Rynek gazu skroplonego LPG – stabilizacja Andrzej Olechowski

LPG
Profesjonalne Gazownictwo 2008
Rynek gazu skroplonego LPG
– stabilizacja
uznano ilość produktu przeznaczonego na rynek do sprzedaży (tab. 2). W rafineriach część frakcji LPG kierowana jest do
dalszych procesów technologicznych – ocenia się, że na potrzeby różnych procesów przeznaczanych jest około 180 tys.
ton takich frakcji LPG. W globalnym ujęciu wielkość produkcji LPG w Polsce wyniosła w 2007 roku prawie 440 tys. ton.
W kraju mamy 3 producentów gazu, tj.: PKN Orlen S.A., Grupę LOTOS S.A. oraz PGNiG S.A. W przypadku PGNiG S.A.
gaz skroplony pochodzi z bezpośredniego wydobycia a nie
z przerobu ropy naftowej. W skali światowej ponad połowa
gazu skroplonego jest właśnie pochodzenia naturalnego.
Główne źródła zaopatrzenia przedstawiono na rysunku 2.
Rok 2007 był kolejnym rokiem postępującej dywersyfikacji
dostaw wraz ze zmianami w głównych kierunkach importu. Obserwuje się coraz większy udział w imporcie gazu
z kierunku północnego i zachodniego. Ze wschodu pochodzi już tylko 61% całego importu i udział ten zmniejszył się
o 9% w porównaniu z 2006 rokiem. Kraje Unii Europejskiej
zwiększyły swój udział w dostawach do 39% w 2007 roku.
Nadal największy import zanotowano z Rosji – stanowił on
25% całego importu, podczas gdy rok wcześniej odpowiednio 29%. Kolejni dostawcy to Kazachstan – 20%, Białoruś
– 13% , Niemcy – 9% oraz Norwegia – 7%. W strukturze
dostaw na krajowy rynek obserwuje się obok wzrostu znaczenia Kazachstanu, Białorusi i Niemiec, także zwiększone
dostawy z Norwegii i Szwecji. Równocześnie odnotowano
w 2007 roku spadek importu z Litwy, którego przyczyn należy upatrywać w znanych problemach w rafinerii w Możejkach, co jednak powinno być traktowane jako sytuacja
przejściowa – związana z remontem. Na przykładzie tych
zmian widać pewną tendencję w kierunku dywersyfikacji
dostaw gazu płynnego do Polski, a co za tym idzie stopniowe uniezależnianie się od dostaw ze wschodu.
Gaz skroplony LPG to od 2007 roku nowa nazwa produktu określanego poprzednio jako gaz płynny.
Całkowita sprzedaż gazu skroplonego LPG w Polsce
w roku 2007 kształtowała się na poziomie 2 440 tys. ton,
co oznacza, że w stosunku do roku 2006 nastąpił spadek
sprzedaży o 0,4% (rys. 1, tab. 1). Po raz pierwszy od kilkunastu lat odnotowano minimalny spadek, a biorąc pod
uwagę wyniki roku 2005, kiedy to sprzedaż wyniosła 2 430
tys. ton, można mówić o utrzymują3000
cej się stabilizacji tego rynku. Według
wielu prognoz weszliśmy w fazę tzw.
2450
2430
rynku dojrzałego, co oznacza, że jeśli
2500
nie będzie niespodziewanych działań
2100
w sferze obciążeń fiskalnych, global2000
na konsumpcja tego produktu raczej
1770
nie powinna ulegać istotnym zmianom w najbliższych latach.
1500
Krajowy rynek nadal pozostaje w dużym stopniu uzależniony od importu.
1000
Polscy producenci pokrywali łącznie
11% krajowego zapotrzebowania na
500
ten produkt. Produkcja krajowa za
cały 2007 rok wyniosła 260 tys. ton,
podczas gdy w roku 2006 było to odpo0
wiednio 299 tys. ton. Nastąpił spadek
2003
2004
2005
2006
o 40 tys. ton tj. o 13%. W prezentowanym ujęciu, za produkcję krajową LPG Rys. 1. Sprzedaż gazu płynnego w Polsce w latach 2003–2007 [tys. ton]
74
P
R
O
F
E
S
J
O
N
A
L
N
E
G A
Z
O
W N
I
C
T
W O
2
0
0
8
2440
2007
Profesjonalne Gazownictwo 2008
Struktura sektorowa
Kierunek
pó�nocny
15 %
Niemcy
9%
Struktura sektorowa rynku w roku
w 2007 nie uległa znaczącej zmianie
w porównaniu do roku poprzedniego.
Nadal główny udział w globalnej sprzedaży gazu skroplonego LPG ma autogaz – 75%, następnie butle 16% oraz
gaz w zbiornikach 9% (rys. 3, tab. 3).
Nastąpiło zwiększenie udziału autogazu o 1% kosztem gazu w butlach
i gazu luzem dostarczanego do zbiorników u klientów. Warto zauważyć, że
wzrost o 1% autogazu oznacza spadki
o kilka procent w innych segmentach.
Polski rynek gazu skroplonego LPG pod
względem typu zużywanego gazu to
rynek typu mix (mieszanka propanowo-butanowa, tab. 4).
Import ze
Wschodu
61%
Produkcja
krajowa
11%
Czechy
4%
Rys. 2. Główne źródła zaopatrzenia Polski w LPG
Tabela 1. Zużycie gazu w podziale na sektory gospodarki [tys. ton]
Zużycie na potrzeby
Sprzedaż gazu płynnego
2006
2007
380
360
Komunalne
Przemysłowe
Rolnicze
Dynamika
Gaz w butlach
Na krajowym rynku notuje się malejącą sprzedaż gazu w butlach, tym razem
o 3,7% (rys. 4). Ten postępujący spadek
sprzedaży gazu w butlach jest spowodowany stałą tendencją zmniejszenia
zużycia gazu grzewczego w butlach,
mimo nowych sposobów i możliwości
jego zastosowania. Na spadek popularności gazu w butlach ma także wpływ
stale rozwijająca się sieć gazu ziemnego. Dla porównania ilość odbiorców
gazu płynnego w butlach szacowana
jest na ponad 4,5 mln, gdy PGNiG obsługuje ponad 6,4 mln odbiorców gazu
ziemnego. Na mniejsze zużycie miała
też wpływ łagodna zima i np. nie używanie podgrzewaczy gazowych.
-5,3%
120
70
125
70
4,2%
0,0%
Autogazu
Inne
1 810
70
1 830
55
1,1%
-21,4%
Razem
2 450
2 440
-0,4%
Tabela 2. Struktura dostaw gazu płynnego [tys. ton]
Pochodzenie gazu
Sprzedaż gazu płynnego
Dynamika
Z produkcji krajowej
2006
299
2007
260
-13,0%
Z importu
Razem
2 151
2 450
2 180
2 440
1,3%
-0,4%
autogaz
75%
Gaz w zbiornikach
Sprzedaż gazu skroplonego LPG
w zbiornikach wyniosła 215 tys. ton, co
oznacza spadek w stosunku do notowań
z roku poprzedzającego o 7% (rys. 5).
Mimo obserwowanego wzrostu ilości
nowych zbiorników o 4 100 sztuk (rys.
6) sprzedaż gazu w tym segmencie jest
w dużej mierze uzależniona od zmieniających się warunków klimatycznych
w naszym kraju. Dodatkowym hamulcem rozwoju tego segmentu jest jednak
rozwijająca się sieć gazu ziemnego, jak
również coraz większa popularność innych alternatywnych źródeł energii.
butle
16%
zbiorniki
9%
Rys. 3. Udziały segmentów w globalnej sprzedaży LPG
Tabela 3. Sprzedaż w poszczególnych sektorach rynku gazu płynnego [tys. ton]
Sektor rynku
Sprzedaż gazu płynnego
2006
2007
Autogaz
(zużycie w pojazdach)
Gaz w butlach
Gaz w zbiornikach
poza autogazem
Razem
P
R
O
F
E
S
Dynamika
1 810
1 830
1,1%
410
395
-3,7%
230
215
-7,0%
2 450
2 440
-0,4%
J
O
N
A
LPG
L
N
E
G A
Z
O
W
N
I
LPG a LOO
Ciekawe zestawienie przedstawia
wykres porównujący wielkości sprzedaży gazu w zbiornikach oraz lekkiego oleju opałowego (LOO) w latach
2003–2007 (rys. 7). Warto podkreślić,
że sprzedaż gazu LPG w zbiornikach
w ostatnich kilku latach oscylowała na
C
T
W
O
2
0
0
8
75