Herb i flaga Powiatu Skarżyskiego

www.skarzysko.powiat.pl
Herb i flaga Powiatu Skarżyskiego
Herb Powiatu Skarżyskiego składa się z zaokrąglonej od podstawy renesansowej tarczy, podzielonej w słup.
W polu prawym czerwonym znajduje się srebrny (biały) Odrowąż; w polu lewym błękitnym - podwójny krzyż
złoty.
Herb Powiatu Skarżyskiego jest połączeniem dwóch herbów - herbu „Odrowąż", nawiązującego do tradycji
historycznej regionu (miasta) z herbem reprezentującym województwo świętokrzyskie - godłem benedyktynów
łysogórskich, czyli podwójnym krzyżem patriarchalnym, pochodzącym z Bizancjum, nazywanym też karawaką.
Herb „Odrowąż" - reprezentuje region Powiatu Skarżyskiego.
Uwarunkowania historyczne powstania herbu powiatu skarżyskiego
Wybór tego herbu jest uzasadniony historycznie. Właściciele obu osad: Skarżyska Rycerskiego i Kamiennej
należeli do rodu Odrowążów w średniowieczu i okresie nowożytnym. Również właścicielami wielu innych osad
na terenie powiatu Skarżysko-Kamienna byli przedstawiciele rodu Odrowążów; między innymi miejscowości
Pogorzały, Żyrcin (Rejów), Karsy, Kraśnica. Współwłaścicielami Skarżyska Rycerskiego i pobliskiego Bliżyna
przez długi czas byli Karśniccy herbu Odrowąż. Ze źródeł wynika, że Skarżysko Rycerskie było własnością
Odrowążów już w 1401 roku. W roku 1490 właścicielem tej wsi i młyna zwanego „Possadzay", na prawym
brzegu Oleśnicy był Jan Odrowąż. Natomiast założona nad rzeką Kamienną, na wschód od Bzina kuźnica,
przekształciła się w osadę o nazwie Kamienna, którą w 1662 roku zamieszkiwało 90 osób. Jej dzierżawcami, a
później właścicielami była rodzina Duraczów, której członek Walenty Duracz z Kamiony (Kamiennej), przełożony
nad kopalniami rudy żelaznej, otrzymał w Warszawie l marca 1578 roku szlachectwo i herb Odrowąż, do
którego przyjął go Jan Koniecki. W obydwu głównych osadach, które dzisiaj złożyły się na obecną nazwę miasta
Skarżyska-Kamiennej i Powiatu Skarżyskiego, właścicielami w średniowieczu i epoce nowożytnej byli
członkowie rodu Odrowąż.
Samo wyobrażenie ikonograficzne herbu „Odrowąż" pojawia się stosunkowo późno, bo dopiero w XIV i XV wieku
i ulega ciągłym zmianom. Na pieczęci przedstawiciela tego rodu - Jakuba z Dębna - z połowy XIV wieku, jest to
mały krzyżyk postawiony na zawiasie kotłowej. Karol Górski autor Rocznika „Ród Odrowążów w wiekach
średnich" uważa, że godło Odrowąż ustala się dopiero w XVI wieku. W dokumencie nobilitacji Walentego
Duracza herb Odrowąż został opisany następująco(tłumaczenie polskie): „Tarcza czerwonego koloru, na środku
której ówczesny znak Odroważów, takiego samego imienia, na kształt jakby łuku z częścią strzały w wyższej
części (u góry), łuku z końcem jakby wykrzywionym, jak tu odmalowany rzuca się w oczy". W wieku XV było to
połączenie strzały i zawiasy kotłowej.
Przy rozważaniach nad godłem herbu „Odrowąż", należy zwrócić uwagę na przytoczoną przez W. Krassowskiego
w pracy „Dzieje budownictwa i architektury na ziemiach polskich", Warszawa 1990, ii.85, inskrypcję z imieniem
1
www.skarzysko.powiat.pl
mistrza Simona, budowniczego opactwa wąchockiego i na jego znak kamieniarski znajdujący się w kościele
cysterskim, pochodzący z XIII wieku. Jest to „Odrowąż" w postaci jaką znamy z XVI wieku. Czy jest to tylko
zwykły zbieg okoliczności?
Herb benedyktynów łysogórskich, reprezentuje w herbie Powiatu Skarżyskiego, herb województwa
świętokrzyskiego.
Ten podwójny krzyż jest nierozerwalnie związany z kultem i symboliką relikwii Drzewa Krzyża Świętego. Do
Europy dotarł z Bizancjum w formie relikwiarzy, tak zwanych staurotek, których większa ilość powstała w
Konstantynopolu za panowania cesarza Manuela I Komnena (1143-1180). Do Polski stauroteki dotarły z Rusi i
Węgier. Relikwiarz ten przywiózł do Krakowa król węgierski Stefan V w 1270 roku i podarował go księciu
krakowsko-sandomierskiemu, Bolesławowi Wstydliwemu, który następnie został w latach 1306-1308 przekazany
przez Władysława Łokietka benedyktom łysogórskim. Od tego momentu rozpoczyna się w Polsce kult Drzewa
Krzyża Świętego. Wysunął on klasztor świętokrzyski, fundację księcia Bolesława III Krzywoustego i komesa Woj
sława z lat 1135-1138, na pierwsze miejsce wśród klasztorów polskich. Szczególną pozycję klasztor zdobył za
panowania króla Władysława Jagiełły, który otoczył klasztor szczególną opieką, wprowadzając podwójny krzyż
patriarchalny do heraldyki jagiellońskiej, jako swój osobisty herb.Ze względu na znaczenie klasztoru
benedyktynów łysogórskich w Polsce i jego położenie w sercu regionu (Górach Świętokrzyskich), jego herb
został wybrany do „reprezentowania" województwa świętokrzyskiego w nowym złożonym herbie i stąd także
pojawił się w herbie Powiatu Skarżyskiego.
Flaga jest kolorystycznym odzwierciedleniem barw występujących w herbie: czerwonej, błękitnej, złotej i
srebrnej. Flaga jest leżącym prostokątem o stosunku boków 5:7. Na fladze Powiatu Skarżyskiego zostały
umieszczone dwa barwne pionowe pasy tej samej długości (1/2 długości flagi). Ustawienie pasów odpowiada
kolejności ich występowania w herbie powiatu. Herby na odwrocie flagi będą miały odwrotne ustawienie pól i
godeł. Od strony drzewca znajduje się krzyż złoty w błękitnym polu.
2