strategia działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz
Transkrypt
strategia działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz
STRATEGIA DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH I ZAPOBIEGAWCZYCH ORAZ INTERWENCYJNYCH WOBEC UCZNIÓW ZAGROŻONYCH UZALEŻNIENIEM I NIEDOSTOSOWANIEM SPOŁECZNYM W ZESPOLE SZKÓŁ W IZABELINIE Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 124 z późn. Zm.) • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. Nr 26, poz. 226). • Zapisy w Programie Wychowawczym i Programie Profilaktycznym Szkoły, Statucie Szkoły. • Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity Dz.U. z 2014 r., poz. 382) • Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 1356) • Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity Dz.U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687) • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572) Izabelin 2015 r. Za realizację Strategii odpowiedzialni są wszyscy pracownicy Zespołu Szkół w Izabelinie, a koordynatorem działań jest dyrektor szkoły. 1. Systematyczne prowadzenie w środowisku szkoły edukacji prozdrowotnej, promocji zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia oraz działalności zapobiegawczej i informacyjnej w zakresie profilaktyki uzależnień wśród dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli. W Zespole Szkół w Izabelinie systematycznie prowadzona jest edukacja prozdrowotna, promocja zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia. Działania w tym zakresie podejmowane są w ramach realizacji: Szkolnego Programu Wychowawczego, Szkolnego Programu Profilaktyki, zajęć edukacyjnych – zgodnie z obowiązującą podstawą programową, konkursów z zakresu edukacji prozdrowotnej, współpracy z pielęgniarką szkolną i Komendą Powiatową Policji, godzin z wychowawcą, imprez sportowych, rekreacyjnych i profilaktycznych, zebrań z rodzicami, spotkań indywidualnych i grupowych z pedagogiem i psychologiem szkolnym oraz z pielęgniarką szkolną. 2. Działalność informacyjna. Działalność informacyjna dotyczy upowszechniania wśród dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli wiedzy na temat: szkodliwości różnego typu środków lub substancji, których używanie wiąże się zagrożeniem bezpieczeństwa i zdrowia oraz może prowadzić do uzależnień, form pomocy młodzieży zagrożonej uzależnieniem, sposobów rozwiązywania problemów przyczyniających się do powstawania uzależnień, skutków prawnych związanych z naruszeniem ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Upowszechnienie tej wiedzy następuje poprzez: realizowanie na terenie szkoły różnego typu akcji profilaktycznych /warsztaty, konkursy/, motywowanie uczniów do udziału w imprezach, akcjach i konkursach o tematyce profilaktycznej, opracowywanie gazetek informacyjnych o tematyce profilaktycznej, wykorzystanie w bieżącej pracy z uczniami publikacji i filmów o tematyce profilaktycznej, rozmowy indywidualne i grupowe z uczniami na temat zagrożeń wynikających ze stosowania środków psychoaktywnych, edukację rodziców, 2 udostępnianie materiałów informacyjnych dotyczących zagadnień profilaktycznych dla uczniów, rodziców i nauczycieli, edukację nauczycieli – przekazywanie informacji na temat szkoleń i warsztatów z zakresu profilaktyki uzależnień. 3. Zadania pracowników szkoły w zakresie pomocy uczniom zagrożonym uzależnieniem. Dyrektor szkoły: realizuje zadania wynikające ze Statutu Szkoły, monitoruje i jest odpowiedzialny za realizację strategii działań wychowawczych, zapobiegawczych i interwencyjnych, systematycznie otrzymuje informacje od wychowawców, nauczycieli i innych pracowników szkoły o podejmowanych przez nich działaniach wynikających z realizacji strategii, podejmuje decyzje zapewniające zachowanie praw uczniów i ich rodziców w czasie realizacji działań interwencyjnych. Pedagog szkolny: wspiera działania wychowawcze i opiekuńcze nauczycieli wynikające z Programu Wychowawczego i Programu Profilaktycznego Szkoły, udostępnia materiały edukacyjne i informacyjne z zakresu profilaktyki uzależnień i przeciwdziałania przemocy, udziela informacji o instytucjach wsparcia osób uzależnionych, zagrożonych uzależnieniem, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, we współpracy z dyrektorem szkoły, wychowawcami, nauczycielami, pielęgniarką szkolną podejmuje działania interwencyjne w przypadku uczniów, u których stwierdzono zachowania ryzykowne, informuje o skutkach prawnych wynikających z naruszenia przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, współpracuje z poradniami specjalistycznymi, organizacjami działającymi na rzecz zdrowia psychicznego, współpracuje z organami wymiaru sprawiedliwości (Policja, Kurator Sądowy), współpracuje z rodzicami udzielając porad i konsultacji w zakresie działań wychowawczych, informacyjnych i interwencyjnych dotyczących zachowań ryzykownych wśród uczniów, monitoruje realizację zadań wynikających ze szkolnego Programu Profilaktyki i Programu Wychowawczego w zakresie zapobiegania uzależnieniom, edukacji prozdrowotnej i działań wychowawczych, rozpoznaje potrzeby dotyczące działań informacyjnych i edukacyjnych ukierunkowanych na profilaktykę zachowań ryzykownych wśród dzieci i młodzieży, rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz przyczyny niepowodzeń szkolnych, organizuje dla nich różne formy wsparcia w ramach pomocy psychologicznopedagogicznej. 3 Nauczyciele i wychowawcy klas: realizują działania profilaktyczne i interwencyjne określone w Szkolnym Programie Wychowawczym, Szkolnym Programie Profilaktyki oraz w planach pracy wychowawczej dla poszczególnych klas, systematycznie prowadzą edukację prozdrowotną, promocję zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia wśród uczniów (na godzinach wychowawczych, zajęciach pozalekcyjnych, kołach zainteresowań), realizują zagadnienia dotyczące zapobiegania alkoholizmowi i narkomanii w ramach przedmiotów, których podstawy programowe uwzględniają te zagadnienia, uczestniczą w kursach, szkoleniach i konferencjach z zakresu profilaktyki uzależnień, wykorzystują zdobytą wiedzę w pracy z młodzieżą i ich rodzicami, wychowawcy klas dokonują diagnozy sytuacji wychowawczej, przejawów zachowań ryzykownych uczniów swojej klasy oraz sytuacji życiowej rodzin dysfunkcyjnych, wychowawcy klas i nauczyciele współpracują z pedagogiem i psychologiem szkolnym oraz z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, a także pielęgniarką szkolną w zakresie realizacji zadań profilaktycznych, wychowawczych i edukacji prozdrowotnej. Pielęgniarka szkolna: udziela pierwszej pomocy przedmedycznej na terenie szkoły uczniowi, który wymaga takiej interwencji, wzywa pogotowie ratunkowe, jeśli wymaga tego stan zdrowia ucznia, powiadamia dyrektora szkoły o każdej interwencji w sytuacji, w której uczeń jest pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, współpracuje z pedagogiem i psychologiem w sytuacjach kryzysowych, wymagających udzielenia uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej lub w przypadku podejrzeń, że uczeń ma problemy zdrowotne spowodowane zaniedbywaniem stanu zdrowia lub złym odżywianiem. 4 4. Procedury postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych występujących na terenie szkoły SYTUACJA KRYZYSOWA Nauczyciel otrzymał informację, że uczeń używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia lub przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków. DZIAŁANIE INTERWENCYJNE JAKIE POWINNI PODJĄĆ PRACOWNICY SZKOŁY Nauczyciel przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy lub dyrektorowi. Wychowawca informuje o zaistniałej sytuacji dyrektora szkoły. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) i przekazuje im uzyskaną informację, przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz uczniem, w ich obecności. Wychowawca w przypadku potwierdzenia informacji zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej wychowawca może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i udział dziecka w programie terapeutycznym. Jeżeli rodzice odmówią współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji Sąd Rodzinny lub Policję. W sytuacji gdy szkoła wykorzystała dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych efektów, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia Sąd Rodzinny lub Policję. 1. Nauczyciel powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy. 2. Nauczyciel odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale z uwagi na jego bezpieczeństwo nie pozostawia go samego. 3. Nauczyciel wzywa pogotowie w sytuacji wystąpienia nagłego pogorszenia samopoczucia ucznia będącego pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających, ewentualnie udzielenia pierwszej pomocy przedmedycznej. 5 Nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą narkotyk. Nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk. 4. Wychowawca zawiadamia o zaistniałym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców (prawnych opiekunów), których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. 5. Jeżeli rodzice (prawni opiekunowie) odmówią odebrania dziecka ze szkoły, o pozostaniu ucznia w szkole lub przewiezieniu go do placówki służby zdrowia ewentualnie przekazaniu go do dyspozycji Policji decyduje lekarz pogotowia w porozumieniu z dyrektorem szkoły i po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia. 6. Dyrektor szkoły powiadamia najbliższą jednostkę Policji, w przypadku gdy rodzice (prawni opiekunowie) ucznia będącego pod wpływem alkoholu lub środków odurzających odmawiają przyjścia do szkoły, a uczeń jest agresywny, swoim zachowaniem daje powody do zgorszenia lub zagraża życiu i zdrowiu innych osób. 7. Jeżeli powtarzają się sytuacje, w których uczeń pod wpływem alkoholu lub środków odurzających znajduje się na terenie szkoły, dyrektor ma obowiązek powiadomienia o tym fakcie Policji. 1. Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz jej zniszczeniem do czasu przyjazdu Policji. Podejmuje próbę ustalenia, do kogo należy znaleziona substancja. 2. Nauczyciel powiadamia o zdarzeniu dyrektora szkoły. 3. Dyrektor szkoły wzywa Policję. 4. Po przyjeździe Policji dyrektor szkoły przekazuje zabezpieczoną substancję wraz z informacją dotyczącą zdarzenia. 1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, psycholog, dyrektor) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży) oraz innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwaną substancją. 2. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonać przeszukania odzieży ani torby ucznia. Czynność ta jest zastrzeżona wyłącznie dla Policji. 3. Nauczyciel o swoich spostrzeżeniach powiadamia niezwłocznie dyrektora szkoły oraz rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa w szkole. 6 Nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancje lub przedmioty, które ocenia jako niebezpieczne (np. ostre narzędzia, broń, materiały wybuchowe, nieznane substancje). Nauczyciel stwierdza, że zachodzi podejrzenie rozpowszechnia przez ucznia na terenie szkoły treści o tematyce pornograficznej w formie papierowej lub elektronicznej (na nośnikach danych, telefonie komórkowym, łączy się ze stronami internetowymi o treściach zakazanych, stalkingu i cyberprzemocy. 4. W sytuacji, gdy uczeń odmawia przekazania substancji i pokazania zawartości torby/plecaka, dyrektor szkoły wzywa Policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia. Policja zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. 5. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest natychmiast przekazać ją dyrektorowi. Dyrektor przekazuje ją do jednostki Policji próbując ustalić, w jaki sposób i od kogo uczeń nabył tę substancję. 6. Nauczyciel dokumentuje całe zdarzenie, sporządzając dokładną notatkę służbową. 1. Nauczyciel zapewnia bezpieczeństwo osobom przebywającym na terenie szkoły. 2. Wzywa ucznia do oddania niebezpiecznego przedmiotu, jeżeli uczeń odmawia oddania przedmiotu zabronionego należy go poinformować, że w przypadku dalszej odmowy, poniesie on konsekwencje za złamanie regulaminu szkolnego. 3. W przypadku, gdy użycie zabronionego przedmiotu może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia należy natychmiast powiadomić dyrektora szkoły. 4. Nauczyciel uniemożliwia dostęp osobom postronnym do tych rzeczy. 5. Dyrektor szkoły natychmiast wzywa Policję. 1. Ujawnienie przypadku (zgłoszenie przez uczniów, rodziców, świadków zdarzenia, nauczycieli). Stworzenie warunków do bezpiecznego zgłoszenia zdarzenia karalnego (zapewnienie anonimowości osobie zgłaszającej, szczególnie dziecku). 2. O zdarzeniu informowany jest wychowawca klasy, w której zaistniała sytuacja. 3. Wychowawca przekazuje informację o zdarzeniu pedagogowi szkolnemu. 4. Wychowawca wraz z pedagogiem ustalają okoliczności zdarzenia oraz świadków. 5. W uzasadnionych przypadkach w procedurę włącza się nauczyciela informatyki, który pomaga zabezpieczyć dowody i/lub ustalić tożsamość sprawcy np. cyberprzemocy. 6. Wszystkie dowody zaistniałej sytuacji zbiera i zatrzymuje wychowawca wraz z pedagogiem. 7 7. Wychowawca podejmuje działania na rzecz natychmiastowego przerwania aktu (np. zawiadomienie administratora serwisu w celu usunięcia materiału, żądanie natychmiastowego usunięcia wszystkich filmów ośmieszających z telefonu sprawcy, zatrzymanie czasopism o treści pornograficznej, nośników elektronicznych zawierających powyższe treści). 8. Kontakt wychowawcy i pedagoga z rodzicami/opiekunami prawnymi sprawcy celem omówienia zachowania dziecka, zapoznania z materiałem dowodowym oraz decyzją w sprawie dalszego postępowania i podjętych środkach dyscyplinarnych wobec ich dziecka. 9. W sytuacjach uzasadnionych pedagog powiadamia o zaistniałej sytuacji Komendę Policji i/lub Sąd Rodzinny. 10. Wobec sprawcy wyciąga się konsekwencje zgodne ze Statutem Szkoły. 11. Uczeń, który dokonał stalkingu lub cyberprzemocy jest monitorowany przez pedagoga i wychowawcę, celem zapobiegania aktom zemsty na osobach poszkodowanych. 12. Wobec ofiary stalkingu, cyberprzemocy wychowawca podejmuje działania ochronne i wspierające. Zapewnia ucznia, że dobrze zrobił zgłaszając zdarzenie. Radzi, jak powinien postąpić, aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa i nie dopuścić do eskalacji prześladowania. 13. Sytuacja dziecka, które padło ofiarą przemocy, musi być monitorowana, aby nie dopuścić do dalszych działań przemocowych lub odwetowych ze strony sprawcy. Podobnie należy postąpić w przypadku, gdy o zdarzeniu poinformowali świadkowie, a nie ofiara cyberprzemocy. 14. Rodzice/opiekunowie prawni dziecka - ofiary winni być natychmiast poinformowani o sposobie rozwiązania sytuacji związanej z cyberprzemocą, stalkingiem. 15. Z zaistniałego zdarzenia należy sporządzać przez cały czas wyjaśniania sprawy notatki służbowe, w której zawarte będą daty i miejsca rozmów, personalia osób biorących udział w wyjaśnianiu spraw, opisy przebiegu wydarzeń oraz podpisy świadków zdarzenia i wyjaśniania sprawy. Podczas wyjaśniania sprawy nie należy dopuszczać do konfrontacji sprawcy z ofiarą celem zachowania poczucia bezpieczeństwa ofiary stalkingu, cyberprzemocy. 8 Stosowanie interwencji fizycznych w odniesieniu do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych (SPE) w sytuacji, gdy prezentują oni zachowania nietypowe – odbiegające od ogólnie przyjętych norm społecznego funkcjonowania, zagrażające własnemu zdrowiu lub bezpieczeństwu oraz stanowiące zagrożenie dla innych osób. 1. Osoba podejmująca interwencje powinna unikać: • agresji fizycznej, • agresji słownej (nie obrażać, nie zawstydzać, nie oceniać ucznia, nie stosować komunikatów typu „ Ty”), • okazywania niepewności, • długich monologów i moralizowania, 2. Powinna natomiast : • reagować stanowczo, • mówić prosto i jasno, • traktować sprawcę jak osobę, która może sama wziąć odpowiedzialność za swoje czyny, • jeśli to konieczne przeciwdziałając autoagresji ucznia użyć siły np. przytrzymując dziecko, tak by ograniczyć ruchy rąk i uniemożliwić np. gryzienie, • odizolować ucznia od grupy korzystając ze szkolnej procedury „czerwonej kartki”, • wezwać pedagoga/psychologa szkolnego, • zawiadomić dyrektora szkoły, • wezwać rodziców ucznia, • szanować ucznia (mówić o zachowaniu, nie o osobie). Nauczyciel stwierdził w zachowaniu ucznia wysokie ryzyko samookaleczenia lub okaleczenia innych osób. 1. Jeśli czas na to pozwala należy stanowczym głosem, bardzo precyzyjnie powiedzieć, co uczeń ma natychmiast zrobić. Jeśli właśnie chce kogoś uderzyć, powiedz: „Opuść ręce”. Jeśli chce rzucić krzesłem: „Postaw krzesło”. Jeżeli chce kopać: „Stój spokojnie”. 2. Nie należy pouczać ucznia i mówić mu, czego ma nie robić: „Nie bij…”, „Nie kop…”, „Nie rzucaj…”. 3. Unikać niejasnych sformułowań typu: „Uspokój się…”, „Opanuj się…”. 4. Używać krótkich, ale precyzyjnych komunikatów: „Trzymaj ręce w bezruchu…”, „Odłóż kamień…”, „Rzuć nóż na podłogę”. 5. Jeśli nie ma czasu na reakcje werbalne albo uczeń ignoruje wydawane polecenia i w dalszym ciągu zachowuje się agresywnie, próbuje ugodzić siebie lub innych należy uniemożliwić mu to, używając siły fizycznej. 6. Jeśli jest to możliwe należy użyć techniki blokowania ucznia w celu uniemożliwienia mu dosięgnięcia innych czy okaleczenia siebie. 7. Jeśli to konieczne należy unieruchomić uczniowi ręce i nogi. Jedyne, co powinno się wtedy do niego mówić, to: 9 Agresywne zachowanie ucznia względem nauczyciela „Trzymaj ręce w bezruchu. Puszczę cię wtedy, gdy twoje ręce będą nieruchome”. Gdy uczeń zacznie postępować zgodnie z wskazówkami, należy stopniowo zredukować swoją siłę fizyczną. Jeśli jego zachowanie ponownie stanie się zagrażające, znowu wprowadzamy zabezpieczenie fizyczne. 8. Należy zadbać o bezpieczeństwo pozostałych osób. W zależności od sytuacji: stanowczym tonem polecamy im zgromadzić się pod ścianą, położyć na podłodze, wejść pod ławki lub opuścić klasę. 9. Jednocześnie wzywaj pomoc z zewnątrz korzystając ze szkolnej procedury „czerwonej kartki”. 10. Wszystkie działania należy podejmować w sposób spokojny, by nie wywołać paniki wśród pozostałych uczniów. 1. W przypadku, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że uczeń swoim zachowaniem naruszył godność nauczyciela, pracownika szkoły mają oni obowiązek zgłoszenia tego faktu do dyrektora szkoły, a w przypadku jego nieobecności do pedagoga szkolnego lub wychowawcy klasowego. 2. Jeżeli zdarzenie takie ma miejsce po raz pierwszy w przypadku tego ucznia, to: • wychowawca niezwłocznie powiadamia telefonicznie rodziców ucznia o zaistniałej sytuacji, • uczeń otrzymuje obniżoną ocenę ze sprawowania za rażące naruszenie regulaminu szkoły i Statutu, • rodzice/prawni opiekunowie i uczeń podpisują ze szkołą kontrakt indywidualny, zawierający dalsze zasady współpracy stron, • jeżeli uczeń ma kuratora sądowego, zostaje on także poinformowany o zaistniałych okolicznościach. 3. Jeżeli zdarzenie takie ma miejsce po raz kolejny w przypadku tego ucznia, to: • wychowawca niezwłocznie powiadamia telefonicznie rodziców ucznia o zaistniałej sytuacji, • uczeń otrzymuje naganę dyrektora szkoły na piśmie za rażące naruszenie regulaminu szkoły i Statutu, • uczeń otrzymuje obniżoną ocenę z zachowania, • rodzice/prawni opiekunowie i uczeń podpisują ze szkołą kontrakt indywidualny, zawierający dalsze zasady współpracy stron, 10 • • Stwierdzenie zachowania psychotycznego u nastolatka. sporządzona zostaje notatka służbowa z czynności szkoły, podpisana także przez rodziców/ prawnych opiekunów ucznia, jeżeli uczeń ma kuratora sądowego, on także zostaje poinformowany o zaistniałych okolicznościach. 1. Działania uprzedzające: • zrobienie listy symptomów psychotycznych, zaproszenie specjalisty w tej dziedzinie, omówienie skutecznych metod reagowania, • omówienie procedury na forum Rady Pedagogicznej • zapoznanie się z „10 tezami o schizofrenii” opracowanych przez Towarzystwo Psychiatryczne (WPA) i udostępnienie ich innym, • sprawdzenie, jak skutecznie wezwać pogotowie ratunkowe w sytuacji zagrożenia zdrowia/życia, także spowodowane atakami psychozy, • opracowanie listy teleadresowej lokalnych organizacji, placówek zajmujących się udzielaniem pomocy osobom chorym psychicznie. 2. Działania interwencyjne: • zaopiekowanie się nastolatkiem – nie wolno pozostawić ucznia samego, • reagowanie spokojem, łagodnością, • przeprowadzenie bez rozgłosu w spokojne miejsce, • na ile to możliwe, nierozpowszechnianie w szkole informacji o zdarzeniu, • natychmiastowe zawiadomienie pogotowia ratunkowego (999, 112) – nie ma na co czekać, rozstrzyganie, czy to jest psychoza, czy nie, trzeba pozostawić lekarzom. 3. Działania naprawcze: • jeżeli nastolatek wraca po leczeniu szpitalnym, należy przygotować do tego klasę, np. przeprowadzić zajęcia edukacyjne na temat „Czym jest choroba psychiczna” (jeżeli fakt choroby jest ogólnie znany), • jeżeli uczeń sobie tego nie życzy, nie wolno informować klasy, • wzięcie pod uwagę skutków ubocznych leczenia i choroby przy określaniu wymagań wobec ucznia, • konsultowanie postępowania z lekarzem oddziału, na którym leczy się uczeń (lekarz nie musi jednak udzielić informacji), udzielanie elementarnego wsparcia rodzicom, w tym wskazanie możliwości skorzystania z form pomocy 11 Uczeń jest ofiarą przemocy lub przestępstwa. dostępnych w PPP, PZP, przyszpitalnych grupach wsparcia. 1. Nauczyciel udziela pierwszej pomocy przedmedycznej lub zapewnia jej udzielenie poprzez wezwanie lekarza. 2. W przypadku, gdy ofiara doznała obrażeń niezwłocznie nauczyciel powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców (prawnych opiekunów) ucznia. 3. Dyrektor wzywa Policję, w sytuacji kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa ustala okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. 4. Nauczyciel sporządza notatkę służbową i przekazuje informację wychowawcy klasy/ pedagogowi szkolnemu/dyrektorowi szkoły. 5. Pedagog szkolny wzywa do szkoły rodziców/opiekunów prawnych, przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami. Przeprowadza również rozmowę uczniem w obecności wychowawcy. 6. Pedagog szkolny sporządza opis sytuacji szkolnej i rodzinnej dziecka na podstawie rozmów z uczniem, nauczycielami, wychowawcą i rodzicami oraz plan pomocy dziecku, który uwzględnia sposoby zapewnienia dziecku bezpieczeństwa oraz opis wsparcia, jakie może zaoferować szkoła. 7. Pedagog przygotowuje informację o placówkach pomocy dziecku, jeżeli jest taka potrzeba. Ofertę placówek przekazuje rodzicowi/opiekunowi. 8. Pedagog ustala z rodzicami/opiekunami prawnymi plan pomocy dziecku, poprzez określenie sposobu zapewnienia bezpieczeństwa dziecku i zobowiązanie do skonsultowania dziecka i rodziny przez psychologa. 9. Pedagog opracowuje i ustala harmonogram kontaktów z osobami i instytucjami wspierającymi rodzinę w sytuacji przemocy wobec dziecka. 10. Pedagog informuje rodziców/opiekunów prawnych o konsekwencjach prawnych stosowania przemocy wobec dziecka i obowiązkach szkoły zgłaszania do prokuratury i sądu rodzinnego i nieletnich przypadków przemocy wobec małoletniego. 11. Pedagog szkolny informuje o swoich działaniach dyrektora szkoły. 12. Dyrektor szkoły składa zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury i/lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu rodzinnego i nieletnich 12 Popełnienie przestępstwa lub łamanie przez ucznia norm prawnych i społecznych na terenie szkoły. w każdej sytuacji, kiedy dziecko jest ofiarą czynu karalnego. 13. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub odmawiają podjęcia działań proponowanych przez szkołę, dyrektor szkoły niezwłocznie składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratury lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu rodzinnego i nieletnich. 14. Dyrektor powiadamia Samorząd Gminny w tym GOPS, Zespół Interdyscyplinarny działający na terenie gminy zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy, w razie konieczności właściwych pracowników socjalnych. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji. 1. Każda osoba, która dowiedziała się o popełnieniu na terenie szkoły czynu karalnego, wykroczenia lub przestępstwa, o przejawach demoralizacji ucznia lub rażącym łamaniu norm społecznych (wulgarne słowa, gesty, przejawy agresji itp.), ma obowiązek bezzwłocznego poinformowania o tym dyrektora szkoły. 2. Dyrektor lub inna upoważniona przez niego osoba ma obowiązek przyjąć informację o czynie lub zachowaniu opisanym w pkt 1, sporządzić notatkę służbową z rozmowy ze zgłaszającym, zapewnić mu dyskrecję, a w razie potrzeby niezwłocznie wezwać Policję lub pogotowie ratunkowe. 3. Dyrektor lub inna upoważniona przez niego osoba ma obowiązek poinformować o czynie lub zachowaniu opisanym w pkt 1 pedagoga szkolnego i wychowawcę klasy sprawcy oraz pokrzywdzonego, którzy mają obowiązek udzielić pomocy w zakresie wskazanym przez zawiadamiającego. 4. Dyrektor lub upoważniona przez niego osoba niezwłocznie potwierdza wiarygodność zgłoszenia o czynie lub zachowaniu opisanym w pkt 1, poprzez wysłuchanie świadków zdarzenia w sposób zapewniający im dyskrecję, sporządzenie notatek, w razie potrzeby zabezpieczając miejsce zdarzenia. 5. W razie potrzeby dyrektor lub inna upoważniona osoba zatrzymuje sprawcę do czasu przybycia policji, natychmiast informując o tym rodziców lub opiekuna prawnego ucznia i jego wychowawcę. Potrzeba zatrzymania może przykładowo wynikać z obawy ucieczki lub zakończenia zajęć szkolnych. Przy zatrzymaniu nie można stosować rozwiązań siłowych. 13 6. Ze sprawcą przeprowadza się rozmowę wyjaśniającą w obecności innej osoby, np. wychowawcy, pedagoga szkolnego, innego nauczyciela, sporządzając notatkę, którą podpisuje świadek rozmowy. 7. Szkoła bezzwłocznie zapewnia niezbędną pomoc osobie pokrzywdzonej oraz zapewnia jej izolację od sprawcy. 8. Dyrektor lub upoważniona przez niego osoba przeprowadza rozmowę z pokrzywdzonym w obecności wychowawcy, pedagoga szkolnego, innego nauczyciela, sporządzając notatkę, którą podpisuje świadek rozmowy. Rozmowa powinna zmierzać do uzyskania informacji o zdarzeniu, sprawcy, stopniu pokrzywdzenia. Pokrzywdzonemu zapewnia się dyskrecję i niezwłocznie informuje o zdarzeniu rodziców lub opiekuna prawnego. W przypadku czynu ściganego na wniosek, informuje się ich o takiej możliwości. 9. W przypadku czynu lub zachowania popełnionego na szkodę nauczyciela lub innego pracownika szkoły, rozmowę wyjaśniającą przeprowadza się pod nieobecność świadków. 10. Niedopuszczalne jest dokonywanie przez pracowników szkoły przeszukania plecaków, teczek, kieszeni żadnej z osób zaangażowanych w zdarzenie oraz niekontrolowane rozpowszechnianie informacji o zdarzeniu. 11. Po przybyciu Policji do szkoły, dyrektor lub inna upoważniona osoba przekazuje zebrane informacje o zdarzeniu, uczestnikach i świadkach. 12. Wobec sprawcy zdarzenia szkoła podejmuje środki przewidziane w Statucie, informując o tym rodziców lub opiekunów prawnych sprawcy i pokrzywdzonego. 13. Jeśli zachowanie sprawcy nosi znamiona co najmniej postępującej demoralizacji lub nie przyniosły oczekiwanego rezultatu działania opisane w pkt 13, a w czasie wyjaśniania zaistnienia zdarzenia szkoła nie zawiadomiła Policji lub Sądu Rodzinnego, natychmiast je zawiadamia. Klasyfikacja najczęściej spotykanych przestępstw, które mogą zostać popełnione przez uczniów w trakcie lekcji oraz tryb ich ścigania przysługujący pokrzywdzonemu Umyślne spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub zdrowia wskutek bicia, kopania, uderzania przedmiotami, jak również podżegania, pomocnictwa lub 14 usiłowania, ścigane są z urzędu, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub zdrowia trwało dłużej niż 7 dni, a z oskarżenia prywatnego, jeżeli trwało do 7 dni. Udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się drugą osobę na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszkodzenia ciała, lub uszkodzenia ciała na okres powyżej 7 dni. Umyślne narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, wskutek np. wyrzucania ciężkich przedmiotów przez okno z klasy w trakcie zajęć lekcyjnych, ścigane jest z urzędu. Rozprzestrzenianie substancji trujących, duszących lub parzących polegające na rozpylaniu gazu łzawiącego lub innego środka chemicznego zagrażającego życiu lub zdrowiu innych osób, ścigane jest z urzędu. Znieważanie drugiej osoby w jej obecności lub pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do niej dotarła – wszelkie zachowania werbalne, a także wyrażane w formie pisemnej bądź gestów, zawierające treści lub zwroty obelżywe, niekoniecznie wulgarne, ale godzące w godność tej osoby, mające na celu jej obrażanie lub poniżanie, ścigane są z oskarżenia prywatnego. Umyślne uderzenie, popchnięcie, kopnięcie, szarpanie, oblanie płynem, spoliczkowanie, szarpnięcie za ucho, oplucie itp. ścigane jest z oskarżenia prywatnego. Grożenie drugiej osobie popełnieniem przestępstwa, np. zabiciem, pobiciem, naruszeniem nietykalności, ścigane są z urzędu na wniosek pokrzywdzonego. Kradzież rzeczy należącej do drugiej osoby – kwalifikacja czynu uzależniona jest od wartości skradzionego mienia, ścigane z urzędu. Umyślne zniszczenie lub uszkodzenie rzeczy będącej w dyspozycji drugiej osoby oraz wszelkie akty wandalizmu w klasie, jak niszczenie sprzętu, malowanie graffiti bez zgody szkoły, ścigane są z urzędu na wniosek poszkodowanego. Znęcanie się psychiczne nad inną osobą – zachowanie sprawcy zazwyczaj rozciągnięte jest w czasie, ukierunkowane na dokuczanie drugiej osobie, poniżanie jej, ścigane jest z urzędu. 5. Współpraca z rodzicami w zakresie działań wychowawczych i zapobiegawczych, prozdrowotnych oraz interwencyjnych. Mając na celu prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży na terenie szkoły podejmowane są różnorodne działania wychowawcze, zapobiegawcze, prozdrowotne oraz interwencyjne związku z uzależnieniami oraz innymi sytuacjami zagrożenia. Dotyczą one przede wszystkim profilaktyki pierwszorzędowej oraz elementów profilaktyki drugorzędowej. Należy do nich w ramach współpracy z rodzicami w szkole: organizacja zebrań (tzw. wywiadówki, dni otwarte szkoły), konsultacje indywidualne z nauczycielem, wychowawcą, edukacja rodziców, spotkania indywidualne i grupowe z rodzicami prowadzone przez pedagogów i psychologa, 15 bieżąca współpraca – kontakt telefoniczny, korespondencja, wspieranie rodziców w sytuacjach trudnych wychowawczo, pomoc w podejmowaniu działań mających na celu zapobieganie zagrożeniom, wykorzystywanie od roku szkolnego 2014/2015 elektronicznego dziennika lekcyjnego. Współpraca z rodzicami/opiekunami prawnymi uczniów przyjmuje następujące formy: wymiany informacji dotyczących podstaw uczniów w odniesieniu do uzależnień, wspólne rozwiązywanie indywidualnych problemów, proponowanie rozwiązań, poradnictwo, przekazywanie rodzicom informacji dotyczących skutków prawnych związanych z naruszeniem prawa przez nieletnich i pełnoletnich uczniów szkoły, uświadamianie rodzicom potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży, zagrożeń związanych z uzależnieniami, dostępnych form pomocy specjalistycznej, udostępnianie rodzicom informatorów, poradników i materiałów edukacyjnych, zachęcanie rodziców do utrzymywania stałego kontaktu ze szkołą (wychowawcą, pedagogiem i psychologiem), angażowanie rodziców do współpracy z nauczycielami w zakresie organizowania imprez szkolnych, wycieczek, dyskotek, itp. 6. Aktywny udział dzieci i młodzieży w zajęciach profilaktycznych i w zajęciach umożliwiających, alternatywne wobec zachowań ryzykownych, zaspokajanie potrzeb psychicznych i społecznych Zajęcia profilaktyczne prowadzone są przez: wychowawców klas, w oparciu o plan pracy wychowawczej dla klasy (w ramach godzin wychowawczych), nauczycieli przedmiotów, których podstawy programowe uwzględniają zagadnienia dotyczące zapobiegania uzależnieniom, w ramach zajęć edukacyjnych, nauczycieli realizujących wychowanie do życia w rodzinie, nauczycieli prowadzących zajęcia pozalekcyjne, w tym zajęcia sportowe, pedagogów, specjalistów spoza szkoły posiadających wymagane kwalifikacje. 7. Dostosowanie treści i form zajęć profilaktycznych do zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży oraz stopnia zagrożenia Wybór realizowanych w ramach działań profilaktycznych treści oraz stosowanych form pracy dostosowany jest do wieku i indywidualnych możliwości psychofizycznych i percepcyjnych uczniów. Podejmowane działania uwzględniają potrzeby danej grupy związane ze stopniem zagrożenia uzależnieniem oraz prezentowanymi aktualnie zachowaniami ryzykownymi. W doborze treści pod uwagę brane są następujące zagrożenia: 16 wynikające z wagarowania, związane z uzależnieniami, wynikające z uczestnictwa w ruchu drogowym (w drodze do i ze szkoły), związane ze zjawiskiem przemocy i agresji (w szkole i poza nią), związane z higieną stylu życia (czas spędzany przed telewizorem, komputerem), związane z niebezpieczeństwami występujące w Internecie. Oceny sytuacji w tym zakresie dokonuje wychowawca klasy uwzględniając ją w planie pracy wychowawczej i zapobiegawczej w danym roku szkolnym. Planując pracę wychowawczą bierze również pod uwagę informacje uzyskane od innych nauczycieli, wychowawców oraz pedagoga i psychologa. Szkoła podejmuje działania zapobiegawcze organizując akcje i imprezy o charakterze profilaktycznym oraz ukierunkowane zajęcia z: wychowawcą, pracownikami Komendy Powiatowej Policji (odpowiedzialność nieletnich zaczyny karalne, bezpieczeństwo w ruchu drogowym), pedagogiem i psychologiem szkolnym, organizacjami pozarządowymi, fundacjami i stowarzyszeniami. 8. Edukacja rówieśnicza W Zespole Szkół w Izabelinie edukacja rówieśnicza realizowana jest przez nauczycieli, wychowawców, pedagoga i psychologa szkolnego. Formami działania w tym zakresie są: działalność szkolnego wolontariatu, propagowanie akcji charytatywnych, przygotowywanie gazetek ściennych o tematyce profilaktycznej, pomoc koleżeńska, propagowanie zdrowego stylu życia, realizacja założeń programu „Szkoła bez przemocy.” 9. Sposoby współdziałania pracowników szkoły ze Służbą Zdrowia i Policją w sytuacjach wymagających interwencji Współpraca z Policją: spotkania pedagogów, dyrektora z policjantami z sekcji do spraw nieletnich, informowanie Policji o zdarzeniach występujących na terenie szkoły, noszących znamiona przestępstwa, stanowiących zagrożenie dla zdrowia i życia uczniów oraz o przejawach demoralizacji, współpraca w rozwiązywaniu trudnych sytuacji występujących w szkole i poza szkołą organizowanie spotkań z zakresu profilaktyki dla uczniów z udziałem funkcjonariuszy Policji, współpraca szkoły z Policją w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją a w szczególności narkomanią, alkoholizmem i prostytucją. 17 Współpraca ze Służbą Zdrowia: zatrudniona w szkole pielęgniarka szkolna udziela pomocy w przypadkach nagłych zachorowań, zatruć, złego samopoczucia, urazów, pielęgniarka podejmuje działania o charakterze profilaktycznym i informacyjnym, dotyczące zagrożeń uzależnieniami, pielęgniarka informuje o zachowaniach ryzykownych i zachowaniach bezpiecznych a możliwością zarażenia się wirusem HIV, we współpracy z pedagogiem i psychologiem pielęgniarka rozwiązuje problemy szkolne, społeczne i zdrowotne uczniów, w sytuacji konieczności w przypadku nieobecności pielęgniarki na terenie szkoły dyrektor lub nauczyciel wzywa Pogotowie Ratunkowe. 10. Współpraca z różnymi instytucjami, w szczególności organizacjami pozarządowymi, wspierającymi działalność szkół i placówek w zakresie rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży Poza współpracą z Komendą Powiatową Policji szkoła korzysta w realizacji swoich działań ze wsparcia m.in.: Sądu Rejonowego (kuratorzy zawodowi i kuratorzy społeczni), Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, 11. Wspieranie uczniów zagrożonych uzależnieniem i demoralizacją, rozwijanie ich poczucia własnej wartości oraz motywowanie do podejmowania różnych form aktywności, w tym aktywności pozaszkolnej, zaspokajających ich potrzeby psychiczne i społeczne, rozwijających zainteresowania i umiejętności psychospołeczne W ramach opieki psychologiczno – pedagogicznej uczniowie mogą korzystać z pomocy nauczycieli, wychowawcy, pedagoga i psychologa szkolnego w rozwiązywaniu osobistych i rodzinnych problemów. Organizacja pracy szkoły zapewnia uczniom możliwość zaspokajania podstawowych potrzeb psychicznych, społecznych a przede wszystkim rozwój umiejętności i zainteresowań. Wobec tych osób, u których ze względów środowiskowych i psychicznych występuje wysokie prawdopodobieństwo powstania zależności od środków uzależniających oraz wobec uczniów, o których wiemy, że incydentalnie używają środków psychoaktywnych, jak również uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym realizowane są następujące zadania z zakresu profilaktyki: diagnoza psychologiczna i pedagogiczna problemu, sytuacji rodzinnej i szkolnej ucznia oraz jej monitorowanie, indywidualne rozmowy z uczniem, opieka specjalistów szkolnych, realizacja zadań wynikających z pomocy psychologiczno – pedagogicznej, 18 umożliwienie uczniom wszechstronnego rozwoju podczas zajęć lekcyjnych oraz godziny z wychowawcą, których tematyka dostosowana jest do aktualnych potrzeb uczniów, rozwijanie alternatywnych do patologicznych form spędzania wolnego czasu i zainteresowań, organizowanie zajęć pozalekcyjnych zapewniających uczniom możliwość rozwoju zainteresowań i aktywnego spędzania wolnego czasu, w tym związanych z realizacją pomocy psychologiczno – pedagogicznej, również akcje profilaktyczne, konkursy, koła zainteresowań czy zajęcia sportowe, spotkania i zajęcia o charakterze profilaktycznym i opiekuńczo - wychowawczym, budowanie poczucia własnej wartości poprzez wsparcie indywidualne uczniów i rozwijanie umiejętności psychospołecznych, organizacja zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów szkolnych oraz specjalistów z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, osobiste wsparcie mające na celu motywowanie do podejmowania form aktywności alternatywnych do wszelkiego rodzaju zachowań związanych z uzależnieniami i demoralizacją, współpraca z rodzicami (opiekunami) w zakresie wymiany informacji, podejmowanie działań wychowawczych oraz udzielania wsparcia rodzicom, poradnictwo wychowawcze, przekazywanie informacji o dostępnych formach pomocy specjalistycznej, nawiązywanie współpracy z instytucjami i organizacjami wspierającymi szkołę i rodzinę w realizacji działań profilaktyczno-wychowawczych, udzielanie uczniom wsparcia materialnego, pomoc w rozwiązywaniu konfliktów rówieśniczych, wdrażanie do budowania pozytywnych relacji społecznych, organizowanie zajęć z zakresu doradztwa zawodowego. 12. Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży oraz sposobu podejmowania wczesnej interwencji w sytuacjach zagrożenia uzależnieniami Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli w Zespole Szkół w Izabelinie uwzględnia tematykę profilaktyki uzależnień i odbywa się zgodnie z aktualnymi potrzebami szkoły. Zasadniczym celem podejmowanych działań szkoleniowych jest przygotowanie nauczycieli do realizacji zadań wynikających ze Szkolnego Programu Profilaktyki oraz Szkolnego Programu Wychowawczego. 19 13. Dokonywanie systematycznej oceny podejmowanych działań wychowawczych i zapobiegawczych Członkowie Rady Pedagogicznej Zespołu Szkół w Izabelinie systematycznie dokonują oceny efektów podejmowanych działań interwencyjnych, wychowawczych i zapobiegawczych dokonując: ewaluacji skuteczności realizacji Programu Wychowawczego i Programu Profilaktycznego Szkoły, rocznych sprawozdań wychowawców poszczególnych klas z realizacji planów pracy wychowawczej, analizy sytuacji wychowawczej oraz występujących problemów i zagrożeń zawartej w sprawozdaniach sporządzonych przez pedagoga i psychologa szkolnego, w zespołach wychowawczych składających się z wychowawców i nauczycieli uczących w poszczególnych oddziałach analizy bieżącej sytuacji wychowawczej oraz występujących problemów i zagrożeń, zespołowej ewaluacji działań podejmowanych w ramach pomocy psychologicznopedagogicznej, określenia kierunków dalszej pracy profilaktycznej oraz wskazując zagadnienia i zjawiska wymagające szczególnej uwagi, oceny skuteczności współpracy nauczycieli i wychowawców mającej na celu rozwiązywanie bieżących problemów związanych z nieprawidłowym zachowaniem uczniów, analizy postaw poszczególnych uczniów przy wystawianiu ocen zachowania. Opracowanie Pedagog szkolny mgr Małgorzata Słomczyńska 20