58. Kongres Union Internationale des Avocats, pod hasłem

1–2/2015
Sympozja, konferencje
58. Kongres Union Internationale des Avocats, pod hasłem
„Ochrona twórczości – Prawo sztuki, mody i wzornictwa”,
Florencja, 29 października–2 listopada 2014 r.
W dniach od 29 października do 2 listopada
2014 r. we Florencji odbył się 58. Kongres Union
Internationale des Avocats, którego tematem
przewodnim była „Ochrona twórczości – Prawo sztuki, mody i wzornictwa”.
Temat główny omawiany był w trakcie dwóch
dni konferencji. Jednakże jeśli ktoś nie był zainteresowany tematyką przewodnią, mógł uczestniczyć w licznych wykładach organizowanych
przez różne komisje tematyczne. W trakcie
owych pięciu dni przeprowadzono różnorodne
zajęcia, m.in. z prawa sportowego, problemów
podatkowych, prawa upadłościowego, prawa
rodzinnego, prawa karnego czy arbitrażu.
Konferencja miała charakter otwarty i pomimo że uczestnictwo w niej było płatne,
cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem.
Wynikało to między innymi z faktu, że zaproszeni na Kongres zostali wybitni światowi
prelegenci. Wzięło w niej udział 817 uczestników, w tym przedstawiciele niemal wszystkich
europejskich państw oraz Algierii, Argentyny,
Australii, Brazylii, Burkina Faso, Chin, Filipin,
Indii, Japonii, Kanady, Libanu, Maroka, Peru,
Palestyny, Panamy, Republiki Konga, Stanów
Zjednoczonych Ameryki Północnej, Tanzanii
czy Wybrzeża Kości Słoniowej.
Pierwsza część poświęcona głównemu tematowi dotyczyła ochrony dóbr kultury, sposobów odzyskiwania utraconych dóbr oraz
zapobieganiu kradzieży. Ekspertami byli m.in.
Cristina Acidini – kurator Muzeum we Florencji, Steffano Alessandrini – konsultant włoskiego Ministerstwa Kultury oraz Monica Dugot,
która reprezentowała dom aukcyjny Christie’s.
Moderatorami byli Ian de Freitas – przewodniczący Komisji Prawa Własności Intelektualnej
oraz Fabio Moretti – adwokat specjalizujący się
w prawie własności intelektualnej, wieloletni
prawnik Giorgio Armaniego.
Następnie prelegenci analizowali problemy związane z grabieżami dokonanymi m.in.
w czasie wojen, jak również komplikacje związane z dziełami utraconymi. Proponowali także,
w jaki sposób kraje mogłyby ściślej współpracować w zakresie odzyskiwania dzieł sztuki.
Później eksperci wskazywali najdziwniejsze
przykłady zastrzeżeń praw autorskich w różnych krajach. Zgłębiali również najsłynniejsze
spory dotyczące znaków towarowych.
Druga część motywu przewodniego analizowana była następnego dnia. Uczestnicy pogłębiali
problematykę z zakresu sztuki, mody oraz wzornictwa. Prelegentami było dwudziestu czterech
ekspertów z całego świata, którzy przedstawiali
sposoby ochrony twórczości w ich krajach.
Enrico Minio, dyrektor Fundacji Roberto
Capucci, przedstawił niezwykle ciekawą pracę,
w której wskazał przykłady, jak często projektanci czerpali inspirację z obrazów słynnych malarzy.
Uprawdopodobnił tym samym, że moda wywodzi
się ze sztuki. To samo potwierdził Massimo Sterpi, włoski adwokat, który badał relację pomiędzy
sztuką a modą. Niewątpliwie liczne powiązania
ze sztuką również wpływają na znaczenie prawa
mody we współczesnym świecie.
Prawo mody stanowi połączenie kilku dziedzin prawa. W głównej mierze jest to własność
intelektualna, jednakże obejmuje również
problematykę prawa cywilnego, prawa pracy,
a nawet bardzo wielu aspektów prawa karnego, uregulowań celnych, kwestii importu
oraz eksportu czy kwestii administracyjnych
poszczególnych krajów.
W Polsce idea prawa mody jest naprawdę
bardzo świeża. Na świecie stanowi jednak
odrębną gałąź prawa. Jako pierwsi potrzebę
wyodrębnienia nowego obszaru dostrzegli
Amerykanie. Nie ulega wątpliwości, że zarówno domy mody, jak i projektanci spotykają się
z wieloma zagadnieniami, w których mogą im
pomóc prawnicy rozumiejący aspekty branżowe, sezonowość projektów czy wiele ujęć związanych z walką z podróbkami.
253
PALESTRA
Sympozja, konfererncje
Pierwszy prawniczy kurs z tegoż zakresu
odbył się w 2006 r. w Nowym Jorku. Co ważne, nowojorskie stowarzyszenie adwokackie
utworzyło już komisję prawa mody.
Prawo mody cieszy się coraz większym zainteresowaniem, dlatego też eksperci w trakcie
drugiego dnia Kongresu poruszali jeden z największych problemów twórców związanych
z ustaleniem granicy pomiędzy inspiracjami
a kopiami projektów. Prelegentem był m.in. Wei
Lin prowadzący praktykę adwokacką w Szanghaju, który podzielił się z uczestnikami problemami związanymi z chińskim orzecznictwem.
Przedstawił również kwestie ochrony praw
w Arabii Saudyjskiej, Indonezji i Indiach.
Podsumowania dyskusji panelowej dokonała adwokat Daniela Della Rosa. Przekazała
swoje przemyślenia nt. koniecznych zabezpieczeń w trakcie tworzenia nowych marek
odzieżowych.
W trakcie końcowej części debaty przeanalizowano również wiele międzynarodowych kazusów, a następnie jednogłośnie stwierdzono, że
ochrona twórczości we wszelkich jej aspektach
powinna być jedną z podstawowych funkcji prawa w dzisiejszym zglobalizowanym świecie.
Kolejny Kongres zorganizowany przez
Union Internationale des Avocats odbędzie
się od 28 października do 1 listopada 2015 r.
w Walencji.
Magdalena Niewelt
Konferencja „Sąd, oskarżyciel, oskarżony – triumwirat
procesu karnego”, Kraków, 10–11 grudnia 2014 r.
W dniach 10–11 grudnia 2014 r. w Krakowie
odbyła się ogólnopolska konferencja zorganizowana przez Koło Naukowe Postępowania
Karnego TBSP UJ. Patronat nad przedsięwzięciem objęła „Palestra” oraz ORA w Krakowie.
Wydarzenie spotkało się z dużym zainteresowaniem ze strony środowisk akademickich.
Konferencja została podzielona na 5 paneli
tematycznych. W czasie wszystkich sesji dużo
uwagi poświęcono problematyce Wielkiej Nowelizacji k.p.k. z 27 września 2013 r.
Otwarcia pierwszego dnia konferencji dokonał dr hab. Andrzej Światłowski (UJ), który
w wykładzie inauguracyjnym zwrócił uwagę
na problem (nie)jednolitości stosowania prawa
karnego procesowego i błędnego utożsamiania
modelowego kształtu danej instytucji z rzeczywistą sytuacją w różnych miejscach kraju.
Pierwszy panel rozpoczęło wystąpienie mgr
Beaty Najman (UŁ), która skoncentrowała się
na problematyce obecności dziennikarzy na
sali sądowej. Następnie Zuzanna Ochońska
(UJ) zwróciła uwagę na zagadnienie relacji
procesowych i osobistych jako zagrożenia
dla bezstronności sędziego. Kolejny referat,
dotyczący zasad wyznaczania składu orze-
254
kającego w świetle bezwzględnych przyczyn
odwoławczych, przedstawił Adrian Rycerski
(UAM). Podał on w wątpliwość tezę, że szerszy
skład sądu zawsze aktualizuje niewzruszalne
domniemanie negatywnego wpływu uchybienia na treść orzeczenia. Rozważania na temat
instancji poziomej w procesie karnym podjął
Jędrzej Siarkowski (UAM). Poruszył on kwestię konstytucyjności zażalenia poziomego,
jego wpływu na szybkość postępowania oraz
realizację praw uczestników procesu.
Drugi panel konferencji rozpoczęła Monika
Abramek (UWroc), która przedstawiła referat
dotyczący obiektywizmu prokuratora w świetle
założeń nowelizacji z 27 września 2013 r. Z kolei Marcin Klonowski (UJ) skoncentrował się na
zagadnieniu wykonywania przez oskarżyciela
funkcji rzecznika interesu publicznego w sytuacjach określonych w art. 55 § 4 i 60 § 1 k.p.k.
Natomiast mgr Mateusz Wiśniewski (UMK)
wskazywał, że wprowadzenie pełnej zasady
kontradyktoryjności spowoduje, iż pełnienie
roli prokuratorskiej będzie znacznie bardziej
wymagające niż obecnie. Zmiany w zakresie
obrony formalnej w nowym modelu postępowania karnego w sposób szczegółowy ukazali
1–2/2015
mgr Kamila Majchrzak i mgr Piotr Misztal (UŁ).
Następnie mgr Agnieszka Orfin (UAM) wygłosiła referat pt. Oskarżyciel a obrońca w świetle
modelowych zmian procesu karnego. Przeciwnicy
procesowi czy partnerzy negocjacji? Odmienną tematykę poruszył Piotr Potocki (UJ). W referacie
dotyczącym roli inspektora pracy jako organu
wykonującego uprawnienia pokrzywdzonego
postulował przyznanie temu organowi funkcji
oskarżyciela publicznego.
Trzecią sesję rozpoczęła Milena Garwol (UJ)
referatem Jak legalnie uchronić niewinnego przed skazaniem – sytuacja obrońcy na styku prawa materialnego i procesowego. Prelegentka rozważała możliwość zastosowania kontratypu stanu wyższej
konieczności w razie popełnienia przez obrońcę
przestępstwa z art. 267 k.k. Następnie Daria Majewska (UAM) postawiła pytanie, czy oskarżony w polskim procesie karnym ma „prawo do
kłamstwa”. Wskazała, że prawa tego nie można
wywodzić zarówno z prawa do składania wyjaśnień, jak też z prawa do milczenia. W dalszej
części panelu Anna Sikora i Mateusz Nowak (UJ)
dowodzili, że oskarżony i prokurator po Wielkiej
Nowelizacji nie będą stronami równymi sobie,
ponieważ pozycja oskarżyciela publicznego jest
znacznie silniejsza niż oskarżonego. Ostatnie wystąpienia pierwszego dnia konferencji dotyczyły
osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa.
Mgr Magdalena Tokarska (UJ) wskazała na złożoność problemów związanych z regulacją k.p.k.
określającą status prawny osoby podejrzanej.
Z kolei mgr Dorota Pankowska-Lipiec (KUL)
skoncentrowała się na dwóch konfiguracjach
procesowych, tj. przesłuchaniu osoby podejrzanej w charakterze świadka oraz zatrzymaniu
policyjnym. Obydwie prelegentki dowodziły, że
regulacja k.p.k. pozostaje w sprzeczności z konstytucyjnym prawem do obrony.
Drugi dzień obrad otworzył dr Paweł Czarnecki (UJ), który podkreślił przełomowe znaczenie Wielkiej Nowelizacji i wskazał, że istotę
zmian można sprowadzić do dwóch pojęć: aktywizacji wszystkich uczestników procesu oraz
odpowiedzialności za wynik procesu.
Sympozja, konferencje
Następnie wysłuchano referatów czwartego
panelu. Mgr Adrianna Pabian (KUL) dowodziła, że ograniczenie inicjatywy dowodowej sądu
po Wielkiej Nowelizacji nie zagraża dyrektywie
prawdy materialnej, zwiększa bezstronność
i obiektywizm sądu oraz wzmacnia zasadę równości broni. Odmienny punkt widzenia przedstawił mgr Mateusz Popiel (UJ), który wyraził obawy, że kontradyktoryjność postępowania wpłynie negatywnie na zasadę prawdy materialnej. W
kolejnym referacie Błażej Boch (UWroc) wyraził
pogląd, że sądowa kontrola zatrzymania procesowego w postępowaniu przygotowawczym jest
niewystarczająca i nie spełnia standardu konstytucyjnego i konwencyjnego odnoszącego się do
gwarancji przysługujących osobie pozbawionej
wolności. Następnie Martyna Sepko i mgr Piotr
Karasek (UW) podjęli rozważania na temat czynności sądu w postępowaniu przygotowawczym
w kontekście zasady domniemania niewinności
i ich wpływu na wyłączenie sędziego.
Ostatni panel konferencji poświęcony był pokrzywdzonemu. Katarzyna Lewak (AKFM) pozytywnie oceniła kierunki nowelizacji w dostępie
pokrzywdzonego do informacji procesowych na
etapie postępowania przygotowawczego. Z kolei Katarzyna Hejnowicz (UJ) omówiła elementy
kontradyktoryjności w postępowaniu przygotowawczym w świetle uprawnień pokrzywdzonego. Propozycję zmiany definicji pokrzywdzonego wyraził Michał Magdziak (UW) w wystąpieniu „Faktycznie pokrzywdzony przestępstwem
na drodze ku sprawiedliwości”. Kolejny referat,
przygotowany przez mgr. Filipa Nowaka i mgr.
Jakuba Ławickiego (UŁ), dotyczył kompensacyjnego środka karnego z art. 46 k.k. W wystąpieniu
wyrażono aprobatę dla projektowanych zmian,
a jednocześnie zwrócono uwagę na dalsze mankamenty regulacji i postulowano ich usunięcie.
W toku ożywionej dyskusji podkreślano
fundamentalne znaczenie Wielkiej Nowelizacji dla modelu procesu karnego. Konferencja
była wyjątkową okazją wymiany poglądów
i odważną próbą krytyki zarówno obowiązującego, jak i przyszłego stanu prawnego.
Magdalena Tokarska
255