Program profilaktyki

S ZK OŁ A P OD S T AW OW A NR 1 8
IM. JA NA MAT EJKI
W K OS ZA L I NI E
P R O GR AM
P R OF IL AK T Y K I
NA RO K S ZK O L NY 2 0 1 6 /2 01 7
Profilaktyka to działanie, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się lub rozwojowi niekorzystnego
zjawiska. Jest też jednym ze sposobów reagowania na zjawiska społeczne, które oceniane są jako szkodliwe i
niepożądane. Profilaktyka to promowanie zdrowego i bezpiecznego stylu życia, zapewnienie uczniom
warunków wszechstronnego rozwoju. Ta ocena skłania do traktowania takich zjawisk w kategoriach zagrożeń i
podejmowania wysiłków w celu ich eliminacji lub choćby ograniczenia. Powszechnie uważa się, że skuteczna
profilaktyka jest optymalnym sposobem hamowania rozwoju lub ograniczania skali zjawisk uznanych za
dolegliwe społecznie. Głównie z tego względu jest znacznie bardziej opłacalna niż kosztowne działania
zaradcze, konieczne w sytuacji, gdy wzrasta skala niepożądanych zjawisk.
Podstawy prawne:


















Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r . art. 72 (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997r. Nr 78, poz. 483).
Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 20 listopada 1989 r., ratyfikowana
przez Polskę 7 lipca 1991 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz.526) - art. 3, art.19, art. 33.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(Dz. U. z 2014 r. Poz. 803).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w
sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 10, poz. 96).
Europejska Konwencja o wykonaniu praw dzieci sporządzona w Strasburgu dnia 25 stycznia 1996 r. (Dz. U. z
2000 r. Nr107, poz. 1128) - art. 1 pkt 2.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 19 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach
świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i
środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. z 2002 r. Nr
121 , poz. 1037).
Ustawa z 8 stycznia 1999 r. Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (Dz. U. z 1999 r. Nr 12, poz. 96
ze zm.).
Ustawa z 19 stycznia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535 ze zm.).
Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r.
Nr 35, poz. 230 ze zm.).
Ustawa z 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198).
Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych
(Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55).
Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki
zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. z 2004 r. Nr 282, poz. 2814 ze zm.).
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z 22 stycznia 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego
tekstu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form
działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. z
2003 r. Nr 26, poz. 226).
Obwieszczenie Ministra Zdrowia z 22 lipca 2002 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 ze zm.).
Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach
systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu
przeciwdziałania narkomanii.
Statut szkoły.
Cele Programu Profilaktyki:
W klasach I – III: wdrażanie zdrowego stylu życia, nauka zasad i norm społecznych oraz nauka ich
przestrzegania. Dostarczenie wiedzy na temat; co to jest zdrowie i jak należy o nie dbać, nauka
odpowiedzialności za swoje zachowanie.
W klasach IV-VI: Zapobieganie zachowaniom agresywnym, motywowanie do zdrowego stylu życia.
1. Tworzenie klimatu, współpracy, wzajemnego szacunku i dialogu.
2. Promowanie zdrowego i bezpiecznego stylu życia, zapobieganie depresjom i próbom samobójczym.
2
3. Wdrażanie umiejętności radzenia sobie ze stresem.
4. Zwiększenie świadomości nt. pozytywnych skutków życia bez nałogów tj. papierosów, alkoholu,
narkotyków, dopalaczy i innych używek.
5. Uczenie dokonywania świadomych wyborów oraz odpowiedzialności za podejmowane decyzje.
6. Dążenie do wszechstronnego rozwoju osobowego ucznia.
7. Wspomaganie ucznia w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach życiowych.
8. Kształtowanie umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów.
9. Rozwijanie poczucia własnej wartości.
10. Nauka czerpania radości z własnej aktywności:

sportowej,

twórczej,

rozwijanie zainteresowań.
Zadania Programu Profilaktyki:
1. Diagnozowanie klimatu społecznego szkoły, środowiska rodzinnego, identyfikowanie czynników
ryzyka i czynników chroniących przed sięganiem po substancje psychoaktywne, zapobieganie
uzależnieniom i zachowaniom agresywnym w szkole.
2. Diagnozowanie zagrożenia uzależnieniom poprzez określenie czynników ryzyka i czynników
chroniących
3. Upowszechnianie wiedzy nt. zdrowego i bezpiecznego stylu życia (poznawanie sposobów radzenia
sobie ze stresem, zapobieganie próbom samobójczym)
4. Poznawanie zagrożeń związanych z zażywaniem środków zmieniających świadomość – narkotyki,
dopalacze, alkohol.
5. Kształtowanie i rozwijanie zainteresowań uczniów.
6. Edukacja nauczycieli, rodziców i uczniów zwiększająca umiejętności wychowawcze i profilaktyczne.
Współpraca z instytucjami:
Szkoła przy realizacji programu profilaktycznego współpracuje z Miejską Poradnią Psychologiczno –
Pedagogiczną, Policją, Pełnomocnikiem ds. Uzależnień UM w Koszalinie, OMKKWR w Koszalinie, Sądem
Rodzinnym i Nieletnich w Koszalinie, Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii, Sanepidem.
Oczekiwane efekty programu:
1. W szkole panuje dobra i życzliwa atmosfera pomiędzy wszystkimi członkami społeczności szkolnej.
2. Konflikty są rozwiązywane na bieżąco w poszanowaniu godności osobistej stron. Przy rozwiązywaniu
konfliktów stosujemy zasady sprawiedliwości naprawczej.
3. Uczniowie potrafią dbać o swoje zdrowie i bezpieczeństwo.
4. Dzieci zdobywają wiedzę na temat zachowań ryzykownych – stosowanie środków zmieniających
świadomość.
5. Szkoła wzmacnia poczucie własnej wartości w uczniach.
6. Uczeń potrafi dokonać świadomego wyboru i jest odpowiedzialny za podjętą decyzję.
7. Uczeń wie gdzie i potrafi prosić o pomoc w sytuacjach dla niego trudnych.
8. Uczeń potrafi rozpoznać oznaki stresu i go rozładować w bezpieczny sposób.
3
Filary szkolnych oddziaływań profilaktycznych:
Informacja: dostarczanie informacji na temat celów i treści kształcenia.
Komunikowanie się: wyrażanie emocji, inicjowanie dyskusji umożliwiającej wyrażanie własnych poglądów,
szczerość, otwartość.
Współdziałanie: podejmowanie współpracy z uczniem i jego rodzicami, wspólne rozwiązywanie problemów,
inspirowanie współpracy między rodzicami.
Modelowanie: bycie wzorem, autorytetem dla ucznia.
Obszary działania profilaktycznego:
I. Budowanie przyjaznego klimatu w oparciu o normy i reguły współżycia społecznego w szkole.
II. Zwiększenie umiejętności wychowawczych nauczycieli i pracowników niepedagogicznych szkoły.
III. Edukacja rodziców.
IV. Zajęcia pozalekcyjne.
VI. Promocja zdrowego i bezpiecznego stylu życia.
VII. Profilaktyka uzależnień.
Zadania skierowane do uczniów:
 aktywne uczestniczenie w różnorodnych formach zajęć zaproponowanych przez dorosłych
obowiązkowe zajęcia edukacyjne z zakresu kształcenia ogólnego,
 zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów i uzdolnienia uczniów,
 zajęcia edukacyjne z religii i etyki,
 zajęcia do wychowania do życia w rodzinie,
 zajęcia z wychowawcą klasy,
 zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
 zajęć opiekuńczo – wychowawczych
 warsztatów,
 realizacji projektów w oparciu o aktywne metody pracy, realizacja programów profilaktycznych.
(zajęcia tematyczne, warsztaty, pogadanki, konkursy etc.).
 informowanie uczniów o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców w
sytuacji zagrożenia uzależnieniem od substancji psychoaktywnych.
 informowanie o zasadach współpracy z Policją, Sądem Rodzinnym i nieletnich, Towarzystwem
Zapobiegania Narkomanii.
Zadania skierowane do nauczycieli:
 organizowanie i przeprowadzanie założonych przedsięwzięć z zakresu profilaktyki.
Zadania skierowane do środowisk lokalnych:
 policja (pogadanki, rozmowy z uczniami),
 Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna oraz inni specjaliści (udział w warsztatach, spotkania z
uczniami i rodzicami oraz pracownikami szkoły),
 Krajowy Komitet ds. Wychowania i Resocjalizacji filia w Koszalinie (warsztaty, realizacja programów
profilaktycznych).
Zadania skierowane do rodziców:
 uczestniczenie w spotkaniach ze specjalistami z zakresu psychologii dziecka organizowanych w szkole,
 pomoc w przygotowaniu uczniów do udziału w konkursach z zakresu wiedzy o bezpiecznym i
zdrowym stylu życia.
 informowanie rodziców i opiekunów prawnych o konsekwencjach związanych z naruszaniem ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii oraz odpowiedzialności karnej za czyny nieletnich.
4
Diagnoza, monitoring i ewaluacja:
1. Analiza jakościowa i ilościowa działań zrealizowanych w ramach programu.
2. Rozmowy indywidualne i wywiady, ankiety prowadzone z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami.
3. Diagnoza czynników ryzyka i czynników chroniących przed zachowaniami ryzykownymi (stanowiących
zagrożenie dla prawidłowego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa i funkcjonowania społecznego
dziecka).
4. Bieżące obserwacje zachowań uczniów, na lekcjach, podczas przerw, zajęć pozalekcyjnych, a także na
wycieczkach oraz imprezach pozaszkolnych.
5. Analiza niepowodzeń szkolnych uczniów.
6. Analiza dokumentacji szkolnej dotyczącej diagnozowania, monitorowania oraz podejmowania
interwencji wychowawczej.
7. Wyniki i efekty działań w ramach programu profilaktyki będą przedstawione podczas rady
pedagogicznej i zebrań z rodzicami.
8. Program obejmuje rok szkolny 2016/2017.
Diagnoza czynników ryzyka i czynników chroniących przed zachowaniami ryzykownymi dokonana w szkole
w czerwcu 2016 r. jest podstawą skonstruowania Programu Profilaktyki na rok szkolny 2016/2017. Informacje
potrzebne do diagnozy otrzymano od wszystkich podmiotów społeczności szkolnej - uczniów, nauczycieli i
rodziców/prawnych opiekunów. W wyniku otrzymano pełny, obiektywny obraz kondycji szkoły w zakresie
wychowania i profilaktyki oraz występujących w tych obszarach potrzeb.
Rekomendacje wynikające z diagnozy:
 Zwiększyć albo uatrakcyjnić zajęcia dotyczące zdrowego odżywiania, wpływu substancji
odurzających na zdrowie, zajęcia z asertywności.
 Uczyć uczniów rozpoznawania i nazywania uczuć w czasie rozwiązywania konfliktów.
 Odwoływać do istniejących zasad i ustalonych konsekwencji.
 Wzbogacić ofertę zajęć pozalekcyjnych.
 Troszczyć się o każdego ucznia i nadal utrzymać dobrą współpracę z uczniami, rodzicami i między
nauczycielami.
 Należy udzielać wsparcia uczniom, którzy źle czują się w klasie, w szkole i są izolowani.
 Stosować ocenianie kształtujące w procesie edukacyjnym i wychowawczym.
Działania skierowane do uczniów
Wdrażanie do zgodnego życia w szkole i w klasie
Zadania i formy realizacji
1. Wdrażanie do przestrzegania statutu
szkoły: zaznajomienie z wybranymi
treściami statutu szkoły, poznanie
regulaminu klasy i norm zachowania.
2. Wdrażanie do współdziałania z innymi:
nauka właściwych zachowań wobec
rówieśników i personelu szkoły,
zachęcanie do udzielania sobie pomocy,
zachęcanie do zwracania się o pomoc w
sytuacjach trudnych.
3. Kształtowanie umiejętności zachowania
się wobec pracowników szkoły.
Realizatorzy
wychowawcy - zajęcia
lekcyjne w ramach nauczania
zintegrowanego
Termin realizacji
wrzesień
na bieżąco
5
4. Kształtowanie pozytywnych relacji
między uczniami - wyrabianie postaw
wzajemnej pomocy.
Zapobieganie zachowaniom agresywnym tj. agresji fizycznej, psychicznej, cyberprzemocy
Zadania i formy realizacji
1. Wzmacnianie pozytywnego obrazu
samego siebie i samooceny.
2. Organizacja Dni Bezpiecznego
Internetu. Warsztaty dotyczące
cyberprzemocy
3. Kształtowanie postaw troski o
bezpieczeństwo własne i innych.
4. Szukanie odpowiedzi na pytania jak
mogę dbać o własne bezpieczeństwo?
Realizatorzy
wychowawcy, pedagog
D. Szarwark, pedagodzy
wg planu pracy szkoły
wychowawcy, pedagodzy
wrzesień, przed feriami
zimowymi oraz wakacjami
5. Wdrażanie do współpracy jako formy wychowawcy , pedagog
zapobiegania
Termin realizacji
zachowaniom
agresywnym – wdrażanie oceniania
kształtującego.
6. Nauka posługiwania się komunikatem pedagodzy, wychowawcy
FUO (fakty, uczucia, oczekiwania)
7. Udział
uczniów
w
zajęciach nauczyciele
pozalekcyjnych
– sportowych i
rozwijających zainteresowania.
w ciąg całego cyklu
edukacyjnego
w ciąg całego cyklu
edukacyjnego
cały rok szkolny
Profilaktyka uzależnień
Formy realizacji
Realizatorzy
Termin realizacji
cały rok szkolny
1. Organizowanie lekcji wychowawczych z
zakresu profilaktyki uzależnień dotyczące
narkotyków, dopalaczy, alkoholu,
papierosów.
pedagog, psycholog,
2. Prezentacja filmów edukacyjnych
dotyczących uzależnień.
Rozpowszechnianie broszur i materiałów
informacyjnych.
pedagodzy
wg planu pracy pedagogów
3. Dni profilaktyki w szkole - warsztaty,
konkursy, informacje na stronie internetowej.
pedagog, psycholog,
wychowawcy
listopad każdego roku
4. Realizacja ogólnopolskich programów
profilaktycznych:
pedagodzy, psycholog
cały rok szkolny
wychowawcy klas V i VI
6
- „Cukierki” w klasach II – III.,
- „Domowi Detektywi w klasach IV - VI
- „Bieg po zdrowie”, program antytytoniowej
edukacji zdrowotnej dla klas IV
5. Udział w Ogólnopolskiej Kampanii
Społecznej „Zachowaj Trzeźwy Umysł”
pedagodzy, psycholog
cały rok szkolny
Promocja zdrowego i bezpiecznego stylu życia
Formy realizacji
1. Aktywność ruchowa sposobem na
zdrowie:

pozalekcyjne zajęcia sportowe,

rozgrywki i turnieje sportowe,

udział w rozgrywkach
sportowych w ramach IMS,
Realizatorzy
Termin realizacji
wychowawcy, nauczyciele
wych. fizycznego
cały rok szkolny
pielęgniarka, wychowawcy
klas
cały rok szkolny
zespół ds. zdrowia,
pedagodzy, wychowawcy
pedagodzy,
pedagodzy i nauczyciele
wychowawcy klas,
nauczyciele wychowania
fizycznego, pielęgniarka
wg planu pracy szkoły

2.




3.
4.
5.
6.
pozaszkolne zajęcia sportowe
na „Orliku”.
Rozwijanie umiejętności i nawyków
dbania o higienę osobistą:
fluoryzacja w kl. I – VI,
profilktyka przeciwpróchnicza,
spotkania z dietetyczką,
spotkania z położną dziewcząt klas V
na temat higieny okresu dojrzewania,
Organizacja Światowego Dnia
Pierwszej Pomocy
Organizacja Dni Zdrowia
Pikniki śniadaniowe
Realizacja miejskiego programu
„Zdrowo jesz - lepiej żyjesz”i innych
programów prozdrowotnych
wg planu pracy szkoły
Działania skierowane do nauczycieli i pracowników niepedagogicznych
Formy realizacji
Realizatorzy
Termin realizacji
psycholog, dyrekcja szkoły
listopad 2016 r.
2. Kursy i szkolenia doskonalące
umiejętności profilaktyczne.
zainteresowani nauczyciele
wg harmonogramu szkoleń
CEN w Koszalinie
3. Realizacja oceniania kształtującego
wszyscy nauczyciele
2016/2017
4. Monitorowanie potrzeb nauczycieli w
zakresie doskonalenia umiejętności
pedagog, wychowawcy,
dyrekcja, zespoły
na bieżąco
1. Szkolenie dla nauczycieli i
pracowników niepedagogicznych nt.
zapobiegania samobójstwom dzieci i
młodzieży
7
wychowawczych:
wychowawcze

rozmowy i konsultacje
indywidualne,

dostarczanie materiałów
edukacyjnych dla
wychowawców klas VI i na
godziny wychowawcze z
zakresu profilaktyki uzależnień.
Działania skierowane do rodziców
Formy realizacji
Realizatorzy
Termin realizacji
1. Spotkanie zainteresowanych rodziców
klas IV - VI ze specjalistą z zakresu
psychologii dziecka
pedagog z MPPP w Koszalinie
9 listopada 2016
2. Gablota informacyjna dla rodziców
„Pedagog informuje”
pedagog
na bieżąco
3. Udostępnianie rodzicom literatury,
broszur, ulotek z zakresu problematyki
wychowawczej i profilaktycznej.
pedagodzy
wg potrzeb
4. Informacje i porady dla rodziców
zamieszczane na szkolnej stronie
internetowej (link „dla rodziców”).
wicedyrektor
na bieżąco wg potrzeb
5. Współpraca z rodzicami podczas
realizacji programów profilaktycznych
wychowawcy klas
na bieżąco
6. Pedagogizacja rodziców w zakresie:
wychowawcy klas, zespół ds.
zdrowia, zespół ds. współpracy
z rodzicami
podczas zebrań z
rodzicami

odciążania plecaków uczniowskich,

higieny pracy umysłowej (plan dnia
ucznia),

zdrowych nawyków żywieniowych oraz
ruchu na świeżym powietrzu.
Program profilaktyki opracował zespół w składzie: Maria Kotynia, Maria Dębska, Agnieszka Skrzypniak.
Uchwalony przez Radę Rodziców 9 września 2016 r.
Zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną 14 września 2016 r.
8