moja wielkopolska
Transkrypt
moja wielkopolska
VIII WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY O REGIONIE „MOJA WIELKOPOLSKA” ETAP PISEMNY – 11 lutego 2016 r. Miejsce na wpisanie kodu: Czas rozwiązywania zadań: 45 minut Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 100 punktów. Powodzenia! ZADANIE 1 – NIE-JEDNO-ZNACZNY Na podstawie opisów odgadnij słowa o podwójnym znaczeniu, a następnie wpisz je w tabeli (uwaga: pisownia z małej/wielkiej litery nie ma znaczenia). Za zadanie można maksymalnie otrzymać 10 punktów. Słowo o podwójnym znaczeniu Opis Wyspa na Morzu Śródziemnym albo nazwa dużego sztucznego zbiornika wodnego w Poznaniu, na którym organizuje się zawody kajakowe Duży i szybki ptak afrykański albo nazwisko wielkopolskiego lekarza z epoki renesansu, wsławionego badaniami tętna Nazwa ścieżki dydaktycznej w Powidzkim Parku Krajobrazowym albo grupa owadów społecznych Ptak – symbol Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy albo kręcąca się zabawka dziecięca Miejscowość w Pszczewskim Parku Krajobrazowym, w której znajduje się Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej albo grupa kobiet z zakonu kontemplacyjnego Mieszkaniec kraju będącego południowym sąsiadem Polski albo słynny dąb w Rogalińskim Parku Krajobrazowym Państwo w Alpach albo fragment zwyczajowej nazwy południowej części Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego o urozmaiconym krajobrazie Miejscowość w Nadwarciańskim Parku Krajobrazowym, w której znajduje się Ośrodek Edukacji Przyrodniczej albo suchy obszar kuli ziemskiej Gwałtowny opad śniegu albo część nazwy rośliny, której kwitnienie tysiące ludzi podziwia wiosną w rezerwacie w rejonie Poznania Jeden z rezerwatów w Parku Krajobrazowym Promno albo zabytkowy gmach w Poznaniu, arcydzieło modernizmu 1 Malta Struś Mrówki Bąk Mniszki Czech Szwajcaria Ląd Śnieżyca Okrąglak ZADANIE 2 – CZYJE TO DZIEŁO? Uzupełnij tabelę wpisując obok imienia i nazwiska znanego Wielkopolanina oznaczenie literowe pasującej do niego charakterystyki oraz tytuł dzieła (np. książki, rzeźby, sztuki teatralnej), którego jest autorem. Za zadanie można maksymalnie otrzymać 16 punktów. Imię i nazwisko znanego Wielkopolanina Wojciech Bogusławski Oznaczenie literowe charakterystyki osoby C „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” Arkady Fiedler H „Kanada pachnąca żywicą” Józef Kostrzewski D „Wielkopolska w czasach prehistorycznych” Marceli Motty B „Przechadzki po mieście” Feliks Nowowiejski G „Rota” Marcin Rożek E „Siewca” Józef Struś A „Nauki o tętnie ksiąg pięcioro…” Józef Wybicki F „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” Tytuł dzieła TYTUŁY DZIEŁ DO WYBORU: „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” (sztuka teatralna), „Nauki o tętnie ksiąg pięcioro…”, „Kanada pachnąca żywicą”, „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” (słowa), „Przechadzki po mieście”, „Rota” (melodia), „Siewca” (rzeźba), „Wielkopolska w czasach prehistorycznych”. CHARAKTERYSTYKI OSÓB DO WYBORU: A – Znany lekarz i humanista epoki renesansu. Wykształcenie zdobywał w Poznaniu, Krakowie i Padwie. Na polecenie króla Zygmunta Starego przez pewien czas przebywał na Węgrzech, gdzie prowadził praktykę lekarską na dworze królewskim. Był również nadwornym lekarzem króla Zygmunta Augusta. Zmarł w czasie epidemii dżumy. B – Pochodził ze spolszczonej rodziny francuskiej, jako nauczyciel pracował w kilku poznańskich szkołach, udzielał się społecznie w Towarzystwie Pomocy Naukowej i Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Napisał dwa zbiory felietonów stanowiące doskonałe źródło wiedzy o dawnym Poznaniu. C – Urodził się w Glinnie koło Poznania, uznawany jest za ojca teatru polskiego. Był dyrektorem teatrów w Warszawie i Lwowie. W 1783 r. założył w Poznaniu pierwszy stały zespół teatralny. D – Archeolog, od 1920 roku profesor Uniwersytetu Poznańskiego. Swoje badania koncentrował na epokach brązu i żelaza oraz początkach Słowiańszczyzny. Prowadził prace wykopaliskowe m.in. w Biskupinie i Gnieźnie. E – Studiował w Berlinie i Monachium. Pierwszą własną pracownię rzeźbiarską założył w Poznaniu, później przeprowadził się do Wolsztyna i zamieszkał w zaprojektowanej przez siebie willi. Jest autorem m.in. pomnika Bolesława Chrobrego w Gnieźnie. F – Prawnik i działacz polityczny. W latach 80. XVIII wieku zakupił majątek w Manieczkach pod Śremem, gdzie gospodarował na roli oraz poświęcał się twórczości literackiej. W 1806 r. na polecenie Napoleona razem z gen. Henrykiem Dąbrowskim organizował w Wielkopolsce powstanie przeciwko Prusakom. 2 G – Kompozytor i dyrygent. Był organizatorem i kierownikiem poznańskich chórów. Komponował m.in. oratoria, symfonie orkiestrowe i organowe, uwertury, balety i opery. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu. H – Podróżował do odległych zakątków świata, początkowo jako przyrodnik zbierający okazy fauny dla polskich placówek zoologicznych, później jako podróżnik i literat. Podczas II wojny światowej przebywał w Anglii jako korespondent wojenny. Obecnie w jego domu znajduje się muzeum. ZADANIE 3 – NAJWIĘKSZE MIASTA Dopasuj największe miasta województwa wielkopolskiego do odpowiednich grup, wpisując w poszczególnych komórkach tabeli literę „T” (TAK), jeśli miasto należy do danej grupy (uwaga: miasto może nie należeć do żadnej grupy). Za zadanie można maksymalnie otrzymać 14 punktów. T T T Miasta na prawach powiatu (powiaty grodzkie) T T T Stolice archidiecezji lub diecezji kościoła katolickiego T T Leszno Stolice województw w latach 1975-1998 Gniezno T Ostrów Wlkp. Miasta, które tradycyjnie uznaje się za dawne stolice Polski Piła Konin Cecha wyróżniająca grupę miast Kalisz Poznań Nazwa miasta T T T T T ZADANIE 4 – NA SZLAKU Do nazwy szlaku dopasuj nazwę parku, przez który przebiega (uwaga: szlak może też przebiegać w najbliższej okolicy parku; 1 park nie pasuje do żadnego szlaku). Za zadanie można maksymalnie otrzymać 6 punktów. Szlak turystyczny Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa Konwaliowy Szlak Kajakowy Krzywińska Kolej Drezynowa Szlak Kościołów Drewnianych wokół Puszczy Zielonka Szlak Piastowski Wielka Pętla Wielkopolski Skrót nazwy parku krajobrazowego POPK PRPK PKDCH PKPZ LPK Ż-CZPK PARKI KRAJOBRAZOWE DO WYBORU (w nawiasie skróty nazw do wpisania w tabeli): Lednicki Park Krajobrazowy (LPK), Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy” (PKDB), Park Krajobrazowy im. gen. D. Chłapowskiego (PKDCH), Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka (PKPZ), Powidzki Park Krajobrazowy (POPK), Przemęcki Park Krajobrazowy (PRPK), Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy (Ż-CZPK) 3 ZADANIE 5 – WAŻNE WYDARZENIE Rozwiąż krzyżówkę, wpisz poniżej hasło główne utworzone przez litery w wyróżnionych kratkach, a następnie odpowiedz na pytanie dotyczące tego hasła. Za zadanie można maksymalnie otrzymać 15 punktów. 2 6 T 1 C Y S T E R C H A Z A C Y 3 R Y B Y S K 4 J E Z I O R M 5 A R B O R E T U W A R D O W S K I 7 O T T O N 8 O P E R A 9 G O T Y K 10 K A L I S Z 11 P R U S K I 12 N O T E C K A 13 G R U D Z I E S I O Ń 1. Zakon, którego opactwa znajdowały się m.in. w Łeknie i Lądzie. 2. Potomkowie osadników ze Śląska, którzy osiedlili się na bagnistych terenach doliny Baryczy. Zwani także Leśniakami. 3. Ślepe ... – gęsta zupa z ugotowanych ziemniaków. 4. Duży zbiornik retencyjny położony na granicy województwa wielkopolskiego i łódzkiego. 5. Zielona atrakcja Kórnika. 6. Na jego życzenie diabły zbudowały w ciągu jednej nocy groblę pomiędzy Neklą i Iwnem. 7. Imię cesarza, z którym Bolesław Chrobry spotkał się w Gnieźnie w 1000 roku. 8. Druga, powszechnie używana nazwa Teatru Wielkiego w Poznaniu z pegazem na dachu. 9. Styl architektoniczny reprezentowany m.in. przez zamek Górków w Szamotułach. 10. Duże miasto w Wielkopolsce położone na Szlaku Bursztynowym. 11. Nazwa zaboru, w którym znajdowała się większość ziem Wielkopolski. 12. Rozległa puszcza położona w widłach Warty i Noteci. 13. Miesiąc, w którym wybuchło Powstanie Wielkopolskie. HASŁO GŁÓWNE: chrzest Polski.……………………………………………….……………. Którą rocznicę wydarzenia stanowiącego główne hasło krzyżówki obchodzimy w tym roku? Odpowiedź: W 2016 roku obchodzimy 1050 rocznicę chrztu Polski………………...………… 4 ZADANIE 6 – POPRZEZ WIEKI Uzupełnij tabelę wpisując obok wieku oznaczenie literowe wydarzeń, które miały w nim miejsce. Za zadanie można maksymalnie otrzymać 11 punktów. Wiek X XI XII XIII XIV XV XVI Wydarzenia I K A C F H D XVII XVIII B J XIX XX G E A – śmierć Bolesława Krzywoustego i rozbicie dzielnicowe ziem polskich; B – „potop” szwedzki w Wielkopolsce; kapitulacja pospolitego ruszenia pod Ujściem; C – zjazd w Gąsawie; lokacja Gniezna, Powidza, Kostrzyna i Poznania; koronacja i śmierć Przemysła II; D – otwarcie Akademii Lubrańskiego; sprowadzenie braci czeskich do Wielkopolski przez starostę generalnego Andrzeja Górkę; E – strajk dzieci we Wrześni; organizacja Powszechnej Wystawy Krajowej; złamanie kodu Enigmy; F – przejęcie przez Władysława Łokietka władzy nad Poznaniem i Wielkopolską; wojna domowa pomiędzy dwoma wielkopolskimi rodami Grzymalitami i Nałęczami; G - przybycie Napoleona do Wielkopolski; Fryderyk Chopin gości u Antoniego Radziwiłła w Antoninie i w Poznaniu; powstanie Kasyna Gostyńskiego oraz Bazaru; H – złożenie hołdu lennego przez mistrza krzyżackiego Hansa von Tieffena przed Janem Olbrachtem na zamku w Poznaniu; I – ślub Mieszka I i Dobrawy; ustanowienie pierwszego biskupstwa na ziemiach polskich; powstanie dokumentu „Dagome iudex”; J – przyjazd pierwszych Bambrów w okolice Poznania; rozbiory Polski; K – koronacja Bolesława Chrobrego; najazd czeskiego księcia Brzetysława i zniszczenie grodów m.in. w Poznaniu i Gnieźnie; założenie opactw benedyktyńskich w Mogilnie i Lubiniu. ZADANIE 7 – WUCHTA WIARY Wyjaśnij znaczenie słów gwarowych. W tym celu połącz nazwy gwarowe z nazwami w języku literackim. Odpowiedzi zapisz w tabeli. Za zadanie można maksymalnie otrzymać 8 punktów. GWARA: JĘZYK LITERACKI: 1 – bamber A – banda np. z podwórka 1 B 2 – brachol B – bogaty chłop 2 C 3 – ejber C – brat 3 E 4 – eka D – chłopak 4 A 5 – gideja E – łobuz 5 H 6 – gilejza F – malec 6 G 7 – knajder G – niezdara 7 F 8 – szczun H – wysoka, szczupła kobieta 8 D 5 ZADANIE 8 – LINIE NA MAPIE Dopasuj linie na mapie (zamieszczonej przy zadaniu nr 9) do odpowiednich opisów, wpisując przy nich w tabeli właściwe oznaczenia liczbowe. Za zadanie można maksymalnie otrzymać 4 punkty. Opis Historyczna granica pomiędzy Wielkim Księstwem Poznańskim, a tzw. Kongresówką Autostrada A2 Południowa granica zasięgu ostatniego zlodowacenia Rzeka Warta Oznaczenie liczbowe na mapie 2 1 3 4 ZADANIE 9 – GÓRY WŚRÓD NIZIN Uzupełnij tabelę, wpisując obok nazwy wzniesienia literę oznaczającą jego właściwe położenie na mapie. Za zadanie można maksymalnie otrzymać 6 punktów. Nazwa i wysokość wzniesienia Dziewicza Góra (143 m n.p.m.) Gontyniec (192 m n.p.m.) Góra Moraska (153 m n.p.m.) Oznaczenie literowe na mapie C A B 6 Nazwa i wysokość wzniesienia Kobyla Góra (284 m n.p.m.) Łysa Góra (160 m n.p.m.) Złota Góra (191 m n.p.m.) Oznaczenie literowe na mapie F D E ZADANIE 10 – SZCZYTNE CELE Dopasuj nazwy parków krajobrazowych do celów ich ochrony (uwaga: 1 park nie pasuje do żadnego z opisów). Następnie uzupełnij określenia celów o stosowne nazwy lub nazwisko. Za zadanie można maksymalnie otrzymać 10 punktów. Opis celu ochrony parku krajobrazowego Zachowanie jednego z największych w Europie skupisk …dębów… [podaj nazwę drzewa] szypułkowych porastających w tym rejonie dolinę rzeki Warty Zachowanie unikatowego, historycznego krajobrazu rolniczego z siecią zadrzewień śródpolnych, ukształtowanego niemal 200 lat temu przez Skrót nazwy parku krajobrazowego RPK PKDCH …….....Dezyderego Chłapowskiego….....… [podaj imię i nazwisko] Zachowanie krajobrazu kulturowego okolic jeziora …..Lednica……… [podaj nazwę jeziora]; zachowanie elementów dziedzictwa kulturowego i historycznego, w tym szczególnie pozostałości zespołu osadniczego z czasów pierwszych Piastów Zachowanie cennych przyrodniczo terenów położonych w dolinie rzeki ……Baryczy….….. [podaj nazwę rzeki] z ekosystemami wodnymi i łąkowymi, największym w Europie kompleksem stawów rybnych i licznymi gatunkami ptaków wodno-błotnych Zachowanie krajobrazu polodowcowego o dużym zróżnicowaniu form, którego główny element stanowi zespół kilkunastu jezior, przeważnie LPK PKDB POPK o charakterze rynnowym (w tym Jezioro ………Powidzkie……….... [podaj nazwę jeziora], największe w regionie) PARKI KRAJOBRAZOWE DO WYBORU (w nawiasie skróty nazw do wpisania w tabeli): Lednicki Park Krajobrazowy (LPK), Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy” (PKDB), Park Krajobrazowy im. gen. D. Chłapowskiego (PKDCH), Park Krajobrazowy Promno (PKP), Powidzki Park Krajobrazowy (POPK), Rogaliński Park Krajobrazowy (RPK) ORGANIZATOR KONKURSU: Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1 w Poznaniu, Zespół Szkół Odzieżowych im. Władysława Reymonta w Poznaniu oraz Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu. PATRONAT MEDIALNY: Portal edukacji ekologicznej ZielonaLekcja.pl Konkurs został dofinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu 7