Zasady leżące u podstaw informatyzacji administracji publicznej

Transkrypt

Zasady leżące u podstaw informatyzacji administracji publicznej
Informatyka w administracji
1. Zasady leżą
ce u podstaw informatyzacji
leżące
administracji publicznej.
Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
v.
interoperacyjność
interoperacyjność systemó
systemów
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
Nota:
Niniejsza prezentacja stanowi uzupełnienie wykładu prezentowanego na Wydziale
Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego w ramach przedmiotu
„Informatyka i technologie informacyjne w administracji”.
Prezentację można kopiować i wykorzystywać w całości lub w części tylko pod
warunkiem podania pełnej informacji o utworze
w poniższym brzmieniu:
W.R.Wiewiórowski, „Zasady leżące u podstaw informatyzacji administracji
publicznej. Neutralność technologiczna Państwa v. interoperacyjność systemów”,
WPiA Uniwersytet Gdański 2010 (wersja z 10 marca 2010 r.)
© W.R.Wiewiórowski
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
9.1. Dział administracji rządowej „inforinformatyzacja”
•
Z dniem 1 lipca 2002 r. „informatyzacja” stała się jednym z działów administracji
rządowej, o których mowa w ustawie z dnia 4 września 1997 r. (tj. Dz. U. z 2003 r.
Nr 159, poz. 1548).
Art. 12a. Dział informatyzacja obejmuje sprawy:
1) infrastruktury informatycznej oraz systemów i sieci teleinformatycznych;
2) technologii i technik informacyjnych oraz standardów informatycznych;
3) informatyzacji administracji rządowej i samorządowej;
4) wspierania inwestycji w dziedzinie informatyki;
5) edukacji informacyjnej oraz usług teleinformatycznych i multimedialnych;
6) zastosowań informatyki w społeczeństwie informacyjnym, w szczególności
w gospodarce, bankowości i edukacji;
7) rozwoju społeczeństwa informacyjnego
8) realizacji zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej
w dziedzinie informatyzacji.
Działem administracji rządowej informatyzacja, kierował początkowo Minister Nauki
i Informatyzacji
Od 2005 roku działem informatyzacja kieruje Minister Spraw Wewnętrznych
i Administracji.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
9.2. Założenia ustawy o informatyzacji administracji publicznej
i prace nad jej stworzeniem
•
Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2005 r., Nr 64, poz 565)
[ustawa o informatyzacji] jest źródłem prawa administracyjnego.
•
Należy z zasady interpretować ją w oparciu o dorobek prawa i postępowania
administraczjnego
•
Informatyzacja państwa oznacza w istocie informatyzację funkcji administracyjnej
poszczególnych podmiotów publicznych, działających w imieniu państwa
lub z upoważnienia państwa.
•
Ustawa o informatyzacji stanowi uzupełnienie takich regulacji jak ustawa
o zamówieniach publicznych, ustawa o dostępie do informacji publicznej,
czy ustawa o służbie cywilnej.
Patrz: Cz. Martysz, G. Szpor, K. Wojsyk: Komentarz do ustawy o informatyzacji podmiotów realizujących
zadania publiczne [maszynopis – planowane wydanie 2007]
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
9.2. Założenia ustawy o informatyzacji administracji publicznej
i prace nad jej stworzeniem
•
Projekt ustawy o informatyzacji został wniesiony 26 sierpnia 2003 r. jako projekt rządowy.
•
Pierwsze czytanie odbyło się na 56 posiedzeniu Sejmu 10 września 2003 r.
•
Powołano Komisję Nadzwyczajną do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy
o informatyzacji działalności niektórych podmiotów realizujących zadania publiczne
(pierwotny tytuł projektu).
•
Sprawozdania Komisji zawierają druki 2452, 3456 i 3456-A.
•
Opinie o projekcie zamówione przez Kancelarię Sejmu były bardzo krytyczne.
•
Posłowie wprowadzili do projektu zasadnicze zmiany szczególnie w II czytaniu
(19 kwietnia, 17 listopada 2004 r.) i przed III czytaniem (17 lutego 2005 r).
•
Ustawa, zawierająca 64 artykuły, została uchwalona przez Sejm RP IV kadencji
17 lutego 2005 r. zdecydowaną większością głosów (381 głosów za,
6 wstrzymujących się 1 przeciw).
•
Przyjęta została 17 marca 2005 r. bez poprawek przez Senat, 7 kwietnia została
podpisana przez Prezydenta RP.
•
Gruntowna nowelizacja ustawy dokonana została ustawą z 12 lutego 2010 r.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
9.2. Założenia ustawy o informatyzacji administracji publicznej
i prace nad jej stworzeniem
•
•
Prace nad ustawą wykazały, że kwestia informatyzacji jest ponadpolityczna.
Podobne stanowisko wobec podstawowych założeń ustawy wyrażały np.
Platforma Obywatelska i Samoobrona, a poprawki w zakresie neutralności
technologicznej zgłaszali wspólnie posłowie Prawa i Sprawiedliwości, Polskiego
Stronnictwa Ludowego i Unii Pracy.
Równolegle z pracami Komisji Sejmowej parlament organizował konferencje
z udziałem niezależnych ekspertów, środowiska naukowego i biznesu
dotyczące najbardziej kontrowersyjnych zagadnień merytorycznych objętych
projektem
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
9.2. Założenia ustawy o informatyzacji administracji publicznej
i prace nad jej stworzeniem
Ustawą o informatyzacji zmieniono 17 ustaw:
1. ustawę - Kodeks postępowania administracyjnego,
2. ustawę o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach,
3. ustawę o regionalnych izbach obrachunkowych,
4. ustawę o muzeach,
5. ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych,
6. ustawę o finansach publicznych
7. ustawę o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych,
8. ustawę o leśnym materiale rozmnożeniowym,
9. ustawę o dostępie do informacji publicznej,
10. ustawę o podpisie elektronicznym,
11. ustawę o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub
polegających na dostępie warunkowym,
12. ustawę o systemie oceny zgodności,
13. ustawę o świadczeniach rodzinnych,
14. ustawę o systemie informacji oświatowej,
15. ustawę o pomocy społecznej,
16. ustawę o wyrobach medycznych,
17. ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
9.3. Regulacja ustawowa
9.3.1. Zakres przedmiotowy
1) Plan Informatyzacji Państwa oraz projekty informatyczne o publicznym
zastosowaniu,
2) minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych używanych do realizacji
zadań publicznych oraz dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w formie
elektronicznej między podmiotami publicznymi,
3) dostosowanie systemów teleinformatycznych używanych do realizacji zadań
publicznych do minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych
używanych do realizacji zadań publicznych,
4) dostosowanie rejestrów publicznych i wymiany informacji w formie elektronicznej
między podmiotami publicznymi do minimalnych wymagań dla rejestrów
publicznych i wymiany informacji w formie elektronicznej między podmiotami
publicznymi.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
9.3. Regulacja ustawowa
9.3.2.
Zakres podmiotowy
„3. Przepisów
ustawy nie stosuje się do przedsiębiorstw państwowych, spółek
handlowych, służb specjalnych w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 24 maja
2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz.
U. Nr 74, poz. 676, z późn. zm.), Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu oraz
Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Narodowego Banku
Polskiego, poza przypadkami gdy w związku z realizacją zadań przez te
podmioty istnieje obowiązek przekazywania informacji do i od podmiotów
niebędących organami administracji rządowej; w takim przypadku stosuje się
art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy.”,
„4. Przepisów rozdziału 4 ustawy nie stosuje się do jednostek badawczorozwojowych, uczelni publicznych, Polskiej Akademii Nauk i tworzonych
przez nią jednostek organizacyjnych, Rzecznika Praw Obywatelskich,
Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych,
Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Krajowego
Biura Wyborczego oraz Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.”;
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
9.3. Regulacja ustawowa
9.3.3. Aparat pojęciowy
1) informatyczny nośnik danych - materiał lub urządzenie służące do zapisywania,
przechowywania i odczytywania danych w postaci cyfrowej lub analogowej;
2) dokument elektroniczny - stanowiący odrębną całość znaczeniową zbiór danych
uporządkowanych w określonej strukturze wewnętrznej i zapisany na informatycznym
nośniku danych;
3) rejestr publiczny - rejestr, ewidencję, wykaz, listę, spis albo inną formę ewidencji, służące
do realizacji zadań publicznych, prowadzone przez podmiot publiczny na podstawie
odrębnych przepisów ustawowych;
4) minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych - zespół wymagań
organizacyjnych i technicznych, których spełnienie przez system teleinformatyczny
używany do realizacji zadań publicznych umożliwia wymianę danych z innymi systemami
teleinformatycznymi używanymi do realizacji zadań publicznych oraz zapewnia dostęp do
zasobów informacji udostępnianych za pomocą tych systemów;
5) minimalne wymagania dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w formie
elektronicznej - zespół cech informacyjnych, w tym identyfikatorów oraz
odpowiadających im charakterystyk elementów strukturalnych przekazu informacji, takich
jak zawartości pola danych, służących do zapewnienia spójności prowadzenia rejestrów
publicznych oraz wymiany informacji w formie elektronicznej z podmiotami publicznymi;
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
9.3. Regulacja ustawowa
9.3.3. Aparat pojęciowy
elektroniczna platforma usług administracji publicznej — system teleinformatyczny,
w którym instytucje publiczne udostępniają usługi przez pojedynczy punkt
dostępowy w sieci Internet;
profil zaufany ePUAP — zestaw informacji identyfikujących i opisujących podmiot
lub osobę będącą użytkownikiem konta na ePUAP, który został w wiarygodny sposób
potwierdzony przez organ podmiotu określonegov w art. 2;
podpis potwierdzony profilem zaufanym ePUAP — podpis złożony przez użytkownika
konta ePUAP, do którego zostały dołączone informacje identyfikujące zawarte
w profilu zaufanym ePUAP, a także:
a) jednoznacznie wskazujący profil zaufany ePUAP osoby, która wykonała podpis,
b) zawierający czas wykonania podpisu,
c) jednoznacznie identyfikujący konto ePUAP osoby, która wykonała podpis,
d) autoryzowany przez użytkownika konta ePUAP,
e) potwierdzony i chroniony podpisem systemowym ePUAP;
elektroniczna skrzynka podawcza — dostępny publicznie środek komunikacji
elektronicznej służący do przekazywania dokumentu elektronicznego do podmiotu
publicznego przy wykorzystaniu powszechnie dostępnego systemu
teleinformatycznego;
9.1.
9.1. Infrastruktura informacyjna Pań
Państwa
9.1.1. Pojęcie
Klasyczna definicja państwa Georga Jellinka (1851-1911),
że z założenia powinno ono posiadać
• terytorium,
• obywateli
• władzę (rozumianą jako system prawny
i tych którzy go tworzą i egzekwują).
Infrastruktura informacyjna Państwa :
1) Zbiór informacji o tym jak wygląda terytorium państwa, kim są obywatele i inne
podmioty władzy państwowej podlegające, jak wygląda prawo danego kraju i kto
nim rządzi.
2) Kompleks instytucji, jednostek organizacyjnych, zasobów i systemów
informacyjnych oraz technologii informacyjnych, warunkujących funkcjonowanie
określonych stosunków społecznych (w tym stosunków prawnych), politycznych i
ekonomicznych
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.1.
9.1. Infrastruktura informacyjna Pań
Państwa
9.1.2. Części składowe
• normy informacyjne,
• zasoby informacji (omawiane na kolejnych wykładach)
• systemy informacyjne,
• instytucje informacyjne oraz
• struktury organizacyjne i urządzenia techniczne wspierające
procesy gromadzenia, przetwarzania i przekazywania
informacji.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.1.
9.1. Infrastruktura informacyjna Pań
Państwa
9.1.3. Normy informacyjne
Normy informacyjne w Polsce nie są zebrane w Polsce jednym akcie prawnym, który
mógłby stanowić swego rodzaju „kodeks informatyczny”.
Tym nie mniej można w polskim systemie prawnym wyróżnić co najmniej kilka aktów
prawnych, które zawierają regulacje podstawowe dla rynku informatycznego i dla
infrastruktury informacyjnej państwa.
Do aktów tych zaliczyć należy przede wszystkim:
• ustawę z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne (tzw. „ustawę o informatyzacji”),
• ustawę o świadczeniu usług drogą elektroniczną
• ustawę o podpisie elektronicznym
• ustawę o elektronicznych instrumentach płatniczych
Uznając szczególną rolę wymienionych aktów prawnych należy zawsze pamiętać, że
stanowią one jedynie wycinek regulacji prawnej z zakresu struktury informacyjnej państwa i
regulacji elektronicznej gospodarki. Wiele podstawowych zasad normujących te zagadnienia
rozrzuconych jest bowiem w aktach prawnych poświęconych poszczególnym cywilnym,
karnym lub administracyjnym aspektom działania państwa i jego gospodarki.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.1.
9.1. Infrastruktura informacyjna Pań
Państwa
Uzupełnienie
Więcej rozważań o infrastrukturze informacyjnej Państwa:
Infrastruktura informacyjna państwa
w globalnej gospodarce
Józef Oleński
Uniw. Warszawski, Wydz. Nauk Ekon.
rok wydania: 2006
ISBN: 83-87374-40-7
Księgarnia "Arche" w budynku WPiA
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.2. Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
9.2.1. Konstytucyjna podstawa
Art. 20.
Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności
gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i
współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju
gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
10.1. Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
10.1.1. Treść zasady
neutralność technologiczna – zasada równego traktowania przez
władze publiczne technologii teleinformatycznej i tworzenia
warunków do ich uczciwej konkurencji, w tym zapobiegania
możliwości eliminacji technologii konkurencyjnych przy rozbudowie
i modyfikacji eksploatowanych systemów teleinformatycznych lub
przy tworzeniu konkurencyjnych produktów i rozwiązań;
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
10.1. Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
10.1.1. Treść zasady
Państwo nie powinno preferować stosowania wybranych rozwiązań technologicznych poprzez
wybór technologii stosowanej przez konkretnego producenta lub grupę producentów lub
poprzez uniemożliwianie zastosowania wyraźnie wskazanych rozwiązań przez konkretnego
producenta lub grupę producentów.
Państwo może (i powinno) przygotowywać minimalne standardy dla technologii używanych w
administracji, jednak owe minimalne standardy określać powinny wymagania techniczne i
operacyjne, bez dokonywania wyboru konkretnych produktów.
Uzupełnienie:
- Zasada neutralności technologicznej Państwa jest zasadą prawa konkurencji i jako taka jest
jedną z podstaw tworzenia społecznej gospodarki rynkowej.
- Wybór konkretnego rozwiązania technicznego podlega przepisów prawa zamówień
publicznych.
- Zasada neutralności technologicznej nie dąży do wykluczenia z użytku tzw. „standardów
zamkniętych”, nie służy również do promowania oprogramowania z „otwartym
kodem źródłowym” [tzw. open source]. Byłyby to działania równie nieneutralne.
- Neutralność
Neutralność ≠ interoperacyjność
interoperacyjność [system interoperacyjny nie musi być neutralny,
a neutralność sama w sobie nie powoduje interoperacyjności
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.2. Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
9.2.3. Aktualna regulacja prawna (raczej interoperacyjność)
Art. 13. 1. Podmiot publiczny używa do realizacji zadań publicznych systemów
teleinformatycznych spełniających minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych.
[standardy interoperacyjnośći]
2. Podmiot publiczny realizujący zadania publiczne przy wykorzystaniu systemu
teleinformatycznego albo z użyciem środków komunikacji elektronicznej do przekazywania
danych pomiędzy tym podmiotem a podmiotem niebędącym organem administracji rządowej:
1) zapewnia, aby system teleinformatyczny służący do wymiany danych
pomiędzy tym podmiotem a podmiotami niebędącymi organami
administracji rządowej, poza minimalnymi wymaganiami, o których
mowa w ust. 1, spełniał wymóg równego traktowania rozwiązań
informatycznych;
2) publikuje w Biuletynie Informacji Publicznej lub udostępnia w inny sposób:
a) zestawienie stosowanych w oprogramowaniu interfejsowym
systemu teleinformatycznego używanego przez ten
podmiot do realizacji zadań publicznych struktur
dokumentów elektronicznych, formatów danych oraz
protokołów komunikacyjnych i szyfrujących,
b) testy akceptacyjne (…)
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.2. Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
9.2.4. Nieneutralne przepisy (skrajne formy stosowane przed 2005 r.)
1) „Wniosek składa się w formie pisemnej, z tym że informacje zawarte w:
1) załączniku nr 1 do rozporządzenia składa się w wersji
elektronicznej, przy użyciu oprogramowania Microsoft Word;
2) załączniku nr 2 do rozporządzenia składa się w wersji elektronicznej,
przy użyciu oprogramowania Microsoft Excel.”
2) „Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w: (…)
- 8 komputerów IBM Pentium 233 MMX lub lepszych, (…)
- oprogramowanie: Corel Draw 8.0, Foto Shop 5.0,
Word 97 lub nowsze, Excel.”
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.2. Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
9.2.5. Niejednoznaczne rozumienie pojęcia
Podane wcześniej rozumienie zasady neutralności technologicznej nie jest
jedynym, z jakim możemy spotkać się w literaturze przedmiotu.
Szczególnie środowiska związane z ruchem wolnego oprogramowania starają się
rozumieć neutralność technologiczną inaczej tj tak, by dopuszczała ona
preferowanie rozwiązań opartych na oprogramowaniu o otwartym kodzie
źródłowym lub oprogramowaniu przygotowanego w ramach tzw. otwartych
standardów.
Patrz: http://interoperacyjnosc.fwioo.pl/
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.2. Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
9.2.6. Otwarte standardy
Standard otwarty w rozumieniu pierwszej wersji Europejskich Ram
Interoperacyjności jest standardem, który łącznie spełnia następujące cztery
warunki:
1.
2.
3.
4.
jest przyjęty i zarządzany przez niedochodową organizację, a jego rozwój
odbywa się w drodze otwartego procesu podejmowania decyzji, w którym
mogą uczestniczyć wszyscy zainteresowani,
jest opublikowany, a jego specyfikacja jest dostępna dla wszystkich
zainteresowanych bezpłatnie lub po kosztach sporządzenia kopii oraz
możliwa dla wszystkich do kopiowania, dystrybuowania i używania
również bezpłatnie lub po kosztach operacyjnych,
wszelkie związane z nim prawa autorskie, patenty i inna własność
przemysłowa
są nieodwołalnie udostępnione bez opłat,
nie ma żadnych ograniczeń w jego wykorzystaniu.
Inne definicje można znaleźć w http://en.wikipedia.org/wiki/Open_standard
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.2. Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
9.2.6. Otwarte standardy
W opinii skrajnych zwolenników ruchu wolnego
oprogramowania zasada neutralności
technologicznej powinna oznaczać
nakaz stosowania standardów tam gdzie istnieją.
Kompromisowy projekt polskich Krajowych Ram Interoperacyjności wspierając
zasadę neutralności technologicznej (rozumianą w klasyczny sposób)
stwierdza, że
przyszłością rozwiązań informatycznych stosowanych w administracji publicznej są
standardy otwarte. Obecnie z uwagi na zagrożenie znaczącym spowolnieniem
lub zablokowaniem procesu udostępniania usług publicznych dopuszcza się
współistnienie w warunkach konkurencji wielu rodzajów standardów (tzn.
otwartych, zamkniętych, częściowo otwartych, itd.).
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.2. Neutralność
Neutralność technologiczna Pań
Państwa
9.2.6. Otwarte standardy
G.Bliźniuk [wicemin. MSWIA] „Polskie Ramy Interoperacyjności – pierwszy komponent Planu Informatyzacji na
lata 2007-2010”, prezentacja z XII Forum Teleinformatyki, Legionowo 21-22 IX 2006 r., s. 9
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.1. Pojęcie interoperacyjności
[Ustawa o informatyzacji] zdolność różnych podmiotów oraz używanych przez
nie systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych do współdziałania
na rzecz osiągnięcia wzajemnie korzystnych i uzgodnionych celów
z uwzględnieniem współdzielenia informacji i wiedzy przez wspierane przez
nie procesy biznesowe, realizowane za pomocą wymiany danych za
pośrednictwem wykorzystywanych przez te podmioty systemów
teleinformatycznych
[Decyzja w sprawie ISA] możliwość współdziałania różnych odrębnych
organizacji na rzecz osiągnięcia uzgodnionych i korzystnych dla wszystkich
stron celów, przy jednoczesnym dzieleniu się informacjami i wiedzą pomiędzy
tymi organizacjami poprzez wspierane przez nie procesy biznesowe, za
pomocą wymiany danych za pośrednictwem odpowiednich systemów ICT
[Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej] możliwość łączenia zbiorów
danych przestrzennych oraz interakcji usług danych przestrzennych bez
powtarzalnej interwencji manualnej w taki sposób, aby wynik był spójny
a wartość dodana zbiorów i usług danych przestrzennych została zwiększona.
[Dyrektywa INSPIRE] możliwość łączenia zbiorów danych przestrzennych oraz
interakcji usług danych przestrzennych bez powtarzalnej interwencji
manualnej, w taki sposób, aby wynik był spójny, a wartość dodana zbiorów
i usług danych przestrzennych została zwiększona;
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.1. Pojęcie interoperacyjności
Interoperacyjność (w dokumentach UE określana również jako „interoperatywność”)
oznacza zdolność systemów technologii informacyjnej i komunikacyjnej (ICT)
oraz procesów, jakie one wspierają w działalności przedsiębiorstw, do
wymiany danych oraz do zapewnienia możliwości wymiany informacji i wiedzy
(współdzielenia informacji i wiedzy).
Ramy interoperacyjności
Przez ramy interoperacyjności rozumie się:
a) regulacje prawne
b) specyfikacje – opisy danych,
c) dobre praktyki – sprawdzone sposoby postępowania w określonych sytuacjach,
d) normy,
e) wzorce projektowe,
f) wzory dokumentów oraz innego rodzaju używane definicje wspierające
interoperacyjność publicznych systemów informatycznych.
Rekomendacja interoperacyjności
Elementarny artefakt ram operacyjności. Np. raport opisujący jakąś praktykę,
albo wzór dokumentu elektronicznego do zastosowania w jakimś kontekście.
Repozytorium interoperacyjności
Miejsce publikacji zatwierdzonych dokumentów interoperacyjności.
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.1. Pojęcie interoperacyjności
Art. 3
19) Krajowe Ramy Interoperacyjności – zestaw wymagań semantycznych, organizacyjnych
oraz technologicznych dotyczących interoperacyjności systemów teleinformatycznych i
rejestrów publicznych
Art. 18.
Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw informatyzacji, określi
w drodze rozporządzenia:
1) minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych, mając na uwadze
konieczność zapewnienia;
2) minimalne wymagania dla rejestrów publicznych i wymiany informacji
w postaci elektronicznej, uwzględniając konieczność zachowania spójności prowadzenia
rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej
z podmiotami publicznymi;
3) Krajowe Ramy Interoperacyjności obejmujące zagadnienia interoperacyjności
semantycznej, organizacyjnej oraz technologicznej
z uwzględnieniem zasady równego traktowania różnych rozwiązań informatycznych,
Polskich Norm oraz innych dokumentów normalizacyjnych zatwierdzonych przez krajową
jednostkę normalizacyjną.
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.2. Poziomy interoperacyjności (klasyczne podejście)
G.Bliźniuk [wicemin. MSWIA] „Polskie Ramy Interoperacyjności – pierwszy komponent Planu Informatyzacji na
lata 2007-2010”, prezentacja z XII Forum Teleinformatyki, Legionowo 21-22 IX 2006 r., s. 8
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.2. Poziomy interoperacyjności (klasyczne podejście)
„Kostka interoperacyjności”,
IDABC, Draft document as
basis for EIF 2.0,
Komisja Europejska
wrzesień 2008, s. 20
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.2. Poziomy interoperacyjności (klasyczne podejście)
European Interoperability Framework for European Public Services (EIF) Version 2.0 – Draft, Komisja Europejska 2009, s. 20
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.3. Interoperacyjność jako zdolność dostosowania się do „minimalnych
wymagań”
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.4. Poziomy interoperacyjności (nowe podejście - Raport Gartnera 2008)
Model Interoperacyjności Gartnera wraz z warstwami. Na podstawie M. Malotaux, G van der Harst, J.
Achtsivassissis, F. Hahndiek, Preparation for Update European Interoperability Framework 2.0 –
Final Report. A Report for DIGIT, Gartner 2007, s. 72
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.4. Poziomy interoperacyjności (nowe podejście - Raport Gartnera 2008)
Biznes – reprezentujący organizację istniejącą w świecie realnym przetwarząjącą informację
w ramach swej codziennej pracy i podejmującą decyzje w oparciu o posiadane informacje.
Warstwę tą rozbito na: a) „organizację”, obejmując tym pojęciem tak przedsiębiorstwo jak
traktowany na równi z nim urząd obsługujący organ administracji wraz z całą hierarchią
organizacyjną, b) „procesy” nastawione na osiągnięcie interakcji z innymi uczestnikami
systemu (np. logistykę, zamówienia, procedury podatkowe itp.) oraz c) „informację”
wymaganą do prowadzenia procesów ustandaryzowaną pod względem formatów i semantyki
(np. X12, EDIFACT, ebXML, XBRL, HL7 itp.).
Systemy – reprezentujące zbiór aplikacji, w których informacja dostarczana jest do
ostatecznego użytkownika. Tu wyróżniono: a) „prezentację” – ekrany, raporty i przesyłki
będące interfejsami systemu (na wejściu i na wyjściu) przy zastosowaniu standardów takich
jak np. CSV, MIME, EDI czy XML, b) „aplikację” przetwarzającą dane na informację
(wyjście) lub informację na dane (wejście) oraz c) „dane” przechowywane w formie
strukturalnej (relacyjnej), pół-strukturalnej (XML) lub nieprzetworzonej (tekst) bazy.
Technologia – system komputerowy będący nośnikiem (platformą dla ) aplikacji,
infrastruktura i sieci teleinformatyczne (middleware, platformy oraz sieci).
Przy takim rozumieniu interoperacyjność jest sumą procesów komunikacyjnych pomiędzy
wszystkimi trzema warstwami dwóch instytucji definiowanej na poziomie każdego
z elementów składowych poszczególnych warstw.
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.4. Kluczowe aspekty
Klaster 1: Wymiana informacji, której można zaufać
·
Interoperacyjność semantyczna
Semantyka informacji oraz wielojęzyczność
Dostępność i używalność informacji
Większość działań leży po stronie państw członkowskich, niektóre działania
koordynacyjne po stronie UE w konsultacji z podmiotami zewnętrznymi
Zaufanie i prywatność
Katalog usług
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.4. Kluczowe aspekty
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.4. Kluczowe aspekty
Klaster 2: Architektura interoperacyjności
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.4. Kluczowe aspekty
Klaster 3: Ocena aspektów teleinformatycznych w nowych
regulacjach prawnych
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.4. Kluczowe aspekty
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.6. Interoperacyjność w praktyce – Linia współpracy
Linia Współpracy centralnych i regionalnych systemów teleinformatycznych administracji
publicznej w Polsce. Założenia współpracy administracji rządowej i samorządowej na rzecz
modernizacji funkcjonowania państwa.
Dokumenty Inicjatywy LW, określając zasady współpracy i odpowiedzialności na poziomie
koncepcyjno-technicznym administracji rządowej i samorządowej w procesie rozwoju
infrastruktury informacyjnej państwa, szczegółowo identyfikują zakres rzeczowy
i harmonogram udostępniania produktów wytwarzanych w ramach wybranych projektów
współfinansowanych z funduszy unijnych. Tym samym wspierają, zgodnie z zaleceniami
Komisji UE, zadania związane z zapewnianiem pożądanego poziomu interoperacyjnego
współdziałania systemów teleinformatycznych, rządowych i samorządowych na różnych
szczeblach ich funkcjonowania. Dzięki takiemu podejściu możliwe będzie praktyczne, bo
oparte na uzgodnionej architekturze i na zbiorze konkretnych rozwiązań (produktów),
uzgodnienie obszarów współdziałania systemów teleinformatycznych projektowanych
i eksploatowanych w administracji rządowej i samorządowej w Polsce. W konsekwencji
podjęta współpraca umożliwi wskazanie funkcjonalnego rozdziału tych systemów
i zapobieganie zjawisku powielania tych samych rozwiązań w wielu systemach, umożliwi
także wykorzystanie uzyskanych doświadczeń w ramach rozpowszechniania dobrych
praktyk.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9.3. Interoperacyjność
Interoperacyjność systemó
systemów teleinformatycznych
9.3.6. Interoperacyjność w praktyce – Linia współpracy
Idea Linii Współpracy powstała z inicjatywy MSWiA. Nie oznacza to jednak, że intencją
MSWiA jest centralizowanie systemów obsługujących administrację publiczną w Polsce.
Wręcz przeciwnie, dwa kluczowe projekty realizowane w MSWiA, czyli ePUAP i pl.ID, z
założenia mają przede wszystkim pełnić cele integracyjne, wspierające pozostałe systemy
budowane w administracji publicznej w zakresie spełniania wymagań Krajowych i
Europejskich Ram Interoperacyjności, wymagań minimalnych, zarządzania tożsamością,
zarządzania referencyjnością, dostępu do rejestrów referencyjnych, itd. Takie podejście jest
zgodne z celami wyznaczonymi przez Strategię rozwoju społeczeństwa informacyjnego do
roku 2013 w obszarach człowiek, gospodarka, państwo, gdzie zakłada się, że ww. cele
muszą być osiągane wspólnie przez systemy rządowe i samorządowe. Stąd też dążenie
MSWiA aby system ePUAP, jako główna platforma integracyjna dla systemów
teleinformatycznych administracji publicznej, była w przyszłości traktowana jako zestaw
współpracujących ze sobą systemów teleinformatycznych funkcjonujących na różnych
szczeblach administracji publicznej, a nie jako jeden konkretny system (projekt)
teleinformatyczny.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
10.9. „Najlepsze praktyki”
Decyzja 2004/387/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r.
w sprawie interoperatywnego świadczenia ogólnoeuropejskich usług eGovernment dla
administracji publicznej, przedsiębiorstw i obywateli (IDABC)
Wśród środków horyzontalnych na podstawie programu IDABC wymienia działania wspierające
podejmowane w celu wspomagania upowszechniania dobrych praktyk w zastosowaniu
technologii informacyjnych w administracji publicznej. Są to:
a) sprawozdania, strony internetowe, konferencje oraz, ogólnie, inicjatywy
skierowane do społeczeństwa;
b) monitorowanie, analiza i upowszechnianie za pomocą stron internetowych inicjatyw
i najlepszych praktyk związanych z działaniami eGovernment na szczeblu
Państw Członkowskich, Wspólnoty oraz międzynarodowym;
c) wspieranie upowszechniania najlepszych praktyk w wykorzystywaniu
np. otwartych źródeł oprogramowania przez organy administracji publicznej.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010
9. Prawne podstawy informatyzacji administracji
10.9. „Najlepsze praktyki”
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 30 października 2006 r. (Dz.U. Nr 206, poz.1517)
w sprawie niezbędnych elementów struktury dokumentów elektronicznych
Dodatkowe objaśnienia niezbędne do prawidłowego uporządkowania metadanych
oraz wynikające z najlepszej praktyki przykłady prawidłowego uporządkowania
metadanych zamieszcza się na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji
Publicznej ministra właściwego do spraw informatyzacji.
Wojciech R.Wiewiórowski
Pracownia Informatyki Prawniczej Uniwersytet Gdański
Informatyka w administracji
Program 2010