Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym
Transkrypt
Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym
Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński Katedra Automatyki Napędu Elektrycznego WEiA Politechnika Gdańska 2010 wersja 5.1 Opracowanie powstało na bazie instrukcji laboratoryjnych: 1. M. Włas, J. Guziński: STEROWANIE SKALARNE SILNIKIEM INDUKCYJNYM KLATKOWYM ZA POMOCĄ PRZEMIENNIKA CZĘSTOTLIWOŚCI AMT-030 - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego ver.2, 2006 rok 2. A. Lewicki: STEROWANIE SKALARNE SILNIKIEM INDUKCYJNYM - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego ver.3, 2009 rok. Uwaga Wymagane jest wcześniejsze zapoznanie się z instrukcją do programu konsoli sterującej „TKombajn”. przeznaczonej dla systemu mikroprocesorowego przekształtnika. Program ten umoŜliwia wgrywanie programów sterujących pracą napędu, rejestrację przebiegów oraz zmianę parametrów. Instrukcja do programu „TKombajn” jest dostępna pod adresem: http://www.ely.pg.gda.pl/kane/ne.html 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest badanie właściwości statycznych i dynamicznych układu napędowego zasilanego z falownika napięcia ze sterowaniem skalarnym U/f=const. 2. Częstotliwościowa regulacja prędkości silnika indukcyjnego Podstawowym sposobem regulacji prędkości obrotowej silnika asynchronicznego jest regulacja częstotliwościowa polegająca na zmianie parametrów napięcia zasilającego silnik. Do tego celu moŜna wykorzystać przemiennik częstotliwości składający się z prostownika diodowego i falownika napięcia – rysunek 1. 1 Rh L1 L2 L3 Ud U V W C M Th Prostownik Falownik napięcia Rys. 1. Przemiennik częstotliwości z mostkiem prostowniczym i falownikiem napięcia Zastosowanie falownika napięcia do zasilania układu napędowego z silnikiem indukcyjnym daje moŜliwości sterowania wartością amplitudy i częstotliwością napięcia zasilającego silnik. Strona 1 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Napięcie wyjściowe falownika jest napięciem zmodulowanym – zawiera szereg impulsów o amplitudzie równiej wartości napięcia w obwodzie pośredniczącym i zmiennej szerokości. Zmiana wartości średniej napięcia wyjściowego falownika dokonywana jest poprzez zmianę szerokości impulsów w kolejnych okresach impulsowania tranzystorów czyli przez modulację szerokości impulsów. Zadana wartość napięcia zasilania silnika o regulowanej amplitudzie i częstotliwości ustalana jest przez algorytm sterujący pracę całego układu napędowego falownik-silnik. W napędach falownikowych silnika klatkowego stosowane są róŜne algorytmy sterowania o odmiennych właściwościach i stopniach złoŜoności. Przy sterowaniu częstotliwościowym silnikiem indukcyjnym wykorzystuje się róŜnego rodzaju nadrzędne układy sterowania. Stosowane, róŜnego rodzaju nadrzędne metody sterowania silnikiem asynchronicznym moŜna podzielić na dwie podstawowe grupy: układy sterowania skalarnego oraz układy sterowania wektorowego – rys. 2. Podstawowe metody sterowania silnikiem asynchronicznym Skalarne Sterowanie U/f = const z zadawaniem napięcia Sterowanie U/f=const z zadawaniem prądu Wektorowe Orientacja względem wektora pola Bezpośrednia regulacja momentu Sterowanie nieliniowe multiskalarne Rys. 2. Ogólny podział podstawowych metod sterowania silnikiem asynchronicznym Układy sterowania skalarnego określane są równieŜ jako układy sterowania zewnętrznego, natomiast układy sterowania wektorowego nazywane są równieŜ układami sterowania wewnętrznego. W układach sterowania skalarnego regulacji podlegają amplitudy i częstotliwości wybranych zmiennych, natomiast przy sterowaniu wektorowym dodatkowo dokonuje się regulacji fazy. Układy sterowania skalarnego są proste w realizacji ale charakteryzują się gorszymi właściwościami w porównaniu z metodami sterowania wektorowego. Metoda sterowania skalarnego jest najprostszą metodą sterowania układem napędowym falownik – silnik indukcyjny. W metodzie sterowania skalarnego, określanej równieŜ jako sterowanie typu U/f=const., wykorzystuje się zaleŜnościach obowiązujących dla stanów ustalonych pracy maszyny. W związku z tym układ sterowania nie oddziałuje na wzajemne połoŜenie wektorów prądów i strumieni skojarzonych i tym samym nie ma moŜliwości prawidłowej kontroli procesów przejściowych w takim napędzie. W układzie sterowania skalarnego U/f=const stabilizacja strumienia magnetycznego w silniku uzyskiwana jest na podstawie proporcjonalnej zmiany wartości napięcia i częstotliwości zasilania tj. przez utrzymanie stałego stosunku U/f. Wadą układu sterowania skalarnego jest brak kontroli silnika w stanach przejściowych nad istotnymi wielkościami silnika takimi jak m.in. prąd, moment elektromagnetyczny czy strumień magnetyczny. Z tego powodu, w celu ograniczenia niekorzystnych zjawisk w stanach przejściowych, stosuje się zmniejszenie dynamiki układu napędowego przez stopniową zmianę zadanej wartości Strona 2 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego częstotliwości napięcia stojana i związaną z tym stopniową zmianę wartości napięcia zasilającego silnik – rysunek 3. Integrator zadajnika Charakterystyka U/f f uzad f uzad U zad s U MSI f f zad u Modulator Sygnały szerokości bramkowe impulsów tranzystorów FALOWNIK NAPIĘCIA Rys. 3. Układ sterowania skalarnego U/f=const. układem napędowym falownik-silnik W układzie sterowania skalarnego, na podstawie zaleŜności obowiązujących dla stanu ustalonego silnika, nastawiane są wartości amplitudy i pulsacji wektorów napięć, prądów i strumieni silnika. Przy takim sterowaniu wartość napięcia zasilania silnika określana jest na podstawie zadanej częstotliwości napięcia silnika. Częstotliwość fu i pulsacja napięcia zasilania silnika ωu związane są zaleŜnością: ωu = 2πf u (1) Przy pominięciu poślizgu silnika związek między modułem napięcia silnika |us| a pulsacją ωu jest określony przez uproszczoną zaleŜność wyprowadzoną z równań modelu silnika w stanie ustalonym: u s = ψs (2) gdzie: u s [R R s r ] − ωu ω2 (L r Ls − L2m ) + (ωu Ls R r + ω2 L r R s ) 2 2 R 2r L2s + ω2 (L r Ls − L2m ) 2 jest modułem wektora napięcia zasilania silnika, ωu jest pulsacją wektora napięcia zasilania silnika, ω2 to pulsacja poślizgu, ψs jest modułem strumienia stojana silnika, Rs, Rr to rezystancje stojana i wirnika silnika natomiast Ls, Lr, Lm to indukcyjności stojana, wirnika oraz indukcyjność wzajemna. Przyjmując, Ŝe pulsacja poślizgu ω2 = 0 otrzymuje się zaleŜność: (3) us = ψs R s + ω2u Ls L2s 2 2 Przy wyznaczeniu zaleŜności wiąŜącej wartość modułu wektora wyjściowego z jego prędkością wirowania często pomija się wartość rezystancji stojana przyjmując Rs=0. Wynika to z tego, Ŝe przy wyŜszych częstotliwościach napięcia silnika rezystancja stojana Rs jest znacznie mniejsza od reaktancji stojana Xs: (4) X s = 2πf u Ls >> R s Przy pominięciu rezystancji stojana w zaleŜności (3) moduł wektora napięcia zasilania silnika określa zaleŜność: (5) us = ψs ω u Strona 3 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Z zaleŜności (5) wynika, Ŝe aby uzyskać stały strumień w silniku tj. dla |ψs|=const. przy równoczesnych zmianach pulsacji ωu naleŜy proporcjonalnie zmieniać napięcie zasilania silnika |us|. Jeśli strumień silnika pozostaje stały to równieŜ moment maksymalny silnika jest stały. Maksymalny moment silnika przy róŜnych prędkościach obrotowych jest stały jeśli amplituda strumienia stojana jest równieŜ stała i równa amplitudzie strumienia dla warunków pracy znamionowej maszyny. Jeśli przyjmie się, Ŝe znamionowy moduł strumienia stojana wyraŜony w jednostkach względnych ma wartość: (6) ψs =1 i jest utrzymywany na tym samym poziomie w całym zakresie pracy silnika, to zgodnie z (5) moduł napięcia zasilania silnika jest proporcjonalny do jego pulsacji oraz, na podstawie (1), równieŜ do częstotliwości: (7) u s = ωu Kształtowanie charakterystyki mechanicznej silnika indukcyjnego przy sterowaniu skalarnym i utrzymywaniu stałego stosunku napięcia do częstotliwości przedstawiono na rys. 4. n n0n n01 fn>f1>f2 Un, fn Un U1 U2 = = =const. fn f1 f2 U1, f1 n02 U2'>U2 U2', f2 U2, f2 Mmax M Rys. 4. Kształtowanie charakterystyki mechanicznej silnika przy sterowaniu skalarnym U/f=const. Typowa zaleŜność między częstotliwością wyjściową oraz napięciem wyjściowym falownika jest liniowa – tak jak przedstawiono na rys. 5. Strona 4 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego us us = Un us = Un Un us = − ω u −ω n us = ωu Umin −ω1 0 ω1 ωn ωu us = Umin Rys. 5. Liniowa charakterystyka U/f=const. falownika napięcia Znamionowa wartość strumienia stojana utrzymywana jest wyłącznie w zakresie częstotliwości, dla której zachowany jest warunek określony zaleŜnością (5). Dla małych częstotliwości czyli pulsacji napięcia w zakresie ωu = ( −ω1 , ω1 ) silnik zasilany jest napięciem U1 o amplitudzie wyŜszej niŜ wynika to z zaleŜności (5). Spowodowane jest to pominięciem rezystancji stojana, która występuje w zaleŜności (2) co umoŜliwiło uzyskanie zaleŜności (3). Wpływ pominięcia rezystancji stojana na charakterystykę mechaniczną silnika indukcyjnego dla małych częstotliwości przedstawiono na rys. 4. Na rys. 4 przy małej częstotliwości f2 maksymalny moment silnika jest zmniejszony z uwagi na zbyt małą wartość napięcia U2. Zastosowanie większego napięcia U2’ powoduje wzrost momentu maksymalnego silnika. Dla prędkości wirowania wektora napięcia większej od znamionowej ωu wartość napięcia zasilania silnika ograniczona jest do wartości znamionowej ωn. 3. Maksymalne napięcie wyjściowe falownika W układach napędowych, w których wartość napięcia znamionowego silnika jest wyŜsza od maksymalnej wartości napięcia wyjściowego falownika z modulacją szerokości impulsów, napięcie zasilające silnik ograniczone jest do wartości: (8) u s max = 3 ud 2 gdzie: ud jest wartością napięcia obwodu pośredniczącego falownika. Wzrost napięcia wyjściowego falownika poza wartość określoną przez (8) prowadzi do wejścia falownika w zakres nadmodulacji. Przy nadmodulacji napięcie zasilania silnika jest odkształcone co powoduje równocześnie odkształcenia prądu zasilającego silnik. W ćwiczeniu laboratoryjnym, aby uniknąć pracy z odkształconym prądem, częstotliwość zasilania silnika ograniczona została tak aby przy utrzymaniu stałego stosunku U/f, układ nie pracował w zakresie nadmodulacji. 4. Strumień stojana i strumień wirnika Związek pomiędzy amplitudą strumienia wirnika a amplitudą strumienia stojana wyznaczyć moŜna z zaleŜności: Strona 5 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. (9) ψs = Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Lr L L − L2m ψs − r s is Ls Lm gdzie: ψs jest modułem wektora strumienia wirnika, i s jest modułem wektora prądu. Stałe czasowe elektromagnetyczne obwodu stojana i wirnika są róŜne. Obwód stojana ma mniejszą stałą czasową niŜ obwód wirnika. 5. Układ sterowania skalarnego W układzie sterowania skalarnego wielkościami regulowanymi są: moduł napięcia stojana |us| oraz jego pulsacja ωu. Pod względem stanów przejściowych właściwości układu napędowego ze sterowaniem skalarnym są prawie takie same jak silnika klatkowego włączonego bezpośrednio do sieci. RóŜnica tkwi jedynie w moŜliwości regulacji modułu i pulsacji napięcia zasilającego stojan. Przez zmianę częstotliwości zmienia się prędkość obrotową. Aby zmieniać prędkość obrotową przy stałym obciąŜeniu maszyny naleŜy zachować |us|/fu=const. Wówczas zarówno wartość strumień stojana ψs jak i maksymalny moment elektromagnetyczny maszyny nie ulegają zmianie. Schemat blokowy układu sterowania silnikiem indukcyjnym z charakterystyką U/f przedstawiono na rys. 6. ud ωu us ωu M Rys. 6. Falownik napięcia z zadawaniem napięcia według charakterystyki U/f W układzie z rys. 6 sygnałem zadanym jest pulsacja napięcia ωu związana z częstotliwością fu przez zaleŜność (1). Na podstawie zadanej pulsacji ωu odczytywana jest z charakterystyki U/f zadana wartość napięcia wyjściowego falownika. 6. Układ z ogranicznikiem szybkości zmian sygnału zadanego W celu uniknięcia niestabilnej pracy układu oraz ograniczenia wartości prądów w stanach przejściowych dla napędu ze sterowaniem skalarnym konieczne jest ograniczenie szybkości zmian zadanego sygnału częstotliwości. W tym celu do układu regulacji wprowadza się dodatkowy blok ograniczający szybkość zmian zadanej wartości pulsacji napięcia zasilającego przekształtnik – rys. 7. Strona 6 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego udc ωu us t M Rys. 7. Falownik napięcia z zadawaniem napięcia według charakterystyki U/f i kompensacją poślizgu oraz ograniczeniem dynamiki częstotliwości zadanej Blok ograniczenia szybkości zmian sygnału zadanego umoŜliwia realizację płynnych zmian prędkości obrotowej. Wpływa to korzystnie na ograniczenie niekorzystnych efektów występujących przy zmianach prędkości obrotowej silnika ale powoduje pogorszenie dynamiki zmian prędkości silnika. W układzie badanym w ćwiczeniu laboratoryjnym dynamika zmian częstotliwości zadanej jest określona przez zmienną tr programu procesora sterującego układem napędowym. 7. Omijanie prędkości krytycznych Właściwości wirujących elementów mechanicznych układu napędowego mogą powodować pojawianie się rezonansów mechanicznych , w pewnych zakresach prędkości obrotowych silnika. W układzie sterowania, w którym wartość prędkości obrotowej wału wirnika zmienia się powoli moŜliwe jest szybkie ominięcie częstotliwości rezonansowych popierz skokową zmianę częstotliwości i amplitudy napięcia zasilającego. Na rys. 8. przedstawiono schemat blokowy skalarnego układu sterowania silnikiem klatkowym z omijaniem częstotliwości rezonansowych. udc Omijanie częst. rezonans . ωu us t M Rys. 8. Falownik napięcia z zadawaniem napięcia według charakterystyki U/f, ograniczeniem dynamiki zmian pulsacji zadanej i funkcją omijania częstotliwości rezonansowych Strona 7 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego 8. Układu z kompensacją poślizgu Wzrost obciąŜenia silnika, przy niezmienionych wartościach napięcia i częstotliwości, powoduje wzrost poślizgu i spadek obrotów silnika. W celu utrzymania stałej wartości prędkości obrotowej wymagane jest wytworzenie większego momentu elektromagnetycznego przez silnik. W układzie sterowania skalarnego moŜe odbywać się to przez zwiększenie napięcia przy zachowaniu stałej częstotliwości. Do określenia stopnia obciąŜenia silnika moŜna wykorzystać pomiar prądu stojana. Do układu regulacji moŜe zostać wprowadzana poprawka, dla napięcia zadanego, uwzględniająca wartość prądu stojana aktualnie pobieraną przez silnik. W układzie z kompensacją poślizgu zadana wartość modułu napięcia określona jest zaleŜnością: (10) us ' = us + w ⋅ i s gdzie: us jest modułem wektora napięcia silnika odczytanym z charakterystyki U/f, us ' jest zadanym modułem wektora napięcia wyjściowego falownika uwzględniającego kompensację poślizgu, w jest stałym współczynnikiem dobieranym tak aby uzyskać sztywną charakterystykę mechaniczną napędu. Wzrost obciąŜenia na wale maszyny pociąga za sobą wzrost prądu stojana i tym samym napięcia. Natomiast wzrost napięcia poprzez zwiększenie generowanego momentu powoduje wzrost prędkości obrotowej. Struktura układu sterowania skalarnego z kompensacją poślizgu przedstawiona została na rys. 9. ud ωu us us ' + + ωu W is M ~ Rys. 9. Układ sterowania skalarnego z kompensacją poślizgu 9. Program ćwiczenia Układ napędowy składa się z silnika indukcyjnego o mocy 5,5kW i obciąŜenia w postaci maszyny prądu stałego pracującej jako generator. ObciąŜeniem generatora jest rezystor regulowany. Przemiennik częstotliwości AMT-030 umoŜliwia, przy częstotliwości impulsowania 7,5kHz, uzyskanie maksymalnego wyjściowego prądu 30 amperów. Pracą przemiennika częstotliwości steruje układ mikroprocesorowy SH65 ver.3.0 z procesorem sygnałowym DSP firmy Analog Devices typu ADSP21065L i układem logiki programowalnej FPGA firmy Altera typu FLEX6016. Program zawierający algorytm Strona 8 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego sterowania napędem przekazywany jest do pamięci procesora DSP za pomocą programu konsoli operatora „TKombajn”, która umoŜliwia takŜe zmianę parametrów sterowania, rejestrację i wizualizację przebiegów. Uwagi: 1. Procesor steruje załączeniem i wyłączeniem obciąŜenia przez załączanie i wyłączanie stycznika umieszczonego w obwodzie twornika prądnicy obciąŜającej silnik klatkowy. Sterowanie stycznikiem w programie „TKombajn” odbywa się odpowiednimi przyciskami LOAD ON i LOAD OFF znajdujacymi się w zakładce Control. 2. W obwodzie prądnicy prądu stałego zastosowano stycznik załączający rezystor obciąŜenia. Sterowanie załączeniem i wyłączeniem stycznika kontrolowane jest przez ukłąd sterowania falownika. W celu ochrony styków stycznika jego wyłączenie moŜliwe jest tylko po zatrzymaniu silnika klatkowego. Wynika to z tego, Ŝe zastosowany w układzie stycznik ma styki zaprojektowane jedynie do łączenia prądu przemiennego. 3. Parametry silnika, falownika, maszyny obciąŜającej oraz nazwy zmiennych dostępnych z poziomu programu „konsola” umieszczone są w końcowej części instrukcji. 4. O ile nie podano inaczej zmienne określone są w jednostkach względnych, które oznaczane są skrótem j.w. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Zapoznać się z działaniem i obsługą przemiennika częstotliwości. Zapoznać się z działaniem i obsługą programu konsoli operatora „TKombajn”. Załadować plik udof.ldr do pamięci procesora sygnałowego. Wyznaczyć charakterystyki mechaniczne układu n=f(Mo) dla 2 róŜnych zadanych częstotliwości: np.: 0,8j.w. i 0,3j.w. Prędkość obrotowa silnika oznaczona jako n powinna zostać wyraŜona w jednostkach [obr/min] natomiast moment obciąŜenia Mo w [Nm]. Moment obciąŜenia silnika obliczyć z następującej zaleŜności: u ⋅ i + R t ⋅ i 2t (11) M O = t t ωr gdzie: ut, it, są napięciem twornika w [V] oraz prądem twornika w [A] maszyny prądu stałego obciąŜającej silnik klatkowy, Rt=1.5Ω jest rezystancją stojana, ωr jest prędkością obrotową wału w [rad/sek]. Prędkość obrotową odczytywać w programie „TKombajn”. W sprawozdaniu określić sztywność charakterystyk. Dla wybranej zadanej pulsacji napięcia silnika dokonać rejestracji: momentu elektromagnetycznego silnika, składowej x napięcia silnika, składowej x prądu stojana, składowej x strumienia wirnika oraz składowej x strumienia stojana. Przebiegi zarejestrować dla najkrótszego czasu rejestracji. Pomiar powtórzyć rejestrując dodatkowo moduł strumienia wirnika i moduł strumienia stojana zamiast składowych x tych strumieni. W sprawozdaniu zwrócić szczególną uwagę na róŜnice w przebiegach strumieni stojana i wirnika. Przeprowadzić nawrót silnika dla wybranej zadanej pulsacji napięcia (np. 0,7j.w. do – 0,7j.w.) dla dwóch szybkości zmian sygnału zadanego tr (np. tr=1 i tr=10). Nawrót przeprowadzić dla silnika nieobciąŜonego. Zarejestrować przebiegi: zadanej pulsacji napięcia, momentu elektromagnetycznego silnika, modułu prądu stojana, napięcia w obwodzie pośredniczącym i prędkości obrotowej wału silnika. W sprawozdaniu zwrócić szczególną uwagę na przebieg napięcia w obwodzie pośredniczącym oraz na przebiegi sygnałów przy zmianie kierunku obrotów silnika. Strona 9 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego 7. Przeprowadzić nawrót silnika tak jak w punkcie 6 rejestrując: zadaną pulsację napięcia stojana, moduł napięcia zasilającego silnik, moduł strumienia stojana, moduł strumienia wirnik oraz moduł prądu stojana. 8. Przeprowadzić rozruch i hamowanie silnika dla dwóch czasów (np. tr=1[s] i tr=10[s]) z załączonym obciąŜeniem. Zarejestrować przebiegi: zadanej pulsacji napięcia, momentu elektromagnetycznego silnika, modułu prądu stojana, napięcia w obwodzie pośredniczącym i prędkości obrotowej wału silnika. 9. Powtórzyć rejestracje z punktu 7 dla prędkości przyjętych w punkcie 8. 10. Zmienne z punktu 7 zarejestrować dla stanu ustalonego pracy napędu. 11. Zbadać działanie układu przy skokowym obciąŜeniu silnika – zarejestrować przebiegi: zadanej pulsacji napięcia, momentu elektromagnetycznego silnika, modułu prądu stojana, napięcia w obwodzie pośredniczącym, prędkości obrotowej wału silnika. Rejestrację wykonać przy stałej, zadanej pulsacji napięcia stojana np. 0,7j.w. Do rejestracji warunkowej moŜna wykorzystać zmienna logiczną stanu załączenia stycznika. 12. Zastosować funkcję mijania prędkości krytycznych wpisując wartość pulsacji krytycznej z zakresu przewidywanych zmian pulsacji napięcia zasilającego silnik, a następnie dokonać rozruchu lub hamowania i zarejestrować zmienne z punktu 6. Tab. 1. Spis zmiennych dostępnych z poziomu programu konsola: Nazwa ia, ib, ic isx, isy is ud kryt_1 tr omegaU omega_sof omegaR Mem frx_so, fry_so fr fsx_so, fsy_so fs usx, usy us stycznik_zalaczony Opis Prądy fazowe silnika (układ trójfazowy) Składowe x oraz y prądu silnika (układ dwufazowy nieruchomy) Moduł prądu silnika Napięcie obwodu pośredniczącego Wartość pulsacji dla której występuje rezonans Czas określający szybkość zmiany sygnału zadanego częstotliwości Zadana wartość pulsacji napięcia zasilającego silnik Prędkość estymowana w obserwatorze prędkości Prędkość wału silnika mierzona enkoderem Moment elektromagnetyczny Składowe strumienia wirnika Moduł strumienia wirnika Składowe strumienia stojana Moduł strumienia stojana Składowe wektora napięcia zasilającego silnik Moduł wektora napięcia zasilającego silnik Zmienna logiczna określająca stan stycznika obciąŜenia (1 - stycznik załączony, 0 - stycznik wyłączony) Strona 10 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Wszystkie rejestrowane zmienne określone są w jednostkach względnych odniesionych do wielkości bazowych podanych w tabeli 2. Tab. 2. Jednostki bazowe us Napięcie Moduł wektora napięcia zasilającego silnik U b = 3U n fazowe = U n przewodowe Prąd I b = 3I n Impedancja Zb = Ub Strumień magnetyczny Ψb = Ub Prędkość kątowa ωb = Moment Indukcyjność Ib ωo ωo p mb = Ψ b ⋅ Ib ⋅ p Lb = Ψb Ib gdzie: ωo - pulsacja synchroniczna: (12) ωo = 2πf n 10. Parametry układu napędowego Dane znamionowe silnika klatkowego SZJDe56 Moc znamionowa Napięcie przewodowe Prąd fazowy silnika przy połączeniu uzwojeń w gwiazdę Prędkość obrotowa znamionowa Częstotliwość znamionowa Liczba par biegunów Znamionowy współczynnik mocy Pn=5,5 [kW] Un=220/380 [V] In= 20,4/11,8[A] nn= 935 [obr/min] fn=50[Hz] p=3 cos ϕn=0.84 [-] Przemiennik częstotliwości Przemiennik częstotliwości zbudowany jest z mostka prostownikowego i falownika napięcia z tranzystorami IGBT (moduły dwutranzystorowe Toshiba-MG75Q2YS40) oraz tranzystora hamującego (Semikron-SKM 300 GAR 123D). Tranzystory są wyzwalane poprzez układ sterowników M57959L firmy Mitsubishi. W przemienniku zainstalowano czujniki hallotronowe firmy LEM do pomiaru dwóch prądów wyjściowych (LA55SP1) oraz do pomiaru napięcia w obwodzie pośredniczącym (LV25P). 11. 1. 2. 3. 4. Zagadnienia Kształtowanie charakterystyki mechanicznej silnika indukcyjnego. Częstotliwościowa regulacja obrotów silnika indukcyjnego. Sterowanie skalarne U/f=const silnikiem indukcyjnym. Wyjaśnić problemy związane ze sterowaniem skalarnym przy niskiej częstotliwości napięcia silnika. Strona 11 Arkadiusz Lewicki, Jarosław Guziński: Sterowanie skalarne silnikiem indukcyjnym. Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego 5. Dlaczego przy niskiej częstotliwości napięcia silnika indukcyjnego nie jest utrzymywany stały stosunek U/f? 6. W jakim celu utrzymywany jest stały stosunek napięcia do częstotliwości w napędzie silnika indukcyjnego zasilanego z falownika. 7. Jakie są wady sterowania skalarnego U/f? 8. W jaki sposób moŜna poprawić właściwości układu napędowego silnika indukcyjnego przy sterowaniu U/f=const. 9. W jakim celu ogranicza się szybkość zmian sygnału zadanego częstotliwości w układzie sterowania skalarnego silnikiem indukcyjnym? Literatura 10. Grunwald Z. (red): Napęd Elektryczny. WNT, Warszawa 1987. 11. Szklarski L., Dziadecki A., Strycharz J., Jaracz K.: Automatyka napędu elektrycznego. Wyd. AGH, Kraków 1987. 12. Bisztyga K.: Sterowanie i regulacja silników elektrycznych. WNT, Warszawa 1989. 13. Tunia H., Kaźmierkowski M. Automatyka napędu przekształtnikowego. PWN, Warszawa 1987. 14. Orłowska-Kowalska T: Bezczujnikowe układy napędowe z silnikami indukcyjnymi. Wrocław, Oficyna Wydawnicza PW 2003. Strona 12