Sezamie, otwórz się! - gimnazjum nr 20 im. Hanzy

COMENIUS
PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY
„Sezamie, otwórz się!”
- rozwijanie zdolności uczenia
i myślenia uczniów.
GIMNAZJUM 20
GDAŃSK
POLSKA
Maj 2006
SCENARIUSZ LEKCJI
GEOGRAFII
Z WYKORZYSTANIEM METODY
STACJI UCZENIA SIĘ
Autor scenariusza: Paweł Jakusz
Temat: Rolnictwo Świata – użytkowanie gruntów.
OPIS STACJI
Sposób przeprowadzenia zajęć.
•
•
•
•
•
•
Liczba stacji 7 (liczba stacji o 2 większa od ilości grup),
Uczniowie podzieleni na 5 równych liczebnie grup,
Na każdej stacji znajdują się instrukcje do zadań , pomoce naukowe, karta do
sprawdzenia poprawności odpowiedzi,
Kolejność stacji dowolna,
Uczniowie samodzielnie wykonują zadania na kolejnych stacjach,
Po zakończeniu pracy na jednej stacji uczniowie samodzielnie przechodzą na następną.
Stacja I - Rośliny uprawne.
Cele:
Uczeń zna:
• Nazwy gatunków roślin uprawnych na świecie,
• Przeznaczenie i sposoby wykorzystania roślin uprawnych.
Uczeń potrafi:
• Przyporządkować rośliny uprawne do grup pod względem sposobu wykorzystania,
• Korzystać ze źródeł informacji.
Materiały:
•
•
•
•
•
•
Karta pracy (Załącznik nr ),
Instrukcja (Załącznik nr 2),
Rozsypanka wyrazowa,
Encyklopedia,
Słownik języka polskiego,
Wzorzec odpowiedzi (Załącznik nr 3 a, b, c).
Zadanie uczniów polega na pogrupowaniu rozsypanych nazw roślin uprawnych w zależności od
sposobu ich wykorzystania i zapisaniu wyników w tabeli. Rośliny nie znane uczniowie określają
na podstawie udostępnionych źródeł.
Stacja II - Diagram użytkowania gruntów.
Cele:
Uczeń zna:
• Przeznaczenie gruntów.
Uczeń potrafi:
• Odczytywać dane z tablic geograficznych,
• Narysować diagram procentowy użytkowania gruntów,
• Wykonać pracę według pisemnej instrukcji.
Materiały:
•
•
•
•
•
Karta pracy
Instrukcja wykonania diagramu
Tablice geograficzne
Linijka
Wzorzec odpowiedzi
Zadanie polega na odnalezieniu potrzebnych danych w tablicach oraz na narysowaniu
procentowego diagramu użytkowania gruntów.
Stacja III - Zbiory roślin uprawnych.
Cele:
Uczeń potrafi:
• Wykonać zbiorczy słupkowy diagram porównawczy zbiorów podstawowych roślin
uprawnych,
• Zastosować skalę do przedstawiania danych o różnych wartościach na jednym diagramie.
Materiały:
•
•
•
•
•
•
Karta pracy
Instrukcja
Tablice geograficzne
Linijka
Kalkulator
Wzorzec odpowiedzi
Zadanie uczniów polega na narysowaniu diagramu słupkowego porównującego zbiory
podstawowych roślin uprawnych /pszenicy, ryżu i kukurydzy/ w dwóch państwach :USA i
Chinach. Uczniowie zaczynają od odnalezienia potrzebnych danych. Następnie przyjmują
odpowiednią skalę i przeliczają wartości tak, aby można było je narysować na jednym diagramie
i wykonują diagram.
Stacja IV - Eksporterzy żywności.
Cele:
Uczeń potrafi:
• Odczytywać i porównywać wartości,
• Analizować dane przedstawione na diagramach,
• Określać zależność pomiędzy: wielkością zbiorów, liczbą ludności i eksportem.
Materiały:
•
•
•
•
•
Komputer z zainstalowanym programem Microsoft Excel,
Plik z danymi i wykresami (Załącznik nr 4),
Instrukcja,
Karta pracy,
Wzorzec odpowiedzi.
Zadanie uczniów polega na
• porównaniu diagramów dotyczących wielkości zbiorów pszenicy i kukurydzy oraz liczby
ludności w USA, Indiach, Francji i Chinach,
• określeniu , które z tych państw będą eksporterami żywności,
• uzasadnieniu wyboru.
Stacja V - Zbiory roślin uprawnych.
Cele:
Uczeń zna:
• Jednostki powierzchni stosowane w rolnictwie: hektar, kilometr kwadratowy, metr
kwadratowy,
• Jednostki masy stosowane w rolnictwie: kilogram tona, kwintal, decytona,
• oznaczenia literowe jednostek: km2 ,m2 , ha, t, q, dt, kg.
Uczeń potrafi:
•
•
•
Potrafi zamieniać jednostki powierzchni i masy,
Potrafi korzystając ze wzoru obliczyć zbiory,
Potrafi odczytywać dane z wykresu.
Materiały:
•
•
•
•
•
Karta pracy,
Instrukcja,
Diagram plonów dla Japonii i Indii,
Linijka,
Wzorzec odpowiedzi.
Zadanie uczniów polega na:
• Odczytaniu z diagramu wielkości plonów w Japonii i Indiach
• Obliczenia ze wzoru wielkości zbiorów
• Zamiany wartości wyrażonej w decytonach lub kwintlach na tony
• Porównaniu wyników
Stacja VI - Geograficzne rozmieszczenie upraw.
Cele:
Uczeń zna:
• Rozmieszczenie stref klimatycznych na ziemi,
• Geograficzne rozmieszczenie głównych upraw roślin alimentacyjnych /żywieniowych/.
Uczeń potrafi:
•
•
•
Posługiwać się atlasem geograficznym,
Odczytywać dane dotyczące rodzajów upraw z mapy,
Nanosić dane na mapy konturowe za pomocą znaków powierzchniowych.
Zadanie uczniów polega na odczytaniu z map zamieszczonych w atlasie danych dotyczących
klimatu i rodzaju upraw oraz naniesieniu ich na mapy konturowe świata.
Stacja VII – Monsun.
Cele:
Uczeń zna:
• Uczeń zna termin monsun.
Uczeń potrafi:
•
•
•
Posługiwać się atlasem geograficznym,
Odczytywać dane dotyczące zjawisk klimatycznych,
Nanosić dane na mapy konturowe za pomocą znaków powierzchniowych.
Zadanie uczniów polega na wyjaśnieniu terminu monsun, określeniu obszaru jego występowania
i naniesieniu go na mapę konturową.
Załącznik nr 1
KARTA ODPOWIEDZI
TEMAT: „ROLNICTWO”
KLASA II
1.
Okopowe
Przyprawy Używki
/bulwiaste/
Zboża
Pszenica
Bataty
Pieprz
Kawa
Oleiste
Cukrodajne Włókniste
Palma
oleista
% powierzchni
Powierzchnia w km2
1 cm – 1 000 km2
2.
Bawełna
Warzywa i
owce
Marchew
1mm – 10 milionów ton
3.
4.
a. państwa eksportujące żywność:
b. uzasadnienie
5.
a. zbiory rolnika z Japonii :
b. zbiory rolnika z Indii :
6. / 7.
Załącznik nr 2
Instrukcje dla uczniów.
Stacja 1. Uzupełnij tabelę przyporządkowując podane gatunki roślin do poszczególnych grup.
⇒ przynależność gatunków nieznanych określ korzystając z udostępnionych źródeł.
Agawa
sizalowa
Jabłko
Len
Bataty
Bawełna
Jęczmień
Marchew
Juta
Ogórek
Burak
cukrowy
Kakaao
Oliwka
Cebula
Chmiel
Cynamon
Goździk
Gryka
Herbata
Kapusta
Orzeszki
ziemne
Kawa
Owies
Koka
Palma oleista
Konopie
Papryka
Kukurydza
Pieprz
Ryż
Rzepa
k
Słonecznik
Klon cukrowy
Palma
kokosowa
Soja
Pomidor
Proso
Pszenica
Sorgo
Szafran
Taro
Taro
Truskawka
Trzcina
cukrowa
Tymianek
Tytoń
Wanilia
Wiśnia
Yam
Ziemniak
Żyto
Stacja 2. Wykonaj diagram użytkowania gruntów.
A. Użytkowanie gruntów jest to podany w procentach sposób wykorzystania powierzchni państwa, które dzielimy na:
⇒ grunty orne
⇒ łąki i pastwiska
⇒ lasy
⇒ inne
B. Dane do wykonania diagramu znajdziesz w tablicach geograficznych
⇒ powierzchnia ⇒ tab. „przegląd panstw świata”
⇒ użytkowanie gruntów ⇒tab. „rolnictwo wybranych krajów”
C. Instrukcja wykonania diagramu:
/przykład/
⇒ na pionowej osi zaznacz powierzchnię państwa
 odmierz tyle cm ile jest mln km2 i tyle mm ile jest setek tys. km2
[np. 2 678 tys km2 to 2 cm i 7 mm → bo 678 tys. km2 zaokrąglamy do 700 tys km2]
 poprowadź linię poziomą z tego miejsca i zamknij diagram pionową linią
2 cm 7 mm
2 678 tys. km2
48 mm
2 678 tys. km2
⇒ wykonaj diagram korzystając z danych z punktu B.
inne
24 mm
Łąki i pastw.
Grunty orne
⇒ użytkowanie
gruntów zaznacz pionowymi liniami
 odmierz na osi poziomej tyle mm ile jest % [np. grunty orne 24%, łąki i pastwiska 48%, inne 28%]
mln ton
Stacja 3. Wykonaj diagram słupkowy produkcji pszenicy, kukurydzy i ryżu dla USA i Chin
A. Dane do wykonania diagramu znajdziesz w tablicach geograficznych
⇒ tab. „zbiory i plony najważniejszych upraw”
⇒ diagram wykonaj według wzoru
Stacja 4. Które z
przedstawionych na diagramach państw będą eksportowały żywność? Odpowiedź uzasadnij .
A. Wykresy są przedstawiane na ekranie komputera.
⇒ Przełączanie pomiędzy wykresami przez pojedyncze kliknięcie w nazwę arkusza /Indie, Chiny, Francja, USA / na dolnej listwie okna programu
Excel
Stacja 5. Plony to wielkość zbiorów roślin uprawnych w przeliczeniu na jednostkę powierzchni [np. 54 q/ha lub 54dt/ha ]
 wielkość plonów podaje się w decytonach [dt ] lub inaczej kwintalach [q ]
 1dt = 1q = 100 kg
 jednostką powierzchni jest hektar [ha]
 1ha = 10 000 m2 czyli obszar 100m na 100m
B. Oblicz korzystając z diagramu roczne zbiory rolnika w Japonii i w Indiach przyjmując, że przeciętny rolnik uprawia:
 w Indiach 10 ha ziemi
 w Japonii 8 ha ziemi
⇒ Wzór :
⇒ powierzchnia upraw x plony = zbiory
 zbiory otrzymamy w dt lub q
 wynik należy zamienić na tony przesuwając przecinek o jedno miejsce w lewo lub na kg dodając dwa zera
C. Odpowiedz, który z rolników osiągnął większe zbiory?
Stacja 6. Na podstawie atlasu uzupełnij mapę :
A. Podpisz na mapie nazwy stref klimatycznych
⇒ Skorzystaj z „mapa klimatów świata”
B. Zaznacz na mapie główne obszary upraw trzech podstawowych zbóż
⇒ skorzystaj z map rolnictwa poszczególnych kontynentów
⇒ użyj symboli do oznaczenia upraw :
 pszenicy //////////////
 ryżu
^^^^^^^^
 kukurydzy +++++++
Stacja 7. Wyjaśnij termin monsun i zaznacz na mapie świata przez zamalowanie ołówkiem obszar jego występowania.
⇒ do wyjaśnienia terminu użyj słownika pojęć geograficznych.
⇒ przy zaznaczaniu skorzystaj z mapy klimatów świata w atlasie
Załącznik nr 3 a
Zboża
Okopowe
/bulwiaste/
Przyprawy
Używki
Pszenica
Ziemniak
Pieprz
Kawa
Ryż
Taro
Szafran
Kakaao
Kukurydza
Bataty
Wanilia
Tytoń
Żyto
Taro
Tymianek
Chmiel
Jęczmień
Jam
Papryka
Sorgo
Cynamon
Proso
Goździk
Owies
Gryka
Włókniste
Warzywa i
owce
Len
Marchew
Konopie
Kapusta
Juta
Cebula
Słonecznik
Bawełna
Pomidor
Herbata
Soja
Agawa
sizalowa
Ogórek
Koka
Oliwka
Truskawka
Rzepak
Jabłko
Oleiste
Cukrodajne
Palma
oleista
Palma
kokosowa
Orzeszki
ziemne
Trzcina
cukrowa
Burak
cukrowy
Klon
cukrowy
Wiśnia
Załącznik nr 3 b
48 mm
inne
24 mm
Łąki i pastw.
Grunty orne
 odmierz na osi poziomej tyle mm ile jest % [np. grunty orne 24%, łąki i pastwiska 48%, inne 28%]
2 678 tys. km2
⇒ wykonaj diagram
korzystając z danych z punktu B.
mln ton
Stacja 3. Wykonaj diagram słupkowy produkcji pszenicy, kukurydzy i ryżu dla USA i Chin
A. Dane do wykonania diagramu znajdziesz w tablicach geograficznych
⇒ tab. „zbiory i plony najważniejszych upraw”
⇒ diagram wykonaj według wzoru
Stacja 4. Które z
Odpowiedź uzasadnij .
A. Wykresy są przedstawiane na ekranie komputera.
przedstawionych na diagramach państw będą eksportowały żywność?
⇒ Przełączanie pomiędzy wykresami przez pojedyncze kliknięcie w nazwę arkusza /Indie, Chiny, Francja, USA / na dolnej listwie okna programu
Excel
Stacja 5. Plony to wielkość zbiorów roślin uprawnych w przeliczeniu na jednostkę powierzchni [np. 54 q/ha lub 54dt/ha ]
 wielkość plonów podaje się w decytonach [dt ] lub inaczej kwintalach [q ]
 1dt = 1q = 100 kg
 jednostką powierzchni jest hektar [ha]
 1ha = 10 000 m2 czyli obszar 100m na 100m
Załącznik nr 3 c
B. Oblicz korzystając z diagramu roczne zbiory rolnika w Japonii i w Indiach przyjmując, że przeciętny rolnik uprawia:
 w Indiach 10 ha ziemi
 w Japonii 8 ha ziemi
⇒ Wzór :
⇒ powierzchnia upraw x plony = zbiory
 zbiory otrzymamy w dt lub q
 wynik należy zamienić na tony przesuwając przecinek o jedno miejsce w lewo lub na kg dodając dwa zera
C. Odpowiedz, który z rolników osiągnął większe zbiory?
Stacja 6. Na podstawie atlasu uzupełnij mapę :
A. Podpisz na mapie nazwy stref klimatycznych
⇒ Skorzystaj z „mapa klimatów świata”
B. Zaznacz na mapie główne obszary upraw trzech podstawowych zbóż
⇒ skorzystaj z map rolnictwa poszczególnych kontynentów
⇒ użyj symboli do oznaczenia upraw :
 pszenicy //////////////
 ryżu
^^^^^^^^
 kukurydzy +++++++
Stacja 7. Wyjaśnij termin monsun i zaznacz na mapie świata przez zamalowanie ołówkiem obszar jego występowania.
⇒ do wyjaśnienia terminu użyj słownika pojęć geograficznych.
⇒ przy zaznaczaniu skorzystaj z mapy klimatów świata w atlasie