spis treści

Transkrypt

spis treści
SPIS TREŚCI
WYKAZ SKRÓTÓW .......................................................................................................................................... 9
WSTĘP (Jadwiga Jośko) .................................................................................................................................... 13
1. POJĘCIE I ZAKRES ZDROWIA PUBLICZNEGO (Janusz Kasperczyk) ............................................. 17
1.1. Wprowadzenie ....................................................................................................................................... 17
1.2. Historia zdrowia publicznego ................................................................................................................ 18
1.3. Definicje i terminy ................................................................................................................................. 20
1.4. Zdrowie publiczne jako nauka ............................................................................................................... 22
1.5. Funkcje zdrowia publicznego ................................................................................................................ 22
1.6. Zakończenie ........................................................................................................................................... 24
2. STRES (Jadwiga Jośko) .............................................................................................................................. 26
2.1. Wprowadzenie ....................................................................................................................................... 26
2.2. Fazy stresu ............................................................................................................................................. 27
2.3. Podział stresorów ................................................................................................................................... 27
2.4. Podział stresu i jego następstwa ............................................................................................................. 28
2.5. Biochemiczne efekty stresu .................................................................................................................... 29
2.6. Stres kontrolowany i niekontrolowany .................................................................................................. 30
2.7. Najsilniejsze stresory i zespół stresu pourazowego (PTSD) .................................................................. 31
2.8. Molestowanie moralne ........................................................................................................................... 32
2.9. Zespół wypalenia zawodowego ............................................................................................................. 33
3. STRES JAKO CZYNNIK RYZYKA ZDROWOTNEGO (Janusz Kasperczyk) .................................... 35
3.1. Wprowadzenie ....................................................................................................................................... 35
3.2. Wpływ stresu na choroby układu krążenia ............................................................................................. 36
3.3. Choroba niedokrwienna serca ................................................................................................................ 39
3.4. Nadciśnienie tętnicze ............................................................................................................................. 40
3.5. Wpływ stresu na układ pokarmowy ....................................................................................................... 42
3.6. Zaparcia .................................................................................................................................................. 45
3.7. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (Colitis ulcerosa) ...................................................................... 46
3.8. Zespół jelita drażliwego ......................................................................................................................... 48
3.9. Zakończenie ........................................................................................................................................... 48
4. SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM (Jadwiga Jośko) ........................................................... 50
4.1. Wprowadzenie ....................................................................................................................................... 50
4.2. Aktywność fizyczna ............................................................................................................................. 50
4.3. Masaż ................................................................................................................................................... 51
4.4. Muzykoterapia ...................................................................................................................................... 51
4.5. Koloroterapia ........................................................................................................................................ 53
4.6. Aromaterapia ........................................................................................................................................ 53
4.7. Medytacja ............................................................................................................................................. 55
4.8. Metoda Silvy ........................................................................................................................................ 55
4.9. Dieta antystresowa ............................................................................................................................... 55
4.10. Gelotologia – leczenie śmiechem ......................................................................................................... 56
4.11. Animaloterapia ..................................................................................................................................... 57
5. NARKOMANIA (Jadwiga Jośko) ............................................................................................................... 59
5.1. Narkomania – choroba braku miłości i poczucia bezpieczeństwa ......................................................... 59
5.2. Podstawowe definicje ............................................................................................................................ 60
5
5.3. Rodzaje substancji psychoaktywnych .................................................................................................... 61
6. ALKOHOLIZM (Jadwiga Jośko) .............................................................................................................. 69
6.1. Wprowadzenie ....................................................................................................................................... 69
6.2. Dziecko – ofiara matki pijącej alkohol w ciąży ..................................................................................... 71
6.3. Dziecko – ofiara rodziców pijących alkohol .......................................................................................... 72
6.4. Dorosłe dzieci alkoholików (DDA) ........................................................................................................ 72
6.5. Dziecko – samo pije alkohol .................................................................................................................. 72
6.6. Choroba alkoholowa ............................................................................................................................... 73
7. NIKOTYNIZM (Jadwiga Jośko) ............................................................................................................... 77
7.1. Wprowadzenie ....................................................................................................................................... 77
7.2. Skład dymu tytoniowego ....................................................................................................................... 78
7.3. Skutki palenia tytoniu ............................................................................................................................ 80
7.4. Palenie bierne a palenie czynne ............................................................................................................. 82
7.5. Wpływ palenia na procesy reprodukcyjne ............................................................................................. 82
7.6. Uzależnienie fizyczne i psychiczne od nikotyny ................................................................................... 83
8. NOWY WYMIAR UZALEŻNIEŃ (Urszula Marcinkowska) .................................................................. 84
8.1. Wprowadzenie ....................................................................................................................................... 84
8.2. Uzależnienie od hazardu ........................................................................................................................ 85
8.3. Zakupoholizm ........................................................................................................................................ 87
8.4. Zakupofobia ........................................................................................................................................... 89
8.5. Uzależnienie od komputera/Internetu/gier komputerowych .................................................................. 89
8.6. Seksoholizm (erotomania) ..................................................................................................................... 91
8.7. Pracoholizm ........................................................................................................................................... 92
9. ZASADY ŻYWIENIA CZŁOWIEKA ZDROWEGO (Urszula Marcinkowska) ................................... 94
9.1. Wprowadzenie ....................................................................................................................................... 94
9.2. Żywienie dzieci w pierwszym roku życia .............................................................................................. 95
9.3. Żywienie dzieci małych ......................................................................................................................... 97
9.4. Żywienie dzieci starszych i nastolatków ................................................................................................ 97
9.5. Żywienie kobiet w ciąży ........................................................................................................................ 98
9.6. Żywienie osób starszych ...................................................................................................................... 100
9.7. Woda jako niezbędny element optymalnego żywienia ........................................................................ 102
10. ZABURZENIA ODŻYWIANIA (Urszula Marcinkowska) ..................................................................... 105
10.1. Specyficzne zaburzenia odżywiania ................................................................................................... 105
10.2. Niespecyficzne zaburzenia odżywiania ujęte w klasyfikacji DSM-IV ............................................... 110
10.3. Niespecyficzne zaburzenia odżywiania nie ujęte w klasyfikacji DSM-IV ............................................ 111
11. FIZYCZNE CZYNNIKI RYZYKA ZDROWOTNEGO (Karolina Lau) ............................................ 115
11.1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 115
11.2. Mikroklimat ........................................................................................................................................ 115
11.3. Hałas .................................................................................................................................................... 116
11.4. Wibracje ............................................................................................................................................. 117
11.5. Pole elektromagnetyczne (EM) .......................................................................................................... 118
11.6. Promieniowanie .................................................................................................................................. 119
11.7. Prąd elektryczny ................................................................................................................................. 121
11.8. Oświetlenie ......................................................................................................................................... 122
12. ŚRODOWISKOWE CHEMICZNE CZYNNIKI RYZYKA ZDROWOTNEGO (Karolina Lau) ...... 124
12.1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 124
12.2. Rozpuszczalniki organiczne ............................................................................................................... 125
12.3. Halogenowe pochodne węglowodorów .............................................................................................. 125
12.4. Dioksyny – polichlorodibenzo-p-dioksyny (PCDD) .......................................................................... 126
12.5. Polichlorowane bifenyle (PCB) .......................................................................................................... 127
6
12.6. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) ................................................................... 127
12.7. Pestycydy fosforoorganiczne ............................................................................................................... 127
12.8. Tlenek węgla (CO) .............................................................................................................................. 128
12.9. Dwutlenek węgla (CO2) ....................................................................................................................... 128
12.10. Trudności w oszacowaniu faktycznego poziomu narażenia na szkodliwe substancje chemiczne ..... 129
12.11. Zapobieganie zagrożeniom i ograniczanie emisji szkodliwych substancji chemicznych .................. 130
13. METALE CIĘŻKIE (Karolina Lau) ........................................................................................................ 135
13.1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 135
13.2. Ołów (Pb) ........................................................................................................................................... 135
13.3. Kadm (Cd) .......................................................................................................................................... 137
13.4. Chrom (Cr) ......................................................................................................................................... 137
13.5. Arsen (As) .......................................................................................................................................... 138
13.6. Rtęć (Hg) ............................................................................................................................................ 139
13.7. Nikiel (Ni) .......................................................................................................................................... 140
13.8. Glin (Al) ............................................................................................................................................. 141
13.9. Dopuszczalne pobranie i ocena narażenia .......................................................................................... 141
13.10. Sposoby ograniczania narażenia środowiskowego na metale ciężkie .............................................. 142
14. EPIDEMIOLOGIA WSPÓŁCZESNA (Urszula Marcinkowska) ........................................................... 145
14.1. Epidemiologia jako nauka .................................................................................................................. 145
14.2. Związek epidemiologii z innymi dziedzinami nauki .......................................................................... 145
14.3. Badania epidemiologiczne .................................................................................................................. 146
14.4. Badania opisowe ................................................................................................................................. 147
14.5. Badania analityczne ............................................................................................................................ 149
14.6. Badania eksperymentalne ................................................................................................................... 151
15. EPIDEMIOLOGIA CHORÓB ZAKAŹNYCH (Jadwiga Jośko) ........................................................... 153
15.1. Epidemie, które zmieniły bieg historii ............................................................................................... 153
15.2. Współczesne problemy epidemiologiczne chorób zakaźnych ............................................................ 155
15.3. Wybrane nowe choroby zakaźne ........................................................................................................ 155
15.4. Choroby zakaźne – powracające problemy ........................................................................................ 158
16. EPIDEMIOLOGIA I PROFILAKTYKA CHORÓB NIEZAKAŹNYCH (Janusz Kasperczyk) ....... 161
16.1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 161
16.2. Definicja ............................................................................................................................................. 162
16.3. Profilaktyka ........................................................................................................................................ 163
16.4. Część szczegółowa ............................................................................................................................. 163
17. NOWE ZAGROŻENIA EPIDEMIOLOGICZNE W XXI WIEKU – NOWE CHOROBY,
BIOTERRORYZM (Janusz Kasperczyk) ................................................................................................. 173
17.1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 173
17.2. Źródła nowych zagrożeń .................................................................................................................... 173
17.3. Strach przed nieznanym ..................................................................................................................... 175
17.4. Bioterroryzm ...................................................................................................................................... 176
17.5. Zasady postępowania z nową, nieznaną chorobą/atakiem bioterrorystycznym .................................. 178
17.6. Część szczegółowa ............................................................................................................................. 180
18. EPIDEMIOLOGIA I PROFILAKTYKA WYPADKÓW, URAZÓW I ZATRUĆ (Janusz
Kasperczyk) ................................................................................................................................................. 187
18.1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 187
18.2. Epidemiologia .................................................................................................................................... 187
18.3. Kontrola i profilaktyka ....................................................................................................................... 188
18.4. Urazy chemiczne (zatrucia) ................................................................................................................ 189
18.5. Wypadki komunikacyjne .................................................................................................................... 191
18.6. Wypadki, katastrofy lotnicze .............................................................................................................. 192
7
18.7. Wypadki i katastrofy kolejowe ........................................................................................................... 193
18.8. Katastrofy i wypadki w ruchu wodnym ............................................................................................. 194
19. PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH (Jadwiga Jośko, Janusz
Kasperczyk, Karolina Lau, Urszula Marcinkowska) ................................................................................. 195
19.1. Epidemiologia chorób nowotworowych w Polsce i na świecie .......................................................... 195
19.2. Stres a profilaktyka raka ..................................................................................................................... 200
19.3. Narkomania, alkoholizm i nikotynizm jako czynniki ryzyka chorób nowotworowych – możliwości
zapobiegania ....................................................................................................................................... 204
19.4. Badania profilaktyczne stosowane w onkologii ................................................................................. 206
20. SZPITALNE CZYNNIKI RYZYKA ZDROWOTNEGO (Karolina Lau) ............................................ 212
20.1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 212
20.2. Czynniki zwiększające ryzyko zakażeń szpitalnych .......................................................................... 213
20.3. Zakażenia szpitalne noworodków ...................................................................................................... 214
20.4. Zatrucia i zakażenia pokarmowe ........................................................................................................ 215
20.5. Zakażenia wodopochodne .................................................................................................................. 215
20.6. Jakość powietrza wewnątrz pomieszczeń szpitalnych ........................................................................ 216
20.7. Bielizna szpitalna i łóżko pacjenta ..................................................................................................... 218
20.8. Dezynfekcja i sterylizacja ................................................................................................................... 218
20.9. Czynniki zakaźne przenoszone przez krew ........................................................................................ 219
20.10. Ryzyko zakażenia wirusowymi zapaleniami wątroby pracowników służby zdrowia ...................... 221
21. ZAPOBIEGANIE I PRZYCZYNY ZAKAŻEŃ W GABINETACH STOMATOLOGICZNYCH.
GABINET STOMATOLOGICZNY JAKO OGNIWO ŁAŃCUCHA EPIDEMIOLOGICZNEGO (Karolina Lau) ..................................................................................................................................... 222
21.1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 222
21.2. Podział gabinetu stomatologicznego na strefy zagrożenia zakażeniem .............................................. 222
21.3. Podstawy prawne zapobiegania zakażeniom w gabinecie stomatologicznym ................................... 223
22. HIGIENA KOMUNALNA (Karolina Lau) .............................................................................................. 226
22.1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 226
22.2. Nadzór i kontrola stanu wód, gleb i powietrza atmosferycznego ....................................................... 227
22.3. Powietrze atmosferyczne .................................................................................................................... 227
22.4. Woda .................................................................................................................................................. 229
22.5. Gleba .................................................................................................................................................. 231
23. HIGIENA SZKOLNA I HIGIENA ŚRODOWISKA PRACY (Urszula Marcinkowska) ..................... 234
23.1. Higiena szkolna .................................................................................................................................. 234
23.2. Higiena pracy ..................................................................................................................................... 237
23.3. Choroby zawodowe – rodzaje, przyczyny, sposób orzekania ............................................................ 237
24. WYKAZ RYCIN I TABEL ....................................................................................................................... 240
8

Podobne dokumenty