Plan Odnowy Miejscowości Odrzykoń

Transkrypt

Uchwała Nr VIII/53/2011
Rady Gminy Wojaszówka
z dnia 29 czerwca 2011 r.
w sprawie: zatwierdzenia Planu Odnowy Miejscowości Odrzykoń.
Na podstawie art.18 ust.2 pkt 15, ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142 , póz. 1591 z późn. zm.)
w związku z § 10 ust. 2 pkt 2 lit. b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z
dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu pomocy
finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi" objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz.U.Nr 38, poz.220)
Rada Gminy
Wojaszówka
postanawia
§1
Zatwierdzić Plan Odnowy Miejscowości Odrzykoń w brzmieniu stanowiącym
załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały.
§2
Zlecić wykonanie uchwały Wójtowi Gminy Wojaszówka
§3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik do Uchwały nr VIII/53/2011
Rady Gminy Wojaszówka z
dnia 29 czerwca 2011 r.
Plan Odnowy Miejscowości
Odrzykoń
Gmina Wojaszówka
Odrzykoń, 2011 r.
2
Spis treści
1.
CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ...................................................................................... 4
1.1.
2.
PODSTAWOWE INFORMACJE ............................................................................................................ 4
1.1.1.
Lokalizacja ........................................................................................................................... 4
1.1.2.
Historia Odrzykonia.............................................................................................................. 6
1.1.3.
Klimat ................................................................................................................................... 6
INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCA ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI .............................. 8
2.2.1.
Demografia........................................................................................................................... 8
2.2.2.
Bezrobocie ............................................................................................................................ 9
2.2.3.
Rolnictwo i Gospodarka ...................................................................................................... 11
2.2.4.
Infrastruktura na terenie miejscowości Odrzykoń................................................................. 13
Komunikacja ....................................................................................................................................... 13
Zaopatrzenie w wodę ........................................................................................................................... 14
Kanalizacja sanitarna .......................................................................................................................... 14
Gospodarka odpadami ......................................................................................................................... 14
Sieć gazowa ......................................................................................................................................... 14
Sieć telekomunikacyjna ........................................................................................................................ 15
Sieć ciepłownicza................................................................................................................................. 15
2.2.5.
Atrakcyjność turystyczna miejscowości Odrzykoń ................................................................ 15
Zabytki ................................................................................................................................................ 15
Muzeum Wsi w Odrzykoniu .................................................................................................................. 17
Walory przyrodniczo krajobrazowe ...................................................................................................... 17
2.2.6.
Strefa społeczna na terenie Miejscowości Odrzykoń............................................................. 17
Biblioteka ............................................................................................................................................ 18
Placówki kulturotwórcze i działalność kulturalna ................................................................................. 18
Oświata ............................................................................................................................................... 19
Sport ................................................................................................................................................... 19
Służba zdrowia .................................................................................................................................... 19
Opieka społeczna ................................................................................................................................. 20
Bezpieczeństwo publiczne .................................................................................................................... 20
2.2.7.
Identyfikacja występujących problemów ............................................................................. 20
2.2.8.
Inwentaryzacja zasobów – układ tabelaryczny ..................................................................... 21
3.
OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON WSI ODRZYKOŃ - ANALIZA SWOT .................... 26
4.
OPIS I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA
ZASPAKAJANIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW, SPRZYJAJĄCYCH NAWIĄZYWANIU
1
KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH ZE WZGLĘDU NA ICH POŁOŻENIE ORAZ CECHY
FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNE .................................................................................................. 30
5.
OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ W LATACH 2011-2017 NA TERENIE MIEJSCOWOŚCI
ODRZYKOŃ.............................................................................................................................................. 31
6.
WYKORZYSTANE MATERIAŁY .................................................................................................. 32
2
Znaczne obszary na terenie Polski zagrożone są zjawiskami trwałej marginalizacji.
Najbardziej zagrożone są obszary wiejskie, gdzie słabo rozwinięta infrastruktura
techniczna i społeczna wsi stanowi jedną z najpoważniejszych barier
zrównoważonego rozwoju oraz rozwoju różnych form działalności pozarolniczej.
Prowadzi to do zmniejszenia atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszarów
wiejskich, a to z kolei prowadzi do dalszego pogłębiania dysproporcji pomiędzy
terenami wiejskimi i miejskimi. Nie tylko braki w infrastrukturze technicznej, ale także
nieodpowiednie zaspokojenie potrzeb edukacyjnych i kulturalnych mieszkańców wsi
powodują, że życie na wsi staje się coraz mniej atrakcyjne.
Aby przeciwdziałać tej sytuacji należy rozpocząć łańcuch zmian, począwszy
od miejsca zamieszkania i najbliższego otoczenia. Zmiany te muszą dotykać
wszystkich sfer życia: poprawy infrastruktury technicznej, sposobów działalności
gospodarczej,
zagospodarowania
przestrzeni
publicznej,
bezpieczeństwa,
komunikacji, zaspokojenia potrzeb duchowych i estetycznych.
Wszystkie te ogniwa składają się na zadowolenie mieszkańców z życia na wsi,
zaangażowanie w rozwój gospodarczy i ekonomiczny wsi.
Poniższe opracowanie przedstawia Plan Odnowy Miejscowości Odrzykoń. Zawiera
wizję rozwoju wsi oraz ustalenie priorytetów rozwojowych, celów i projektów.
Efekty odnowy wsi można obserwować na różnych poziomach: w sferze
gospodarczej, ekonomicznej, społecznej.
3
1. Charakterystyka miejscowości
1.1.
Podstawowe informacje
1.1.1. Lokalizacja
Miejscowość Odrzykoń jest jednym z 11 sołectw Gminy Wojaszówka.
Gmina Wojaszówka administracyjnie należy do województwa podkarpackiego, powiatu
krośnieńskiego Położona jest około 15 km na północ od Krosna. Od wschodu graniczy z gminami
Strzyżów i Korczyna, od południa z gminą Krosno, a od zachodu z gminami Jasło i Jedlicze,
a od północy z gminami Frysztak i Wiśniowa. Gmina zajmuje 83,9 km2, w 11 wsiach mieszka
obecnie 9225 osób, co stanowi 8,3% ogółu populacji powiatu krośnieńskiego. Średnia gęstość
zaludnienia wynosi 111 osób na km 2. Swoim zasięgiem obejmuje 11 wsi. Sołectwa w gminie
Wojaszówka to: Bajdy, Bratkówka, Łączki Jagiellońskie, Łąki Strzyżowskie, Odrzykoń, Pietrusza
Wola, Przybówka, Rzepnik, Ustrobna, Wojaszówka, Wojkówka.
Gmina Wojaszówka położona jest w obrębie makroregionu Karpat Zachodnich, a dokładniej
w obrębie jednego z jego mezoregionów: Pogórza (wg L. Starkla 1972). Region Dołów JasielskoSanockich obejmuje południowo - zachodnie peryferie Gminy, pozostała część leży w obrębie
Pogórza Strzyżowskiego. Doły Jasielsko-Sanockie ciągną się szerokim na 20 km pasem
od Obniżenia Łużnej po Lesko nad Sanem na długości 100 km, obejmując łącznie około 1700 km2 .
Gmina przylega do Pogórza Dynowskiego, które przechodzi ku wschodowi w Pogórze Przemyskie.
Po stronie zachodniej występują małe, lekko pofałdowane wzgórza a na wschodniej opadają dość
stromo ku dolinie rzeki Wisłok. Obszar gminy pokrywają enklawy zalesienia i urozmaicają
wzniesienia od 240 m n.p.m. do 465 m n.p.m. w okolicy Rzepnika. Znaczna cześć obszaru gminy
Wojaszówka znajduje się w strefie Czarnorzecko -Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. Gmina
należy do regionu o niezwykle cennych walorach krajobrazowych.
4
Źródło: Mapa – strona internetowa Gminy Wojaszówka http://www.wojaszowka.pl
Niewątpliwym atutem gminy jest niezdegradowane środowisko naturalne sprzyjające rozwojowi
ekologicznego rolnictwa oraz bazy turystyczno-wypoczynkowej. Gmina należy do regionu
o niezwykle cennych walorach krajobrazowych. Znaczna część obszaru znajduje się w strefie
Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego.
Ze względu na bliskie sąsiedztwo Krosna gmina stanowi cel podmiejskich wycieczek mieszkańców.
Najbardziej lubianym i najchętniej odwiedzanym miejscem jest zamek odrzykoński "Kamieniec".
Położenie miejscowości Odrzykoń
Odrzykoń – to wieś o pow. 2 015 ha położona w gminie Wojaszówka, oddalona około 8 km na
północny zachód od Krosna. Wieś liczy 3 006 mieszkańców. Gęstość zaludnienia
w miejscowości wynosi 151 os./km 2, a więc więcej niż dla Gminy. Wieś Odrzykoń leży nad rzeką
Wisłok. Czarny potok dzieli ją na części zwane Mała i Wielka Strona. Większość obszaru wsi
przypada na Kotlinę Krośnieńską. Wieś leży na granicy Pogórza Dynowskiego od północy i Dołów
Jasielsko-sanockich od południa. Od zachodu graniczy z Ustrobną, od południa z Turaszówką,
Białobrzegami – dzielnicami krosna, Spornem, Korczyną, od północy z Węglówką, a od wschodu
z Czarnorzekami.
Gleby we wsi są dobre, urodzajne. Nadają się pod zasiew zbóż, lnu, konopi, uprawę ziemniaków,
kapusty, warzyw. Gleby pyłowe występują zwartym pasmem w rejonie wsi Korczyna – Odrzykoń
i ciągną się ku zachodowi Frysztaka. Wieś jest w części zalesiona, pagórkowata, wzniesienia od 258
m n.p.m. Przez wieś przepływa kilka potoków: Ropa, Bierska, Czarny Potok, Głębokie, Jałownica,
Średnia i rzeka Wisłok uchodząca do Sanu.
5
Droga „przez wieś” przedziela miejscowość na tzw. Dół i Górę. Na terenie Odrzykonia można
wymienić liczne przysiółki: Bierska, Dół, Góra, Głębokie, Łęg, Łysa Góra, Mała, Wielka Strona,
Młynek, Piekło, Podbratkówka, Podlesie, Podzamcze, Rzeki Sporne, Zawodzie.
Na terenie miejscowości znajduje się wiele obiektów fizjograficznych: małe pola Prebenda, Stawiska,
Wądołek, Zapłocie, Błocina, Olszyny, las Spalone, Łączka, Góra Żydowska, Jasionka, Podzamcze,
skały Prządki, szutrowisko Szparaga, ruiny Zamek, łąki Pańskie, wąwóz Poręba. Nazwa Prebenda
poświadcza przynależność pól do uposażenia dawnej kaplicy zamkowej. Las Spalone zapewne
oznacza ślady po żarowej gospodarce rolnej. Nazwa „Piekło” powtarzała się u Słowian,
bliskoznaczna ze smołą. Przysiółek Młynek pochodzi od młynka na polu z gumnem we wsi. W 1776r.
wraz z polem przeszedł na własność Jana Zawiszy i potomków.
1.1.2. Historia Odrzykonia
Już 2500 lat temu istniało w Odrzykoniu osadnictwo. Najstarsze ślady człowieka w okolicy
Odrzykonia pochodzą z epoki neolitu. Odkryte znaleziska głownie reprezentują epokę brązu i kultury
łużyckiej. Datują się na 1000 r. p.n.e. Podczas badań archeologicznych odkryto w Odrzykoniu
stanowiska z okresu wczesnego i późnego średniowiecza. Zapewne kolebką wsi stało się
Podzamcze. O pół wieku wcześniej niż wieś Odrzykoń powstał zamek Kamieniec. W 1392r. wieś
zwała się Kamieniec. Wzmianka o wsi występuje w dokumencie Króla Władysława Jagiełły
w r. 1392. W akcie biskupa przemyskiego Macieja w sprawie dziesięciny dla kaplicy zamkowej
w r. 1402 figurowała nazwa wsi Ehremberg alias Odrzykoń. Podobnie wystąpiła w dokumencie
wydanym w Krośnie 12 marca 1410r. W roku 1446 powróciła nazwa Odrzykoń. Pojawił się
szlachetny Piotr sołtys Odrzykonia. W XV w. Odrzykoń był znany za sprawą Jana z Odrzykonia
cenionego przepisywacza rękopisów.
Pierwotnie osada zwała się „Sławigóra”. Ongiś miało istnieć pogańskie grodzisko na szczycie
zamkowej góry ze świątynią kultu Słowian „Sławihora”. Zrujnowaną najazdami tatarów osadę
zaczęto w XIII w. zasiedlać kolonistami niemieckimi znad Odry. Snuje się przypuszczenie,
że połączenie znaku herbowego z miejscem pochodzenia kolonistów dało początek nazwie „Odry –
koń” z czasem ukształtowanej jako Odrzykoń. Inne spotykane hipotezy powstania nazwy Odrzykoń
to pochodzenie od słów: „odrzeć konia, łupić skóry ubitych koni, gdyż nie wyklucza się, że ówcześni
osiedleni u podnóża zamku trudnili się oprawieniem skór końskich lub od słów „koniec żytnich pól”,
a także z niemieckiego – Ehremberg tłumaczy się jako „puste skały”.
Na terenie wsi Odrzykoń rozwijało się rzemiosło. Cztery i pół wieku temu znajdowała się tam
papiernia zlokalizowana w przysiółku Łęg. Młyn papierniczy uruchomiony został 1547r.,
przetrwał najprawdopodobniej do 1840r. Na terenie miejscowości działał także blich, tj. bielarnia
płótna, przędzy i nici. W 1699r. Jan Firlej oddał ją w arendę mieszczaninowi ze Strzyżowa.
Od XV w. wydobywano kamień odrzykoński, przeznaczony w głównej mierze na cele budowlane:
domy, kościoły, nagrobki, mosty.
Przed laty w Odrzykoniu kwitło tkactwo oraz wyplatano z wikliny półkoszki. Kilku rzemieślników
trudniło się kołodziejstwem, kowalstwem, szewstwem. Niewielu posiadało pasieki i skromne sady.
Obecnie w pobliżu ruin zamku odrzykońskiego znajduje się rezerwat nieożywionej przyrody
„Prządki”, który powstał w 1957r. na powierzchni 13,62 ha. Na wiosnę 1996r. z inicjatywy Zespołu
Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie wraz z Nadleśnictwem Dukla wytyczona została
od zamku Kamieniec ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna o dł. 1,5 km z pięcioma przystankami,
biegnąca w obrębie Czarnorzecko-Strzyżowskiego Paarku Krajobrazowego.
1.1.3. Klimat
Tereny Gminy Wojaszówka, a tym samym i miejscowości Odrzykoń leżą w obszarze przejściowym,
gdzie stykają się wpływy klimatu górskiego i podgórskiego oraz klimatu zaciszy śródgórskich. Region
klimatyczny górski charakteryzuje się piętrowością klimatu, ze spadkiem temperatury średnio
0,5°C/100 m wysokości i przyrostem opadów ok. 60 mm/100 m wysokości. Roczne amplitudy
temperatury zmniejszają się wraz z wysokością Średnia roczna temperatura waha się od +6
6
do +7,5° C, średnia roczna temperatura powietrza w miesiącu styczniu wynosi od -4 do -4,5° C,
w lipcu +16 do +18°C. Natomiast średnioroczne sumy opadów wahają się od 700 - 1000 mm
(w Polsce 500-700 mm). Pokrywa śnieżna zalega średnio 80-90 dni. Stosunki wietrzne wykazują
duże zróżnicowanie.
W wielu rejonach, w dolinach i górskich kotlinach można zaobserwować znaczne odchylenia
klimatyczne spowodowane lokalnymi mikroklimatami.
7
2. Inwentaryzacja zasobów służąca odnowie miejscowości
Odrzykoń jest ośrodkiem administracyjno-usługowym dla mieszkańców - posiada
instytucje użyteczności publicznej i punkty handlowo-usługowe.
2.2.1. Demografia
Gmina Wojaszówka wg danych Urzędu Gminy – stan na dzień 01.01.2011r.r. jest zamieszkana
przez 9 225 mieszkańców. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowi około 21,9%,
produkcyjnym 61,3%, a poprodukcyjnym 16,8% ogółu mieszkańców. Wskaźniki obciążenia
demograficznego przedstawiają się następująco:
·
ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym - 63,2 osób,
·
ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym – 76,6 osób,
·
ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym – 27,4 osób.
Na dzień 01.01.2011r.r. miejscowość Odrzykoń liczyła 3 040 mieszkańców. Ludność Odrzykonia
stanowi ok. 33 % ogółu ludności Gminy, natomiast powierzchnia 24% powierzchni całej Gminy. Na
terenie Odrzykonia znajduje się 935 gospodarstw w tym 622 gospodarstwa rolne. Zarówno pod
względem powierzchni, jak i zaludnienia stanowi największe sołectwo Gminy.
Liczba stałych mieszkańców (stan na 01.01.2011r. r.) w poszczególnych sołectwach Gminy
Wojaszówka przedstawia się następująco (zabudowa rozproszona, domki jednorodzinne):
L.p.
Sołectwo
Liczba
mieszkańców
Powierzchnia
[ha]
Gęstość
zaludnienia
[os/km2]
Liczba
gospodarstw
1
Bajdy
658
385,23
170,81
197
2
Bratkówka
630
579,09
108,79
197
3
Łączki Jagiellońskie
316
392,27
80,56
117
4
Łęki Strzyżowskie
1104
1077,27
102,48
340
5
Odrzykoń
3040
2012,59
151,05
935
6
Pietrusza Wola
317
1240,83
25,55
86
7
Przybówka
800
622,94
128,42
227
8
Rzepnik
157
476,59
32,94
39
9
Ustrobna
1192
620,94
191,97
365
10
Wojaszówka
703
436,41
161,09
194
11
Wojkówka
308
485,42
63,45
105
9225
8329,58
110,75
2802
Razem Gmina Wojaszówka
Źródło: Urząd Gminy Wojaszówka, stan 01.01.2011r.
.
8
Liczba ludności na terenie Gm iny Wojaszów ka, 2011r.
3,3%
7,6%
7,1%
6,8%
3,4%
12,9%
12,0%
1,7%
8,7%
3,4%
33,0%
Bajdy
Bratków ka
Łączki Jagiellońskie
Łeki Strzyżow skie
Odrzykoń
Pietrusza Wola
Przybów ka
Rzepnik
Ustrobna
Wojaszów ka
Wojków ka
2.2.2. Bezrobocie
Bezrobocie to jeden z istotnych czynników kształtujących sytuację ekonomiczną gminy. Według
danych Powiatowego Urzędu Pracy w Krośnie stopa bezrobocia na terenie województwa
podkarpackiego w 2010r. (stan na 31.XII.) wynosiła 15,5% i była wyższa niż odpowiednio, stopa
bezrobocia dla kraju (11,9%). Z analizy danych Powiatowego Urzędu Pracy w Rzeszowie stopa
bezrobocia kształtowała się na przestrzeni lat 2007-styczeń 2011 następująco:
Stopa bezrobocia [%] na terenie Województwa Podkarpackiego i Polski w latach 2007 – styczeń
2011 r.:
Rok
Województwo
Podkarpackie
Powiat grodzki
Powiat ziemski
Polska
2007r.
14,4
7,4
15,3
11,4
2008r.
13,1
6,0
11,4
9,5
2009r.
15,5
7,2
12,9
11,9
2010r.
15,5
7,2
12,9
11,9
Kwiecień
2011r.
15,9
7,9
13,6
12,6
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Rzeszowie
9
Struktura bezrobocia na terenie Gminy Wojaszówka wg stanu na 31.01.2011r. przedstawiała
się następująco:
3
Wyszczególnienie
Ogółem
Liczba
bezrobotnych
Gmina Wojaszówka
Udział % w ogólnej
liczbie bezrobotnych
468
100,00
Struktura bezrobocia według wieku
18-24 lat
106
22,6
25-34 lat
149
31,8
35-44 lat
87
18,6
45-54 lat
93
19,9
50-59 lat
29
6,2
4
0,9
60 lat i więcej
Struktura bezrobocia według wykształcenia
Wyższe
52
11,1
132
28,2
35
7,5
Zasadnicze zawodowe
157
33,5
Gimnazjalne i poniżej
92
19,7
Policealne i średnie zawodowe
Ogólnokształcące
Struktura bezrobocia według czasu pozostawania bez pracy
Do 1 miesiąca
39
8,3
1-3 miesięcy
59
12,6
3-6 miesięcy
89
19,0
6-12 miesięcy
96
20,5
12-24 miesięcy
101
21,7
10
Powyżej 24 miesięcy
84
17,9
Struktura bezrobocia według stażu pracy
Do 1 roku
59
12,6
1-5 lat
103
22,0
5-10 lat
58
12,4
10-20 lat
72
15,4
20-30 lat
49
10,5
30 lat i więcej
16
3,4
111
23,7
Bez stażu
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Krośnie
Powyższe dane wskazują, że wśród bezrobotnych najliczniejszą grupę stanowią osoby
z wykształceniem zasadniczym zawodowym (33,5%) oraz policealnym i średnim zawodowym
(28,2%). Jeżeli chodzi o wiek bezrobotnych, największą grupę stanowią ludzie w wieku 25-34 lat
(31,8%) oraz ludzie młodzi 18-24 lat – absolwenci szkół, którzy nie zdążyli jeszcze zdobyć
doświadczenia lub stażu – 22,6% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Niepokojącym zjawiskiem
jest fakt iż najwięcej, bo aż 21,7% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych stanowią osoby
pozostające bez pracy od 12 – 24 miesięcy. Rozpatrując bezrobocie pod kątem doświadczenia
zawodowego, najliczniejszą grupę stanowią osoby bez stażu 23,7%.
Wiek i wykształcenie są bardzo ważnymi czynnikami determinującymi sytuację, nie tylko ludzi
bezrobotnych, na rynku pracy. Im wykształcenie wyższe, tym większe możliwości znalezienia
ciekawej i satysfakcjonującej pracy. Pracodawcy chętniej zatrudniają osoby z doświadczeniem
zawodowym, które w większym stopniu charakteryzuje ludzi w wieku średnim. Osobom młodym
o niskim poziomie wykształcenia, bez doświadczenia najtrudniej jest konkurować na rynku pracy.
Najtrudniej znaleźć pracę ludziom młodym, bez doświadczenia o niskim poziomie wykształcenia.
2.2.3. Rolnictwo i Gospodarka
Podstawowym zajęciem mieszkańców wsi Odrzykoń, jak i całej Gminy Wojaszówka jest rolnictwo.
Powierzchnia wsi Odrzykoń liczy 2015 ha, z czego ok. 1400 ha stanowią użytki rolne, 397 ha lasy,
a ok. 170 ha stanowią tereny budowlane. Grunty orne stanowią 78% użytków rolniczych wsi i ok.
48% jej powierzchni. Gleba we wsi Odrzykoń jest urodzajna. Nadaje się pod zasiew zbóż, lnu,
konopi, uprawę ziemniaków, kapusty i warzyw. Gleby pyłowe występują zwartym pasem w rejonie
wsi Korczyna – Odrzykoń i ciągną się ku zachodowi do Frysztaka.
W miejscowości Odrzykoń występuje dwuzawodowość właścicieli gospodarstw rolnych, co maskuje
znaczenie tej branży w strukturze zatrudnienia mieszkańców. Dominują gospodarstwa rolne do 1 ha.
Na terenie wsi występują 622 gospodarstwa rolne, co stanowi 80% ogółu wszystkich gospodarstw
wsi i około 31,4% ogółu gospodarstw rolnych funkcjonujących w Gminie.
Wśród zwierząt gospodarskich dominuje hodowla bydła mlecznego i mięsnego oraz trzody chlewnej.
Drób ma znaczenie głównie w chowie przyzagrodowym.
Wieś Odrzykoń nie posiada znaczącego przemysłu wytwórczego czy też przetwórczego. Na terenie
wsi znajduje się punkt skupu owoców (gł. miękkich - truskawki, maliny, porzeczki, agrest).
Działalność gospodarcza koncentruje się głównie na handlu i różnorakich usługach (mechanika,
usługi instalacji sanitarnych ślusarstwo, betoniarstwo, fryzjerstwo, usługi leśne, itp.), ponadto
obejmuje zakłady remontowo-budowlane, produkcyjno-handlowe.
11
Na terenie wsi Odrzykoń wg wypisu z Rejestru Ewidencji Działalności Gospodarczej na koniec
2010r. zarejestrowanych było 145 podmiotów gospodarczych, co stanowi 30,9% ogółu podmiotów
zarejestrowanych na terenie Gminy. Rodzaje branż działalności gospodarczej w miejscowości
Odrzykoń na tle Gminy Wojaszówka w 2010r. przedstawia poniższa tabela:
Liczba zarejestrowanych podmiotów
Branża
Gmina Wojaszówka
Zakłady remontowo-budowlane
Miejscowość Odrzykoń
74
29
5
2
Sklepy
33
10
Handel obwoźny
55
23
Mechanika pojazdów
19
3
Bary
Usługi szklarskie
1
Usługi wodno-melioracyjne
5
1
Usługi leśne
20
3
Usługi instalacji sanitarnych
11
7
Stacje paliw
Usługi fryzjerskie
2
11
3
Usługi żniwne
9
5
Usługi kosztorysowe
6
2
20
6
Zakłady produkcyjno-handlowe
Wytwarzanie ceramiki budowlanej
1
Apteki
2
1
Ślusarstwo
8
1
Betoniarstwo
8
2
Usługi malarskie
2
Cukiernictwo
2
1
Inne
175
46
Razem
469
145
Źródło: Zestawienie na podstawie Ewidencji Działalności Gospodarczej, Urząd Gminy Wojaszówka
12
Podm ioty gospodarcze na terenie m iejscow ości Odrzykoń, 2011r.
20,0%
31,7%
1,4%
6,9%
0,7%
1,4%
0,7%
0,7%
4,1%
1,4%
3,4%
2,1%
4,8%
Zakłady remontow o-budow lane
Sklepy
Mechanika pojazdów
Usługi leśne
Usługi fryzjerskie
Usługi kosztorysow e
Apteki
Betoniarstw o
Inne
2,1%
0,7%
2,1%
15,9%
Bary
Handel obw oźny
Usługi w odno-melioracyjne
Usługi instalacji sanitarnych
Usługi żniw ne
Zakłady produkcyjno-handlow e
Ślusarstw o
Cukiernictw o
Miejscowość Odrzykoń posiada wszelkie predyspozycje do rozwoju turystyki i agroturystyki.
Przesądza o tym bogactwo krajobrazu i środowiska naturalnego i bliskość zabytków. Rozwój ten
może spełniać rolę czynnika wzrostu i pełnić funkcję instrumentu wspomagającego restrukturyzację
i przemiany społeczno-gospodarcze. Turystyka wywołuje również zmiany wtórne struktury branżowej
poprzez pobudzenie rozwoju usług i handlu.
2.2.4. Infrastruktura na terenie miejscowości Odrzykoń
Komunikacja
Osią komunikacyjną Gminy Wojaszówka jest droga wojewódzka Nr 990 łącząca, poprzez drogi
Nr 988 i 9, Krosno ze stolicą województwa - Rzeszowem. Obecnie cały system drogowy na terenie
gminy wynosi ok. 105 km dróg. Drogi wojewódzkie reprezentowane są wyłącznie przez drogę
Nr 990, która na terenie gminy posiada ok. 8 km długości. Stosunkowo dobrze rozbudowany jest
system dróg powiatowych, które tylko na terenie gminy Wojaszówka tworzą sieć długości 49,9 km.
Długość dróg gminnych wynosi ok. 49,2 km. Wskaźnik gęstości dróg wynosi ogółem dla gminy 1,25
km/km2.
Długość dróg gminnych, wewnętrznych i dojazdowych na terenie wsi Odrzykoń wynosi 37,5 km,
natomiast dróg powiatowych 11,416 km. Inwentaryzację dróg gminnych publicznych na terenie
miejscowości przedstawia poniższa tabela:
Miejscowość
Nazwa drogi
Numer drogi
Długość drogi
[mb]
Szerokość drogi
[mb]
13
Odrzykoń
Ulica Leszczyny
1 15178 R
600
3,5
Ulica Bierska
1 15190 R
600
3,8
Obwodnica Piłsudskiego
1 15189 R
400
4,0
Od p. Czekaja w kierunku Łęg
(od Szklarskiego do Krzyża –
Mała Strona)
1 15193 R
650
3,0
Od Domu Kultury do
Turaszówki
1 15192 R
2 600
3,0
Ulica Wisłocza k. Deca
1 15191 R
800
2,5
Ulica Młynek
1 15185 R
1 400
3,5
Do przysiółka Rzeki
1 15186 R
1 600
3,0
Źródło: Urząd Gminy Wojaszówka
Stan dróg, w związku z rosnącym wskaźnikiem motoryzacji, przestaje odpowiadać obecnym
potrzebom komunikacyjnym mieszkańców. Najpilniejsze potrzeby w tym zakresie dotyczą m.in.
budowy i modernizacji dróg oraz podniesienia bezpieczeństwa ruchu kierowców i pieszych. Wiele
dróg wymaga jeszcze gruntownej modernizacji nawierzchni, a w niektórych przypadkach
wzmocnienia podbudowy. Drogi wewnętrzne w zdecydowanej większości stanowią drogi gruntowe,
pełniące funkcje dojazdową do pól i obszarów leśnych.
Zaopatrzenie w wodę
W Odrzykoniu (Głębokie) funkcjonuje wodociąg grawitacyjny oparty na ujęciu w postaci 3 studni
kopanych o wydajności około 10 m3/dobę ze zbiornikiem wyrównawczym o pojemności 30 m3 .
Długość sieci o średnicach 80 - 40 mm wynosi 2 500m. Zaopatruje on w wodę około 200 osób tj. 7%
mieszkańców wsi. Roczne zużycie wody wynosi tu około 3 700 m3 tj. około 50 l/m/d.
Dla zdecydowanej większości gospodarstw domowych źródłem zaopatrzenia w wodę są studnie
kopane, czasami indywidualne ujęcia źródeł stokowych obsługujące jedno lub kilka gospodarstw.
Kanalizacja sanitarna
Długość sieci kanalizacji sanitarnej na terenie wsi Odrzykoń wynosi 55,8 km, liczba przyłączy wynosi
512. Systemem zbiorczego odprowadzania ścieków objętych jest około 75% domostw. Ścieki
odprowadzane są do oczyszczalni ścieków w mieście Krosno.
Podmiotem zarządzającym infrastrukturą wodociągowo-kanalizacyjną oraz realizującym zadania
gminy z zakresu gospodarki wodno-ściekowej jest Gminny Zakład Komunalny.
Gospodarka odpadami
Obecnie odpady gromadzone są przez mieszkańców w workach i wywożone raz w miesiącu
na miejskie wysypisko śmieci w Krośnie. Przeciętna ilość rocznie wytwarzanych śmieci na jednego
mieszkańca wynosi około 0,3 m³. Wywóz śmieci odbywa się na mocy podpisanych umów z firmami,
które wywożą je na wysypisko poza terenem gminy.
Sieć gazowa
Wieś Odrzykoń posiada sieć gazową i zaopatrywana jest w gaz. Gaz dostarczany jest gazociągiem
średnioprężnym. Do sieci podłączonych jest 95% mieszkańców wsi.
Przez teren Gminy przebiegają gazociągi wysokoprężne.
14
Sieć elektryczna
Wieś Odrzykoń jest zelektryfikowana. Dostawy energii elektrycznej do Gminy odbywają się liniami
elektroenergetycznymi średniego napięcia 15 kV. Sieć elektroenergetyczna Gminy jest dobrze
rozwinięta. Wymaga ona jednak we fragmentach - w celu poprawy jakości i niezawodności zasilania
- rozbudowy i modernizacji. Przez teren gminy przebiegają trzy linie elektroenergetyczne wysokiego
napięcia 110 kV. Są to linie relacji: Krosno-Strzyżów, Krosno-Hankówka i Rafineria Jedlicze-Krosno.
Sieć telekomunikacyjna
Mieszkańcy wsi Odrzykoń objęci są siecią telekomunikacyjną. W miejscowości Odrzykoń znajduje
się centrala telefoniczna (pojemność 100). Ilość mieszkańców przypadająca na jeden telefon
przewodowy w miejscowości Odrzykoń wynosi 14. Dla chętnych istnieje także możliwość
przyłączenia do sieci telefonicznej w systemie radiowego dostępu abonenckiego. Wieś jest także
objęta działaniem telefonii komórkowej.
Sieć ciepłownicza
Generalnie ogrzewanie obiektów oparte jest na bazie rozwiązań indywidualnych. Są nimi piece
lub wewnętrzne instalacje centralnego ogrzewania. Najczęściej stosowanym paliwem jest węgiel,
drewno, gaz. Na terenie wsi nie pozyskuje się energii ze źródeł odnawialnych.
2.2.5. Atrakcyjność turystyczna miejscowości Odrzykoń
Zabytki
Odrzykoń posiada wielowiekową historię i tradycję. Na jego terenie zachowało się wiele zabytków
architektury i pamiątek historycznych, miejsc ciekawych przyrodniczo.
Wśród odrzykońskich zabytków architektury, wpisanych do Rejestru Zabytków Województwa
Podkarpackiego należy wymienić:
·
Zamek Kamieniec, mur., 1375-1399r., Nr rejestru A-263/68,
·
Kościół parafialny, mur., 1887r., Nr rejestru A-174/89.
Zamek "Kamieniec", zwany również odrzykońskim, położony jest na granicy dwóch gmin Korczyny i Wojaszówki. Został zbudowany za panowania Kazimierza Wielkiego, na miejscu
wcześniejszego gródka drewnianego, dla ochrony traktu handlowego łączącego już w połowie XIV
w. Węgry z Polską. Pierwsza wzmianka o zamku w Odrzykoniu pochodzi z 1348 r. kiedy był
on jeszcze własnością królewską. W 1402 r. Władysław Jagiełło w nagrodę za męstwo w wojnie
z Krzyżakami nadał zamek Klemensowi z Moskarzewa, który dał początek rodowi Kamienieckich.
W tym czasie gotycki zamek obejmował najwyższą część wzgórza - obecnie zamek górny. Zamek
dolny powstał po rozbudowie w połowie XV w., a ostateczny renesansowy charakter nadano mu
w połowie XVI w. kiedy drogą kupna przeszedł na własność kasztelana bieckiego Seweryna Bonera
- głównego bankiera Zygmunta I. Pozostałą część - zamek wyższy - Kamienieccy w 1601 r. sprzedali
Skotnickim. Po Bonerach zamek niższy odziedziczyli Firlejowie. Od 1630 do 1730 roku jedynymi
właścicielami zamku zostają Firlejowie, a po nich drogą spadku kolejno: Mniszchowie, Bogatkowie,
Jabłonowscy, Fredrowie i Szeptyccy. Po najeździe księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego
w końcu XVII w. zamek popada stopniowo w ruinę, a od połowy XVIII w. nie jest już zamieszkany.
W 1796 roku nad okolicami Krosna przeszła wielka wichura, która zerwała dach zamku i od tego
momentu nastąpił szybki proces rozpadu. Kamieni z budowli zaczęto używać do budowy kościoła
w Korczynie. W czasach świetności przebywali na zamku: król Polski Władysław Jagiełło (l399 r.),
hetman wielki koronny Mikołaj Kamieniecki (1515 r.), król Węgier Jan Zapolya (1527 r.), Aleksander
15
Fredro (l828 r.) Dziś remontowane i zabezpieczone jako stała ruina ściąga tysiące turystów.
W zrekonstruowanej części znajduje się mini-muzeum, urządzone przez Andrzeja Kołdera.
Kościół Parafialny p.w. Św. Katarzyny w Odrzykoniu - murowany, wybudowany w 1887 roku,
w stylu neogotyckim. W kościele znajduje się drewniane, późnobarokowe antependium
z płaskorzeźbą Ostatniej Wieczerzy, wykonane ok. 1700r. Ponadto podziwiać można kamienną
gotycką chrzcielnicę z końca XV wieku, ozdobioną ostrołukowymi arkadami z lilii, kamienną
kropielnicę w kształcie kielicha, a także późnobarokowy feretron w pięknej ramie z dekoracją
snycerską, w środku obraz Matki Boskiej Różańcowej z Dzieciątkiem Jezus. Kościelny dzwon,
wykonany przez ludwisarza Macieja z Krosna, datowany jest na 1507 rok, sygnaturka natomiast nosi
datę 1536 rok.
Oprócz tego w wykazie obiektów zabytkowych architektury Gminy Wojaszówka figurują następujące
zabytki mieszczące się w Odrzykoniu:
·
Dom Nr 201, drew., 1920r., uż. Lesław Wasłowicz,
·
Dom Nr 196, drew., 1875-1899, uż. Władysława Jastrzębska,
·
Pomnik T. Kościuszki, na Zamku Kamienieckim, kam., 1894r.,
W setną rocznicę insurekcji (1894r.) mieszkańcy Odrzykonia ufundowali i wystawili w ruinach zamku
kamienny pomnik Tadeusza Kościuszki. Przedstawia on popiersie o wysokości 120 cm. Kościuszko
w chłopskiej sukmanie i krakusce z pawim piórem, twarzą zwrócony ku rozległym krajobrazom.
·
Kapliczka przy Nr 714, mur., 1900-1925r., uż. Józef Pelczar,
·
Piwnica przy Nr 201, mur., 1900-1925, uż. Lesław Wasłowicz,
·
Stajnie przy Nr 201, drew., 1900-1925, uż. Lesław Wasłowicz,
·
Dom Nr 210, drew., 1920r., uż. Janina Pudło Nr 640,
·
Szopa przy Nr 210, drew., 1922r., uż. Janina Pudło Nr 640,
·
Dom Nr 276, drew., 1900-1925r., uż. Tadeusz Wójcik,
·
Dom Nr 156, drew., 1900-1925, uż. Marianna Foryś,
·
Kapliczna przy Nr 477, mur., 1775-1825r., uż. Stanisław Półchłopek,
·
Dom Nr 191, drew., 1875-1899, uż. Józef Prajzner,
Na terenie Odrzykoń znajdują się także 3 stanowiska archeologiczne:
Nr stanowiska
AZP Nr
Rodzaj stanowiska
Chronologia
Nr Rejestru
40
109-74/36
osada
Neolit, epoka brązu
A-a 87/93
11
109-73/74
osada
Późny okres
rzymski
A-a 86/93
45
109-74/41
Punkt osadniczy
Neolit (KPL, KCSZ)
A-a 88/92
Źródło: Wykaz zabytków nieruchomych Gminy Wojaszówka wpisanych do Rejestru Zabytków Województwa Podkarpackiego
16
Muzeum Wsi w Odrzykoniu
Z inicjatywy władz samorządowych gminy Wojaszówka i miejscowej OSP, bazując głównie
na zbiórce eksponatów etnograficznych zgromadzonych przez Stowarzyszenie Odrzykoniaków,
powstało w Odrzykoniu pierwsze na Podkarpaciu Muzeum Wsi. Otwarte zostało 16 sierpnia 1998
roku, w ramach obchodów 650-lecia Odrzykonia i zamku odrzykońskiego.
W muzeum zgromadzono liczne eksponaty związane z historią Odrzykonia i "Kamieńca", zbiory
etnograficzne, wyroby rzemiosła ludowego, dawny sprzęt strażacki, dokumenty, zdjęcia, pamiątki,
stroje ludowe, stare narzędzia, instrumenty muzyczne, akcesoria strażackie, fotografie
dokumentujące przeobrażenia gospodarcze i społeczne, mundury i odznaczenia żołnierzy,
uczestników ruchu oporu, przedmioty codziennego użytku. Wszystkie te eksponaty przybliżają
mieszkańcom ich "małą Ojczyznę", ukazują korzenie, z których wyrośli.
Walory przyrodniczo krajobrazowe
W pobliżu ruin zamku odrzykońskiego znajduje się rezerwat nieożywionej przyrody „Prządki”.
Powstał w 1957r. na powierzchni 13,62 ha. Tworzy grupę skałek na grzebieniu wzniesienia 526 m
n.p.m., na północny wschód od Krosna w paśmie Pogórza Dynowskiego. Przybrały oryginalne formy
wskutek zwietrzenia piaskowców fliszowych – erozji geologicznej piaskowca eoceńskiego. Kształtem
przypominają postaci kobiece. Według legendy są to zaklęte prządki, które pracowały w dzień
świąteczny. Wysokość skał wynosi 13, 7, 6, 2,5 m. Noszą nazwy: Prządka Matka, Prządka Babka,
Herszt, Madej – imię sławnego zbója.
Na wiosnę 1996r. z inicjatywy Zespołu Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie
wraz z Nadleśnictwem Dukla wytyczona została od zamku Kamieniec ścieżka przyrodniczodydaktyczna. Położona jest w odległości 10km od Krosna, w sąsiedztwie ruin Zamku-Kamieniec
w Odrzykoniu. Długość ścieżki wynosi 1,5 km, z 5 przystankami, biegnąc w obrębie CzarnorzeckoStrzyżowskiego Parku Krajobrazowego. Trasa stanowi pętlę, której początek i koniec znajdują się
w tym samym miejscu i wiedzie przez las i łąki, osobliwe zbiorowiska bogatej fauny, flory leśnej
i ciekawej rzeźby terenu z wychodniami skalnymi o przeróżnych kształtach („krowia Turnia”,
„Smocza Jama”). Celem utworzenia ścieżki jest ukazanie bogactwa flory i fauny. Wzdłuż trasy
ścieżki można prześledzić zmiany gatunkowe drzewostanów, zaobserwować pozytywne zjawiska
naturalnego odnawiania się lasu (jodła), występowanie kęp modrzewia, sosny wejmutki
oraz pojedynczych egzemplarzy daglezji. W okresie wiosennym najpełniej uwidaczniają się walory
ścieżki: bujnie rozwija się roślinność dna lasu z wieloma gatunkami roślin chronionych i rzadkich,
a las rozbrzmiewa głosami ptaków.
Należy także wspomnieć o Parkach Krajobrazowych, które obejmują częściowo także Gminę
Wojaszówka:
Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy leży na pograniczu trzech byłych województw:
krośnieńskiego, rzeszowskiego i tarnowskiego, zajmując 25 784 ha. Utworzony został
rozporządzeniem Wojewody Krośnieńskiego z dnia 7 kwietnia 1993 r. oraz Wojewody
Rzeszowskiego z dnia 16 marca 1993 r. i rozporządzeniem Wojewody Tarnowskiego z dnia 23 lipca
1993 r. Zarząd nad całością tego obszaru od czerwca 1995 r. sprawuje decyzją Ministra Ochrony
Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych
w Krośnie, który swoim nadzorem obejmuje również pozostałe 4 parki krajobrazowe na terenie
województwa krośnieńskiego.
Strefę ochronną parku stanowi Czarnorzecki Obszar Chronionego Krajobrazu. Park ma charakter
rolniczo-leśny. Grunty leśne i rolne stanowią ogółem 94,2% powierzchni, przy czym lasy zajmują
48,2%. Park obejmuje najcenniejsze pod względem przyrodniczym, krajobrazowym i kulturowym
pasma Pogórzy: Strzyżowskiego i Dynowskiego - rozdzielonych przełomową doliną Wisłoka.
2.2.6. Strefa społeczna na terenie Miejscowości Odrzykoń
17
Biblioteka
Na terenie wsi Odrzykoń znajduje się siedziba Gminnej Biblioteki Publicznej w Wojaszówce.
Biblioteka posiada trzy filie: w Bratkówce, Łękach Strzyżowskich i Wojaszówce. Zbiory Biblioteki
stanowi 38 867 woluminów, zarejestrowanych jest 1047 czytelników. Liczba wypożyczeń w ciągu
roku sięga 17 740 woluminów i 3 065 czasopism. Literatura i prasa udostępniane są także
na miejscu. Średniorocznie udzielanych jest w bibliotece ok. 1 600 informacji. Biblioteka poszerza
corocznie zbiory biblioteczne wykorzystując własne środki budżetowe i dotacje ministerialne.
Przy Bibliotece w Odrzykoniu działa także czytelnia internetowa „Ikonka”.
Placówki kulturotwórcze i działalność kulturalna
Na terenie wsi działa Dom Kultury, Świetlica Młodzieżowa, które organizują czas pozaszkolny
dzieciom i młodzieży.
Wśród zespołów i grup działających na terenie wsi należy wymienić:
Orkiestra Dęta w Odrzykoniu
Orkiestra Dęta w Odrzykoniu rozpoczęła swoją działalność w 1904r., początkowo jako 6-cio
osobowa kapela ludowa. Pierwsza nazwa orkiestry, liczącej już 13 muzykantów, brzmiała
"Towarzystwo Muzyczne im. św. Cecylii”. Do pierwszej wojny światowej Towarzystwo liczyło 22
osoby. W roku 1934 dokonano zmiany nazwy na Towarzystwo Muzyczne "Harmonia" w Odrzykoniu.
Od dnia 13 czerwca 1968r. orkiestra weszła w skład miejscowej OSP, liczy 45 członków,
a większość stanu osobowego stanowi młodzież. Od 1968 roku systematycznie co dwa lata
prowadzony jest nabór i szkolenie młodzieży na członków orkiestry. Orkiestra Dęta w Odrzykoniu
czynnie uczestniczy w uroczystościach kościelnych i państwowych na terenie własnej miejscowości,
gminy, powiatu i województwa. Corocznie bierze udział w przeglądach orkiestr dętych i kapel
ludowych, zajmując czołowe lokaty.
Orkiestra Dęta posiada następujące odznaki i nagrody:
·
Polski Związek Chórów i Orkiestr uchwałą z dnia 26 luty 1982 r. prot. 117 za działalność
społeczną, organizacyjną i artystyczną w amatorskim ruchu muzycznym nadał - "Odznakę
Honorową stopnia 4 złotą z Laurem".
·
"Dyplom Honorowy" Ministra Kultury i Sztuki za osiągnięcia w upowszechnianiu kultury Warszawa 1982 r.
·
Złoty medal; za 85 lat krzewienia kultury od Zarządu Związku OSP - Krosno (2 lipca 1989 r.).
·
"Odznaka Honorowa za zasługi dla województwa krośnieńskiego" - od Prez. Wojewódzkiej Rady
Narodowej w Krośnie - 4 maja 1989 r.
Zespół Śpiewaczy „Odrzykonianki”
Grupa liczy 9 osób, a repertuar czerpie z miejscowej tradycji. Panie z zespołu otrzymały m.in. drugą
nagrodę w Przeglądzie Pastorałek i Kolęd na szczeblu wojewódzkim w 1998r.
Koło Gospodyń Wiejskich w Odrzykoniu
Wyłoniło się w 1911r. z organizacji kobiecej Stowarzyszenia Matek Chrześcijańskich, które w 1909r.
założyła Amelia Starowieyska. KGW zmierzało do podnoszenia kultury w rodzinie i środowisku,
racjonalnego i nowoczesnego prowadzenia domu i gospodarki. Okupacja niemiecka przerwała
działalność Koła, jednak zaraz po wojnie wznowiło ono swoją działalność. Obecnie Koło bierze
udział w dożynkach i uroczystościach gminnych, angażuje się w życie kulturalne Gminy. Członkinie
Koła kultywują na odświętne okazje strój regionalny.
18
Stowarzyszenie Odrzykoniaków
Stowarzyszenie Odrzykoniaków jest organizacją kulturalną, której celem jest kultywowanie historii,
tradycji i kultury miejscowości Odrzykoń. Misją Stowarzyszenia oprócz ochrony dziedzictwa
kulturowego jest także aktywne uczestnictwo na rzecz ochrony dziedzictwa przyrodniczego.
Dla realizacji celów organizuje spotkania, prowadzi działalność wydawniczą i promocyjną tej małej
ojczyzny. Stowarzyszenie Odrzykoniaków jedną z najstarszych organizacji kulturalnych w regionie.
Geneza Stowarzyszenia sięga 1910 roku, kiedy to odbył się I Zjazd Inteligencji Odrzykońskiej.
Symbolem Stowarzyszenia Odrzykoniaków stały się „Zeszyty Odrzykońskie”, które ukazują się
regularnie od 1996r. Prezentowane jest w nich bogactwo materiału dotyczące wielowiekowej historii
Odrzykonia. Do osiągnięć Stowarzyszenia należy miedzy innymi powstanie pomnika poświęconego
ofiarom II wojny światowej, który odsłonięto w 1989 r., odnowienie obelisku i wymiana popiersia
T. Kościuszki w Zamku Odrzykońskim, które zostały zniszczone w czasie II wojny światowej.
Z inicjatywy Stowarzyszenia powstała najpierw Izba Tradycji i Pamiątek, a obecnie Muzeum Wsi
Odrzykoń, w którym zgromadzono pamiątki związane z przeszłością Odrzykonia. Stowarzyszenie
gromadzi także wideotekę z nagranymi najważniejszymi wydarzeniami kulturalnymi i obchodami
patriotycznymi na terenie Odrzykonia. Członkowie Stowarzyszenia aktywnie włączają się do życia
społecznego, kulturalnego i gospodarczego wsi. Stowarzyszenie jest współorganizatorem imprez
kulturalnych i obchodów rocznic narodowych. Realizuje regionalistyczny program Małych Ojczyzn.
Oświata
Na terenie wsi mieści się szkoła podstawowa i gimnazjum. Działa także filia gminnego Przedszkola
Samorządowego.
Sport
Na terenie wsi Odrzykoń działa Gminny Klub Sportowy „Zamczysko”, prowadzący sekcję piłki
nożnej. KS założony został w 1945r., a jego założycielami byli bracia Stanisław i Józef Grabowiec,
Stanisław Słomiana, Stanisław Krygowski - wówczas wiodącą sekcją w klubie było narciarstwo.
W latach 60-tych, aż do 1970r., istniały również w klubie sekcje piłki siatkowej i tenisa stołowego.
Na koniec 1970r. datowany jest schyłek zorganizowanej pracy w klubie, a działalność sekcji zostaje
zawieszona. W 1971r. zorganizowana działalność została reaktywowana, rejestrując sekcję
sportową - piłka nożna. Jednocześnie tworzą się szybko zalążki drużyny i rozpoczynają intensywne
prace przy budowie stadionu sportowego. Należy podkreślić, że również w tym czasie oprócz
wyrównywania terenu pod boisko piłkarskie, ówczesny zarząd uzyskał zgodę na budowę zaplecza
sportowego.
Jeśli chodzi o infrastrukturę sportową na terenie wsi znajduje się boisko do piłki nożnej.
Służba zdrowia
Na terenie wsi Odrzykoń opiekę zdrowotną nad mieszkańcami sprawuje Wiejski Ośrodek Zdrowia
w Odrzykoniu. Znajduje się tam poradnia ogólna, gdzie porad udziela lekarz medycyny rodzinnej.
Zakład ma podpisane umowy z Podkarpackim Oddziałem Wojewódzkim Narodowego Funduszu
Zdrowia z siedzibą w Rzeszowie na świadczenie usług z zakresu: Podstawowej Opieki Zdrowotnej:
świadczeń lekarza, świadczeń pielęgniarki, świadczeń położnej, świadczeń pielęgniarki szkolnej.
Między godziną 18.00 a 8.00 następnego dnia, oraz w dni wolne od pracy niedziele i święta,
ambulatoryjną i wyjazdową opiekę nad pacjentami zapisanymi do lekarzy zatrudnionych w SPG ZOZ
w Wojaszówce sprawuje Samodzielne Publiczne Pogotowie Ratunkowe w Krośnie. Na terenie wsi
zlokalizowana jest także apteka. Gmina Wojaszówka leży w obszarze, w którym liczba mieszkańców
przypadająca na jeden ośrodek zdrowia jest niższa od 4 tys. (dla wsi) oraz w obszarze,
w którym liczba mieszkańców przypadająca na jedną aptekę jest wyższa od 4 tys. (dla wsi).
19
Opieka społeczna
Na terenie Gminy Wojaszówka opiekę w zakresie pomocy społecznej świadczy Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej w Wojaszówce. Obejmuje on pomocą socjalną najbardziej potrzebujące osoby
w Gminie. Świadczy pomoc w zakresie zadań zleconych i własnych.
Pracownikiem socjalnym odpowiedzialnym za załatwianie spraw opiekuńczych we wsi Odrzykoń jest
p. Grażyna Tyburska.
Bezpieczeństwo publiczne
Na terenie miejscowości Bratkówka znajduje się Posterunek Policji, który obsługuje 11 sołectw
gminy Wojaszówka.
Na terenie wsi Odrzykoń działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, mająca swą siedzibę
w Domu Strażaka przy ulicy Jagiełły 1 w Odrzykoniu. Interweniuje w przypadku pożarów oraz np.
klęsk żywiołowych.
OSP w Odrzykoniu powstała w 1910r. Pierwszy wóz strażacki z pompą przydzielony został
do Odrzykonia ok. 1907r. - nie było jeszcze zorganizowanej straży. Inicjatorem powstania był m.in.
Ks. Józef Ernest Świątek - proboszcz parafii oraz mieszkańcy Odrzykonia. W 1968r. doszło
do połączenia Zarządów straży pożarnej i orkiestry dętej działającej pod nazwą "Towarzystwo
Muzyczne - Harmonia". Obecnie straż zrzesza 145 członków czynnych, Młodzieżowych Drużyn
Pożarniczych chłopców i dziewcząt. Od 1995r. decyzją Komendanta Głównego PSP jednostka
została włączona do KSRG. Straż dysponuje 4 boksami garażowymi, 3 samochodami marki: Dodge,
Star 244 2,5/16 i Ford 350 M z agregatem wysokociśnieniowym. Pięcioma motopompami /w tym
dwie pływające, dwie pompy sztamowe/ łodzią wiosłową i motorową, piłą do cięcia betonu i stali,
dwoma piłami do cięcia drewna oraz dużą ilością sprzętu niezbędnego do akcji ratowania mienia
i życia. Straż posiada Izbę Tradycji mieszczącą się w Muzeum Wsi, gdzie można przeglądnąć
również kronikę prowadzoną od 1982r.
2.2.7. Identyfikacja występujących problemów
Problemy dotykają zarówno gospodarczej, społecznej, jak i ekonomicznej sfery życia mieszkańców
wsi Odrzykoń.
Silne rozdrobnienie ziemi, wielkość i rozmaitość źródeł dochodu, wysoki udział dochodów ze źródeł
niezarobkowych, brak zakładów przetwórstwa owocowego wpływają na niską przedsiębiorczość.
Niewielka skala produkcji poszczególnych gospodarstw, rozproszenie, słabe powiązania
gospodarstw z rynkiem – skierowanie na samozaopatrzenie w żywność powodują niską wydajność
pracy w rolnictwie.
Duża skala ukrytego bezrobocia, bezrobocie agrarne, występowanie zjawiska długotrwałego
bezrobocia, problem bezrobocia wśród kobiet.
Występują braki infrastruktury – w szczególności stan dróg wiejskich, dojazdowych do pól
i gospodarstw, problemy z zaopatrzeniem w wodę, kanalizacją sanitarną. Istnieje pilna potrzebna
rozbudowy wodociągu i kanalizacji, ponieważ niektóre przysiółki we wsi nie są jeszcze objęte
niezbędną infrastrukturą techniczną.
Obecny stan zagospodarowania centrum wsi Odrzykoń, a zwłaszcza układ komunikacyjny budzi
wiele zastrzeżeń. Brak jest chodników dla pieszych, parkingów. Jako, że Odrzykoń stanowi centrum
administracyjno-usługowe Gminy znajduje się w nim wiele placówek publicznych, administracyjnych,
handlowych, edukacyjnych, dlatego często
w centrum miejscowości panuje spory ruch.
Infrastruktura drogowa w Odrzykoniu wymaga remontu, modernizacji lub rozbudowy w celu
zwiększenia bezpieczeństwa pieszych i kierowców oraz poprawy estetycznego wyglądu
miejscowości.
Również teren wokół zabytkowego zamku, kościoła i cmentarza, – wymaga kompleksowego
zagospodarowania, oznakowania, poprawy wyrazu estetycznego. Środkami, dzięki którym można
20
uzyskać ten efekt będą tablice informacyjne, mapa Odrzykonia z naniesionymi miejscami
zabytkowymi i punktami użyteczności publicznej, rekreacji i wypoczynku, usługowymi, mała
architektura (ławeczki, klomby). Bardzo ważne jest bowiem zachowanie i ochrona dziedzictwa
kulturowego i krajobrazowego, ochrona zabytków, która ma na celu nie tylko ożywienie centrum
historycznego wsi, ale także ma wartość promocyjną miejscowości poprzez informowanie
przyjezdnych i turystów o jej walorach. Dobra kulturalne posiadają bezcenną wartość dla pogłębienia
tożsamości, dlatego powinny być pielęgnowane i zachowane dla przyszłych pokoleń. Jesteśmy
bowiem mocni tym, co pozostawiła w nas historia i tradycja.
Poza tym bardzo ważne jest:
·
ochrona i zachowanie unikatowych zasobów przyrody i krajobrazu kulturowego, zwiększenie
atrakcyjności turystycznej wsi
·
odnowa wsi i zachowanie jej tradycji podkreślającej tożsamości
·
zachowanie i pielęgnowanie dóbr kultury, które przyczyni się do pogłębienia tożsamości
i przynależności regionalnej, a także do wzrostu atrakcyjności turystycznej wsi.
2.2.8. Inwentaryzacja zasobów – układ tabelaryczny
Zasoby to wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi i otaczającego ją obszaru, które mogą
być wykorzystane
obecnie, lub
przyszłości w budowaniu
bądź realizacji publicznych
lub prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi.
W analizie zasobów brano pod uwagę następujące rodzaje zasobów:
·
środowisko przyrodnicze
·
środowisko kulturowe
·
dziedzictwo religijne i historyczne
·
obiekty i tereny
·
gospodarka, rolnictwo
·
sąsiedzi i przyjezdni
·
instytucje, ludzie, organizacje społeczne
Tabela. Analiza zasobów
Rodzaj zasobu
Brak
Jest o
znaczeniu
małym
Jest o
znaczeniu
średnim
Jest o
znaczeniu
dużym
Środowisko przyrodnicze
- walory krajobrazu
X
- walory klimatu (mikroklimat, wiatr, nasłonecznienie)
X
- walory szaty roślinnej (np. runo leśne)
X
- cenne przyrodnicze obszary lub obiekty
X
- świat zwierzęcy
X
21
· Osobliwości przyrodnicze
X
· Wody powierzchniowe (cieki, stawy, rzeki)
X
· Podłoże, warunki hydrologiczne
X
· Gleby, kopaliny
X
Środowisko kulturowe
- walory architektury wiejskiej i osobliwości kulturowe
X
- walory zagospodarowania przestrzennego
X
- zabytki
X
- zespoły artystyczne
X
Dziedzictwo religijne i historyczne
- miejsca, osoby i przedmioty kultu
X
- święta, odpusty, pielgrzymki
X
- tradycje, obrzędy, gwara
X
- legendy, podania i fakty historyczne
X
- ważne postacie historyczne
X
- specyficzne nazwy
X
Obiekty i tereny
-działki pod zabudowę mieszkaniową
X
- działki pod domy letniskowe
X
- działki pod zakłady usługowe i przemysł
- pustostany mieszkaniowe, magazynowe i po
przemysłowe
X
X
- tradycyjne obiekty gospodarki wsi (kuźnie, młyny)
X
- place i miejsca publicznych spotkań
X
- miejsca sportu i rekreacji
X
Gospodarka i rolnictwo
- specyficzne produkty (hodowle, uprawy polowe)
X
- znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe
X
- możliwe do wykorzystania odpady poprodukcyjne
X
Sąsiedzi i przyjezdni
- korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo (duże miasto,
arteria komunikacyjna, atrakcja turystyczna)
X
- przyjezdni stali i sezonowi
X
Instytucje
- placówki opieki społecznej
X
- szkoły
X
- Ośrodek Kultury
X
Ludzie, organizacje społeczne
- OSP
X
- Stowarzyszenia
X
Dane: Sołtys Miejscowości Odrzykoń
22
Tabela. Jacy jesteśmy?- Diagnoza aktualnej sytuacji sołectwa
Jaka jest nasza wieś?
Co ją wyróżnia?
Dobrze utrzymane walory krajobrazu, nieskażone środowisko;
miejsca widokowe; zabytki architektury (zamek odrzykoński);
mieszkańcy dobrze się znają; potencjał turystyczny i agroturystyczny.
Jakie pełni funkcje?
Przede wszystkim mieszkaniową. Wieś rolnicza i turystyczna
z nielicznymi punktami handlowymi, usługowymi, zakładami.
Co daje utrzymanie?
Przede wszystkim rolnictwo i zatrudnienie w zakładach
przemysłowych miasta Krosna, w Szkole w Odrzykoniu, w mniejszym
stopniu drobna przedsiębiorczość, usługi rekreacyjno-turystyczne
i agroturystyczne, zatrudnienie w budownictwie, betoniarni, źródłem
utrzymania dla osób starszych są renty i emerytury.
Kim są mieszkańcy?
Ludność rdzenna oraz napływowa.
Jak zorganizowani są
mieszkańcy?
OSP w Odrzykoniu, Gminny Klub Sportowy „Zamczysko”,
Stowarzyszenie Odrzykoniaków, Zespół Śpiewaczy „Odrzykonianki”,
Orkiestra Dęta w Odrzykoniu, Koło Gospodyń Wiejskich
w Odrzykoniu, grupy młodzieżowe działające przy Domu Kultury.
W jaki sposób rozwiązują
problemy?
Dyskusje, współpraca z UG, zebrania wiejskie, zebrania organizacji
społecznych, własna praca, pomoc sąsiedzka, pomoc społeczna.
Jak wygląda nasza wieś?
Czyste ulice, remontu wymaga centrum wsi oraz miejsca użytku
publicznego: Dom Kultury, Muzeum Wsi, brak infrastruktury:
wodociągi, kanalizacja, brak chodników, brak rozwoju agroturystyki,
brak
miejsc
rekreacyjno-wypoczynkowych,
zwłaszcza
dla najmłodszych.
Jakie obyczaje i tradycje są u nas
pielęgnowane i rozwijane?
Przeglądy, festiwale, w tym z udziałem grup spoza wsi i Gminy,
dożynki, święto pieczonego ziemniaka, rocznice i święta narodowe
oraz poświęcone osobom związanym z Odrzykoniem, próba budowy
marek produktów lokalnych.
Jak wyglądają mieszkania i
obejścia?
Obejścia z reguły zadbane.
Jaki jest stan otoczenia i
środowiska?
Wieś w większym stopniu objęta kanalizacją sanitarną; częściowo
objęta siecią wodociągową, dobra komunikacja, ale brak chodników
przy drogach, drogi wymagają remontu.
Jakie jest rolnictwo?
Dominują mniejsze gospodarstwa rolne produkujące głównie
na własne cele konsumpcyjne lub ewentualnie niewielka nadwyżka
trafia na rynek, zazwyczaj lokalny.
Jakie są powiązania
komunikacyjne?
PKS Krosno, własny transport, brak połączeń mikrobusowych.
Co proponujemy dzieciom i
młodzieży?
Młodzież może uczestniczyć w różnych grupach działających
w Gminnym Ośrodku Kultury; organizowanie spotkań, zabaw,
festynów z okazji Dnia Dziecka, imprez kulturalnych, udział
w sekcjach sportowych i zespołach folklorystycznych, świetlica
środowiskowa.
Tabela. Wizja stanu docelowego
Jaka ma być nasza wieś za 10 lat?
Co ma ją wyróżniać ?
Estetyka, kompletna infrastruktura techniczna, dobrze utrzymane
walory krajobrazu i nieskażone środowisko naturalne, dobrze
utrzymane i wyeksponowane obiekty zabytkowe, produkty regionalne,
23
miejscowa tradycja i kultura, dobrobyt i satysfakcja mieszkańców.
Jakie ma pełnić funkcje?
Mieszkaniowe, rolnicze,
agroturystyczne.
usługowe,
turystyczne,
rekreacyjne,
Co ma dać utrzymanie?
Rolnictwo, przetwórstwo, usługi, małe i średnie przedsiębiorstwa,
turystyka, agroturystyka, rzemiosło.
Kim mają być mieszkańcy?
Aktywni, zaradni i pracowici, posiadający wysokie poczucie
świadomości lokalnej i folkloru, zaangażowani, w pełni identyfikujący
się ze wsią.
W jaki sposób ma być
zorganizowana wieś i
mieszkańcy?
Stowarzyszenia, fundacje, grupy młodzieżowe.
W jaki sposób mają być
rozwiązywane problemy?
Dyskusje, postulaty, stworzenie możliwości i aktywizacja
do samodzielnego rozwiązywania problemów, wzajemna pomoc
sąsiedzka.
Jak ma wyglądać nasza wieś?
Schludnie, dużo zieleni, dobrze utrzymane centrum wsi i zabytki,
dobra dostępność komunikacyjna – drogi, parkingi z miejscami
rekreacyjnymi i sportowymi (boiska, place zabaw, miejsca
wypoczynku).
Jakie obyczaje i tradycje mają
być u nas pielęgnowane i
rozwijane?
Ludowe, folklor, sportowe, budowanie marek produktów lokalnych.
Jak mają wyglądać mieszkania i
obejścia?
Nowocześnie, wygodnie, estetycznie, zaopatrzone w niezbędną
infrastrukturę, przyciągające agroturystów.
Jaki ma być stan otoczenia i
środowiska?
Taki jak obecny bądź lepszy.
Jakie ma być rolnictwo?
Dochodowe, wyspecjalizowane, zmodernizowane, zmechanizowane.
Jakie mają być powiązania
komunikacyjne?
Więcej bezpośrednich połączeń PKS, rozwój prywatnej komunikacji
mikrobusowej.
Co zaproponujemy dzieciom i
młodzieży?
Plac zabaw dla najmłodszych; boisko sportowe; organizacje imprez
we współzawodnictwie sportowym, więcej wspólnych spotkań, kółka
zainteresowań, udział w zespołach ludowych i folklorystycznych,
przeglądach, festiwalach, nauka języków obcych i nowoczesnych
narzędzi technologicznych (komputer, Internet).
W Odrzykoniu zlokalizowane są następujące placówki, obiekty:
·
Oddział Przedszkola Samorządowego w Wojaszówce
·
Szkoła Podstawowa,
·
Gimnazjum,
·
Boisko do piłki nożnej,
·
Kościół, cmentarz,
·
Gminna Biblioteka Publiczna w Wojaszówce z siedzibą w Odrzykoniu,
·
Czytelnia Internetowa „Ikonka”,
·
Ośrodek Zdrowia w Odrzykoniu,
·
Dom Strażaka, siedziba Ochotniczej Straży Pożarnej w Odrzykoniu,
·
Poczta,
·
Apteka,
24
·
Dom Kultury, Świetlica Młodzieżowa,
·
Placówki handlowo-usługowe ,
·
2 bary,
·
8 sklepów,
Działają następujące zespoły, kluby, stowarzyszenia:
·
Gminny Klub Sportowy „Zamczysko”
·
Ochotnicza Straż Pożarna
·
Stowarzyszenie Odrzykoniaków ,
·
Zespół Śpiewaczy „Odrzykonianki”,
·
Orkiestra Dęta w Odrzykoniu,
·
Koło Gospodyń Wiejskich w Odrzykoniu,
Wieś Odrzykoń pełni w gminie rolę centrum administracyjno-usługowego, a także
kulturalnego. Ważne jest zatem zachowanie jej charakteru i klimatu, maksymalne przystosowanie
dla potrzeb lokalnej ludności, dbałość o estetykę otoczenia z uwzględnieniem komfortu
i bezpieczeństwa mieszkańców i rozwój turystycznych funkcji miejscowości.
Główne atrakcje turystyczne to:
·
Zabytki architektoniczne: Zamek Odrzykoński, kościół parafialny, pomnik T. Kościuszki, kapliczki
i in.,
·
Muzeum Wsi w Odrzykoniu,
·
Ścieżka przyrodnicza od zamku odrzykońskiego z rezerwatem przyrody nieożywionej „Prządki”
25
3. Ocena mocnych i słabych stron wsi Odrzykoń - Analiza SWOT
Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe
strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagrożenia w otoczeniu).
Analiza SWOT jest efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji oraz badania
szans i zagrożeń, jakie stoją przed organizacją. Analizę SWOT można z równym powodzeniem
zastosować do dowolnego przedsięwzięcia.
Jest ona oparta na schemacie klasyfikacji dzielącym wszystkie czynniki mające wpływ na bieżącą
i przyszłą pozycję organizacji na:
·
zewnętrzne w stosunku do organizacji i mające charakter uwarunkowań wewnętrznych,
·
wywierające negatywny wpływ na organizację i mające wpływ pozytywny.
Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstają cztery kategorie czynników:
zewnętrzne pozytywne - szanse. Szanse to zjawiska i tendencje w
które odpowiednio wykorzystane staną się impulsem rozwoju oraz osłabią zagrożenia,
otoczeniu,
zewnętrzne negatywne - zagrożenia. Zagrożenia to wszystkie czynniki zewnętrzne,
które są postrzegane jako bariery dla rozwoju, utrudnienia, dodatkowe koszty działania. Istnienie
zagrożeń ma destrukcyjny wpływ na rozwój organizacji lub powodzenie inwestycji. Jednocześnie
nie pozwala na pełne wykorzystanie szans i mocnych stron,
wewnętrzne pozytywne - mocne strony, czyli atuty organizacji. Mocne strony to walory
organizacji, które w pozytywny sposób wyróżniają ją pośród konkurencji. Mocne strony mogą być
wynikiem wielkości organizacji, polegać na dużym udziale w rynku, niskich kosztach jednostkowych,
dysponowania nowoczesną technologią, jakością produkcji itd.,
wewnętrzne negatywne - słabe strony organizacji. Słabe strony to konsekwencja ograniczeń
zasobów i niedostatecznych kwalifikacji. Mogą one dotyczyć całej organizacji, jak i jej części. Każda
organizacja posiada słabe strony. Jednak zbyt duża ich ilość może spowodować, że organizacja
nie utrzyma się na rynku konkurencyjnym, a inwestycja może przynieść starty, zamiast
spodziewanych zysków.
Sporządzenie listy czynników i określenie trendów w otoczeniu i wnętrzu organizacji pozwala
w kolejnym etapie ocenić ich siłę i wpływ na organizację i priorytetowe działania, które muszą zostać
podjęte. Informacje uzyskane w trakcie analizy SWOT będą podstawą podejmowania kolejnych,
strategicznych decyzji.
Na potrzeby niniejszego opracowania wybrano czynniki, które mają związek z rozpatrywanym
obszarem.
Słabe strony, czyli strategiczne problemy do rozwiązania
Zjawiska ograniczające możliwości rozwoju wsi Odrzykoń:
Lp.
Słabe strony
1
Układ komunikacyjny niedostosowany do obecnej ilości pojazdów mechanicznych, zły stan dróg, brak
chodników przy drogach, parkingów, brak oświetlenia ulicznego.
2
Brak zagospodarowania terenów dla potrzeb rekreacji i wypoczynku, słaba baza turystyczna i rekreacyjna.
3
Słabe wyposażenie budynków świadczących usługi turystyczne, brak pól namiotowych.
4
Słabo rozwinięta agroturystyka.
5
Niedogodne warunki do inwestowania i dla rozwoju przedsiębiorczości.
6
Wysoki poziom bezrobocia, wysoki wskaźnik obciążenia ludnością nieprodukcyjną.
7
Byt mieszkańców oparty na świadczeniach z budżetu państwa.
26
8
Silne rozdrobnienie ziemi, słabe powiązanie gospodarstw z rynkiem.
9
Brak przetwórstwa rolno-spożywczego.
10
Zła kondycja finansowa firm z sektora MŚP.
11
Słaba infrastruktura techniczna, brak wodociągów.
12
Zły stan techniczny placówek oświatowych.
13
Słabe dostosowanie sposobu kształcenia do potrzeb rynku pracy.
14
Słaba promocja kompleksowa wsi.
Zagrożenia
Zjawiska negatywne mogące stanowić zagrożenie dla rozwoju wsi Odrzykoń, których występowanie
jest uwarunkowane czynnikami leżącymi poza możliwościami bezpośredniego jej wpływu:
Lp.
Zagrożenia
1
Wysokie koszty prac remontowych.
2
Niedoinwestowanie terenów wiejskich, brak nakładów na rozbudowę i modernizację infrastruktury
technicznej i społecznej.
3
Wzrost bezrobocia, brak perspektyw zawodowych dla młodzieży. Odpływ wykształconej kadry i lokalnego
kapitału.
4
Wyjazdy mieszkańców w poszukiwaniu pracy (często za granicę).
5
Niestabilne prawo, nadmierny fiskalizm, biurokracja.
6
Zwiększenie kosztów zatrudnienia.
7
Zniechęcenie społeczeństwa do aktywności spowodowane złą polityką państwa.
8
Ubożenie społeczeństwa.
9
Zagrożenie młodzieży patologiami społecznymi, degradacja młodzieży spowodowana brakiem środków
finansowych na rozwój klubów sportowych, kółek zainteresowań.
10
Wyraźnie zarysowana różnica poziomu cywilizacyjnego i gospodarczego pomiędzy częściami Gminy.
11
Niska wydajność pracy w rolnictwie.
12
Bierność postaw i nieufność do zbiorowego działania na polu gospodarczym przejawiana przez większą
część mieszkańców wsi.
Mocne strony, czyli atuty
Zjawiska pozytywne z punktu widzenia możliwości kształtowania rozwoju wsi Odrzykoń,
na który bezpośredni wpływ mają one same - mieszkańcy, władze samorządowe:
Lp.
Mocne strony, czyli atuty
1
Atrakcyjne walory turystyczne i kulturowe: pagórkowaty teren, miejsca widokowe, duża ilość lasów,
bogactwo flory i fauny, folklor, zabytki.
2
Dobre warunki do rozwijania różnych form turystyki i agroturystyki.
3
Bogata oferta kulturalna związana z tradycją, folklorem (zespoły regionalne, Orkiestra Dęta,
które prezentują autentyczny folklor ludowy, organizowanie ciekawych imprez kulturalnych.
4
Wysoki udział dochodów ze źródeł niezarobkowych, wielość i rozmaitość źródeł dochodu mieszkańców
duża aktywność gospodarcza mieszkańców, zaradność i pracowitość mieszkańców.
5
Znaczna ilość małych i średnich przedsiębiorstw.
27
6
Dobra jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
7
Dobrze funkcjonujące szkolnictwo oddziałujące pozytywnie na jakość czynnika ludzkiego i stwarzające
szansę rozwoju zasobów ludzkich
8
Wysoka dostępność komunikacyjna, bliskie położenie Krosna.
9
Wysoki potencjał demograficzny, duży odsetek ludzi młodych.
10
Niezanieczyszczone środowisko naturalne – brak dużych zakładów przemysłowych, dobre warunki
klimatyczne i zdrowotne.
11
Dostępne placówki publiczne, administracyjne i kulturalne: ośrodek zdrowia, apteka, poczta, biblioteka,
Dom Kultury, punkty handlowo-usługowe.
12
Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców – sprawna Ochotnicza Straż Pożarna.
13
Infrastruktura techniczna na terenie wsi Odrzykoń– istnienie sieci kanalizacji sanitarnej, wodociągu.
14
Posiadanie dużej świadomości tożsamości lokalnej.
Szanse
Zjawiska pozytywne z punktu widzenia możliwości kształtowania rozwoju wsi Odrzykoń
występowanie, których jest uwarunkowane czynnikami leżącymi poza możliwościami
bezpośredniego jego wpływu:
Lp.
Szanse
1
Fundusze unijne – dopłaty dla rolnictwa, pozyskiwanie środków na rozwój zasobów ludzkich,
przedsiębiorczości oraz potencjału społeczno-gospodarczego regionu.
2
Czynniki historyczno- kulturowe nadające gminie i wsi Odrzykoń niepowtarzalny charakter.
3
Walory środowiska naturalnego, malowniczy krajobraz, skuteczna polityka w zakresie ochrony środowiska.
4
Wykorzystanie walorów turystycznych i krajobrazowych – rozwój różnych form turystyki i agroturystyki.
5
Działania na rzecz postępu w zakresie infrastruktury społecznej.
6
Telekomunikacja, Internet.
7
Klimat do uprawiania kultury, sportu i rekreacji.
8
Moda na budowę domków weekendowych w ciekawej okolicy.
9
Wykorzystanie placówek oświatowych do wypoczynku.
10
Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości.
11
Rozwój infrastruktury technicznej na terenie miejscowości Gminy (kanalizacja, wodociągi).
12
Wykorzystanie bliskiego położenia Krosna i Rzeszowa.
Do problemów wymagających najszybszego rozwiązania lub mogących spowodować przyspieszenie
lokalnego rozwoju zaliczono:
·
Zły stan techniczny nawierzchni dróg, brak chodników i miejsc parkingowych,
·
Zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej (m. in. Dom Kultury, Muzeum),
·
Brak wykorzystania potencjału położenia geograficznego – słaba infrastruktura ruchu
turystycznego
·
Niedogodne warunki do inwestowania i dla rozwoju przedsiębiorczości,
28
·
Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna na terenie wsi
·
Konieczność regulacji rzeki Wisłok
·
Słabo rozwinięta turystyka i agroturystyka na terenie wsi
·
Potrzeba ochrony zabytków i zachowania dziedzictwa kulturowego, folkloru, tradycji.
Odrzykoń posiada liczne walory turystyczne, w tym krajobrazowe, kulturowe i historyczne, co czyni
go ciekawym miejscem wypoczynku weekendowego oraz urlopowego. Posiada wiele atrakcji
przyrodniczych, przez co może byś świetną bazą rekreacyjną i wypadową.
Realizacji projektów w zakresie odnowy wsi, a także zachowania dziedzictwa kulturowego przyczyni
się do poprawy bezpieczeństwa na terenie wsi Odrzykoń, poprawy życia mieszkańców i wzrostu
zadowolenia społecznego, poprawy wizerunku i atrakcyjności wsi, co może skutkować wzrostem
liczby napływających turystów, wzrostem działalności agroturystycznej w miejscowości.
Lp.
Sytuacja po
wdrożeniu
projektu
Obecna
sytuacja
Parametr
1
Zatrudnienie przy realizacji projektu
0
+2
2
Zatrudnienie w okresie użytkowania projektu
0
+2
3
Wzrost bezpieczeństwa zmotoryzowanych i pieszych
0
+1
4
Koszty poniesione na realizację projektu
0
-2
5
Uciążliwość w trakcie realizacji inwestycji
0
-1
6
Zysk dla firm budowlanych realizujących projekt
0
+1
7
Ilość turystów odwiedzających wieś Odrzykoń
+1
+2
8
Ilość turystów uczestnicząca w cyklicznych imprezach
kulturalnych i rekreacyjnych
+1
+2
9
Zwiększenie atrakcyjności wsi Odrzykoń
+1
+2
+3
+9
Razem:
Legenda:
(0) – wartość neutralna
(-1, -2) – wpływ negatywny
(+1, +2) – wpływ pozytywny
Analiza opcji w aspekcie kosztów i korzyści oraz analiza porównawcza wykazuje, że inwestycja jest
opłacalna i korzystna dla społeczeństwa.
W/w korzyści są raczej niewymierne, czyli nie zawsze dają się przeliczyć na pieniądze. Niemniej
jednak są bardzo ważne w aspekcie społecznym.
29
4. Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu dla
zaspakajania
potrzeb
mieszkańców,
sprzyjających
nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na ich
położenie oraz cechy funkcjonalno - przestrzenne
Obszarem szczególnym, który w miejscowości Odrzykoń będzie pełnił rolę Centrum Integracji, jest
Dom Kultury i Muzeum Wsi oraz obszar położony w centrum miejscowości. Ponieważ w muzeum
zgromadzono liczne eksponaty związane z historią Odrzykonia i "Kamieńca", istotnym jest aby
zbiory te mogli zobaczyć wszyscy mieszkańcy wsi jak również turyści odwiedzający Odrzykoń. Na
terenie muzeum planowane jest organizowanie imprez historycznych, pokaz dawnych zawodów
takich jak tkactwo, snycerstwo, kowalstwo. Imprezy takie powodują wzrost atrakcyjności turystycznej
i rekreacyjnej miejscowości. Zaplanowany remont Domu Kultury pozwoli na kompleksowe
odnowienie tego obiektu, po którym będzie istniała możliwość przeprowadzenia większej ilości
różnego rodzaju zajęć zarówno dla dzieci jak również dla młodzieży i dorosłych. Zajęcia te z kolei
będą sprzyjały spotkaniom mieszkańców oraz ich integracji.
Odnowione obiekty pozwolą mieszkańcom na atrakcyjniejsze spędzenie wolnego czasu, będą także
służyły ograniczeniu patologii społecznych młodzieży, która dzięki interesującym zajęciom będzie
mogła atrakcyjnie zagospodarować wolny czas.
30
5. Opis planowanych zadań w latach 2011-2017 na terenie
miejscowości Odrzykoń
Źródła finansowania w okresie realizacji
projektu
L.p.
1.
Nazwa
inwestycji
Harmonogram
realizacji 2011 2017
Cel
Remont Domu Remont infrastruktury związanej z
Kultury
rozwojem funkcji społeczno kulturalnych
2.
Budowa,
remont,
Remont
ogrodzenia
i infrastruktury
utwardzenia
parkingu przy
Zespole Szkół
oraz
remont
budynku szkoły
dalszy etap
3.
Remont
elewacji
Kościoła
Parafialnego
4.
Budowa
remont,
przebudowa
Budowa
drogowej
oraz
chodnika przy infrastruktury
poprawa bezpieczeństwa pieszych
drogach
gminnych
i
powiatowych(
ulica
Jana
Pawła II orz
Władysława
Jagiełły)oraz
przebudowa
skrzyżowania
obok
Domu
Kultury
5.
6.
7.
Remont
budynku
Muzeum Wsi
RAZEM:
[%]
Uwagi
Środki
Gminy
Środki UE
2011- 2014
500
20
80
2012-2017
1400
20
80
2012-2016
500
20
80
2012-2017
1000
20
80
2012- 2015
200
20
80
2013- 2017
2000
20
80
2012-2016
1000
20
Budżet
państwa
Inne
przebudowa
Odnowa obiektu wpisanego do
rejestru zabytków
Remont infrastruktury związanej z
rozwojem funkcji społeczno –
kulturalnych, wzrost atrakcyjności
rekreacyjnej
i
turystycznej
miejscowości
Budowa sieci Budowa
infrastruktury
oraz
wodociągu
poprawa
jakości
życia
w
miejscowości
Przebudowa
płyty stadionu
Kwota
końcowa w
tys. zł
Wzrost atrakcyjności sportoworekreacyjnej miejscowości
80
6 600
31
6. Wykorzystane materiały
Podczas opracowywania Planu Odnowy Miejscowości Odrzykoń wykorzystano następujące
materiały:
·
Założenia do Krajowego Programu Rozwoju Wsi przyjęte przez Kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa
i Rozwoju Wsi w dniu 28 lutego 2006r.
·
Strategia Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2016, Projekt, Ministerstwo Sportu, Warszawa, grudzień
2006r.
·
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, PROJEKT,
i Rozwoju Wsi, Warszawa, lipiec 2006r.
·
Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020 - Projekt, Zarząd Województwa
Podkarpackiego, Rzeszów, kwiecień 2006r.
·
Szczegółowy
opis
priorytetów
Regionalnego
Programu Operacyjnego Województwa
Podkarpackiego na lata 2007-2013, Projekt z 18 września 2007r., Zarząd Województwa Podkarpackiego.
·
Strategia Rozwoju Powiatu Krośnieńskiego, Starostwo Powiatowe w Krośnie przy udziale ekspertów,
Krosno, 2002r.
·
Strategia Rozwoju Gospodarczego Gminy Wojaszówka
·
Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego
oraz Rozwój Obszarów Wiejskich.
·
Urząd Statystyczny w Rzeszowie, „Województwo Podkarpackie. Podregiony, powiaty, gminy”,
Rzeszów 2009r.
·
„Mały Rocznik Statystyczny Polski 2009”, Główny Urząd Statystyczny
·
„Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002r., Powszechny Spis Rolny 2002r.” Urząd
Statystyczny w Rzeszowie, Województwo Podkarpackie.
·
Pomprowicz S. „Z dziejów wsi w Gminie Wojaszówka woj Krośnieńskie * Jubileusz 600-lecia (13971997)”, Chemiografia – Drukarnia mgr inż. Michała Łuczaja w Krośnie, Krosno 1997r., wydano z udziałem
funduszy Urzędu Gminy w Wojaszówce.
·
Strona internetowa Gminy Wojaszówka: http://www.wojaszowka.pl
·
Materiały uzyskane drogą internetową
Ministerstwo Rolnictwa
32

Plan Odnowy Miejscowości Odrzykoń

Transkrypt

Podobne dokumenty

04_Umowa-kontrakt dostawy - Luks

UMOWA DOSTAWY - Luks

Pobierz plik w formacie PDF Rozmiar

Odnowa biologiczna

SZKODY ŁOWIECKIE W związku z masowym występowaniem