Wybrane zagadnienia z historii teatru 2015 st. stacjonarne

SYLABUS
Nazwa przedmiotu:
Wybrane zagadnienia z historii teatru
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot:
Wyższa Szkoła Artystyczna w Warszawie
Katedra:
Malarstwa
Kierunek:
Malarstwa
Poziom kształcenia:
Studia pierwszego stopnia
Profil kształcenia:
Praktyczny
Liczba punktów ETCS za zaliczenie przedmiotu:
I semestr – 2 ECST
Studia
Kierunek studiów
Specjalność
Forma studiów
Malarstwo
kostium i rekwizyt
sceniczny, malarstwo w
scenografii, malarstwo
sztalugowe
stacjonarne
Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy,
imię i nazwisko prowadzącego przedmiot:
mgr Monika Mokrzycka-Pokora
Założenia i cele przedmiotu
Zajęcia mają na celu:
- zapoznanie studenta z najważniejszymi aspektami istnienia teatru w kulturze na podstawie przykładów z historii teatru i teatru
współczesnego;
- zapoznanie studenta z przykładami konwencji teatralnych;
- namysł nad znaczeniem religijnym i społecznym teatru oraz zagadnieniami związanymi ze sposobami funkcjonowania słowa
w teatrze i metodami pracy z aktorem;
- przedstawienie zagadnień związanych z kształtowaniem przestrzeni teatralnej, scenografią oraz kostiumem i charakteryzacją
aktora;
- zwrócenie uwagi na związki pomiędzy scenografią, kostiumem i charakteryzacją a epoką i typem wystawianego repertuaru,
całością inscenizacji, jej stylem, technikami aktorskimi i metodą pracy z aktorem;
- kształtowanie umiejętności samodzielnego myślenia i analizy przeczytanych tekstów dotyczących doktryn teatralnych,
dramatów i przedstawień teatralnych;
- kształtowanie zdolności przedstawiania zdobytej wiedzy i umiejętności formułowania oraz obrony swoich poglądów.
Wymagania wstępne
Kwalifikacje na pierwszy rok studiów.
Zamierzony efekt kształcenia
Symbol efektu
kształcenia na
poziomie kierunku
Opis efektu kształcenia na poziomie przedmiotu
Weryfikacja efektu kształcenia
K_W03
Ma wiedzę na temat swobodnego posługiwania się
fachową terminologią związaną z historią teatru.
•
K_W08
Rozumie i umie wykorzystać poznane aspekty istnienia
teatru w kulturze na podstawie przykładów z historii
teatru i teatru współczesnego do dalszego rozwoju
własnej osobowości artystycznej.
•
K_W09
Ma wiedzę na temat swobodnego poruszania się w
obrębie podstawowych zagadnień związanych z historią
teatru.
K_W10
Rozumie znaczenie dorobku artystycznego twórców
teatru.
K_W16
Ma i potrafi poddać krytycznej lekturze teksty źródłowe,
a także dokonać szczegółowej analizy obejrzanych
przedstawień teatralnych.
K_U01
Ma umiejętność uczenia się krytycznej lektury, potrafi
dokonać szczegółowej analizy przeczytanych tekstów i
obejrzanych przedstawień teatralnych.
K_U17
Ma umiejętność krytycznej lektury, potrafi dokonać
szczegółowej analizy przeczytanych tekstów i
obejrzanych przedstawień teatralnych i świadomie
wykorzystać je do realizowania zadań projektowych i
twórczych.
K_K02
Rozumie, jaki wpływ na ostateczny kształt
przedstawienia teatralnego mają scenografia, kostium
oraz charakteryzacja oraz w jaki sposób przekaz
plastyczny i przekaz werbalny wzajemnie się w teatrze
uzupełniają.
K_K03
Jest zdolny do twórczego, otwartego podejścia w
podejmowanych na zajęciach zagadnieniach; rozumie
potrzebę
doskonalenia umiejętności przedstawiania
zdobytej wiedzy, a także uczenia się przez całe życie
formułowania i obrony swoich poglądów.
2
•
•
obejrzenie przedstawień
teatralnych podanych w
programie
znajomość tekstów ujętych w
programie
pozytywna ocena z pracy
pisemnej
pozytywna ocena z egzaminu
Liczba godzin dydaktycznych i formy zajęć i punkty ECTS:
Liczba godzin dydaktycznych (w
tym):
Przedmioty
Forma zajęć: (W - wykład,
Ć - ćwiczenia, K konwersatorium)
Razem
W
Ć
W+Ć
30
20
10
Wybrane zagadnienia z
historii teatru
Rok I
Semestr I
W
Ć
20
10
K
Rok II
Semestr II
ECTS
R
2
E
W
K
Ć K
ECTS
Rok III
Semestr III
R
W
Ć
K
ECTS
Semestr IV
R
W
Ć
K
ECTS
Semestr V
R
W Ć K
ECTS
Rok IV
Semestr VI
R
W Ć K
ECTS
Semestr VII
R W
Ć K
R – rygor (egzamin – E, zaliczenie z oceną –Zo, zaliczenie – Z)
Treści programowe nauczania [ treść zajęć]
Szczegółowy plan spotkań* :
NR / FORMA
ZAJĘĆ
Wykład 1-2
Wykład 3
Wykład 4
Wykład 5
Ćwiczenie 1
Wykład 6-7
Ćwiczenie 2
Wykład 8
TEMAT ZAJĘĆ
Wprowadzenie do nauki o teatrze
Objaśnienie podstawowych terminów, takich jak konwencja teatralna, iluzja, teatr w
teatrze, etc. w oparciu o przykłady z historii teatru i teatru współczesnego. Funkcja
publiczności w teatrze. Teatr pośród innych widowisk.
Teatr a zabawa i rozrywka
Teatralizacja zabawy. Funkcja teatralizacji w życiu codziennym.
Omawiane teksty:
Johan Huizinga, Istota i znaczenie zabawy jako zjawiska kulturowego w: Johan Huizinga,
Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Czytelnik, Warszawa 1998
Religijny wymiar teatru
Religijna, społeczna i artystyczna funkcja teatru w starożytnej Grecji. Arystotelesowska
definicja tragedii. Średniowieczny dramat liturgiczny. Sacrum i profanum w
średniowiecznym misterium.
Omawiane teksty:
Arystoteles, Definicja tragedii w: Teatr w kulturze w: Wiedza o kulturze, tom III, red. W.
Dudzik i L. Kolankiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1996
Włodzimierz Lengauer, Teatr starożytnych Greków: poeta, obrzęd, widowisko w: Wielki
Teatr Świata. Wykłady otwarte na scenie przy Wierzbowej, Teatr Narodowy, Warszawa
2003
Ajschylos, Oresteja w: Ajschylos, Tragedie, Wydawnictwo „Homini”, Kraków 2005
(fragmenty)
Słowo w teatrze
Teatr elżbietańskiej Anglii jako teatr do słuchania.
Omawiane teksty:
William Szekspir, Hamlet (wiele wydań)
Społeczny wymiar teatru
Teatr Moliera. Cyrulik sewilski Pierre’a Beaumarchais i Wielka Rewolucja Francuska.
Omawiane teksty:
Molier, Don Juan (wiele wydań)
Społeczny wymiar teatru
3
ECTS
R
Ćwiczenie 3
Wykład 9
Wykład 10-11
Wykład 12-13
Ćwiczenie 4
Wykład 14
Ćwiczenie 5
Wykład 15
Ćwiczenie 6
Wykład 16
Ćwiczenie 7
Ćwiczenia 8
Dziady Adama Mickiewicza w reżyserii Kazimierza Dejmka i polski Marzec’68. Teatr
Jana Klaty.
Omawiane przedstawienia:
H. na podstawie Hamleta Williama Szekspira, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku
Przestrzeń teatralna
Krąg i scena pudełkowa. Przestrzeń tragedii klasycznej. Przestrzeń naturalistyczna.
Przestrzeń symboliczna – projekty scenograficzne Adolphe’a Appi. Pusta przestrzeń Petera
Brooka.
Omawiane teksty:
Adolphe Appia, Żywa przestrzeń w: Adolphe Appia, Dzieło sztuki żywej i inne prace,
WAiF, Warszawa 1974
Scenografia
Kierunki plastyczne na scenie – ekspresjonizm, konstruktywizm, kubizm.
Ludowość na scenie.
Kostium i rekwizyt
Włoska commedia dell’arte. Pojęcie maski.
Omawiane teksty:
Allardyce Nicoll, Komedia sprawności w: Allardyce Nicoll, W świecie Arlekina, PIW,
Warszawa 1967
Omawiane przedstawienia:
Carlo Goldoni, Sługa dwóch panów, rez. Giorgio Strehler, Piccolo Teatro di Milano
(fragmenty)
Kostium i rekwizyt
Prace scenograficzne Małgorzaty Szczęśniak.
Omawiane przedstawienia:
Hanoch Levin, Krum, reż. Krzysztof Warlikowski, TR Warszawa, Narodowy Stary Teatr
im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
Przygotowanie do napisania pracy dotyczącej ww. przedstawienia. Na pracę składają
się odpowiedzi na cztery pytania:
1. Proszę wymienić dwie sceny , w których zastosowano symultaniczność akcji. W jakim
celu została ona zastosowana?
2. Proszę wymienić dwie sceny, w których przerwana została iluzja teatralna. Czemu służy
ten zabieg teatralny?
3. Jakie środki teatralne służą podkreśleniu obcości między bohaterami?
4. Jak rozumiesz zdanie, które wypowiada Felicja: „Ludzie (…) powinni się nauczyć
płakać do samej ciszy”? Proszę o obszerne uzasadnienie swoich przemyśleń. (esej)
Praca powinna zawierać przynajmniej 5400 znaków, nie przyjmuję prac droga mailową.
Aktor
Metoda aktorska Konstantego Stanisławskiego. Efekt obcości Bertolta Brechta.
Omawiane teksty:
Konstanty Stanisławski, Praca aktora nad sobą w: Przeciw konwencjom. Antologia
tekstów o teatrze polskim i obcym pod redakcją Marty Fik, Wydawnictwo KRĄG,
Warszawa 1994
Bertolt Brecht, Krótki opis nowej techniki sztuki aktorskiej w: Przeciw konwencjom.
Antologia tekstów o teatrze polskim i obcym pod redakcją Marty Fik, Wydawnictwo
KRĄG, Warszawa 1994
Omawiane przedstawienia:
Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara, reż. Andrzej Wajda, Stary Teatr im. Heleny
Modrzejewskiej w Krakowie (fragmenty)
Aktor
Aktor w teatrze Tadeusza Kantora.
Omawiane przedstawienia:
Tadeusz Kantor, Umarła klasa
Złożenie prac
Omówienie prac
4
Wykład 17-18
Wykład 19-20
Ćwiczenia 9-10
Reżyser
Propozycje Edwarda Gordona Craiga. Teatr Tadeusza Kantora.
Omawiane teksty:
Konstanty Puzyna, Craig i zadania reżysera w: Przeciw konwencjom. Antologia tekstów o
teatrze polskim i obcym pod redakcją Marty Fik, Wydawnictwo KRĄG, Warszawa 1994
Reżyser
Teatr Krystiana Lupy.
Omawiane przedstawienia:
Thomas Bernhard, Kalkwerk, reż. Krystian Lupa, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej
w Krakowie
* Obowiązkiem każdego studenta jest posiadanie i znajomość sylabusa, w tym harmonogramu pracy, oraz szybkie zgłaszanie
wszelkich niejasności.
Zagadnienia programowe nauczania:
Narzędzie/ metody
dydaktyczne:
Studenci są zobowiązani przygotowywać się na zajęcia (czytają teksty oraz oglądają
przedstawienia teatralne – wszystkie te pozycje podane są w planie pracy). Zajęcia mają formę
wykładów lub ćwiczeń. Wykłady, w niektórych wypadkach, uzupełnione są pokazem
ikonografii oraz fragmentów przedstawień teatralnych. Ćwiczenia polegają na wspólnej ze
studentami analizie tekstów oraz przedstawień teatralnych, a także na dyskusji nad zawartymi
w nich problemami. Studenci przygotowują pracę na podany w planie pracy temat.
Wykładowca omawia i ocenia pracę. Istnieje możliwość poprawy pracy. Poprawioną pracę
należy oddać najpóźniej na ostatnich zajęciach poprzedzających dzień egzaminu.
Forma i sposób zaliczenia
oraz wymagania
egzaminacyjne:
Warunkiem zaliczenia semestru I jest:
a) obejrzenie przedstawień teatralnych podanych w programie
b) znajomość tekstów ujętych w programie
c) pozytywna ocena z pracy pisemnej (jeśli student, w trakcie trwania semestru, nie uzyskał
pozytywnej oceny z pracy pisemnej, nie może podejść do egzaminu)
d) pozytywna ocena z egzaminu. Egzamin przeprowadzany jest w formie ustnej. Student
otrzymuje na egzaminie dwa pytania. Jeśli student ma więcej niż trzy nieusprawiedliwione
nieobecności, zobowiązany jest do odpowiedzi na dwa dodatkowe pytania.
Nieobecności:
Studenci mają prawo do trzech nieusprawiedliwionych nieobecności. Jeżeli nieobecności
będzie więcej, wówczas student otrzyma na egzaminie dwa dodatkowe pytania.
Skala ocen:
2 (brak zaliczenia); 3; 3 +; 4; 4 +; 5; 6
Metody i kryteria oceny:
Ocena z pracy pisemnej stanowi 50% oceny końcowej. Ocena z egzaminu ustnego stanowi 50
% oceny końcowej. Oceną końcową jest średnia arytmetyczna ww. ocen.
Praca pisemna sprawdza przede wszystkim zdolności analityczne i interpretacyjne, a także
zachęca studentów do osobistej refleksji.
Egzamin ustny sprawdza wiedzę oraz umiejętność jej przedstawienia, a także sposób
formułowania poglądów i umiejętność ich obrony.
Wymagania końcowe:
Wymaganiem końcowym jest zaliczenie semestru I.
5
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Liczba
godzin
(kontaktow
ei
samodzielna
praca
studenta)
Liczba
punktó
w ECTS
Łączna liczba
punktów
ECTS z
wyrównanie
m
30
1,00
1
Samodzielna praca studenta
30
1,00
1
1. Przygotowanie do zaliczeń i egzaminów
10
0,33
0
2. Przygotowanie się do zajęć
10
0,33
0
3. Zapoznanie się ze wskazana literaturą
10
0,33
0
2,00
2
Wybrane zagadnienia z historii teatru
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim
1 punkt
ECTS=
25h
1 punkt
ECTS=
30h
Średnia
arytmetyczn
a 25h-30h
1. Uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych
Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do
osiągnięcia efektów kształcenia w godzinach oraz
punktach ECTS
Formy weryfikacji
osiągnięcia efektów
kształcenia [ elementy
składowe oceny w %]
Język wykładowy
Literatura
60
2,40
2,00
2,20
Ocena z pracy pisemnej stanowi 50% oceny końcowej. Ocena z egzaminu ustnego stanowi 50
% oceny końcowej. Oceną końcową jest średnia arytmetyczna ww. ocen.
polski
Literatura podstawowa:
teksty i przedstawienia teatralne podane w planie pracy oraz:
Denis Bablet, Rewolucje sceniczne XX wieku, PIW, Warszawa 1980
Margot Berthold, Historia teatru, WAiF, Warszawa 1980
Historia teatru, red. John Russel Brown, Diogenes, Świat Książki, Warszawa 1999
Patrice Pavis, Słownik terminów teatralnych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
(etc.) 1998
Patrice Pavis, Współczesna inscenizacja: źródła, tendencje, perspektywy, PWN, Warszawa
2011
Zenobiusz Strzelecki, Kierunki scenografii współczesnej, PWN, Warszawa 1970
Literatura uzupełniająca:
Ajschylos, Tragedie, Wydawnictwo „Homini”, Kraków 2005
Adolphe Appia, Dzieło sztuki żywej i inne prace, WAiF, Warszawa 1974
Arystoteles, Poetyka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław (etc.) 1989
Peter Brook, Pusta przestrzeń, WAiF, Warszawa 1981
Stephen Greenblatt, Shakespeare: stwarzanie świata, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa
2007
Małgorzata Grzegorzewska, Kamienny ołtarz. Horyzonty metafizyczne w tragedii antycznej i
dramacie Williama Szekspira, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007
Johan Huizinga, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Czytelnik, Warszawa 1998
Jan Kott, Kadysz. Strony o Tadeuszu Kantorze, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2006
Krystian Lupa – rozmowy, Notatnik Teatralny 54-55/2009
Tomasz Łubieński, Śmierć Don Juana w: Wielki teatr świata. Wykłady otwarte na scenie
6
przy Wierzbowej, Teatr Narodowy, Warszawa 2003
Allardyce Nicoll, W świecie Arlekina, PIW, Warszawa 1967
Magdalena Raszewska, „Dziady” Dejmka, Teatr Narodowy, Warszawa 2008
Warlikowski, Notatnik Teatralny 62-63/2011
Podpis prowadzącego
przedmiot:
Podpis prorektora do spraw
dydaktycznych:
Oświadczenie i podpis prowadzącego zajęcia
Oświadczam, że treści programowe zawarte w niniejszym sylabusie są rezultatem mojej indywidualnej pracy twórczej
wykonywanej w ramach stosunku pracy/współpracy wynikającej z umowy cywilnoprawnej oraz że osobom trzecim nie
przysługują z tego tytułu autorskie prawa majątkowe.
Dnia: …………………………………………..
……………………………………..
7