pobierz plik

Związek Banków Polskich
Forum Technologii Bankowych
Przegląd najważniejszych kierunków działań o zasięgu
światowym i europejskim związanym z wykorzystaniem
standardów XML
Opracowała : Elżbieta Oleszczuk
Zatwierdził: Remigiusz W. Kaszubski.
Wstęp
Rozwój internetu wpłynął na rozwój wielu dziedzin życia. Ze względu na
nieograniczone możliwości komunikowania się partnerów działających w sieci i
w środowisku elektronicznym, internet stał się powszechnym medium do
wymiany informacji różnego rodzaju. Globalna gospodarka elektroniczna
potrzebowała odpowiednio przygotowanej infrastruktury, która zapewniłaby
każdemu podmiotowi prowadzenie biznesów z wykorzystaniem internetu w
sposób wygodny, bezpieczny i pewny. Pod koniec ubiegłego wieku powstały na
świecie różnego rodzaju inicjatywy mające na celu wykorzystanie standardu
XML w różnych sektorach gospodarki. Na dzień dzisiejszy najbardziej
upowszechniła się inicjatywa UN/CEFACT i OASIS pod nazwą ebXML, ale
nie brakuje także zwolenników Web Services.
Komunikaty XML w ocenie wielu ekspertów znakomicie się spełniają w
systemach wymiany danych, szczególnie dla partnerów gospodarczych
prowadzących swój biznes rozproszony
po całym świecie. Gospodarka
elektroniczna ze względu na swoje walory w postaci efektywności działania
zyskała wielu zwolenników i wpłynęła na rozwój całej dziedziny jaką jest
standaryzacja XML. Biznesowe komunikaty XML stanowią podstawę wymiany
w ramach systemów elektronicznej wymiany danych, uzupełniając w tym
względzie wcześniej zaimplementowane komunikaty w standardzie EDIFACT.
Sukces jakim jest stosowanie powszechne komunikatów XML
skłonił grupę
ekspertów do przygotowania analizy jak przenieść doświadczenia oraz
komunikaty XML z obszaru B2B to administracji.
Światowy stan w obszarze standaryzacji XML
IDA - Interchange of Data between Administrations
Misją Programu IDA
(Interchange of Data between Administrations -
wymiana danych pomiędzy administracjami) jest wspieranie implementacji
polityki i działalności Wspólnoty poprzez koordynację procesu tworzenia
transeuropejskich sieci telematycznych pomiędzy administracjami.
Wszędzie tam gdzie niezbędna jest wymiana danych w skali europejskiej,
Program IDA jest zarazem narzędziem niezbędnego re-engineeringu procesów
biznesowych administracji. Prace programu IDA skupiają się na następujących
obszarach działań:
1. Wspieranie implementacji sieci sektorowych w obszarach priorytetowych
dla Wspólnot;
2. Rozwijanie narzędzi współdziałania i ich wykorzystania w sieciach
sektorowych;
3. Rozszerzanie korzyści płynących z sieci na przedsiębiorstwa i obywateli
Wspólnot.
4. Współpraca z administracjami krajowymi oraz z innymi podmiotami
Wspólnot
Podstawa działania: Decyzja 2004/387/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z
dnia 21 kwietnia 2004 w sprawie zapewnienia interoperacyjnych usług paneuropejskich
elektronicznego
administracji
publicznej,
biznesowi
oraz
obywatelom.
Program IDA, stworzył główną platformę wewnętrznej komunikacji
Wspólnoty - sieć TESTA, wykorzystywaną przez blisko 30 systemów
sektorowych, których budowę sfinansował Program. Projekty horyzontalne IDA
(tzw. HAM) to także tworzenie standardów architektury, interoperacyjności i
zasad metodycznych realizacji systemów informatycznych oraz gotowych
narzędzi informatycznych, które mogą być wykorzystywane nieodpłatnie w
administracji krajów wspólnotowych.
W ramach prac związanych z tworzeniem standardów architektury
podjęto się analizy następującego problemu: czy i jak zaimplemetować
standardy XML B2B do potrzeb administracji. Oceniono bowiem, że IDA musi
sprostać dwóm wyzwaniom. Z jednej strony musi dostarczać usługi, często o
charakterze
strategicznym
w
trudnym
środowisku,
zapewniając
interoperacyjność wielu użytkowników w różnych kontekstach. Z drugiej strony
ze względu na ścisłe określone warunki technologiczne musi zapewnić
zgodność standardów najwyższej klasy. Przygotowany raport pod kątem
programu IDA, poddaje ocenie bieżący światowy stan w obszarze standaryzacji
XML.
Problem przeanalizowano w 3 etapach.
1. Analiza-opis bieżącego stanu XML standardów B2B i ich rozwoju,
ze wskazaniem, które z nich można zaadaptować na potrzeby ID’y.
2. Obserwacja potrzeb selekcji w sieci, identyfikacja w zależności od
podziału na usługi pod kątem migracji do MXL.
3. Na podstawie powyższych wyników opracowanie metody, która
pozwoli liderom IDA wybrać właściwe zasady B2B i zaadaptować
zgodnie z potrzebami.
Wyniki1 etapu:
Wśród wielu standardów B2B dominuje sam w sobie standard XML, który stał
się bazowym dla wszelkich modeli wymiany danych. W3C XML Schema stały
się bazowymi dla standardu definicji wiadomości, a SOAP stał się powszechnie
obowiązującym protokołem transmisji wiadomości, przyjętym zarówno dla
ebXML jak i Web Services.
Instytucjami wiodącymi w obszarze standaryzacji są organizacje non-profit:
W3C, OSIS oraz UN/CEFACT. Ich działalność przejawia się w prezentowaniu
i dostarczaniu zbiorów standardów otwartych, koherentnych i bezpłatnych dla
pozostałych obszarów bezpieczeństwa, przepływu i semantyki.
Web Serwices i ebXML dostarczają 2 różne modele i występują równolegle
obok siebie. ebXML jest przeznaczony dla wysoko uporządkowanych
(uregulowanych) podmiotów B2B, podczas gdy Web Services obsługuje
pozostałych.
Wyniki 2 etapu.
Dla sieci IDA można wskazać 3 główne zadania: wymiana danych, zbiór danych
i uzgadnianie danych.
Kluczowymi potrzebami są : dane i dokumenty (potrzeba utworzenia
wspólnotowych definicji i słowników), dostęp do wspólnych baz danych,
bezpieczeństwo( polityka bezpieczeństwa, autentykacja, poufność, szyfrowanie,
integralność), zdolność dostosowania się wszystkich państw członkowskich.
Kluczowymi różnicami są: podstawy prawne, występowanie zdefiniowanych
procesów, charakter powiązanych organizacji, częstotliwość zmian, struktura
informacji i parametry technologiczne.
Jako wynik 3 kroku przedstawiono metodologię, która pozwoli liderom sieci
IDA na wybór i zastosowanie XML bazującego na zasadach B2B z
komponentami zgodnymi z ich potrzebami.
Powyższe studium wykazało, że ebXML jest jedyną właściwą platformą , która
jest równocześnie powszechna i elastyczna i może być zastosowana dla potrzeb
inter-administracji.
Co
więcej,
ebXML
jest
jedynym
trendem
dla
zorganizowanej społeczności biznesowej.
Generalna rekomendacja brzmi: stosować standardy eb XML tak
powszechnie jak to możliwe.
W tym aspekcie przewiduje się nową rolę do spełnienia przez program IDA,
który może stać się centrum, w którym będą się rozwijać wspólne usługi
zapewniające synergię pomiędzy sieciami. Centrum to będzie promować i
organizować wymianę doświadczeń i przekazywać je wszystkim uczestnikom.
W szczególności IDA może zbudować centralne XML Schema repozytorium
dla Wspólnoty europejskiej oraz może pomóc w harmonizacji i zarządzaniu
słownikami.
Rekomendowana metoda składa się z 6 kroków:
- Określenie statusu sieci - może być zróżnicowany i zależy od zainstalowanej
platformy XML.
- Charakter sieci - jest ważny z punktu widzenia potrzeb możliwości przy
definiowaniu platformy. Obejmuje funkcje wymiany informacji i wpływ na
nich ewentualnych przewidywanych zmian. Zmiany wywołane regulacjami
występują najczęściej wśród zamkniętych grup użytkowników. Proces
automatyzacji tych zmian może być realizowany przez ebXML. Natomiast
zmiany nie wywoływane regulacjami to usługi dostępne bezpośrednio w
poprzez różne aplikacje.
- Analizy i specyfika modeli. Generalnie problem dotyczy tzw. modelu
danych, co pozwala na sprawniejsze poruszanie się po sieci. Powinno
obejmować możliwości adresowania komunikacji, procesy biznesowe oraz
format wiadomości.
- Architektura lokalnych i europejskich domen. Platforma dostosowania się do
XML, narzędzia oraz wybrane metody powinny zależeć od lokalnych
(krajowych) możliwości i progresu dostosowania się do XML.
- Dane
referencyjne.
Podstawowym
zadaniem
sieci
jest
możliwość
adresowania, identyfikowania partnerów i aplikacji. Języki mogą być różne,
ale musi być obowiązkowe tłumaczenie i interpretacja każdej wiadomości.
- Dostawcy usług winni identyfikować istniejące referencje w domenach,
poprzez istniejące słowniki, repozytorium XML Schema, listy kodowe. Jest
to obowiązkowe przy budowaniu struktur XML Schema. OMG, OASIS i
UN/CEFACT definiują reguły , które powinny być przyjęte.
Generalnie proces jest definiowany przez ebXML, poprzez:
- budowanie modelu danych i wymiany danych,
- utworzenie analizy semantycznej,
- pracy w odpowiedniej domenie biznesowej lub administracyjnej,
- użyciu struktury ebXML (Core Component) i zasad pochodzenia w celu
definicji wszystkich jednostek i specjalnych XML Schema.
- zdefiniowanie i implementację polityki bezpieczeństwa, w tym określenie
głównych obszarów ryzyka.
Raport zamyka się listą przygotowanych opracowań w celu wykonania
niezbędnych zadań w celu przejścia na platformę XML oraz listą
rekomendowanych standardów ebXML jak również Web Services.
LINUX i XML
EbXML jest niezaprzeczalnie wiodącym narzędziem w prowadzeniu biznesu
przez internet. Również społeczności informatyczne skupione wokół LINUX’a
zaczęły wprowadzać infrastrukturę ebXML. Radykalna akceptacja LINUX’a w
świecie, szczególnie w takich państwach jak Chiny, Indie i Japonia, wpłynęły
na wzrost zainteresowania infrastrukturą XML. Linux jest z wielu powodów
perfekcyjnym wehikułem dla ebXML i z tego powodu przewiduje się, że
ebXML stanie się masowym komponentem globalnego handlu elektronicznego.
Centrum tego ebXML jest zbiór zarejestrowanych usług elektronicznych.
Pozwala to każdemu partnerowi na magazynowanie definicji i komponentów,
które są niezbędne do wzajemnej komunikacji.
Równolegle
z
rejestrem
usług
funkcjonuje
biznesowych profili partnerów :
CPA- Collaboration Protfile Agreement
możliwość
definiowania
CPP – Collaboration Protocol Profile.
Zapewniane jest bezpieczeństwo i rzeczywista komunikacja przez internet. Dla
ebXML wygenerowano specjalną warstwę transportową XML SOAP protokół,
znaną jako eb MS ( ebXML Messaging Service). Jest on uniwersalny dla
większości wspólnych komponentów używanych przez ebXML. Funkcja ebMS
obecnie zostaje rozszerzona, bowiem zapewnia nie tylko wymianę informacji,
ale także kontrolę uzgodnionych profili.
Zastosowanie tych komponentów pozwala na rozwijanie różnorodnych
biznesowych rozwiązań.
Przykłady:
- dostawa części zapasowych i zapewnienie wsparcia dla Metro Rail w Hong
Kongu,
- bankowe ubezpieczeniowe usługi w Korei,
- dostawa prądu i gazu w Australii,
- dostawy pszenicy od małych farmerów w Australii
- dystrybucja stali w Europie,
- Volkswagen pracuje aktualnie nad obniżką kosztów działania dla dealerów i
dostawców na całym świecie.
Jedną z ważniejszych cech dzisiejszego ebXML jest zapewnienie użytkownikom
interoperacyjności każdego z każdym.
Przewidywane plany rozwojowe XML
Rozwój ebXML generuje następne ważne etapy rozwoju. Już dzisiaj powstają
pewne bardzo interesujące propozycje oparte na ebXML, które będą dostępne w
przyszłości. Dotyczy to integracji semantyki webowej do rejestru ebXML i
możliwość definiowania podstawowych bibliotek komponentów i słowników
rzeczowników biznesowych. Te narzędzia pozwalają całemu przemysłowi na
powstanie wspólnych usług bazujących na koheretnej semantyce.
Istotne jest także przygotowanie infrastruktury dla obywateli.
SWIFT XML
21 październik
zawierające
2003 r. SWIFT ogłosił pierwsze pilotażowe rozwiązania
XML standardy
dla
inwestowania środków pieniężnych.
Zaproponowane rozwiązanie zapewniały pełną standaryzację i automatyzację
procesów inwestowania na rynkach Azji i Europy. Jako pierwsze zgłosiły się
banki: Banca Intesa, Bank of Ireland Securities Services, Barclays Global
Investors, BNP Paribas Securities Services, Citco Bank, SEB and UniCredito
Italiano. Przedstawiciele powyższych instytucji wiązali z implementacją XML
duże nadzieje w dalszym wzroście jakości obsługi klientów poprzez obniżkę
kosztów oraz zmniejszenie operacyjnego ryzyka, bowiem jak się okazało XML
pozwala na osiąganie korzyści z procesu STP, szczególnie w nowych obszarach
biznesowych na rynkach międzynarodowych.
Rozwiązanie SWIFT wykorzystało standardy ISO 15022, które zapewniają
składanie dyspozycji, uzgadnianie oraz generowanie salda dla transgranicznych
operacji depozytowych. Ponad 80 największych graczy na międzynarodowym
rynku inwestowania w Azji i Europie realizuje miesięcznie 200 000 operacji
(rok
2003),
z
wykorzystaniem
narzędzi
standardowych
w
pełni
automatyzujących procesy.
Generalnie STP jest postrzegane jako proces, który wymaga precyzyjnych reguł
standaryzacyjnych,
aby
mógł
przynosić
oczekiwane
korzyści.
Celem
zasadniczym jest uzgodnienie jednego standardu XML dla wszystkich
uczestników wymiany informacji na rynku usług finansowych.
Dlatego SWIFT podjął się uczestniczenia w inicjatywie, która miała zrealizować
powyższe zadanie.
Standard ISO15022
Ten standard zastąpił poprzedni standard dla elektronicznej wymiany danych
pomiędzy uczestnikami rynku papierów wartościowych. Wraz z normami ISO
7775 oraz ISO 11521 opracowanymi przez Techniczny Komitet 68
Międzynarodowej Organizacji ds. Standaryzacji (ISO), zawiera niezbędne i
podstawowe zasady dla różnorodnych grup użytkowników z narzędziami do
projektowania wiadomości o specyficznym przepływie informacji. Na te
narzędzia składają się zbiory reguł projektowania, słownik pól danych oraz
katalogi aktualnych i przyszłych wiadomości zbudowanych w oparciu o
powyższe reguły i słownik.
W celu wykorzystania globalnego zainteresowania sieciami IP, należało
zweryfikować w najlepszy sposób przesyłanie informacji tymi sieciami. W celu
zapewnienia jak najwyższego bezpieczeństwa temu procesowi powołano grupę
roboczą ISO 15022 XML, która zebrała wszelkie inicjatywy dotyczące XML.
Grupa ta znana jako WG10 (Working Group)
Głównym zadaniem grupy jest zapewnienie sprawnej migracji do środowiska
XML wszelkich istniejących formatów i kooperacja wszelkich inicjatyw
XML’owych. Przygotowano także metodologie przejścia na standardy XML,
która rozpoczyna się biznesowymi wymaganiami i kończy logicznymi
projektami. Należy zaznaczyć, że SWIFT współpracuje z inicjatywą ebXML.
WG10 skupia się nie na samym standardzie, ale na opracowaniu jak wspólnie
definiować wykorzystanie XML dla biznesu oraz wspólne użycie UML
diagramów.
Biznesowe definicje oraz projektowanie wiadomości będą
rozwijane w UML
Elektroniczna faktura
Po ogłoszeniu europejskiej dyrektywy w sprawie elektronicznej faktury,
europejskie grupy robocze skupione w organizacjach standaryzacyjnych podjęły
się próby opracowania zbioru zalecanych rekomendacji dla elektronicznej
faktury. Wśród przywołanych standardów znajduje się także XML.
Proces STP
Jeszcze pod egidą ECBS opracowano rekomendację w sprawie ePI –
elektronicznego zlecenia płatności. Również i w tym dokumencie zaleca się
stosowanie standardów XML.
Prace nad standardami XML w Polsce
Również w Polsce w celu zwiększenia dynamiki rozwoju elektronicznych usług,
szczególnie elektronicznej gospodarki, podjęto pod egidą Ministerstwa
Gospodarki zadania mające w efekcie zapewnić odpowiednią infrastrukturę dla
funkcjonowania nowoczesnej gospodarki. Zadania te realizowane są w części
przez Instytut Logistyki i Magazynowania z Poznania i zostały zapisane
rządowym dokumencie
„Tworzenie
mechanizmów
i
struktur
rozwoju
elektronicznej gospodarki w Polsce”.
Do zadań zaliczono opracowanie i/lub wdrożenie standardów w zakresie
elektronicznej gospodarki.
Podstawowym punktem wyjścia jest fakt, że globalizacja gospodarki wymaga
stosowania standardowych rozwiązań związanych z identyfikacją danych w celu
ich gromadzenia, przetwarzania i upowszechniania przy użyciu technologii
informatycznych, a w praktyce gospodarczej najczęściej są używane
unifikowane
systemy automatycznego gromadzenia danych i elektronicznej
wymiany danych (EDI).
Obok standardów lokalnych grup użytkowników wyróżnia się globalne o coraz
większej popularności. W celu zwiększenia efektywności krajowej gospodarki
Instytut postawił sobie następujące zadania w zakresie standardów:
- wdrażanie standardów wspierających elektroniczną wymianę danych,
- zaprojektowane
rozwiązań
technicznych
umożliwiających
stosowanie
elektronicznej wymiany danych, m.in. w standardzie XML,
- określenie warunków koniecznych do efektywnego wdrażania standardów.
Zrealizowanie powyższych zadań służy zbudowaniu elektronicznej Platformy
Wspomagania Handlu. W oparciu o instrument podpisu elektronicznego ILIM
utworzy bibliotekę standardów dokumentów elektronicznych – Depozytorium
Wzorów Elektronicznych Dokumentów Gospodarczych .
Będzie ona wspierana przez zbiór zapewniający kontrahentom na korzystanie z
bazy wzorców i repozytorium gotowych
rozwiązań informatycznych jak
wzorce dokumentów, konwertery danych m.in. oparte na technologii XML i w
tym zakresie będzie służyć:
- dostarczaniu aktualnych informacji o aplikacjach XML i wskazówek
dotyczących ich stosowania,
- pełnieniu roli otwartego repozytorium gotowych rozwiązań XML-owych do
szybkiego zastosowania,
- dostarczaniu gotowych informatycznych rozwiązań do zastosowania w
elektronicznej wymianie danych i dokumentów,
- integrowaniu rozwiązań z UE z rozwiązaniami polskimi,
- wypracowaniu i upowszechnianiu polskich standardów /unormowań
elektronicznej wymiany danych i dokumentów przez internet.
Należy podkreślić, że Polska przystąpiła do realizacji programu IDA.
Konsekwencją tego są wykonywane prace w Ministerstwie Nauki i
Informatyzacji w zakresie przygotowania niezbędnej infrastruktury. Prace
poprzedzone są studium w celu dokonania bieżącej analizy stanu i potrzeb w
tym zakresie. Jednym z rozwiązań, które są brane pod uwagę, to utworzenie
repozytorium krajowych elektronicznych dokumentów niezbędnych dla
administracji państwowej działającej w środowisku elektronicznym.
Podsumowanie:
Przyszłość elektronicznej gospodarki będzie należała do globalnych sieci
informatycznych. Aby zapewnić jej sprawne działanie, oczekiwane obniżki
kosztów, należy zbudować sprawną i efektywną infrastrukturę, wyposażoną w
instrumenty, które pozwolą porozumieć się już nie tylko dwóm partnerom, ale
wykorzystywanym w tym celu systemom informatycznym. Dlatego wiele
organizacji na świecie konsoliduje swoje działania w celu ograniczenia ilości
różnorodnych standardów EDI. Z kolei istniejące rozwiązania są doskonalone i
wyposażane są w coraz to nowsze
możliwości, które powodują, że
elektroniczna wymiana informacji staje się coraz sprawniejsza i pewniejsza.
Dlatego jednym z podstawowym założeń głoszonych przez ekspertów
zajmujących się standaryzacją jest stwierdzenie, że
jej upowszechnianie i
udostępnianie winno odbywać bez żadnych opłat.
Literatura:
- XML based Business Frameworks (WP4 Deliverable 4.2, Final REPORT,
- IDA- Informatyzacja : Projekty rządowe w Polsce i Projekty UE,
- www.swift.com
- IDA report
- CEN/ISSS eInvoicing Workshop
- Xml.coverpages.org
- Tworzenie mechanizmów i struktur rozwoju elektronicznej gospodarki w
Polsce, materiały opracowane przez ILIM