Marian Chwastniewski Stowarzyszenie Twórcze i Edukacyjne Wyspa

Marian Chwastniewski
Stowarzyszenie
Twórcze i Edukacyjne
Wyspa
WYSPA ODKRYĆ A WYSPA ZAGADEK
• Laboratorium ma na celu wdroŜenie autorskiego
programu pedagogicznego WYSPA rozwijającego
postawy twórcze i badawcze dzieci. W zakres
tego projektu wchodzą równieŜ prace
problemowe związane z Ogólnopolskim Konkursem
Twórczego UŜywania Umysłu WYSPA ZAGADEK.
Laboratorium Edukacyjno-Twórcze WYSPA
ODKRYĆ w Sopocie
a Ogólnopolski Konkurs
Twórczego UŜywania Umysłu Wyspa Zagadek
1. ZałoŜenia organizacyjne konkursu Wyspa
Zagadek
2. Wybór opiekunów szkolnych
Deklaracja dyrekcji
i tworzenie listy zgłoszeń do konkursu
3. Praca nad zagadnieniami problemowymi
4. Warsztaty twórcze w Laboratorium Edukacyjno Twórczym w Sopocie
5. Jak ma pracować nauczyciel w szkole nad realizowanymi
zagadnieniami ?
WYSPA ZAGADEK –
OGÓLNOPOLSKI KONKURS TWÓRCZEGO UśYWANIA UMYSŁU
Dlaczego doszło do powstania autorskiego konkursu WYSPA
ZAGADEK?
• Zakładam, Ŝe dziecko posiada podstawy do własnego
interpretowania świata i posiada takŜe prawo do popełniania
błędów.
• Dzięki temu moŜe odwołać się do wiedzy osobistej i uzyskać
aprobatę dla własnych interpretacji i opinii. Niestety nie ma ono
najczęściej takiej moŜliwości w szkole.
• PoniewaŜ pracowałem w szkole ponad 20 lat miałem okazję
zauwaŜyć, jak taka zmiana zachodzi i jak z ciekawego świata
dziecka wyrasta osoba, która nie jest nim zainteresowana.
• Konkurs to jedna z moŜliwości podtrzymania ognia fascynacji
światem. Daje on nauczycielowi narzędzie do tworzenia
własnego modelu pracy z dzieckiem i doskonalenia swojego
warsztatu, a rodzicom pozwala na uzyskanie większej wiedzy
o moŜliwościach dziecka.
WYSPA ZAGADEK –
OGÓLNOPOLSKI KONKURS TWÓRCZEGO UśYWANIA UMYSŁU
• ZauwaŜyłem w trakcie mojej pracy pedagogicznej, Ŝe tzw.
konflikt poznawczy jest najlepszą formą wprowadzenia w świat
wiedzy i umieściłem w zestawach kwalifikacyjnych w pierwszym
etapie pytania typu:
• Dlaczego palce u nóg są krótsze niŜ u rąk?
Dzieciom przypadło to do gustu i dzięki tego typu pytaniom
uzmysłowiło takŜe nauczycielom i rodzicom, Ŝe rozwiązywanie
zadań problemowych moŜe przynieść radość i prawdziwe
zaangaŜowanie.
• Dzięki zainspirowaniu twórczym myśleniem dochodzi takŜe do
rozwijania zdolności uczenia się. Konkurs jest bowiem projektem,
w którym przekłada się na język praktyki idee aktywizacji ucznia
i pogłębiania jego zainteresowań.
WYSPA ZAGADEK
• Konkurs Wyspa Zagadek daje nauczycielowi do ręki znakomite
narzędzie, a dzięki zadaniom problemowym moŜe doprowadzić do
sytuacji edukacyjnej, w której uczeń (o ile zechce) zaczyna
uruchamiać własne działania.
Uczniowie nie piszą prac konkursowych na ocenę
i waŜniejszy w tym wypadku staje się proces dochodzenia
do własnych przypuszczeń niŜ najlepsza, ale skopiowana myśl.
Zdolność myślenia rozwija się powoli i najistotniejsze jest,
jak uczynić z niego najwaŜniejszy instrument w procesie uczenia
się.
• Proponowane przeze mnie w konkursie drogi nauczania
i uczenia się powinny doprowadzić do napisania pracy
z wykorzystaniem własnych doświadczeń.
WYSPA ZAGADEK
• W roku 2008 otrzymaliśmy 1200 prac konkursowych. Do
finałów krajowych VIII konkursu zakwalifikowaliśmy 54 uczniów
z całej Polski.
• Nagrodą dla laureatów konkursu był wyjazd do Szwecji do
Ośrodka Doświadczeń i Kształcenia Twórczego Kreativum.
• Tematem przewodnim tegorocznych finałów krajowych były
zagadnienia związane z czasami 500 lat temu.
• Uczestnicy mieli między innymi zaprojektować grę opartą na
zaprezentowanych materiałach albo rozpoznać z kontekstu
znaczenia poszczególnych działań wybranych bohaterów.
• Oto refleksje
uczestników finałów:
Przedtem zupełnie nie zdawałam sobie z tego sprawy,
Ŝe wystarczą proste pytania, Ŝeby zajrzeć w głąb siebie.
•
- Po tym konkursie czuję się niezwykle. Jestem pewna,
Ŝe taki konkurs nigdy się nie powtórzy. Liczę jednak,
Ŝe będę miała szansę wziąć w nim po raz kolejny udział.
•
- Konkurs ten uczy nas innego spojrzenia na świat,
na otoczenie, na ludzi i na siebie.
ZauwaŜyłam, Ŝe wszystko tu jest z całkiem innej perspektywy.
•
•
- To najlepszy konkurs, w którym brałam udział.
- Konkurs ten traktuję jako wielką przygodę Ŝycia i zagadkę.”
Kilka porad przed wyprawą na Wyspę Zagadek
Konkurs Wyspa Zagadek jest duŜym wyzwaniem zarówno dla
uczniów, jak i nauczycieli.
Często jestem proszony przez szkolnych opiekunów i rodziców
o radę, jak moŜna pomóc dziecku, które chce wziąć udział w
konkursie. Oto kilka wskazówek:
1. Wybór uczestników konkursu.
Znalezienie odpowiedniej grupy uczniów w szkole nie jest
zadaniem łatwym. Opiekunami konkursu mogą być nauczyciele
róŜnych przedmiotów.
Jeśli nie znamy dokładnie dzieci, proponuję wykonać plakat z
pytaniami konkursowymi i wywiesić go w widocznym miejscu w
szkole.
2. Zgłoszenie uczniów i wysłanie listy z nazwiskami uczestników
potwierdzone przez dyrektora szkoły na adres biura organizacyjnego
konkursu WYSPA ZAGADEK.
3. Zainspirowanie
Pracę konkursową uczniowie wykonują samodzielnie.
Najlepiej tak pomagać dziecku, by czuło, Ŝe zrobiło ją samodzielnie.
Jednak nic nie dzieje się samo i z myślami jest podobnie.
Jednemu dziecku nie trzeba czytać pytań, innym warto je kilka razy
powtórzyć. Opiekun konkursu powinien stworzyć tak zwaną okazję
dydaktyczną.
Zwrócenie uwagi na problem podczas rozmowy na przerwie, wysnucie
kilku linii przypuszczeń, zestawienie domysłów to kolejne elementy tej
pracy.
4. Inkubacja
Właściwa praca nad pytaniami przebiega dosyć długo.
NaleŜy zaproponować dzieciom zbieranie pomysłów, tak jak
zbiera się grzyby w lesie.
Kiedy natrafiamy na myśl, natychmiast ją notujemy.
Dzieci często chwytają się pierwszego rozwiązania i traktują je
jako ostateczne. Te pierwsze pomysły są najczęściej
schematyczne i mało oryginalne, dlatego naleŜy drąŜyć temat.
Szkolni opiekunowie zwracają uwagę, Ŝe konkurs pozwala im
lepiej poznać uczniów.
Dzięki niemu dzieci mają odwagę podejść do nauczyciela i
podzielić się swoimi wątpliwościami.
Stowarzyszenie
Twórcze i Edukacyjne
Wyspa
www.wyspa.org.pl
www.wyspa.edu.pl
MARIAN CHWASTNIEWSKI
WYSPA ZAGADEK
PoniŜej przemyślenia jednego z rodziców, napisane po powrocie z finałów
krajowych konkursu:
„Nasz syn po raz pierwszy uczestniczył w konkursie.
Oczywiście, jak moŜna się domyśleć, pojawiły się od razu wątpliwości: „ja
nie dam rady”, „pytania są zbyt trudne” itp. NajwaŜniejsze w pokonaniu
tej przeszkody było uświadomienie mu, Ŝe nie jest to swego rodzaju
klasówka przeprowadzona w szkole.
śe waŜne jest to, jak on to wszystko rozumie i jak sam potrafi
odpowiedzieć na zadane pytania bez „wiedzy podręcznikowej”. Dzięki
samodzielnemu przemyśleniu kaŜdego postawionego zadania otrzymał
bodźce do takiego poznawania świata, które są mu bliskie.
ZauwaŜyliśmy, Ŝe pozwoliło mu to na zdobycie wiedzy, która nie uleciała
tak, jak ma to miejsce w wielu przypadkach w szkole. Dlatego warto
uświadomić młodym uczestnikom konkursu, Ŝe najwaŜniejsze jest w nim
to w jaki sposób potrafią sami zrozumieć otaczający świat.”