Ramy finansowe - Polska Fundacja im. Roberta Schumana

Seminaria europejskie
8. seminarium
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
18 lutego 2014 r.
[email protected]
Temat: Nowe ramy finansowe UE 2014-2020. Do kogo trafią
pieniądze?
Gość:

Marcin Kwasowski, wicedyrektor Departamentu Ekonomicznego Unii
Europejskiej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
SŁOWNICZEK PRZETRWANIA
Wieloletnie ramy finansowe (WRF) - nazywane są też perspektywą finansową. Ustanawiają
maksymalne roczne limity, które UE może wydać w różnych obszarach przez okres co najmniej 5 lat.
Zapis o WRF pojawił się w traktatach UE dopiero na mocy traktatu lizbońskiego (wszedł w życie
w 2009 roku). Pierwszą wieloletnią perspektywę finansową przyjęto dopiero w 1988 roku i
obowiązywała do roku 1992. Aktualne WRF obejmują okres 7 lat od 2014 do 2020. Ramy zapewniają
przewidywalność i realizowanie działań w dłuższym okresie, wskazują na priorytety UE. Dodatkowo
Unia musi rokrocznie przyjmować budżety. Nowe WRF zostały podzielone na sześć kategorii
wydatków: Inteligentny rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu, Zrównoważony wzrost: Zasoby
naturalne, Bezpieczeństwo i obywatelstwo, Globalny wymiar Europy, Administracja, Wyrównania. W
okresie 2014-2020 pułap środków na zobowiązania wynosi 960 mld euro, a limit środków na
płatności 908 mld. Ramy finansowe są przyjmowane przez Radę jednomyślnie po uzyskaniu zgody
Parlamentu Europejskiego. Obecne WRF zostały przyjęte przez Radę 2 grudnia 2013 (zgoda PE
wydana została 19 listopada ubiegłego roku). To bardzo późno, zważywszy na to, że do wydawania
pieniędzy potrzebne są jeszcze akty wykonawcze. Funkcjonowanie WRF 2014-2020 zostanie
zweryfikowane przez Komisję Europejską w 2016 roku (tzw. przegląd śródokresowy).
Środki w unijnym budżecie – wyróżniamy środki na pokrycie zobowiązań wskazujące łączną
wartość wszystkich umów, jakie UE może podpisać w danym roku oraz środki na pokrycie
płatności, czyli faktyczne pieniądze, jakie są do dyspozycji w budżecie UE na dany rok. Środki na
płatności i zobowiązania na dany rok mogą być sobie równe (i tak jest np. w przypadku wydatków na
administrację czy dopłaty bezpośrednie dla rolników). Takie zobowiązanie jest wpisane do budżetu
na dany rok budżetowy i w tym samym roku jest wypłacane. Często jednak kwota przeznaczona na
płatności i zobowiązania nie jest tożsama.
Zasoby własne UE – to pieniądze, które państwa członkowskie zbierają w imieniu Unii i przekazują
do wspólnego budżetu, ponieważ z prawnego punktu widzenia należą się Unii. Do zasobów
własnych zaliczamy tzw. tradycyjne zasoby własne - opłaty celne od dóbr importowanych z krajów
trzecich (UE jest unią celną, na granicy obowiązuje unijne cło), opłaty wyrównawcze od cukru itp.
Kolejna grupa to zasoby oparte na podatku od wartości dodanej (VAT) – państwa członkowskie
przekazują UE część swoich dochodów z VAT-u. Są też zasoby oparte na dochodzie narodowym
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada
Adenauera. Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków
programu Europa dla Obywateli.
brutto (DNB) – wszystkie kraje wpłacają określony procent swojego DNB. Aktualnie jest to
największe źródło dochodów UE. Obecnie trwają rozważania nad pozyskiwaniem pieniędzy do
wspólnej kasy także z innych źródeł np. z podatku od transakcji finansowych.
Płatnicy netto – kraje, które więcej wpłacają do unijnego budżetu, niż z niego dostają. Są nimi
przede wszystkim Niemcy, ale także Wielka Brytania, Francja, Włochy, Szwecja czy kraje Beneluksu.
W 1984 roku Wielka Brytania otrzymała jednak dzięki stanowczości premier Margaret Thatcher
słynny brytyjski rabat i wpłaca do wspólnej kasy mniej niż powinna. Ulgę tę przyznano m.in. dlatego
że państwo to otrzymuje małą pomoc z tytułu wspólnej polityki rolnej jako kraj o niewielkim sektorze
rolnym (a tym kanałem trafia do państw członkowskich duży strumień pieniędzy). Rzadziej mówi się
o tym, że inne państwa także korzystają z różnych rabatów (np. na mocy decyzji z 1999 roku
Niemcy, Austria Szwecja i Holandia pokrywały tylko 25% kwoty, która na nie przypadała w ramach
pokrycia kosztów rabatu brytyjskiego).
DOBRZE POWIEDZIANE – FRAZA DNIA
Jestem młodym człowiekiem, przynajmniej tak mi się wydaje. Jak młodzi ludzie wygrywają, to
robią tak: yes, yes, yes
- cieszył się w grudniu 2005 roku polski premier Kazimierz Marcinkiewicz (rząd PIS) po zakończeniu
negocjacyjnego maratonu między szefami państw i rządów w sprawie perspektywy finansowej na
lata 2007-2013. Polakom udało się wytargować ok. 60 mld euro z funduszy strukturalnych
i Funduszu Spójności na kolejne 7 lat. Dramatycznym negocjacjom przewodniczyli Brytyjczycy,
sprawujący wówczas prezydencję w Unii Europejskiej. Ówcześnie tamten szczyt uznawany był za
jeden z najtrudniejszych w historii. 7 lat później rządząca Platforma Obywatelska kusiła wyborców
dużo większą kwotą z Unii, bo aż 300 mld, tyle że złotych. Kwota ta była motywem przewodnim PO
w kampanii wyborczej w 2011 roku (w przeliczeniu na euro w dniu wyborów było to około 72 mld).
Obiecaną kwotę udało się uzyskać. Łączna pula pieniędzy dla Polski w latach 2007-2013 wyniosła
101 mld euro, w latach 2014-2020 ma to być 105 mld.
PORTRETY MNIEJ ZNANYCH MĘŻCZYZN I KOBIET
Ur. w 1951 roku Janusz Lewandowski jest od lutego 2010 roku
komisarzem UE ds. budżetu i programowania finansowego w II Komisji
Europejskiej Jose Manuela Barroso. Jest doktorem ekonomii. W latach 80tych był ekspertem Solidarności. Od stycznia do grudnia 1991 i od lipca
1992 do października 1993 roku był ministrem przekształceń
własnościowych w rządach Jana Krzysztofa Bieleckiego i Hanny
Suchockiej. Z tego tytułu w kwietniu 1991 roku otworzył w dawnym gmachu
Komitetu Centralnego PZPR w Warszawie Giełdę Papierów
Wartościowych. W latach 1991-93, 1997-2004 był posłem na Sejm.
Najpierw związany był z Kongresem Liberalno-Demokratycznym, potem
Unią Wolności, a teraz jest człowiekiem Platformy Obywatelskiej. Po
wejściu Polski do Unii Europejskiej jego kariera przenosi się do Brukseli - od maja 2004 roku był
posłem do Parlamentu Europejskiego (zasiadał m.in. w Komisji Budżetowej). Zrezygnował
z mandatu, kiedy obejmował stanowisko komisarza (w kontekście negocjacji nad kolejnymi ramami
finansowymi Polsce szczególnie zależało na stanowisku komisarza ds. budżetu, mimo że zgodnie
z traktatami członkowie Komisji Europejskiej nie reprezentują krajowych interesów). W młodości
Lewandowski był lekkoatletą - akademickim wicemistrzem Polski w sprincie. Od 1997 roku ciągnęło
się za nim oskarżenie, że jako minister działał na szkodę interesu publicznego i prywatnego,
przekraczając uprawnienia i nie dopełniając obowiązków przy prywatyzacji na początku lat 90-tych
dwóch krakowskich spółek Skarbu Państwa. W 2009 roku został ostatecznie uniewinniony.
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada
Adenauera. Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków
programu Europa dla Obywateli.