smacznego! guten appetit! - Die Kreisau
Transkrypt
smacznego! guten appetit! - Die Kreisau
Smacznego! Guten Appetit! Polsko-niemiecka książka kucharska ze starymi nowymi dolnośląskimi przepisami Ein deutsch-polnisches Kochbuch mit alten und neuen niederschlesischen Rezepten Ein großer Dank an: Serdecznie dziękujemy: Die F.C. Flick Stiftung gegen Fremdenfeindlichkeit, Rassismus und Intoleranz Fundacja Flicka przeciw ksenofobii, rasizmowi i nietolerancji Das Deutsch-Polnisches Jugendwerk (DPJW) Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (PNWM) Das Programm “Europeans for Peace”der Stiftung „Erinnerung, Verantwortung und Zukunft“ Programowi Europejczycy dla pokoju, Fundacja „Pamięć, Odpowiedzialność, Przyszłość“ Herausgeber/ wydawca: Kreisau-Initiative Berlin e.V. und Stiftung Kreisau für Europäische Verständigung/ Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego Projektidee/ idea projektu: Antje Leichsenring, Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego Projektkoordination/ koordinacja projektu: Antje Leichsenring, Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego Sandra Hackert, Kreisau-Initiative Berlin e.V. Übersetzung und Lektorat/ tłumaczenie i lektorat: Wiola Trzcińska-Frączek, Katarzyna Madalińska, Johanna Rogge Layout/ graficzny: Sandra Hackert, Kreisau-Initiative Berlin e.V. 1. Auflage Berlin/ Krzyżowa, Februar 2009 ohne deren finanzielle Unterstützung, das Projekt nicht hätte stattfinden können. bez której finansowego wsparcia projekt nie mógłby się odbyć. Außerdem geht ein herzlicher Dank an alle Teilnehmer und Teilnehmerinnen, die mit ihrem Engagement zum großen Erfolg des Projekts beigetragen haben sowie den Ausbilder/innen und Lehrer/innen: Ponadto serdecznie podziękowania dla wszystkich uczestników i uczestniczek, którzy poprzez swoje ogromne zaangażowanie przyczynili się do sukcesu projektu, a także dla towarzyszących im nauczycieli: Małgorzata Bieżanowska, Małgorzata Zielińska, Eugenia Syjut, Angelika Kramcza, Heidi Grundemann, Magdalena Kisiel, Dirk Moers, Mario Reetz, Herlinde Bergner, Andreas Diezmann, Agnieszka Madej, Mieczysław Orawczak, Agata Olszecka, Ewa Kryżanowska. INHALTSVERZEICHNIS/ SPIS TREŚCI Schichtkohl/ Kapusta z mięsem .............................................................................................S. 29 Krautnudeln/ Łazanki ............................................................................................................. S. 30 Vorwort/ Przedmowa .......................................................................................................... S. 1-2 Bauernfrühstück/ Śniadanie rolnika ................................................................................. S. 31-32 Salate/ Sałatki ..................................................................................................................... S. 3-5 Sauerkrauteintopf/ Bigos ....................................................................................................... S. 33 Gurkensalat/ Mizeria ................................................................................................................ S. 3 Beilagen/ Dodatki ........................................................................................................... S. 34-37 Sauerkrautsalat/ Surówka z kiszonej kapsty............................................................................ S. 4 Warmer Kartoffelsalat/ Sałatka z ziemniaków na ciepło .......................................................... S. 5 Rote Beete Gemüse/ Buraczki .............................................................................................. S. 34 Rotkraut/ Czerwona kapusta ................................................................................................. S. 35 Suppen/Zupy .................................................................................................................... S. 6-15 Sauerkraut/ Kiszona Kapusta ................................................................................................ S. 36 Hühnersuppe/ Rosół ................................................................................................................ S. 6 Kartoffelpüree/ Piree z ziemniakow ....................................................................................... S. 37 Fischsuppe/ Zupa rybna .......................................................................................................... S. 7 Mehlspeisen/ Potrawy mączne ...................................................................................... S. 38-42 Graupensuppe mit Kraut/ Krupnik z kapustą ........................................................................... S. 8 Rote-Beete-Brühe/ Barszcz ..................................................................................................... S. 9 Tomatensuppe/ Zupa pomidorowa .........................................................................................S. 10 Schlesische Kartoffelsuppe/ Zupa kartoflana po śląsku ......................................................... S. 11 Wickelkloß/ Kluski zawijane ................................................................................................... S. 38 Grüne Klöße/ Zielone kluski ............................................................................................. S. 39-40 Kartoffelklößchen/ Kopytka .................................................................................................... S. 41 Piroggen mit Kraut und Pilzen/ Pierogi z kapustą i grzybami ................................................ S. 42 Sauermehlsuppe - Żurek/ Żurek ............................................................................................ S. 12 Gurkensuppe/ Zupa ogórkowa .............................................................................................. S. 13 Dessert/ Desery ............................................................................................................... S. 43-50 Blumenkohlsuppe/ Zupa kalafiorowa...................................................................................... S. 15 Schneebälle/ Śnieżki ............................................................................................................. S. 43 Hauptgerichte/ Dania główne ........................................................................................ S. 16-33 Gebackene Äpfel/ Zapiekane jabłka ...................................................................................... S. 44 Apfelkaltschale/ Kisiel z jabłek .............................................................................................. S. 45 Käsebrot/ Zapiekanki ..............................................................................................................S. 16 Apfelreis/ Ryż zapiekany z jabłkami ....................................................................................... S. 17 Kartoffelpuffer/ Placki ziemniaczane ...................................................................................... S. 18 Klopse mit Salzgurkensosse/ Kluski Mięsne z sosem ogórkowym ................................... S. 19-20 Pilzfrikadellen/ Kotlety mielone z grzybów ..............................................................................S. 21 Kefirdessert/ Galaretka z kefirów .......................................................................................... S. 46 Bratäpfel mit Vanillesoße/ Jabłka zapiekane w polewie waniliowej ....................................... S. 47 Quarkkeulchen/ Placuszki z białego sera .............................................................................. S. 48 Streuselkuchen/ Ciasto z kruszonką ..................................................................................... S. 49 Rhabarberkuchen mit Streuseln/ Ciasto rabarbarowe z kruszonką ...................................... S. 50 Hackfleischbällchen/ Pulpeciki z mielonego mięsa ................................................................ S. 22 Hühnerschenkel mit Honig/ Kurczak z miodem ..................................................................... S. 23 Fotos/ Fotografiie ........................................................................................................... S. 51-52 Rouladen/ Rolady .................................................................................................................. S. 24 Projektpartner/ Partnerzy projektu ................................................................................ S. 53-58 Gefüllte Paprikaschoten/ Nadziewana papryka ................................................................ S. 25-26 Veranstalter/ Organizatory ............................................................................................. S. 59-60 Krautklopse nach Krzysiek/ Gołąbki a la Krzysiek .............................................................S. 27-28 Bitte beachten Sie, dass alle Rezepte für ca. 24 Personen sind! Uwaga! Wszystkie przepisy przeznaczone są dla około 24 osób. Vorwort Przedmowa Liebe Leserinnen und Leser, Drogie Czytelniczki, drodzy Czytelnicy, diese Sammlung deutscher und polnischer, alter sowie neuer niederschlesischer Rezepte entstand während dreier Begegnungen von jungen polnischen und deutschen Fachkräften aus den Bereichen Gastronomie und Hauswirtschaft im Jahre 2008 in Kreisau. ten zbiór polskich i niemieckich przepisów tradycyjnej i współczesnej kuchni dolnośląskiej powstał w trakcie trzch spotkań młodych specjalistów w dziedzinach gastronomii i gospodarstwa domowego z Polski i Niemiec w roku 2008 w Krzyżowej. Die angehenden Beiköche/innen, Köche/innen, Hauswirtschafter/innen, Hauswirtschaftshelfer/ innen und Restaurantfachleute aus Seelow, Siethen, Wahlsdorf, Wałbrzych, Dzierżoniów und Bielawa kamen nach Kreisau, um Erfahrungen mit Kollegen/innen aus dem Nachbarland auszutauschen, ihr Wissen und Können in der Küche zu zeigen und zu erweitern, neue Freundschaften zu schließen, eine Menge Spaß zu haben und nicht zuletzt natürlich auch um Einblicke in die traditionelle und neue schlesische Küche zu bekommen. Ci przyszli pomocnicy/ce kucharzy, kucharze/kucharki, specjaliści/specjalistki w zakresie nauki o gospodarstwie domowym, restauratorzy z Seelow, Siethen, Wahlsdorf, Wałbrzycha, Dzierżoniowa i Bielawy przybyli do Krzyżowej po to, by wymienić doświadczenia z kolegami i koleżankami, pogłębić swoją wiedzę i umiejętności, zawrzeć nowe przyjaźnie, dobrze się bawić i oczywiście poznać tajniki tradycyjnej i współczesnej kuchni śląskiej. Zur Lage und Geschichte Niederschlesiens Die Region Niederschlesien bezeichnet den westlichen Teil Schlesiens und umfasst heute die polnische Woiwodschaft Niederschlesien (polnisch: Województwo dolnośląskie) mit den drei größten Städten Wrocław, Wałbrzych und Legnica sowie die Landkreise Bautzen und Görlitz des deutschen Bundeslandes Sachsen. Das Gebiet Niederschlesien war im Mittelalter von polnischen Herzogen und danach von böhmischen Königen regiert. Es gehörte dann lange Jahrhunderte zur habsburgischen Monarchie und später zu Preußen. Mit Ende des Zweiten Weltkriegs kam der Teil rechtsseitig der OderNeiße-Linie unter polnische Herrschaft. Die deutsche Bevölkerung wurde größtenteils in die sowjetische Besatzungszone umgesiedelt und die vielen aus dem Osten vertriebenen Polen wurden in Niederschlesien angesiedelt. Die Eigenarten der niederschlesischen Küche Die niederschlesische Küche ist multikulturell geprägt. In ihr mischen sich kulinarische Einflüsse vieler zugewanderter Volksgruppen, so auch Elemente und Gerichte der slawischen Küche wie beispielsweise Bigos. Die Region war nie besonders reich. Darum waren die Hausfrauen stets bemüht, mit den einfachsten Zutaten schmackhafte, aber gehaltvolle Mahlzeiten zuzubereiten, mit denen ausreichend Energie für die körperlich schwere Arbeit aufgenommen wurde. Trotz ihrer Einfachheit erfordern die niederschlesischen Gerichte in ihrer Zubereitung doch einen gewissen Aufwand. Dieser aber lohnt sich, so haben wir es zusammen mit den Jugendlichen und deren Ausbildern in Kreisau herausgefunden. Probieren Sie es selbst! Położenie i historia Dolnego Śląska Region Dolnego Śląska obejmuje zachodnią część Śląska i tworzy wraz z trzema największymi miastami regionu – Wrocławiem, Wałbrzychem i Legnicą – polskie województwo dolnośląskie a po stronie niemieckiej powiaty Bautzen i Goerlitz. Obszar Dolnego Śląska był w Średniowieczu pod panowaniem książąt polskich, następnie królów czeskich. Po panowaniu czeskim Dolny Śląsk przechodzi w ręce monarchii Habsburskiej a następnie Prus. Po zakończeniu II Wojny Światowej ziemie leżące po prawej stronie linii Odra-Nysa zostały przyłączone do Polski. Niemiecka ludność w dużej części została wysiedlona do sowieckiej strefy okupacyjnej, a na świeżo wysiedlone tereny przesiedlono polską ludność z Kresów Wschodnich. Specyfika kuchni dolnośląskiej Kuchnia dolnośląska jest kuchnią wielu kultur. W tej kuchni mieszają się kulinarne wpływy migrującej ludności z elementami kuchni słowiańskiej, np. bigos. Region nigdy nie był szczególnie bogaty. Dlatego też gospodynie domowe starały się zawsze przygotowazywać z najprostszych składników smaczne i wartościowe potrawy, które dostarczałyby energii do ciężkiej fizycznej pracy. Pomimo swojej prostoty dania kuchni dolnośląskiej i ich przygotowanie wymaga wiele wkładu, który się jednak opłaca. To właśnie odkryliśmy razem z uczniami i ich nauczycielami w Krzyżowej. Spróbujcie Państwo sami! Życzymy Państwu dobrej zabawy przy gotowaniu! Sandra Hackert i Antje Leichsenring (koordynatorki projektu) Viel Freude beim Nachkochen der Rezepte und „Smacznego“ wünschen Ihnen Sandra Hackert und Antje Leichsenring (Projektleiterinnen) 1 2 gurkensalat mizeria sauerkrautsalat mizeria Surówka z kiszonej kapusty Smacznego! Guten Appetit! Smacznego! Guten Appetit! SKŁADNIKI: 3 kg kapusty kiszonej 2 pęczki pietruszki 4 sztuki cebuli 4 łyżki oleju sól pieprz 3 sztuki marchewki (średnie) SKŁADNIKI: ZUTATEN: 8 Gurken 900 ml saure Sahne 1 Bund Dill 2 Zwiebeln Salz Pfeffer ZUBEREITUNG: Die Gurken schälen und in Scheiben raspeln. Alles in eine Schüssel geben und mit der sauren Sahne verrühren. Dann den Dill, Salz und Pfeffer zugeben und gut verrühren und die Zwiebeln in Würfeln dazu geben. Alles ziehen lassen. Dann in Schälchen geben und mit Petersilie dekorieren. 3 8 ogórków 900 ml śmietany 1 pęczek koperku 2 cebule sól pieprz ZUTATEN: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Ogórki i cebulę obrać. Cebulę poszatkować. Ogórki i koperek pokroić w drobne plastry. Koperek i cebulę dodać do ogórków i wymieszać ze śmietaną. Doprawić pieprzem i solą. Odczekać chwilę i udekorować pietruszką. 3 kg Sauerkraut 2 gr. Bund Petersilie 4 Zwiebeln 4 Löffel Öl Salz Pfeffer 3 ganze Möhren Kapustę kiszoną przełożyć do miski, ewentualnie wylać wodę, następnie dodać cebulę pokrojoną w kostkę, olej, sól oraz pieprz i posiekaną pietruszkę. Wymieszać, odstawić na 10-15 minut. ZUBEREITUNG: Evtl. Sauerkrautsaft abgießen, Sauerkraut in eine Schüssel geben, Zwiebeln in Würfel schneiden, Petersilie hacken und alles dazu geben. Salz und Pfeffer sowie Öl hinzugeben und vermischen. Ziehen lassen. 4 Smacznego! Guten Appetit! Warmer Kartoffelsalat Hühnersuppe Sałatka z ziemniaków na ciepło Rosół ZUTATEN: 5 kg Kartoffeln 12 Zwiebeln 0,75 l Fleischbrühe 12 EL Essig Salz Pfeffer SKŁADNIKI: 5 kg ziemniaków 12 cebul 0,75 l wywaru z mięsa 3 łyżki octu Sól Pieprz SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: ZUBEREITUNG: Kartoffeln kochen (Pellkartoffeln). Gekochte Kartoffeln in Scheiben in eine Schüssel geben. Zwiebeln in Würfel schneiden (Brunoise), mit Essig, Salz, Pfeffer und mit Fleischbrühe erhitzen. Anschließend über die gekochten Kartoffeln geben. 5 Ziemniaki ugotować w mundurkach. Następnie ugotowane ziemniaki włożyć do miski. Cebulę pokroić na drobną kostkę i następnie podgrzać w wywarze wraz z octem, solą i pieprzem. Zalać ziemniaki rosołem. Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: 300 g Möhren 300 g Sellerie 300 g Lauch 300 g Zwiebeln 2 ganze Hühner 10 l Wasser Chili Salz, Pfeffer Pimentkörner Pfefferkörner Lorbeerblätter Suppeneinlage (z.B. Suppennudeln, Eierkuchenreste) gehackte Petersilie 300 g marchwi 300 g selera 300 g pora 300 g cebuli 2 całe kurczęta 10 l wody chili sól, pieprz ziele angielskie ziarna pieprzu liście laurowe wkładka do rosołu (np. makaron, kawałki naleśników) posiekana pietruszka ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Gemüse waschen, putzen und klein schneiden. Wasser aufsetzen und zum Kochen bringen. Die ganzen Hühner in das kochende Wasser geben, das Gemüse mit hinein und kochen lassen. Abschäumen und 2-3 Stunden kochen lassen. Wenn die gewünschte Stärke der Brühe erreicht ist, die ganzen Hühner heraus nehmen und mit den Fingern auslösen. Das Fleisch klein schneiden und beiseite stellen. Hühnerbrühe in Servierschalen füllen. Hühnerfleisch und eine Suppeneinlage (z.B. gekochte Suppenudeln oder Eierkuchenstreifen) und gehackte Petersilie in die abgefüllte Brühe geben. Warzywa oczyścić, umyć i pokroić na drobne kawałki. Zagotować wodę. Całe kurczęta włożyć do gotującej się wody, dodać do nich pokrojone warzywa. Zdjąć z wywaru pianę i gotować dalej 2-3 godziny. Następnie wyjąć z wywaru kurczęta i mięso oddzielić od kości. Mięso pokroić na drobne kawałki i odstawić. Napełnić talerze rosołem. Do talerzy włożyć kawałki mięsa i wkładkę (np. ugotowany wcześniej makaron lub kawałki naleśników) oraz posiekaną wcześniej pietruszkę. 6 Smacznego! Guten Appetit! Graupensuppe mit Kraut Zupa rybna Krupnik z kapustĄ ZUTATEN: ZUTATEN: 3/4 Sellerie 1 kg Möhren 500 g Petersilienwurzel 2 Zwiebeln 1 1/2 kg Zander oder Hecht Salz, Pfeffer 6 l Fischfond 100 g Butter 50 g Margarine 1 Lorbeerblatt Nelke, Piment 1 Zwiebel Zitronensaft 5 l Wasser 1 kg Sauerkraut 1 kg Weisskraut kleingeschnitten 0,5 kg Rippchen 0,5 kg Wurst (in Würfeln) 0,25 kg Gerstenschrot, 0,5 kg Kartoffeln (in Würfeln), Suppengemüse (kleingeschnitten) Gewürze (Lorbeer, Piment, Pfeffer Salz, Knoblauch) Petersilie ZUBEREITUNG: Gemüse (Möhren, Petersilienwurzel, Sellerie) schälen und in Rauten (Paysenne) schneiden. Die Zwiebeln schälen und in feine Würfel schneiden. Einen Topf ansetzen und die Butter mit der Margarine schmelzen. Zwiebelwürfel in den Topf mit der heißen Butter und Margarine glasig dünsten. Anschließend die geschnittenen Gemüserauten mit dazu geben. Gemüse 5 Minuten lang mitgaren. Die Zwiebel mit Piment, Lorbeerblatt und der Nelke spicken und dazu geben. Fischfond dazu geben und weitere 15 Minuten köcheln lassen. In der Zeit, wenn es kocht, den Fisch in grobe Würfel schneiden und dazu geben. Mit Salz, Pfeffer, Zitronensaft abschmecken. Bei Belieben frischgehackte Petersilie vor dem Servieren daraufstreuen. 7 Fischsuppe SKŁADNIKI: 3/4 selera 1 kg marchewki 500 g pietruszki z korzenia 2 cebule 1,5 kg ryby, np mintaja sól, pieprz 6 l wywaru z ryby 100 g masła 50 g margaryna 1 liść laurowy ziele angielskie, goździki 1 cebula sok z cytryny SKŁADNIKI: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Warzywa (marchewkę, pietruszkę w korzeniu i seler) obrać i pokroić w kostkę. Cebule obrać i pokroić w kostkę, maslo i margarynę rozpuścić w garnku. Cebule zeszklić na roztopionym maśle. Pokrojone warzywa wrzucić do garnka i smażyć je 5 minut, następnie dodać liść laurowy, ziele angielskie, goździki. Dodać wywar rybny i gotować kolejne 15 minut. W tym czasie pokroić rybę w dużą kostkę i wrzucić do garnka. Doprawić do smaku solą, pieprzem i sokiem z cytryny. Danie podawać udekorowane posiekanąpietruszką. Smacznego! Guten Appetit! ZUBEREITUNG: Alle Zutaten in einen Topf geben und auf kleiner Flamme weichkochen, würzen. Mit saurer Sahne und evtl. Petersilie heiß auftragen. 5 l wody 1 kg kiszonej kapusty 1 kg świeżej kapusty (posiekać) 0,5 kg żeberek, 0,5 kg kiełbasy (pokroić w paski) 0,25 kg kaszy jęczmiennej, 0,5 kg ziemniaków (pokroić w kostkę), warzywa i przyprawy (liść laurowy, ziele angielskie, pieprz, sól, czosnek, marchew) pietruszka SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Wszystkie składniki włożyć do garnka i gotować na wolnym ogniu do miękkości, przyprawić do smaku. Podawać na gorąco z dodatkiem kwaśnej śmietany i pietruszki. 8 Rote-Beete-Brühe Tomatensuppe Barszcz Zupa pomidorowa Smacznego! Guten Appetit! Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: 500 g Fleisch und Knochen (Hühner oder Kalb) 5 l kaltes Wasser 3 Möhren 1 Petersilienwurzel 1 Sellerie 1 Porreestange 2 Büchsen Tomatenmark oder 2 kg Tomaten fein gehackter Dill 0,5 kg dicke Saure Sahne Zucker Salz Pfeffer Einlage (z.B. Fadennudeln, Reis) 500 g mięsa z kością (kurczaka lub cielęciny) 5 l zimnej wody 3 marchewki pietruszka kawałek selera mały por 2 puszki koncentratu pomidorowego lub 2 kg pomidorów drobno posiekany koperek 0,5 kg gęstej kwaśnej śmietany cukier sól pieprz wkładka (np. makaron, ryż) ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Fleisch abspülen, in den Topf geben, mit kaltem Wasser begießen und aufkochen. Wenn es kocht, Hitze reduzieren, ca. 30 Minuten kochen. Zerkleinertes Suppengemüse, Dill, Salz und Pfeffer hinzugeben, alles weich kochen. Brühe durchseihen, Tomatenmark hinzugeben. Suppe noch ca. 3-5 Minuten kochen. Saure Sahne und etwas Zucker hinzugeben. Mit Einlage und gehacktem Dill oder Petersilie servieren. Mięso umyć i włóżyć do garnka, zalać zimną wodą i zagotować. Po zagotowaniu zmniejszyć ogień. Gotować ok. 30 minut. Następnie dodać do wywaru obrane i opłukane warzywa, koperek, sól i szczyptę pieprzu. Gotować do czasu, aż mięso i jarzyny będą miękkie (około 30 minut). Wywar przecedzić i wymieszać z koncentratem pomidorowym. Zupę gotować jeszcze 3-5 minut. Zaprawić śmietaną i dodać łyżeczkę cukru. Podawać z ryżem lub makaronem, posypaną koperkiem lub natką pietruszki. SKŁADNIKI: ZUTATEN: 4 kg frische Rote Beete 2 Bund Suppengemüse Zitronensaft oder Apfelessig Pfeffer Salz Zucker Schmand/ Saure Sahne 2 EL Mehl frischer Dill und Petersilie eventuell gehackter Knoblauch ZUBEREITUNG: Zerkleinertes Suppengemüse und gewürfelte Rote Beete weichkochen, Salz und Zucker hinzufügen. Durchseihen und die Brühe mit Zitronensaft oder Essig abschmecken, mit Salz und Pfeffer sowie eventuell Knoblauch würzen. Mehl in etwas Wasser verrühren und unter die kochende Brühe geben. Vor dem Servieren mit Saurer Sahne und Dill bzw. Petersilie anrichten. 9 4 kg buraków 2 natki włoszczyzny sok z cytryny lub ocet winny jabłkowy pieprz sól cukier do smaku śmietana 2 łyżki maki pszennej koperek świeży lub nać pietruszki ewentualnie posiekany czosnek SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Włoszczyznę w całości i pokrojone w plasterki buraki gotować do miękkości, dodać sól i trochę cukru. Gdy miękkie wybrać włoszczyznę a pozostały barszcz zakwasić sokiem z cytryny lub octem (do smaku po troszku), przyprawić pieprzem, eventualnie czosnkiem, zaprawić odrobiną mąki rozmieszanej w 1/4 szklanki letniej wody i zagotować. Przed podaniem dodać śmietanę i pokrojony koper lub nać pietruszki. 10 Smacznego! Guten Appetit! 11 Schlesiche Kartoffelsuppe Sauermehlsuppe - Zurek Zupa kartoflana po śląsku Żurek ZUTATEN: SKŁADNIKI: 6 große Zwiebeln 500 g durchwachsener Speck 6 Sellerieknollen 3 Stangen Lauch 3 kg Kartoffeln 24 Knoblauchwürste 18 Gewürzgurken 6 EL Butterschmalz 6 l Fleischbrühe Gehackte Petersilie 6 dużych cebul 500 g boczku 6 główek selera 3 pory 3 kg ziemniaków 24 kiełbasy z czosnkiem 18 ogórków konserwowych 1 łyżka topionego masła 6 l wywiaru z mięsa posiekana pietruszka ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Kartoffeln schälen und in gröbere Würfel schneiden, Lauch, Sellerie und Zwiebeln putzen, Speck in feine Würfel schneiden und auslassen. Zwiebeln ebenfalls in feine Würfel schneiden und im Speck goldbraun anschwitzen. Gehackten Knoblauch dazugeben und im Speck rösten. Dann in Würfel geschnittenen Lauch und Sellerie dazugeben. Mit der Fleischbrühe auffüllen. Die Kartoffeln in die kochende Brühe zugeben und leise köcheln lassen. Gewürzgurken fein schneiden und in die fertige Suppe geben, Teller portionieren und mit gehackter Petersilie bestreuen. Ziemniaki obrać i pokroić w grubą kostkę. Oczyścić oraz umyć por, seler i cebulę. Boczek pokroić w drobną kostkę i podsmażyć. Cebulę drobno pokroić, dodać do boczku i podsmażyć do zabrązowienia. Dodać posiekany czosnek. Następnie dodać por i seler, zalać wywarem. Do gotującej się zupy dodać ziemniaki i gotować na małym ogniu. Do gotowej zupy dosypać drobno pokrojone ogórki konserwowe. Zupę wyłożyć na talerze i posypać pokrojoną pietruszką. ZUTATEN: 1,5 l Żursäure (vergorenes Vollkornmehl) 750 g Kartoffeln 750 g Suppengemüse 1 kg frische Weißwurst 1 kg geräucherten Schinkenspeck 4 Zwiebeln 12 Eier 4 Knoblauchzehen Salz Petersilie Lorbeerblätter Piment Brot als Beilage Smacznego! Guten Appetit! SKŁADNIKI: 1,5 l zakwasu (żurek) 750 g ziemniaków 750 g włoszczyzny 1 kg surowej białej kiełbasy 1 kg wędzonego boczku 4 cebule 3 jaja 1 ząbek czosnku sól natka pietruszki liście laurowe ziele angielskie jako dodatek pieczywo jasne lub ciemne ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Aus dem Suppengemüse, Weißwurst und den Gewürzen eine Brühe kochen, abseihen. Gemüse kleinschneiden, Wurst würfeln, zurück in die Brühe geben. Klein gewürfelte Kartoffeln hinzugeben und weich kochen. Schinkenspeck würfeln, anbraten, zur Suppe geben. Żursäure hinzugeben, aufkochen, abschmecken. In tiefem Teller mit geschnittenen gekochten Eischeiben, gehackter Petersilie und mit Brot servieren. Z włoszczyzny, białej kiełbasy i przypraw (ziele angielskie, liście laurowe) ugotować wywar. Przecedzić wywar, warzywa pokroić w kostkę, kiełbasę w grubsze plastry. W wywarze ugotować pokrojone w kostkę ziemniaki. Boczek i cebulę pokroić, zrumienić na patelni, połączyć z wywarem. Dodać zakwas i zagotować. Doprawić do smaku. Podawać w głębokim talerzu z jajem ugotowanym na twardo, posypany posiekaną natką pietruszki i z dodatkiem pieczywa. 12 Smacznego! Gurkensuppe Zupa ogórkowa Guten Appetit! ZUTATEN: ca. 6 l Gemüse- oder Hühnerbrühe (mit Suppengemüse) 500 g saure Gurken 6 mittelgroße Zwiebeln 6 Knoblauchzehen 12 EL Mehl 12 EL Butter 600 ml süße Sahne 2 kg Kartoffeln Salz Pfeffer ZUBEREITUNG: Man bereitet eine Brühe auf Basis von Suppengemüse und/oder Hühnerklein zu, gewürzt mit Pfeffer, Piment und Lorbeerblättern, ansonsten je nach Geschmack. Pellkartoffeln kochen, schälen und klein würfeln, bei Seite stellen. In die fertige köchelnde Brühe gibt man auf einem grobporigen Reibeeisen geriebene saure Gurken (mit dem ausfließenden Gurkensaft) sowie zerriebene Knoblauchzehen hinzu, 10 Minuten kochen lassen. 13 Smacznego! Guten Appetit! In der Zwischenzeit die fein gehackten Zwiebeln mit Butter anbraten und anschließend mit dem Mehl bestreuen, etwas braten lassen und schließlich in die Suppe geben. Die gekochten Möhren des Suppengemüses ebenfalls klein reiben und mit den Kartoffeln zur Suppe geben, aufkochen lassen, Sahne hinzugeben. Mit Salz und Gewürzen abschmecken. Das ganze 10 Min. stehen lassen und dann genießen. SKŁADNIKI: rosół lub wywar z warzyn 500 g ogórków kiszonych 6 średnie cebule 6 ząbków czosnku 12 łyżek mąki 12 łyżek masła 600 ml śmietanki 2 kg ziemniaków sól pieprz ziemniakami wrzucić do zupy, zagotować. Dodać śmietanę. Solą i przyprawami doprawić do smaku. Odstawić na 10 minut a następnie podawać. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Przygotować wywar/rosół z warzyw lub / i małego kurczaka, doprawić pieprzem, zielem angielskim, liściem laurowym do smaku. Ugotować ziemniaki w mundurkach, obrać, pokroić w małą kostkę i odstawić na bok. Do gotującego się wywaru dodać starte na tarce z dużymi oczkami kiszone ogórki (razem z wodą po ogórkach) oraz starte ząbki czosnku. Gotować 10 minut. W międzyczasie podsmażyć na maśle cieniutko pokrojoną cebulę i posypać ją mąką, zasmażyć i na koniec dodać do zupy. Ugotowaną w wywarze marchew zetrzeć na tartce i razem z pokrojonymi w kostkę 14 Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: 1,2 kg Blumenkohl 16 Kartoffeln 3 Möhren 5 l Brühe ca. 6 EL Butter ca. 12 EL Mehl Muskatnuss Salz Pfeffer Petersilie Blumenkohlsuppe Käsebrot Zupa kalafiorowa Zapiekanki SKŁADNIKI: 1,2 kg kalafiora 16 ziemniaków 3 marchewki 5 l rosołu ok. 6 łyżek masła ok. 12 łyżek mąki pszennej gałka muszkatołowa sól pieprz zielona pietruszka ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Blumenkohl waschen und in Röschen teilen. Kartoffeln würfeln, Möhren grob raspeln. Brühe aufkochen und Blumenkohl, Kartoffeln und Möhren hinzugeben. Ca. 20 Minuten bei geschlossenem Topfdeckel garen. Butter zerlassen und Mehl hinzugeben. Etwas bräunen und dann zur Suppe geben, aufkochen lassen. Würzen und vom Herd nehmen, mit fein gehackter Petersilie servieren. Kalafior umyć i podzielić na cząstki. Ziemniaki pokroić w kostkę a marchewkę zetrzeć na tarce o dużych oczkach. Rosół zagotować i do gotującego się rosołu wrzucić kalafior, ziemniaki i marchewkę. Garnek przykryć pokrywką i całość gotować na średnim ogniu około 20 minut. Masło roztopić i dodać do niego mąkę pszenną. Troszkę zrumienić i gęstą masę dodać do gotującej się zupy. Chwilkę podgotować. Następnie dodać przyprawy: gałkę muszkatołową, sól i pieprz do smaku. Wymieszać i zdjąć z ognia. Na koniec dodać drobno pokrojoną zieloną pietruszkę. 15 Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: 24 Scheiben Weißbrot 250 g Käse 500 g Butter 12 Knoblauchzehen 24 kromki białego chleba 250 g sera 500 g masła 12 ząbków czosnku ZUBEREITUNG: Butter mit dem zerdrücktem Knoblauch vermischen. Die Weißbrotscheiben mit der Knoblauchbutter bestreichen und bei 180 Grad für 10 Minuten in den Ofen schieben. Danach nehmen wir die Weißbrotscheiben heraus und bestreuen sie mit Käse und geben sie für weitere 5 Minuten in den Ofen. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Wymieszać masło z wyciśniętym czosnkiem. Posmarować masłem z czosnkiem kromki chleba i wstawić do rozgrzanego do 180°C piekarnika na 10 minut. Następnie wyjąć chleb z piekarnika, ułożyć ser na kromkach i włożyć do piekarnika na kolejne 5 minut. 16 Smacznego! Guten Appetit! 17 Apfelreis Kartoffelpuffer Ryż zapiekany z jabłkami Placki ziemniaczane ZUTATEN: SKŁADNIKI: 6 Gläser Reis 3 kg Äpfel 12 EL Butter Zucker Vanillezucker evtl. Zimt Salz Składniki: 6 szklanek ryżu 3 kg jabłek 12 łyżiek masła cukier cukier waniliowy cynamon (niekoniecznie) sól ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Reis waschen und durch ein Sieb abgießen. In einem Topf 1 l Wasser aufkochen, Reis, 1 Teelöffel Salz und Butter hinzugeben. Vermischen und nach dem Aufkochen mit Deckel abdecken, bei niedriger Temperatur Reis köcheln, bis alles Wasser verdunstet und Reis weich ist. Nun die Äpfel vorbereiten: waschen, auf grober Reibe raspeln und mit Zucker, Vanillezucker und evtl. Zimt würzen. Backofen auf 180 Grad vorheizen. Eine feuerfeste Form mit Butter einfetten, auf den Boden die Hälfte des Reises geben, darauf Äpfel verteilen und mit anderer Hälfte Reis abdecken. Im Backofen ca. 20 – 30 Minuten backen. Mit Schlagsahne servieren. Der Apfelreis kann auch mit Pflaumen bereitet werden: Pflaumen waschen, entsteinen, mit Zucker und Zimt mischen, den Rest der Zubereitung wie mit den Äpfeln. Ryż umyć na sicie, odsączyć. W garnku zagotować 1 l wody, wsypać ryż, dodać 1 łyżkę soli i masło. Wymieszać i po zagotowaniu nakryć garnek pokrywką. Gotować na małym ogniu, aż ryż będzie miękki i wchłonie wodę. Następnie przygotować jabłka, umyć je i zetrzeć na tarce do jarzyn o dużych otworach, na koniec doprawić do smaku cukrem i cukrem wanilinowym lub cynamonem. Nagrzać piekarnik do temperatury 180°C. Żaroodporne naczynie wysmarować masłem, na dnie ułożyć połowę ryżu, na ryż wyłożyć jabłka, całość przykryć pozostałym ryżem. Wstawić do piekarnika i zapiekać 20-30 minut. Podawać z bitą śmietaną. Zamiast jabłek można użyć śliwek: śliwki umyć, przepołowić, usunąć pestki, wymieszać z cukrem i cynamonem. Dalej postępować tak, jak z jabłkami. Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: 6 kg Kartoffeln 6 mittlere Zwiebeln 12 Eigelb 12 EL Weizenmehl Salz Pfeffer Öl zum Braten 6 kg ziemniaków 6 średnich cebul 12 żółtek 12 łyżek mąki pszennej sól pieprz olej do smażenia ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Kartoffeln waschen, schälen und auf feiner Reibe reiben, leicht ausdrücken. Zwiebeln schälen und ebenfalls reiben. Zur Kartoffelmasse Mehl, Zwiebeln und Eigelb geben, salzen und pfeffern und vermischen. In eine Pfanne mit heißem Öl je einen Löffel der Masse geben und einen dünnen Puffer formen, von beiden Seiten goldbraun braten. Mit Saurer Sahne servieren. Ziemniaki umyć, obrać, zetrzeć na drobnej tarce i lekko odcisnąć. Cebulę obrać i również zetrzeć na tarce. Do odciśniętych ziemniaków dodać mąkę, cebulę i żółtka, całość doprawić solą oraz pieprzem i wymieszać. Na rozgrzany olej kłaść łyżką cienką warstwę ciasta i smażyć z obu stron na złoty kolor. Podawać ze śmietaną. 18 Smacznego! Klopse mit Salzgurkensoße Kluski mięsne z sosem ogórkowym Guten Appetit! ZUTATEN KLOPSE: 450 g Schweinefleisch 450 g Rindfleisch ¼ Sellerie 2 Möhren 1 Zwiebel 2 Eier Semmelmehl Salz Pfeffer Thymian ZUTATEN SALZGRUKENSOSSE: 60 g Butter 70 g Mehl 1 l Fleischbrühe 3 Salzgurken Salz Pfeffer ZUBEREITUNG: Das Fleisch und das Gemüse durch den Fleischwolf lassen. Zur Masse Semmelmehl, Eier und Gewürze zugeben und abschmecken. Anschließend ca. 60 g schwere Klopse herstellen. Ein Topf mit Fleischbrühe aufsetzen und die Fleischklöße leicht köcheln lassen, bis sie gar sind. Die Salzgurken in Würfel schneiden. Butter in einem Topf erhitzen, danach mit Mehl bestreuen und mit einem Schneebesen rühren. 19 Die Brühe zugeben und aufkochen lassen. Anschließend Salzgurken, Salz und Pfeffer zufügen und die gekochten Klopse zugeben. Smacznego! Guten Appetit! SKŁADNIKI NA KLUSKI: 450 g mięsa wieprzowego 450 g mięsa wołowego 1/4 selera 2 marchewki 1 cebula 2 jajka bułka tarta sól, pieprz, tymianek SKŁADNIKI NA SOS Z OGÓRKÓW 60 g masła 70 g mąki 1 l bulionu 3 ogórki kiszone sól, pieprz SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Mięso, warzywa przemielić, do masy dodać bułkę tartą, jaja i przyprawy, wszystko razem wymieszać. Formować w kształcie kulek o wadze 60 g. Wszystkie kulki ugotować w bulionie. Pokroić ogórki w kostkę, masło rozpuścić w garnku, opruszyć mąką i wymieszać. Dodać 1000 ml bulionu, do tego dodać pokrojone w kostkę ogórki i przyprawy, wymieszać i dodać do sosu ugotowane kluski. 20 Pilzfrikadellen Hackfleischbällchen Kotlety mielone z grzybów Pulpeciki z mielonego mięsa Smacznego! Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: ZUTATEN: 500 g frische Steinpilze (Champignons) Salz 2 Zwiebeln 100 g Paniermehl 2 Eier Pfeffer 1 TL Majoran Öl 500 g świeżych prawdziwków (pieczarek) sól 2 cebule 100 g tartej bułki 2 jajka pieprz 1 łyżeczka majeranku olej 3 kg Hackfleisch 10 Eier 0,5 kg Zwiebeln 2 Knoblauchzehen Senf Salz Pfeffer Öl Paniermehl ZUTATEN SOSSE: 20 g Butter 1 EL Mehl 3 EL Saure Sahne 1 TL Senf SKŁADNIKI: 3 kg mięsa mielonego 10 jaj 0,5 kg cebuli bułka tarta sól pieprz musztarda 2 ząbki czosnku olej SKŁADNIKI SOS: 20 g masła łyżka mąki 3 łyżki kwaśnej śmietany 1 łyżeczka musztardy ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: 21 Guten Appetit! Champignons in Würfel schneiden, in der Pfanne braten und in eine Schüsse geben. Zwiebeln in Würfel schneiden (Brunoise) und Paniermehl, Eier, Majoran, Salz, Pfeffer dazugeben. Zu einer Masse kneten und zu Bouletten formen. Die Frikadellen in der Pfanne mit Öl anbraten, anschließend im Ofen fertig garen. Grzyby pokroić w kostkę, podsmażyć na patelni, następnie włożyć do miski. Dodać drobno pokrojoną cebulę, tartą bułkę, jaja, majeranek, sól, pieprz. Następnie całość zagnieść w masę. Z masy uformować kotlety. Kotlety podsmażyć na patelni i dopiec w piekarniku. SOSSE: Die Butter im Topf erhitzen. Mehl dazugeben und rühren, so dass es abröstet. Anschließend Saure Sahne und Senf dazugeben. SOS: Roztopić masło w garnku. Domieszać mąkę. Na koniec doprawić kwaśną śmietaną i musztardą. ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Zwiebel fein würfeln. Hackfleisch mit den Zutaten mischen (gut verkneten) und die gesamte Masse zu kleinen Bällchen formen, in Paniermehl wälzen. Zwei zerquetschte Knoblauchzehen ins Öl geben, kurz braten, herausnehmen und darin die Hackfleischbällchen braten, bis sie dunkelbraun sind. Do mięsa dodać jaja , bułkę tartą , czosnek i cebulę, wymieszać. Formować małe kulki i panierować w mące. Zmiażdżone ząbki czosnku podsmażyć na oleju i zdjąć z patelni, na której następnie smażyć pulpeciki aż do czasu, gdy osiągną kolor ciemnobrązowy. 22 Hühnerschenkel mit Honig Rouladen Kurczak z miodem Rolady Smacznego! Guten Appetit! Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: 24 udka z kurczaka sól pieprz papryka miód 3 kg Schweinefleisch (Filet) 750 g Champignons 500 g saure Gurken Salz Pfeffer Gewürze für Fleisch (Paprika, Thymian etc.) 3 kg mięsa 750 g pieczarek 500 g kiszonych ogórków sól pieprz mieszane przyprawy (zioła, papryka itp.) SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Pilze in Scheiben anbraten. Gurken in halbe Scheiben schneiden. Fleisch in Scheiben schneiden, dünn klopfen und mit Gewürzen einreiben. Fleisch mit Gurken und Pilzen belegen und zusammenrollen, mit Zahnstochern festspießen. In einer Pfanne mit viel Öl Rouladen von beiden Seiten braun anbraten. Dann in einen Topf mit Salzwasser geben und köcheln lassen (ca. halbe bis dreiviertel Stunde). Die entstehende Brühe abgießen. Etwas Mehl mit kaltem Wasser verrühren, in die Brühe gießen und aufkochen, um eine gebundene Soße zu erhalten. Mięso kroimy na plastry, rozbijamy tłuczkiem, aż zrobi się cienkie. Nacieramy przyprawami. Na mięso układamy podsmażone pieczarki i kawałki ogórka, zwijamy je i mocujemy wykałaczką, aby podczas smażenia i duszenia nie rozleciało się. Smażymy delikatnie na patelni w dużej ilości tłuszczu. Następnie przekładamy do rondla, zalewamy wrzącą wodą i zostawiamy do duszenia. 1. Kopf/ Backe - 2. Nacken - 3. Schulter/Bug - 4. Rükkenspeck - 5. Kotelette - 6. Filet - 7. Schinken 8. Vorder- und Hinderbein/Haxen - 9. Bauchstück - 10. Dicke Rippe/ Brustspitze 1. głowa - 2. karkówka - 3. łopatka - 4. słonina - 5. schab - 6. polędwiczka - 7. szynka - 8. golonka9. boczek - 10. żeberka SKŁADNIKI: ZUTATEN: 24 Hühnerschenkel Salz Pfeffer Paprika Honig ZUBEREITUNG: Die Hühnerschenkel werden mit Salz, Pfeffer und Paprika gewürzt und im vorgeheizten Ofen bei 200 Grad gebraten und nach einiger Zeit herunter gestellt auf 180 Grad. Ab und an mit entstehender Bratenbrühe übergießen. 10 Minuten vor Ende der Bratzeit mit Honig bestreichen. Dazu Reis und gekochtes Mischgemüse servieren. 23 Udka obtoczyć w przyprawach (papryka, pieprz i sól). Następnie wysmarować blachę tłuszczem, położyć udka na blachę i włożyć do rozgrzanego do 200 stopni piekarnika. Po 15 minutach temperaturę zmiejszyć do 180 stopni. Kiedy już udka zaczyną się rumienić, posmarować miodem. Po 10 minutach wyciagnąć z piekarnika i podawać. Z soków, które się wydzielają z mięsa, robimy sos. Tworzymy zawiesine z mąki i zimnej wody i zagęszczamy nią sos. 24 Smacznego! Gefüllte Paprikaschoten Nadziewana papryka ZUTATEN: 2,4 kg gemischtes Hackfleisch 1 kg Reis 6 große Dosen geschälte Tomaten (4,8kg) 3 Bund Petersilie 6 Zwiebeln 12 Knoblauchzehen 6 Eier 6 EL scharfer Senf 6 TL getrockneter Oregano Salz, Pfeffer aus der Mühle, Cayennepfeffer/ Chilipulver (wer es etwas schärfer mag) 25 Smacznego! Guten Appetit! Guten Appetit! So viel Reis unter den Hackbrei mischen, dass die Masse möglichst genau dem Inhalt der Paprikaschoten entspricht, verkneten und abschmecken. Die Paprika mit dem Fleisch-Reis-Teig füllen und die “Deckel” wieder aufsetzen. Die gefüllten Paprikaschoten aufrecht in Topf/Pfanne mit den Tomaten stellen und ca. 45 Minuten bei mittlerer Hitze dünsten lassen. SKŁADNIKI: 2,4 kg mięsa mielonego mieszanego 1 kg ryżu 6 puszek obranych pomidorów (ok. 4,8 kg) 3 pęczki naci pietruszki 6 cebul 12 ząbków czosnku 6 jaj 6 łyżek ostrej musztardy 6 łyżeczek suszonego oregano sól, pieprz z młynka, pieprz cayenne/chili (jak ktoś preferuje pikantną wersję) ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Den Reis kochen und zum Auskühlen beiseite stellen. Die Paprikaschoten waschen, oben rundum so aufschneiden, daß ein „Deckel“ entsteht, entkernen und die weißen Trennwände herausoperieren. Petersilie, Zwiebel und Knoblauchzehen fein hacken. Die eine Hälfte der gehackten Zwiebeln gemeinsam mit Petersilie und Knoblauch beiseite stellen. Die andere Hälfte der Zwiebeln in einem Topf mit Öl andünsten. Die geschälten Tomaten zu den angedünsteten Zwiebeln geben. Die Suppe salzen, pfeffern und dann leicht vor sich hin köcheln lassen. Das Hackfleisch mit den restlichen Zwiebeln, der Petersilie, dem Knoblauch, dem Ei und dem Senf verkneten. Ugotować ryż, ostudzić go. Umyć paprykę, odciąć górną część, aby powstała “przykrywka”, usunąć pestki i białą skórę wewnętrzną. Posiekać drobno pietruszkę, czosnek i cebule. Część posiekanej cebuli razem z pietruszką i czosnkiem pozostawić na boku.Drugą cześć cebuli podusić na oleju w garnku. Obrane pomidory dodać do podsmażonej cebuli, osolić, popieprzyć i gotować na wolnym ogniu. Mielone mięso z resztą cebuli, pietruszką, czosnkiem, jajkiem i musztardą wymieszać na jednolitą masę. Masę wymieszać z ryżem, doprawić do smaku. Papryki nadziewać masą mięsno-ryżową i ukoronować “przykrywką”. Nadziewane papryki umieścić w garnku / na patelni i podusić razem z pomidorami koło 45 minut przy średniej temperaturze. 26 Smacznego! Krautklopse nach Krzysiek Gołąbki a la Krzysiek Guten Appetit! ZUTATEN KRAUTKLOPSE: 2 kg Hackfleisch 1,5 Köpfe Wirsingkohl 0,5 kg Zwiebeln 5 Eier 1 kg Reis 300 g Tomatenmark Öl Pfeffer Salz Mehl geriebener Käse ZUTATEN TOMATENSOSSE: ser einrühren und den Topf mit den Klößen damit aufgießen. Klöße gar ziehen lassen. Klöße zusammen mit Tomatensoße und geriebenem Käse servieren. ZUBEREITUNG TOMATENSOSSE: Zwiebeln, Champignons und gehackte Paprikas zusammen anbraten, dann Tomatenmark, geschälte Tomaten, Wasser und Sahne dazugeben. Mit Knoblauch, Salz, Chili und Pfeffer würzen und 60 Minuten kochen lassen. SKŁADNIKI: 2 kg mięsa mielonego 1,5 główki kapusty włoskiej 0,5 kg cebuli 5 jajek 1 kg ryżu 300 g przecieru pomidorowego olej sól pieprz do smaku starty ser żółty w mące. Smażyć je w głębokim oleju na złocisty kolor. Zostawione liście wyścielić w głębokim garnku. Usmażone kotleciki ułożyć na liściach w garnku. Kotleciki zalać wodą rozrobioną z przecierem pomidorowym. Od momentu zagotowania gotować jeszcze 15 minut. Wyłożyć na talerz i polać sosem pomidorowym. Posypać tartym serem. SKŁADNIKI NA SOS POMIDOROWY: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA SOSU: 2 Dosen geschälte Tomaten 5 Zwiebeln 1 rote, 1 grüne und 1 gelbe Paprika 600 g geschälte Tomaten Basilikum, Oregano, Salz, Pfeffer, Chili, Knoblauch nach Geschmack Wasser 500 g Sahne 2 puszki obranych pomidorów 5 cebul 1 papryka czerwona, zielona, żółta 600 g przecieru pomidorowego bazylia, oregano, sól, pieprz, chilly, czosnek do smaku woda 500 g śmietany ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Wirsingkohl fein schneiden. Reis abkochen. Hackfleisch mit Reis, Wirsing und Eiern vermengen, mit Salz und Pfeffer abschmecken. Masse zu je 100 g schweren Klopsen formen und in Mehl wälzen. Klopse in der Pfanne leicht anbraten. Einen Topf mit Wirsingblättern auslegen, die Klopse hineinlegen. Tomatenmark ins Was- Kapustę oczyścić z brudnych liści. Zostawić kilka liści do wyścielenia dna garnka. Kapustę poszatkować, włożyć do naczynia i zasypać solą, odstawić aż puści soki. Odsączyć wodę, dodać mięso mielone i jajka oraz poszatkowaną cebulę. Ryż ugotować al dente i przecedzić. Dodać do masy mięsnej i dobrze wymieszać. Doprawić pieprzem. Z masy formować małe kotleciki, obtoczyć je 27 Smacznego! Guten Appetit! Pomidory włożyć do garnka, mieszać aż się rozpadną. Cebule i papryki pokroić i podsmażyć. Wszystkie warzywa wymieszać. Dodać śmietanę rozrobioną z wodą i przyprawami. Całość wlać do warzyw i zagotować. 28 Schichtkohl Krautnudeln Kapusta z mięsem Łazanki Smacznego! Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN NUDELN: 29 ZUTATEN: SKŁADNIKI: 2 Kohlköpfe (Weißkohl) 2 Zwiebeln Mehl Salz Pfeffer Hackfleisch Kümmel Paprikapulver 2 główki kapusty 2 cebule mąka sól pieprz mięso mielone kminek papryka zmielona ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Zuerst Kohl und Zwiebeln in Würfel schneiden und in einem großen Topf anbraten. Nach circa 6 Minuten das Hackfleisch hinzugeben und ebenfalls anbraten bis es leicht braun ist. Etwas Flüssigkeit hinzugeben und herunterbraten lassen. In einem Messbecher die Mehlschwitze vorbereiten. Den Topf mit dem Kohl nochmals mit etwas Wasser auffüllen und aufkochen. Anschließend die Mehlschwitze hinzugeben und aufkochen lassen. Mit Salz, Pfeffer, Paprikapulver und Kümmel abschmecken und kurz durchkochen. Mit Salzkartoffeln servieren. Kapustę i cebulę pokroić w kostkę i gotować w dużym garnku. Po 6 minutach dodać mielone mięso i dalej gotować do czasu, aż będzie miało ono lekko brązowy kolor. Dolać wodę i gotować aż do jej wyparowania. Mąkę z wodą wymieszać. Do garnka wlać jeszcze raz wodę i gotować. Następnie dodać mąkę z wodą i gotować do zagęszczenia. Przyprawić solą, pieprzem, zieloną papryką i kminkiem. Podawać z ziemniakami. 3 Kohlköpfe 2 kg Spirellinudeln Salz, Pfeffer 2 Löffel Tomatenmark ZUTATEN TOMATENSOSSE: 400 g Tomatenmark 2 Zwiebeln 4 TL Mehl 500 ml Wasser Salz, Pfeffer Kräuter (Basilikum, Oregano…) ZUBEREITUNG: Nudeln kochen. Kohlköpfe klein schneiden. Nudeln bei bissfester Konsistenz abgießen und abschrecken und beiseite stellen. Den klein geschnittenen Kohl bissfest kochen. Kohl und Nudeln gemeinsam mit Salz, Pfeffer und dem Tomatenmark in einem Topf schwenken. TOMATENSOSSE: Zwiebeln in einem großen Topf anschwitzen. Tomatenmark zu den Zwiebeln in den Topf geben. Alles mit Wasser aufkochen lassen. Mehl und Wasser miteinander vermengen und zu der Soße geben (andicken). Gut aufkochen lassen und mit den Gewürzen und Kräutern verfeinern. Guten Appetit! SKŁADNIKI NA ŁAZANKI: 3 główki kapusty 2 kg makaronu – świderki sól, pieprz 2 łyżki przecieru pomidorowego SKŁADNIKI SOS POMIDOROWY: 400 g przecieru pomidorowego 2 cebule mąka 500 ml wody sól, pieprz zioła (oregano, bazylia...) SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Ugotować makaron. Poszatkować kapustę. Zasmażyć w garnku. Dodać przecier pomidorowy. Makaron i kapustę połączyć razem. Przyprawić. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA SOSU: Cebulę zasmażyć na maśle. Dodać koncentrat do cebuli. Wszystko razem gotować z wodą. Mąkę połączyć z wodą. Zaprawić sos. Przyprawić z ziołami, pieprzem, solą. 30 Smacznego! Śniadanie rolnika Bauernfrühstück ZUTATEN: 7 kg Kartoffeln 2,5 kg Gurken in Gläsern 10 Zwiebeln 24 Eier ½ l Milch 2 Bund Petersilie 500 g Speck 1kg Schmand Öl, Salz, Paprika, Pfeffer Smacznego! Guten Appetit! Guten Appetit! und zur Hälfte zusammengeklappt anrichten. GARNITUR: Balsamicoessig mit Zucker aufkochen, bis die Flüssigkeit Blasen schlägt. Abkühlen lassen und mit einem Teelöffel als Garnie- SKŁADNIKI: z ogórkami konserwowymi i udekorować sosem. 7 kg ziemniaków 2,5 kg ogórków konserwowych 10 cebul 24 jajek 0,5 l mleka 2 natki pietruszki 500 g boczku 1 l śmietany Olej, papryka mielona, sól, pieprz SKŁADNIKI DO DEKORACJI: 0,5 kg cukru ocet balsamiczny cebula ogórki konserwowe ZUTATEN GARNIERUNG: 1 Flasche Balsamicoessig 0,5 kg Zucker Zwiebeln Gurken SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: ZUBEREITUNG: Kartoffeln kochen, pellen und klein schneiden. Speck und Zwiebeln in kleine Würfel schneiden. Die Zwiebeln und den Speck in einer Pfanne mit heißem Öl anbraten, bis die Zwiebeln goldbraun sind. Dann die geschnittenen Kartoffeln und gewürfelten Gurken dazugeben und braten, bis sie eine bräunliche Farbe haben. Die Eier mit der Milch und dem Schmand in einer Schüssel verquirlen und mit Pfeffer, Salz, Paprikapulver und klein gehackter Petersilie würzen. Die Masse zu den gebratenen Kartoffeln geben und stocken lassen. Das Bauernfrühstück aus der Pfanne heben 31 rung auf den Teller geben. Klein gewürfelte Zwiebeln und Gewürzgurken kann man als optischen Tick dazugeben. Ugotowane wcześniej ziemniaki obrać i pokroić, ogórki też pokroić w kostkę. Boczek i obraną cebulę pokroić w drobną kostkę. Boczek i cebulę smażyć na gorącym oleju na złotobrązowy kolor. Dodać ziemniaki i ogórki i smażyć na brązowy kolor. Jajka razem z posiekaną pietruszką oraz mlekiem i śmietaną dobrze wymieszać. Masę jajeczną dodać do ziemniaków i smażyć na patelni. Usmażony placek złożyć w pół. DEKORACJA: Ocet balsamiczny i cukier zagotować dzień wcześniej przed podaniem. Na bokach talerza ułożyć drobno pokrojoną cebule wraz 32 Sauerkrateintopf Rote Beete Gemüse Bigos Buraczki Smacznego! Guten Appetit! 33 ZUTATEN: SKŁADNIKI: 2 kg Sauerkraut 600 g Wurst (egal welche Art) 600 g gekochtes Fleisch (z. B. Rind- oder Kalbfleisch) 4 Lorbeerblätter 10 Pimentkörner Salz 100-150 g Tomatenmark Pfeffer 2 kg kapusty kiszonej 600 g wędliny (może być każdy rodzaj kiełbasy) 600 g mięsa gotowanego (może być wołowe i cielęcina) 4 liście laurowe 10 ziarenek ziela angielskiego sól 100 -150 g przecier pomidorowy pieprz ZUBEREITUNG: Das Sauerkraut abtropfen lassen und mit lauwarmem Wasser abspülen, am besten in einem Sieb. Anschließend in einem Topf mit kaltem Wasser übergießen und kochen lassen. Das Kraut aufs Neue abtropfen lassen – eventuell probieren, das Kraut darf nicht zu sauer sein. Wieder Wasser hinzufügen und ungefähr 1 bis 1,5 Stunden kochen. In der Zwischenzeit die Lorbeerblätter, den Piment sowie das Fleisch und die Wurst, jeweils gewürfelt, hinzugeben. Am Schluss je nach Geschmack mit Tomatenmark und Pfeffer würzen. Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: 2 kg rote Rüben Salz 3 Zwiebeln 1 kg Äpfel 150 g Margarine Meerrettich Pfeffer 600 ml Sahne 2 kg czerwonych buraków sól 3 cebule 1 kg jabłek 150 g margaryny chrzan pieprz 600 ml śmietany SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Kapustę odcisnąć z soku i przepłukać letnią wodą, najlepiej na sicie. Włożyć kapustę do garnka, zalać zimną wodą i zagotować. Znowu odcedzić - sam musisz spróbować, kapusta nie może być bardzo kwaśna. Znowu zalać wodą i gotować około 1 - 1,5 godziny. W międzyczasie dodać do kapusty liście laurowe, ziele angielskie, pokrojone w kostkę mięso i kiełbasę. Pod koniec gotowania doprawić do smaku odrobinką soli. Dodaj teraz przecieru pomidorowego gęstego (najlepiej z puszki albo ze słoiczka), trochę pieprzu do smaku. Die gewaschenen roten Rüben in Salzwasser garen, abziehen und etwas abgekühlt in Würfel schneiden. In der zerlassenen Margarine Zwiebelwürfel anschwitzen und den Meerrettich unterrühren. Dann rote Rüben, Apfelspalten, Pfeffer und Salz zugeben und die Sahne darüber gießen. Alles auf kleiner Flamme 10 Minuten leise kochen lassen. Vor dem Auftragen nochmals abschmecken. Umyte czerwone buraki ugotować w osolonej wodzie, obrać i pokroić w kostkę. W roztopionej margarynie zeszklić cebulę i wymieszać z chrzanem. Do tego dodać buraki, pokrojone na małe kawałki jabłka, sól, pieprz i polać śmietaną. Wszystko gotować na małym ogniu 10 minut. Przed podaniem spróbować. 34 Smacznego! Guten Appetit! Rotkraut Sauerkraut Czerwona kapusta Kiszona kapusta ZUTATEN: SKŁADNIKI: 1,5 kg Rotkraut 2 EL Fett oder Speck 1/8 l Wasser 4 EL Zucker ½ EL Salz 1 TL gestoßener Zimt und Nelken 2 Äpfel 1,5 kg czerwonej kapusty 2 łyżki tłuszczu lub smalcu 1/8 l wody 4 łyżki cukru ½ łyżki soli 1 łyżeczka cynamonu i goździków 2 jabłka ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Das Kraut vorbereiten, fein schneiden oder hobeln, den Speck zerlassen und das Rotkraut darin dünsten. Mit wenig Flüssigkeit weichkochen, kurz vor dem Ende der Garzeit die Gewürze und die geriebenen Äpfel zugeben und abschmecken. 35 Przygotować kapustę, cienko pokroić lub poszatkować. Tłuszcz roztopić i dodać do niego kapustę, dusić. Dodać odrobinę wody i gotować do miękkości. Krótko przed końcem gotowania dodać przyprawy i starte jabłka. Doprawić do smaku. Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: 750 g Sauerkraut 50 g Speck oder Fett (am besten Gänsefett) 1 Zwiebel 1 TL Kümmel 1 TL Senfkörner ½ EL Salz ¾ l Wasser 1 rohe Kartoffel 750 g kiszonej kapusty 50 g smalcu lub innego tłuszczu (najlepiej tłuszczu gęsiego) 1 cebula 1 łyżeczka kminku 1 łyżeczka musztardy ½ łyżki soli ¾ l wody 1 surowy ziemniak SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: ZUBEREITUNG: Das Kraut waschen und ausdrücken (wenn es nicht sehr sauer ist, muss man das nicht machen). Das Fett zerlassen und darin das Kraut dünsten. Zwiebel, Salz, Kümmel und Wasser dazugeben, Kraut weichkochen, die rohe Kartoffel daran reiben, gut rühren, durchkochen lassen und abschmecken. Kapustę opłukać i odcisnąć. (jeżeli nie jest bardzo kwaśna, można tę czynnośc pominąć). Tłuszcz roztopić i dodać do niego kapustę, dusić. Dodać cebulę, sól, kminek i wodę. Kapustę gotować do miękkości. Dodać starty surowy ziemniak, dobrze wymieszać, gotować. Doprawić do smaku i podawać. 36 Kartoffelpüree Wickelkloss Piree z ziemniakow Kluski zawijane Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: 1 kg Kartoffeln 500 ml Milch 100 g Butter Salz Pfeffer und ein bisschen Muskatnuss SKŁADNIKI: 1 kg ziemniaków 500 ml mleka 100 g masła sól pieprz, gałka muszkatałowa ZUTATEN: SKŁADNIKI: 3 kg gekochte Kartoffeln 300 ml Milch 1,8 kg Mehl 12 Eier 300 g geriebene Semmel, in etwas Butter geröstet 6 Tassen fein gehackte Petersilie 120 g ausgelassene, flüssige Butter Salz 3 kg ugotowanych ziemniaków 300 ml mleka 1,8 kg mąki 12 jajek 300 g tartej bułki, trochę masła 6 szklanek drobno posiekanej pietruszki 120 g roztopionego masła sól SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: ZUBEREITUNG: Kartoffeln schälen und in Salzwasser kochen. Die gekochten Kartoffeln durch eine Kartoffelpresse drücken. Milch kochen und die Butter dazugeben, auflösen lassen. Anschließend die Milch auf die Kartoffelmasse gießen und gut rühren, abschmecken mit Salz, Muskatnuss und Pfeffer. 37 Obrane ziemniaki ugotować w osolonej wodzie, przecisnąć ziemniaki przez praskę. Zagotować mleko, do ziemników dodać przyprawy, pomieszać. Smacznego! Guten Appetit! SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: ZUBEREITUNG: Kartoffeln durch Presse drücken oder reiben. Eier, Milch und Salz dazugeben, mit Mehl zu einem Teig kneten, der nicht mehr kleben darf. In 6 Teile teilen, längliche Rollen formen und mit einem Nudelholz rechteckig ausrollen. Die Teigplatten mit flüssiger Butter bestreichen, Semmelbrösel und Petersilie darauf verteilen und von der breiten Seite her zusammenrollen. Die Enden zusammendrükken. In kochendes Salzwasser geben und ca. 20 Minuten kochen. Vorsichtig aus dem Wasser heben und in 3 cm dicke Scheiben schneiden. Kann mit einer Kräutersoße pur oder zu Braten serviert werden. Evtl. kann man den Teig auf Küchenfolie ausrollen, dann vorsichtig abziehen und den Kloß formen und in der Folienhülle garen. Ziemniaki przecisnąć przez praskę lub zetrzeć, dodać jajka, mleko, sól i zagnieść razem z mąką na nieklejące się ciasto. Podzielić na 6 części i rozwałkować. Rozwałkowane ciasto posmarować roztopionym masłem, posypać tartą bułką i posiekaną pietruszką. Zwinąć od najszerszej strony. Końcówki zacisnąć. Włożyć do zagotowanej osolonej wody i gotować ok. 20 minut. Delikatnie wyjąć z wody i pokroić na 3-centymetrowe kawałki. Kluski mogą być podawane wyjęte świeżo z wody lub odsmażone na patelni polane sosem ziołowym. Ewentualnie: ciasto można rozwałkować na folii kuchennej, delikatnie zdjąć je z folii, uformować kluski i dogotować w foliowym rękawie. 38 Smacznego! Grüne Klösse Zielone kluski Guten Appetit! ZUTATEN: 2 kg rohe Kartoffeln, fein gerieben 750 g gekochte Pellkartoffeln, gerieben 200 g geröstete Weißbrotwürfel 2 EL geriebener Meerrettich Salz evtl. Majoran kochen und dann noch 20 Minuten bei ganz geringer Hitze an der Herdseite bei angehobenem Deckel durchziehen lassen. Die Gare der Klöße prüft man durch aufschneiden. Es dürfen keine rosafarbenen Stellen mehr im Kloß vorhanden sein. Grüne Klöße passen gut zu Kaninchen- oder Geflügelbraten. SKŁADNIKI: 2 kg surowych startych ziemniaków 750 g ugotowanych startych ziemniaków 200 g grzanek z białego pieczywa 2 łyżki tartego chrzanu sól ew. majeranek ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Die geschälten Kartoffeln reiben und mit einem Tuch stark auspressen, das Wasser mit der Kartoffelstärke auffangen. Die rohe Kartoffelmasse mit den geriebenen gekochten Kartoffeln zusammenmischen, mit Meerrettich und Salz würzen. Abgesetzte Kartoffelstärke vom Kartoffelwasser dazugeben. Alles mit kochendem Wasser überbrühen und gründlich durchwirken, damit die Kloßmasse geschmeidig wird und bindet. Dann mit angefeuchteten Händen Klöße formen und in die Mitte einen Semmelwürfel geben. In einen möglichst breiten Topf (das Kochgefäß so wählen, dass die Klöße auf keinen Fall übereinander oder auch nur dicht beieinander liegen, für Form und Aussehen ist es wichtig, dass sie schwimmen können) Wasser zum Kochen bringen, Salz dazu geben und die Klöße einlegen. Die Klöße möglichst schnell aufkochen lassen, 10 Minuten auf kleiner Flamme weiter39 Smacznego! Guten Appetit! Starte ziemniaki odcisnąć w ręczniku tak, żeby oddzielić od nich sok, który należy zagęścić skrobią. Masę ze świeżych ziemniaków wymieszać z masą z ugotowanych ziemniaków, następnie połączyć ją z chrzanem i solą, dodać odstawiony sok z ziemniaków zagęszczony mąką ziemniaczaną. Do tych skadników dodać troche gorącej wody i zagnieść składniki aby się powiązały i uzyskały odpowiednią konsystencję. Następnie wilgotnymi dłońmi z wyrobionej masy formować kluski wkładając do środka jedną małą grzankę. Następnie w jak najszerszym garnku (tak, aby kluski mogły pływać na powierzchni wody swobodnie) zagotować wodę, posolić ją i włożyć kluski. Kluski możliwie szybko zagotować, następnie gotować na małym ogniu 10 minut. Zdjąć pokrywkę z garnka i dalej gotować 20 minut. To, czy kluski są ugotowane wypróbować poprzez przecięcie jednego; kluski będą gotowe, jeżeli będą miały jednolity kolor w środku (różowy środek oznacza, że kluski nie są dogotowane). Zielone kluski można podawać do pieczeni z królika i drobiu. 40 Kartoffelklößchen Piroggen mit kraut und pilzen Kopytka Pierogi z kapust Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: 6 kg Kartoffeln 1,5 kg Mehl 2 Eier Salz Butter 6 kg ziemniaków 1,5 kg mąki 2 jajka sól masło ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Kartoffeln schälen und kochen. Nachdem sie abgekühlt sind, durch die Kartoffelpresse oder Fleischwolf geben. Mit dem Mehl vermischen und Eier und Salz dazugeben. Einen glatten Teig kneten, Rollen formen, leicht flach drücken und Stücke in der Länge von ca. 3 cm abschneiden (evtl. leicht mit Mehl bestäuben). Salzwasser zum Kochen bringen, Kopytka hineingeben und leicht kochen lassen. Sie sind durch, wenn sie ca. 1 min. oben geschwommen sind. Unter heißem Wasser abschrecken und mit zerlassener Butter servieren. 41 Najpierw należy obrać i ugotować ziemniaki. Kiedy ostygną zmielić je w maszyncę. Później połączyć je z maką, jajami i doprawić solą. Wyrobić ciasto na gładką, jednolitą masę, uformować wałek, następnie go lekko spłaszczyć i odcinać kawałki o długości około 3 cm. Nastawić osoloną wodę na ogień. Wrzucać kopytka na wrzącą wodę, kiedy wypłyną, gotować około 1 minuty. Wypłukać w gorącej wodzie.Polać roztopionym masłem. ZUTATEN: 1 kg Mehl 0,5 l Wasser 1 Ei 1 kg Weißkohl 2 Zwiebeln getrocknete Pilze oder Champignons Salz, Pfeffer Smacznego! Guten Appetit! SKŁADNIKI: 1 kg mąki 0,5 l wody jajko 1 kg kapusty kiszonej 2 cebule grzyby suszone lub pieczarki sól, pieprz ZUBEREITUNG TEIG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA CIASTO: Mehl, Ei, Salz und Wasser vermischen und zu einem Teig kneten und dann ausrollen und mit einem Glas in eine runde Form ausstechen. Mąkę, jajko i wodę nymieszać dodając sól. Z masy wyrobić ciasto, następnie je rozwałkować. Z ciasta wykroić szklanką krążki. FÜLLUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA FARSZU: Weißkohl, Zwiebeln und Pilze in sehr feine Würfel schneiden, die Zwiebeln glasig anschwitzen und den Weißkohl kurz blanchieren. Nun alles vermischen und mit Salz und Pfeffer abschmecken. Auf die ausgestochenen Teigplättchen einen Löffel der Füllung geben und kleine Teigtaschen formen. In kochendes Salzwasser geben und köcheln lassen. Wenn die Piroggen nach oben steigen, noch 1 Minute kochen lassen. Mit gebratenen Zwiebelstückchen und Speckwürfeln servieren. Kapustę ugotować i odsączyć z wody. Cebulę drobno pokroić i zeszklić na patelni razem z masłem. Grzyby ugotować. Dodać do kapusty i cebuli. Doprawić do smaku, dodać sól i pieprz. Wszystko wymieszać lub zmielić. Krążki ciasta nadziewać farszem i sklejać. Gotować w gorącej wodzie do momentu aż wypłyną. Podawać z smażoną cebulką i boczkiem. 42 Schneebälle Gebackene Äpfel Śnieżki Zapiekane jabłka Smacznego! Guten Appetit! Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: ZUTATEN: SKŁADNIKI: 70 g Butter Salz 200 g Mehl 5 – 6 Eier 2 EL Zucker Fett zum Ausbacken Puderzucker zum Bestreuen 70 g masła sól 5 kg Äpfel 1 l Öl 1 l Milch Vanillezucker 5 kg jabłek 1 l oleju 1 l mleka cukier waniliowy ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Apfel oben und unten abschneiden, in Scheiben schneiden, Inneres heraustrennen, in eine Schüssel mit Wasser geben. Odkroić dolną i górną część jabłka. Kroić wzdłuż na plastry o szerokośći 1 cm. Wykroić środki. Następnie jabłka włożyć do miski z wodą. Mleko, mąkę, jaja, cukier waniliowy wymieszać na ciasto naleśnikowe. Jabłka obtoczyć w cieście naleśnikowym, następnie smażyć na rozgrzanym oleju do uzyskania złocistego koloru. Następnie wyłożyć na papierze pergaminowym w celu odtłuszczenia. Podawać posypane cukrem pudrem. 200 g mąki 5 – 6 jaj 2 łyżki cukru tłuszcz do pieczenia cukier puder do posypania SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: ZUBEREITUNG: Weiche Butter mit zwei Esslöffel Zucker und einer Prise Salz schaumig rühren, nach und nach die aufgeschlagenen Eier hinzufügen, dann vorsichtig das gesiebte Mehl unterheben. Fettbad auf ca. 160°C erhitzen. Mit Hilfe von zwei Esslöffeln Nocken formen und diese vorsichtig ins Fettbad gleiten lassen. Zum Abtropfen auf Papier legen und nach Belieben mit Puderzucker berstreuen. 43 Miękkie masło ucierać z dwoma łyżkami cukru i szczyptą soli, dodając sukcesywnie jajka. Nastepnie dodać przesianą mąkę. Tłuszcz rozgrzać do temperatury 160°C. Za pomocę dwóch łyżeczek uformować kluseczki i ostrożnie wkładać do tłuszczu. Odkładać na papier aby ociekły. Na koniec posypać cukrem pudrem. Milch, Mehl, Eier und Vanillezucker zu einem Eierkuchenteig rühren. Äpfel in den Teig geben, in heißem Öl goldgelb ausbakken, auf Papier Fett abtropfen lassen Mit Puderzucker servieren. 44 Apfelkaltschale Kefirdessert Kisiel z jabłek Galaretka z kefirów Smacznego! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: 5 l Kefir 1 kg Zucker 100 g Vanillezucker 200 g Gelatine (Pulver) 2 l Wasser 900 g Erdbeeren 5 l kefiru 1 kg cukru 100 g cukru waniliowego 200 g żelatyny 2 l wody 900 g truskawek Smacznego! Guten Appetit! SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: ZUTATEN: SKŁADNIKI: 2 kg Äpfel Zucker nach Geschmack 8 EL Kartoffelstärke 8 EL Mehl 1 l Wasser Zimt 2 kg jablka cukier 8 łyżek mąki ziemniaczanej 8 łyżek mąki pszennej 1 l wody cynamon ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Äpfel waschen, schälen und raspeln. Wasser mit dem Zucker zum Kochen bringen, dann Apfelschalen abkochen und raus nehmen. Geraspelte Äpfel ins Wasser tun und 5 bis 10 Minuten kochen lassen. Das Mehl in kaltes Wasser einrühren, Kartoffelstärke dazu geben und ins Wasser mit den geraspelten Äpfeln gießen. Aufkochen lassen. In kleine Schalen einfüllen und mit Zimt bestreuen. Zagotować wodę. Do gotującej się wody wrzucić skórkę z jabłek i cukier. Obrane jabłka zetrzeć na tarce. Przyrządzić zawiesinę składającą się z wody, mąki pszennej i ziemniaczanej i wszystko dokładnie wymieszać. Z gotującej sie wody wyjąć skórki i wrzucić starte jabłka. Sporządzić zawiesinę po czym wszystko razem mieszając doprawić do smaku cukrem. Podawać w salaterkach. Na końcu posypać troszkę cynamonem. ZUBEREITUNG: 45 Kefir schlagen, Zucker und Vanillezucker zugeben und gut verrühren. Gelatine in heißem Wasser auflösen lassen und aufkochen, bis sich alles aufgelöst hat. Gelatine langsam in die Kefirmasse gießen. Alles mit dem Kefir verrühren, dann in kleine Schälchen geben und für 2 Stunden in den Kühlschrank stellen. Nach dem Festwerden in Scheiben geschnittene Erdbeeren als Dekoration oben auf legen und noch mal für ca. 30 Minuten in den Kühlschrank stellen. Kefir roztrzepać, dodać cukier, cukier waniliowy i dobrze wymieszać. Żelatynę rozpuścić w gotującej się wodzie, gotować ją do momentu kompletnego rozpuszczenia. Żelatynę wlewać małym strumieniem do kefiru, intensywnie mieszając. Rozlać gotową masę do salaterek i odstawić do lodówki na 2 godziny. Po stężeniu galaretki ozdobić truskawkami i odstawić do lodówki na pól godziny. Po ozdobieniu podawać do spożycia. 46 Bratäpfel mit Vanillesoße Quarkkeulchen Jabłka zapiekane w polewie waniliowej Placuszki z białego sera Smacznego! Smacznego! Guten Appetit! Guten Appetit! ZUTATEN: SKŁADNIKI: ZUTATEN: SKŁADNIKI: 24 Äpfel Zucker Zimt 2 l Milch 2 Gläser Marmelade 2 Packungen Vanillepudding 24 Jabłka 2 słoiki dżemu lub powideł cukier cynamon 2 opakowania budyniu waniliowego 2 l mleka 800-1000 g gekochte Kartoffeln 500 g Quark 150-200 g Mehl 1-2 Eier 80 g Zucker 1 TL Salz 1 TL Backpulver etwas abgeriebene Zitronenschale 100 g Rosinen Backfett 800-1000 g ugotowanych ziemniaków 500 g białego sera 150-200 g mąki 1-2 jajka 80 g cukru 1 łyżeczka soli 1 łyżeczka proszku do pieczenia trochę sartej skórki cytryny 100 g rodzynek tłuszcz do pieczenia ZUBEREITUNG: Vanillesoße kochen wie Vanillepudding, aber mit doppelter Menge Zucker und Milch (auf eine Pakkung Vanillepudding 1 l Milch und 4 Löffel Zucker) Äpfel waschen, vorsichtig Kerngehäuse entfernen (so, dass Boden nicht herausgeschnitten wird). Zucker in das entstandene Loch füllen, etwas Zimt hinzugeben und mit Marmelade füllen. Die gefüllten Äpfel auf ein geöltes Backblech geben und bei 200 Grad ca. 15 Minuten bakken. Mit Vanillesoße und evtl. mit Zimt bestreut warm servieren. 47 SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Przygotować budyń waniliowy z podwójną ilością mleka i cukru (1 opakowanie na 1 litr mleka i 4 łyżki cukru ). Jabłka dokładnie umyć, następnie wydrążyć z nich środek. Usunąć wszystkie pestki. Następnie wsypać do środka odrobinę cukru oraz cynamonu, oraz wypełnić środek dżemem. Tak przygotowane jabłka należy piec na posmarowanej olejem blasze przez ok.15 min w rozgrzanym do 200 stopni piekarniku. Deser polać polewą waniliową, można również posypać cynamonem lub cukrem pudrem. Podawać na ciepło. ZUBEREITUNG: Kartoffeln noch heiß durch die Quetsche drücken oder reiben. Rosinen überbrühen und 5 Minuten quellen lassen. Mehl über die Kartoffeln sieben. Quark, Backpulver, Eier, Salz, Zucker und Zitronenschale zugeben und einen Teig kneten. Rosinen trocken tupfen, mit Mehl überstäuben und unterkneten. Keulchen formen (entweder kleine Klöße und flach drücken oder Teig rollen und Scheiben abschneiden). In heißem Fett (am besten Öl) von beiden Seiten goldgelb braten. Mit Zucker (oder Zucker und Zimt) bestreuen und mit Apfelmus oder Kompott reichen. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Jeszcze gorące ziemniaki przecisnąć przez praskę lub zetrzeć. Rodzynki sparzyć i pozostawić w gorącej wodzie 5 minut. Mąkę przesiać przez sito do ziemniaków. Biały ser, proszek do pieczenia, jajka, sól i cukier oraz skórkę z cytryny dodać i zagnieść. Odcisnąć rodzynki, posypać mąką i wymieszać. Uformować placuszki (małe kluski spłaszczyć albo odciąć ze zrolowanego ciasta małe kawałki). W gorącym tłuszczu (najlepiej oleju) smażyć na zółto złoty kolor. Podawać posypane cukrem (lub cukrem i cynamonem) oraz z musem jabłkowym. 48 Smacznego! Guten Appetit! Streuselkuchen Rhabarberkuchen mit Streusel Ciasto z kruszonką Ciasto rabarbarowe z kruszonką Smacznego! ZUTATEN HEFETEIG: SKŁADNIKI NA CIASTO DROŻDŹOWE: 500 g Mehl 100 g Zucker 60 + 20 g weiche Butter 30 g Hefe ¼ l lauwarme Milch 2 Eier 1 Päckchen Vanillezucker Salz 500 g mąki 100 g cukru 60g + 20 g miękkiego masła 30 g drożdży 0,25 l ciepłego mleka 2 jajka 1 opakowanie cukru waniliowego sól ZUTATEN STREUSEL: 400 g Mehl 250 g weiche Butter 250 g Zucker 1 TL Backpulver oder Soda SKŁADNIKI KRUSZONKI: 400 g mąki 250 g miękkiego masła 250 g cukru 1 łyżeczka proszku do pieczenia lub sody ZUBEREITUNG: SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Hefeteig zubereiten (mit 60 g Butter) und gehen lassen. Auf gefettetem Backblech ausrollen, mit den 20 g Butter bestreichen. Mit einer Gabel in kleinen Abständen einstechen, dadurch wird er regelmäßiger. Nochmals gehen lassen. Streusel zubereiten, auf dem Hefeteig verteilen. Im vorgeheizten Backofen bei 180 g so lange backen, bis er goldbraun geworden ist. Przygotować ciasto droźdźowe (z 60 g masła) i odstawić do rośnięcia. Następnie rozwałkować je i ułożyć na natłuszczonej blasze i posmarować 20 g masła. Widelcem nakłuwać ciasto w małych odległościach. Znów odstawić do wyrośnięcia. Przygotować kruszonkę i posypać nią ciasto drożdźowe. W rozgrzanym do 180 stopni piekarniku piec ciasto aż uzyska kolor złotobrązowy. ZUTATEN: SKŁADNIKI CIASTA: 0,5 l Milch 125 g Butter 500 g Mehl 25 g Hefe 2 Eier 350 g Zucker 1,5 kg Rhabarber, etwas Zucker und Zimt 0,5 l mleka 125 g masła 500 g mąki 25 g drożdży 2 jajka 350 g cukru 1,5 kg rabarbaru, trochę cukru i cynamonu ZUTATEN STREUSEL: SKŁADNIKI KRUSZONKI: 250 g Mehl 125 g Zucker 250 g Butter 250 g Margarine ZUBEREITUNG: Milch erhitzen und Butter darin schmelzen. Mehl in Schüssel sieben, verquirlte Eier in die Mitte des Mehls geben, Zucker darüber streuen, Milch hineingießen und langsam von innen nach außen verrühren, kneten und an einem warmen Ort geben lassen Rhabarber waschen, schälen und in schräge Scheiben schneiden, etwas Zucker in einer Pfanne karamellisieren, Rhabarber darin anschwenken und mit Zimt ein wenig einkochen lassen. Streusel zubereiten (nicht zu lange kneten). Teig auf gefettetem Blech ausrollen, Rhabarber und dann Streusel darauf geben und ca. 30 Minuten im Ofen bei 250 Grad Unterhitze backen. 49 Guten Appetit! 250 g mąki 125 g cukru 250 g masła 250 g margaryny SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: Rozgrzać mleko i roztopić w nim masło. Mąkę wsypać do miski, dodać jajka, cukier, mleko z masłem. Powoli mieszać, zagnieść i odstawić w ciepłe miejsce. Rabarbar umyć, obrać ze skórki i pociąć na kawałki. Trochę cukru skarmelizować na patelni, wyłożyć na to rabarbar, posypać cynamonem i pozostawić na chwilę na ogniu. Przygotować kruszonkę (nie gnieść zbyt długo). Ciasto rozwałkować i przełożyć do nasmarowanej tłuszczem blachy. Ułożyć na nim rabarbar a następnie kruszonkę i piec ok. 30 minut w piekarniku w temperaturze 250 stopni. 50 51 52 Das Christliche Jugenddorfwerk Deutschland e.V. (CJD) bietet jährlich 150.000 jungen und erwachsenen Menschen Orientierung und Zukunftschancen. Sie werden von 8.000 Mitarbeitenden an über 150 Standorten gefördert, begleitet und ausgebildet. Grundlage ist das christliche Menschenbild mit der Vision “Keiner darf verloren gehen!” Das Jugenddorf Märkisch-Oderland (CJD MOL) besteht aus den Standorten Seelow und Rüdersdorf im Landkreis Märkisch-Oderland. Das CJD MOL versteht sich als aktiver Partner und Mitgestalter von Arbeitsmarkt- und Sozialpolitik in seinem Umfeld. Seine Hauptaufgabe ist es, Menschen durch individuelle Maßnahmen und individuelle Förderung eine berufliche Perspektive zu eröffnen. Jungen und erwachsenen Menschen wird hier ein umfassendes Angebot zur beruflichen Orientierung, Ausbildung und Integration geboten. Christliche Jugenddorfwerk Deutschland e.V. (CJD) oferuje rocznie 150.000 młodym i dorosłym ludziom szansę na lepsze rzycie. Ludzie Ci są wspierani i kształceni przez 8.000 pracowników w 150 instytucjach. Podstawą pracy CJD jest chrześcijański obraz człowieka z wizją „Nikt nie może pozostać zagubiony!“ Jugenddorf Märkisch-Oderland (CJD MOL) składa się z instytucji Seelow i Rüdersdorf w powiecie Märkisch-Oderland. CJD MOL jest aktywnym partnerem i twórcą rynku pracy i polityki socjalnej. Głównym zadaniem CJD MOL jest poprzez indywidualne środki i indywidualne wsparcie, otwarcie młodym i dorosłym ludziom zawodowych perspektyw. Grupa docelowa otrzymuje tutaj kompleksową ofertę do zawodowej orientacji, wykształcenia i integracji. CJD Märkisch-Oderland - Standort Seelow Apfelstraße 13 15306 Seelow Tel.: +49 3346 / 8815-0 Fax: +49 3346 / 80 95 1 E-Mail: [email protected] www.cjd-mol.de Die kiezküchen ggmbh, eine Tochtergesellschaft des Bildungsmarkt e.V., bietet alles, was man sich von einem guten Gastronomie- und Veranstaltungsbetrieb wünscht: Qualität in Angebot, Service und Preis. Der kleine Unterschied besteht darin, dass wir unsere Leistungen in Ausbildungsbetrieben erbringen – in Restaurants, in Tagungs- und Veranstaltungsstätten, in Dienstleistungs- und Handelsbetrieben. Die kiezküchen bieten Ausbildungen und Qualifizierungen – auch in modularer Form – in Kooperation und im Verbund mit Unternehmen des Hotel- und Gaststättengewerbes an. Die kiezküchen arbeiten innerhalb eines weit verzweigten europäischen Netzwerkes und entwickeln zum Beispiel in transnationalen Projekten ihre Ausbildungskompetenz fort. Regelmäßig finden eine Reihe der Praktika unserer Auszubildenden bei europäischen Partnerunternehmen statt. Die kiezküchen qualifizieren derzeit rund 1.000 Menschen an 17 Standorten in ganz Berlin. Überwiegend sind es Jugendliche und junge Erwachsene in der beruflichen Erstausbildung. Neben elf öffentlichen und drei nicht öffentlichen Restaurants, einer Bäckerei, einem floristischen Coffeeshop und einem Lebensmittel- und Floristikgeschäft betreiben die kiezküchen einen cateringservice. kiezküchen ggmbh to spółka zależna Bildungsmarkt e.V., która oferuje wszystko, czego można sobie życzyć w zakresie gastronomii i organizacji imprez: jakość asortymentu, pełen serwis i przystępne ceny. Małą różnicą jest jednak fakt, że nasza jakość powstaje w ośrodkach kształcenia zawodowego, w restauracjach, centrach kongresowych, w zakładach usługowych i handlowych. Kiezküchen oferuje wykształcenie oraz dokształcenie zawodowe w kooperacji ze spółkami sektora hotelowego i restauracyjnego. Kiezküchen jest także częścią europejskiej sieci podobnych instytucji i w ten sposób doskonali swoje kompetencje w zakresie wykształcenia zawodowego. Nasi uczniowie są regularnie wysyłani na praktyki do naszych instytucji i firm partnerskich w Europie. Kiezküchen kształci obecnie około 1.000 ludzi w 17 zakładach na terenie całego Berlina. Są to w większości młodzi ludzie, którzy uzyskują swoje pierwsze wykształcenie zawodowe. Oprócz czternastu restauracji, piekarni, kawiarnio-kwiaciarni, kwiaciarni i sklepu spożywczego Kiezküchen prowadzi także serwis cateringowy. Bildungsmarkt e.V. Heinrich-Mann-Str. 31 13156 Berlin Tel: +49 30 485 22 36 7 E-Mail: [email protected] www.bildungsmarkt.de 53 54 Gesamtschule Nr. 2 Tadeusz Kotarbiński in Reichenbach/ Dzierżniów Unsere Schule trägt den Namen von Tadeusz Kotarbiński. Deshalb sind wir bemüht „gute Arbeit“ mit dem Drang zur Hebung des intellektuellen und ethischen Niveaus zu verbinden. Die Schüler unserer Schule haben das Ziel, Tugenden des Geistes und des Herzens mit der Stärke des menschlichen Verstandes zu verbinden. Unsere Schüler erringen jedes Jahr Erfolge bei fachspezifischen Wettbewerben für Konditoren, Feinbäcker und Köche sowohl auf der lokalen als auch auf der regionalen und nationalen Ebene. Neben unserer grundlegenden schulischen Ausbildung schließt jeder unserer Schüler einen Lehrvertrag mit einem Ausbildungsbetrieb entsprechend seinen Neigungen und den Möglichkeiten des lokalen Arbeitsmarkes ab. Jeder Auszubildende besitzt dadurch den Status eines „jungen Arbeitnehmers“ und hat damit jegliche Rechte eines normalen Arbeitnehmers. In unserer Berufsschule bilden wir in zwei- und dreijährigen Ausbildungsgängen aus. Der Ausbildungsbetrieb stellt dabei die professionelle fachliche und pädagogische Betreuung sicher. Eine besondere Betreuung der Schüler erfolgt in Zusammenarbeit mit dem OHP, die mit Schulsozialarbeitern, einem Beratungszentrum und einer Krankenschwester die notwendige Versorgung leisten und weiterhin außerschulische Angebote für unsere Schüler unterbreiten. Die Gemeinnützige Gesellschaft zur Förderung Brandenburger Kinder und Jugendlicher mbH (GFB) ist ein großer Kinder- und Jugendhilfeträger im Land Brandenburg mit Sitz in Potsdam. Als Betriebsgesellschaft der öffentlich-rechtlichen Stiftung “Großes Waisenhaus zu Potsdam” übernahm die GFB seit 1994 acht ehemals landeseigene Kinder- und Jugendhilfeeinric htungen. Die GFB setzt sich für junge Menschen ein, die von sozialer Benachteiligung betroffen und aus ganz unterschiedlichen Gründen in seelische und/oder materielle Not geraten sind. Die Lebenssituationen dieser Kinder und Jugendlichen sowie deren Familien sind oft geprägt von zerrütteten Familienverhältnissen, Verhaltensauffälligkeiten und Schul- oder Ausbildungsschwierigkeiten. In den Jugendheimen mit Berufsausbildung erhalten die jungen Menschen die Möglichkeit einer schulischen und beruflichen Förderung. Hier können die jungen Menschen die Ausbildungsreife erlangen und in heimeigenen Werkstätten eine Berufsausbildung absolvieren. Eines dieser Wohn- und Ausbildungseinrichtungen ist das Jugendheim “Heinrich Zille” in Siethen. Seit 1994 leben, lernen und arbeiten hier junge Menschen ab 12 Jahren mit sozialen und individuellen Beeinträchtigungen und haben die Möglichkeit, hier einen beruflichen Abschluss zu erlangen, ihre sozialen Kompetenzen zu erweitern sowie sich umfassend auf ein würdiges und selbstbestimmtes Leben vorzubereiten. Jugendheim „Heinrich Zille“ Siethen Potsdamer Chaussee 11 14974 Ludwigsfelde, OT Siehten Tel.: +49 3378 85 78 0 Fax: +49 3378 85 78 22 E-Mail: [email protected] 55 Zespół Szkół nr 2 im. Tadeusza Kotarbińskiego w Dzierżoniowie Jesteśmy szkołą noszącą imię Tadeusza Kotarbińskiego, dlatego łączymy umiejętność stosowania reguł „dobrej roboty“ z dążeniem do podnoszenia poziomu intelektualnego i etycznego. Uczeń naszej szkoły łączy w sobie przymioty ducha i serca z ludzką inteligencją. Największe sukcesy odnoszą corocznie w turniejach zawodoznawczych organizowanych dla ciastkarzy, piekarzy i kucharzy, zarówno na szczeblu szkolnym, wojewódzkim i centralnym. Podstawą nauki w Zasadniczej Szkole Zawodowej jest zawarcie z rzemieślnikiem umowy o naukę zawodu, w zależności od swoich zainteresowań i możliwości zawodowych na lokalnym rynku. Każdy uczeń posiada status pracownika młodocianego i uzyskuje wszystkie uprawnienia pracownicze. W szkole można się kształcić w zawodach dwu- i trzyletnich. Placówka zapewnia wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną, opiekę specjalną, pedagoga szkolnego, wychowawcy środowiskowego Hufca Pracy, pielęgniarki oraz zajęcia pozalekcyjne dla chętnych uczniów. Zespół Szkół Nr. 2 im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego ul. Piłsudskiego 24 58-200 Dzierżoniów Tel.: +48 74 831 52 60 E-mail: [email protected] www.zsz.dzierzoniow.pl Gemeinnützige Gesellschaft zur Förderung Brandenburger Kinder und Jugendlicher mbH (GFB) z siedzibą w Poczdamie jest instytucją odpowiedzialną za pomoc dzieciom i młodzieży w Brandenburgii. Jako spółka publiczno-prawnej Fundacji „Großes Waisenhaus zu Potsdam“, GFB przejęła od 1994 osiem należących wówczas do kraju związkowego instytucji dziecięcych i młodzieżowych. GFB koncentruje się na młodych ludziach, którzy są dyskryminowani ze względu na swoje socjalne pochodzenie i z różnych powodów psychicznych i/lub materialnych należą do grupy najbiedniejszych. Sytuacja życiowa tych dzieci i młodzieży oraz ich rodzin uwarunkowana jest często poprzez rozbicie więzów rodzinnych, zaburzenia w zachowaniu, trudności ze zdobyciem wykształcenia. W domach młodzieżowych prowadzących też naukę zawodów młodzi ludzie otrzymują możliwość wsparcia. Mogą również uzyskać dyplom i w warsztatach należących do instytucji zdobyć wykształcenie. Jedną z takich instytucji, gdzie młodzież mieszka i zdobywa wykształcenie jest Jugendheim „Heinrich Zille” w Siethen. Od 1994 roku mieszkają w nim i uczą się młodzi ludzie od 12 roku życia z indywidualnymi trudnościami, którzy otrzymują tam możliwość zdobycia wykształcenia zawodowego, poszerzenia swoich kompetencji socjalnych tak, by przygotować się do samodzielnego i godnego życia. 56 OHP Reichenbach OHP – Freiwillige Arbeitsverbände ist eine staatliche Institution, deren Auftrag die Unterstützung von Jugendlichen während ihrer Berufsausbildung und Berufseinstieg sowie allgemeine pädagogische Unterstützung für über 15-jährige im Bildungssystem ist. Besonderer Augenmerk liegt auf der Wiedereinbindung von Jugendlichen, die aufgrund von schwierigen persönlichen Lebenslagen oder Straffälligkeit nicht voll an einer Ausbildung teilnehmen können. Im Laufe der langjährigen Tätigkeit des OHP ist es gelungen, ein funktionierendes Unterstützungssystem für Jugendliche mit Beeinträchtigungen in ihrer Entwicklung zu etablieren, das diesen die Chance an der Teilhabe auf dem Arbeitsmarkt eröffnet. Die Arbeit des OHP erfolgt in drei Bereichen: Beratungsstellen, Berufsbildungszentren und Erziehungseinrichtungen mit Ausblidungsmöglichkeiten. Die Beratungsstelle OHP Dzierżoniów begleitet Jugendliche in ihrer Berufsausbildung bzw. organisiert berufsvorbereitende Maßnahmen für gesellschaftlich und sozial benachteiligte Jugendliche. Wir schaffen die Möglichkeiten für intensive sozialpädagogische Betreuung, Prävention und Resozialisation, um unzureichende Betreuung durch das Elternhaus oder andere Erziehungsinstitutionen auszugleichen. Darüber hinaus bieten wir als außerschulisches Angebot eine Reihe von Arbeitsgemeinschaften und Freizeitangeboten zu den Themen Bildende Kunst, Fotografie, Sport, Europa, Tourismus, Theater und Tanz. Außerdem bieten wir auch an unseren Partnerschulen Jugendtreffs und Beratung an. Weiterhin nehmen wir mit den von uns betreuten Jugendlichen in verschiedenen Projekten außerhalb unserer Einrichtung teil. Wir arbeiten zusammen mit: Gesamtschule Nr. 2 Dzierżoniów, Berufsschule in Bielawa, Stadtverwaltung in Dzierżoniów und Bielawa, Berufsberatungszentrum, Kulturverein Dzierżoniów, Wochenzeitung Dzierżoniów, Internet-Informationsdienst Doba, Radio Sudeten, Rundfunk Sudeten, Zeitung Bielawaer Nachrichten, Polizei, Feuerwehr, Ordnungsamt. OHP Dzierżoniów OHP - Ochotnicze Hufce Pracy jako państwowa jednostka organizacyjna wykonująca zadania państwa w zakresie kształcenia, zatrudniania i wychowania młodzieży powyżej 15 roku życia stanowią ważne ogniwo w systemie wychowania, resocjalizacji i reedukacji młodzieży zagrożonej demoralizacją oraz innymi zjawiskami patologicznymi, w tym również przestępczością. W trakcie swojej kilkudziesięcioletniej działalności ŚHP opracowały skuteczny system pomocy młodzieży o zmniejszonych szansach życiowych. Kształcenie odbywa się w trzech typach jednostek: Hufcach Pracy, Ośrodkach Szkolenia i Wychowania oraz Centrach Kształcenia i Wychowania. Środowiskowy Hufiec Pracy w Dzierżoniowie obecnie zapewnia naukę, organizuje przygotowanie zawodowe dla młodych ludzi, których większość ujawnia problemy osobowościowe i społeczne. Stwarzamy odpowiednie warunki dla prowadzenia działań opiekuńczych, profilaktycznych i resocjalizacyjnych, kompensując braki i niekorzystny wpływ środowiska rodzinnego i opiekuńczego. W codziennej pracy angażujemy młodzież do kół zainteresowań: plastyczne, fotograficzne, sportowe, europejskie, turystyczno – krajoznawcze, teatralno – taneczne. Organizujemy również zajęcia świetlicowe, zajęcia wychowawcze w szkołach oraz bierzemy udział w różnych projektach. Współpracujemy z: Zespół Szkół Nr 2 w Dzierżoniowie, Zasadnicza Szkoła Zawodowa CRRiMP w Bielawie, władze miasta Dzierżoniów i Bielawa, Młodzieżowe Centrum Kariery, OSiR, Dzierżoniowski Ośrodek Kultury, Tygodnik Dzierżoniowski, Internetowy Serwis Informacyjny Doba, Radio Sudety, Telewizja Sudecka,Wiadomości Bielawskie, Policja, Straż Pożarna, Straż Miejska OHP Dzierżoniów Rynek 36/35 58-200 Dzierżoniów Tel: +48 74 831 48 54 E-mail: [email protected] www.dolnoslaska.ohp.pl 57 58 Die Kreisau-Initiative Berlin e.V. wurde im Sommer 1989 von Ost- und Westberlinern gegründet, um das Projekt Kreisau ideell und materiell zu fördern. Inzwischen hat die Initiative ca. 200 Mitglieder. Sie führt internationale Jugendbegegnungen durch und bietet Akademietagungen (Erwachsenenbildung) an. Als regierungsunabhängige Organisation leistet sie durch Öffentlichkeits- und Netzwerkarbeit, Beratung und Projektarbeit einen relevanten Beitrag für die europäische Zusammenarbeit. Seit 2002 unterhält sie ein Verbindungsbüro zur Stiftung Kreisau, das neue Begegnungsformate konzipiert und in enger Zusammenarbeit mit der Stiftung Kreisau durchführt. Kreisau-Initiative Berlin e.V. c/o Allianz An den Treptowers 3 12435 Berlin Tel.: +49 30 53 83 63 63 Fax: +49 30 53 02 79 23 E-Mail: [email protected] www.kreisau.de Stiftung Kreisau für Europäische Verständigung Die Anlage der Stiftung Kreisau liegt in Polen in Niederschlesien auf dem ehemaligen Gutshof der Familie von Moltke, wo sich während der Zeit des Nationalsozialismus der sogenannte Kreisauer Kreis traf. Diese Widerstandsgruppe bestand aus Vertretern verschiedenster Gesellschaftsschichten und politischer Orientierungen, die nicht nur Verfechter der Demokratie, sondern auch ein Vorbild für die erfolgreiche Zusammenarbeit trotz verschiedenen Weltanschauungen und religiöser Überzeugungen waren. Die Vordenker der internationalen Begegnungsstätte in Kreisau waren Polen, Deutsche aus BRD und DDR, Amerikaner und Holländer, die hier einen Ort der europäischen Verständigung aufbauen wollten, der sich an den Kreisauer Kreis und dessen Ideen von Toleranz, Frieden und Wertschätzung anderer anlehnt. Die Regierungen von Deutschland und Polen unterstützten diese Initiative mit Mitteln zur Errichtung einer modernen Begegnungsstätte, nachdem fast zeitgleich mit dem Fall der Berliner Mauer im Herbst 1989 in Kreisau die historische deutschpolnische Versöhnungsmesse stattgefunden hatte. Früher wie heute steht Kreisau für Toleranz und Zivilcourage. Wir machen deutlich, dass es sich lohnt, persönliche Verantwortung für die politische, soziale und ökologische Zukunft der europäischen Gesellschaft zu übernehmen. Die in Kreisau angebotenen Programme betreut ein internationales, mehrsprachiges Mitarbeiterteam, das über jahrelange Erfahrung in interkultureller Bildungsarbeit verfügt. Die pädagogische Arbeit wird in den Bereichen Internationale Jugendbegegnungsstätte, Gedenkstätte, Europäische Akademie und im Programm Breslau-Lemberg realisiert. Die Stiftung Kreisau ist eine parteipolitisch unabhängige, gemeinnützige Einrichtung, die keinerlei feste staatliche Unterstützung erhält. Alle Einkünfte kommen der Programmarbeit zugute oder werden in den Erhalt der Begegnungsstätte investiert. Die Gremien der Stiftung – Aufsichts-, und Stiftungsrat sowie Fachkommissionen - arbeiten ehrenamtlich. 59 Stowarzyszenie Kreisau-Initiative Berlin e.V. zostało utworzone latem 1989 roku przez Niemców z Berlina Wschodniego i Zachodniego. Ich celem było ideowe i finasowe wsparcie Projektu Krzyżowa. Na dzień dzisiejszy stowarzyszenie liczy około 150 członków i zajmuje się organizacją spotkań młodzieży i imprez szkoleniowych dla dorosłych. Jako organizacja pozarządowa prowadzi działalność w zakresie PR, nawiązywania kontaktów, doradztwa i realizacji projektów, czym wnosi znaczący wkład w rozwój współpracy europejskiej. Od 2002 roku Kreisau Initiative prowadzi Biuro łącznikowe Fundacji Krzyżowa, zajmując się opracowaniem nowych form spotkań, realizowanych następnie w ścisłej współpracy z Fundacją Krzyżowa. Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego Ośrodek Fundacji Krzyżowa znajduje się na Dolnym Śląsku na dawnejszym majątku rodziny von Moltkiego, gdzie w czasie II wojny światowej spotykał się „Krąg z Krzyżowej“ , jedna z najważniejszych grup niemieckiej opozycji antyhitlerowskiej, skupiająca opozycjonistów z różnych grup społecznych, wyznań i orientacji politycznych. Opozycjoniści nie tylko zasłużyli jako obrońcy demokracji i praw człowieka, ale też dali przykład w kszałcie owocnej współpracy mimo różnic światopoglądowych i religijnych. W idee stworzenia z Krzyżowej międzynarodowego centrum spotkań zaangażowali się Polacy, Niemcy, Holendrzy i Amerykanie, którzy współpracując ze sobą pragneli stworzyć w Krzyżowej miejsce porozumienia europejskiego, w którym propagowane byłyby idee Kręgu z Krzyżowej - tolerancji, pokoju i szacunku dla bliźnich. Ich inicjatywę wsparły rządy Polski i Niemiec wybierając Krzyżową jako miejsce pamiętnej historycznej Mszy Pojednania między Niemcami i Polakami w listopadzie 1989 a później ze środkami finansowymi na odbudowę majątku i urządzenie nowoczesnego centrum spotkań. Wczoraj i dzisiaj Krzyżowa słynie z tolerancji i odwagi cywilnej. Przekonujemy, że opłaca się osobista odpowiedzialność za polityczną, społeczną i ekologiczną przyszlość spółeczenstwa europejskiego. Zespół pracowników Fundacji to międzynarodowa grupa doświadczonych i kilkujęzycznych specjalistów z doświadzeniem w dziedzinie komunikacji interkulturowej. Praca merytoryczna jest realizowana w odziałach: Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży, Miesjcu Pamięci, Akademii Europejskiej i w programie Wrocław- Lwów. Fundacja Krzyżowa jest organizacją pożytku publicznego – prowadzi działalność bez osiągania zysku i nie dostaje żadnych państwowych dofinansowań. Wszystkie przychody służą finansowaniu merytorycznej pracy lub wykorzystywane są na utrzymywanie ośrodka. Działalność Fundacji finansowana jest z dotacji przyznawanych na realizację konkretnych projektów. Rada Nadzorcza i Rada Fundacji pracują społecznie. Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego Krzyżowa 7 58-112 Grodziszcze Polska/ Polen Tel: + 48 74 85 00 313 E-mail: [email protected] www.krzyzowa.org.pl 60 Werden Sie Projektpate und ermöglichen Sie jungen Menschen die Teilnahme an einem internationalen Projekt in Kreisau! Ganz besonders liegt uns am Herzen, Jugendliche in den deutsch-polnischen und internationalen Jugendaustausch zu integrieren, die sonst nicht die Chance haben, eine Reise zu machen und neue Menschen und Kulturen kennen zu lernen. Verschiedene private und öffentliche Stiftungen unterstützen uns dabei. Doch für manchen Jugendlichen stellt bereits ein geringer Teilnahmebeitrag eine unüberwindbare Hürde dar. Mit einer Spende von 50 Euro ermöglichen Sie einem/einer Jugendlichen die Teilnahme an einem der Projekte in Kreisau für junge Menschen mit besonderem Förderbedarf und schenken damit eine Menge Freude. Ihre Spende überweisen Sie bitte mit dem Stichwort „Projektpate“ auf das folgende Konto : Kreisau-Initiative Berlin e. V. Konto Nr. 0409716603 Dresdner Bank 100 800 00 Ihre Spende ist steuerlich absetzbar. Sie erhalten eine Spendenbescheinigung zur Vorlage beim Finanzamt. Für Fragen zur Projektpatenschaft steht Ihnen Daniel Wunderer, Bildungsreferent der Kreisau-Initiative Berlin, sehr gerne zur Verfügung. Tel.: +49 30 53 83 63 63 E-Mail: [email protected] 61 62 www.kreisau.de www.krzyzowa.org.pl
Podobne dokumenty
Regional Fish Dishes • Regionale Fischgerichte
Der Verein Lokale Aktivitätsgruppe „Mazurskie Morze“ (Masurisches Meer) (VLAMM) ist 2008 entstanden. Der Hauptzweck der Gründung des Vereins war, den Einwohnern der sechs Gemeinden, welche um den Ś...
Bardziej szczegółowo