prezentacja - Wszechnica Żywieniowa w SGGW

Rola wody w organizmie
• woda jest głównym składnikiem ustroju – organizm
dorosłego człowieka w ok. 50-70% zbudowany jest z
wody
• woda pełni istotne funkcje w organizmie człowieka reguluje ciepłotę ciała, odgrywa podstawową rolę w
procesach trawienia i wydalania produktów
przemiany materii, działa jako „ciecz smarująca”
stawy i gałki oczne, a przede wszystkim odpowiada
za równowagę pracy całego organizmu
Dzienne zapotrzebowanie na wodę
• uzależnione jest od stanu fizjologicznego, aktywności
fizycznej, warunków klimatycznych
• dorosły człowiek bez picia może przeżyć zaledwie 3-5 dni
• dla zapewnienia prawidłowego przebiegu procesów
życiowych ważne jest stałe dostarczanie wody do organizmu
w ilości co najmniej 1,5 litra wody dziennie
• uważa się, że podaż płynów powinna wynosić ok. 1 ml na 1
kcal zapotrzebowania energetycznego
• organizm człowieka nie może magazynować większej ilości
wody, dlatego trzeba stale uzupełniać jej ubytki
Zalecane normy spożycia wody
3,8
Kobiety karmiące
3,0
Kobiety ciężarne
2,7
Kobiety > 19 lat
2,3
Dziewczęta 14-18 lat
2,1
Dziewczęta 9-13 lat
Mężczyźni > 19 lat
3,7
3,3
Chłopcy 14-18 lat
2,4
Chłopcy 9-13 lat
1,7
Dzieci 4-8 lat
1,3
Dzieci 1-3 lat
0
0,5
1
1,5
2
woda, litry/dziennie
2,5
3
3,5
4
Źródła wody w diecie
Produkt
napoje, soki, mleko, herbata, kawa
świeże owoce, warzywa liściaste i kapustne
warzywa okopowe – np.
marchew, pietruszka, seler
mięso, drób, ryby, jaja, sery
pieczywo, ciasta
%
zawartości
wody
87-100
75-96
65-75
40-65
25-36
suche nasiona roślin strączkowych – np.
fasola, groch, soja, soczewica
9-15
suche mąki, kasze, makarony
9-14
Mechanizm zaspakajania pragnienia
• pobieranie płynów przez człowieka jest regulowane przez
uczucie pragnienia, czyli uświadomienie sobie potrzeby picia
wody
• hormonem, który kontroluje wchłanianie i wydalanie
wody, jest wazopresyna
• dzięki stymulacji, którą otrzymuje z różnych części organizmu
na skutek wzrostu stężenia składników w osoczu
wywołanego
np.
ograniczeniem
przyjmowania
płynów, spożyciem słonych potraw lub nadmiernym
poceniem
się,
wazopresyna
nakazuje
ustrojowi
uzupełnienie wody, odbierane przez nas jako pragnienie
• wazopresyna reguluje wydalanie nadmiaru wody wraz z
moczem
Jak pić wodę?
• najlepszą metodą zaspokajania pragnienia jest
przyjmowanie niewielkich ilości płynu, drobnymi łykami.
Pobrana woda zostaje wtedy wchłonięta do tkanek, a
uczucie pragnienia zaspokojone
• podczas upałów najlepiej jest zaspakajać pragnienie
wodą schłodzona do 15OC
• ilość wody dostarczanej i wydalanej powinna się
równoważyć, gdyż niebezpieczne są zarówno
niedobory, jak i jej nadmiar w organizmie
• picie zbyt dużych ilości płynów powoduje ich szybkie
wydalenie wraz z elektrolitami przez nerki, co może
prowadzić do odwodnienia
Naturalna woda mineralna
• woda podziemna wydobywana jednym lub kilkoma
otworami naturalnymi lub wierconymi, różniąca się
od wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi
pierwotną czystością pod względem chemicznym i
mikrobiologicznym
oraz
charakterystycznym
stabilnym
składem
mineralnym,
a
także
właściwościami
mającymi
znaczenie
fizjologiczne,
powodującymi
korzystne
oddziaływanie na zdrowie ludzi
~ naturalna woda źródlana - woda podziemna wydobywana jednym
lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, pierwotnie
czysta pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, nie
różniąca się właściwościami i składem mineralnym od wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi
~ woda stołowa - woda źródlana, do której dodano naturalną wodę
mineralną lub sole mineralne zawierające co najmniej jeden
składnik
mający
znaczenie
fizjologiczne,
taki
jak:
sód, magnez, wapń, chlorki, siarczany, wodorowęglany, węglany
~
woda lecznicza - pierwotnie czysta, nieuzdatniona woda
podziemna z jednego złoża, której skład chemiczny i właściwości
fizyczne warunkują określone działanie lecznicze, potwierdzone
wynikami badań farmakodynamicznych i klinicznych
Przykłady polskich wód mineralnych o istotnej
zawartości składników mineralnych [mg/l]
Muszyńska
4360,85
Zdroje Muszyny
1707,422
Krystynka
3416,58
Klementynka
1707,42
Kryniczanka
2992,22
Buskowianka
1655,431
Piwniczanka
2537
Muszyna Zdrój
1580,644
Muszyna Minerale
2505,15
Wysowianka
1532,36
Staropolanka 2000
2123,5
Muszyna
1501,432
Kosher
1201,02
Zdroje Piwniczna
2100
Anka
1940,3
Sądecka Woda Życia
1190,8
Galicjanka
1868,9
Staropolanka
981,22
Szczawniczanka
1859
Augustowianka
923,59
Krynica Minerale
1834,66
Bio-Active Aqua
890
Muszynianka
1767,2
Vita
827,8
Wapń
[mg/l]
Magnez
[mg/l]
Proporcja Ca ÷ Mg (optymalna =
2)
Muszyńska
444.6
209.3
2.1
Krystynka
174.1
62.6
2.8
Kryniczanka
547.5
113.5
4.8
Piwniczanka
235.0
121.0
1.9
Muszyna Minerale
482.6
51.9
9.3
Staropolanka 2000
304.6
55.1
5.5
Zdroje Piwniczna
216.1
101.3
2.1
Anka
92.0
56.0
1.6
Galicjanka
467.6
91.1
5.1
Szczawniczanka
100.2
19.5
5.1
Krynica Minerale
331.9
53.1
6.3
Muszynianka
154.9
152.7
1.0
Zdroje Muszyny
68.1
68.6
1.0
Klementynka
68.1
45.4
1.5
Buskowianka
124.7
44.7
2.8
Muszyna Zdrój
260.5
58.7
4.4
Wysowianka
107.3
33.3
3.2
Muszyna
314.6
26.8
11.8
Kosher
200.0
100.0
2.0
Sądecka Woda Życia
200.0
100.0
2.0
Staropolanka
158.5
22.3
7.1
Augustowianka
63.2
21.2
3.0
Bio-Active Aqua
151.7
18.2
8.3
Vita
164.0
25.3
6.5
Woda
Zastosowanie
- wody nisko- i średniozmineralizowane
• ze
względu
na
niską
zawartość
składników
mineralnych, są doskonałym rozpuszczalnikiem dla stałych
składników pożywienia, koncentratów itp.
• do powszechnego spożycia, zarówno w gospodarstwach
domowych, jak i przemyśle spożywczym, stanowiąc
alternatywę dla nie zawsze dobrych jakościowo wód
wodociągowych
• niskozmineralizowane i niskosodowe do bezpośredniego
spożycia i przygotowywania posiłków dla dzieci oraz dla osób
ograniczających spożycie soli (NaCl)
Zastosowanie
- wody wysokozmineralizowane
• źródło składników mineralnych, głównie soli wapniowych i
magnezowych oraz jonów fluorkowych
• zwierają wodorowęglany i siarczany, które korzystnie wpływają na
procesy przemiany materii i trawienia
• zalecane przy wykonywaniu intensywnej pracy fizycznej, w czasie
uprawiania sportu i w upalne dni, dostarczają składników mineralnych
traconych wraz z potem
• nie należy ich podawać dzieciom oraz osobom cierpiącym na
schorzenia nerek i nadciśnienie
Soki owocowe
• soki owocowe są otrzymywane z soków owocowych
surowych lub zagęszczonych (przez odtworzenie
proporcji wody i aromatu odzyskanego z soku podczas
zagęszczania, w sposób zapewniający właściwe cechy
chemiczne,
mikrobiologiczne
i
organoleptyczne
produktu), z ewentualnym dodatkiem środków
słodzących lub kwasu cytrynowego
• jednoczesny dodatek cukru i kwasu cytrynowego jest
zabroniony
Soki odtwarzane
• soki
klarowne
–
atrakcyjna barwa,
silne
właściwości
orzeźwiajace, brak osadów, długi termin przydatności do
spożycia, zubożona w stosunku do surowca wartość odżywcza
• soki mętne - produkowane bez obróbki enzymatycznej, klarowania i
filtracji, mają barwę zbliżoną do barwy owocu, z którego pochodzą i
charakteryzują się obecnością naturalnych zawiesin
• soki z miąższem - soki do których dodano komórki miąższu co
sprawia, że sok jest bardziej naturalny, aromatyczny i zbliżony do
świeżego
• soki przecierowe - zawierają przeciery oraz soki z owoców i
warzyw, charakteryzuje je gęsta, jednolita i gładka konsystencja
Nektary
• napoje typu przecierowego, otrzymywane ze
świeżych lub utrwalonych metodami fizycznymi
kremogenów owocowych rozcieńczonych
wodą, z dodatkiem środków słodzących oraz
kwasów spożywczych
• zawartość soku min. 25 do 50%
• nektary nie mogą być barwione, sztucznie
aromatyzowane i utrwalane chemicznie
Składniki recepturowe napojów
• woda naturalna spożywcza (pitna) lub woda mineralna,
• środki słodzące, naturalne i/lub silnie słodzące,
• kwasy spożywcze i regulatory kwasowości,
• dwutlenek węgla (w napojach gazowanych),
• zaprawy do napojów,
• soki owocowe surowe lub przetworzone (zagęszczone, liofilizowane, emulgowane),
• pasty owocowe,
• wyciągi ziołowe lub korzenne, syropy spożywcze, koncentraty słodowe, miód pszczeli i
sztuczny, kawa naturalna lub zbożowa, piwo,
• substancje konserwujące, stabilizujące, emulgatory i przeciwutleniacze,
• substancje smakowo-aromatyczne o składnikach naturalnych, identycznych z
naturalnymi lub syntetycznych,
• barwniki pochodzenia naturalnego lub identyczne z naturalnymi
Napoje funkcjonalne
• wzbogacanie (napoje ziołowe; napoje dla ciała i
umysłu – wellness; napoje wzbogacone np.
witaminami, błonnikiem; aqua plus)
• sport (napoje
izotoniczne, hipertoniczne, hipotoniczne, woda
wzbogacona tlenem, woda sportowa i
energetyczna);
• energia (funkcjonalna energia, kofeina/tauryna)
Napoje wellness - dla konsumentów
dbających o:
• wygląd (BEAUTY)
• dobre samopoczucie (HARMONY)
• równowagę (BALANCE) – opracowane głównie z
myślą o kobietach
• dla konsumentów aktywnych fizycznie, zarówno
kobiet, jak i mężczyzn (ACTIVE)
BEAUTY - PIĘKNO
• wyciągi z takich roślin jak: aloes, bez, imbir, hibiskus
• beta karoten, likopen i witamina C
• kolagen, składniki mineralne (np. cynk) i
witaminy, w tym biotyna, witaminy C i E
• z dodatkiem błonnika pokarmowego, wyciągu z
karczocha poprawiającego funkcje trawienne, z
wyciągiem z żurawiny
• skłądniki oczyszczające organizm ze szkodliwych
produktów przemiany materii (wyciąg z żeńszenia
syberyjskiego, karczoch, angelica, oczyszczająca
krew sarsaparilla, czy liść pokrzywy)
HARMONY - HARMONIA
• ekstrakty ziołowe takie jak melisa, rumianek, waleriana
oraz składniki działające w oparciu o aromatoterapię lawendę,
rozmaryn,
tymianek,
miętę,
olejek
różany, trawę cytrynową, imbir, kardamon, a także
wyciągi z chmielu, pączków róż, cytryny i skórki
pomarańczowej.
• składniki lekko pobudzające, tj. koenzym Q10, ekstrakt z
miłorzębu japońskiego, zielonej herbaty, yerba
mate, orzeszki kola
BALANCE - RÓWNOWAGA
• ekstrakty ziołowe – z melisy, rumianku, kwiatu lipy
• mikro i makroelementy oraz witaminy
• surowce roślinne wspomagające odporność organizmu tj.
echinacea,
imbir,
owoce
czarnego
bzu, tymianek, cynamon, rozmaryn
• inne stymulujące odporność organizmu - witamina C, cynk oraz
szczepy bakterii probiotycznych
ACTIVE - AKTYWNOŚĆ
• mikro i makroelementy, witaminy z grupy
B, aminokwasy oraz tlen
Napoje izotoniczne
• zaspokajają zapotrzebowanie organizmu przy
intensywnym wysiłku fizycznym, zwłaszcza u
sportowców
• ze względu na swój skład, w szczególności
zawartość elektrolitów i odpowiednią
osmolalność wyrównują utratę wody i
składników mineralnych, związaną z
intensywnym wysiłkiem fizycznym
Napoje energetyzujące
• substancje biologicznie aktywne:
kofeina, tauryna, inozytol, guarana, glukuronolakton, ka
rnityna oraz witaminy (głównie witaminy z grupy B)