Kształtowanie inwestycji lokalnych w Polsce jako jeden z warunków

Transkrypt

Zeszyty Naukowe UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO w SIEDLCACH
Nr 93
Seria: Administracja i Zarz dzanie
2012
dr Marcel Kamba-Kibatshi
Uniwersytet Kardyna a Stefana Wyszy!skiego
w Warszawie
Kszta towanie inwestycji lokalnych w Polsce
jako jeden z warunków jej rozwoju
przed przyst!pieniem do strefy wspólnej waluty
The shaping of local investments in Poland as one
of its development conditions before accession
to the common currency zone
Streszczenie: Czynnikiem prowadz cym do rozwoju ka!dej gminy s inwestycje, dlatego te!
wa!n kwesti jest zrozumienie, jak s one istotne i jak du!e maj znaczenie. W artykule
przedstawiono wspó"zale!no#ci mi$dzy skal gminnych inwestycji a rozwojem ka!dego regionu.
Od momentu przyst pienia Polski do Unii Europejskiej odnotowano zwi$kszaj c si$ liczb$
przeprowadzonych inwestycji w ró!nych gminach. Efektem by"a z pewno#ci poprawa warunków !ycia mieszka%ców. Niew tpliwie inwestycje przyczyniaj si$ do znacznego rozwoju regionu oraz do wzrostu gospodarczego. Inwestycje nap$dzaj nie tylko rozwój gospodarki lokalnej,
czy te! regionalnej, ale tak!e gospodarki ca"ego kraju.
S owa kluczowe: czynniki rozwoju gospodarczego, zadania gminy, programy i strategie gminne
Abstract: Investments are a factor leading to the development of each community, therefore it
is crucial to understand their essential role. In the article correlations between occurrence of
communal investment and the development of every region are described. Since Poland accessed to the European Union, there has been an increasing number of investments in different communities recorded. Certainly, it has produced an improvement living conditions of inhabitants. Undoubtedly, investment contribute to the considerable development of the region
and to economic growth. Investments are enhancing not only development of the local and regional economy, but also the economy of the whole country.
Keywords: factors of economic development, tasks of the municipality, municipal programmes
and strategies
Wst"p
Najwa"niejszym czynnikiem prowadz#cym do rozwoju ka"dej gminy
jest inwestowanie, dlatego te" wa"n# kwesti# jest zrozumienie wa"no$ci
i znaczenia inwestycji. Równocze$nie mo"na zauwa"y%, "e inwestycje w poszczególnych gminach s# najbardziej dynamicznie rozwijaj#c# si& tendencj#
w ci#gu ostatnich kilku lat, w wyniku czego tworzone s# nowe zak ady pracy,
104
M. Kamba-Kibatshi
a co za tym idzie - miejsca pracy. W rezultacie nast&puje wzrost zatrudnienia, a to skutkuje spadkiem bezrobocia.
Istota inwestycji w gminie
Brak efektywnych inwestycji w ka"dej gminie powoduje bezrobocie
i utrat& trwa ego wzrostu gospodarczego. Zainteresowaniem w adz samorz#dowych, dla których jednym z priorytetowych zada! jest m.in. opracowywanie gminnych programów i strategii, w tym tak"e strategii i programów inwestycyjnych, powinny si& cieszy% nie tylko inwestycje finansowane
bezpo$rednio przez gmin&, ale tak"e inwestycje dokonywane przez inne
podmioty na terenie gminy. Rozwój wielu kolejnych inwestycji zale"y w du"ej
mierze od tego, co i kiedy zostanie zbudowane (lub zainwestowane) na jej
obszarze. St#d te" w adze ka"dej gminy powinny zdawa% sobie spraw&
z istoty i znaczenia inwestycji gminnych, które nale"y tak planowa%, aby inicjowa y rozwój kolejnych. Dlatego te" o wa"no$ci wszelkich inwestycji gminnych, dla inwestycji o szerszym znaczeniu i dla rozwoju lokalnych przedsi&biorstw oraz dla ogólnie rozumianego rozwoju gospodarczego, decyduj#
m.in. nast&puj#ce cechy:
dobrze zaplanowane i zorganizowane inwestycje infrastrukturalne
daj# asumpt do kolejnych inwestycji;
korzystne i op acalne inwestycje finansowane przez gmin& daj# prac& lokalnym firmom, zatem mo"na powiedzie%, "e tworz# one koniunktur& m.in. na rynku us ug budowlanych;
op acalne inwestycje s# najskuteczniejsz# metod# zapobiegania
bezrobociu, st#d te" taka spirala inwestycyjna zazwyczaj tworzy lokalny rynek pracy;
inwestycje infrastrukturalne, jak równie" inne inwestycje np. komunalne, podnosz# trwale standard "ycia mieszka!ców gminy; powstaje co$, z czego przez d ugie lata mieszka!cy b&d# korzysta% – wodoci#gi, kanalizacja, drogi, itd.;
bez przeprowadzenia pewnych i konkretnych inwestycji rozwój niektórych dziedzin dzia alno$ci gospodarczej nie jest mo"liwy; brak takich
inwestycji stanowi niebezpieczn# barier& rozwoju gospodarczego;
brak niezb&dnych i op acalnych inwestycji w dziedzinie ochrony $rodowiska jest barier# rozwoju zrównowa"onego i mo"e na trwa e pogorszy% jako$% "ycia mieszka!ców danego regionu;
brak w danej gminie konkretnych inwestycji w niektórych dziedzinach (np. w budownictwie mieszkaniowym) mo"e spowodowa%, "e
nie s# zaspokajane podstawowe potrzeby jej mieszka!ców wywo uj#c niezadowolenie spo eczne.
Wydaje si& oczywiste, "e najwi&ksze znaczenie maj# inwestycje infrastrukturalne, których brak jest powa"n# przeszkod# dla rozpocz&cia ewentualnych kolejnych inwestycji i mo"e w istotny sposób zahamowa% rozwój
gospodarczy, a nawet pogorszy% warunki funkcjonowania podmiotów
Seria: Administracja i Zarz dzanie (20)2012
ZN nr 93
Kszta!towanie inwestycji lokalnych w Polsce…
105
gospodarczych na terenie danej gminy. Inne inwestycje1 dokonywane przez
gmin& mog# mie% znaczenie g ównie dla dwóch dziedzin:
pe nienia przez gmin& zada! w asnych i $wiadczenia przez ni# us ug
publicznych;
rozwoju gospodarczego.
Autor opracowania uwa"a, "e niektóre inwestycje gminy dotycz#ce realizowanych przez gmin& us ug publicznych maj# du"y wp yw na rozwój gospodarczy, a tym samym mog# by% inwestycjami w sferze niematerialnej. Do
takich inwestycji nale"e% mog# np. inwestycje w o$wiacie, których realizacja
nie nast&puje w sferze materialnej, gdy" s# to inwestycje w programy nauczania, dodatkowe zaj&cia, szkolenia kadry nauczycielskiej2. Inwestycje
w sferze us ug publicznych powinny zmierza% albo do poszerzenia zakresu
tych us ug, albo do poprawy ich jako$ci, albo te" do jednego i drugiego jednocze$nie. Niejednokrotnie mog# te" by% potrzebne inwestycje zapewniaj#ce utrzymanie $wiadczenia tych us ug na dotychczasowym poziomie. Do innych przedsi&wzi&% wp ywaj#cych równie" na rozwój gospodarczy mo"na
zalicza% ca # gam& ró"norodnych inwestycji – od infrastruktury spo ecznej
nie zwi#zanej z zadaniami w asnymi gmin, poprzez inwestowanie w rozwój
rozmaitych organizacji, do wspierania ró"nych inicjatyw gospodarczych lub
przyst&powania gminy do spó ek inwestycyjnych, czy innych stawiaj#cych
sobie za cel podejmowanie dzia a! na rzecz rozwoju, a" po inwestowanie
w promocj& gminy i reklam&. Zdaniem samorz#dów lokalnych w niektórych
krajach Unii Europejskiej, zw aszcza Europy Zachodniej, sta o si& bardzo
popularne budowanie przez gminy, samodzielnie lub wspólnie z innymi inwestorami, obiektów wielko powierzchniowych przeznaczonych do prowadzenia dzia alno$ci gospodarczej, z za o"eniem, "e zostan# one wydzier"awione ró"nym wewn&trznym i zewn&trznym inwestorom. Tworzone s# w tym
celu ogromne tzw. parki inwestycyjne lub przemys owe, w których skupia si&
wi&kszo$% produkcji, handlu i us ug ca ego regionu. Istota i znaczenie takich
parków dla rozwoju gospodarczego poszczególnych gmin, a nawet dla rozwoju ca ego regionu mo"e by% znacz#ca. Przy czym nale"y zwróci% uwag&
na fakt, "e za pomoc# tego typu inwestycji mo"na równie" skutecznie wygrywa% konkurencj& z innymi gminami równie" na polu gospodarczym unikaj#c jednocze$nie prowadzenia dzia alno$ci gospodarczej przez sam# gmin&
lub jednostki organizacyjne gminy. Omawiane wy"ej inwestycje mog# stanowi% znacz#cy dochód dla bud"etu gminy. St#d te" 'ród em przychodów
bud"etu gminy s# przede wszystkim:
inwestycje gminy przynosz#ce bezpo$redni dochód z ich eksploatowania (np. wybudowanie lokali u"ytkowych w dobrym punkcie handlowym);
inwestycje gminy wp ywaj#ce na zwi&kszenie dochodów bud"etu
gminy wskutek wykorzystania efektów tych inwestycji do prowadzenia przynosz#cej dochód dzia alno$ci gospodarczej;
1
A. Borodo, Samorz d terytorialny: system prawnofinansowy, Lexis Nexis, Warszawa 2006,
s. 29.
2
B. Dolnicki: Samorz d terytorialny, Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, Kraków 2006, s. 96-97.
ZN nr 93
106
M. Kamba-Kibatshi
inwestycje nieprzynosz#ce bezpo$rednio okre$lonego dochodu, lecz
po$rednio powoduj#ce wzrost dochodów do bud"etu z tytu u wzrostu
podatków i op at zwi#zanych z bogaceniem si& ludno$ci i przedsi&biorstw.
Niew#tpliwie skutki inwestycji dla ka"dego bud"etu, w tym równie" gminy, s# atwe do obliczenia jedynie w pierwszym przypadku i to tylko wówczas, gdy za o"y si& stabilno$% warunków makroekonomicznych. W drugim
przypadku wymagane jest przeprowadzenie analizy op acalno$ci i wykonalno$ci, która tak"e zak ada dopuszczalne granice b &dów szacunkowych. Natomiast w trzecim przypadku, dotycz#cym wi&kszo$ci inwestycji, najcz&$ciej
mo"na jedynie szacunkowo oceni% potencjalne zwi&kszenie dochodu bud"etu gminy, gdy" bardziej dok adne dane mo"na by oby uzyska% dopiero na
podstawie analizy zjawisk zachodz#cych w ci#gu co najmniej kilku lat,
a podstaw do takiej analizy przewa"nie brak3. Obliczaj#c efekty ró"nych inwestycji dla bud"etu gminy, bezpieczniej jest operowa% wielko$ciami globalnymi, gdy" zminimalizuje to b #d szacunkowy. Jednak"e mo"na to uczyni%
tylko wtedy, gdy ma si& do czynienia z powtarzaniem si& co najmniej przez
kilka lat stosunkowo du"ej skali ogó u inwestycji. Gdy warunek ten nie jest
spe niony, wówczas mo"na za o"y%, "e wszystkie dokonane inwestycje
przynios# zwi&kszenie wp ywów do bud"etu gminy, nawet gdyby niektóre
z nich mia y przynie$% strat&, co mo"e si& zdarzy% przy inwestycjach w dziaalno$% gospodarcz# gminy lub jej jednostek organizacyjnych. Nie sposób
jednak okre$li%, jak du"e lub jakiego rz&du b&dzie, czy te" mo"e by%, to
zwi&kszenie. Z punktu widzenia w adz gminy istota inwestycji dla rozwoju
przedsi&biorstw i dla rozwoju gospodarczego ka"dej gminy jest zbli"ona,
a wp ywy do bud"etu gminy w d ugich okresach mog# rosn#% tylko wówczas, gdy rozwija% si& b&d# przedsi&biorstwa i przedsi&biorczo$%.
Kiedy mówi si& o inwestycjach jako o instrumencie stymulowania rozwoju gospodarczego, to nale"y bra% pod uwag& inwestycje nie tylko w sferze
gospodarki, ale równie" wszystkie inne inwestycje, gdy" rozwój wymaga inwestowania w ludzi, w ich wykszta cenie, umiej&tno$ci i postawy. Ponadto
bez przedsi&biorczych i wykszta conych ludzi nie da si& osi#gn#% trwa ego
wzrostu gospodarczego. St#d te" rozwój wymaga tak"e inwestowania
w $rodowisko spo eczne, a tak"e w struktury organizacyjne, które coraz lepiej
nadawa yby si& do d'wigania nowych zada! i realizacji skomplikowanych strategii. W adze gminy $wiadomie powinny wspiera% istniej#ce ju" na terenie
gminy organizacje, w tym tak"e wszelkie organizacje skupiaj#ce przedsi&biorstwa lub przedsi&biorców4 oraz te maj#ce ró"ne cele gospodarcze.
Analogicznie sterowanie rozwojem gminy polega równie" na unikaniu
przez gmin& okre$lonych inwestycji, które mog yby doprowadzi% do zak óce!
funkcjonowania rynku lokalnego, zreszt# nie tylko finansowego5.
3
W. Kisiel, Ustrój samorz du terytorialnego w Polsce, Lexis Nexis, Warszawa 2003, s. 87.
A. Kopa!ska, Zewn$trzne &ród"a finansowania inwestycji jednostek samorz du terytorialnego,
Difin, Warszawa 2003, s. 117.
5
Ibidem, s. 119.
4
ZN nr 93
107
Gmina jako uczestnik i partner stymuluj!cy rozwój inwestycji lokalnych
Gmina, aby by% uczestnikiem i partnerem w inwestowaniu, powinna
zna% cele, do których usilnie d#"y, tzn. najpierw wiedzie%, co chce osi#gn#%.
Nie tylko musi ona okre$li% cele swojego dzia ania, ale przede wszystkim
pewne priorytety inwestycyjne. Zazwyczaj okre$lanie celów, a tym samym
i priorytetów, jest cz&$ci# prac nad strategi# rozwoju gospodarczego gminy
lub prac nad strategi# inwestycyjn#. W celu osi#gni&cia trwa ego wzrostu
gospodarczego, co niew#tpliwie nale"y wi#za% z rozwojem przedsi&biorstw
i przedsi&biorczo$ci, powinno si& rozpocz#% proces wyznaczania priorytetów
inwestycyjnych gminy, przede wszystkim za$ okre$lenia odpowiednich kryteriów wyboru. Celem dzia ania gminy nie jest tylko osi#ganie dochodu lub zysku, istnieje bowiem wyra'na potrzeba podporz#dkowania inwestycji komunalnych kryteriom innym ni" op acalno$%. To nie znaczy, "e kryterium
op acalno$ci nie mo"e w ogóle tu by% stosowane, lecz cz&sto mo"e ono
mie% znaczenie drugorz&dne lub pomocnicze. W tym wypadku nale"y postawi% pytanie: jakie kryteria maj priorytetowe znaczenie dla gminy i które
powinny zosta' wzi$te pod uwag$? Udowadniaj#c powy"sz# tez&, trzeba
podporz#dkowa% zarazem kryteria wyboru podstawowym celom, jak i zadaniom gminy. Tabela 1 zawiera krótki przegl#d znanych podstawowych celów
i zada! gminy.
Tabela 1. Cele i zadania gminy jako jednostki samorz#du terytorialnego
Table 1. Objectives and tasks of the municipality as the unit of local governement
Lp.
1.
Cel
Pe nienie zada! publicznych.
2.
(wiadczenie us ug publicznych.
ZN nr 93
Kryteria oceny
1. Zakres pe nionych zada!:
liczba obs u"onych osób,
liczba $wiadczonych zada!,
liczba nowych zada!.
2. Jako$% pe nionych zada!:
zadowolenie mieszka!ców,
liczba skarg i wniosków,
mo"liwo$ci wyboru,
czas wykonywania zadania
(czas obs ugi interesanta).
3. Koszt zadania w przeliczeniu na jednostk&
(osob&, decyzj&, miesi#c i inne).
1. Zakres $wiadczonych us ug:
liczba osób korzystaj#cych,
liczba $wiadczonych us ug,
liczba nowych us ug,
dost&pno$%.
2. Jako$% $wiadczonych us ug:
mo"liwo$% wyboru,
zadowolenie klientów,
przerwy w ci#g o$ci (awarie),
czas $wiadczenia us ug jednostkowych,
liczba skarg i wniosków.
108
M. Kamba-Kibatshi
Poprawa standardu "ycia mieszka!ców:
liczba osób, które zaczynaj# korzysta%
z us ugi w okre$lonej jednostce czasu,
czas, w jakim mogli korzysta% z us ugi,
liczba osób korzystaj#cych z us ugi
w porównaniu z innymi obszarami.
4. Standardy i normy w porównaniu z takimi
samymi us ugami $wiadczonymi przez
innych:
wyposa"enie w porównaniu z innymi
jednostkami (szpitalami, domami opieki
spo ecznej, szko ami, itd.),
liczba dni/godzin $wiadczenia us ugi
dost&pnej wszystkim mieszka!com
w porównaniu z innymi obszarami,
nowatorskie programy,
liczba osób: uzyskuj#cych dyplomy,
prac&, przyjmowanych na studia,
zachorowalno$%, umieralno$%, procent
wypadków, itp.
5. Koszt $wiadczenia us ug.
Dzia ania na rzecz rozwoju go1. Liczba bezrobotnych.
spodarczego (dobrobytu, pod2. Liczba osób wykszta conych.
niesienia stopy "yciowej miesz3. (redni dochód na osob&.
ka!ców).
4. Maj#tek trwa y (na osob&, gospodarstwo
domowe lub firm&).
5. Liczb& mieszka! (gospodarstw domowych
na 1 mieszkanie).
6. Inne.
(wiadczenie us ug komunalnych. Podobnie jak dla us ug publicznych
+ ceny us ug.
3.
3.
4.
)ród o: opracowanie w asne na podstawie danych z Ministerstwa Finansów.
Source: own calculations based on data from the Ministry of Finance.
Zdaniem autora, je$li w tym stadium prac ka"da potencjalna inwestycja
b&dzie oceniana wed ug podanych w tabeli 1 kryteriów i innych niewymienionych a zwi#zanych z celami lub funkcjami gminy, to oka"e si&, "e dokonanie wyboru okre$lonych inwestycji, które nale"y zrealizowa%, jest utrudnione, albowiem mo"e panowa% pewien chaos. Aby temu zapobiec,
nale"a oby ka"demu ze wspomnianych kryteriów nada% odpowiedni# wag&,
czyli liczb& punktów, i to w zale"no$ci od tego, co mo"na uzna% za najwa"niejsze lub najlepsze6. W ten sposób mo"na powraca% do ustalenia i uzgodnienia pocz#tkowo zdefiniowanych kryteriów warto$ci, aby móc nast&pnie
okre$li% strategi& rozwoju definiuj#c# kilka najwa"niejszych celów. To na tej
podstawie ka"da gmina powinna wybiera% w asne inwestycje priorytetowe
oraz rozpocz#% wspó prac& z innymi inwestorami. W ramach wy"ej wspomnianej wspó pracy gmina ma zawsze do wykonania kilka wa"nych zada!:
6
W. Kosiedowski, Samorz d terytorialny w procesie rozwoju regionalnego i lokalnego, Dom
Organizatora TNOiK, Toru! 2005, s. 121.
ZN nr 93
109
rozpoznanie potrzeb i mo"liwo$ci inwestycyjnych podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych i prawnych nieprowadz#cych dzia alno$ci gospodarczej;
nawi#zanie kontaktów z innymi inwestorami i doprowadzenie do staej wymiany informacji;
skonstruowanie zasad i planów inwestycji prowadzonych z udzia em
mieszka!ców oraz zwi&kszenie zakresu tych inwestycji;
doprowadzenie do korelacji planów inwestycyjnych gminy i innych
inwestorów;
ewentualne podj&cie z innymi inwestorami inwestycji wspólnych;
ewentualne opracowanie i wdro"enie metod wspierania i stymulowania przez gmin& inwestycji dokonywanych przez innych inwestorów.
Ostatnie omawiane zadanie mo"e obejmowa% tak"e wspieranie przez
gmin& okre$lonego rodzaju inwestycji lub inwestycji dokonywanych przez
okre$lone podmioty za pomoc# m.in.: ulg w podatkach, op atach i cenach,
dotacji i subwencji z bud"etu gminy, ustalenia odpowiednich zasad korzystania z mienia gminy.
Programy gminne i strategie inwestycyjne
Gminne programy inwestycyjne opracowywane s# dla inwestycji finansowanych g ównie z bud"etu poszczególnych gmin. Natomiast strategie inwestycyjne, oprócz wszelkich zada! gminy, obejmuj# równie" zadania, które
maj# wykona% inni inwestorzy. Strategia inwestycyjna powinna przewidywa%
rol& dla ró"nych podmiotów funkcjonuj#cych na rynku, jak równie" powinna
koordynowa% ich zamiary inwestycyjne, gdy" wykorzystuje $rodki ró"nych
inwestorów, a tym samym ma za zadanie spe ni% podstawowy cel gminnej
polityki inwestycyjnej, tzn. powi&kszy% efekt wszystkich inwestycji i maksymalnie przyspieszy% rozwój gospodarczy gminy. Niemal"e wszystkie inwestycje wymagaj# nie tylko pieni&dzy, ale równie" dost&pnych i uzbrojonych
gruntów o odpowiednim przeznaczeniu, budynków, lokali, za atwienia niezb&dnych formalno$ci (zakupu gruntów, uzyskania pozwolenia na budow&,
cz&sto uzyskania zezwolenia na prowadzenie okre$lonej dzia alno$ci lub zaatwienia formalno$ci zwi#zanych z uzyskaniem kredytu, itd.). Ponadto inwestycja powinna by% op acalna dla inwestora pod gro'b# rezygnacji z zamiaru
inwestowania. Jak wida%, wszystko to sprawia, "e nie mo"na prowadzi% dobrej polityki inwestycyjnej bez powi#zania jej z planowaniem przestrzennym,
gospodark# gruntami, sposobami gospodarowania mieniem gminnym i innymi dziedzinami dzia alno$ci gminy, które poch aniaj# konieczne na inwestycje pieni#dze. Sytuacja ta stawia twórców gminnych programów,
a zw aszcza gminnych strategii inwestycyjnych, w pozycji szczególnej.
Albowiem, "eby ich program lub strategia rzeczywi$cie by y dobre, to musz#
oni ingerowa% prawie we wszystkie plany i dziedziny dzia alno$ci gminy,
domagaj#c si& opracowania i wdro"enia towarzysz#cych strategiom inwestycyjnym programów reorganizacji lub reformy sfer konsumpcyjnych oraz
ZN nr 93
110
M. Kamba-Kibatshi
tworz#c albo te" zmieniaj#c jednocze$nie ze swoj# strategi# programy
obejmuj#ce przede wszystkim prace planistyczne, obrót gruntami i wiele innych. Bez tego, zarówno strategia inwestycyjna gminy, jak i strategia rozwoju gospodarczego by yby wadliwe, gdy" pozbawione kompleksowego uj&cia.
Gminy chc#c opracowa% i zrealizowa% dobr# strategi& inwestycyjn# musia yby m.in.:
przeanalizowa% prowadzon# przez gmin& gospodark& gruntami,
opracowa% i zrealizowa% plan prac zmierzaj#cych do udost&pnienia
inwestorom wi&kszego area u gruntów;
oceni% istniej#ce plany zagospodarowania przestrzennego, zaktualizowa% je i dokona% w nich zmian umo"liwiaj#cych poszerzenie zakresu prowadzonych w gminie inwestycji;
przeanalizowa% i ewentualnie wykorzysta% dodatkowe 'ród a finansowania inwestycji gminnych (poczynaj#c od kredytu, przez dotacje,
a" do obligacji gminnych);
przeanalizowa% dotychczasowy sposób gospodarowania gminnymi
nieruchomo$ciami zabudowanymi i lokalami oraz opracowa% i wykona% plan ich udost&pniania innym inwestorom;
wykorzysta% wszystkie mo"liwo$ci zwi&kszenia wydatków inwestycyjnych w bud"ecie gminy;
doprowadzi% do niezb&dnych reform dziedzin konsumpcyjnych
(oznacza to, "e nale"y zmniejszy% konieczne wydatki z bud"etu)
i opracowa% programy maj#ce na celu bardziej racjonalne wydawanie $rodków finansowych na prace zlecane przez gmin&;
rozwa"y% mo"liwo$% inwestycji z s#siednimi gminami lub z innymi
inwestorami i ewentualnie podj#% decyzj& o realizacji takich inwestycji wspólnych;
nawi#za% kontakt z innymi inwestorami i, gdy tylko b&dzie to mo"liwe, skoordynowa% plany inwestycyjne gminy z planami tych inwestorów, jest to szczególnie istotne w inwestycjach infrastrukturalnych, gdy" du"a cze$% dróg i $rodków technicznych le"y w gestii
pa!stwa lub pa!stwowych przedsi&biorstw, które mog# chcie% inwestowa% w zupe nie innych miejscach ni" gmina;
przeanalizowa% i uporz#dkowa% dotychczasowe programy inwestycyjne;
starannie opracowa% harmonogram realizacji i finansowania ka"dej
inwestycji ze szczególnym uwzgl&dnieniem rozwoju regionu;
opracowa% odr&bny program lub strategi& rozwoju inwestycji w dziedzinie infrastruktury technicznej;
stworzy% odr&bny program inwestycji prowadzonych z udzia em
mieszka!ców gminy przewiduj#cy poszerzenie zakresu tych inwestycji w stosunku do stanu obecnego;
stworzy% zespó uregulowa! gminnych jednakowy dla wszystkich
inwestorów lub wprowadzi% jednakowy dla wszystkich inwestorów
system ulg i preferencji;
ZN nr 93
111
ustali% zasady prowadzenia inwestycji z udzia em mieszka!ców
gminy jednakowe dla wszystkich takich inwestycji, okre$laj#cych
procent $rodków wydatkowanych przez gmin& na poszczególne rodzaje inwestycji oraz sposób i zakres wspó pracy gminy z komitetami spo ecznymi;
przeprowadzi% ewentualnie kampani& promuj#c# gmin& na zewn#trz, maj#c# na celu przede wszystkim przyci#gni&cie inwestorów
z zewn#trz, a tak"e turystów;
usprawni% obs ug& inwestorów i organizacj& pracy urz&du gminy staraj#c si& maksymalnie skróci% okres za atwiania niezb&dnych formalno$ci.
Zdaniem autora, dla gminy jako inwestora niezb&dne jest przy opracowywaniu dobrej strategii inwestycyjnej poznanie i zrozumienie potrzeb innych inwestorów oraz uwzgl&dnienie tych potrzeb w planach strategicznych.
Inwestorzy, wnikliwie rozpatruj#c ka"d# potencjaln# lokalizacj& swojej inwestycji, poddaj# szczegó owej analizie jej koszty, okres zwrotu poniesionych
nak adów, przewidywan# rentowno$% i inne uwarunkowania wp ywaj#ce na
op acalno$% przedsi&wzi&cia. Tabela 2 obrazuje warunki brane pod uwag&
przy dokonywaniu oceny lokalizacji z punktu widzenia inwestora.
Tabela 2. Wybór lokalizacji inwestycji publicznych
Table 2. Choosing the location of public investment
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
ZN nr 93
Czynniki wp ywaj!ce na ocen" lokalizacji inwestycji
Po o"enie
odleg o$% od g ównych szlaków transportowych
(dróg i kolei), portów morskich i lotniczych,
blisko$% g ównych o$rodków przemys owych.
Zasoby
dost&pno$% lokalnych surowców,
jako$%, dost&pno$% i koszty si y roboczej.
Nieruchomo$ci (w tym grunty)
rodzaj dost&pnych nieruchomo$ci zabudowanych i nie zabudowanych,
jako$% i ceny nieruchomo$ci,
dzia ki i budynki nale"#ce do jednego w a$ciciela
lub takie, które atwo po #czy%.
Sektory rynkowe
wielko$% lokalnego i regionalnego rynku, który
i potencjalny popyt
mo"na atwo obs ugiwa% z danego terenu,
rozwijaj#ce si& sektory regionalnej i ogólnokrajowej gospodarki, które mog yby rozkwitn#% na
danym terenie,
lokalni przedstawiciele sektorów, które wykazuj#
tendencje do najwi&kszego wzrostu w skali
regionu i kraju.
Mo"liwo$ci
szczególne mo"liwo$ci rozwoju (np. inwestor
wewn&trzny nie osi#ga porozumienia w jakiej$
gminie lecz w dalszym ci#gu chce inwestowa%
w tym regionie).
Lokalne firmy
si a i znaczenie lokalnych firm,
mo"liwo$% wspó pracy, doboru podwykonawców
lub kooperacji z lokalnymi firmami w wybranej
bran"y.
112
M. Kamba-Kibatshi
7.
Lokalny poziom cen
8.
Dost&pno$% us ug
9.
Wizerunek
10.
Styl "ycia
11.
Organizacja obs ugi
inwestorów
12.
Konkurencja
ró"nice poziomu cen towarów i us ug (w tym
us ug komunalnych) w stosunku do innych
regionów i ich wp yw (dodatni lub ujemny)
na koszty podejmowanej dzia alno$ci.
wyposa"enie terenu w infrastruktur&, dost&pno$%
urz#dze! telekomunikacyjnych, mo"liwo$% skorzystania na miejscu z us ug specjalistycznych,
itp.,
mo"liwo$ci kontaktu ze $rodkami masowego
przekazu.
jak wygl#da teren z zewn#trz, czy jest zaniedbany czy te" atrakcyjny, czy jest wyposa"ony
w obiekty nowoczesne czy w przestarza e,
bez przesz o$ci czy o ciekawej historii i szeroko
znanych zaletach.
czy jest to odpowiedni teren do zamieszkania,
szczególnie dla ludzi, którzy sprowadz# si&
aby zarz#dza% inwestycjami,
czy mo"na tu wynaj#% lub kupi% domy
lub mieszkania,
gdzie mog# pój$% dzieci do szko y,
jaki jest standard sklepów, hoteli, placówek
kulturalnych, zdrowotnych i sportowych.
czy w adze ch&tnie widz# przybyszów,
czy odpowiedz# na pytanie inwestorów,
kto b&dzie si& z nimi spotyka ,
czy szybko i sprawnie za atwiane s# niezb&dne
formalno$ci.
jak wygl#da teren na tle regionu,
czy i jakie firmy konkurencyjne dla po"#danych
przez gmin& inwestorów prowadz# dzia alno$%
w s#siedztwie.
)ród o: opracowanie w asne na podstawie danych z Ministerstwa Finansów i z GUS.
Source: own calculations based on data from the Ministry of Finance and the CSO.
Tworzenie warunków do inwestowania i przyci!gania inwestorów
z zewn!trz
W celu stworzenia warunków do inwestowania i przyci#gni&cia inwestorów z zewn#trz, ka"da gmina powinna podj#% dzia ania, które przedstawiono
i omówiono powy"ej. St#d te" gminy rozdysponowuj# swoje $rodki przeznaczone na wydatki maj#tkowe w dwojaki sposób:
buduj#c nowe obiekty, drogi i sieci infrastrukturalne,
nabywaj#c grunty, nieruchomo$ci zabudowane, lokale i inne dobra
materialne.
Warto w tym miejscu podkre$li%, "e wszystkie przemy$lane programy
gminne i strategie inwestycyjne opracowywane na wiele lat – i tym samym
przewiduj#ce znacz#c# rol& innych ni" gmina inwestorów – nie powinny
ogranicza% si& tylko do przewidywania posuni&% dotycz#cych wy #cznie zakupów, budowy i sprzeda"y. Takie programy mog# obejmowa% równie" inne dzia ania ze strony organów gminy, wspieraj#ce wszelkie procesy inwe-
ZN nr 93
113
stycyjne. Natomiast wieloletnie plany, jak ju" wspomniano wy"ej, powinny
zak ada% konsekwencj& w ich realizowaniu, dlatego te" wa"ne jest, aby
w$ród inwestorów w gminie wytworzy% poczucie stabilno$ci dzia ania poprzez unormowanie przez gmin& na sta e wielu kwestii zwi#zanych z inwestowaniem.
Maj#c zamiar tworzy% gminne programy i strategie inwestycyjne, nie
wolno zapomina% o uprzednim przeanalizowaniu walorów gminy oraz mo"liwo$ci i zamiarów inwestycyjnych przedsi&biorstw funkcjonuj#cych na jej terenie, a co za tym idzie, zwróceniu uwagi na to, "e ka"da inwestycja powinna (musi) si& im op aca%. Oczywiste, "e bez takiej analizy wspomniane
wy"ej programy mog# zawiera% wiele b &dów, takich jak przewidywanie
okre$lonych inwestycji w nieodpowiednich miejscach, czy planowanie inwestycji sprzecznych z lokalnymi warunkami, a niezaplanowanie innych, potrzebnych i rentownych, wype niaj#cych luk& na lokalnym rynku.
Istotnym faktem jest, i" oprócz posiadania odpowiednich planów, np.
zagospodarowania przestrzennego, uzbrojonych terenów i odpowiedniej polityki, to aby przyci#ga% inwestorów z zewn#trz, gmina powinna niejednokrotnie zadba% o prowadzenie intensywnych akcji promocyjnych na szerok#
skal&. Bowiem maj# one na celu przede wszystkim oddzia ywanie na $wiadomo$% potencjalnych inwestorów i sk onienie ich do traktowania gminy jako
ewentualnego miejsca inwestycji, a tak"e jako uczestnika inwestycji.
Inwestorzy prawie zawsze rozpatruj# wi&ksz# liczb& mo"liwych lokalizacji dla swojej inwestycji i prawdopodobnie dlatego te" nale"y ich przekona% o korzy$ciach p yn#cych z wyboru tej w a$nie gminy. To jest tak"e powód, dla którego nale"y przede wszystkim by% pewnym, "e potencjalny
inwestor zostanie jak najlepiej obs u"ony, st#d te" w adze gminy powinny
zawsze dba% o:
mo"liwie szybkie udzielanie odpowiedzi7,
informacje aktualne i dobrej jako$ci.
W zorganizowaniu dobrej obs ugi inwestorów mo"e by% pomocne
opracowanie tzw. przewodnika inwestycyjnego gminy, zawieraj#cego zestaw
informacji, które najbardziej inwestorów interesuj#. Przewodnik taki ka"dy
potencjalny inwestor móg by otrzyma% w urz&dzie gminy lub w innej organizacji zajmuj#cej si& promocj# gminy. Przygotowuj#c a tym samym opracowuj#c przewodnik inwestycyjny gminy mo"na wykorzysta% takie informacje,
jak:
dane z ewidencji gruntów i wpisy do ksi#g wieczystych,
dane statystyczne,
mapy geodezyjne,
plany zagospodarowania przestrzennego,
warto$ci ksi&gowe budynków i infrastruktury technicznej,
fragmenty aktów prawnych,
ró"ne spisy tematyczne.
7
Z. Niewiadomski, Ustrój samorz du terytorialnego i administracji rz dowej po reformie,
Wyd. Difin, Warszawa 2000, s. 116.
ZN nr 93
114
M. Kamba-Kibatshi
Je$li pewne dane nie zosta y zamieszczone w przewodniku, to powinny
one by% szybko i sprawnie udost&pniane na "yczenie pytaj#cego, takie informacje musz# by% dok adne i precyzyjne, nawet je"eli s# one niezbyt korzystne dla gminy.
Nast&pny etap promocji powinien m.in. pokaza%, "e gmina jest w stanie
zaspokoi% potrzeby potencjalnego inwestora, "e jest w posiadaniu wielu
miejsc i lokali, w których inwestor móg by ewentualnie ulokowa% swoj# dziaalno$%. Niektórym inwestorom wystarczy jedna propozycja, ale wi&kszo$%
b&dzie chcia a wybra% najlepsz# z kilku przedstawionych.
Chc#c zaspokoi% oczekiwania inwestorów, nale"a oby dysponowa% dok adnymi i aktualnymi informacjami na temat wszystkich dost&pnych budynków i dzia ek. Gdyby nie by o atwo dost&pnych lokalizacji czy te" nie spe nia by one wymaga! inwestora czy te" je"eli zachodz# przeszkody
w realizacji inwestycji to nale"a oby przedstawi% rozwi#zania lub mo"liwo$ci
zast&pcze albo wprowadzi% dodatkowe udogodnienia. Udogodnienia te powinny polega% na zobowi#zaniu si& gminy do dokonania pewnych inwestycji
infrastrukturalnych, które - jak wiadomo - wchodz# w zakres jej obowi#zków.
Bibliografia
Borodo A., Samorz d terytorialny: system prawnofinansowy, Lexis Nexis,
Warszawa 2006.
Dolnicki B., Samorz d Terytorialny, Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, Kraków 2006.
Kisiel W., Ustrój samorz du terytorialnego w Polsce, Lexis Nexis, Warszawa
2003.
Kopa!ska A., Zewn$trzne &ród"a finansowania inwestycji jednostek samorz du terytorialnego, Difin, Warszawa 2003.
Kosiedowski W., Samorz d terytorialny w procesie rozwoju regionalnego
i lokalnego, Dom Organizatora TNOiK, Toru! 2005.
Niewiadomski Z., Ustrój samorz du terytorialnego i administracji rz dowej
po reformie, Difin, Warszawa 2000.
ZN nr 93

Kształtowanie inwestycji lokalnych w Polsce jako jeden z warunków

Transkrypt

Podobne dokumenty

Green Parrot - agencja e

90 Video Activism – sposób na niezale¿ne media Za prekursora

Artykuł pochodzi ze strony

Koła Naukowego GEOWIERT

Darmowe gry Online i gry On