Co trzeba wiedzieć o uprawie poplonów ścierniskowych

Co trzeba wiedzieć o uprawie poplonów ścierniskowych?
Korzyści wynikające z uprawy poplonów ścierniskowych:
1. Wzbogacanie gleby w substancję organiczną oraz składniki mineralne. Utrzymanie i
poprawa żyzności gleby jest dla każdego rolnika podstawowym warunkiem uzyskania
wiernych i wysokiej jakości plonów. W gospodarstwach z dużą ilością inwentarza
rolnik radzi sobie z tym problemem za pomocą obornika lub gnojowicy i gnojówki. W
gospodarstwach bezinwentarzowych jedyną możliwością utrzymania żyzności gleby
są poplony. Wysiewane po zbiorze rośliny głównej wcześnie schodzącej z pola mogą
dać 15 do 30 ton masy zielonej będącej znakomitym nawozem.
2. Poprawa wartości stanowiska - doświadczenia wykazują, że zboża uprawiane po
poplonach dają zwyżkę plonu rzędu 1,5 do 3 q niż uprawiane po sobie. Jest to
szczególnie ważne w wielu naszych gospodarstwach, w których udział zbóż w
strukturze zasiewów wynosi znacznie więcej niż 70%.
3. Poprawa właściwości fitosanitarnych gleby - czyli zmniejszenie kompensacji chorób i
szkodników jak np.: zwalczanie mątwika poprzez niektóre odmiany gorczycy białej i
rzodkwi oleistej.
4. Zapobieganie wietrznej i wodnej erozji gleb - zwłaszcza gleb lekkich, które są w
naszym województwie w przewadze i są ciągle użytkowane rolniczo. Musimy
zwiększać okrycie pól na zimę aby ułatwić gromadzenie wody z opadów zimowych,
które w ostatnich latach są bardzo skąpe i powodują wczesna suszę wiosenną. Tak
zwane mulczowanie gleb a następnie metoda siewu bezpośredniego to elementy
technologii, które należy upowszechniać w naszych warunkach.
5. Poplony ścierniskowe pozwalają zmniejszyć w sposób naturalny zachwaszczenie pól,
a przez to obniżają wydatki na kosztowne herbicydy.
6. Są jednym z warunków wprowadzania zasad ekologizacji rolnictwa czego oczekują od
rolników konsumenci żywności, a przez to mamy szansę poprawić konkurencyjność
naszego rolnictwa z rolnictwem Unii Europejskiej.
Uprawa poplonów ograniczona jest w naszych warunkach małym udziałem w uprawie roślin
wcześnie schodzących z pola jak rzepak czy jęczmień ozimy, a także często występującej
suszy w lipcu i sierpniu. Ryzyko nieudania się poplonów jest więc dość duże lecz możemy je
znacznie ograniczyć poprzez odpowiedni dobór roślin i przestrzeganie podstawowych zasad
agrotechnicznych.
Dobór roślin
Najlepszymi do uprawy w poplonach z punktu widzenia korzyści wyżej wymienionych są
rośliny strączkowe i ich mieszanki z innymi roślinami lecz są najbardziej zawodne gdyż
wymagają wczesnego siewu do 25 lipca i dużej ilości wody do wschodów a także długiego
okresu wegetacji do wydania zadowalającego plonu masy zielonej.
Z powyższych względów do uprawy w poplonie ścierniskowym trzeba wybierać rośliny
charakteryzujące się:
 krótkim okresm wegetacji,
 szybkimi wschodami i początkowym wzrostem,
 małymi potrzebami wody do kiełkowania i wschodów,
 małymi wymaganiami glebowymi
 niską ceną nasion.

W naszych warunkach po kombajnowym zbiorze zbóż, siewu poplonu możemy dokonać po
25 lipca a wtedy wszystkie wyżej wymienione pozytywne cechy mają następujące rośliny:
 kapusta pastewna - wysiew 6 kg na hektar,
 gorczyca biała - wysiew 20 kg na hektar
 facelia - wysiew 8-10 kg na hektar
 rzodkiew oleista - wysiew 25-30 kg na hektar
 gorczyca biała + facelia - wysiew 10 + 5 kg na hektar.
Wcześniejszy zasiew poplonu ścierniskowego jest korzystniejszy dla wszystkich roślin z
wyjątkiem gorczycy, która wysiana zbyt wcześnie szybko strzela w pędy, zakwita a następnie
drewnieje dając w efekcie mało masy zielonej.
Przedsiewna uprawa gleby
Natychmiast po zbiorze przedplonu należy wykonać orkę na głębokość 12-15 cm lub
spulchnić glebę glebogryzarką, a następnie doprawić agregatem z wałem strunowym na
głębokość 2-3 cm dla nasion drobnych lub 4-6 cm dla nasion grubych.
Nawożenie
Bardzo ważnym warunkiem udania się poplonu jest jego nawożenie. Na ściernisko przed
wykonaniem orki należy zastosować nawożenie w ilości 40-50 kg P2O5 i 60-80 kg K2O na
hektar oraz około 60 kg N - połowę przed siewem a resztę w trakcie wegetacji poplonu. W
przypadku siewu roślin motylkowatych - z nawożenia azotem można zrezygnować
całkowicie.
Siew
Nasiona wysiewać siewnikiem w rzędy 10-15 cm z wyjątkiem rzepy ścierniskowej, którą
wsiejemy w rozstawie rzędów co 30-35 cm. Głębokość siewu: strączkowe - 6-8 cm, krzyżowe
i facelia - 2-3 cm. Wskazane jest lekkie wałowanie gleby przed siewem nasion drobnych a po
siewie nasion grubych w celu lepszego podsiąkania wody i szybszych wschodów ale na
glebach zwięźlejszych stanowi to ryzyko powstania skorupy glebowej.
Wykorzystanie
W przypadku nieudania się poplonu np.: z powodu zbyt dużej suszy nie zwlekać z likwidacją
plantacji aby nie dopuścić do wydania nasion przez chwasty i przygotować pole pod zasiew
ozimin - ewentualnie poplonu ozimego. Przeznaczając poplon na zielony nawóz należy
przyorać na zimę z wyjątkiem gleb lekkich - tam pozostawiamy poplon na zimę w formie
mulczu co zapobiega erozji gleby i sprzyja gromadzeniu wody z opadów zimowych.
Źródło: www.odr.zetobi.com.pl
mgr inż. Tadeusz Puścian