Milicz - Gmina Polska

Transkrypt

Milicz - Gmina Polska
ISSN 2300-5106
NR 8 (27) | SIERPIEŃ 2015
miesięcznik bezpłatny
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
Musimy być gotowi
9
Najlepsze gminy w Polsce
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
Sukces jest wspólny
– Po raz drugi z rzędu jesteśmy w pierwszej setce najlepszych
według „Rzeczpospolitej” gmin wiejskich i jest to wyróżnienie
nie tylko dla samorządu, lecz dla wszystkich mieszkańców
gminy Kondratowice – podkreśla wójt WOJCIECH BOCHNAK.
3
11
12
FOT. STAROSTWO POWIATOWE W OŁAWIE
FOT. TOMASZ MIARECKI
Ćwierćwiecze samorządności
Uroczyste spotkanie byłych i obecnych samorządowców,
a także bardzo licznych gości – w tym, jak co roku, przedstawicieli
miast partnerskich Olesna – było pierwszym punktem
trzydniowych Dni Olesna 2015.
Jak co roku, w lipcu „Rzeczpospolita” opublikowała swoje samorządowe rankingi – zwyciężyły
Gdańsk, Kołobrzeg i Zielonki, ale naszą redakcję cieszy szczególnie to, że wśród wyróżnionych jest
wiele gmin współpracujących i promujących się na łamach „Gminy Polskiej”.
Z czasem się polepszy
– Najważniejsza dla nas budowa – Powiatowego Centrum Edukacyjno-Rewalidacyjnego
z Zespołem Szkół Specjalnych – szybko postępuje, i to naprawdę nas bardzo cieszy! – mówi
ZDZISŁAW BREZDEŃ, starosta oławski.
9
Gmina
Milicz
FOT. ARCHIWUM GP.KPS
Gmina Zgorzelec uplasowała się w Złotej Setce na szóstej pozycji w kraju
i na pierwszym miejscu na Dolnym Śląsku. – Jesteśmy dumni z tego,
że dostrzeżono naszą pracę na zewnątrz – mówi wójt PIOTR MACHAJ.
www.gminapolska.com
13 września
12
2
Gmina Polska
Mity, fakty, opowiastki
Rządzący Poznaniem od ośmiu miesięcy
prezydent Jacek Jaśkowiak jest pierwszym
włodarzem dużego miasta, który
ujawnił roszczenia instytucji kościelnych
i zapowiedział, iż powstanie raport
dotyczący finansowych roszczeń Kościoła
wobec miasta. Takowy raport otrzymał już
arcybiskup Stanisław Gądecki
i lokalne redakcje.
•••
Anna M., była ordynator oddziału dla
młodzieży szpitala psychiatrycznego
w Starogardzie Gdańskim, nadal pracuje
jako psychiatra, co moim zdaniem urąga
wszelkim kanonom moralnym
i prawnym. Oddział XXIII starogardzkiego
szpitala powstał w roku 2009 i Anna M. od
początku była jego ordynatorem. W roku
2010 do rzecznika praw dziecka dotarł
list od salowych tejże placówki, w którym
informowały o zachowaniach ordynatorki
wobec pacjentów, zastraszaniu ich,
poniżaniu, wysyłaniu boso na mróz
i stosowaniu zastrzyków jako rodzaju tortur.
W listopadzie 2010 roku pracownicy Biura
Rzecznika Praw Dziecka skontrolowali
oddział XXIII, między innymi zastając
w izolatce pacjenta unieruchomionego
przez 1871 godzin. W raporcie
pokontrolnym opisano wiele
nieprawidłowości, zastraszanie i poniżanie
pacjentów, kopanie i wykonywanie za złe
zachowanie zastrzyków z soli fizjologicznej.
Takie działania lekarz wojewódzki uznał za
kwalifikujące się do prokuratury, a śledztwo
w sprawie znęcania się nad nastolatkami
przeniesiono ze starogardzkiej prokuratury
do Prokuratury Okręgowej w Gdańsku
(ta pierwsza umorzyła wcześniej
14 postępowań wszczętych po skargach
rodziców pacjentów). Pani doktor nie
przyznaje się do zarzucanych jej czynów,
a pięć lat po kontroli oddziału XXIII Anna M.
widniała na liście biegłych sądowych
marszałka województwa pomorskiego
– do niedawna była biegłą sądową Sądu
Okręgowego w Gdańsku i jest psychiatrą
w przychodni w Malborku. Rzecznik
sądu o zarzutach wobec pani doktor nie
powiadomił izby lekarskiej, a prokurator
prowadzący sprawę nie widzi konieczności
zawieszenia Anny M. w zawodzie
psychiatry. Cóż, chciałoby się powiedzieć:
„Sorry, przecież takich mamy niektórych
prokuratorów”.
•••
Jesienią w roku 1227 w Gąsawie podczas
zjazdu władców – Leszka Białego, Henryka
Brodatego i Konrada Mazowieckiego –
doszło do najazdu Świętopełka na łaźnię
i zamordowania Leszka Białego. W roku
2015 policja zatrzymała byłego wójta
Gąsawy (65 lat) i dwie pracowniczki
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej,
którym zarzuca się przywłaszczanie sobie
przez cztery lata żywności przeznaczonej
dla osób najbardziej potrzebujących.
Były wójt usłyszał zarzut przekroczenia
uprawnień, podobnie jak kierowniczka
GOPS-u (47 lat) i jej pracownica. Kobiety
usłyszały dodatkowo zarzuty fałszowania
dokumentacji, a policja nie wyklucza
dalszych zatrzymań. Co ma wspólnego
średniowieczny mord z okradaniem
ubogich mieszkańców? To wszystko
jest wstrząsające.
•••
Starosta łęczycki zdecydował o odsunięciu
od dotychczasowych obowiązków Iwony
Zielińskiej, kierowniczki Powiatowego
Centrum Pomocy Rodzinie w Łęczycy,
a decyzja ta ma związek ze sprawą rodziny
zastępczej Bożeny i Jana A., podejrzanych
o znęcanie się nad pięciorgiem z sześciu
powierzonych im dzieci. Nadzór nad tą
rodziną sprawowało PCPR w Łęczycy.
Prokuratura łęczycka oskarżyła ojca
zastępczego o pedofilię i znęcanie się nad
podopiecznymi, zaś matkę zastępczą
o znęcanie się nad dziećmi.
•••
Akt oskarżenia dotyczący Mirosława
Karapyty, byłego marszałka województwa
podkarpackiego, czeka w przemyskim
sądzie na proces, a wraz z byłym
marszałkiem oskarżono jeszcze osiem
osób: biznesmenów, urzędników i byłego
zastępcę komendanta policji z Jarosławia.
Oskarżenie dotyczy pracy za seks,
załatwiania pracy znajomym i biznesowo-koleżeńskiego układu z łapówką w tle.
Karapycie postawiono szesnaście zarzutów
związanych głównie z nadużywaniem
stanowiska w celach prywatnych,
a najpoważniejsze z nich dotyczą
przyjmowania korzyści majątkowych
i osobistych, powoływania się na wpływy
oraz pośrednictwa w załatwianiu spraw.
Obejmują okres 1999-2013, gdy był kolejno
urzędnikiem w starostwie w Lubaczowie,
wojewodą podkarpackim i marszałkiem
województwa. Ponadto prokuratura
postawiła Karapycie zarzut gwałtu na
podległej mu urzędniczce, a poza tym
oskarża go o to, że za seks pomógł
odzyskać prawo jazdy poleconej mu
przez znajomego kobiecie, interweniując
w urzędach. Były marszałek zaprzecza
gwałtowi, lecz potwierdził seks
z pozostałymi kobietami, uważając,
że to nie była korzyść za usługi.
Obecnie Karapyta maluje obrazy.
•••
Słupsk ma zapłacić firmie Termochem
blisko 24 mln zł za niedokończoną budowę
Parku Wodnego „Trzy Fale” i jest to pięć
procent z 500-milionowego rocznego
budżetu miasta. Zachodnie media
wcześniej wyśmiewały tę inwestycję,
pokazując ją jako przykład marnowania
unijnych pieniędzy, a dzisiaj miasto stanęło
na krawędzi katastrofy finansowej.
•••
Prokuratura postawiła zarzuty korupcyjne
Michałowi Janickiemu, byłemu
wiceprezydentowi Wrocławia, a wysłany do
sądu akt oskarżenia zawiera szczegółowy
opis powiązań między Michałem Janickim
a właścicielem Dynamicomu – firmy, która
dzięki pomocy byłego wiceprezydenta
miała zarobić ogromne pieniądze przy
organizacji Euro 2012. Prokuratura oskarżyła
Michała Janickiego o przyjęcie korzyści
majątkowej w postaci przynajmniej
częściowego sfinansowania wyjazdów
wiceprezydenta i jego rodziny na Zanzibar
i na Barbados oraz o niedopełnienie
obowiązków zachowania bezstronności.
Janicki nie przyznaje się do winy.
•••
W Sądzie Rejonowym w Wałbrzychu
zapadł wyrok w sprawie trzech mężczyzn
oskarżonych o korupcję wyborczą, do
której doszło w roku 2013. Zdzisław B.,
oskarżony o wręczenie wódki w zamian za
oddanie głosu na konkretne ugrupowanie,
dostał rok więzienia w zawieszeniu na trzy
lata, a dwóch mężczyzn, którzy w zamian
za alkohol zgodzili się oddać głos na KWW
Przyjazny Powiat Andrzej Stram, sąd skazał
na cztery miesiące więzienia w zawieszeniu
na trzy lata.
•••
Trzyletni zakaz prowadzenia pojazdów
mechanicznych, pięć tysięcy złotych
grzywny i tysiąc złotych nawiązki – to
kara, jaką sąd w Człuchowie nałożył
na przechlewskiego wójta Andrzeja
Żmudę-Trzebiatowskiego. Przed rokiem,
w lipcu, po meczu w Przechlewie, wójt
w okolicach Klęśnika miał spowodować
kolizję drogową i odjechać z miejsca
zdarzenia. Po kilkunastu minutach wrócił
w towarzystwie świadka zdarzenia, ale
odmówił dmuchania w alkotest. Badania
krwi wykazały, że miał 1,8 promila
alkoholu, ale twierdził, że alkohol pił po
wypadku dla uspokojenia. Za to
25 czerwca 2015 roku wójta przebadano
w urzędzie alkomatem i miał 0,26 promila
nr 8 (27) | sierpień 2015
alkoholu w wydychanym powietrzu.
Zatem widać, że wójt gminy Przechlewo
za kołnierz wylewać nie lubi.
•••
Byłemu burmistrzowi Debrzyna (powiat
człuchowski) Mirosławowi B. grozi 10 lat
więzienia za nielegalne posiadanie broni
oraz kierowanie grupą, która zastraszała
przewodniczącego tamtejszej rady miasta
i gminy. Z ustaleń prokuratury wynika, że
były samorządowiec chciał w ten sposób
wymusić zatrudnienie go w urzędzie
na stanowisku sekretarza. Wynajęci
bandyci wybili szybę w oknie domu
przewodniczącego, grozili mu telefonicznie
i chcieli podpalić mu dom.
•••
Wiceprezydent Krakowa Magdalena
Sroka zastąpi Agnieszkę Odorowicz na
stanowisku dyrektora Polskiego Instytutu
Sztuki Filmowej. Sroka od roku 2008 przez
dwa lata kierowała Krakowskim Biurem
Festiwalowym, przyczyniając się do
rozwoju znakomitych festiwali, między
innymi Sacrum Profanum i Off Camera.
•••
Z powodu niżu demograficznego
i oszczędności samorządów pracę straci
pięć tysięcy nauczycieli, a kilkanaście
tysięcy zostanie przy tablicach, ale zaledwie
na kilka godzin w tygodniu. W ciągu
dziesięciu lat liczba uczniów zmalała
o ponad milion (dzisiaj jest ich 5,1 mln),
a liczba nauczycieli spadła o 32 tysiące
(dzisiaj jest ich 650 tysięcy).
•••
W nowej unijnej perspektywie finansowej
2014-2020 polskie województwa
otrzymają: pomorskie – 1,8 mld euro;
zachodniopomorskie – 1,6; warmińsko-mazurskie – 1,7; lubuskie – 0,9;
wielkopolskie – 2,4; kujawsko-pomorskie – 1,9; mazowieckie – 2,1;
podlaskie – 1,2; dolnośląskie – 2,2;
opolskie – 0,9; łódzkie – 2,2; śląskie – 3,5;
małopolskie – 2,9; świętokrzyskie – 1,3;
podkarpackie – 2,1; lubelskie – 2,2.
Podglądacz samorządowy
Policja się zmieniła
Rozmowa z podinspektor
KATARZYNĄ WINTER,
komendantką Komisariatu Policji
Wrocław-Rakowiec
Podinspektor Katarzyna Winter
i komendant wojewódzki policji dolnośląskiej,
nadinspektor Wojciech Ołdyński
Jak pani ocenia kierowany przez siebie KP Rakowiec?
– Rzeczywiście jestem jedyną komendantką, lecz są jeszcze dwie zastępczynie komendantów komisariatów
– Grabiszynek i Psie Pole Osiedle. Trudno być sędzią we własnej sprawie, ale
bez fałszywej skromności powiem, że
dobrze dowodzi się taką jednostką, gdzie
jest dobra kadra, a koledzy mnie wspierają. Ponadto nie widzę różnicy między
komendantem kobietą, a komendantem
mężczyzną. Problemy mamy takie same.
– Ale we Wrocławiu kobieta nigdy nie była komendantem miejskim czy wojewódzkim, choć czasy
się zmieniły – przed dziewięćdziesięciu laty w Polsce służyło tylko
30 kobiet policjantek, a teraz jest ich
prawie 15 tysięcy.
– Jedną spódnicę generalską już
uszyto dla komendantki wojewódzkiej
policji w Opolu, nadinspektor Ireny
Doroszkiewicz. Zatem jest szansa, że
w przyszłości komendantem głównym
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
– No właśnie – rozmawiam
z podinspektorką i komendantką,
czy też…
– …z komendantką i z podinspektor (śmiech).
– Proszę przyjąć gratulacje
z okazji Święta Policji, a przede
wszystkim awansu na wyższy stopień oficerski.
– Bardzo dziękuję.
– Co trzeba robić, aby stać się
dobrą komendantką komisariatu?
– Przede wszystkim trzeba być
człowiekiem i rozumieć problemy
ludzi, którymi się kieruje.
– Często widzimy na filmach,
że świetni policjanci są i mistrzami
w sztukach walki, i celnie strzelają.
– Zazwyczaj tak dzieje się w filmach akcji, ale tego wszystkiego moż-
na się nauczyć, a dobrym człowiekiem
trzeba po prostu być.
– Jest pani jedyną komendantką
komisariatu policji we Wrocławiu.
Święto Policji we Wrocławiu
zostanie kobieta, ale ja aż tak wysoko
nie mierzę.
– Jak długo pracuje pani w policji?
– Już 16 lat i od tego czasu, gdy
zaczynałam pracę, policja bardzo się
zmieniła. Jest bardziej prospołeczna,
bardziej nowoczesna i mobilna. Ale
przed nami inne problemy niż były kilkanaście kat wcześniej.
– Czy ludzie chcą pomagać policji?
– Nasza wrocławska społeczność
jest bardzo fajna, mieszkańcy są wraż-
liwi na ludzką krzywdę i często wspierają nas w pracy.
– A jak wygląda pani życie pozazawodowe?
– Mam córkę Amelię i kochających
rodziców, a ponadto lubię sport i uprawiam speed badmintona.
– W imieniu redakcji „Gminy
Polskiej” życzę pani samych sukcesów w pracy zawodowej i życiu prywatnym.
– Dziękuję bardzo.
Rozmawiał Sławomir Grymin
Gmina Polska
3
nr 8 (27) | sierpień 2015
Zwyciężyły Gdańsk, Kołobrzeg i Zielonki
Kondratowice
Najlepsze
gminy
w Polsce
Prusice
Jak co roku, w lipcu „Rzeczpospolita” opublikowała swoje
samorządowe rankingi: Złotą Setkę – ranking na najgospodarniejsze
gminy, Europejski Samorząd wyróżniający gminy najlepiej
pozyskujące i najefektywniej wydające unijne środki finansowe
i Innowacyjny Samorząd. Wszystkim wyróżnionym serdecznie
gratulujemy, a naszą redakcję szczególnie cieszy to, że wśród
wyróżnionych jest wiele gmin współpracujących i promujących się
na łamach „Gminy Polskiej”.
Udanin
Strzegom
Niejednokrotnie podkreślałem, że – moim zdaniem – samorządowe rankingi „Rzeczpospolitej” są najbardziej opiniotwórcze i miarodajne w Polsce.
Dane do rankingów pochodzą m.in. z Ministerstwa Finansów i Ministerstwa
Infrastruktury i Rozwoju, a przewodniczącym kapituły rankingu jest były
premier prof. Jerzy Buzek. Samorządy uwzględnione w rankingach podzielono na trzy kategorie: miasta na prawach powiatu, pozostałe gminy miejskie
i miejsko-wiejskie oraz gminy wiejskie. Główny ranking – Złota Setka – na
najgospodarniejsze gminy przygotowano w dwóch etapach. W pierwszym
wybrano miasta i gminy, które najlepiej zarządzały swoimi finansami w latach 2011-2014 i jednocześnie najwięcej w tym czasie inwestowały. Wybierając samorządy do drugiego, etapu brano m.in. pod uwagę: dynamikę wzrostu
wydatków majątkowych, środki unijne, które wpłynęły do budżetu gminy,
indywidualny wskaźnik zadłużenia, dynamikę wzrostu dochodów własnych,
transport i łączność oraz ochronę środowiska.
Wśród miast na prawach powiatu wygrał Gdańsk przed Krakowem i Wrocławiem, w kategorii gmin miejsko-wiejskich pierwszy był Kołobrzeg, który
wyprzedził Aleksandrów Łódzki i Jarocin, wśród gmin wiejskich najlepiej
oceniono Zielonki, Słupsk i Ustkę. Między wyróżnionymi jest niemało gmin
współpracujących z naszą redakcją. W kategorii gmin miejsko-wiejskich są to:
Brzeg Dolny (21. lokata), Pieńsk (27), Węgliniec (37), Prusice (45), Stronie Śląskie (60), Świerzawa (78), Bardo (79), Grodków (81). W kategorii gmin wiejskich: Zgorzelec (6), Reńska Wieś (8), Polska Cerekiew (25), Zębowice (37),
Kondratowice (58), Udanin (66) i Kostomłoty (89).
Zębowice
Polska Cerekiew
Oborniki Śląskie
Pieńsk
Gmina Zgorzelec
Bardo Śląskie
Świerzawa
ZDJĘCIA ARCHIWUM GP.KPS
Grodków
W rankingu Europejski Samorząd, w kategorii miast na prawach powiatu,
zwyciężyły Gliwice przed Dąbrową Górniczą i Krosnem, w kategorii gmin
miejskich i miejsko-wiejskich pierwszy był Dziwnów przed Sławkowem i Wysokim Mazowieckim, a w kategorii gmin wiejskich najlepiej wypadły Ożarowice przed Płużnicą i Orłami. W tym rankingu także nagradzano promujące
się na naszych łamach gminy. W kategorii miast na prawach powiatu Legnicę
(49). W kategorii gmin miejsko-wiejskich: Stronie Śląskie (27), Oborniki Śląskie (29), Prusice (48), Strzegom (61) i Brzeg (83). W kategorii gmin wiejskich:
Krośnice (65), Mściwojów (71) i Krotoszyce (89).
W rankingu Innowacyjny Samorząd, w kategorii innowacyjne miasta na
prawach powiatu, wygrały: Świnoujście przed Poznaniem i Łodzią. W kategorii innowacyjne gminy miejskie i miejsko-wiejskie zwyciężyły: Aleksandrów
Łódzki przed Zatorem i Karlinem, a w kategorii innowacyjne gminy wiejskie
najlepiej oceniono Kłodawę przed Wieprzem i Iławą. Z goszczących na łamach
„Gminy Polskiej” gmin, w kategorii innowacyjnych gmin miejskich i miejsko-wiejskich wyróżniono: Prusice (7), Brzeg Dolny (9), Stronie Śląskie (14).
W kategorii innowacyjne gminy wiejskie: Polską Cerekiew (33), Zgorzelec
(49), Reńską Wieś (53), Udanin (55) i Zębowice (56).
Henryk Sławkowski
Stronie Śląskie
4
Gmina Polska
nr 8 (27) | sierpień 2015
Wakacyjna retrospektywa (i nie tylko)
Tuż na początku letniego sezonu w Muzeum Narodowym we
Wrocławiu otwarta została wystawa
FOT. MUZEUM NARODOWE WE WROCŁAWIU
czasowa „Wojciech Fangor. Wspomnienie teraźniejszości” (można ją
oglądać do 13 września). Już tytuł wystawy mówi sam za siebie.
W końcu to spotkanie z pracami jednego z najważniejszych współczesnych polskich malarzy. I to spotkanie nie byle jakie. Bo po pierwsze,
wrocławska placówka pokazuje ponad 100 obrazów Wojciecha Fangora. A po drugie, część
z pokazywanych obrazów może być dla niektórych sporym zaskoczeniem…
– Na wystawie można zobaczyć obrazy
opartowskie, najbardziej znane i kojarzone z twórczością artysty (1958-74) – wyjaśnia
Stefan Szydłowski, kurator wystawy. – Z lat
najwcześniejszych poka zujemy por t ret
Einsteina (1948) oraz
szkic do słynnego obrazu „Matka Koreanka”
(1950). Wśród wystawionych dzieł są także
prace powstałe na emigracji, głównie w Stanach Zjednoczonych,
będące reakcją artysty
Wojciech Fangor, Pałac Kultury, 1953
na wizualną kulturę mediów elektronicznych (obrazy telewizyjne)
oraz dominującą politykę korporacyjną (Wodzowie Indian). Zwiedzający zobaczą również rozmalowane
w bogatej gamie kolorów martwe
natury i portrety z lat 90. Ostatni
cykl obrazów, malowany od 2005 r.,
ma charakter palimpsestu, jest jednocześnie nakładaniem dzisiejszych interpretacji na dawne szkice i rysunki, ale także sięganiem
do dawnych postaw zarysowanych
w osobistej historii artysty, warstw
własnej tektoniki, które dzisiaj
są uobecniane, są
wspomnieniem dawnych teraźniejszości – mówi o przygotowanej wystawie Fangora jej kurator.
Zgromadzone obrazy powstały
w czasie prawie siedemdziesięciu
lat – najstarszy z nich namalowany
został w 1948 r., najnowszy w 2012.
Inna z czasowych wystaw, która jest w muzeum (do 16 sierpnia),
to „Adresy gratulacyjne i dyplomy
członkowskie z lat 1836-1912”. Tutaj dowiemy się, w jaki sposób honorowano kiedyś wybitnych obywateli miast, jak wyglądały najbardziej
okazałe pisma gratulacyjne i z jakiej okazji je wręczano. Pokazanych
jest kilkadziesiąt niezwykłych zabytków
pochodzących z Gabinetu Dokumentów
Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Nigdy wcześniej nie
były one publicznie
prezentowane! Słowo „adres” oznacza
„pismo zbiorowe wystosowane do władz Wojciech Fangor, $ 3900, 1982
lub do osób wybitLato we wrocławskim muzenych , z ajmują cych wysokie sta- um to także bardzo liczne wykłanowisko”. Celem dy, panele dyskusyjne, zajęcia dla
tych dokumentów najmłodszych. W Muzeum Etnograbyło uhonorowa- ficznym w sierpniu m.in.: 18 sierpnie adresata, a wręczano je z oka- nia o godz. 12 „Zrób sobie monidło”,
zji nadania tytułu honorowego oby- a 25 sierpnia w południe „Rzeźbienie
watela miasta, jubileuszy, rocznic, bez drewna”. Natomiast w Muzeum
Narodowym m.in. spotkawybitnych osiągnięć zawonia poświęcone niezwykłedowych, czy w momencie
mu światu zegarów, tajemodejścia na emeryturę. Na
nicom ruin starych zamków
wystawie można zobaczyć
i kościołów oraz zajęcia
między innymi najstarszy
przewidziane dla śmiałków
w zbiorach adres z 1855 r.,
o mocnych nerwach, gdyż
który otrzymał nauczyciel
uczestnicy będą poszukigimnazjum w Głogowie
dr Gottfried Günther Roeller z oka- wać w muzeum miejsc, w których
zji zakończenia pracy, czy ozdob- straszy lub kiedyś straszyło… Szczeny dokument gratulacyjny z 1897 r. góły na stronie internetowej muzeum
skierowany do wybitnego uczonego (www.mnwr.art.pl).
Ferdinanda Cohna.
Tomasz Miarecki
FOT. MUZEUM NARODOWE WE WROCŁAWIU
Wrocławskie Muzeum
Narodowe razem ze swoimi
„przyległościami” – czyli
Panoramą Racławicką
i Muzeum Etnograficznym –
nie pozwala na nudę.
Gmina Polska
5
nr 8 (27) | sierpień 2015
Starostwo Powiatowe we Wrocławiu
Policję oceniam dobrze
Rozmowa
z ROMANEM POTOCKIM,
starostą wrocławskim
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
– Niedawno obchodziliśmy 96-lecie powstania policji. We Wrocławiu
obchody Święta Policji były bardzo
uroczyste, m.in. garnizon wrocławskiej policji otrzymał piękny sztandar.
– Niewiele jest na Dolnym Śląsku
garnizonów, które nie mają swego
sztandaru, do niedawna nie miała go
także wrocławska policja. Przed rokiem powstał honorowy Komitet Społeczny Fundatorów Sztandaru Komendzie Miejskiej Policji we Wrocławiu,
którego byłem wiceprzewodniczącym, natomiast przewodniczącym został prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz. W efekcie wspólnych działań
w trakcie obchodów Święta Policji na
Dolnym Śląsku Komenda Miejska
Policji we Wrocławiu otrzymała swój
sztandar. Uroczystości zostały zorganizowane na wrocławskim Rynku,
gdzie najpierw odbył się apel, a następnie uroczyste przekazanie Komendzie
Miejskiej Policji sztandaru, będącego
uhonorowaniem dotychczasowej, trudnej i odpowiedzialnej służby funkcjonariuszy i pracowników wrocławskiej
policji na rzecz porządku i bezpieczeństwa społeczności lokalnej.
Starosta Roman Potocki gratuluje policjantom
– Jak pan ocenia pracę
wrocławskiej policji na rzecz
mieszkańców powiatu wrocławskiego?
– Składając gratulacje policjantom z okazji ich święta podkreślałem m.in., że mieszkańcy
są zadowoleni z ich pracy i wręcz
dumni z tego, że mają taką policję na terenie swojego powiatu.
Z drugiej strony ludzie chcieliby,
aby policja była w każdej miejscowości, co jest po prostu nierealne.
Warto też podkreślić, że powiat
wrocławski pod względem częstotliwości i rangi wykroczeń jest
powiatem zróżnicowanym…
– W jakim sensie?
– Otóż, przykładowo, mamy na terenie naszego powiatu zlokalizowane
trzy duże sieci marketów, gdzie najczęściej popełniane są kradzieże i tam
właśnie zwyżkuje statystyka przestępczości. Przez te miejsca przewija się codziennie mnóstwo ludzi i należy mieć
na uwadze, że nie wszyscy przyjeżdżają do sklepów na zakupy. Osobiście
bardzo dobrze oceniam pracę policji,
z którą świetnie nam się współdziała.
Zresztą powiat wrocławski wspiera policję między innymi poprzez coroczne
podejmowanie uchwały Rady Powiatu
Wrocławskiego o dofinansowywaniu
różnego rodzaju przedsięwzięć. W tym
roku planujemy ufundować policji co
najmniej dwa samochody. Pragnę dodać, że dobrze nam się współpracuje
zarówno z wojewódzkim, jak i miejskim komendantem policji.
Niedawno odbyło się spotkanie zorganizowane w ramach Forum Organizacji Pozarządowych Powiatu Wrocławskiego, podczas którego m.in. zaprezentowano najciekawsze inicjatywy realizowane przez organizacje pozarządowe w powiecie wrocławskim, omówiono zasady formalnoprawne funkcjonowania nadzoru nad stowarzyszeniami i przedstawiono różnorodne źródła pozyskiwania środków finansowych w nowej perspektywie finansowej
Unii Europejskiej na lata 2014-2020 (szczególnie osie priorytetowe Regionalnego Programu Operacyjnego dla
województwa dolnośląskiego i Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój). Poza tym mówiono o szerokim
wachlarzu możliwości wsparcia przez powiat wrocławski organizacji pozarządowych ze źródeł Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i zaprezentowano zasady prawidłowego wnioskowania i rozliczania dotacji. Wręczono medale i dyplomy najbardziej zasłużonym dla powiatu wrocławskiego: Stowarzyszeniu
„Pomocna Dłoń” z Kątów Wrocławskich, Caritas Archidiecezji Wrocławskiej, Fundacji EkoRozwoju, Aktywnym – Stowarzyszeniu Wsparcia i Rozwoju Regionu z Rękowa, Uczniowskiemu Klubowi Sportowemu TYGRYSY, Stowarzyszeniu Wspierania Inicjatyw Lokalnych AS, Towarzystwu Miłośników Kultury Kresowej, Stowarzyszeniu Podróżników
TUITAM, Fundacji Opus Organi i Uczniowskiemu Klubowi Sportowemu BIELIK.
Pielgrzymka
Krzyżowym szlakiem…
FOT. UG W PIELGRZYMCE
FOT. UG W PIELGRZYMCE
Mogą reklamować się Karaiby, portugalskie plaże, Zakopane,
Giżycko czy Międzyzdroje, mogą
też promować się niewielkie miejscowości i gminy nie leżące nad
Wielkimi Jeziorami,
u brzegów morza czy
u podnóża górskich
pasm. Wystarczy tylko trochę determinacji, mądrego patrzenia
na swoje zasoby i jakiś
fajny pomysł. Tak się
dzieje właśnie w gminie Pielgrzymka, w której Złotoryjski Las otaczający przysiółek wsi
Czaple, zwany Choińcem, jest jedynym miejscem w Polsce, gdzie na
niewielkim obszarze można spotkać
aż siedem średniowiecznych zapewne kamiennych krzyży pojednania.
Rozmawiał Sławomir Grymin (TS)
Starostwo Powiatowe
we Wrocławiu
ul. Tadeusza Kościuszki 131
50-440 Wrocław
tel. 71 722 17 00
fax 71 722 17 06
[email protected]
www.powiatwroclawski.pl
FOT. UG W PIELGRZYMCE
Przed kilku laty w Towarzystwie
Miłośników Ziemi
Złotoryjskiej postanowiono połączyć
specjalnym szlakiem
wszystkie te kamienne pamiątki dawnych
czasów. Gdy w roku
2013 odnaleziono
w Złotoryjskim Lesie kolejny – siódmy – kamienny krzyż, TMZZ opracował regulamin nowej odznaki krajoznawczej, a krzyże Złotoryjskiego
Lasu stały się niebawem bohaterami
lokalnej odmiany popularnej gry terenowej
– geocachingu. Z myślą o najmłodszych, dla
których przejście Szlaku Kamiennych Krzyży w Choińcu jest za
trudne, mieszkańcy wsi
Czaple stworzyli Mini
Ścieżkę Kamiennych
Krzyży znajdującą się
na placu koło OSP. Na
tę ścieżkę zamówiono miniatury
kamiennych krzyży oraz tabliczki
informacyjne ze zdjęciami prawdziwych krzyży i ich opisem oraz
zasadzono wiele różnych roślin.
FOT. UG W PIELGRZYMCE
Nie wystarczy wpisywać
turystykę i promocję do
strategii rozwoju gminy
i deklarować miłość do swej
ziemi. Trzeba jeszcze czynów,
konsekwencji i dobrych
pomysłów – i to wszystko
jest we wsi Czaple, w gminie
Pielgrzymka. A choć to gmina
nie nazbyt zamożna, to jest
bogata w walory naturalne,
relikty przeszłości
i ludzką mądrość.
Warto podkreślić,
iż w maju delegacja
Czapli na zaproszenie prezydenta RP
uczestniczyła w święcie 25-lecia Samorządu Terytorialnego
w Pałacu Prezydenckim w Warszawie,
gd z ie za p omysł
stworzenia Wioski
Piasku i Kamienia
– K a m ien no -P iaskowego Centrum Wsi otrzymała
z rąk prezydenta Bronisława Komorowskiego nominację do Nagrody
Obywatelskiej Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej w kategorii Obywatelska Inicjatywa Lokalna. Jest to
ogromne wyróżnienie dla społeczności Czapli, gminy Pielgrzymka
i regionu. Czaple były jedynym reprezentantem województwa dolnośląskiego w tym konkursie, są także
najmniejszą miejscowością nominowaną do nagrody, a wśród nagrodzonych były m.in. tak znane miejsca jak Dąbrowa Górnicza, Gmina
Miejska Kraków, Gmina Miejska
Dzierżoniów, Urząd Miasta Puławy, Stowarzyszenie Szczecińskiego
Obszaru Metropolitarnego, Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka SA,
Pomorski Uniwersytet Medyczny
w Szczecinie, Towarzystwo Przyjaciół „Domu na Osiedlu” w Łodzi
i Teatr Wielki w Cigacicach.
– Przed kilkoma dniami całą
Polskę dotknęły niszczycielskie wichury. Czy powiat wrocławski też
ucierpiał?
– Ucierpiały trzy gminy – Kąty
Wrocławskie, Czernica i Długołęka –
ale nie były to na szczęście tak poważne straty, jak choćby na terenie
powiatu średzkiego w gminie Kostomłoty. Na terenie powiatu wrocławskiego wichura powaliła kilkaset
drzew i kilka miejscowości było bez
prądu, jednak dzięki zaangażowaniu i szybkiej reakcji służb mundurowych oraz powiatowego zespołu
ds. zarządzania kryzysowego szkody
te zostały szybko usunięte.
To, co się ostatnio dzieje w Czaplach i gminie Pielgrzymka, świadczy
niezbicie o tym, iż małe jest nie tylko
piękne, ale także – mądre i zaradne.
Henryk Sławkowski (TS)
Urząd Gminy w Pielgrzymce
Pielgrzymka 109a/1
59-524 Pielgrzymka
tel. 76 877 50 13, 76 877 50 26
fax 76 743 70 00, 76 877 50 13 w. 116
[email protected]
www.pielgrzymka.biz
6
Gmina Polska
Międzybórz
steśmy w Obszarze Interwencji Doliny Baryczy. Razem są
w nim 22 gminy.
– A na czym najbardziej
wam zależy?
– Na razie przygotowujemy projekty pod inwestycje
drogowe, przedszkola i rozbudowę obiektów sportowych.
– Lecz nie tylko inwestycjami gmina Międzybórz II Gminne Pyrkowanie w Bukowinie Sycowskiej 2014
żyje…
– Zatem?
– …i dlatego zapraszam czytel– Zapraszamy wszystkich serdeczników „Gminy Polskiej” na wrześniową, trzecią edycję Święta Grzyba nie do Międzyborza, na gościnną zieLeśnego. Ponadto 11 październi- mię, a także na miłą, kulturalną zabawę.
ka odbędzie się także trzecia edyRozmawiał Sławomir Grymin (TS)
cja Gminnego Pyrkowania w BuFot. Urząd Miasta i Gminy Międzybórz
kowinie Sycowskiej. Natomiast
6 września zapraszamy po południu
na Bieg Zbójnika, który odbędzie
się w konwencji „od maluszka do
staruszka”.
Grzyby i pyrki czekają
Rozmowa
z JAROSŁAWEM GŁOWACKIM,
burmistrzem Międzyborza
– Za wami już ponad siedem
miesięcy tegorocznej pracy samorządowej…
– …i był to – używając kolokwializmu – okres rozruchowy, bowiem
zaczynają pojawiać się środki unijne, a my z Narodowego Programu
Przebudowy Dróg Lokalnych będziemy budować ponadkilometrowy odcinek drogi w mieście. Poza
tym spływa jeszcze trochę pieniędzy z Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich i dzięki temu udało się
nam dofinansować jeszcze trzy dro-
II Święto Grzyba Leśnego 2014
II Święto Grzyba Leśnego, Niwki Książęce 2014
gi. Ale generalnie wszyscy stoimy
w blokach startowych i czekamy na
to, co będzie, bo na razie nie jest to
wszystko zbyt przejrzyste.
– Tak samo było przy programowaniu 2007-2013.
– Podchodzę sceptycznie do sprawy, bowiem zapowiadana góra pieniędzy rozchodzi
się na poszczególne grupy zadań i zostaje z niej
tylko wierzchołek. Ale
z drugiej strony ukłon dla
urzędu marszałkowskiego, ponieważ mimo tego, że wypadliśmy poza
Zintegrowane Inwestycje
Terytorialne, to stworzono dla nas
alternatywę – Oś Strategicznych Interwencji, która powstała na wniosek marszałka dolnośląskiego. Udało się stworzyć siedem obszarów
podobnych do ZIT-owskich i my je-
 III Święto Grzyba Leśnego – 26 września 2015 (sobota) – Niwki Książęce (plac przy
świetlicy sołeckiej); 9.00 – zbiórka i rejestracja grzybiarzy; 9.30-13.00 – grzybobranie (wejście w las z przewodnikami); od 13.00 – konkursy z nagrodami, prezentacje
artystyczne, tematyczny namiot Nadleśnictw Syców i Antonin, wystawy rękodzieła
i produktu lokalnego, potańcówka pod gwiazdami z DJ-em.  Gminne Pyrkowanie
– 11 października w Bukowinie Sycowskiej.  Bieg Zbójnika (6 września).  Dożynki
Gminne w Międzyborzu – 29 sierpnia 2015 – Dziesławice (plac przy świetlicy sołeckiej), powitanie gości, delegacji i poświęcenie wieńców dożynkowych; 16.00 – polowa msza św. dożynkowa z udziałem Zespołu Folklorystycznego „Międzyborzanie”
(część obrzędowa w wykonaniu zespołu „Pod Pretekstem” i „Wieś się śmieje” – dożynkowe zmagania na wesoło); 18.30 – kapela TuCSok i zespół taneczny „Ipoly” (Węgry); 19.30 – zabawa z zespołem „Presto”.
Pieńsk
W samorządowej elicie
Wiele można by mówić
o gminie Pieńsk, bowiem
walory tej pięknej ziemi są nie
do przecenienia.
Ciekawa historia i bogactwo
natury są atutami nie mniej
ważnymi od ludzkiego
rozumu, konsekwencji
i przedsiębiorczości.
Nie można jednak mówić
o średniozamożnym Pieńsku
jako o gminie bogatej, więc
tym bardziej wyróżnienie
w rankingu „Rzeczpospolitej”
zasługuje na odnotowanie
i gratulacje.
samorządowych finansowych tuzów – rozwija się równomiernie,
w sposób zrównoważony, że samorząd
działa konsekwentnie, nieźle inwestuje
i skutecznie pozyskuje
środki zewnętrzne.
Ranking rankingiem, a samorządowe
życie toczy się dalej
do przodu, życie bogate w rozwiązywanie
problemów i realizowanie zaplanowanych
zadań.
– Priorytetowym
zadaniem było dla nas
dokończenie budowy
deptaka przy ul. Świerczewskiego w Pieńsku
– odcinka od ul. Kościuszki do ul. Trau- Burmistrz Jan Magda
gutta – i to jest już realizowane – podkreśla burmistrz się do poprawy wyglądu historyczneJan Magda. – Budowa pierwszej go układu urbanistycznego miasta.
jego części została zainicjowana Kolejnym zadaniem jest moderniw roku 2006 przez byłego burmi- zacja fontanny przy placu Wolnostrza Jerzego Strojnego i to był strzał ści w Pieńsku. Został już ogłoszony
w przysłowiową dziesiątkę, świetny przetarg nieograniczony na wykonapomysł, który z pewnością przyczynił nie tego zadania i do końca sierpnia
FOT. UMiG W PIEŃSKU
W tegorocz nym ra n k i ng u
„Rzeczpospolitej” wyróżniającym
najgospodarniejsze polskie gminy,
gminy najlepiej dysponujące swoimi finansami i najwięcej inwestujące, gmina Pieńsk zajęła 27. lokatę
w kraju na 903 gminy i czwartą na
Dolnym Śląsku. To naprawdę duży sukces, tym bardziej że ten ranking jest bardzo opiniotwórczy i rzeczywiście miarodajny. Warto także
podkreślić, że „Rzeczpospolita”
w ubiegłych latach także nagradzała tę gminę, stąd można wnioskować, iż Pieńsk – któremu daleko do
nr 8 (27) | sierpień 2015
ma powstać fontanna posadzkowa
z szesnastoma strumieniami wodnymi. Poza tym także do końca sierpnia mają zostać zbudowane dwie drogi dojazdowe – w Dłużynie Dolnej
i Lasowie.
W Pieńsku samorząd nagradza
przestrzegających zasad obywateli
i umożliwia mieszkańcom odpracowanie zaległości. W domostwach
najemców gminnych lokali mieszkalnych, którzy nie mają zaległości
w płaceniu czynszu, do końca października będzie wymieniana stolarka okienna, a osoby zajmujące
lokal bez tytułu prawnego i mające
zaległości w opłacie czynszu mogą
skorzystać z programu oddłużeniowego. Poza tym gmina ogłosiła zapytanie ofertowe na sporządzenie
Planu Gospodarki Niskoemisyjnej,
który jest warunkiem koniecznym
dla gmin pragnących pozyskać pieniądze m.in. na odnawialne źródła
energii i termomodernizację budynków w nowej perspektywie finansowej 2014-2020.
Do końca czerwca w gminie
Pieńsk zrealizowano: przebudowę
pobocza drogi wojewódzkiej nr 351,
zainstalowano oświetlenie uliczne
w Dłużynie Dolnej (6 lamp, byłe
bloki PGR), utwardzono drogę wewnętrzną na terenie Szkoły Podstawowej nr 1 w Pieńsku – wykonano nową nawierzchnię z kostki
betonowej z regulacją urządzeń infrastruktury technicznej, przebudo-
Urząd Miasta i Gminy Międzybórz
ul. Kolejowa 13
56-513 Międzybórz
tel. 62 785 62 66
tel./fax 62 785 60 19
[email protected]
www.miedzyborz.pl
wano drogę gminną w Żarce nad
Nysą (wykonano nową nawierzchnię
asfaltową), wykonano oświetlenie
uliczne w Bielawie Dolnej (7 lamp),
zmodernizowano oświetlenie drogowe w ciągu ul. Łużyckiej w Pieńsku
i wykonano przebudowę ulic Czarnieckiego i Wysokiej.
– Niestety, budżet gminy Pieńsk
nie jest wystarczający, abyśmy mogli realizować wszystkie potrzebne
nam zadania inwestycyjne i zrobimy wszystko co możliwe, by pozyskać jak najwięcej środków finansowych w nowej unijnej perspektywie
2014-2020 – deklaruje burmistrz
Jan Magda.
HS (TS)
Urząd Miasta i Gminy w Pieńsku
ul. Bolesławiecka 29
59-930 Pieńsk
tel. 75 778 65 11, 12, 13, 14
fax 75 778 64 05
[email protected]
www.piensk.com.pl
Gmina Polska
7
nr 8 (27) | sierpień 2015
Wisznia Mała
Wszystkie ręce na pokład!
Rozmowa
z JAKUBEM BRONOWICKIM,
wójtem gminy Wisznia Mała
– Często dotykamy problemu inwestycji drogowych, a o problemach
z trasą S5 rozmawialiśmy kilka ładnych lat…
ponowną decyzję wyda Regionalna
Dyrekcja Ochrony Środowiska, do
której po zmianie przepisów dotyczących norm hałasu skargę złożyli mieszkańcy gmina Wisznia Mała
– przyp. autora].
– Czyli w tej sprawie jest wiele
niewiadomych…
FOT. UG WISZNIA MAŁA
– Dzisiaj mija pierwsze półrocze dzimy i szukamy bez przerwy noroku 2015… Był to w Wiszni Małej wych możliwości.
– Ciekawe, czy greckie perturbaokres chyba dość spokojny.
– Trudno mówić o spokoju, ponie- cje odbiją się na kondycji polskich
waż praca samorządowa jest specy- samorządów.
– Polska nie inwestowała w Greficzna i dotyczy rozwiązywania wielu problemów. Zatem było to dla nas cji tak jak na przykład Słowacja i mointensywne pół roku, ponieważ wy- że nas nie dotkną żadne zawirowania.
– Tak czy owak polskie samorząkorzystywaliśmy pieniądze,
które udało się nam pozy- dy muszą dać sobie radę…
– …a nasze państwo powinno dbać
skać wcześniej z Unii Europejskiej i teraz nadszedł czas o to, abyśmy mogli – kolokwialnie mórealizacji zadań. Rok 2015 wiąc – przerobić te wielkie pieniądze,
jest rokiem przejściowym które niebawem nadejdą.
– Świętujemy w tym roku 25-lew tym sensie, że kończą się
zadania związane z jesz- cie samorządu w Polsce. Jak w tym
cze wcześniejszym unijnym czasie zmieniała się Wisznia Mała?
– Trzeba by fotografować naszą
programowaniem 2007-2013, a zaczynają się już no- gminę przez ten okres, aby jak najwe z programowania 2014- lepiej ocenić to ćwierćwiecze. Prze-2020. Jedną nogą jesteśmy cież przez cały czas zmieniała się inwięc w jednej perspektywie frastruktura gminy, powstawały nowe
finansowej, a drugą w kolej- obiekty, szkoły, boiska, świetlice i był
nej już perspektywie i przy- to niesamowity skok cywilizacyjny.
gotowujemy się do pozyska- Trudno nam ogarnąć ten czas i porównia nowych zewnętrznych nywać zachodzące zmiany, bowiem
dzisiaj przede wszystkim myślimy, co
pieniędzy.
– Co będzie dla was jeszcze jest przed nami do zrobienia.
kluczowe w drugiej poło- A te 25 lat to także 25 lat pracy nawie roku?
– Przede wszystkim przygotowanie projektu budowy
kanalizacji w południowej
części gminy – jest to nasze sztandarowe zadanie na
najbliższe lata i bardzo duże wyzwanie inwestycyjne. Zatem wszystkie ręce na
pokład!
– Trzeba to robić, ponieważ w innym przypadku
pojawią się kary…
– …ale nie kary nas mobilizują, tylko potrzeby rozwojowe gminy, które są
najistotniejsze. Ponadto powstaje droga S5 i dzięki temu wiele naszych terenów
stanie się atrakcyjniejszych
pod względem komunikacyjnym.
– Powiedzieć Szwajca- Do gminy przyciąga też uroda krajobrazu
rowi, Francuzowi czy Belgowi, że gdzieś nie ma ka- szego skarbnika, pani Marii Januszek,
która również przyczyniła się do tych
nalizacji…
– …to uzna to za żart, ale dobrych zmian w naszej gminie i za to
także dla inwestorów jest to chciałbym jej serdecznie podziękować.
– Przez ten okres gmina miała
niezmiernie ważne.
– Na początku lat 90. szczęście do włodarzy. Przed painwestorzy kupowali tere- nem wójtem był Stanisław Moik,
ny często nieuzbrojone, ale a dzisiaj włodarzy jego uczeń Jakub
Bronowicki.
dzisiaj jest inaczej.
– Ale rozwój samorządu to nie
– Teraz tereny muszą
być odpowiednio uzbro- tylko wójtowie, burmistrzowie
jone, a cywilizacja kosz- i prezydenci. Związany jest również
tuje szczególnie dużo dla z pracą radnych, sołtysów i wszysttakich wiejskich gmin jak kich pracowników urzędu. Zmienasza. U nas wszystko jest niały się czasy, zmieniali się ludzie
droższe niż w mieście, i oczekiwania mieszkańców w stoa skala potrzeb jest więk- sunku do gminy. Ale gmina się rozsza niż możliwości finan- wija w dobrym kierunku i to jest najsowe gminy. Ale mimo ważniejsze.
wszystko nieźle sobie raRozmawiał Sławomir Grymin (TS)
Wójt Jakub Bronowicki
– …ale wiadomo jest, iż generalna dyrekcja dąży do ograniczenia
liczby ekranów akustycznych, które mają chronić nas od uciążliwości
związanych z przyszłym ruchem na
drodze. Na takie rozwiązanie się nie
zgadzamy i takiej zgody po prostu
nie będzie. Za to będą zdecydowane protesty i za to także dziękuję naszej społeczności, która przypomina
rządzącym, że głosów obywateli nie
warto lekceważyć.
– Nie można przecież oszczędzać
kosztem zdrowia ludzi – zawsze przy
życzeniach składanych w polskich
domach jubilatom i solenizantom
życzy się przede wszystkim zdrowia.
A tu o tym nie ma mowy, bowiem
co tu mówić o zdrowiu, skoro ludzie
będą cierpieć z powodu nadmiernego hałasu.
– Na pewno nie takich oszczędności oczekiwaliśmy i nie z takimi
oszczędnościami się pogodzimy.
FOT. UG WISZNIA MAŁA
Kościół pw. św. Anny w Szewcach – jeden z cenniejszych zabytków gminy Wisznia Mała
FOT. UG WISZNIA MAŁA
– …i jest to pewnie temat na co najmniej następnych kilka roczków.
– Ocenialiśmy sprawy bardzo
krytycznie, plany brały w łeb, zmieniały się decyzje i nie podobało nam
się niedotrzymywanie obietnic przez
rząd. Ale budowa trasy ekspresowej
wreszcie ruszyła, na placach budowy ciężki sprzęt, rosną hałdy ziemi
i piachu, lecz – jak to w życiu – można
się już cieszyć, a tu rodzi się problem.
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad postanowiła wziąć
się za oszczędzanie, i to kosztem ludzi, bowiem zamierza wybudować
mniej ekranów dźwiękochłonnych.
– Niestety, ta ważna dla całej naszej społeczności sprawa dalej jest
zawieszona i z tego powodu nasz samorząd jest bardzo niezadowolony
[wywiad przeprowadzono 1 lipca,
a na początku lipca miało się okazać,
jaką długość i wysokość będą miały
ekrany akustyczne przy S5, bowiem
Nowa trasa ekspresowa S5
na terenie województwa
dolnośląskiego będzie miała
48 km, ma być gotowa do
końca 2017 roku (całość
do 2019) i będzie kosztować
1,5 mld zł. Inwestycję
podzielono na trzy odcinki
– 15 km między Korzeńskiem
a Saniami, dalsze 14 km do
węzła Trzebnica i 19 km do
węzła Widawa – Wrocław.
Docelowo S5 ma połączyć
Wrocław z Grudziądzem.
Droga mieć będzie siedem
węzłów: Żmigródek, Żmigród,
Prusice, Krościna, Trzebnica,
Kryniczno i Widawa i połączy
się z węzłem Wrocław-Północ w rejonie centrum
handlowego Marino, gdzie
autostradowa obwodnica
krzyżuje się z krajową „piątką”
i ul. Żmigrodzką i będzie to
największe wrocławskie
skrzyżowanie. Trasa będzie
miała po dwa pasy do jazdy
w każdym kierunku plus pasy
awaryjne. W ramach tego
zadania na terenie Dolnego
Śląska zbudowanych zostanie
47 mostów i wiaduktów oraz
kilkadziesiąt przepustów.
Największe obiekty będą
miały po 750 m długości
– dwa takie mosty powstaną na
węźle Widawa (nad Widawą)
oraz w rejonie Żmigrodu (nad
Baryczą, Młynówką i torami
kolejowymi). Będą także
Miejsca Obsługi Podróżnych
(w Morzęcinie i Wiszni Małej)
ze stacją benzynową, toaletą
i prawdopodobnie punktem
gastronomicznym.
Poza tym na trasie powstanie
13 przejść dla dużych zwierząt
i 37 dla średnich i małych.
Urząd Gminy
Wisznia Mała
ul. Wrocławska 9
55-114 Wisznia Mała
tel. 71 312 70 25
fax 71 312 70 68
[email protected]
www.wiszniamala.pl
8
Gmina Polska
nr 8 (27) | sierpień 2015
Starostwo Powiatowe w Kłodzku
Tu chce się wracać…
mi podziemnymi trasami jest wielką
turystyczną atrakcją. Warto ją zwiedzić, zaczynając poznawanie kłodzkiej ziemi od jej stolicy, aby potem ruszyć dalej… Dokąd? Choćby w stronę
słynnych uzdrowisk, gdzie też – jak
w Twierdzy Kłodzko, w której podobno od duchów i czortów aż się roi –
czekają na gości bohaterowie legend.
Od dawna przecież wiadomo, że
kudowskie źródła swoją cudowną
FOT. ARCHIWUM GP.KPS
moc zawdzięczają samemu Liczyrzepie! Wzruszony rozpaczą kochającej chorego chłopca dziewczyny,
dał jej cztery kulki, które miała rzucić o ziemię… Rzuciła, jak Duch
Gór nakazał, i z czterech miejsc wytrysnęły źródełka z życiodajną wodą, a Kudowa-Zdrój stała się sławnym kurortem, z przepiękną pijalnią
wód i Parkiem Zdrojowym.
Jakby tego było mało, podziwiać w okolicach Kudowy można i słynną Kaplicę Czaszek
w Czermnej, i superciekawy
skansen w Pstrążnej… I jeszcze Festiwal Moniuszkowski,
zawsze w sierpniu (w tym roku
19-22) i zawsze gromadzący na
kudowskich scenach wykonawców z bardzo wysokiej półki.
Mają swój wspaniały festiwal i Duszniki-Zdrój. W roku
1826 spędził w uzdrowisku lato
Fryderyk Chopin i dał koncert
dobroczynny na rzecz czwórki
dzieci, które straciły ojca. „Kuryer Warszawski” z 22 sierpnia
1826 roku napisał o dwóch koncertach, które jemu (czyli Cho-
Błędne Skały – skarb Gór Stołowych
FOT. ARCHIWUM GP.KPS
zakończyła (podobno) zamurowana
w kościele.
Dziś tam, gdzie legendarna Złotowłosa mieszkała, stoi przypominająca
gwiazdę Twierdza Kłodzko, najokazalsza budowla Ziemi Kłodzkiej. Jej
dzieje zaczęły się w roku 1770, broniła miasta, służyła też jako więzienie,
a teraz ze swymi wielopoziomowy-
FOT. ARCHIWUM GP.KPS
Tu, w Dworku Chopina, co roku brzmi muzyka Wielkiego Fryderyka
pinowi) wiele chwały, a tym nieszczęśliwym wsparcie przyniosły. W tym
roku najstarszy polski festiwal, Międzynarodowy Festiwal Chopinowski
w Dusznikach, odbędzie się po raz 70.
i trwać będzie od 7 do 15 sierpnia.
Duszniki jednak to nie tylko Chopin,
ale także Park Zdrojowy i Muzeum
Papiernictwa, rzadki przypadek przemysłowej architektury baroku.
Oczywiście, uzdrowiska to przede wszystkim miejsca, gdzie najważniejsze jest zdrowie, ale i muzyka,
i rozrywki wszelakie są bardzo istotne. Wie o tym Polanica-Zdrój, jeden
z najmodniejszych kurortów, gdzie
odbywa się co roku Międzynarodowy Festiwal Szachowy im. Akiby
Rubinsteina; w tym roku w dniach
21-30 sierpnia mistrzowie szachownicy spotkają się już po raz pięćdziesiąty pierwszy.
Ma się też czym pochwalić najstarsze polskie uzdrowisko – Lądek-Zdrój.
Jego wizytówka to niezwykły budynek Zdroju Wojciecha, którego wnętrze wzorowane jest na łaźni tureckiej.
Ale powiat kłodzki to nie tylko
uzdrowiska! Liczyrzepę, który się
do chwały uzdrowiskowej Kudowy przyłożył, spotkać można przecież także w Górach Stołowych. Nic
dziwnego, że potężny Duch Gór i Pan
Karkonoszy często tam bywa, bo Góry Stołowe to nie tylko najmłodsze,
ale i najpiękniejsze chyba góry w Polsce. Szczeliniec, Błędne Skały swą
urodą uwodzą nie tylko Pana Karkonoszy, bywał tu Johann Wolfgang
Goethe, tu kręcono m.in. film „Opowieści z Narnii: Książę Kaspian”,
urzekający urodą zdjęć. Park Narodowy Gór Stołowych to „must have”
– modowe powiedzonko przerobimy
sobie na określenie „miejsca konieczne” – dla każdego, kto na kłodzką ziemię przyjedzie…
Szczerze mówiąc, takich „miejsc
koniecznych” jest na Ziemi Kłodzkiej wiele. Oto Wambierzyce: jest rok
1218, pod starą lipą modli się ślepy Jan z Raszewa. I nagle w koronie drzewa pojawia się figurka Matki
Boskiej z Dzieciątkiem, a Jan odzyskuje wzrok. Zaczynają się kolejne
cuda – najsłynniejszy 30 maja 1676
roku, gdy wambierzycki kościół oto-
czył nieziemski blask…. Jednak
Wambierzyce – Śląska Jerozolima – to nie tylko wspaniała barokowa świątynia o potężnych
schodach, symbolizujących
wiek Maryi i Jezusa, ale także
rozległa Kalwaria, gdzie w stacji 57. zobaczyć można świętą
Wilgefortis, przybitą do krzyża,
i słynna ruchoma szopka.
Ci, którzy nad zwiedzanie
przedkładają sportowe radości,
też mają w czym wybierać, wystarczy wspomnieć znakomicie
zagospodarowaną narciarsko
Czarną Góra i Masyw Śnieżnika oraz Zieleniec. We wszyst- Majowy cud z 1676 roku przypomina wspaniała
kich tych miejscach stworzone iluminacja bazyliki Nawiedzenia NMP w Wambierzycach
zostały dla narciarzy znakomite warunki, a uroda tamtejszych kra- wie i można sobie zrobić selfie (albo
jobrazów niewiele ma sobie równych – jak kto woli – rodzinną fotografię)
nie tylko w polskich górach. Na dro- z Pinokiem czy Pszczółką Mają.
dze na Śnieżnik znajdziemy Jaskinię
– Zapraszam Państwa do malowNiedźwiedzią – prawdziwy skarb na- niczej krainy, otoczonej pasmami gór,
tury – słynną nie tylko ze skamielin usłanej pięknymi miejscowościami,
m.in. niedźwiedzia jaskiniowego, ale których mieszkańcy czekają na Was
i z dzisiejszych mieszkańców, nie- z otwartymi gościnnie ramionami –
toperzy.
mówi starosta kłodzki Maciej Awiżeń.
FOT. ARCHIWUM GP.KPS
Była bardzo urodziwa, a złocisty warkocz dawał jej niezwykłą siłę – Waleska, bo tak nazywała się
poganka, pierwsza mieszkanka fortecznego wzgórza w Kłodzku, smoka z kilku kilometrów z łuku trafiła,
podkowy zaś swobodnie wyginała subtelną kobiecą dłonią… A gdy
warkocz jej podstępem obcięto, straciła moc i legendarny swój żywot
Twierdza Kłodzko – najokazalsza budowla Ziemi Kłodzkiej
FOT. UM W KŁODZKU
Niewiele jest miejsc
w Polsce – ba, w Europie! –
gdzie tak harmonijnie
kraina przepięknych gór
i malowniczych dolin łączy
się z przytulnymi wioskami,
nowoczesnymi ośrodkami
narciarskimi, znakomitej klasy
zabytkami i miastami niezwykłej
zaiste urody. Powiat kłodzki
– bo o nim mowa – to jeden
z prawdziwych cudów, jakim
kraj nasz może się pochwalić.
Wie o tym każdy, kto choć raz
na ten skrawek kraju zawitał.
Zbiornik Stara Morawa to wymarzone miejsce dla wodniaków
Jedną z narciarskich stolic nie tylko Dolnego Śląska jest przyciągający
zdrowym alpejskim klimatem Zieleniec ze swoją Ski Areną, ale Zieleniec
to nie tylko narty – to także leżący
pod nim rezerwat „Torfowisko”, piękny i tajemniczy: w dwóch misach,
„Czarne Bagno” i „Topielisko”, kryje się wiele rzadkich gatunków roślin
i zwierząt.
Jest też w powiecie kłodzkim
niejedno miejsce dla wodniaków
– wśród nich zalewy w Starej Morawie i Radkowie – i świetny Aquapark
w Kudowie-Zdroju.
Ziemia Kłodzka to także miejsca,
które są jakby specjalnie dla rodzin
z dziećmi stworzone – kudowskie
Muzeum Zabawek, Muzeum Ziemi
w Kletnie, gdzie przed zachwyconymi
oczami dzieci otwiera się Park Jurajski, polanicki Letni Tor Saneczkowy,
rezerwat „Wodospad Wilczki”, jedno z najpiękniejszych miejsc Masywu Śnieżnika, a także międzygórski
Ogród Bajek, gdzie w świerkowym
lesie zamieszkali baśniowi bohatero-
Nic dodać, nic ująć… Ale warto pamiętać, że tu trzeba uważać na serce,
bo jak człowiekowi Ziemia Kłodzka
w serce zapadnie, to już na całe życie
będzie tęsknotą za jej pięknem zarażony i będzie chciał tu wracać.
Anita Tyszkowska (TS)
Starostwo Powiatowe w Kłodzku
ul. Okrzei 1
57-300 Kłodzko
tel. 74 865 75 23
fax 74 867 32 32
[email protected]
www.powiat.klodzko.pl
Gmina Polska
9
nr 8 (27) | sierpień 2015
Starostwo Powiatowe w Oławie
Z czasem się polepszy
Rozmowa
ze ZDZISŁAWEM BREZDENIEM,
starostą oławskim
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
– Jakie było pierwsze pół roku dla powiatu oławskiego? Czy
wszystkie plany są terminowo realizowane?
– W zasadzie uruchomiliśmy już
wszystkie zaplanowane inwestycje,
zatem z pierwszego półrocza jestem
zadowolony, choć niektóre rzeczy
można było zrobić szybciej. Ale najważniejsze jest to, że planowane
w tym roku inwestycje są realizowane i nie docierają do mnie jakieś sygnały o zagrożeniach, które mogłyby
nam przeszkodzić w tych przedsięwzięciach. Leży przede mną materiał dotyczący najważniejszej dla
nas budowy – Powiatowego Centrum Edukacyjno-Rewalidacyjnego
z Zespołem Szkół Specjalnych, która
szybko postępuje, i to naprawdę nas
bardzo cieszy! Nie ma problemów
z wykonawcą i mam nadzieję, że tak
będzie do zakończenia inwestycji.
Z drugiej strony liczyliśmy na deklarowane kiedyś 3 mln zł dofinansowania z PFRON-u, ale w tym roku dostaliśmy tylko 350 tys. zł. Może – jak
zostaną jakieś pieniądze – do końca
roku dostaniemy jeszcze 150 tys. zł,
nikiem i jeśli chodzi o realizację zawartych w umowach
dofinansowań, to wszystkie
gminy wywiązują się z tych
ustaleń bez zarzutu i to, co
mają dopłacać, to dopłacają.
– Na jakim etapie jest
budowa Centrum?
– Budowany jest dach,
równocześnie trwać będą roboty przy budowie stropu nad
pierwszym piętrem głównego
obiektu, gdzie zakończy się
murowanie ścian konstrukcyjnych. Murowane będą także ściany drugiego piętra.
– W tym roku obchodzimy 25-lecie samorządności
w Polsce. Jak pan ocenią tę
naszą samorządność?
– To naprawdę trudne pytanie…
– …ale ustawa o samorządach oceniana jest zazwyczaj
bardzo dobrze, choć nie wszystko
jest idealne. Przykładem powiaty, które cierpią na brak środków
własnych.
– Myślę, że po 25 latach jest dobry czas i okazja na przyjrzenie się
tej ustawie i ewentualnie skorygowaniu tego, co w niej nie najlepiej
funkcjonuje. Rzeczywiście, ten akt
Starosta Zdzisław Brezdeń
a resztę w przyszłym roku, jak będą
możliwości… Widać wyraźnie, że
zarząd województwa wycofuje się
z deklaracji i to jest przykre
– A dogadał się pan z nowym
burmistrzem Oławy?
– Uważam, że dogadywanie się
teraz jest sprawą wtórną, ponieważ
dogadaliśmy się już z poprzednim
burmistrzem Franciszkiem Paździer-
Zgorzelec – gmina
Musimy być gotowi
Rozmowa
z PIOTREM MACHAJEM,
wójtem gminy Zgorzelec
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
– Proszę przyjąć od „Gminy Polskiej” serdeczne gratulacje z powodu świetnej lokaty gminy Zgorzelec w opiniotwórczym rankingu
samorządowym „Rzeczpospolitej”
wyróżniającym najbardziej gospodarne, najlepiej dysponujące swymi finansami i dobrze inwestujące
samorządy. Gmina Zgorzelec uplasowała się w Złotej Setce na szóstej
pozycji w kraju na 1576 gmin wiejskich i na pierwszym miejscu na
Dolnym Śląsku.
– Cieszymy się bardzo z tego wyróżnienia, na które złożyły się lata
pracy wielu ludzi. Tym bardziej, że
ranking „Rzeczpospolitej” jest rzeczywiście miarodajny, ma jasne kryteria
i gminy są w nim oceniane przez pryzmat wielu kategorii – m.in. poziomu
pozyskiwania środków unijnych, wysokości dochodów na jednego mieszkańca, poziomu zadłużenia, liczby
podmiotów gospodarczych na terenie
gminy i wysokości wsparcia organizacji pozarządowych…
– …ale brane są pod uwagę również transport, łączność i ochro-
na środowiska. Dane do rankin- w Ręczynie, a przed kilkoma tygogu pochodzą m.in. z Ministerstwa dniami oddaliśmy do użytku świetlicę
Infrastruktury i Rozwoju i Mini- w Spytkowie i kończymy budowę
sterstwa Finansów, a przewodniczą- kanalizacji w Tylicach, a wszystko
cym kapituły od lat jest były premier z resztek środków finansowych ze
prof. Jerzy Buzek.
– Dlatego jesteśmy dumni
i zadowoleni z tego, że dostrzeżono naszą pracę na zewnątrz. Nie pracujemy w samorządzie dla zaszczytów,
a na swoją pracę patrzymy subiektywnie. Trudno być sędzią we własnej sprawie, dlatego taka zewnętrzna ocena
jest czasami bardzo przydatna i tym bardziej miła, gdy
zajmie się tak wysoką lokatę
w kraju.
– Warto także podkreślić, że nie pierwszy raz jesteście wyróżniani w ran- Wójt Piotr Machaj
kingu „Rzeczpospolitej”…
– …ale trochę zmieniły się starego unijnego programowania
w nim kryteria i ocenia się teraz wię- 2007-2013.
– A co będzie dla waszego samocej spraw.
– Pierwsze półrocze już dawno rządu i całej społeczności najważniejsze w najbliższej przyszłości?
za nami…
– Jeszcze nie jesteśmy dobrze zo– …i to był dla nas czas dość spokojny. Kończyliśmy inwestycje dzię- rientowani o jakie pieniądze i na co bęki wcześniej pozyskanym unijnym dzie można się starać z nowego progragrantom. Oddaliśmy teraz świetlicę mowania 2014-2020. Nie ma przecież
prawny jest nie całkiem dokończony. Twórcom ustawy zabrakło trochę konsekwencji i wyobraźni, ale
przed 25 laty pewnie trudno było
patrzeć aż tak daleko w przyszłość.
To na pewno było niełatwe, bowiem
trudno było przewidzieć, w jakim
będziemy miejscu po ćwierćwieczu.
Z drugiej jednak strony trzeba także
przyznać, że te 25 lat pokazało, iż
pomysł, aby pewne działania na poziomie gmin i powiatów oddać lokalnym społecznościom, był strzałem
w przysłowiową dziesiątkę. Doszło
do decentralizacji władzy, ale nad
tym wszystkim musi panować mecenat państwa, bowiem nie można
decentralizować bez pieniędzy. Najłatwiej jest scedować wszelkie możliwe zadania na samorządy i nie wspomagać ich środkami finansowymi.
Tak działać po prostu nie można,
a przekazanie odgórne zadań musi
wiązać się z zabezpieczeniem finansowym. Dzisiaj jest z tym bardzo
różnie i jest to jedna z największych
bolączek samorządowców.
– Przez te ostatnie 25 lat mówiło
się też kilkakrotnie o likwidacji powiatów, ale przecież w takim razie
musiałoby coś powstać w zamian.
– Uważam, że powiaty ustaliły już swoje stałe miejsce w naszej strukturze samorządowej.
Oczywiście inaczej podchodzi się
do problemów powiatów, mając za
plecami wielką aglomerację wrocławską, a inaczej, będąc na przykład
w Giżycku, gdzie powiat stanowi
centrum, wokół którego skupia się
całe lokalne życie społeczne. Krótko mówiąc, moim zdaniem powiaty
powinny funkcjonować, ale powinny mieć zarazem większe możliwości inwestycyjne. Moglibyśmy przecież robić znacznie więcej choćby
w zakresie infrastruktury szkolnej
i drogowej, w kwestiach zabezpieczenia służby zdrowia i generalnie
rzecz biorąc w działalności służebnej
i usługowej, której beneficjentem byłyby lokalne społeczności. W tej sferze jest jeszcze wiele do naprawy, ale
z czasem pewnie będzie lepiej, tylko
musi być wola Sejmu.
niektórych rozporządzeń, choć my się
już szykujemy i czekamy, aż pojawią
się nabory do unijnych grantów. Aby
skutecznie sięgać po te środki finansowe, już teraz musimy być na to gotowi, a nie czekać na ostatnią chwilę.
Kończymy przygotowywanie dokumentacji na kolejne etapy „Przygody
z Nysą” – naszego priorytetowego turystycznego projektu związanego m.in.
z budową ścieżek pieszo-rowerowych
wzdłuż Nysy w kierunku powiatu żarskiego. Rozpoczynamy też budowę sali gimnastycznej przy szkole w Trójcy
i jest to niemała inwestycja opiewająca
na parę milionów złotych. A ponadto
przed nami wykonanie dalszych etapów oświetlenia gminy, które wymieniamy na oświetlenie ledowe. Na terenie gminy mamy już 1800 słupów
oświetleniowych.
– To, co pan wspomniał o nowoczesnym oświetleniu, przypomniało mi, że przecież gmina Zgorzelec
w drugim tegorocznym rankingu
„Rzeczpospolitej” – Innowacyjna
Gmina Wiejska – zajęła 49. pozycję
w Polsce, a to oznacza, że w wasza
gmina jest nowoczesna.
– Nieskromnie mówiąc, tak to się
u nas dzieje i choćby patrząc przez
pryzmat oświetlenia, możemy powiedzieć, że mamy miejscowości,
w których w 90 procentach funkcjonuje oświetlenie ledowe, a ponadto od
prawie dziesięciu lat realizujemy projekt związany z ochroną środowiska,
dopłacamy do kolektorów słonecznych
i przydomowych oczyszczalni ścieków. Warto podkreślić, że w tym roku
odbieramy i wywozimy azbest już nie
tylko od mieszkańców gminy, ale także od przedsiębiorców.
– Czyli nawet w świetnie rozwijającej się gminie – takiej jak Zgorzelec – zawsze coś da się zrobić, aby
mieszkańcom żyło się lepiej.
– Na pewno tak, tylko trzeba uważnie słuchać ludzi. Mieszkańcy naszej
gminy chcą mieć przede wszystkim
dobre drogi i jest to problem, bowiem
na terenie naszej gminy większość
zniszczonych dróg to drogi powiatowe
i wojewódzkie, a na to recepty dzisiaj
nie mamy.
Rozmawiał Sławomir Grymin (TS)
Starostwo Powiatowe w Oławie
ul. 3 Maja 1
55-200 Oława
tel. +48 71 301 15 22
fax 71 301 15 62
[email protected]
www.starostwo.olawa.pl
Rozmawiał Sławomir Grymin (TS)
Urząd Gminy Zgorzelec
ul. Kościuszki 70
59-900 Zgorzelec
tel. 75 775 60 16
fax 75 775 65 64
[email protected]
www.gmina.zgorzelec.pl
10
Gmina Polska
Krośnice
– Basen w zasadzie jest już skończony i uprawomocnia się uchwała
o powołaniu jednostki, która będzie
nim zarządzała – wyjaśnia Adam
Przybyło, zajmujący się przygotowaniem pływalni do otwarcia. Jednostka ta zacznie działać na początku sierpnia, a basen zostanie oddany
do użytku w ostatni weekend tegoż
miesiąca.
Będzie to standardowy 25-metrowy sportowy basen pływacki z sześcioma wygodnymi, dwuipółmetrowymi torami. Nowinką techniczną
jest to, że w basenie na trzech torach
jest ruchome dno, dzięki czemu po
FOT. JOANNA WIETRZYŃSKA
Krośnicki basen ma mnóstwo atrakcji
opuszczeniu dna i przegrody oddzielającej część stałego dna od ruchomego, mamy do czynienia z basenem
25-metrowym o głębokości dwóch metrów, nadającym się na przykład
do piłki wodnej. – Poza
pływalnią sportową jest
także część rekreacyjna – dodaje Adam Przybyło – między innymi
masaże, przeciwprądy,
gejzery, jacuzzi i dwie
zjeżdżalnie – typu wąż
i cebula. Warto podkreślić, że budowa basenu Wójt Andrzej Biały
była w dużej części finansowana ze środków zewnętrznych nia Andrzej Biały. – Dzięki demokra– Jeśli chodzi o basen, to wszystko cji obywatele mają większe możliwości
idzie zgodnie z planem, dzisiaj żad- dotyczące wyboru swoich przedstawinych zagrożeń nie widzę, a otwarcie cieli i wpływ na ich działalność, choć
pływalnie przewidujemy na 28 sierpnia w praktyce jest różnie. Natomiast
– mówi wójt gminy Krośnice Andrzej najbliższa przyszłość naszej gminy
Biały. – Będzie to jakby ukoronowa- związana jest przede wszystkim z donie pierwszego półrocza, a był to czas brym zagospodarowaniem tego, co do
z jednej strony pracowity, lecz niekiedy tej pory zostało wykonane. Mój pobardzo trudny. Musieliśmy uruchomić przednik skupiał się bardziej na insezon naszej kolejki, co wiązało się westowaniu, ale ciężarem utrzymania
z niemałym stresem, ponieważ mie- tych inwestycji jest dzisiaj obarczony
liśmy kłopoty z wyborem operatora. nasz samorząd i gmina, a jest to cię-
S.G. (TS)
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
Niebawem infrastruktura gminy
Krośnice wzbogaci się o nowy
obiekt – kryty basen. Nie od dziś
wiadomo, że jednym
z podstawowych atutów gminy
jest jej baza rekreacyjno-sportowa,
ale nigdy nie jest tak, aby nie
można zrobić czegoś więcej.
Z drugiej strony rozbudowana
infrastruktura pociąga za sobą
niemałe koszty i przed dzisiejszym
samorządem trudne wyzwanie,
aby obiekty nie generowały
nadmiernych strat i by nie stały
puste. Ta finansowa gimnastyka
naprawdę nie jest łatwa.
żar naprawdę spory, bowiem wybudowane obiekty generują straty. Na naszych barkach jest teraz utrzymanie
wybudowanej infrastruktury. Chcemy
zainteresować naszymi obiektami turystów, sportowców i wrocławskich
seniorów. Poza tym pragniemy także kogoś zainteresować terenem kolejki wąskotorowej. Sama kolejka to za
mało, więc szukamy inwestora, który
mógłby stworzyć tutaj na przykład park
rozrywki. Szukamy inwestorów, którzy
wydaliby pieniądze na działalność nienaruszającą środowiska naturalnego.
To trudne wyzwanie, lecz nie od razu
Kraków zbudowano i będziemy działać
konsekwentnie krok po kroku.
Ten, który wygrał przetarg, okazał się
niepoważny i zmuszeni byliśmy wybrać inną firmę.
Rok 2015 jest rokiem, w którym
obchodzimy ważny jubileusz 25-lecia samorządności. – Wójtem jestem
od niedawna i nie mam wielkiego samorządowego doświadczenia, ale na
pewno przez to ćwierćwiecze Polska
bardzo się zmieniła, i to nie tylko pod
względem infrastrukturalnym – oce-
Wybudować trudno,
utrzymać jeszcze trudniej
nr 8 (27) | sierpień 2015
Urząd Gminy w Krośnicach
ul. Sportowa 4
56-320 Krośnice
tel. 71 384 60 00
fax: 71 384 60 15
[email protected]
www.krosnice.pl
Gmina Otmuchów
Lato Kwiatów Otmuchów ‘2015 przeszło do historii
Tegoroczne 43. Lato Kwiatów to już
historia, historia, którą nazwać należy „historią najnowszą”, bowiem każdy, kto uczestniczył w Lecie Kwiatów
Otmuchów ‘2015 ma zapewne jeszcze w pamięci świeży obraz tego, co
wspólnie przeżywaliśmy w Otmuchowie przez pierwszy lipcowy weekend.
Organizatorzy nie szczędzili czasu
i wysiłku, aby tegoroczne Lato Kwiatów przebiegało zgodnie z założeniami programowymi. Udało im się to
w pełni, a ich trud został nagrodzony,
bowiem Otmuchów – jak zawsze w te
dni – odwiedziły tłumy zachwyconych gości. Ilu? Tego nikt nie policzył… Ale
z pewnością były to tysiące. Burmistrz Otmuchowa,
Jan Woźniak, jest zadowolony z przebiegu imprezy,
w pierwszym rzędzie z tego, iż podobnie jak w latach
minionych nie odnotowano
żadnego incydentu, który naruszałby
ład i porządek publiczny. Po drugie
– z wzorowo utrzymywanego stanu sanitarnego miasta w tych dniach. Zdaniem burmistrza te właśnie dwa elementy stanowią generalnie o ostatecznej
ocenie imprezy, bowiem załamanie
się któregoś z tych obszarów kształtuje obraz imprezy negatywnie, czego
– dzięki sprawnemu działaniu służb
porządkowych i współpracy z policją
i służbami komunalnymi – uniknięto.
FOT. UM W OTMUCHOWIE
Nikt już nie ma wątpliwości, że
otmuchowskie Lato Kwiatów
wrosło w krajobraz i historię
regionu. Jest imprezą na
wskroś odmienną od imprez
regionalnych organizowanych
niemal w każdym zakątku
naszego kraju, a czas pokazał,
że twórcy otmuchowskiego
„kwiatowego święta” sami chyba
nie przypuszczali, że osiągnie ono
w przyszłości taki właśnie wymiar.
Ale ogromny udział w bardzo spokojnym przebiegu imprezy mieli przede wszystkim ci, którzy w niej uczestniczyli. Miasto, tętniące życiem do
późnych godzin nocnych, rano witało mieszkańców i gości nienaganną
czystością, muzyką i wszechobecny-
mi kwiatami. Kulturalne nastawienie
do imprezy, rozradowanie niewielkich
grup uczestników towarzyszyło wszędzie rozentuzjazmowanemu tłumowi i wszyscy
wspólnie doskonale się bawili.
Za to należy się gościom Lata
Kwiatów serdeczne podziękowanie! Jest to ich i organizatorów wspólny sukces.
W tych lipcowych dniach Otmuchów zaistniał jako jeden wielki ogród.
Twórcami tego byli wszyscy obecni
na święcie kwiatów ich producenci.
Setki metrów kwadratowych pachnących i barwnych ogrodów kwiatowych
– wystaw plenerowych, wreszcie szereg innych wystaw przygotowanych
w pomieszczeniach wystawowych
i w salach otmuchowskiego zamku,
nadto barwny handel dający możliwość szybkiej realizacji zakupów zło-
żyły się na wysoką ocenę przebiegu
kwiatowego święta w Otmuchowie.
A do tego – na co zwracano
uwagę – niebiletowany profesjonalny blok estradowy
w godzinach wieczorowo-nocnych, kończący każdy dzień tegorocznego Lata
Kwiatów i niezapomniany pokaz sztucznych ogni, stanowiący finał imprezy. Miasto zapraszało
– było otwarte dla wszystkich.
Do zobaczenia za rok!
FOT. UM W OTMUCHOWIE
FOT. UM W OTMUCHOWIE
FOT. UM W OTMUCHOWIE
Urząd Miejski w Otmuchowie
ul. Zamkowa 6
48-385 Otmuchów
tel. 77 431 50 17
tel./fax 77 431 50 16
[email protected]
www.otmuchow.pl
Gmina Polska
11
nr 8 (27) | sierpień 2015
Dobrzeń Wielki – Groß Döbern
Na rozwój patrzeć strategicznie
Rozmowa
z HENRYKIEM WRÓBLEM,
wójtem gminy Dobrzeń Wielki
– Myślę, że tak, ponieważ wtedy
corocznie inwestowaliśmy po kilkanaście milionów złotych, co dla innych było trudne, ponieważ nie mieli takiego źródła
dochodów jak my.
Niemało osób zarzuca nam, że
w tym czasie nie
st a r a l i śmy się
o środki zewnętrzne, robiąc wszystko
własnymi siłami,
ale nie ubiegaliśmy
się o przedakcesyjne pieniądze, nie
mając szans na ich
uzyskanie. Po prostu poziom naszych
dochodów był za
wysoki, czyli byliśmy zbyt zamożni, aby uzyskać dofinansowania inwestycji.
– Jak się komuś dobrze wiodło, to
o grantach mógł zapomnieć.
– Rozbudowa podstawowej infrastruktury też spowodowała, że
w pewnym momencie do naszej
gminy zaczęli sprowadzać się ludzie
z zewnątrz, zaczął się boom budowlany i sprzedawało się coraz więcej działek, co zresztą dzieje się nadal. Gdy
przyszedłem do urzędu w roku 2001,
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
– Jak pan ocenia 25 lat działania
samorządu w naszym kraju i jakie
w tym czasie były dla waszej społeczności najważniejsze chwile?
– Gdyby patrzymy na całe 25 lat,
to na początku tego okresu jeszcze
nie pracowałem w samorządzie, tylko
w elektrowni. Budowała się wtedy pierwsza część elektrowni, pierwsze bloki energetyczne i to była wtedy inwestycja centralna, a wszystko
przyspieszyło po roku 1990. W latach
1993-1995 oddawano kolejne bloki
do eksploatacji i choć wtedy nie byłem jeszcze pracownikiem samorządowym, to wiem, że także do gmin
zaczęły trafiać niemałe środki finansowe. To pozwalało się gminom rozwijać – Dobrzeniowi Wielkiemu także.
– A gdy rozpoczął pan pracę
w samorządzie, to co było istotnego?
– Byłem skarbnikiem, zatem na
wiele spraw patrzę przede wszystkim przez pryzmat finansów gminy
i – moim zdaniem – ważne były zmiany w roku 2001, gdy zmieniła się ustawa o podatkach i opłatach lokalnych.
Wtedy to – mówiąc potocznie – zdjęto
zwolnienie podatkowe z tzw. budowli
energetycznych i budżet gminy Dobrzeń Wielki w ciągu dwóch lat urósł
prawie o 100 procent, co miało kapitalne znaczenie dla naszego rozwo-
Wójt Henryk Wróbel
ju. Zaczęła się prawdziwa rozbudowa
gminy, czyli budowa kanalizacji i wodociągów i przez te kilka lat zrobiono
naprawdę dużo. Warto podkreślić, że
przed kilkoma laty główny proces rozbudowy kanalizacji został ukończony
i nasza gmina jest skanalizowana prawie w stu procentach.
– W czasie, o którym pan mówi
gmina Dobrzeń Wielki była jedną
z najbardziej rozwijających się gmin
na Opolszczyźnie.
Kondratowice
Sukces jest wspólny
Rozmowa
z WOJCIECHEM BOCHNAKIEM,
wójtem gminy Kondratowice
inwestycje. Teraz kończymy rozliczanie zadania kanalizacyjnego i robimy
przyłącza do domów mieszkańców,
lecz to nie idzie w takim tempie, jakbyśmy sobie tego życzyli. Zakładaliśmy, że skończymy to we wrześniu,
ale jakiś poślizg może być. Jesteśmy
jedną z pierwszych gmin, która robi przyłącza mieszkańcom do domu,
a nie wszyscy sobie tego życzą. Zawsze znajdzie się kilka osób, które
uważają, że nie jest to im
potrzebne, a to inwestycję wyhamowuje. Ponadto przygotowujemy naszą
gminę do nowego budżetu unijnego. Najważniejsza jest dla nas budowa
przedszkola w Kondratowicach i teraz opracowujemy projekt tego zadania. Chcemy aplikować
o środki finansowe na
drogi gminne z Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich, lecz dobrze
byłoby także, aby zostały wyremontowane drogi powiatowe, ale na to
wpływu niestety nie mamy. Poza tym
planujemy wybudowanie świetlicy
w Księginicach Wielkich, w samym
centrum wsi. Jest już zlecony projekt
budowlany, ponadto przed nami remonty jeszcze kilku świetlic, chcemy też zagospodarować plac przed
Gminnym Ośrodkiem Kultury, planujemy wyremontowanie i upiększenie
Rozmawiał Sławomir Grymin (TS)
Urząd Gminy Dobrzeń Wielki
ul. Namysłowska 44
46-081 Dobrzeń Wielki
tel. 77 469 55 25, 77 469 54 83
fax 77 469 55 24
[email protected]
www.dobrzenwielki.pl
skweru św. Jana Pawła II w Prusach,
a jak tylko będą pieniądze, to będziemy kontynuować budowę chodników
w Górce Sobockiej. Chcę też podkreślić, że zadania infrastrukturalne
zrealizujemy tylko wtedy, gdy otrzymamy odpowiednie dofinansowanie
inwestycji. Nasza gmina jest średniozamożna i bez środków zewnętrznych
na wiele nie może sobie pozwolić.
– Na szczęście po te zewnętrzne pieniądze gmina Kondratowice
zawsze potrafiła sięgać i z głową je
wydawać. Wyróżniani byliście także
w rankingu „Rzeczpospolitej”, pokazującym gminy najlepiej wydające unijne środki finansowe.
Rozmawiał Sławomir Grymin (TS)
FOT. SŁAWOMIR GRYMIN
– W imieniu redakcji „Gminy Polskiej. Krajowego Przeglądu Samorządowego” mam wielką
przyjemność ponownie panu pogratulować miejsca w Złotej Setce.
W tegorocznym rankingu „Rzeczpospolitej” wyróżniającym najgospodarniejsze gminy, w kategorii
gmin wiejskich na 1576 gmin gmina Kondratowice zajęła 58. lokatę
w kraju i jest to zarazem drugie
miejsce na Dolnym Śląsku. To naprawdę duży sukces, bowiem ten
ranking jest – naszym zdaniem –
najbardziej miarodajny, przewodniczącym kapituły jest były premier prof. Jerzy Buzek, a dane
w nim wykorzystywane pochodzą m.in. z Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Infrastruktury
i Rozwoju i, mówiąc językiem młodzieżowym, nie ma w nim żadnej
ściemy. Zatem to sukces, i to nie
tylko w znaczeniu promocyjnym
i marketingowym. Lokata, na której się uplasowaliście, pokazuje, że
wasza gmina rozwija się w dobrym
kierunku.
– Dziękuję za gratulacje. Po raz dowego życia, m.in. poziom wsparcia
drugi z rzędu jesteśmy w pierwszej instytucji pozarządowych, zadłużesetce najlepszych według „Rzeczpo- nie gminy, liczbę podmiotów gospospolitej” gmin wiejskich
i jest to niewątpliwie miłe wyróżnienie nie tylko
dla samorządu, lecz dla
wszystkich mieszkańców
gminy Kondratowice.
Oczywiście, to również
swoiste podsumowanie
także mojej pracy oraz
moich współpracowników, sołtysów i radnych
gminy, ponieważ sukces
zawsze jest wspólny, nie
ma jednego ojca – na takie
osiągnięcia pracuje wielu ludzi. Jesteśmy z tego
dumni i postaramy się być Wójt Wojciech Bochnak
w Złotej Setce także za
rok. Mamy ambitne plany dotyczące darczych, pozyskiwanie środków
nowego aplikowania o środki unijne, zewnętrznych, poziom inwestowaco akurat w tym rankingu również by- nia, a nawet wyniki gimnazjalistów
ło bardzo ważne. Wiemy także, co było i szóstoklasistów. Zatem możecie być
naszymi słabościami, które na pewno dumni z tego sukcesu, ale proszę pow przyszłości będziemy chcieli wyeli- wiedzieć, czy tak samo zadowolony
minować i jest kilka rzeczy, które mo- jest pan z pierwszego półrocza.
– W tym półroczu kończyliśmy
żemy poprawić. Nie zajęliśmy przecież
pierwszego miejsca w Polsce, tylko 58. i rozliczaliśmy zadania z poprzednie– W rankingu „Rzeczpospolitej” go rozdania unijnego i najważniejsze,
oceniano kilkanaście sfer samorzą- że rozliczyliśmy już wszystkie małe
dochody z udziału w podatku PIT
były na poziomie trzech milionów
złotych, a dzisiaj dobijamy już do
dziesięciu milionów.
– A jaka będzie przyszłość gminy i co będzie kluczowe dla waszej społeczności w najbliższych
latach?
– Dzisiaj elektrownia się rozbudowuje, co nierozerwalnie wiąże się
z rozwojem naszej gminy, ale na rozwój trzeba patrzeć strategicznie – na
15 lub 20 lat w przód. Świat zmienia
się bardzo i musimy patrzeć w takiej
perspektywie na gminę, na przyszłość
dochodów i utrzymania tego co mamy.
Przez ostatnie 25 lat gmina Dobrzeń
Wielki rozwijała się bardzo dynamicznie, wzbogacała się jej infrastruktura,
którą trzeba utrzymać – i to jest już
koszt stały, którego nikt z nas nie zdejmie. W tej materii żadne zewnętrzne środki finansowe nas nie wspomogą i trzeba utrzymać tę infrastrukturę
z tego co gmina wypracuje i z tego
co będzie miała.
– Zatem trzeba myśleć przyszłościowo i nowocześnie…
– Oczywiście, że tak i dlatego zastanawiamy się, jak nasze podstawowe problemy rozwiązywać, tak aby
były załatwiane dobrze i nie trapiły
nas przez dłuższy czas. Dlatego każdą
inwestycję infrastrukturalną związaną
z uatrakcyjnieniem naszej gminy analizujemy kilkakrotnie i raczej myślimy
o niedrogich, energooszczędnych i tym
podobnych rozwiązaniach.
– A najbliższa przyszłość związana jest z pozyskiwaniem grantów
unijnych.
– Tak to się będzie działo. Jesteśmy członkiem Aglomeracji Opolskiej
i stamtąd będziemy pozyskiwać środki, głównie na ścieżki rowerowe, które musimy dokończyć, aby skomunikować naszą gminę z Opolem. Poza
tym zajmiemy się nową oczyszczalnią ścieków i myślimy o nowoczesnej
biogazowi.
Urząd Gminy w Kondratowicach
ul. Nowa 1
57-150 Prusy
tel. 71 392 76 81
fax 71 392 60 21
[email protected]
www.kondratowice.pl
12
Gmina Polska
Olesno
Ćwierćwiecze samorządności
Uroczyste spotkanie byłych i obecnych samorządowców, a także bardzo
licznych gości, było pierwszym punktem trzydniowych Dni Olesna 2015.
Jak co roku, ta wyjątkowa sesja Rady
Miejskiej miała szczególny charakter.
W tym roku jednak nie tylko inaugurowała święto wszystkich mieszkańców,
ale przypominała także o roli samo-
rządów, lokalnych społeczności w codziennym budowaniu małych ojczyzn.
A wszystko dlatego, że właśnie rok
2015 został ogłoszony – przez Senat
Rzeczypospolitej – Rokiem Samorządu Terytorialnego.
– Samorządność w Polsce udało
się oprzeć na dwóch filarach: pracowitych samorządowcach oraz aktywnych mieszkańcach. Samorządy stały
się prawdziwymi gospodarzami swoich
regionów. Gospodarzami, którzy potrafią mądrze planować rozwój, inwestując w mocne strony i rozwiązując
specyficzne problemy w najbliższym otoczeniu – mówił burmistrz
Olesna Sylwester Lewicki.
– Ustrój samorządowy
wymaga jednak ciągłego
FOT. TOMASZ MIARECKI
Podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej wystąpił m.in. oleski chór Olensis pod kierunkiem Kariny Duch
doskonalenia, bo społeczeństwo oczekuje zmian
i postrzega wiarygodność
państwa przez pryzmat
działania samorządu. Toteż strona samorządowa
musi być traktowana poważnie i po partnersku.
Adekwatność środków finansowych na wykonywanie zadań własnych do Inauguracja Dni Olesna była okazją do uhonorowania
rzeczywistych kosztów to niektórych mieszkańców
klucz do funkcjonowania
Uroczysta sesja Rady Miejskiej bysamorządu sprawnego, przewidywalła też okazją do wyróżnienia kilkunego dla mieszkańców – zaznaczył
nastu osób. Honorową Odznakę „Za
włodarz miasta.
Zasługi dla Województwa OpolskieObecny na sesji wicego” otrzymał Piotr Antkowiak, bymarszałek wojewódzły przewodniczący Rady Miejskiej
twa opolskiego Tomasz
w Oleśnie. Medale „Zasłużony dla
Kostuś podkreślił nie tylZiemi Oleskiej” otrzymali: Maria Miko dobrą współpracę gminy Olesno
trenga, Jerzy Przybyła, Franciszek Liz Zarządem Województwa Opolskiego,
gendza oraz nieco wcześniej – podczas
ale przede wszystkim zwrócił uwagę na
ostatnich Oleskich Ulicznych Biegów
wyjątkową skuteczność władz Olesna
Pokoju – Jan Stanisławczyk. Z okaw pozyskiwaniu pieniędzy ze środków
zji 25-lecia samorządności burmistrz
unijnych i innych dotacji zewnętrznych.
Olesna wręczył dyplomy uznania za
Stanisław Belka, starosta oleski, także
pracę na rzecz gminy Olesno. Otrzypodkreślił szereg inwestycyjnych sukcemali je: Jan Jurczyk, Kazimierz Kosów. – Olesno pięknieje i chyba nikt nie
nieczko, Janusz Proszewski, Klaudiusz
może temu zaprzeczyć – mówił, dziękuMałek, Włodzimierz Brzęczek, Norjąc jednocześnie wszystkim mieszkańbert Florczyk, Jan Stanisławczyk, Docom za zaangażowanie i tworzenie przyrota Szewczyk i Henryk Zaporowski.
jaznego klimatu do mądrych działań.
FOT. TOMASZ MIARECKI
„Rzeczpospolita lokalna
przechodzi w ręce społeczności,
które ją zamieszkują. Będzie
ona taka, jaką one same potrafią
ją stworzyć” – cytował słowa
Tadeusza Mazowieckiego
podczas uroczystej sesji Rady
Miejskiej burmistrz Olesna
Sylwester Lewicki.
nr 8 (27) | sierpień 2015
Wśród gości zaproszonych na sesję
Rady Miejskiej nie zabrakło przedstawicieli duchowieństwa (Dni Olesna
nierozerwalnie są związane z odpustem św. Anny), służb mundurowych,
laureatów nagród Róży Olesna, przedsiębiorców, reprezentantów Związku
Gmin Śląska Opolskiego… Jak co roku, nie zawiedli również przedstawiciele miast partnerskich Olesna: Erika
Hahnwald z synem Jensem z Arnsbergu, reprezentanci Zalakaros z burmistrzem Ferencem Novakiem (wręczył
burmistrzowi Sylwestrowi Lewickiemu odznaczenie miasta Zalakaros)
oraz liczna grupa Szkotów z Gordonem Connolly na czele.
Tomasz Miarecki (TS)
Urząd Miejski w Oleśnie
ul. Pieloka 21
46-300 Olesno
tel. 34 359 78 41 do 44
fax 34 359 72 83
[email protected]
www.olesno.pl
Milicz
ZDJĘCIA UM W MILICZU
Tak bawiono się w Miliczu w 2014 roku
Burmistrz gminy Milicz, Piotr Lech,
zaprasza
12 września
na
ŚWIĘTO KARPIA MILICKIEGO
oraz
13 września
na
DOŻYNKI WOJEWÓDZKIE
W programie m.in. Enej i Kamil Bednarek
ZUPA Z KARPIA – GRATIS!
Urząd Miejski w Miliczu
ul. Trzebnicka 2
56-300 Milicz
tel. 71 384 00 04
fax 71 384 11 19
[email protected]
www.milicz.pl
Gmina Polska
13
nr 8 (27) | sierpień 2015
Zapraszamy!
FOT. ARCHIWUM GP.KPS
– Dożynki są dla gminy
Kłodzko świętem
największym – mówił,
witając gości na Dożynkach
Gminy Kłodzko w roku
2014, wójt STANISŁAW
LONGAWA. To największe
i bardzo zawsze w gminie
Kłodzko piękne święto
znowu nas czeka, bowiem
30 sierpnia w Starym
Wielisławiu znów ruszy
dożynkowy korowód…
Dożynki Gminy Kłodzko 2013
W czasie uroczystości dożynkowych, tradycyjnie rozpoczynających się spotkaniem władz
gminy Kłodzko z rolnikami i mszą świętą w intencji rolników, wiele się zawsze
działo i w czasie dożynek 2015 też wiele się będzie działo! Dożynkowa tradycja
– wzruszające Misterium Chleba, konkurs na dożynkowy wieniec, ludowe pieśni, nagrody i odznaczenia dla tych, którzy
FOT. ARCHIWUM GP.KPS
na tej ziemi najlepiej pracowali i czynili ją coraz
przyjaźniejszą i piękniejszą, splecie się ze świetną zabawą, tradycja zaś pięknie zgra się
z nowoczesnością: z jednej strony ludowe
pieśni, z drugiej – rockowe granie, z jednej strony podziwiać można stare rolnicze narzędzia, z drugiej – supertraktory.
Każdy – niezależnie od wieku – znajdzie
tu coś dla siebie i wszyscy będą się świetnie bawili, bo dożynki w gminie Kłodzko to nie tylko wielka
uroczystość, ale i doskonała rozrywka przez cały dzień! A do tego stoiska z pysznościami, jakich
w żadnym zwyczajnym sklepie
się nie znajdzie…
Takie były dożynki lat poprzednich, równie wspaniałe będę
dożynki tegoroczne, na które serdecznie zapraszamy!
Dożynki Gminy Kłodzko 2014
Sierpień
z Komedią
Jak co roku, latem Wrocławski Teatr Komedia zaprasza na spektakle.
Do 23 sierpnia wrocławianie i goście będą mogli obejrzeć osiem
tytułów z repertuaru teatru, które wprowadzą widzów w wakacyjny
nastrój. Projekt jest dofinansowany przez prezydenta Wrocławia
i dlatego obniżono ceny biletów na wszystkie przedstawienia.

7.08, godz. 20.00; 8.08, godz. 20.00 – „Mayday 2”
(Duża Scena)
9.08, godz. 20.00 – „Kolacja na cztery ręce” (Scena
Kameralna)
14.08, godz.20.00; 15.08, godz. 20.00 – „Kolacja dla
głupca” (Duża Scena)
16.08, godz. 20.00 – „Psychoterapia, czyli seks w życiu człowieka” (Scena Kameralna)
21.08, godz. 21.00 – „Trzy razy łóżko” (Scena Kameralna)
22.08, godz. 20.00; 23.08, godz. 20.00 – „Z twoją
córką? Nigdy!” (Duża Scena)
Wszystkie bilety na spektakle wakacyjne w cenie 40 zł.
Od 21 lipca do 31 sierpnia kasa czynna od wtorku do
piątku w godzinach 16.00-19.00 oraz w każdy weekend
na dwie godziny przed spektaklem.
14
Gmina Polska
nr 8 (27) | sierpień 2015
Niech żyje Wratislavia!
Od pół wieku Międzynarodowy
Festiwal Wratislavia Cantans
jest najważniejszym
festiwalem muzyki klasycznej
w tej części Europy. Przed laty
był jedyną szansą spotkania
za żelazną kurtyną artystów
światowej klasy. Dziś wybitni
dyrygenci, instrumentaliści
i śpiewacy przyjeżdżają do
Wrocławia przygotowywać
wspólne koncerty z zespołami
Narodowego Forum Muzyki,
organizatora festiwalu. Po raz
pierwszy w historii Wratislavii
publiczność i muzycy mają do
dyspozycji salę koncertową na
światowym poziomie – obiekt
Narodowego Forum Muzyki,
przestrzeń, w której dzieła
wokalne i instrumentalne
wybrzmią pełnią piękna.
Od 6 do 19 września zapraszamy
na wspólne świętowanie:
niech żyje Wratislavia!
FOT. ARCHIWUM NFM
Maestro Andrzej Kosendiak
uwielbienia, jak i ostrej krytyki.
Słynna grupa Tasto Solo wskrzesi
muzykę z piętnastowiecznych manuskryptów.
Giovanni Antonini, tak jak jego poprzednicy, pragnie prezentować na Wratislavii mniej znaną,
odmienną od zachodnioeuropejskiej chóralistyki muzykę wokalną,
dlatego na festiwal powraca śpiew
cerkiewny, w wykonaniu podziwianego na całym świecie Chóru
Patriarchatu Moskiewskiego. Szef
artystyczny chce, aby jubilatka
Wratislavia była wiecznie młodym,
ciekawym świata festiwalem, dlatego zaprosił Agatę Zubel i „urodzonych szaleńców” – wielokrotnych
zdobywców Grammy, zespół eighth blackbird.
Wratislavia to oczywiście także kameralne
koncerty światowej klasy
artystów, w tym roku publiczność usłyszy na żywo
znakomitych skrzypków – Dymitr
Sinkovsky wykona (w trakcie dwóch
koncertów) cały cykl metafizycznych Sonat misteryjnych Bibera,
a Enrico Onofri z Ensemble Imaginarium przekona nas, że skrzypce
FOT. DAVID ELLIS
Nowoczesna sala koncertowa
jest idealnym miejscem dla monumentalnych symfonii Mahlera.
Pierwszą orkiestrą gościnną, która
wystąpi w prestiżowym obiekcie,
będzie legendarna Israel Philharmonic Orchestra. Wykona IX Symfonię pod batutą jednego z najlepszych współczesnych dyrygentów,
Zubina Mehty. Na wielkim finale
jubileuszowego festiwalu zabrzmi
Symfonia tysiąca – jedyne dzieło
Mahlera entuzjastycznie przyjęte
za życia kompozytora. Przydomek
utworu pochodzi od imponującej
liczby wykonawców – na scenie
pojawią się Orkiestra i Chór Filharmonii Narodowej, trzy chóry NFM
oraz soliści pod batutą specjalisty
od wielkich form symfonicznych,
Jacka Kaspszyka.
Jubileuszową – pięćdziesiątą edycję trzeba należycie uczcić! Nie zabraknie szaleńczo wręcz wystawnej
uczty – Alexander’s Feast Händla
zadyryguje dyrektor artystyczny,
Giovanni Antonini. Wratislavia
świętuje po królewsku na dworach
monarchiń Kleopatry i Dydony
(koncert arii z oper poświęconych
władczyniom), usłyszymy pieśni
i tańce, przy których hulali dawni wrocławianie (a ich partytury
przechowywane są w Bibliotece
Uniwersyteckiej). Gwiazdorska obsada (Pinnock, Pasiecznik, Pires)
wykona skrzące się wirtuozerią
i humorem przeboje Mozarta, fenomenalny B’Rock zaprezentuje
religijny aspekt świętowania koncertem Jauchzet Gott (Chwalcie
Boga), a co odważniejsi melomani
mogą wpaść w trans w trakcie pogańskiego rytuału – Święto wiosny Strawińskiego oraz Prometusza
Skriabina zagra NOSPR pod batutą
Aleksandra Liebreicha.
Wyjątkową atrakcją jubileuszowego festiwalu będą rekonstrukcje koncertów pierwszej edycji.
Tegoroczna inauguracja to powtórzenie programu, który rozpoczął
wspaniałą historię Wratislavii. Choć dziś wiele osób dziwi obecność
muzyki współczesnej na
Wratislavii, wykonywanie dzieł
najnowszych było jednym z głównych pomysłów twórcy festiwalu,
Andrzeja Markowskiego, dlatego
14 sierpnia 1966 roku zabrzmiały
utwory skomponowane kilka czy
kilkanaście lat wcześniej. Które
z nich przetrwały próbę czasu? Jacy
kompozytorzy w ciągu kolejnych
pięćdziesięciu lat weszli do panteonu muzyki? Dowiedzmy się tego,
odbywając podróż w czasie! Tak jak
w pierwszej edycji, usłyszymy najpiękniejszą Mozartowską realizację
muzyki liturgicznej – Mszę c-moll
(zaprezentowaną przez fantastyczne Il Giardino Armonico) oraz
program zestawiający dzieła polskich barokowych mistrzów: Marcina Mielczewskiego i Bartłomieja
Pękiela. W wykonawstwie muzyki dawnej od koncertów pierwszej
edycji do dziś zmieniło się wszystko – powiększyła się nasza wiedza na temat estetyki dawnych
wieków, pojawiły się historyczne
instrumenty, solowe obsady partii
chóralnych – nie zmieniła się tylko
muzyka, tak samo zachwycająca
w XVII i XVIII wieku, w roku
1966 i w roku 2015.
Pełne pasji badania muzyki
dawnej trwają i niezmiennie rodzą
kontrowersje. Na tegoroczny festiwal przyjedzie ze swoim Ensemble
Organum Marcel Pérès – człowiek,
który zmienił oblicze chorału gregoriańskiego, przez co doświadczył
zarówno bałwochwalczego niemal
Maestro Giovanni Antonini
mówią. Niezrównany klawesynista
Pierre Hantai udowodni, że popularne Wariacje Goldbergowskie najlepiej brzmią na zabytkowym klawesynie, a publiczność przekona się,
że Narodowe Forum Muzyki to także nastrojowe sale kameralne doskonałe do percepcji repertuaru wymagającego skupienia.
Jubileuszowym wydarzeniem
będzie także koncert Tadeusza
Strugały, najdłużej urzędującego
dyrektora Wratislavii Cantans, który w tym roku obchodzi osiemdziesiąte urodziny i 60-lecie pra-
cy twórczej. Maestro poprowadzi
świętującą 70-lecie istnienia Orkiestrę Symfoniczną NFM. W trakcie festiwalu okaże się także, jak
wielkie skarby muzyczne kryją się
w Bibliotece Uniwersyteck iej
– podczas dwóch koncertów połączonych z wystawami usłyszymy
między innymi utwory z wydanych
w XVII-wiecznej Wenecji partytur,
których unikatowe egzemplarze
znajdują się właśnie we Wrocławiu.
Wratislavia Cantans jest zawsze
wielkim świętem muzyki. Jubileuszowa edycja to także święto artystów i organizatorów, dzięki którym festiwal trwał i rozwijał się
mimo gwałtownych zmian historycznych, jakie zaszły w ciągu minionego półwiecza. Ostatnie świetne lata Wratislavii to czas Andrzeja
Kosendiaka, który dokładnie dziesięć lat temu – w roku 2005 – został dyrektorem Filharmonii Wrocławskiej. Przejął muzyczną firmę
z orkiestrą symfoniczną, orkiestrą
Leopoldinum i oczywiście z Międzynarodowym Festiwalem Wratislavia Cantans, który niezbyt szczęśliwie dryfował (jak i reszta owego
muzycznego przedsięwzięcia) po artystycznym oceanie. Do Andrzeja
Kosendiaka dołączyli jednak znakomici muzycy – Maestro Jacek
Kaspszyk i McMaestro, czyli prowadzący do roku 2012 Wratislavię Cantans Paul McCreesh, którego godnym następcą jest Maestro
Giovanni Antonini. Od owego roku 2005 rozpoczyna się cud – powstaje nie tylko znakomita orkie-
stra, nie tylko Wratislavia Cantans
wraca na szczyty, jakie dla festiwalu
wymarzył (i stworzył!) jego twórca,
Andrzej Markowski, ale rodzi się
Narodowe Forum Muzyki – instytucja powstała z festiwalu Wratislavia
Cantans i Filharmonii im. Witolda
Lutosławskiego we Wrocławiu.
Pięćdziesiąta edycja to także
święto publiczności, której początek września kojarzy się z siedzeniem w chłodnych wrocławskich
kościołach wypełnionych wspaniałą muzyką. Ta edycja jako pierwsza połączy tradycję koncertów
w zabytkowych wnętrzach z korzystaniem z nieograniczonych wręcz
możliwości Narodowego Forum
Muzyki. Łączenie tradycji z nowoczesnością, szacunku dla wielkiej
sztuki z artystyczną odwagą – to
klucz do sukcesu festiwalu, który
po pięćdziesięciu latach z ciekawością zwraca się ku przyszłości.
Niech żyje Wratislavia!
NFM
PROGRAM
50. MIĘDZYNARODOWEGO
FESTIWALU
WRATISLAVIA CANTANS
www.gminapolska.com
www.wratislaviacantans.pl
BILETY I REZERWACJA
[email protected]
BILETY ONLINE
www.bilety.nfm.wroclaw.pl
Gmina Polska
15
nr 8 (27) | sierpień 2015
Opolski Dzień Rzeki
Szanty na scenie, na wodzie pokazy, wyścigi
i przywitanie Flisu Odrzańskiego płynącego
Odrą do Szczecina, a także świetna zabawa
dla wszystkich, którzy nad Odrę w Opolu
zawitali. Tak wyglądał pierwszy Opolski Dzień
Rzeki. Podpisano także petycję w sprawie
zwiększenia żeglowności Odry.
Jak mówi Ryszard Sobieszczański, inicjator Opolskiego Dnia Rzeki, ta impreza miała przybliżyć Odrę opolanom i zwrócić uwagę na rzekę i możliwości,
jakie może ona dać miastu i regionowi. Trzeba podkreślić, że od miesięcy trwają konsekwentne działania dla modernizacji Odry i uczynienia jej żeglowną.
Zarząd Województwa Opolskiego zdaje sobie
sprawę ze znaczenia Odry dla rozwoju regionu, ale
rzeka to także szansa rozwoju dla zachodniej części
kraju, dlatego też w przyjętej przez Radę Ministrów
Strategii Polski Zachodniej (w opracowaniu której
Rynkowy
bigos
województwo opolskie brało aktywny udział) znalazła się Odrzańska Droga Wodna.
Tomasz Kostuś, członek Zarządu Województwa,
podkreśla, że celem jest zwiększenie konkurencyjności makroregionu Polski Zachodniej w Europie,
poprzez wykorzystanie jego potencjałów. Takim potencjałem jest też Odra, która wymaga modernizacji także na odcinku biegnącym przez województwo
opolskie. Modernizacja Odrzańskiej Drogi Wodnej
zakłada docelowo IV klasę żeglowności na całej długości rzeki dla potrzeb transportu, ochrony przeciwpowodziowej i turystyki wodnej wraz z wykorzystaniem i rozbudową śródlądowych portów rzecznych
na Odrze.
Dlatego kolejnym krokiem było wpisanie Odrzańskiej Drogi Wodnej do kontraktu terytorialnego, który
samorząd województwa opolskiego podpisał z rządem RP 14 listopada 2014 roku. Projekt ten ma być
realizowany do 2020 roku ze środków finansowych
budżetu centralnego i pieniędzy unijnych. Szacuje
się, że obejmie inwestycje na kwotę 1,0-1,2 mld zł.
Podczas Opolskiego Dnia Rzeki rozpoczęto zbieranie podpisów pod petycją w sprawie zwiększenia żeglowności Odry.
Impreza w Opolu połączona była z przybyciem
do miasta Flisu Odrzańskiego, którego uczestnicy
płyną Odrą do Szczecina, promując turystyczny
potencjał rzeki. (umwo)
O ekologii lokalnie oraz globalnie
Targi POL-ECO-SYSTEM
(od 27 do 30 października)
w Poznaniu tworzą platformę
wymiany doświadczeń oraz
dobrych praktyk. Wszystko za
sprawą prawie pięćdziesięciu
wydarzeń, konferencji
i seminariów, dedykowanych
dla różnych branż.
Dzięki temu targi stwarzają
doskonałą okazję do dyskusji
na najbardziej istotne tematy
związane z ochroną środowiska.
Skąd brać pieniądze na inwestycje
środowiskowe? Z tym problemem często borykają się przedsiębiorcy, samorządy terytorialne, fundacje
i instytucje. Zaproszeni na
targi POL-ECO-SYSTEM
eksperci będą podpowiadać
zainteresowanym osobom,
gdzie szukać „zastrzyku
pieniędzy”.
Tej kwestii w dużej
mierze będą poświęcone
tematy konferencji pt. „Finansowanie inwestycji w ochronę środowiska – programy, konkursy, zasady
finansowania” (28.10.2015). Zaplanowane panele to m.in.: krajowe środki
na finansowanie inwestycji prośrodo-
wiskowych (gospodarka wodno-ściekowa, gospodarka odpadami, ochrona atmosfery, ochrona różnorodności
biologicznej), dotacje na ochronę środowiska (planowane w 2015 i 2016 r.
programy i konkursy), czy też środki
regionalne i programy ogólnopolskie
na finansowanie inwestycji w energię
odnawialną. Omówione zostaną też
programy Horyzont 2020
oraz Life.
O finansowaniu przedsięwzięć ekologicznych
dyskutować będą też
uczestnicy Forum Czystej
Energii (27-29.10.2015). Tu
między innymi dowiemy
się, jakie są systemy wsparcia dla mikroinstalacji
– czy wybrać wsparcie FiT, czy też dotacje z projektów NFOŚiGW?
Formą finansowania inwestycji może być także leasing zwrotny nieruchomości JST. Seminarium o tej tematyce
odbędzie się 28.10.2015 r. Prelegenci szczegółowo omówią konstrukcję
leasingu zwrotnego nieruchomości,
kwestie związane z wytypowaniem
nieruchomości i oceną możliwości zawarcia transakcji, prawa i obowiązki
jednostki samorządu terytorialnego jako leasingobiorcy nieruchomości oraz
przedstawią podatkowe aspekty leasingu zwrotnego.
„Ekologia w jedności z ekonomią
– wymiar globalny” to debata inaugurująca targi POL-ECO-SYSTEM,
REKLAMA
www.gminapolska.com
Redakcja nie odpowiada za treść publikowanych reklam, ogłoszeń i listów. Materiałów niezamówionych
nie zwraca. Zastrzega sobie prawo do skracania i adiustowania publikowanych tekstów oraz zmiany ich tytułów.
Tekst sponsorowany – (TS).
która odbędzie się 27.10.2015 r.
Planowana debata ma na celu pokazanie znaczenia światowego kontekstu ekologiczno-ekonomicznego dla
problemów, których doświadczamy
w Polsce. Uczestnicy spojrzą na nie
przez pryzmat działań i prób podejmowanych przez organizacje o zasięgu światowym, jak dokument pt.
„Przyszłość, której chcemy” (The Future We Want), który został przyjęty podczas Szczytu Ziemi „Rio+20”
w 2012 roku, czy encykliki papieskiej „Laudato si”, poświęconej trosce
o Ziemię jako Wspólny Dom. Zaproszeni do udziału eksperci postarają się
także odpowiedzieć na bardzo ważne
pytanie: w jaki sposób Polska może
włączyć się w rozwiązywanie problemów globalnych?
(mtp)
»Na podróbkach markowej
odzieży, obuwia i dodatków firmy działające na terenie UE tracą
rocznie aż 26 mld euro i 363 tys.
miejsc pracy.
»Gmina Wrocław szykuje
się do wzięcia kolejnego kredytu
– tym razem na łączną kwotę
około 345 mln złotych. Pieniądze mają pokryć deficyt w miejskim budżecie oraz dotychczasowe zobowiązania miasta wobec
poprzednich kredytodawców.
Całkowity dług stolicy Dolnego
Śląska szacowany jest na ponad
6,1 mld złotych.
»Przywileje emerytalne (służby mundurowe, rolnicy, górnicy, pracownicy wymiaru sprawiedliwości) kosztują
rocznie budżet naszego państwa
40 mld złotych.
»Koncern produkujący najpopularniejszy napój gazowany
świata opublikował pod koniec
lipca swoje wyniki za drugi kwartał. Zaprezentowane zyski przekroczyły najbardziej optymistyczne prognozy analityków rynku.
Coca-Cola osiągnęła 3,1 mld dolarów zysku netto.
»Brytyjski „Guardian”
napisał, że niemiecka Grupa
Schwarz (należą do niej Lidl
i Kaufland) dostała preferencyjne kredyty na kwotę ok. 900 mln
dolarów na rozwój sieci sklepów
w Polsce oraz innych krajach
Europy Środkowej i Wschodniej. Pieniądze pożyczyły Bank
Światowy i EBOiR, których
głównym celem jest wyrównywanie nierówności w bogactwie
różnych państw. Finansują one
więc głównie duże inwestycje
infrastrukturalne oraz programy społeczne. Dlaczego teraz
sfinansowały Lidla i Kauflandu?
Obie sieci odmawiają komentarza w tej sprawie.
»Tylko w ubiegłym roku na
luksusowe superjachty wydano
łącznie 3,71 mld dolarów. Ceny
tych dla najbogatszych zaczynają
się od 200 mln dolarów.
»Facegloria to pomysł grupy brazylijskich chrześcijan. Ma
to być portal społecznościowy
pozbawiony agresji, obscenicznych ilustracji itp. Na razie liczba użytkowników przekroczyła
100 tysięcy.
Do rynkowego garnka zaglądał
Tomasz Miarecki
Redakcja: 53-441 Wrocław, ul. Manganowa 7/25, tel. 71 396 74 71, fax 71 396 74 72, [email protected]
Redaktorka naczelna: Anita Tyszkowska, tel. 608 590 515, [email protected]
Zastępca redaktorki naczelnej: Sławomir Grymin, tel. 606 280 853, [email protected]
Reklama: tel. 71 396 74 71, fax 71 396 74 72, [email protected]
Skład, łamanie, fotoedycja: Rafał Tlak
Korekta: Barbara Surkont
Internet: Bogusław Serafin, [email protected]
Druk: Polskapresse Oddział Poligrafia, Drukarnia Wrocław, Bielany Wrocławskie
Wydawca: Sator Media Tomasz Miarecki, tel. 691 029 622, [email protected]
16
Gmina Polska
nr 8 (27) | sierpień 2015
W NUMERZE
Dobrzeń Wielki – Groß Döbern
str. 11
Kondratowice
str. 11
Krośnice
str. 10
Międzybórz
str. 6
Milicz
str. 12
Olesno
str. 12
Otmuchów
str. 10
Pielgrzymka
str. 5
Pieńsk
str. 6
Starostwo Powiatowe w Kłodzku
str. 8
Starostwo Powiatowe w Oławie
str. 9
Starostwo Powiatowe we Wrocławiu
str. 5
Wisznia Mała
str. 7
Zgorzelec – gmina
str. 9
Pielgrzymka – str. 5
Wisznia Mała – str. 7
Dobrzeń Wielki – str. 11
Międzybórz – str. 6
Krośnice – str. 10
Powiat kłodzki, Kudowa-Zdrój – str. 8
Odwiedź Jubilata!
To dla wrocławskiego ogrodu
zoologicznego magiczne lato
– 10 lipca ogród skończył lat
150. Ten najstarszy na ziemiach
polskich i największy, jeśli idzie
o liczbę wystawianych zwierząt
ogród zoologiczny jest także
najchętniej przez ciekawych
zwierzęcego świata odwiedzany.
Już w czerwcu tego roku powitał
milionowego gościa.
– Do końca tego roku zapewne odwiedzą nas dwa miliony zwiedzających – mówi Radosław Ratajszczak,
prezes wrocławskiego zoo. – Jest to
zoo, które dość szybko dołącza pod
każdym względem do czołowej piątki ogrodów europejskich. Jesteśmy na
trzecim miejscu w Europie pod względem liczby eksponowanych i hodowanych gatunków zwierząt i w tym roku
najprawdopodobniej wejdziemy również do pierwszej europejskiej trójki
pod względem frekwencji odwiedzających zoo – uśmiecha się prezes.
A wszystko zaczęło się w roku
1862, gdy z inicjatywy nadburmi-
Miniplakat reklamowy z roku 1950
Główne wejście do zoo ok. roku 1955
strza Breslau, dra Juliusa
Elwangera, powstał komitet organizacyjny ds.
budowy zoo. Nie otrzymawszy ani dotacji państwowych, ani miejskich
komitet powołał towarzystwo akcyjne z kapitałem
100 000 talarów. Po roku
zebrano potrzebne na rozpoczęcie
budowy 30 000 talarów i 10 lipca
1865 roku otwarto ogród dla zwie-
dzających. Wystawiano
wówczas 189 zwierząt, ale
popularność ogrodu rosła,
rosły więc i jego dochody
– w roku 1875 zoo miało już 800 mieszkańców,
był wśród nich między
innymi słoń Teodor, odkupiony od londyńskiego
zoo po trwającej trzy miesiące loterii fantowej. Od roku 1880 datuje się
burzliwy rozwój zoo, które już przed
pierwszą wojną światową zaliczane było do wiodących placówek na
świecie. Powojenne lata kryzysu go-
W latach 1936-1939 zostało zmodernizowane i powiększone.
Wrocławski ogród nie uniknął
wojennej apokalipsy. Jego niemiecka historia zakończyła się tragicznymi wydarzeniami w kwietniu i maju
1945 roku. „Wtedy – podczas oblężenia miasta przez wojska radzieckie –
większość zwierząt zginęła, a budynki legły w gruzach” – pisze autor
przewodnika po wrocławskim zoo,
dr Leszek Solski. Ogród, ponownie
Pawilon dużych drapieżników (fot. 1912)
Wybieg dla niedźwiedzi (fot. 1936)
spodarczego nie oszczędziły jednak
wrocławskiego ogrodu i w 1921 roku
uległ on likwidacji, a jego tereny stały się ogólnodostępnym parkiem spacerowym. Ale zoo, dzięki zaangażowaniu lokalnej społeczności, 1 maja
1927 roku zostało ponownie udostępnione publiczności i bardzo szybko
dołączyło do światowej czołówki.
otwarty 18 lipca 1948 roku, odrodził
się jednak jak feniks z popiołów i dziś
to naprawdę kultowe miejsce!
A jak ten niezwykły punkt na
miejskiej mapie wyglądał dawno, dawno (i mniej dawno…) temu?
Zobaczcie sami…
Ata
Fot. Archiwum ZOO Wrocław Sp. z o.o.

Podobne dokumenty