PDF – Kazachstan_2

ASTANA
Zbudowana na stepie nad brzegiem rzeki Iszym miejscowość, od 1961 do 1992 roku nazywała się
Celinogradem. Po proklamowaniu przez Kazachstan niepodległości, miasto przyjęło nazwę Akmoła.
Niespełna sześć lat później, w 1997 roku prezydent Nursułtan Nazarbajew przeniósł tu stolicę kraju
z Ałmaty, zmieniając nazwę miasta na Astana. Małe, prowincjonalne miasteczko z lat 90-ch w ciągu
zaledwie 10 lat przeobraziło się w ultranowoczesną stolicę. Podczas pielgrzymki do Kazachstanu w 2001
roku Astanę odwiedził św. Jan Paweł II.
MALINOWKA - MUZEUM „AŁŻIR”.
Na przedmieściach Astany położone jest po dzień dzisiejszy budzące grozę pozostałość sowieckiego
imperium: АЛЖИР, Акмолинский лагерь жён изменников Родины (AŁŻIR – Akmoliński Obóz Żon
Zdrajców Ojczyzny). Stworzono go w 1937 roku dla rodzin „rozstrzelanych trockistów i prawicowców,
w liczbie około 6–7 tysięcy ludzi”. Już na początku 1938 roku, gdy zaczął funkcjonować jako „poprawczy
obóz pracy P-17”, najpierw bezpośrednio podległy Gułagowi NKWD, a potem w strukturze obozu Karłag
(pod Karagandą) jako jego „akmoliński oddział”, przywożono tam więźniarki. Z nimi wysyłano też dzieci
w wieku przedszkolnym.
Obecnie obiekt jest muzeum, w którym zachował się m.in. wagon towarowy z 1929 roku, jakim przyjeżdżały
więźniarki. Jest też ściana z imionami 7250 kobiet (w tym 173 narodowości polskiej), budynek muzealny
i plan Gułagu, czyli systemu sowieckich łagrów.
KOKSZETAU
Liczące ponad 125 tysięcy mieszkańców Kokszetau to jedno z większych miast w północnej części
Kazachstanu, zamieszkałe głównie przez Kazachów i Rosjan. Wśród licznych mniejszości znajdują się
również Polacy, przede wszystkim potomkowie zesłańców, deportowanych w latach 30-tych XX wieku
z terenów dzisiejszej Ukrainy. W Kokszetau działa jedna z najstarszych i największych organizacji
polonijnych w Kazachstanie.
PIETROPAWŁOWSK
Położone w północnej części Kazachstanu i południowej Syberii miasto Pietropawłowsk, od XVIII wieku
stało się miejscem deportacji Polaków zsyłanych tu przez władze carskie. Właśnie Polacy na początku XX
wieku podjęli starania o budowę pierwszego kościoła katolickiego w tym mieście. Budowę świątyni pw.
Najświętszego Serca Pana Jezusa rozpoczęto w 1910 roku. Zanim zdążono ostatecznie zakończyć jego
budowę, nadszedł czas rewolucji październikowej i krwawego prześladowania Kościoła. W 1920 roku
bolszewicy zamienili świątynię na magazyn. W owym czasie Kościół katolicki w Pietropawłowsku oficjalnie
przestał istnieć. Wiara jednak nie ustała...Wśród kapłanów, którzy pełnili w tym czasie w Pietropawłowsku
potajemnie posługę, byli m.in.: bł. ks. Władysław Bukowiński (1904-1974) z archidiecezji krakowskiej
i o. Serafin Alojzy Kaszuba (1910-1977), kapucyn.
Dopiero w 1991 roku katolicy północnego Kazachstanu, którzy przetrwali ciężkie czasy komunistycznych
prześladowań, mogli oficjalnie organizować życie religijne. 20 kwietnia 1993 roku ks. bp Jan Paweł Lenga
erygował w Pietropawłowsku parafię pw. Świętej Trójcy, powierzając duszpasterstwo ojcom
redemptorystom. W grudniu 1998 roku władze miasta sprzedały parafii pw. Świętej Trójcy budynek, który
do czasu rewolucji październikowej był kościołem pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Po odbudowaniu,
7 lipca 2002 roku dokonano jego ponownej konsekracji. Świątynia ta jest jedynym w całym Kazachstanie
kościołem zachowanym z czasów przedkomunistycznych.
OZIORNOJE
Oziornoje to niewielka wieś, położona pośród stepów północnego Kazachstanu, w której znajduje się
Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju - jedyne sanktuarium maryjne w azjatyckiej części byłego
Związku Radzieckiego.
Wieś założona została w czerwcu 1936 roku przez polskich zesłańców, deportowanych tu głównie z terenów
ukraińskiej SSR. Gdy przybyli w to miejsce, oprócz stepu nie było tu niczego. Najpierw mieszkali
w namiotach, potem budowali proste domki z gliny zmieszanej ze słomą. Mimo nędzy i dokuczliwego
głodu, pokładali ufność w Bogu, a jedyną bronią przeciwko okrucieństwu losu była modlitwa, zwłaszcza
różańcowa. Doczekali się Bożej interwencji. W uroczystość Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, 25
marca 1941 roku, przyszła nagła i niespodziewana odwilż. W ciągu zaledwie trzech dni topniejąca woda
utworzyła jezioro o długości pięciu kilometrów i głębokości siedmiu metrów. W niewyjaśniony sposób
w jeziorze pojawiło się mnóstwo ryb. Ów cud ocalił zesłańców od śmierci głodowej.
Choć zesłańcy od chwili przybycia w to miejsce myśleli o własnym kościele, marzenie udało się zrealizować
dopiero po blisko 60 latach. Zgodę na budowę świątyni podpisano w siedzibie komitetu centralnego partii w
Moskwie 19 marca 1990 roku – w uroczystość św. Józefa. 27 czerwca 1993 roku bp Jan Paweł Lenga
dokonał poświęcenia kościoła, a 25 czerwca 1994 roku ustanowił tu Narodowe Sanktuarium Matki Bożej
Królowej Pokoju, ogłaszając Ją główną Patronką Kazachstanu i Centralnej Azji. Trzy lata później nad
cudownym jeziorem została odsłonięta figurka Matki Bożej z rybami jako znak dziękczynienia za dar jeziora
i ryb. Figurę zaś poświęcił czerwcu 1997 roku w Polsce św. Jan Paweł II.
Nieopodal Sanktuarium znajduje się Wołyńskie Wzgórze (Wołynskaja Sopka), na którym znosi się 12
metrowy krzyż – pomnik wszystkim ofiarom represji. Pamiątkową tablicę pod krzyżem, 18 września 2000 r.
poświęcił kard. Józef Glemp.
TAJYNSZA
Tajynsza to miejscowość, licząca ok. 14 tys. mieszkańców, spośród których blisko 30 procent stanowi
ludność polskiego pochodzenia. W większości to potomkowie Polaków z Podola, deportowanych tu od 1936
roku na rozkaz Stalina. Tajynsza była dla nich „stacją docelową”. Pierwszy transport przybył tu 24 czerwca
1936 roku. Po wyjściu z wagonów towarowych, z tutejszej stacji kolejowej rozwożono ich samochodami lub
wozami na pobliskie stepy, gdzie pozostawiano na pastwę losu...
KELLERÓWKA – CZKAŁOWO – JASNA POLANA – ZIELONY GAJ
Na rozkaz Stalina w latach 1936-1939 z terenów dzisiejszej Ukrainy wywieziono do Kazachstanu około 70
tys. Polaków. Rozmieszczono ich przede wszystkim na stepach północy, gdzie nie było żadnych osad.
Zakładali więc w stepie osady, które najczęściej nosiły nazwę numeryczną. Dopiero później zaczęto
nadawać nazwy własne: Kellerówka, Czkałowo, Jasna Polana, Zielony Gaj i inne. Każda z tych
miejscowości jest wyjątkowym miejscem pamięci polskich zesłańców i świadectwem ich martyrologii.
BURABAJ
Miejscowość uzdrowiskowa, położona w północnym Kazachstanie na Wyżynie Kokczetawskiej, zwanej
„kazachską Szwajcarią”. Tu nie ma historycznych pomników zbudowanych przez człowieka. Tu sama
przyroda stworzyła unikatowe i niepowtarzalne ze względu na piękno krajobrazy, łącząc ze sobą
majestatyczne góry, błękitne jeziora, sosnowe lasy i zagajniki.
KARAGANDA
Karaganda to liczące ok. 500 tysięcy mieszkańców, ciągnące się na 40 kilometrów miasto górnicze w
środkowej części Kazachstanu, założone w 1934 roku i w sposób szczególny związane z życiem i posługą
błogosławionego ks. Władysława Bukowińskiego. Do 1959 r. miasto znajdowało się w centrum Karłagu –
gigantycznego stalinowskiego obozu pracy. Dzisiejsza Karaganda jest znana z licznych kopalni węgla
kamiennego i fabryk. W mieście znajduje się kilka szkół wyższych, w tym uniwersytet, kilka instytutów
badawczych, muzea, teatry i ogród botaniczny. Karaganda jest siedzibą jednej z czterech diecezji w
Kazachstanie, a miejscowa katedra, konsekrowana w 2012 roku, jest pierwszą na terytorium dawnego ZSRR
katedrą pod wezwaniem Matki Bożej Fatimskiej. W świątyni znajduje się grób błogosławionego ks.
Władysława Bukowińskiego, którego doczesne szczątki przeniesiono tu z kościoła pw. Św. Józefa. Miasto
jest również siedzibą Karagandyjskiego Obwodowego Stowarzyszenia Polaków „Polonia”, które jest jednym
z najbardziej aktywnych członków Związku Polaków w Kazachstanie (ZPK).
DOLINKA
W Dolince, niewielkiej wiosce, położonej ok. 45 kilometrów od Karagandy, znajduje się utworzone w 2001
roku muzeum ofiar politycznych represji stalinowskiego reżimu. Mieści się ono w budynku dla
pracowników administracji tzw. „Karłagu” - największego w byłym Związku Radzieckim obozu pracy,
który obejmował 1,78 tys. hektarów, a opisany został przez Aleksandra Sołżenicyna w książce „Archipelag
Gułag”. Utworzono go w 1931 roku, a w czasie II wojny światowej był narzędziem szczególnych represji
wobec inteligencji kazachskiej oraz wszystkich jeńców i tzw. wrogów systemu totalitarnego.
SPASSK
W 1941 roku utworzono tu obóz NKWD dla jeńców wojennych, wchodzący w skład KarŁagu. Obecnie na
terenie obozu znajduje się cmentarz z obeliskami, upamiętniającymi ofiary stalinowskich represji różnych
narodowości.