Gdzie to jest? - Instytut Globalnej Odpowiedzialności

Gdzie to jest?
Zestaw zawierający scenariusz ćwiczenia, 20 zdjęć zrobionych na różnych
kontynentach oraz wskazówki metodyczne do zajęć z dziećmi ze szkół
podstawowych (klasy IV-VI)
Zestaw zdjęć oraz towarzyszące mu ćwiczenie pozwalają zbadać wiedzę i postawy dzieci wobec
krajów globalnego Południa i ich mieszkańców. Określenie początkowego stanu wiedzy jest
niezbędne do planowania dalszej nauki w oparciu o rzeczywiste potrzeby i zainteresowania dzieci.
Pozwala także na przeciwdziałanie stereotypowemu postrzeganiu globalnego Południa i
przedstawienie zrównoważonego obrazu rzeczywistości krajów Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej.
Wstępna ewaluacja (ang. baseline) umożliwia także sprawdzanie postępów w nauce i ocenę
skuteczności nauczania.
Materiały te są częścią warsztatu ewaluacyjnego pt. Punkt wyjścia. Jak zbadać początkową wiedzę i
postawy dzieci wobec krajów globalnego Południa, ich mieszkańców i ubóstwa na świecie? przeznaczonego
dla uczennic i uczniów ze szkół podstawowych.
Na stronie internetowej przedstawiamy rozszerzoną wersję ćwiczenia, które można potraktować
jako osobne, niezależne ćwiczenie na całą godzinę lekcyjną.
Cele ćwiczenia:
• wzbudzenie zainteresowania uczennic i uczniów innymi krajami oraz ich mieszkańcami –
zarówno w Europie, jak i na innych kontynentach, w szczególności w Afryce,
• pobudzenie dzieci do myślenia i dyskusji o podobieństwach i różnicach między krajami w
Europie i krajami na innych kontynentach,
• zachęcenie do kwestionowania utartych wyobrażeń zarówno o krajach Europy jak i Afryki
czy Ameryki Łacińskiej poprzez ukazanie zaskakujących, niestereotypowych elementów
rzeczywistości tych krajów.
Metody i formy pracy: praca w grupach, praca ze zdjęciami, dyskusja, gra pozycyjna.
Środki dydaktyczne:
• zestaw 20 zdjęć do pobrania,
• lista informacji o tym, gdzie zdjęcia zostały zrobione,
• plansze formatu A4 podpisane kolejno Europa, Afryka i Gdzie indziej oraz plansze z napisami
Zgadzam się i Nie zgadzam się (wszystkie w jednym pliku do pobrania),
• 20 czystych arkuszy papieru formatu A2,
• markery lub flamastry,
• sznurek o długości około 5 metrów,
• karta do zapisywania wyników.
Czas trwania: 30-40 minut
Przebieg ćwiczenia:
1. Przed zajęciami przyklej (np. przy użyciu masy mocującej lub taśmy malarskiej) po jednym
z 20 zdjęć do kolejnych 20 arkuszy papieru, ponumeruj arkusze zgodnie z numeracją zdjęć
na liście. Możesz także wykorzystać do ćwiczenia wybrane zdjęcia z zestawu.
2. Rozmieść arkusze w klasie np. na ławkach, podłodze, ścianach, tablicach itp., tak, aby
grupy dzieci miały do nich łatwy dostęp i mogły się między nimi swobodnie przemieszczać.
3. Poproś uczniów, aby dobrali się w grupy liczące od 3 do 5 osób - w zależności od
okoliczności i liczebności klasy. Powiedz im, że w stworzonych przez siebie grupach będą
1
dyskutować i podejmować decyzje.
4. Wyjaśnij uczniom i uczennicom, że za chwilę obejrzą zdjęcia zrobione w różnych miejscach
na świecie. Ich zadaniem będzie zdecydowanie, czy zdjęcia zostały wykonane w Europie,
Afryce czy może jeszcze gdzie indziej. Decyzję dotyczącą każdego zdjęcia podejmą jako
grupa, a odpowiedź zaznaczą na arkuszu obok zdjęcia – postawią literkę „A”, jeśli uznają,
że zdjęcie zostało zrobione w Afryce, literkę „E” - jeśli w Europie lub literki „GI” - jeśli gdzie
indziej, w krajach na innych kontynentach. Aby wszystko było jasne, podnieś kolejno 3
plansze z napisami „Europa”, „Afryka” i „Gdzieś indziej”, po czym umieść je w widocznym
miejscu (np. przyczep do ściany albo tablicy).
5. Zapowiedz dzieciom, że mają 2 minuty na omówienie w grupie każdej fotografii: jak myślą,
gdzie została zrobiona? Zachęć ich, aby przedyskutowali, co widać na zdjęciu, co może
być poza kadrem zdjęcia (czego nie widać) i co się na nim dzieje, a następnie, aby podjęli
grupową decyzję, gdzie zdjęcie zostało zrobione. Potem, zgodnie z decyzją, niech
zaznaczą na arkuszu papieru obok zdjęcia (nie na zdjęciu) literki „A”, „E” lub „GI”. Wyjaśnij,
że kiedy dana grupa skończy omawiać jedno zdjęcie, zostawia je na miejscu, a sama
przechodzi do kolejnego zdjęcia, tak, aby zaznaczyć swoje odpowiedzi na wszystkich
arkuszach.
6. Rozdaj każdej z grup po jednym markerze lub flamastrze i ogłoś początek ćwiczenia.
7. Monitoruj czas i w razie potrzeby koordynuj pracę między grupami, tak, aby nie tłoczyły się
przy jednym zdjęciu i zdążyły obejrzeć i oznaczyć wszystkie zdjęcia.
8. Gdy skończą, na forum całej grupy policzcie liczbę głosów oddanych na „Europę”, „Afrykę”
lub „Gdzie indziej”. Zapisz wyniki na karcie.
9. Omawiając każde ze zdjęć zapytaj dzieci, dlaczego sądzą, że mogło być zrobione w
Afryce, Europie lub gdzie indziej. Warto zadawać pytania typu: „Jak sądzicie, dlaczego
niektóre grupy uznały, że to zdjęcie zrobiono w…” – w ten sposób wybory pozostają
anonimowe i unikamy sytuacji, w której poszczególne dzieci mogłyby poczuć się
zakłopotane lub zawstydzone. Nie komentuj wypowiedzi dzieci. Podkreśl, że zdjęcia można
interpretować na wiele sposobów i zwracać w nich uwagę na różne rzeczy.
10. Dobrym pomysłem jest wykorzystanie skali do wyrażania, w jakim stopniu zgadzamy się z
danym twierdzeniem. Rolę takiej skali może pełnić rozciągnięty na podłodze sznurek, na
którego przeciwległych końcach kładziemy plansze z napisami „Zgadzam się” oraz „Nie
zgadzam się”. Następnie wypowiedz stwierdzenie np. „To zdjęcie przedstawia miejsce w
Afryce” i poproś, aby uczniowie i uczennice ustawili się na na linii wyznaczonej przez
sznurek w wybranym przez siebie miejscu, wskazując w ten sposób, w jakim stopniu
zgadzają się lub nie zgadzają z usłyszanym stwierdzeniem. Zapytaj czy któreś z dzieci
chciałoby podać argumenty przemawiające za takim wyborem. Zachęcaj dzieci do
wypowiadania swoich opinii na forum klasy.
11. Kończąc omawianie poszczególnych zdjęć powiedz dzieciom, gdzie zostały zrobione,
korzystając z informacji z listy opisów do zdjęć.
12. Podziękuj dzieciom za udział w ćwiczeniu.
Wskazówki metodyczne
• Monitorując pracę w grupach, w miarę możliwości zachęcaj każde dziecko do
wypowiedzenia się, dając mu do zrozumienia, że jego uwagi są ważne. Zachęcaj grupę,
aby wysłuchała wypowiedzi wszystkich osób i wspólnie podjęła decyzję, gdzie dane zdjęcie
było zrobione.
• Jeśli widzisz, że dana grupa ma trudności z omawianiem zdjęć, zachęć ją do rozmowy,
zadając otwarte, nie sugerujące odpowiedzi pytania, np. „Jak sądzicie, gdzie to może być?
2
•
Dlaczego tak sądzicie? Co widzicie na zdjęciu?”. Możesz także ośmielić dzieci powtarzając
lub parafrazując ich komentarze.
Zachęcaj dzieci do wyrażania swoich opinii na forum klasy, powstrzymaj się natomiast od
wywoływania ich do odpowiedzi w przypadku, kiedy nie są na to gotowe.
Jeśli są Państwo zainteresowani nieodpłatnym wypożyczeniem zestawu do warsztatu
ewaluacyjnego lub współpracą z IGO przy przeprowadzeniu warsztatu w Państwa szkole, instytucji
lub organizacji, prosimy o kontakt na adres [email protected].
Materiał sfinansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach konkursu "Szkoła z
pasją". Publikacja wyraża wyłącznie poglądy Instytutu Globalnej Odpowiedzialności i nie może być
utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Instytut Globalnej Odpowiedzialności (IGO)
Adres korespondencyjny: ul. Bachmacka 1/11, 02-647 Warszawa
Biuro: ul. Nowy Świat 23/25 lok. 54, 00-029 Warszawa
e-mail: [email protected]
www.igo.org.pl
www.silnepoludnie.pl
3