Co ważne, a co ważne nie jest

__________________________________________________________________________
Temat: „Co ważne, a co ważne nie jest”1 – lekcja wychowawcza poświęcona problematyce
wartości w oparciu o film Wojciecha Smarzowskiego „Wesele”.
Opracowanie: Dawid Bałutowski
Etap edukacyjny: gimnazjum, liceum
Czas: 2 – 4 godziny lekcyjne (najlepiej bez odstępu czasowego) – w zależności od tego, czy film oglądamy z
uczniami (zalecane), czy zadajemy do obejrzenia w domu.
Cele:
- Uwrażliwienie na rolę świadomości własnego systemu wartości w życiu każdego człowieka
- Uświadomienie sobie własnej hierarchii wartości, ich znaczenia i źródeł
- Odnajdywanie realnych przykładów realizacji ważnych wartości w życiu codziennym
- Kształtowanie postawy otwartości i tolerancji dla różnych systemów wartości
Metody pracy:
- projekcja filmu
- pogadanka
- dyskusja grupowa
- praca indywidualna z kartami wartości
- praca w podgrupach
- burza mózgów
Środki dydaktyczne:
- film „Dekalog cz.1” Krzysztofa Kieślowskiego
- arkusze papieru typu flipchart
- „karty wartości” (komplet 60 kart dla każdego ucznia)
- karta pracy – „znaczenie wartości”
Przebieg lekcji:
Część I
Nauczyciel uprzedza uczniów, że będą oglądać film Wojciecha Smarzowskiego pt. „Wesele”. Sugerujemy,
żeby w trakcie projekcji uczniowie, w miarę możliwości, skoncentrowali się na postawach bohaterów, ich
zachowaniach, oraz wartościach, które te zachowania ujawniają.
1. Następuje projekcja filmu (istnieje też możliwość, ze uczniowie obejrzą film wcześniej,
w domach).
2. Po projekcji następuje wstępne dyskusja mająca na celu odreagowanie emocjonalne i uchwycenie
pierwszego, globalnego odbioru filmu przez uczniów. Nauczyciel zaczyna od zadania pytania
o emocje:
- „Jakie emocje towarzyszyły wam w trakcie oglądania tego filmu?”
1
Tytuł lekcji zaczerpnięty z tytułu piosenki hip hopowego zespołu Wzgórze Ya – Pa - 3
Wszystkie pojawiające się emocje zapisujemy na tablicy lub papierze flipchart. W razie konieczności
dopytujemy o źródła emocji („Kto wywołał twoją złość?”, „Z jakiego powodu poczułaś smutek?”
itp.). Nie oceniamy i nie selekcjonujemy emocji, nawet, jeśli wydają nam się nieadekwatne.
3. Pytamy uczniów o problemy, jakie ten film dotykał, o czym mówił? Jeśli w trakcie dyskusji padnie
słowo wartości to świetnie, jeśli nie dodajemy od siebie i uprzedzamy uczniów, że dalszą część zajęć
chcemy poświęcić właśnie temu zagadnieniu. Pytamy uczniów o to jak rozumieją słowo „wartości”.
Uprzedzamy, że naszą definicję podamy w dalszej części zajęć. Następnie zadajemy pytanie o to, w
jaki sposób poznajemy system wartości innych osób. Najprawdopodobniej uczniowie zauważą, że o
wartościach mogą mówić świadectwa innych (koleżanka mówi o Wojtku „Na nim zawsze można
polegać”), własne deklaracje („jestem szczerą osoba, to dla mnie bardzo ważne”), jak również nasze
działania (Bartek pomaga nam
w każdej sytuacji gdy go o to prosimy, dotrzymuje słowa, nie zdradza tajemnic = lojalność to jedna z
realizowanych przez niego wartości.”) To rozróżnienie będzie wprowadzeniem do dalszych działań.
Czas trwania części I: 120 min. (wraz z projekcją filmu)
Część II
Nauczyciel może powiedzieć: „Nasze wartości i nasze działania, które wskazują na wartości są bardzo
ważnymi elementami naszego obrazu siebie i obrazu nas w oczach innych. Każdy z nas chciałby uchodzić za
szczerego, oddanego, odważnego, mądrego itp. A te cechy to nic innego jak odwołanie do naszych
wartości. Podobnie, kiedy opisujemy innych, zwykle odnosimy się do wartości, np. „On jest taki odważny”,
„Ależ ona mądra”, „Chciałabym być taka otwarta jak Gosia” itp. Nawet kiedy opisujemy czyjeś zachowania,
gdzieś w tyle głowy mogą one również odnosić się do systemu wartości, np.: „Wojtek jak zwykle nie chciał
pożyczyć mi pieniędzy, chociaż wiem, ze ma ich aż nadto” (to sknera = wartości materialne są dla niego
ważne); „Ania codziennie przychodzi w nowej kiecce do szkoły” (modnisia = wygląd zewnętrzny jest dla niej
wartością); „Bartek kłócił się ze mną na zabój, do końca, chociaż wiedział, że nie ma racji.” (uparciuch =
nieustępliwość/ rywalizacja/ posiadanie racji są dla niego wartościami). Uwaga: te interpretacje mogą być (i
często są) błędne. Pojedyncze zachowanie wcale nie świadczy ani o naszych cechach charakteru ani o
wartościach w które wierzymy. Ale niestety w codziennym życiu społecznym takich właśnie interpretacji
dokonujemy bez przerwy (pani źle mnie obsłużyła w sklepie = pani jest niemiła). W psychologii nazywamy
ten mechanizm „podstawowym błędem atrybucji”.
1. Nauczyciel zaprasza uczniów do przyjrzenia się Wiesławowi Wojnarowi, bohaterowi granemu w
filmie „Wesele” przez Mariana Dziędziela. Na tablicy lub kartce flipchart rysuje poniższa tabelę:
WARTOŚCI DEKLAROWANE
WARTOŚCI REALIZOWANE
Wartość:
Trop:
Wartość:
Trop:
Wartość:
Trop:
Wartość:
Trop:
Zadanie można wykonać na forum z uczniami lub (ciekawsza wersja) podzielić ich na kilkuosobowe
podgrupy (używając jako kryterium kolorowych kamyczków, naklejek, cukierków lub innych
drobiazgów). W podgrupach uczniowie opracowują tabelę, a potem dzielą się efektami pracy na
forum w formie dyskusji. Poleceni może wyglądać następująco:
„Przez najbliższe 10 minut skupimy się na Wiesławie Wojnarze, ojcu Kaśki i zastanowimy się jakie
wartości ta postać realizuje, a jakie deklaruje. Macie przed sobą tabele, która składa się
z dwóch kolumn. Po prawej stronie znajdują się wartości deklarowane. Chodzi o te wartości, o
których Wojnar mówi wprost, że są dla niego ważne, albo które w świadomy sposób chce pokazać
swoim zachowaniem. W tabelę wpisujecie nazwę danej wartości, a w kategorii „trop” wpisujecie
dowód, że ta wartość została zadeklarowana (chodzi o konkretną scenę z filmu; może to być
wypowiedź Wojnara, jego zachowanie, gest). W drugiej kolumnie wpisujecie wartości, których
bohater nie deklaruje publicznie, a chcąc nie chcąc ujawnia albo swoimi słowami, albo
zachowaniem. I tę część tabeli wypełniamy analogicznie.”
Po wykonaniu zadania zbieramy efekty na forum i dyskutujemy z uczniami nad różnicami – jak mnie
widzą a za jakiego chcę uchodzić.
Wskazówka: Wartości realizowane, takie jak dobra materialne, prestiż, utrzymywanie pozorów, kontrola,
dominacja itp. są w zachowaniu bohatera na tyle wyraźne i częste, że ich wyłapanie nie powinno nastręczyć
uczniom większych trudności. Gdyby pojawiły się problemy z wychwyceniem wartości deklarowanych,
nauczyciel może puścić uczniom raz jeszcze wybrane fragmenty filmy, gdzie te deklaracje padają wprost:
Uzupełnić…
2. Nauczyciel przypomina uczniom, że system wartości składa się na nasz obraz siebie i obraz naszej
osoby w oczach innych. „Istnieje koncepcja, która nazywa się Okno Johari, która mówi, że wiedza o
sobie składa się z 4 rodzajów informacji:
- jest ARENA, czyli wiedza publiczna – informacje o mnie, o których wiem i ja i moje otoczenie (np.
co lubię, jak się ubieram, informacje o mnie, których udzielam innym)
- jest FASADA, czyli obszar mojej niewiedzy – ja tego o sobie nie wiem, ale inni to widzą (to mogą
być moje małe wady, do których nie chce przyznać się przed sobą, a dostrzegają je inni, moje
słabości, reakcje jakie budzę w innych, pewne nawyki, których nie jestem świadomy)
- są KULISY, czyli moja osobista wiedza – to wszystko co wiem o sobie, a nie dzielę się z innymi (to
mogą być moje lęki i obawy, marzenia, refleksje na temat innych, mocne strony lub wady, których
nie ujawniam)
- i jest też MARTY PUNKT, czyli obszar wiedzy o mnie, którego nie znam zarówno ja sam, jak i inni
(może dotyczyć np. cech, które jeszcze się nie ujawniły, funkcjonowania w rolach, jakich jeszcze nie
pełnimy – np. jakim będę ojcem, pracownikiem, zachowań w sytuacjach, z którymi nie mieliśmy do
czynienia – jak się zachowam, gdy zobaczę, ze ktoś tonie i wzywa pomocy – mogę deklarować, że
pomogę, ale dopóki nie znajdę się w takiej sytuacji czy mogę być tego pewien?).
Dla zdrowego, spójnego funkcjonowania ważne jest, aby pomiędzy tymi obszarami nie było dużych
sprzeczności, oraz aby nieustannie poszerzać obszar FASADY (np. prosząc znajomych, rodzinę o
informacje zwrotne, pytając co o nas myślą itp.).
Teraz mam dla was propozycję, żebyście stworzyli sobie okazje do lepszego poznania siebie i
rzucenia światła na waszą FASADĘ. W lewym górnym rogu napiszcie swoje imię i nazwisko lub
pseudonim pod którym znają was wasi koledzy. Następnie podajcie kartkę osobie, która siedzi po
waszej prawej stronie (zakładamy, że siedzimy w kręgu). Ta osoba wpisuje jakąś wartość, której
istnienie zauważyła u właściciela kartki oraz „trop” czyli konkretna sytuację (to co ta osoba zrobiła
lub powiedziała), która by to potwierdzała wg wzoru:
„Myślę, że ważny jest dla ciebie……, ponieważ pamiętam/ wiem…..”
Np. „Myślę, że ważna jest dla ciebie otwartość ponieważ pamiętam, jak dwa miesiące temu
powiedziałaś mi co o mnie myślisz i myślę, że było to szczere.”
„Myślę, że ważna jest dla ciebie obrona słabszych, ponieważ pamiętam, że kiedy na w-fie chłopcy
śmiali się z Bartka ty stanąłeś w jego obronie”.
Po wpisaniu jednej informacji przekazujemy kartkę dalej w prawo i następna osoba wpisuje swoje
komentarze. Ćwiczenie kończy się, gdy wszyscy otrzymają powrotem kartki, które zostały przez nich
podpisane.”
Apelujemy do uczniów, żeby ćwiczenie potraktowali z największą powagą (takie informacje zwrotne
mogą być bardzo ważne dla osoby, która je otrzymuje), żeby przemyśleli swoje wypowiedzi i nie
traktowali ich jako okazji do żartów, czy złośliwości (w klasach o dużym poziomie rywalizacji, silnie
skonfliktowanych odradzałbym realizację tego ćwiczenia).
Ćwiczenie można omówić na forum, jeśli ktoś chce się podzielić doświadczeniami albo tym, co
koledzy i koleżanki napisali na jego kartce, ale można też nie omawiać tylko poprosić uczniów o to,
żeby powrócili do tych kartek w domu i przemyśleli je – co dla mnie jest oczywiste, co nowe i
zaskakujące, ile o sobie wiem, a ile nie, jak otwarcie rozmawiam z kolegami i koleżankami w klasie
na temat tego jak się nawzajem odbieramy, czy to co myślę o sobie i swoich wartościach jest spójne
czy sprzeczne z tym, co myśli o mnie klasa?
Na pewno warto zadać pytanie czy ktoś poczuł się urażony albo którejś wypowiedzi nie zrozumiał,
żebyśmy mieli okazję wyklarować ewentualne niejasności jeszcze w trakcie zajęć.
Czas trwania części II: 45 minut
Część III
Po etapie pracy nad FASADĄ zapraszamy uczniów do chwili refleksji nad ARENĄ i KULISAMI oraz
indywidualnego przyjrzenia się własnym systemom wartości. Przed wykonaniem ćwiczenia możemy
przekazać im następujące informacje:
„Wartości to pewne przekonania silnie związane z naszymi emocjami, a dotyczące tego, co dla nas
ważne i cenne, dokąd chcemy zmierzać, w co wierzymy i za co jesteśmy skłonni wiele oddać. U
wielu osób z wiekiem przekonania te zaczynają tworzyć w miarę spójny system, który nazywamy
systemem wartości – czyli zespół wartości uporządkowanych według stopnia ważności. Świadomość
własnego systemu wartości jest niezwykle ważna, gdyż to one wyznaczają główne kierunki naszych
działań w dorosłym życiu – wybór pracy, rodziny, grupy przyjaciół, sposobu spędzania wolnego
czasu. Osoby cierpiące na różnego rodzaju dolegliwości psychiczne, mające problem z
odnalezieniem się w życiu, nieszczęśliwe w związkach, czy cierpiące z powodu wypalenia
zawodowego to często osoby, które gdzieś po drodze pogubiły swój system wartości – albo nie
realizują go tak, jak by chciały, albo wręcz nie uświadamiają go sobie, zapomnieli co dla nich ważne,
stąd poczucie wszechogarniającej pustki.”
1. Każdemu w klasie rozdajemy Karty Wartości. Komplet dla każdego ucznia składa się z:
- 5 kart nagłówków
- 50 kart wartości (nazwa wartości i krótki opis na każdej)
Dodatkowo nauczyciel dysponuje kilkunastoma (lub więcej) kartami „joker”.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Uczniowie pracują indywidualnie. Zachęcamy ich do wyciszenia, nie zajmowania się tym, co robią
koledzy, koncentracji na sobie i swoich kartach (można na przykład wprowadzić krotką relaksację –
wizualizację, albo ćwiczenie oddechowe).
Każdy z uczniów znajduje w swoim zestawie kart nagłówki: „wysoko cenię”, „nisko cenię”, „rzadko
cenię”, „często cenię”, „czasami cenię”. Rozkłada je przed sobą na ławce tworząc 5 kolumn.
Następnie zadaniem uczniów jest przyporządkowanie 50 kart z nazwami wartości do odpowiedniej
kategorii, zgodnie ze swoim poczuciem i sposobem myślenia o sobie. Uczniowie mogą mieć
problem z rozróżnieniem znaczenia karty wysoko cenię od często cenię. Nie wyjaśniamy różnicy,
sugerujemy, żeby uczniowie podążali za intuicyjnym rozumieniem różnic. Natomiast jeśli któraś z
kart wartości jest niezrozumiała tłumaczymy dokładnie o jaką wartość chodzi. Dodatkowo
tłumaczymy, że zadanie polega na określaniu stopnia znaczenia wartości dla danej osoby, a nie
stopnia jej posiadania (tzn. na przykład ważne, że samoocena jest dla mnie bardzo ważną wartością
i przyporządkowuję ją do „wysoko cenię” nawet, jeśli uważam, że moja samoocena jest niska).
Nauczyciel posiada również karty joker. Mówi uczniom, że jeśli będą odczuwali wyraźny brak jakiejś
ważnej wartości, można zgłosić się do niego po kartę joker, gdzie uczeń wpisuje swoją,
nieuwzględnioną w kartach, wartość. Jeśli jednak wykorzysta ją w swoim zestawie musi odrzucić na
jej miejsce wybraną oryginalną kartę wartości. Na ten etap zadania dajemy uczniom 20 minut.
Kolejnym etapem pracy jest podzielenie wartości na równe grupy. Nauczyciel może powiedzieć:
„Widzę, że rożnie podzieliliście swoje wartości. Gdzieniegdzie jest ich więcej, gdzieniegdzie mniej.
W życiu często jest jednak tak, że trzeba dokonywać wyborów, że nie da się uwzględnić wszystkiego
co byśmy chcieli i podążyć jedna drogą, zostawiając inną za sobą. Jak to jest, kiedy rezygnujemy z
pewnych wartości na rzecz innych. Waszym zadaniem teraz jest podzielić wasze wartości raz
jeszcze, ale tak, żeby w każdej kategorii znalazło się ich po 10.” Na ten etap pracy uczniowie
poświęcają 10 minut.
Teraz interesują nas tylko wartości, które zostały przyporządkowane do kategorii „wysoko cenię”.
Zadaniem uczniów jest uszeregować te wartości pod względem znaczenia – od najważniejszej do
najmniej ważnej. 5 minut
Kiedy uczniowie już uszeregują swoje wartości mówimy, że będziemy teraz dokładniej zajmować się
pięcioma pierwszymi. Rozdajemy karty pracy „Znaczenie wartości” i prosimy o ich wypełnienie. Na
nich uczniowie wypisują 5 najważniejszych wartości i odpowiadają na dwa pytania :
- Co konkretnie znaczy dla ciebie ta wartość? (np. rodzina – to tylko rodzice, czy może też dalecy
kuzyni i ich zwierzęta; tolerancja – jakich obszarów dotyczy, co to znaczy tolerować itp.)
- W jaki sposób w codziennym życiu troszczę się o realizację tej wartości? (co robię, żeby o nią dbać,
np.: środowisko – mogę segregować śmieci, zwracać uwagę znajomym na nieekologiczne
zachowania, wspierać akcje ekologiczne, pisać ulotki itp.) 15 min.
Zakończeniem pracy jest sesja wniosków, którą można poprowadzić na kilka sposobów:
- uczniowie w parach dzielą się swoimi doświadczeniami z tego ćwiczenia
- uczniowie dyskutują w podgrupach
- uczniowie dyskutują na forum
Przydatne pytania do omówienia:
- Jak się czułem w tym ćwiczeniu?
- Co było dla mnie łatwe, a co trudne?
- Czym poszczególne etapy różniły się od siebie?
- Jak się czuję, kiedy musze zrezygnować z mojej wartości?
- Co mnie zadziwiło/ zaskoczyło w tym ćwiczeniu?
- W jakim stopniu na co dzień myślę o swoich wartościach?
- Czy wszyscy mamy podobne systemy wartości, czy może się różnimy? W jaki sposób?
- Możemy też poprosić uczniów (ale tylko chętnych) o podzielenie się tym, co napisali na kartach
pracy „Znaczenie wartości”. 15 min.
Czas trwania części III: 60 minut
Zadanie domowe
„Podzielcie się na zespoły czteroosobowe. Najlepiej w taki sposób, żebyście mogli spotykać się po lekcjach
albo kontaktować się elektronicznie. Zbierzcie w tych podgrupach po 5 najważniejszych wartości, jakie
każdy z was wybrał w ostatnim ćwiczeniu. Wybierzcie z nich wszystkich 5, które najczęściej się powtarzały
(jeśli będziecie chcieli, może być ich więcej). Waszym zadaniem będzie stworzenie tekstu piosenki hip
hopowej (albo wiersza), w której/ którym pojawi się tych 5 wybranych przez was wartości. Powodzenia i
miłej zabawy!”
Karty wartości (do wycięcia jeden komplet dla każdego ucznia)
WYSOKO CENIĘ
NISKO
CENIĘ
RZADKO CENIĘ
CZĘSTO
CENIĘ
CZASAMI CENIĘ
JOKER
……………
JOKER
JOKER
……………
……………
JOKER
JOKER
……………
……………
JOKER
JOKER
……………
……………
JOKER
JOKER
……………
……………
WŁADZA
INTYMNOŚĆ
Kontrolowanie innych, narzucanie swojej woli,
decydowanie za innych
Bliskość, uczuciowość, pokrewieństwo dusz
SPRAWIEDLIWOŚĆ
SZCZEROŚĆ
Równe możliwości dla wszystkich, szacunek dla
praw innych
Prawdomówność, otwartość, bezpośredniość
TOLERANCJA
ODWAGA
Szacunek dla innych, akceptacja różnic,
odmienności
Podejmowanie wyzwań, przezwyciężanie strachu, siła
wewnętrzna
AUTENTYCZNOŚĆ
WYBACZANIE
Bycie w zgodzie ze swoimi przekonaniami,
uczciwość wobec siebie
Zdolność godzenia się, zapominania, niewypominania krzywd
POKÓJ
ŚRODOWISKO
Życie w zgodzie z innymi, rozwiązywanie sporów,
świat bez agresji
Szacunek dla natury, troska o środowisko i otoczenie
AKTYWNOŚĆ
POCZUCIE WARTOŚCI
Troska o kondycję i ciało, siła, wypróbowywanie
własnych granic
Szacunek do siebie, akceptacja siebie, pewność własnego
znaczenia
WIEDZA
PRZYGODA
Rozwój intelektualny, ciekawość, nauka, chęć
zrozumienia
Wyzwania, poszukiwanie nowych przeżyć, sytuacji, miejsc i ludzi
KREATYWNOŚĆ
ROZWÓJ OSOBISTY
Twórczość, nowe pomysły, inicjatywy, chęć
zmieniania i usprawniania
Chęć pracy nad sobą, stawania się lepszym, poznawania siebie
RÓWNOWAGA
ROZWÓJ DUCHOWY
Wewnętrzny spokój, kontrola emocji, brak
Religijność, wiara w wyższe siły, w sens i cel naszego życia
wewnętrznych konfliktów
BYCIE W GRUPIE
UGODOWOŚĆ
Chęć bycia lubianym przez innych, bycie z innymi,
przynależność
Zgadzanie się z innymi, łagodzenie konfliktów, takt i grzeczność
WSPÓŁPRACA
ALTRUIZM
Chęć i radość z pracy z innymi, realizacja
wspólnego celu
Poświęcanie się dla innych, opiekuńczość, troska
MIŁOŚĆ ROMANTYCZNA
PRZYJAŹŃ
Romantyczne uczucie do drugiej osoby, oddanie,
pożądanie
Bliskie związki, długotrwałe znajomości, pielęgnowanie relacji
POSŁUSZEŃSTWO
SZACUNEK
Wypełnianie poleceń, brak buntu, szacunek dla
autorytetów
Okazywanie respektu, bycie grzecznym, kulturalnym,
wychowanie
TRADYCJA
BEZPIECZEŃSTWO
Przywiązanie do tradycji, norm i zwyczajów, chęć
ich utrzymania
Życie bez ryzyka, wolność od zmartwień i obaw, opieka innych
STABILNOŚĆ
PORZĄDEK
Niechęć do zmian, przewidywalność, brak
niespodzianek
Czystość, schludność, kontrola nad zadaniami, wszystko w
swoim czasie
SAMODYSCYPLINA
WYTRWAŁOŚĆ
Kontrola nad sobą, opanowanie, sumienność,
niezawodność
Zdolność długotrwałego wysiłku bez zniechęcenie, upór,
nieustępliwość
ROZSĄDEK
MOTYWACJA
Rozwaga, logika, przemyślane decyzje, racjonalizm
Zdolność motywowania siebie i innych, realizacji celów,
zaangażowanie
ZDROWIE
RADOŚĆ
Troska o fizyczne samopoczucie, kondycja, dieta,
ćwiczenia
Humor, dobre samopoczucie, cieszenie się nawet drobiazgami
ZABAWA
DOBROBYT
Dobra zabawa, rozrywki, spontaniczność, umilanie
sobie dnia
Bogactwa materialne, pieniądze, gadżety, posiadanie
RODZINA
WYGLĄD
Troska o rodzinę, poświęcanie jej czasu, liczenie
się z nią
Dbanie o wizerunek, zwracanie uwagi na wygląd, ubranie
WOLNOŚĆ
ESTETYKA
Niezależność od innych, decydowanie o sobie
Piękno, artyzm, sztuka
SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA
AKTYWNOŚĆ
Wspólnoty, sąsiedzi, grupy działające w najbliższej
okolicy
Działanie, zaangażowanie w różne dziedziny życia
KOMPETENCJE
WYNIKI
Umiejętności, skuteczność, bycie dobrym w tym,
co się robi
Nastawienie na efekty, osiąganie sukcesu,
RYWALIZACJA
INTELEKT
Bycie lepszym od innych, radość z pokonywania
innych
Posiadanie wiedzy, uznanie jako ekspert, duma ze zdolności
intelektualnych
UWAGA INNYCH
AUTORYTET
Potrzeba uznania, docenienia, zauważenia
Mieć wpływ na innych, bycie liderem, liczenie się
Znaczenie wartości
Nazwa wartości:
- Co konkretnie znaczy dla mnie ta wartość?
- W jaki sposób w codziennym życiu troszczę się o realizację tej wartości?
Nazwa wartości:
- Co konkretnie znaczy dla mnie ta wartość?
- W jaki sposób w codziennym życiu troszczę się o realizację tej wartości?
Nazwa wartości:
- Co konkretnie znaczy dla mnie ta wartość?
- W jaki sposób w codziennym życiu troszczę się o realizację tej wartości?
Nazwa wartości:
- Co konkretnie znaczy dla mnie ta wartość?
- W jaki sposób w codziennym życiu troszczę się o realizację tej wartości?
Nazwa wartości:
- Co konkretnie znaczy dla mnie ta wartość?
- W jaki sposób w codziennym życiu troszczę się o realizację tej wartości?