Majdan Kozic
Dolnych,
Majdanek Kozicki
3) Borkowszczyzna
Budowa 5,44 km sieci
800 000
800 000
800 000
800 000
300 000
300 000
-
-
600 000
600 000
-
-
Modernizacja oczyszczalni
ścieków „Multiblok”
o wydajności 1000 m3/d,
zmniejszenie wydajności
do 300 m3/d, mające na
celu poprawę
oczyszczania ścieków
Budowa kompostowni
osadów ściekowych,
w związku z przebudową
oczyszczalni
Budowa sieci o długości:
22,65 km
18,00 km
1 000 000
2 000 000
4 000 000
4 000 000
2 000 000
3,20 km
Środki własne,
Środki unijne
Środki własne,
Środki unijne
Środki własne,
Środki unijne,
PROW
Ujęcia wody
Majdan Kozic Dolnych
Budowa nowego ujęcia
-
500 000
500 000
-
Termomodernizacje
Piaski – Ośrodek
Zdrowia
Ośrodek Zdrowia,
docieplenie ścian i dachu
-
250 000
250 000
-
Budowa dróg
Janówek (obręb
Bystrzejowice A ukaz)
0,63 km
800 000
800 000
Modernizacje dróg
Piaski Wielkie, Piaski
Górne, Józefów,
Brzezice, Siedliszczki,
Wola Piasecka
15 km
800 000
800 000
800 000
800 000
Środki własne,
Środki unijne,
Urząd Wojewódzki
I
Gmina
ok. 2 000
-
-
-
Środki własne,
P
Gmina
Teren gminy
Opracowanie Programu
usuwania wyrobów
zawierających azbest
Gmina zamierza
dofinansowywać wymianę
azbestowych pokryć
dachowych
Starostwo
Powiatowe
P
Gmina, Realizacja
zadania
Ochrona
powietrza/
ochrona
powierzchni Ziemi
Wielkość środków uzaleŜniona jest od kwoty otrzymanej
ze Starostwa Powiatowego
74
Nazwa
Lokalizacja
przedsięwzięcia
Charakterystyka
przedsięwzięcia
(wydajność
przepustowość)
2009
2010
2011
2012
Źródła
finansowania
Charakter
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
RYBCZEWICE
Zygmuntów
Infrastruktura
wodno-ściekowa
(budowa/
rozbudowa
oczyszczalni/sieci)
Wodociąg Podizdebno
Budowa sieci i przyłączy
etap II
Budowa stacji
wodociągowej, sieci
i przyłączy
-
3 500 000
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
Izdebno
Remont sieci i przyłączy
Teren gminy
Dofinansowanie do
budowy przydomowych
oczyszczalni ścieków
Ochrona
powietrza/
ochrona
powierzchni Ziemi
Teren gminy
Dofinansowanie do
usuwania azbestu
-
5 000
5 000
5 000
GFOŚiGW,
WFOŚiGW
P
Gmina
Edukacja
ekologiczna
Teren gminy
Konkurs „Na
najładniejszy ogród
przydomowy i obejście
w gospodarstwie rolnym”
7 000
7 000
7 000
7 000
Środki własne,
WFOŚiGW
P
Gmina
Dofinansowanie
do zbiorników
retencyjnych
Stryjno Pierwsze
Budowa zbiornika małej
retencji
-
1 000 000
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
Rozwój rekreacji
i turystyki
Teren gminy
Poprawa rozwoju
turystyki i rekreacji:
budowa ścieŜek
rowerowych, punktów
widokowych
-
5 000 000
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
Inwestycje
odnośnie dróg
Teren gminy
Budowa i remonty dróg
gminnych
500 000
22 000 000
-
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
Termomodernizacje
Termomodernizacja
budynku Urzędu Gminy
Docieplenie ścian i dachu,
wymiana okien i dachu
-
1 000 000
-
-
Środki własne,
WFOŚiGW
I
Gmina
Kanalizacja
Trawniki i Trawniki
Kolonia
oraz 749 sztuk przyłączy
Budowa oczyszczalni
ścieków komunalnych
o przepustowości
300 m³/dobę **)
Budowa połączeń sieci
wodociągowej
0,70 km
1,15 km
TRAWNIKI
Oczyszczalnie
komunalne
Sieć wodociągowa
Trawniki Kolonia
Trawniki – Pełczyn
Trawniki - Biskupice
3 200 000
3 350 000
3 350 000
3 350 000
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
Oddanie do
uŜytku w
styczniu
2009 r.
-
-
-
-
I
Gmina
-
200 000
300 000
-
Środki własne,
Środki unijne
I
Gmina
75
Nazwa
Budowa dróg
Ochrona
powietrza/
ochrona
powierzchni Ziemi
Lokalizacja
przedsięwzięcia
Charakterystyka
przedsięwzięcia
(wydajność
przepustowość)
Trawniki Kolonia
Biskupice – Siedliszczki
StróŜa Kolonia –
Cyganka
Trawniki
Ewopole
Biskupice – Pełczyn
Oleśniki, do granic
gminy
0,611 km
Teren gminy
Dofinansowanie do
usuwania pokryć
dachowych zawierających
azbest
2009
2010
2011
2012
420 000
-
-
-
-
1 500 000
2 000 000
500 000
-
-
-
1 300 000
-
-
1 200 000
2 500 000
-
54 000
-
100 000
120 000
150 000
Źródła
finansowania
Środki własne,
Środki unijne
Środki własne,
Środki unijne,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW
Charakter
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
I
Gmina
I
Gmina
I
Gmina
I
Gmina
P
Gmina
- Zadanie planowane do wnioskowania o dofinansowanie ze środków zewnętrznych, m.in. z budŜetu Unii Europejskiej. Realizacja zadania uzaleŜniona od uzyskania
dofinansowani,
**) – na dzień 31 grudnia 2008 roku oczyszczalnia została wybudowana, przeprowadzone zostały próby, w styczniu 2009 roku została oddana do uŜytkowania,
***) – I – inwestycyjne, P - pozainwestycyjne
*)
76
Ponadto
w
Programie
Ochrony
Środowiska
dla
województwa
lubelskiego wymienione zostały m.in. następujące przedsięwzięcia, które
będą realizowane na terenie powiatu:
-
przedsięwzięcia
realizowane
przez
Wojewódzki
Zarząd
Melioracji
i Urządzeń Wodnych w Lublinie (regulacja cieków wodnych, konserwacja
rowów, melioracje),
-
przedsięwzięcia związane z realizacją gospodarki leśnej, realizowane przez
nadleśnictwa,
-
odtworzenie populacji baŜanta oraz zwierzyny drobnej na terenach
obwodów łowieckich, realizowane przez Koła Łowieckie,
-
zalesianie gruntów, realizowane przez Starostwo.
Co roku we wszystkich gminach powiatu organizowane są akcje typu
„Sprzątanie Świata”. Worki na zebrane odpady oraz rękawice ochronne na
akcję finansowane są zazwyczaj z budŜetu powiatu, natomiast gminy
opłacają koszt odbioru odpadów. Akcje tego typu będą kontynuowane.
Gmina Świdnik (z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej – GFOŚiGW) w roku 2009 na akcje „sprzątanie świata” zamierza
przeznaczyć 6 000 zł oraz taką samą kwotę w latach następnych.
W związku z podnoszeniem świadomości ekologicznej społeczeństwa
gmina
Piaski
planuje
w
latach
2010-2012
zamieszczanie
informacji
ekologicznych w miejscowej gazecie oraz zamierza organizować prelekcje
informacyjne dla róŜnych grup ludności. W latach 2013-2016 Urząd Gminy,
we współpracy z dyrekcjami szkół organizował będzie konkursy ekologiczne.
Przez Lubelską Fundację Ochrony Środowiska zorganizowana zostanie
Olimpiada Ekologiczna.
Gmina Świdnik (z GFOŚiGW) w 2009 roku na zakup materiałów
i wyposaŜenia oraz pomocy naukowych i dydaktycznych, ksiąŜek, zamierza
przeznaczyć 15 400 zł, w tym 6 400 zł na zakup nagród w konkursie
„Posesja przyjazna środowisku” oraz 1 000 zł na akcję „Sprzątania Świata”.
Gminy
powiatu
zamierzają
udzielać
dofinansowań
do
wymiany
azbestowych pokryć dachowych. Wielkość środków większość gmin uzaleŜnia
od pozyskania funduszy ze środków Unii Europejskiej bądź Starostwa
Powiatowego. Gmina Trawniki na dofinansowanie do usuwania azbestu
77
zamierza w 2009 roku przeznaczyć 54 tys. złotych, a w latach następnych:
100 tys., 120 tys. i 150 tys. w roku 2012. Gmina Świdnik (z GFOŚiGW) na
usuwanie wyrobów zawierających azbest oraz przeterminowanych leków
w latach 2009-2012 zamierza przeznaczyć corocznie po 40 000 zł.
Tabele 14 i 15 sporządzone zostały na podstawie danych zawartych
w ankietach
sporządzonych
na
potrzeby
niniejszego
opracowania
i wypełnionych przez pracowników działu ochrony środowiska urzędów gmin
powiatu
odpowiedzialnych
za
problemy
ochrony
środowiska
w poszczególnych gminach, a takŜe danych przekazanych przez Starostwo
Powiatowe w Świdniku. Do sporządzenia powyŜszej tabeli posłuŜyły równieŜ
dokumenty strategiczne gmin, tj.: Plan rozwoju lokalnego, Strategia rozwoju
gminy, Wieloletni plan inwestycyjny.
78
9.2.
Zestawienie
planowanych
przedsięwzięć
w
perspektywie
długoterminowej
na lata 2013-2016
Tabela 15 Zestawienie planowanych przedsięwzięć w perspektywie długoterminowej na lata 2013 – 2016, na podstawie danych
ankietowych
Lokalizacja
Charakterystyka przedsięwzięcia
Planowany okres realizacji
Koszt zadania
przedsięwzięcia
(gmina)
Przebudowa drogi powiatowej nr 2021 L na odcinku
Powiat świdnicki
2013
1 350 000
Mełgiew- Kajetanówka długości 4,5 km
Budowa odcinka drogi powiatowej Biskupice-Trawniki
Powiat świdnicki
2013
600 000
nr 2119 L o długości 0,34 km
Remont drogi powiatowej nr 2128 L Pilaszkowice Powiat świdnicki
2013
5 193 327
Zygmuntów na długości 4,39 km
Budowa ok. 0,2 km kanalizacji w miejscowościach
Gm. Piaski
2013 - 2016
2 000 000
Kębłów i Wola Piasecka
Budowa ok. 14 km sieci wodociągowej w
Gm. Piaski
2013 - 2016
4 800 000
miejscowościach: Janówek, Kol. Wola Piasecka, Wola
Gm. Rybczewice
Gm. Świdnik
Gm. Świdnik
Piasecka, Kozice Dolne
Wymiana pokrycia dachowego Urzędu Gminy
w Rybczewicach
Budowa sieci ulic w obszarze osiedla Brzeziny-Kalina
wraz z infrastrukturą towarzyszącą
Budowa ul. Działkowca wraz z infrastrukturą
towarzyszącą
2007 – 2013
100 000
2013
3 000 000
2013
100 000
Gm. Trawniki
Budowa zbiornika wodnego w miejscowości Oleśniki
2015
400 000 000
Gm. Trawniki
Budowa drogi powiatowej w miejscowości Trawniki
Kolonia do drogi wojewódzkiej
2013 - 2014
900 000
Gm. Trawniki
Budowa (przebudowa) drogi gminnej Biskupice – StruŜa.
2013
1 000 000
Gm. Trawniki
Budowa (przebudowa) drogi gminnej Siostrzytów –
Dorohucza
2013
1 400 000
79
9.3.
Działania zaplanowane przez podmioty gospodarcze
Mając na celu pozyskanie informacji odnośnie działań zmierzających
do poprawy stanu środowiska w sektorze gospodarczym zwrócono się
z zapytaniami do największych podmiotów powiatu.
Nie wszystkie podmioty, do których zwrócono się z prośbą o udzielenie
informacji na temat działań z zakresu ochrony środowiska odpowiedziały na
pisma. Większość tłumaczyła ten fakt tajemnicą handlową.
Firmy: Trawena S. A. z Trawnik, Elektrociepłownia GIGA Sp. z o. o. ze
Świdnika, CBM Polska Sp. z o. o. z Jackowa (gm. Mełgiew), Zakład
Narzędziowy w Świdniku Sp. z o. o. przekazały informacje, Ŝe w najbliŜszych
latach nie planują inwestycji w zakresie stricte ochrony środowiska.
Na
terenie
zakładu
„PZL-Świdnik”
S.
A.
Wytwórnia
Sprzętu
Komunikacyjnego planowane są zadania mające na celu poprawę ekonomii
oraz
technologii
zakładu,
które
jednocześnie
oddziaływały
będą
na
środowisko. Będą to m. in.: wymiana urządzeń zawierających PCB, na
urządzenia ich nie zawierające, wprowadzenie rozwiązań zapewniających
poprawę energooszczędności, powodujących odzysk wody, wprowadzenie
obiegów zamkniętych, modernizacja linii oczyszczania oraz podczyszczania
ścieków, eliminacja technologii przestarzałych, zakup pojemników na odpady
oraz modernizacja miejsc magazynowania odpadów, wykluczanie stosowania
substancji zubaŜających warstwę ozonową.
Realizację tych zadań zakład planuje głównie w latach 2010-2016, przy
czym są to jedynie plany, a ich realizacja w znacznej mierze uzaleŜniona jest
od sytuacji finansowej zakładu, postępu procesu prywatyzacji spółki oraz
decyzji Zarządu.
W Świdniku, na terenie Zakładu Utrzymania Ruchu Sp. z o. o. do
końca 2010 roku planowane jest utworzenie punktu przetwarzania zuŜytego
sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Zakład Obróbki Plastycznej Sp. z o. o., w ramach modernizacji
technologii planuje wprowadzenie nagrzewania indukcyjnego materiałów do
kucia, co spowoduje ograniczenie zuŜycia energii oraz oleju opałowego,
a takŜe zmniejszy emisję zanieczyszczeń do atmosfery.
80
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piaskach rozwaŜa budowę
biogazowni przetwarzającej gaz powstający w procesie produkcyjnym na
energię elektryczną, która moŜe zostać wykorzystana na potrzeby zakładu.
Działanie
to
spowoduje
ograniczenie
zuŜycia
energii
ze
źródeł
konwencjonalnych. Ponadto w zakładzie planowana jest modernizacja
technologii w kierunku zawracania wody, co zmniejszy jej zuŜycie.
Na terenie powiatu świdnickiego planowana jest lokalizacja części
Portu Lotniczego Lublin S. A.
Działanie to ma na celu poprawę atrakcyjności regionu oraz stymulację
jego rozwoju gospodarczego. Przyczyni się to do stworzenia nowych miejsc
zatrudnienia zarówno przy obsłudze portu, jak i w związku z rozbudową tej
części powiatu. Pośrednio budowa portu skutkowała będzie wzrostem cen
nieruchomości, co wynikało będzie z rozwoju, strefy usługowej.
Przedsięwzięcie zaplanowano w miejscu przeznaczonym na ten cel. Na
etapie
oceny
jego
oddziaływania
na
środowisko,
powinny
zostać
przedstawione moŜliwe oddziaływania, a takŜe wskazane moŜliwości ich
minimalizacji bądź sposoby kompensacji przyrodniczej.
10. Środki finansowe
10.1. Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Największą w Polsce instytucją finansującą działania z dziedziny
ochrony
środowiska
i Gospodarki
Wodnej.
jest
Jego
Narodowy
Fundusz
odpowiednikami
na
Ochrony
Środowiska
niŜszych
szczeblach
administracji są odpowiednio Wojewódzkie, Powiatowe i Gminne Fundusze
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zasady ich funkcjonowania
określone są w przepisach ustawy Prawo ochrony środowiska.
Celem działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) jest finansowe wspieranie inwestycji
ekologicznych o znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz
zadań lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb środowiska.
Dystrybucja środków finansowych z NFOŚiGW odbywa się w ramach
następujących dziedzin: Ochrona powietrza, Ochrona wód i gospodarka
wodna, Ochrona powierzchni ziemi, Ochrona przyrody i krajobrazu oraz
81
leśnictwo,
Monitoring
Geologia
i górnictwo,
Środowiska,
Edukacja
Programy
ekologiczna,
międzydziedzinowe,
Państwowy
Nadzwyczajne
zagroŜenia środowiska, ekspertyzy i prace badawcze.
Wnioskodawcami ubiegającymi się o środki finansowe z NFOŚiGW
mogą
być
m.
in.:
jednostki
samorządu
terytorialnego,
administracja
państwowa, instytucje i urzędy, przedsiębiorstwa, szkoły wyŜsze i uczelnie,
organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia) oraz osoby fizyczne.
W Narodowym Funduszu stosowane są trzy formy dofinansowywania:
-
finansowanie poŜyczkowe (np.: poŜyczki, kredyty udzielane przez banki ze
środków NFOŚiGW, konsorcja),
-
finansowanie dotacyjne (dotacje inwestycyjne, dotacje nieinwestycyjne,
dopłaty do kredytów bankowych, umorzenia),
-
finansowanie kapitałowe (obejmowanie akcji i udziałów w zakładanych
bądź juŜ istniejących spółkach w celu osiągnięcia efektu ekologicznego).
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
(WFOŚiGW) w Lublinie stosuje następujące formy pomocy: preferencyjne
poŜyczki (o niskim oprocentowaniu, z moŜliwością częściowego umorzenia
kapitału), dotacje, dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych, a takŜe
przekazuje środki finansowe państwowym jednostkom budŜetowym.
Działalność finansowa Wojewódzkiego Funduszu skupia się głównie na
wspieraniu przedsięwzięć w zakresie: ochrony wód i gospodarki wodnej,
ochrony atmosfery, ochrony ziemi, ochrony przyrody, edukacji ekologicznej,
zapobiegania i likwidacji powaŜnych awarii i ich skutków oraz monitoringu.
Adres:
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie
ul. Spokojna 7, 20-074 Lublin
tel./fax (081) 532-17-64, 742-46-48, 742-46-49
e-mail: [email protected]
www.wfos.lublin.pl
10.2. Fundusze strukturalne i Fundusz Spójności
Kierunki i wysokość wsparcia finansowego ze strony funduszy na
realizację zamierzeń rozwojowych w Polsce w latach 2007 - 2013 określone
są w Narodowej Strategii Spójności (NSS).
82
Regionalny Program Operacyjny dla województwa lubelskiego na lata
2007 – 2013, obsługiwany jest przez Urząd Marszałkowski Województwa
Lubelskiego
w
Lublinie.
Program
ten
finansowany
jest
ze
środków
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
W ramach Programu realizowane będą działania m. in.:
Gospodarka wodno - ściekowa:
-
roboty budowlane i modernizacje: sieci wodociągowych, stacji uzdatniania
wody, ujęć wody, sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej, oczyszczalni
ścieków,
-
budowa kompleksowych systemów przydomowych oczyszczalni ścieków,
Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi:
-
tworzenie kompleksowych systemów selektywnej zbiórki i odzysku
odpadów komunalnych, przekształcania odpadów z odzyskiem energii,
unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
-
wdraŜanie systemowej, kompleksowej gospodarki odpadami komunalnymi
(budowy i modernizacje sortowni, kompostowni, obiektów mechanicznej
utylizacji odpadów; zakup samochodów wysokiego zgniotu),
-
likwidacja nielegalnych wysypisk,
-
rekultywacja obszarów zdegradowanych na cele środowiskowe,
Bezpieczeństwo ekologiczne
-
regulacja cieków wodnych z wyłączeniem rzek o korytach naturalnych
(pogłębianie, zapory, stabilizacja brzegów, prace remontowe w korytach
rzecznych, itd.),
-
roboty budowlane, modernizacja i poprawa stanu technicznego urządzeń
przeciwpowodziowych, wraz z niezbędnymi drogami dojazdowymi,
-
renaturyzacja cieków wodnych w ramach systemów małej retencji
i określenie terenów rekompensacyjnych,
-
tworzenie systemów pomiaru zanieczyszczeń w miastach,
-
tworzenie systemów monitoringu środowiska,
-
zapobieganie
i
ograniczanie
skutków
zagroŜeń
naturalnych
oraz
przeciwdziałanie powaŜnym awariom (ochrona przed erozją wodną
i glebową oraz awarie urządzeń technicznych,
83
Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
-
zachowanie
róŜnorodności
ekosystemów
(np.
gatunkowej,
ochrona
i
ochrona
reintrodukcja
i
renaturalizacja
gatunków
zagroŜonych
i chronionych),
-
ochrona siedlisk (np. programy czynnej ochrony i renaturalizacji siedlisk
przyrodniczych,
monitoring
przyrodniczy,
badania
i
bazy
danych
z zakresu ochrony przyrody).
Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii tj.: wiatr, woda,
biomasa, energia słoneczna i geotermalna,
Redukcja emisji biogazu powstałego w oczyszczalniach ścieków i na
wysypiskach poprzez jego energetyczne wykorzystanie,
Modernizacja
paliwem
kotłowni
ekologicznym,
realizowanych
opalanych
ze
paliwem
szczególnym
w placówkach
oświatowo
stałym
na
zasilane
uwzględnieniem
-
zadań
wychowawczych,
placówkach kulturalnych, szpitalach.
Adres:
Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie
Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego
ul. Czechowska 19, 20-072 Lublin
tel.: 0 800 888 776, 081 44 16 750
www.lubelskie.pl/
[email protected], [email protected]
10.3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich - PROW
Program ten realizuje cele, priorytety oraz zasady, na podstawie
których będą wspierane działania na rzecz zrównowaŜonego rozwoju
obszarów wiejskich.
W ramach PROW moŜna starać się głównie o zwrot części kosztów,
które zostały poniesione na m.in.:
-
zakup urządzeń i maszyn do produkcji biopaliw bądź przetwarzanie
produktów na cele energetyczne,
-
modernizację gospodarstw rolnych w celu dostosowania ich do wymogów
ochrony środowiska,
-
wytwarzanie, wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych na potrzeby
gospodarstw rolnych,
-
poprawę jakości gleb poprzez ich meliorację,
84
-
zwiększenie retencji wodnej,
-
zalesianie gruntów,
-
kształtowanie przekrojów podłuŜnych oraz poprzecznych cieków wodnych,
-
przekwalifikowywanie rolników na działalność związaną z usługami
komunalnymi,
-
realizację projektów w zakresie gospodarki wodno – ściekowej,
-
tworzenie systemu zbiórki, segregacji i wywozu odpadów,
-
szkolenia dla rolników i leśników,
-
zachowanie walorów krajobrazowych obszarów wiejskich.
Zadania w ramach PROW realizowanie są przez:
Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Elizówka 65A i B, 21-003 Ciecierzyn
tel. 081 756 88 20
www.doradcaprow.pl/prow/index.php?gid=153
Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego
Departament Koordynacji Projektów Europejskich
ul. Dolna 3 Maja 5, 20-079 Lublin
tel. 081 534 8980, fax 081 534 8983
www.lubelskie.pl/, e-mail: [email protected]
10.4. Fundusz Leśny
Środki
funduszu
leśnego,
stanowią
środki
finansowe
związane
z wyłączeniem z produkcji lasów nie stanowiących własności Skarbu
Państwa. Środki te gromadzi się na odrębnym rachunku w Dyrekcji
Generalnej Lasów Państwowych, a dysponuje nimi Dyrektor Generalny
Lasów Państwowych przeznaczając je na:
-
wspomaganie zalesiania gruntów nie stanowiących własności Skarbu
Państwa,
-
udostępnianie specjalistycznego sprzętu,
-
doradztwo,
-
materiał sadzeniowy.
Adres:
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Lublinie
ul. Czechowska , 20-072 Lublin
tel. 81 532 70 31
www.lublin.lasy.gov.pl
85
10.5. Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych (FOGR)
FOGR jest funduszem celowym, którego dysponentem jest samorząd
województwa. Jego funkcjonowanie w kaŜdym województwie określa akt
prawa miejscowego, będący najczęściej uchwałą Sejmiku Województwa.
Na środki finansowe składają się wpłaty osób fizycznych i prawnych
wnoszone za wyłączenia gruntów z produkcji rolniczej oraz opłaty roczne
z tytułu uŜytkowania na cele nierolnicze gruntów wyłączonych z produkcji
rolniczej.
O dofinansowanie ze środków Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych
ubiegać mogą się starostwa, gminy, osoby fizyczne i prawne oraz jednostki
organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.
Środki pozyskane z FOGR mogą być przeznaczone m.in. na:
-
rekultywację gruntów,
-
uŜyźnianie gleb,
-
zapobieganie erozji,
-
budowę i renowację zbiorników wodnych małej retencji,
-
budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych.
Adres:
Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie
Departament Rolnictwa i Środowiska
ul. Lubomelska 1-3, 20 – 072 Lublin
tel. 081 44 16 701 lub 44 17 713
pok. 301 lub 311 C
www.lubelskie.pl/
e-mail: [email protected]
11. System
zarządzania
Programem
Ochrony
Środowiska
Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska organ
wykonawczy gminy sporządza Raport z realizacji Programu Ochrony
Środowiska, który następnie przedstawia Radzie Powiatu.
Ocena wdraŜania Programu Ochrony Środowiska dla powiatu, a tym
samym realizacja Polityki Ekologicznej Państwa będzie kontrolowana poprzez
wskaźniki oceny realizacji Programu. Powinny być one przyporządkowane do
schematu P-S-R (presja – stan – reakcja).
86
Wskaźniki oceny realizacji Programu:
Wskaźniki presji na środowisko
Wskazują
główne
źródła
problemów
i zagroŜeń
środowiskowych
(np.: emisja zanieczyszczeń do środowiska, tempo eksploatacji zasobów
naturalnych, wyłączenie obszarów z leśnego i rolniczego uŜytkowania dla
potrzeb produkcji),
Wskaźniki stanu środowiska
Odnoszą się do jakości środowiska i do jakości jego zasobów
określonych w ramach systemu Państwowego Monitoringu Środowiska (np.:
stan jakości wód powierzchniowych i podziemnych, jakość powietrza, poziom
hałasu, ilość wytworzonych i unieszkodliwionych odpadów, lesistość).
Wskaźniki te obrazują rezultat wdraŜania Programu, a tym samym polityki
Ekologicznej Państwa.
Wskaźniki reakcji działań zapobiegawczych
Wskazują działania podejmowane przez samorządy, organizacje lub
instytucje w celu poprawy jakości środowiska lub zmniejszenia antropopresji
na środowisko (np.: wydatki na ograniczenie emisji zanieczyszczeń do wód
powierzchniowych,
wód
podziemnych,
gleb,
powietrza,
wydatki
na
zmniejszenie uciąŜliwości hałasu, procent mieszkańców korzystających
z kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni, udział społeczeństwa na rzecz działań
w
zakresie
ochrony
środowiska
i
w
procesach
decyzyjnych,
jakość
i skuteczność kampanii edukacyjnych i informacyjnych).
Ocena realizacji Programu Ochrony Środowiska dla powiatu będzie
dokonywana zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia
2001 r. (Tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.).
12. Wytyczne do sporządzania gminnych Programów
Ochrony Środowiska
Zgodnie z Wytycznymi Ministerstwa Środowiska do sporządzania
programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym
programy gminne powinny się składać z dwóch części:
-
zadania własne – określającej działania w całości lub części realizowane
ze środków będących w dyspozycji gminy; zadania opisane powinny być
87
z pełną
szczegółowością,
tj.:
opis
przedsięwzięcia,
koszt,
źródła
finansowania, termin realizacji, instytucja odpowiedzialna),
-
zadania
koordynowane
-
określające
pozostałe
działania,
które
finansowane są ze środków zewnętrznych (przedsiębiorstwa, instytucje
państwowe wyŜszych szczebli); powinny być ujęte w programie z takim
stopniem szczegółowość, jaki jest dostępny na terenie gminy.
W pracach nad gminnymi programami ochrony środowiska powinny
brać udział wszystkie, właściwe ze względu na zasięg swojej działalności,
instytucje
związane
z
ochroną
przestrzennym,
przedstawiciele
terytorialnego),
pozarządowe
środowiska
i
społeczeństwa
organizacje
zagospodarowaniem
(organy
ekologiczne,
samorządu
a
takŜe
przedsiębiorstwa oddziaływujące na środowisko.
Opracowując
gminny
program
ochrony
środowiska
naleŜy
go
skoordynować z:
-
właściwymi planami zagospodarowania przestrzennego,
-
planami rozwoju infrastruktury: mieszkalnictwa, transportu, zaopatrzenia
w energię, itd.,
-
planem gospodarki odpadami dla terenu gminy,
-
programami ochrony: powietrza, wód, przed hałasem,
-
programami ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.
88
13. Streszczenie
Program Ochrony Środowiska został opracowany w oparciu o zapisy
ustawy Prawo ochrony środowiska zgodnie z którą „organ wykonawczy (...)
powiatu, w celu realizacji Polityki Ekologicznej Państwa, sporządza (...)
powiatowy Program Ochrony Środowiska”.
Program
ochrony
środowiska
dla
powiatu
stanowi
podstawowe
narzędzie prowadzenia polityki ekologicznej państwa na terenie gmin
naleŜących do powiatu świdnickiego, na lata 2009 - 2012 z uwzględnieniem
perspektywy do roku 2016. Niniejszy Program określa cele i priorytety
wyznaczone do realizacji w najbliŜszych latach, rodzaj i harmonogram zadań
proekologicznych oraz drogi niezbędne do osiągnięcia załoŜonych celów, a
takŜe mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe.
Niniejszy dokument jest zgodny z zapisami Polityki Ekologicznej
Państwa oraz Programu Ochrony Środowiska dla województwa lubelskiego.
W skład powiatu świdnickiego wchodzi 5 gmin: gmina miejska
Świdnik, gmina miejsko-wiejska Piaski oraz gminy wiejskie Mełgiew,
Rybczewice i Trawniki.
Na wstępie opracowania opisany został istniejący stan środowiska
przyrodniczego na terenie powiatu z uwzględnieniem: sposobu uŜytkowania
terenu,
obszarów
chronionych,
stanu
wód,
jakości
powietrza
atmosferycznego, środowiska akustycznego, a takŜe stan infrastruktury
technicznej i gospodarki odpadami.
Istniejące na terenie powiatu zagroŜenia dla środowiska podzielono na
dwie
grupy
i
przedstawiono
jako
naturalne
i
antropogeniczne.
Do najistotniejszych zagroŜeń zaliczono przede wszystkim: niską świadomość
ekologiczną mieszkańców, zły stan nawierzchni dróg, słabo rozbudowaną
sieć wodociągów i kanalizacji, brak dostatecznej ilości pojemników do
selektywnej zbiórki odpadów oraz niską emisję z palenisk domowych.
Cele wyznaczone do realizacji:
-
ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów
przyrody,
-
zrównowaŜone wykorzystanie materiałów, wody i energii,
89
-
dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego,
-
doskonalenie systemu zarządzania ochroną środowiska.
WyŜej wymienionym celom podporządkowana została strategia działań.
Szczegółowe zadania gmin powiatu opisane zostały w formie tabel
z podziałem na zadania krótkoterminowe (tabela 14) i długoterminowe
(tabela 15). W tabelach tych podano informacje odnośnie szacunkowych
kosztów i terminów realizacji, a takŜe odnośnie źródeł finansowania
poszczególnych zadań. Zadania gmin tyczą się głównie: budowy, rozbudowy
i modernizacji sieci drogowej, wodociągowej i kanalizacyjnej. Gminy planują
równieŜ przeprowadzić termomodernizacje obiektów oraz modernizacje
istniejących oczyszczalni ścieków.
Realizacja zadań określonych w niniejszym dokumencie ma na celu
poprawę stanu jakości poszczególnych elementów środowiska naturalnego
na terenie powiatu, a takŜe zapobieganie jego degradacji.
90

Program Ochrony Środowiska dla powiatu świdnickiego na lata

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kołakowska - Świebodzice

dla pragną wyrazić głęboką wdzięczność za dobrą współpracę oraz

"ZOMO" Zespol Muzyczny, Swidnik Duzy Pierwszy, 28

instrukcja korzystania z kart usług

Zarządzenie Nr 48 /2005 Starosty Świdnickiego z dnia 19 września

127 KB 2013 \ 01 \ 10 Kampania - Miejskie Centrum Profilaktyki