WARSZTATY - Kielce - Instytut Badań Edukacyjnych

Opracowanie:
dr Radosław Kaczan, Zespół Wczesnej Edukacji, Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie
Sesja warsztatowa pt.:
Współpraca szkoły z rodzicami
Warto porozmawiać …
Słowa-klucze: zaangażowanie rodziców w życie klasy i szkoły, współdziałanie rodziców między sobą
i z nauczycielami, współpraca szkoły z rodzicami w procesie adaptacji szkolnej dziecka
Pytania do dyskusji i przemyślenia:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Jakie są najczęstsze sposoby kontaktu rodziców ze szkołą/nauczycielami?
Czy te kontakty są satysfakcjonujące dla obu stron?
W jaki sposób rodzice angażują się w życie klasy i szkoły?
Czy rodzice są gotowi do współpracy z nauczycielami?
Czy rodzice są gotowi do działania na rzecz całej szkoły?
Czy nauczyciele są gotowi do współpracy z rodzicami?
Czy szkoła jako całość jest gotowa do współpracy z rodzicami?
A. Każdy z uczestników indywidualnie odpowiada na 3 pytania
(każde na osobnej kartce – czas około 5-10 minut):
1. Czy odwołując się do swojego doświadczenia możesz stwierdzić, że szkoła/nauczyciele w
wystarczającym stopniu współpracują z rodzicami? Jeśli tak to, dlaczego, jeśli nie to, dlaczego?
2. Jakie Twoim zdaniem są największe bariery/ utrudnienia w tej współpracy?
a. Bariery ze strony rodziców
b. Bariery ze strony szkoły
c. Bariery ze strony nauczycieli
3. Co Twoim zdaniem pomaga w tej współpracy?
B. Praca w mniejszych zespołach (czas trwanie około 25 – 30 minut)
1. Uczestnicy w zespołach 4-5/6-7 osobowych dyskutują na pytaniami, które opracowywali samodzielnie,
starają się znaleźć wspólne treści, podobne doświadczenia, które pojawiły się w ich odpowiedziach
2. Następnie uczestnicy w tych mniejszych grupach przygotowują jeden plakat, na którym przedstawiają
zebrane i uporządkowane informacje dotyczące:
a. Najważniejszych barier we współpracy rodziców i szkoły
b. Najważniejszych czynników, które mogą wspierać tę współpracę
c. Przykładów rozwiązań, które w ich odczuciu zadziałały i przyczyniły się do
polepszenia/zwiększenia zaangażowania rodziców w życie szkoły
C. Prezentacja plakatów na forum całej grupy
Organizatorzy
Materiał pomocniczy
Współpraca rodziców ze szkołą
Opracowanie na podstawie: Brzezińska, A., I., Kaliszewska, K., Matejczuk, J., Urbańska, J. (2010)
Kwestionariusz Zadowolenie rodziców z funkcjonowania przedszkola
Ważnym elementem mogącym mieć znaczenie dla gotowości rodziców do współpracy zarówno z nauczycielami,
jak i z dyrekcją szkoły jest poziom zadowolenia rodziców z różnorodnych aspektów pracy placówki. Na podstawie
przygotowanego przez Annę I. Brzezińską wraz ze współpracowniczkami krótkiego kwestionariusza można
przygotować własny, badający poziom zadowolenia i potrzeby rodziców dzieci z klasy / szkoły.
Zachęcamy do przestudiowania podanych NIŻEJ pytań, dopisania własnych, przedyskutowanie ich z innymi
nauczycielami i pracownikami szkoły. Taka krótka ankieta może być dobrym punktem wyjścia do rozmowy i
dalszej pracy na spotkaniach indywidualnych i grupowych z rodzicami.
Pierwszy blok pytań dotyczy dyrektora i jego pracy.
Jak rodzice oceniają Dyrekcję szkoły/przedszkola, jeżeli chodzi o:
▪
Dostępność Dyrektora dla rodziców, ustalone i przestrzegane godziny dyżurów?
▪
Możliwość kontaktu w sytuacjach nagłych?
▪
Gotowość Dyrektora do wychodzenia naprzeciw potrzebom rodziców i proponowanie różnych działań dotyczących potrzeb
dzieci z różnymi trudnościami?
▪
Gotowość Dyrektora do wychodzenia naprzeciw inicjatywie rodziców i akceptacji ich pomysłów np. gdy rodzice
przedstawiają propozycje lub sami zgłaszają problem?
▪
Gotowość Dyrektora do nawiązywania kontaktów z dzieckiem, itp.: Dyrektor zna dzieci po imieniu, wita się z nimi, przebywa
w salach?
▪
Pomoc Dyrektora w rozwiązywaniu trudnych sytuacji, itp. w przypadku choroby dziecka, trudności w adaptacji, trudności
wychowawczych w domu?
▪
Inicjatywa Dyrektora w poszukiwaniu różnorodnych form kontaktu i współpracy z bliższym i dalszym środowiskiem?
▪
Inicjatywa Dyrektora skierowana na angażowanie rodziców w działania na rzecz placówki (itp. organizacja świąt, imienin,
urodzin, różnych uroczystości)?
▪
Inicjatywa Dyrektora skierowana na angażowanie rodziców w poszukiwanie w środowisku różnych form wsparcia dla
placówki?
Drugi blok pytań dotyczy nauczyciela i jego pracy.
Jak rodzice ocenią wychowawcę dziecka w kwestiach takich, jak:
▪
Codzienna dostępność – możliwość codziennego porozmawiania, zapytania o coś, poradzenia się?
▪
Dostępność w sytuacjach nagłych, nietypowych – możliwość kontaktu telefonicznego, mailowego, przyjścia poza ustalonymi
godzinami?
▪
Gotowość do wychodzenia naprzeciw potrzebom rodziców – itp. proponowanie różnych działań, zachęcanie, ułatwianie
kontaktów ze specjalistami, gdy jest taka potrzeba?
▪
Gotowość do wyjścia naprzeciw inicjatywie rodziców i do akceptacji ich pomysłów, itp.: gdy rodzice sami przedstawiają
jakieś propozycje lub zgłaszają problem?
▪
Pomoc rodzicom w rozwiązywaniu trudnych albo nietypowych sytuacji – itp. w przypadku choroby dziecka, trudności w
adaptacji do placówki, trudności wychowawczych w domu?
▪
Informowanie rodziców o codziennym zachowaniu dziecka – o tym, co było POZYTYWNE w ciągu dnia / tygodnia?
▪
Informowanie rodziców o codziennym zachowaniu dziecka – o tym, co było NEGATYWNE w ciągu dnia / tygodnia?
▪
Informowanie rodziców o postępach dziecka w ciągu tygodnia / miesiąca / semestru?
▪
Pomaganie dzieciom w codziennych typowych sytuacjach –w szatni, przy jedzeniu, w czasie zajęć, podczas zajęć poza
budynkiem?
▪
Pomaganie dzieciom w sytuacjach nietypowych, trudnych – itp. konfliktu w grupie, złego samopoczucia, silnego
zdenerwowania się dziecka?
▪
Inicjatywa w poszukiwaniu różnorodnych form kontaktu i współpracy z rodzicami?
▪
Wskazywanie rodzicom różnych form wspierania rozwoju dziecka w domu?
Organizatorzy
Powyżej przedstawione pytania były wykorzystywane w ogólnopolskich badaniach dzieci 6- i 7-letnich
uczęszczających do różnych placówek. Ich rodzice udzielali odpowiedzi, w których odnosili się zarówno do
swoich kontaktów z dyrektorem szkoły, jak i z wychowawcą ich dziecka.
Większość rodziców niezależnie od tego, czy ich dziecko uczęszczało do przedszkola czy do szkoły była
zadowolona i wysoko oceniała pracę i wychowawcy i dyrektora:
1. Dostępność Dyrektora dla rodziców - ustalone i przestrzegane godziny dyżurów?
79% rodziców oceniło dyrektora placówki pod tym względem pozytywnie.
2. Gotowość Dyrektora do wychodzenia naprzeciw potrzebom rodziców i proponowanie różnych działań
dotyczących potrzeb dzieci z różnymi trudnościami?
Ponad 75% zbadanych rodziców również wypowiedziała się pozytywnie o tym aspekcie funkcjonowania
dyrekcji placówki.
Warto zwrócić uwagę, że w przypadku w większości pytań, odnoszących się do oceny dyrekcji była grupa
rodziców, którzy nie mieli zdania na dany temat (około 14% odpowiadających). Jakie mogą być tego przyczyny?
Czy powinny one zainteresować i zastanowić dyrektora? Być może wskazuje to na małą liczbę kontaktów tych
rodziców z dyrekcją, brak takich potrzeby lub też na małą aktywność dyrektora w kontaktach z rodzicami. Warto
to rozważyć i uwzględnić jako ważny element współpracy z rodzicami.
3. Codzienna dostępność wychowawcy dziecka– możliwość porozmawiania, zapytania o coś, poradzenia
się?
Ponad 93% rodziców oceniało ten aspekt swoich kontaktów z wychowawcą wysoko lub bardzo wysoko.
4. Pomoc rodzicom w rozwiązywaniu trudnych albo nietypowych sytuacji – itp. w przypadku choroby
dziecka, trudności w adaptacji do placówki, trudności wychowawczych w domu?
86% rodziców był usatysfakcjonowanych z tego aspektu swoich kontaktów z wychowawcą dziecka.
Były jednak takie obszary, w których rodzice dostrzegali bariery w kontaktach z wychowawcą. I tak np. ponad
13% badanych nisko lub bardzo nisko oceniło możliwość uzyskania od wychowawcy swojego dziecka informacji i
wskazówek na temat różnorodnych form wspierania i wspomagania rozwoju dziecka. Natomiast ponad 20%
rodziców twierdziło, że nie otrzymują od wychowawcy pomocy w zakresie dostarczania im wiedzy i informacji na
temat stymulowania rozwoju dziecka i pracy z dzieckiem w domu.
Warto poczytać …
 Brzezińska, A. I., Matejczuk, J., Urbańska, J. (2011). Zadowolenie rodziców z funkcjonowania przedszkola:
propozycja badań. Wychowanie w Przedszkolu, 8, 22-28.
 Brzezińska, A. I., Matejczuk, J., Kaliszewska-Czeremska, K. (2012). Zadowolenie rodziców z pracy
przedszkola. Wychowanie w Przedszkolu, 6, 58-63.
 Kaczan, R., Rycielski, P., Wasilewska, O. (2012). Wybrane uwarunkowania zadowolenia rodziców dzieci
uczących się w szkołach podstawowych. Edukacja, 4 (120), 84-99. Artykuł można znaleźć pod linkiem:
http://www.edukacja.ibe.edu.pl/pl/archiwum/35-2012/nr-4-120-2012/179-12-4-6-kaczan-i-in
Organizatorzy