mazowiecka akademia seniora - Powiatowa Stacja Sanitarno

MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
Program „Mazowiecka Akademia Seniora”
Według prognozy Głównego Urzędu Statystycznego szacuje się, że do 2035 roku
na terenie województwa mazowieckiego odsetek osób powyżej 65 roku życia wzrośnie
do 22%. Dla porównania w 2011 roku odsetek ten wynosił 14%. Powyższe dane prognoz
demograficznych wskazują na to, że będzie następowało dalsze wydłużenie życia, a tym
samym będzie się stale powiększało grono seniorów. Szereg instytucji paostwowych
i samorządowych zauważa i wytacza kierunki dalszych działao uwzględniając szeroko
rozumiane dobro seniorów, rozumiane jako bezpieczeostwo, zdrowie, edukacja. Tak samo
również wiele podmiotów pozarządowych, w tym z terenu Mazowsza realizuje bądź
realizowało działania na rzecz tej szczególnej grupy jaką są seniorzy. Działania te mogły
zaistnied między innymi ze względu na wsparcie finansowe Wojewody Mazowieckiego.
Analiza działao podejmowanych na rzecz seniorów pozwala zauważyd, że duża częśd
seniorów ok. 70 tys.1 skupia się na Uniwersytetach Trzeciego Wieku. Obecnie w całym kraju
działa ok. 400 UTW.
Organizacje pozarządowe odgrywają niezwykle istotną rolę
w działaniach na rzecz osób starszych. Podmioty te realizują działania z zakresu pomocy
społecznej, ale też zrzeszają i aktywizują osoby starsze. Na terenie województwa
mazowieckiego działają podmioty, które zasięgiem swoich działao obejmują całą Polskę,
Mazowsze lub działające lokalnie. Różnorodnośd tych działao, w tym także pomoc finansowa
daje możliwośd dla osób starszych na rozwój własny i wsparcie.
Policjanci wnoszą duży wkład w bezpieczeostwo seniorów poprzez szereg form
oddziaływao prewencyjnych i profilaktycznych. Prowadzone przez stołeczną i mazowiecką
Policję kampanie takie jak „Nie daj się złowid na wnuczka”, „Dbaj o bezpieczną jesieo życia”,
„Bezpieczny Senior” wpływają na podnoszenie świadomości wśród osób starszych
najczęstszych metod przestępstw dokonywanych na osobach starszych. Najpopularniejszą
metodą jest metoda na tzw. „wnuczka”, czy „krewnego”. Policja wychodząc naprzeciw
1
Na podstawie „Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2012-2013”
1
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
działaniom
przestępczym
organizuje
spotkania
dla
seniorów,
podczas
których
funkcjonariusze przedstawiają metody działania sprawców oszustw, ale też uczą jak
zapobiegad działaniom przestępców i jak prawidłowo dbad o swoje bezpieczeostwo w domu,
miejscach publicznych, środkach komunikacji. To tylko jeden z obszarów zagrożeo dla
seniorów. Drugim niezwykle istotnym obszarem dla policjantów jest bezpieczeostwo
w ruchu drogowym. W okresie jesienno-zimowym, w czasie gdy zmierzch zapada dośd
wcześniej dochodzi do dużej liczby wypadków z udziałem pieszych. Wśród poszkodowanych
jest też dużo osób w wieku powyżej 60 roku życia. Jak się okazuje, częśd tych zdarzeo
powstaje z winy samych pieszych. Edukacja w zakresie bezpieczeostwa w ruchu drogowym,
promocja używania elementów odblaskowych jest wysoce pożądana w działaniach na rzecz
bezpieczeostwa seniorów.
Policjanci podejmując inicjatywy na rzecz bezpieczeostwa seniorów współpracują
z wieloma podmiotami skupiającymi seniorów. Dotychczasowe doświadczenia wynikające ze
współpracy pokazały, że seniorzy są bardzo aktywną grupą społeczną, bardzo chętnie
włączającą się w różnego rodzaju działania edukacyjne, czy kulturalne. Zdobyte
doświadczenia przyczyniły się do opracowania nowego projektu działao na rzecz seniorów
pod nazwą „Mazowiecka Akademia Seniora”. Projekt w swej formie jest prosty i przejrzysty,
a przede wszystkim pozwala na wykorzystanie już istniejącej współpracy z podmiotami
takimi jak Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Komenda Wojewódzka Policji z siedzibą
w Radomiu, Komenda Wojewódzka Paostwowej Straży Pożarnej w Warszawie, Wojewódzki
Inspektorat Inspekcji Handlowej w Warszawie, Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny
w Warszawie, Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Warszawie.
Program skierowany jest do seniorów, ale też do wolontariuszy, których cechuje
aktywnośd w podejmowaniu działalności na rzecz społeczności lokalnych. Działania projektu
ukierunkowane są na osoby starsze, często samotne, które potencjalnie mogą stad się
ofiarami działao przestępczych w szczególności oszustw. Osoby w podeszłym wieku z racji
swojej otwartości, dobroci i ufności, czy też samotnego zamieszkiwania są częstymi ofiarami
przestępców. Jedną z najpopularniejszych metod działania sprawców jest metoda na tzw.
„wnuczka”, „krewnego”. Sprawcy tego typu przestępstwa w sposób wyrachowany
wykorzystują wymyśloną historię o pilnej potrzebie pożyczki określonej sumy pieniędzy.
2
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
W prośbie pojawia się historia o wypadku komunikacyjnym, operacji medycznej, chorobie
nowotworowej, okazji kupna atrakcyjnego przedmiotu i innych ciągle zmieniających się
wersjach zdarzeo losowych, które mają na celu wzbudzenie współczucia i chęd udzielenia
pomocy. Sposób działania sprawców jest prosty, ale jak się okazuje nadal skuteczny.
Fałszywy wnuczek to tylko jedna z metod stosowanych przez przestępców. Obecnie można
spotkad się z co najmniej kilkoma innymi metodami działao przestępczych takich
jak: na „administratora”, „pracownika gazowni, zakładu energetycznego”, „komornika”,
„policjanta”. Osoby pokrzywdzone często w takich wypadkach tracą wszystkie zgromadzone
przez siebie oszczędności.
Ciągle zmieniające się metody działania sprawców przestępstw generują potrzebę
systematycznego przekazywania informacji osobom starszym np. poprzez organizację
spotkao z seniorami.
Okres jesienno - zimowy dla osób starszych i samotnych staje się też okresem
szczególnego zagrożenia zatruciem tlenkiem węgla tzw. „czadem”. To też okres, gdy wzrasta
zagrożenie wystąpieniem pożarów ze względu na niebezpieczne metody ogrzewania domów
i mieszkao.
Osoby w podeszłym wieku to też grupa docelowa dla podmiotów handlowych
zajmujących się sprzedażą akwizycyjną przedmiotów rehabilitacyjnych, pościeli, wyposażenia
kuchni lub sprzętu AGD. Niska świadomośd osób starszych na stosowane podczas tego typu
sprzedaży metody socjotechniczne powoduje nakłonienie seniorów na zakup często
niepotrzebnych przedmiotów po zawyżonych cenach, czasami również na zawarcie
niekorzystnej umowy kredytowej ze sprzedawcą. Brak podstawowych informacji na temat
praw konsumentów, w tym możliwości i formy odstąpienia od zawartej umowy generuje
potrzebę zwiększenia świadomości wśród osób starszych zagadnieo prawa konsumenckiego.
Bardzo istotnymi obszarami projektu są też zagadnienia związane z pomocą
społeczną (zasady przyznawania pomocy, podmioty świadczące całodobową opiekę
seniorom i osobom niepełnosprawnym), zdrowiem (badania profilaktyczne, szczepienia
ochronne, bezpieczne stosowanie leków), aktywnośd społeczna.
3
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
Założenia i sposób realizacji programu
Policjanci Wydziałów Prewencji Komendy Stołecznej Policji i Komendy Wojewódzkiej
Policji z siedzibą w Radomiu zainicjują działania polegające na organizacji szkoleo
dla tzw. „liderów” zgłoszonych na zaproszenia przesłane między innymi do koordynatorów
Uniwersytetów Trzeciego Wieku, klubów seniora i innych miejsc skupiających seniorów.
„Liderzy” wspólnie z policjantami – koordynatorami projektu z terenu województwa
mazowieckiego odbędą jednodniowe szkolenie przeprowadzone wspólnie z partnerami
programu. Po zakooczeniu szkolenia „liderzy” zostaną zaopatrzeni w „pakiet informacyjny”
zawierający dane kontaktowe do osób – koordynatorów projektu z poszczególnych instytucji.
Główną ideą programu jest zaangażowanie seniorów i wolontariuszy do inicjacji
spotkao w lokalnym środowisku z osobami starszymi, na które zapraszani będą
przedstawiciele partnerów programu. „Lider” przy wsparciu policjantów (koordynatorów)
będzie organizował otwarte spotkania dla osób starszych np. w miejscu swojego
zamieszkania, klubach seniora, domach pomocy społecznej, klubach parafialnych, związkach
wyznaniowych.
Ważną częścią programu jest również zwrócenie uwagi osób starszych na sytuacje
stwarzające zagrożenie dla życia i zdrowia własnego lub innych osób w ruchu drogowym.
Działania będą miały na celu uświadomienie seniorom jak często osoby powyżej 60 roku
życia stają się ofiarami wypadków drogowych, ale też będą okazją do propagowania noszenia
elementów odblaskowych po zmroku, czy też podczas niekorzystnych warunków
atmosferycznych.
Zasadniczym celem działao będzie ograniczenie zachowao wiktymologicznych
i zapobieganie zdarzeniom przestępczym podejmowanym wobec osób w podeszłym wieku,
ograniczenie ilości zdarzeo w ruchu drogowych z udziałem osób starszych oraz zwiększenie
świadomości prawnej z zakresu praw konsumenta, a także zagadnieo związanych
z bezpieczeostwem przeciwpożarowym i zatruciem tlenkiem węgla.
4
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
Obszary oddziaływao
Adresatem przedsięwzięcia są osoby starsze zamieszkałe na terenie województwa
mazowieckiego oraz organizacje działające na rzecz pomocy i wsparcia osób starszych lub
zrzeszające seniorów i emerytów.
Program skupia się na dwóch elementach:
1.
Profilaktycznym:
Działania prowadzone w formie spotkao z seniorami, wykładów, prelekcji
i pogadanek obejmujące swoimi zagadnieniami ciągle zmieniające się formy metod działania
sprawców przestępstw na szkodę osób starszych lub metod socjotechnicznych stosowanych
przez sprzedawców i prowadzących do zawierania niekorzystnych umów cywilno – prawnych
oraz zagadnienia z zakresu profilaktyki zdrowotnej, czy zasad uzyskania pomocy społecznej.
2.
Informacyjnym:
Możliwie jak najszersze rozpowszechnianie przygotowanych na potrzeby realizacji
programu materiałów informacyjnych.
Podejmowane przez policjantów i partnerów działania będą miały na celu nie tylko
edukację seniorów, ale również będą zachęcały do wzajemnej wymiany informacji
w lokalnych środowiskach skupiających osoby starsze.
Program będzie realizowany przez policjantów komórek i jednostek Komendy
Stołecznej Policji, Komendy Wojewódzkiej Policji z siedzibą w Radomiu oraz partnerów
programu.
5
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
Obszary obecnych zagrożeo dla seniorów
- przestępstwa dokonywane metodą na tzw. „wnuczka”, „krewnego” lub inne oszustwa,
- bezpieczeostwo w ruchu drogowym,
- kradzieże kieszonkowe, kradzieże z włamaniem,
- zatrucia tlenkiem węgla tzw. „czadem”,
- niekorzystne umowy cywilno – prawne (zakupy sprzętu medycznego i AGD na pokazach).
Pozostałe obszary programu
- zdrowie – profilaktyka,
- pomoc społeczna,
- aktywnośd społeczna (działalnośd na rzecz społeczności lokalnej),
- podnoszenie świadomości prawnej.
6
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
Cele i kierunki działao
- poprawa bezpieczeostwa osób starszych,
- podniesienie świadomości seniorów w kwestii wpływu na własne bezpieczeostwo, w tym
bezpieczeostwo w miejscu zamieszkania i w ruchu drogowym,
- nauka nawyku prawidłowego reagowania w przypadku sytuacji zagrożenia,
- zapoznanie z metodami pozwalającymi uniknąd negatywnych zjawisk takich jak: oszustwa,
kradzieże, przemoc domowa,
- podniesienie świadomości praw konsumentów,
- aktywizacja osób w podeszłym wieku do działao na rzecz społeczności lokalnych,
- opracowanie materiałów profilaktyczno – prewencyjnych np. poradnika.
Realizatorzy programu
1. Mazowiecki Urząd Wojewódzki.
2. Komenda Stołeczna Policji.
3. Komenda Wojewódzka Policji z siedzibą w Radomiu.
4. Komenda Wojewódzka Paostwowej Straży Pożarnej w Warszawie.
5. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Warszawie.
6. Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny w Warszawie.
7. Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Warszawie.
7
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
Zadania partnerów programu
1. Mazowiecki Urząd Wojewódzki
- wyznaczenie koordynatorów i ekspertów do współpracy w ramach programu,
- organizacja szkoleo liderów,
- współpraca z partnerami programu,
- udział w opracowaniu materiałów szkoleniowych,
- udział w szkoleniach liderów,
- koordynacja i ewaluacja programu,
- promocja medialna programu.
2. Komenda Stołeczna Policji
- wyznaczenie koordynatorów programu,
- współpraca z partnerami programu,
- zaproszenie liderów do udziału w szkoleniu,
- przygotowanie materiałów szkoleniowych,
- organizacja szkoleo liderów,
- udział w szkoleniach liderów,
- koordynacja i ewaluacja programu,
- promocja medialna programu.
3. Komenda Wojewódzka Policji z siedzibą w Radomiu
- wyznaczenie koordynatorów programu,
- współpraca z partnerami programu,
- zaproszenie liderów do udziału w szkoleniu,
- przygotowanie materiałów szkoleniowych,
- organizacja szkoleo liderów,
- udział w szkoleniach liderów,
- koordynacja i ewaluacja programu,
- promocja medialna programu.
8
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
4. Komenda Wojewódzka Paostwowej Straży Pożarnej w Warszawie
- wyznaczenie koordynatorów i ekspertów do współpracy w ramach programu,
- współpraca z partnerami programu,
- udział w przygotowaniu materiałów szkoleniowych,
- udział w szkoleniach liderów,
- koordynacja i ewaluacja programu,
- promocja medialna programu.
5. Wojewódzki Inspektorat Inspekcja Handlowej w Warszawie
- wyznaczenie koordynatorów i ekspertów do współpracy w ramach programu,
- współpraca z partnerami programu,
- udział w przygotowaniu materiałów szkoleniowych,
- udział w szkoleniach liderów,
- koordynacja i ewaluacja programu,
- promocja medialna programu.
6. Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Warszawie
- wyznaczenie koordynatorów i ekspertów do współpracy w ramach programu,
- współpraca z partnerami programu,
- udział w przygotowaniu materiałów szkoleniowych,
- udział w szkoleniach liderów,
- koordynacja i ewaluacja programu,
- promocja medialna programu.
9
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
7. Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny w Warszawie
- wyznaczenie koordynatorów i ekspertów do współpracy w ramach programu,
- współpraca z partnerami programu,
- udział w przygotowaniu materiałów szkoleniowych,
- udział w szkoleniach liderów,
- koordynacja i ewaluacja programu,
- promocja medialna programu.
Termin realizacji programu
1. Realizacja programu została przewidziana na rok 2014/2015 z możliwością przedłużenia
o kolejne lata.
2. Pierwsza edycja szkolenia liderów programu - czerwiec 2014 roku.
Komenda Stołeczna Policji i Komenda Wojewódzka Policji z siedzibą w Radomiu
przy współudziale partnerów programu zorganizują szkolenia dla liderów na terenie
podległym poszczególnym jednostkom Policji.
3. Pierwszą edycję szkolenia liderów poprzedzi promocja medialna programu.
4. Przed rozpoczęciem pierwszej edycji szkolenia liderów zostanie zorganizowana
uroczysta inauguracja programu.
10
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
Ewaluacja programu
Ważnym elementem warunkującym osiągnięcie odpowiedniego efektu podczas
realizacji programu będzie stanowiło jego bieżące i cykliczne monitorowanie.
Proces ewaluacyjny programu będzie opierał się na rozliczeniu zorganizowanych
przez liderów spotkao dla osób starszych przy współudziale wszystkich partnerów,
a także o analizę poziomu zagrożenia przestępstwami popełnionymi na osobach powyżej
60 roku życia, zdarzeo drogowych z udziałem osób w wieku powyżej 60 roku życia,
w oparciu o policyjną statystykę oraz statystykę Komendy Wojewódzkiej Paostwowej
Straży Pożarnej w Warszawie w zakresie zdarzeo zatrucia tlenkiem węgla, pożarów
z udziałem osób w wieku powyżej 60 roku życia.
Ewaluacja działao nastąpi w systemie rocznym. Sprawozdanie z ewaluacji programu
za rok poprzedni złoży Komenda Stołeczna Policji podczas spotkania specjalistycznej
grupy zadaniowej ds. seniorów powołanej przez Wojewodę Mazowieckiego w ramach
realizacji rządowego programu zapobiegania przestępczości i aspołecznych zachowao
pn. „Razem bezpieczniej”.
Ponadto dla prawidłowego określenia przebiegu realizacji podejmowanych działao,
należy wskazad, jakie trudności pojawiły się w trakcie realizacji programu.
11
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
Partnerzy Programu:
Wojewoda Mazowiecki
…………………………………………………….
Komendant Stołeczny Policji
…………………………………………………….
Mazowiecki Komendant Wojewódzki Policji
…………………………………………………….
Mazowiecki Komendant Wojewódzki
Paostwowej Straży Pożarnej
…………………………………………………….
Mazowiecki Wojewódzki
Inspektor Inspekcji Handlowej
…………………………………………………….
Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny
…………………………………………………….
Paostwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny
w Warszawie
…………………………………………………….
Opracowano w Wydziale Prewencji Komendy Stołecznej Policji.
12
MAZOWIECKA AKADEMIA SENIORA
Program działao na rzecz seniorów z terenu
województwa mazowieckiego pod nazwą
„Mazowiecka Akademia Seniora”
Warszawa, 2014 rok
13