Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej
Transkrypt
Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej
Tom LXII . Nr 1534 ·. Rok xx·xv Nr. 12 Warszawa, 23 marca 1928 roku. Gf\ZETf\ CUKROWNICZA TYGODNIK POŚWIĘCONY SPRAWOM PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO I POKREWNEJ GAŁĘZI ROLNICTW A. T R E Ś Ć: Instytut Pr~f'mysłu Cukrowniczego w Polsce, str. 369. - Kursy dla techników ·cukrowniczych, str. 377. - K. Stecki. Ze Stacji Rolniczo-Doświadczalnej w Chełmie, str. 379.Sprawozdanie tygodniowe z rynków cukrowych, str. .:81. - Wiadomości urzędowe, str. 385. - Wiadomości bieżące, str. 389. - Konsumcja cukru w Polsce, str. 395. Kronika zagraniczna, str. -3·95 ==========-================= - - -~ Instytut Przemysłu _.=_-:-=.::.__- ___--:_.---=-::. ~-:::-.-:=---~---- -----:::::-:-_ - - ---=---= Cukrowniczego w Polsce. Institut de l'lndustrie Sucriere en Pologne. ·-------· Myśl utworzenia odpowiednio zorg~nizowanej placówki, która miała by za zadanie l!)rowadzenie w kraju naszym wszechstronnych badań w zakresie · cukrownictwa i zbliżonych z niem gał~zi wiedzy i zużytkowanie tych badań do celów praktycznych, była wielokrotnie poruszana na zebraniach cukrowników i na łamach naszych czasopism fachowych. Myśl ta tern więcej nabierała kształtów realnych i wzbudzała przeświadczenie o jej użyteczności, że opierała się na 30-letniej działalności pierwszej podobnej placówki, stworzonej przez przemysł cukrowniczy - Centralnego Laboratorjum Cukrowniczego, którego zasługi na polu chemji i technologji cieszyły się ogólnem uznaniem. Ramy jednak tej pracowni wobec rozszerzenia potrzeb przemysłu i zróżniczkowania się wiedzy cukrowniczej oddaw~a były zbyt wąskie i życie wysuwało potrzebę stworzenia instytucji na szerszych podstawach opartej. Zakłady podobne istnieją już dawno zagrc1nicą i, prowadząc z jednej strony prace badawcze, z drugiej za~, kształcąc młode zastępy cukrowników przy pomocy systematycznie zorg~nizowanych wykładów .i kursów, przynoszą niewątpliwą korzyść i przyczyniają się do rozwoju cukrownictwa. Jeżeli jednak powstanie tego rodzaju zakładów w krajach o tak rozwiniętym przemyśle, jak np. w Czechach lub Niemczech, było koniecznością, to tern więcej koniecznem jest u nas, zwłaszcza obecnie, gdy eksport cukru· naszego zagranicę leży w najżywotniejszych interesach Państwa, gdy na rynkach światowych jesteśmy zmuszeni konkurować nietylko z krajami produkującemi cukier z buraka, a więc znajdującemi się w podobnych do nas warunkach, ale i z produkcją cukru trzcinowego, będącego, jak powszechnie wiadomo, niezwykle groźnym konkurentem. I oto kiełkująca ·oddawna myśl jest już realizowana: uchwałą Rady Naczelnej Polskiego Przemysłu Cukrowniczego została w końcu roku - 370 - ubiegłego powołana do życia nowa placówka pod nazwą „Instytut Przemysłu c·ukrowniczego w Polsce". Będący w organizacji Instytut ma być zakładem badań praktycznych i teoretycżnych, które będą miały na celu rozwój techniczny i organizacyjny naszego przemysłu cukrowniczego oraz pokrewnej gałęzi rolnictwa w dziedzinie uprawy buraka cukrowego, jak również szerzenie wiedzy w swym zakresie pracy. W szczególności Instytut przedsiębierze: a) badania naukowe w ·zakresie nauk związanych z potrzebami prze- mysłu cukrowniczego i produkcji buraków cukrowych, zarówno w pracowniach własnych, jako też na warsztatach cukrowniczych i rolniczych, b) badania fizjograficzne, statystyczne i gospodarcze na obszarach Rzeczypospolitej Polskiej, c) ogłaszanie wyników badań zebranych materjałów naukowych, przygotowywanie wniosków w sprawie normalizacji urządzeń cukrowczych, dJ organizowanie odczytów, kursów, wystaw w celu rozpowszechniania wyników prac naukowych, wydawnictwa popularne i t. p., e) udzielanie pomocy naukowej i fachowo technicznej poszczególnym cukrowniom i gospodarstwom rolnym, pokrewnym instytucjom naukowym i gospodarczym oraz osobom, pracującym naukowo na polu przemysłu cukrowniczego i rolnictwa. · Jak wynika· z powyższego program prac Instytutu jest bardzo obszerny i, zrealizowanie go we wszelkich szczegółach będzie zależne od środków i warunków, w których Instytut będzie się rozwijał. Przy porównaniu programu. Instytutu z programami podobnych zakładów zagranicznych można zaobserwować inowację, polegającą na wprowadzeniu po'" mocy fachowej, której bezpośrednim celem jest podniesienie sprawności technicznej i organizacyjnej poszczególnych warsztatów cukrowniczych i rolnych, a co za tern idzie i zmniejszenie ich kosztów produkcji. Organizacja Instytutu w chwili obecnej nie jest jeszcze w szczegółach definitywnie skrystalizowana; w ogólnych zarysach, według opracowanego projektu, przedstawia się jak następuje: cała działalność zarówno praktyczna jak i naukowa koncentruje się w Wydziałach Instytutu, obejmujących różne dziedziny wiedzy technicznej, mające związek z cukrownictwem. Narazie zostały powołane do życia wydziały: chemiczno-technologiczny, mechaniczno-cieplny, elektryczny i rolniczy. Władzą zwierzchnią Instytutu jest Rada Naczelna Polskiego Przemysłu Cukrowniczego, dająca środki na jego utrzymanie. Drugą instancją jest Kuratorjum, składające si~ z delegatów Związku Zawodowego Cukrowni b. Królestwa Polskiego i Związku Zachodnio-Polskiego Przemysłu Cukrowniczego, Kierowników Wydziałów, jako też dokooptowanych osób, zasłu żonych dla polskiego przemysłu cukrowniczego. Zadaniem Kuratorjum jest nadawanie ogólnego kierunku pracom Instytutu, opieka nad jego działalnością i utrzymywanie stałego kontaktu między Instytutem i całym przemysłem Cukrowniczym. Bezpośrednio sprawami Instytutu kieruje Zarząd, składający się z prezesa Kuratorjum, będącego jednocześnie prezesem Zarządu i Kierowników Wydziałów. Zarząd rozporządza środkami Instytutu i uzgadnia współpracę poszczególnych wydziałów. - 371 - De wykonywania prac laboratoryjnych i technicznych wydziały posiadają odpowiednie pracownie i biura, do czynności zaś administracyji nych wspólne . biuro administracyjne. Oprócz funduszów wyznaczonych przez Radę Naczelną Polskiego Przemysłu Cukrowniczego, Instytut· czerpie . środki- na swe utrzymanie z opłat za wykonywane na zlecenie po· szczególnych cukrowni prace laboratoryjne, projekty i konsultacje. Siedzibą Instytutu jest lokal, mieszczący się w Warszawie przy ulicy Krakowskie Przedmieście N2 7. W lokalu tym znajduje się pracownia Wydziału Chemiczno-Technologiczneg:>, utrzymująca nadal swą dotychczasową nazwę-Centralne Laboratorjum Cukrownicze, bibljoteka i czytelnia, · biura Kierowników Wydziałów i wspólny sekretarjat. · Ramy, w których Instytut rozpoczyna swą działalność, jeśli porównać go z istniejącemi podobnemi zakładami zagranicznemi, mieszczącemi się w specjalnie zbudowanych gmachach i rozporządzającemi bogato urzą dzonemi pracowniami są bardzo skromne; tern niemniej początek został zrobiony i ważna placówka dla polskiego przemysłu cukrowniczego zdobyta. Niewątpliwie życie samo rozszerzy zadania i cele, utoruje drogi, któremi Instytut iść będzie, przemysł zaś nasz udzieli swego poparcia placówce, mającej stać się dźwignią jego rozwoju i kuźnicą środków do prowadzenia zwycię,skiej walki naszego cukru na rynkach światowych, ku pożytkowi tegoż przemysłu i państwa. .Nauka bowiem jest tym wypróbowanym środkiem, któremu narody kulturalne zawdzięczają swe zwycięstwa na polu ekonomicznem i wynikający z nich dobrobyt . • Przemówienie Prezesa Kurator jum Instytutu Przemysłu Cukrowni czego wygłoszone w Polsce z okazji otwarcia kursów dla techników cukrowniczych Discours du President du Conseil d'Administration de l'lnstitut de l'lndustrie Sucriere en Pologne, prononce a l'occasion de l'ouverture des cours pour les techniciens sucriers. W imieniu Instytutu Przemysłu Cukrowniczego w Polsce otwieram wykłady dla pracowników cukrowni i serdecznie witam uczestników tych kursów, dając jednocześnie wyraz uczuciu radości, że Panowie tak licznie zebrali się dla wysłuchania tych wykładów, z tego bowiem można wnioskować, że kończy się powojenny upadek zainteresowania się swoją specjalnością i że na nowo zaczynamy interesować się tern, od czego zależy nasz byt i co w znacznej mierze przyczynia się do ekonomicznego podźwignięcia się, a więc i do pomyślności naszego kraju. Wiadomo, że rozwój techniki postępuje bardzo szybko,. że wskutek tego wymaga ona bezustannego kształcenia się, lecz z drugiej strony także wiadomo, że nie każdy, pracujący w przemyśle, może nadążyć w śle dzeniu za rozwojem swej specjalności; to też wszelkie zebrania techniczne, zjazdy zawodowe, wykłady techniczno-naukowe mają wielkie znaczenie, uzupełniają bowiem i pogłębiają wiadomości zdobyte i informują o postępach danej dziedziny., przemysłu. - 372 - · ·Technika wymaga dużego wysiłku, wymaga całkowitego poświęcenia r oddania się, wymaga uruchomienia najlepszych sił społeczeństwa, lecz wzamian za to daje człowiekowi prawo. do wyższego wynagrodzenia, a wiE::C i do wyższego stopnia dobrobytu i wyższej skali życia. Cała historja rozwoju techniki dowodzi, że nie znosi ona zastoju., bezwładności i martwego konserwatyzmu; jej cechą jest ewolucja, postęp 1 ciągły, jak powiedziałem, wysiłek. . · Do takiego wysiłku umysłowego wzywa obecnie Was, Panowie, Instytut Cukrowniczy, który pragnąłby być duszą naszego przemysłu, jego mózgiem, ma bowiem za zadanie śledzenie za postępem nauki i techniki i szukanie. dróg, przy pomocy których możnaby dojść do prawidłowej organizacji pracy. Instytut Cukrowniczy, jak to wskazuje artykuł pierwszy statutu, jest zakładem badań praktycznych i teoretycznych, mających na celu rozwój techniczny i organizacyjny przemysłu cukrowniczego oraz pokrewnej gałęzi rolnictwa w dziedzinie uprawy buraka cukrowego, jak r~wnież szerzenia wiedzy w swym zakresie pracy. Obecne kursy prowadzone będą zatem pod egidą Instytutu Przemy.:.. słu · Cukrowniczego, który został powołany do życia w roku ubiegłym na mocy uchwały Rady Naczelnej Polskiego Przemysłu Cukrowniczego. Lecz kursy takie mają w naszym świecie cukrowniczym już swoją tradycję i dawniej organizowane były przez Zarząd Związku Zawodowego Cukrow.;. ni Królestwa Polskiego w Warszawie. Pierwsze takie kursy odbyły się w 1907 roku · w Warszawie. W dniu 20 lutego tego roku Zarząd Związku rozesła1 do zarządów cukrowni pismo treści następującej: Warszawa,v dnia 20 lutego 1907 r„ „ Pragnąc dać możność uzupełnienia fachowego wykształcenia technicznym pracownikom, którzy w dotychczasowych szkołach publicznych nie mogli, z powodu wadliwości programu, nabyć gruntownych wiadomości, zwłaszcza z dziedziny nauk przyrodniczych i technicznych, Zarząd Związku Zawodowego Cukrowni Królestwa Polskiego pos.tanowił zorganizować w roku bieżącym: kursy naukowe dla cukrowników, aby tą drogą zwiększyć zastępy użytecznych pracowników fabrycznych. · Spełniając w ten sposób jedno z wdzięczniejszych zadań, wypływających z ustawy związku, nie wątp_imy, że Szanowne Zarządy Cukrowni zechcą w dobrze. zrozumianym interesie własnym ułatwić korzystanie~ z kursów odpowiednim kandydatom przez udzieienie im urlopu na czas od początku kwietnia do połowy czerwca i nie odmówią, w razie potrzeby, pomocy materjalnej w opłacie wpisowego·, które d1a pracowników cukrowni związkowych wynosi Rb. 50 za ogół wykładów i ćwiczeń. · Przesyłając przy niniejszym program szczegółowy projektowanych wykładów i ćwiczeń praktycznych, prosimy o łaskawe zakomunikowanie go pracownikom i podanie nam kandydatów do kursów z cukrowni WPanów, o ile tacy się zgłoszą. Z poważaniem Zarząd Związku Zawodow~go Cukrowni Królestwa Polskiego (-) Edward J antzen". - 373 - Na skutek tej odezwy zapisało się na kursy naukowe 32 młodych Judzi, przeważnie praktykantów, zmianowych i pomocników chemików, i wszyscy otrzymali odpowiednie świadectwa. Kursy trwały od 4-go kwie:~~ nia do 25-go czerwca 1907 roku. Wykładane były następujące przed-. mioty: fizyka, chemja, mechanika, technologja cukru, silnice parowe, elektrotechnika, uprawa buraka, ekonomja cukrownicza, budowa dróg, rysunki techniczne i odbywały się ćwiczenia w pracowni chemicznej. Prócz wykładów urządzane były repetycje z każdego przedmiotu wykładanego, w celu dania bliższych wyjaśnień i ściślejszego zespolenia :słuchaczów z wykładającemi. Większość słuchaczów bardzo pilnie· uczęszczała na wykłady i znaczną odnfosła z nich korzyść, co następnfe potwierdziło się w praktyce; wielu ze słuchaczów zachęciło się do dalszych studjów, a paru w następst~ie doszło do kierowniczych stanowisk. Ze kursy te były na czasie i że biorący w nich udział odnieśli poży tek, świadczy o tern wspomniepie, które poniżej w wyjątkach przytaczamy. W N2 9 miesięcznika „Zycie Cukrownicze" z roku ubiegłego zamieszczono wspomnienie z okazji upłynięcia dwudziestolecia od chwili zorg inizowania przez Związek Zawodowy Cukrowni Królestwa Polskiego w Warszawie pierwszych kursów naukowych dla cukrowników. Powiedziano tam, że kursy te zadanie swe, polegające na dokształceniu teoretycznem i praktycznem pracowników cukrowni, spełniły w dużej mierze, ,,Organizacja kursów była doskonale przeprowadzona przez ś. p. T. Rutkowskiego, który, można powiedzieć, był duszą tych kursów". Wymieniono trzydziestu dwóch uczestników, którzy ukończyli kursy i otrzymali świadectwa i zakończono wspomnienie w następujący sposób: .,,Dziś po 20 latach, oceniając szlachetność czynu organizatorów kursów, których jedynY,m celem było przysporzenie słuchaczom wiedzy, należy się cześć". Swiadectwa wydawane po przesłuchaniu wykładów brz1niały, jak następuje: ZWlf\ZEK Z·AWODOWY CUKROWNI KRÓLESTWA POLSKIEGO W WARSZAWIE. śWIADECTWO. Pan . uczęszczał od d. 4 kwietnia do d. 25 czerwca 1907 r. na kursy naukowe dla cukrowników, obejmujące poniżej wymienione przedmioty wykładowe i ćwiczenia praktyczne, co niniejszem wykładający własnoręcznym podpisem stwierdzają: . ' 1. Fizyka 2. Chemja .. . 3. Mechanika cz. I . 4. Mechanika cz. li · 5. Technologja cukru 6. Kotły parowe • 7. Silnice parowe . 8. Elektrotechnika . 9. Uprawa buraka . 10. Ekonomja cukrownictwa 11. Budowa dróg . . 12. ~ysunki techniczne 13. Cwiczenia w pracowni chemicznej Warszawa, dnia 30 czerwca 1907 r: L. Silberstein Dr. L. Nowakowski Płużański St. Lisiecki St. Grzybowski_ Inż. Wojciechowski Słucki S. Wysocki Z. Zieliński T. Rutkowski W. Kuhnke J. Malanowicz Dr. L. Nowakowski Dyrekcja Kursów Naukowych dla Cukrowników T. Rutkowski." - 374 Następne kursy o wyższym, niż poprzednie, poziomie odbyły się pod nazwą „Kursy Akademickie dla Cukrowników w Warszawie" - pomiędzy 28-ym maja a 10-ym czerwca 1912 roku; zorganizowane były również, jak i kursy 1907 r., przez Zarząd Związku Cukrowni Królestwa Polskiego pod kierunkiem ś. p. dr. Jana Babińskieg:>, kierownika Centralnego Laboratorjum Cukrowniczego. Program kursów obejmował następujące przedmioty: . 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Przedmioty specjalne: O niecukrach buraka. Braki w dotychczasowych metodach kontroli chem. cukrowniczej. O chemicznem oczyszczaniu soków. Pompy odśrodkowe. Maszyna i turbina parowa w cukrowni. Smary, ich znaczenie techniczne i ekonomiczne. Najnowsze postępy w dziedzinie oświetlenia elektrycznego. Elektryfikacja cukrowni. Przedmioty ogólne: 1. Miejsce nauk stosowanych w ogólnym układzie wiedzy ludzkiej„ 2. O mikroskopie fluorescencyjnym. 3. O ciśnieniu energji promienistej. 4. O najnowszych poglądach na budowę materji. 5. Pierwsza i druga zasada termodynamiki. 6. O syntezach cukru i białka. 7. Zjawiska katalityczne. 8. Nowe poglądy w dziedzinie chemji nieorganicznej. 9. O międzynarodowej wymianie towarów. Kursy te były licznie uczęszczane i miały wielkie uznanie u słu chaczów. Wojna i jej skutki na długie lata przerwała inicjatywę w urządzaniu kursów cukrowniczych. Dopiero w roku ubiegłym dzięki zapoczątkowaniu prezesa Związku Warszaws~ieg·o, p. Jana Zaglenicznego, odbyły się mię dzy. 20-ym a 30-ym kw.ietnia wykłady dla kierowników cukrowni z nastę-. puJącym programem: 1. 2. 3. 4. . 5. 6. 7. 8. 9. 1O. 11. 12. Turbiny parowe. Suszenie wysłodków z punktu widzenia rentowności. Urządzenia transportowe w cukrowniach. Maszyny elektryczne. trójfazowe i ich zastosowanie w cukrowniach„ _Opłacalność urządzeń transportowych. Gospodarka cieplna w cukrowni. Pompy turbinowe. Buchalterja i bilansowanie przedsiębiorstw, Zasady administracji i organizacji. J5alkulacja kosztów własnych. Zródła strat w przemyśle. Organizacja dostaw (transportu). Oprócz tego zwiedzono fabryki: a) Barman i Sz.wede. b) Ursus, · c) Brandel, Witoszyński i S-ka. • d) Polskie Zakłady elektryczne Brown-Boveri w Zychlinie. - 375 -. Wykłady te cieszyły się również wielkiem i'powodzeniem i naogół utrzymane były na wysokim poziome. Myśl urządzenia wykładów, które obecnie będą wygłoszone., zapoczątkowana była jeszcze w roku ubiegłym przez prof. K. Smole~skiego i urzeczywistniona przez niego wraz z kierownikami wydziałów Instytutu panami St. Sliwińskim, I. Dąbrowskim i I. Kosińskim. Program wykładów został tak ułożony, że pierwszy tydzień będzie poświęcony wykładom chemiczno-technicznym, jak również buraczarstwu i zasadom naukowej organizacji pracy, a drugi tydzień gospodarce cieplnej w cukrownictwie, elektryfikacji fabryk cukru, przyrządom i silnikom, stosowanym w przemyśle cukrowniczym. Czas popołudniowy częściowo będzie poświęcony tak w pierwszym, jak i w drugim tygodniu pokazom i zwiedzaniu rozmaitych zakładów i fabryk. Program został z umysłu rozdzielony na dwie części, aby można było w ostateczności wysłuchać jednego cyklu wykładów, a więc np. chemiczno-technologicznego, lub mechaniczno-elektrycznego, jeśliby niektórzy z panów nie mogli wziąć udziału w wysłuchaniu całokształtu zaprojektowanych wykładów. · • Zycząc, aby Panowie osiągnęli, jak najlepsze rezultaty i korzyści z obecnych wykładów, ogłaszam kursy cukrownicze za otwarte. CZYTELNIA INSTYTUTU PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO W POLSCE. m. W lokalu Instytutu Krakowskie Przedmieście 7 16 czynna jest czytelnia czasopism i książek, zawierająca bogaty zbiór literatury krajowej i zagranicznej. Z czytelni mogą korzystać na miejscu bezpłatnie pracownicy cukrowni zrzeszonych oraz instytucyj podległych Radzie Naczelnej Polskiego Przemysłu. Cukrowniczego. Czytelnia ;-otwarta jest codziennie od godz. 10-tej do 1-ej, w dni zaś posiedzeń Zwf ązku Kierowników Cukrowni od 10-ej do 4-ej. SPIS CZf\SOPISM. A. Czasopisma ogólne cukrownicze. 1. Bulletin de J'association des Chimistes de Sucrerie et de Distillerie de France et des Colonies. 2. Centralblatt fiir die Zuckerindustrie. 3. Circulaire Hebdomadaire du Comite Central des Fabricants de Sucre de France. 4, Die Deutsche Zuckerindustrie. 5. Facts f\bout Sugar. 6. Gazeta Cukrownicza. 7. Naucznyje Zapiski Gosudarstwiennago Eksperimentalnago lnstituta Sacharnoj Promyszlennosti. {Kijów), - 376 - 8. Sugar. 9. La· Sucrerie Belge. 10. Zeitschrift des Vereins der Deutschen Zucker-Jndustrie. 11. Zeitschrif t fur die Zuckerindus trle der Cechoslovakischen Republik. 12. Żurnal Sacharnoj Promyszlennosti. (Moskwa). B. 1. 2. 3, 4. 5. Chimie & Industrie. Kolloidchemische Beihefte. Przemysł Chemiczny. Przyroda i Technika. Roczniki Chemji. C. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Czasopisma z zakresu chemji. Czasopisma z zakresu mechaniki i gospodarki cieplnej. Archiv fur Warmewirtschaft. Przegląd Techniczny. Technika Cieplna. Die Wa rme. Zeitschrift des Vereines Deutscher Ingenieure. Zeitschrift des Dampfkesseluntersuchungs und Versicherungs Gesellschaft. Zeitschrift des Bayerischen Revisions-Vereins. D. J. 2. 3. 4. Doświadczc1lnictwo Czasopism':' rolnicze. · Rolnicze. Gazeta Rolnicza. Rolnik. Tygodnik Rolniczy. E. Czasopisma z zakresu elektrotechniki. 1. F\. E. G. - Mltteilungen. 2. RSEF\ - Journal. 3. B. B. C. -~-- MitteiJungen. 4. - Elektrotechnische Zeitschrift. 5. Przegląd Elektrotechniczny. 6. Siemens Zeitschrift. F. 1. 2. Czasopisma z zakresu naukowej organizacji pracy. Organizacja pracy w rolnictwie. Przegląd organizacji. - 377 - INSTYTUT PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO W POLSCE. Kursy dla techników cukrowniczych {od 20/111 do 3/IV 1928 r.). PROGRAM WYKŁADÓW w Sali Instytutu Przemysłu Cukrowniczego w Polsce ul. Krakowskie Przedmieście N2 7, m. 16. Dzień Data Godz. Temat lub wycieczka Prelegent • Wtorek 20/111 Otwarcie kursów przez Pręzesa Instytutu p. St, Grzybowskieio 10-12 Prol„ K„ Smoleński Oczyszczanie sóków, wykonanie i kontrola. 12-13 Prol„ W„ Iwanowski Drobnoustroje w cukrowni , 16-18 Inż„ J„ śmigielski Ogólne zasady Nauk. Org. Pr. Środa 9-11 Prol„ St„ Pleśniewicz 11-13 Dyr„ K„ Dąbrowski 21/111 Czwart. 22/111 9-10 16-18 Red„ Z„ Przyrembel 9-11 11-13 16-18 Prol„ S„ Pieńkowski Prof„ J. Parnas • Piątek 23/111 9-11 Inż„ B. Nowakowski Smoleński 11-13 16-18 Prof„ K„ Sobota 24/111 9-11 11-13 Prol„ K„ Smoleński Dr„ I. Kosiński Poniedz. 26/111 9-10 10-11 Inż„ 11-12 po poł. p„ A. Chrzanowski *) Wykłady B. Nowakou'ski Dr„ I. Kosiński oznaczone gwiazdką odbędą sytetu Warszawskiego przy ul. Hożej 69. się Budowa materji Zagadnienia naukowej organizacji w polskim przemyśle cukrowniczym Pogadanka bibljograficzna Fotometrja i kolorymetrja* Stężenie jonów wodorowych* Zwiedzenie Instytutu Chemicznego Przyczyny zabarwień ·soków i syropów Oczyszczanie soków Pokazy chemiczne Piece wapienne Uprawa i pielęgnowanie buraka Gotowanie cukrzyc Uprawa i pielęgnowanie buraka Szkodniki buraka cukrowego Zwiedzenie Zakładów KuhnaJ w Zakładach Fizycznych Uniwer· - Dzień Data . Wtorek 27/111. Godz. 378 Prelegent 9~10 Prai. I. Dąbrowski 10-12 Prai. Cz. Grabowski 12-13 Inż. A„ Grudziński 16-18 , 28/111 Sr oda 9-10 Dyr.F.Suchorzewski 11-13 Czwart. 29/111 .30/111 , poł. poł. Zwiedzenie Elektrowni tramw. 9-10 . Inż„ I K. Gnoiński 10-12 Dyr. K. 12-13 Dyr. F. po Sobota 31/lll Szpotański Żaryn poł. Prał. 9-10 I. Dqbrowski 11-12 Inż. B. Jabłoński 12-13 Dyr. S. Śliwiński 16--18 Dyr. S. Twardowski I Poniedz. 2/IV Inż. W. Maroński po poi. 3/IV Nowoczesne sposoby oświetlenia wnętrz fabrycznychElektr. urządzenia rozdzielcze f\paratura cukrowni Zwiedzenie Zakładów Barman & Szwede Nowoczesna kontrola kotłów i silników parowych Elektr. przyrządy pomiarowe Pompy wirowe do próżni i gazu Pompy wirowe-wykład z pokazami w fabryce Bran- . del i Witoszyński 9-11 Inż. J. Roman Silniki elektryczne 11-12 Dyr. S. Bystydzieński Urządzenia transportowe wcu12-13 Wtorek Postępy 9-11 Dyr„ S. Śliwiński Generatory elektryczne 11-13 Prai. W„Chrzanowski Turbiny parowe po Piątek termodynamiki technicznej Naukowe podstawy suszarnictwa Wentylacja i odemglanie wcukrowniach Pokazy w pracowniach chemicznych Instytutu Zarys w budowie maszyn parowych Dyr.F. Suchorzewski Zastosowanie spręż. powietrza do transportu Prai. I. Dąbrowski Wysokoprężne kotły parowe Zwiedzenie Zakł. Mechaniczn. Orthwein & Karasiński 10-11 po Temat lub wycieczka 9-11 Prof. I. 11-13 Dyr. S. . w1eczor. Dąbrowski Śliwiński krowniach Prostowniki elektryczne Zwiedzenie Zakł. Elektr. P. T.E. Gospodarka cieplna . Napęd elektr. w cukrowniach Wspolna wieczerza . - Ze Stacji 379 - Rolniczo-Doświadcialnej w Chełinie. Station experimentale agricole a Chełm. Saletrowanie buraków cukrowych saletrą chilijską należy zaliczyć do ważnych czynności przy plantacji tej cennej dla gospodarstwa rolnego rośliny.· . Mając na uwadze zbadanie wysokości plonów buraka w latach silnego rozwoju chwościka buraczanego, skonstruowaliśmy doświadczenie, w. którem coraz to większe dawki saletry chilijskiej zastosowaliśmy: 22,5 kg N, 45 kg N, 67,5 kg N i 9:> kg N na hektar. Doświadczenie przeprowadzono na glebie borowinie kredowej. Przedplonem był odłćg. Mechaniczna uprawa polegała na następujących czynnościach: odłóg 6-letni, bardzo obficie zarośnięty wszelkiego rodzaju chwastami, z których wymienię: oset, owsik, łopucha, podbiał i wiele, wiele innych, został podorany 22 czerwca 1926 r. i w takim stanie pole pozostało aż do 6 września, kiedy je pobronowano. Zaznaczyć wypada, że wprawdzie było suche lato, lecz podorane pole zazieleniło się cokolwiek dopiero w końcu sierpnia. · Drapaczowano pole 20 października, bronowano 21.X i na zimę dano jeszcze głęboką orkę. Z wiosną 18 marca pole wybronowano, póczem na jednym pasie dan9 obornik w stosunku 400 metrów na 1 ha, na drugim pasie w stosunku 200 m na 1 ha i trzeci pas nie był zupełnie zasilony obornikiem. 28 marca wszystkie 3 pasy przeorano, 2 kwietnia pole pobronowano, a 13 kwietnia rozsypano nawozy sztuczne. Wielkość poletka arowa. Siła nawożenia wynosiła w stosunku do 1 ha - kw. fo'sf. 50 kg w superfosfacie, tlenku potasu 75 kg w soli potasowej i azotu 22,5 kg, 45 kg, 67 kg, 90 kg w stosunku do l ha danego w saletrze chilij.skiej. 15 kwietnia nawozy zabronowano, a 6 maja pole po drapaczowaniu, bronowaniu, zasiano burakami cµkrowemi dostarczonemi przez cukrownię Rejowiec, przyczem gęstość wysiewu wynosiła 30 kg na 1. ha" a do siewu użyto siewnika „Unja". 7 maja buraki powałowano drewnianym .gładkim wałem. :20 maja buraki wzeszły dosyć równo, 8 czerwca motykowano je, 18 czerwca pielono, 13 czerwca poruszono ekzaktem, 17 czerwca przerwano buraki po raz pierwszy, a poprawiono przerywkę 21.VI. Obredlonq 9 i 18 lipca i ostatecznie opielono, poczem buraki zupełnie czyste przykryły rządki całkow:cie. 11 października buraki wyko~ pano, 20.X odstawiono i 22.X wysłano wszystkie próbki do cukrowni Rejowiec, która łaskawie dokonała analizy na %-wą zawartość cukru w burakach. W czasie wegetacji można było po pierwszej przerywce zauważyć już róż nicę w rozwoju buraka na pasie, nawiezionym pełnym obornikiem, słab szy wygląd miały buraki zasiane na półnawozie i jeszcze słabszy na :Pólkach nawożonych tylko sztucznemi nawozami. Większe dawki saletry wyróżniały się znakomicie na poszczególnych pólkach ciemniejszym koloTem liści. Również z chwilą pojawienia się chwościka zaobserwować maż~ na było łatwo, że saletra znakomicie pomagała liściom buraczanym w walce z tym groźnym grzybkiem. · Rezultaty otrzymano 380 następujące: Plon z hektara w q L. Nawożenie Nadwyżka na ha w q z ha w q I cukru korzeni liści cukru korzeni liści 240,7 284,0 125,0 150,0 43,1 5G8 +43,3 +25,o + 7,7 284,0 155,3 52,7 +43,3 +30,3 + 9,6 310,0 220,3 59,8 + 69,3 + 95,3 I + 16,1 Obornika 400 q na ha Bez saletry chilijskiej . . . Saletry chU. l,5 przed siewem ,, ,, 1,5 ,, ,, 1,5 ·po przerywce . Saletry chil.1,5 przed siewem + 1,5 po przerywce l,5 w 3 tyg. potem Saletry chil.1.5 przed siewem l,5 po przerywce 1,5 w 3 tyg. potem 1,5 w 6 tyg. potem 1 2 3· + 1 4 + + + + 5 ' I I I + 62,6 + 16,0 303 3 2260 59,1 237,7 2767 121,7 149,7 43,5 53,4 +39,0 +28,0- + 9,9 +101,0 Obornika 200 q na ha i Bez saletry chiJ. • . • . Saletry chil. 1,5 przed siewem ,, 1,5 ,, ,, " + 1.5 po przerywce . Saletry chi I. 1,5 przed siewem 1,5 po przerywce 1,5 w 3 tyg. potem Saletry chi I. 1,5 przed siewem 1,5 po przerywce 1,5 w 3 tyg. potem 1,5 w 6 tyg. potem 1 2 3 + t 4 5 I - - - I 276,0 175,7 51,6 +38,3 +s4,o + 8.1 274,3 167,0 52,4 +36,6 +45,3 + 8,9 57,3 +s9,0 +93,3 + 13,8 , 296,7 215 O I Bez obornika Bez saletry chil. . . . • SąJetry chil. 1,5 przed siewem 1,5 ,, ,, " " . + l,5 po przerywce 4 · Saletry chil. 1,5 przed siewem 1.5 po przerywce + 1.5 w 3 tyg. potem Saletry chyl. 1.5 przed sipwem 5 + 1,5 po przerywce + 1,5 w 3 tyg. potem + 1,5 w 6 tyg. pote_m 1 2 3 - + 1 I I I - . - 187,3 194,3 102,0 116,3 392 36,5 + 7,0 ' + 14,3 -2,7 214,7 135,3 41,9 +21,4 +33,3 +2,1 245,3 173,0 46,6 +58,o +11,0 +7,4 225,7 179,3 43,6 +38,4 +11,3 +4,4 - Z otrzymanych wyników doświadczenia widać, że przy 400 q obornika .s~letra · c:hilijska podniosła plon, już pr.zy jednorazowej dawce przed, siewem, natomiast podwójna dawka saletry plonu· korzeni nie podniosła,.. wpływa jednak na plon liści i cukru, potrójna dawka saletry podniosła· poważnie· plon korzeni, liści i cukru · i w tym wypadku dała najwyższy > 381 efekt, poczwórna dawka saletry wpływa w porównaniu z poprzednią · kombinacją na rozwój liści. Spostrzeżenia wykazały kompletny brak chwościka · na pólkach z poczwórną dawką saletry. · Przechodząc zkolei do omówienia działania saletry wobec 200 q obornika, stwierdzamy mniejszą prawidłowość w działaniu saletry, m~m tutaj na widoku wzrastające ilości saletry, dawka przedsiewna podniosła plon korzeni, liści i cukru; jednak dawki następne były tak jakby bęz wpływu na plon korzeni, podniosły tylko plon liści, cukier utrzymany na jednakowym prawie poziomie, dopiero poczwórna dawka saletry znacznie podniosła -plon korzeni, liści i cukru. · Chwościka również nie notowaliśmy na pólkach o 4-krotnej dawce saletry. Naostatku, w doświadczeniu bezobornikowem, przedsiewna dawk.a saletry mało podniosła plon korzeni, liści, natomiast obniżyła plon cukru; podwójna dawka saletry więcej podniosła plony~ a dopiero potrójna d·awka dała najpoważniejsze rezultaty korzeni i cukru, poczwórna dawka wpły :nęła głównie na rozwój liści. Reasumując działanie saletry, przechodzimy do przekonania, iż znaczne rezultaty możemy osiągnąć przy kilkakrotnem saletrowaniu buraków, ostatnie dawki saletry dawać będziemy w przekonaniu, iż, odmładzając liście, zabezpieczamy rośliny od chwościka, tern samem utrzymując plon w pewnej wysokości, o co nam głównie chodzi. K. Stecki. Chełm Lubelsk~, 23 lutego 1928 r. Sprawozdanie tygodniowe z rynków cukrowych. Compte-rendu hebdomadaire Sllf' la situation du marche sucrier. Poznań, dnia 17 marca 1928 r. Tendencja wszechświatowych giełd cukrowych w tygodniu sprawozdawczym była V{_ dalszym ciągu spokojna i utrzymana i nie wykazywała żadnych poważniejszych odchyleń. Dotychczasowym wynikiem wsrystkich poczynań, które przedsięwzię to w c-elu uzdrowienia rynku cukrowego, jest narazie tylko ta korzyść, że ·cukier nie spada w cenie, lecz utrzymuje się na pewnym stałym poziomie. Nie od rzeczy będzie przytoczyć na tern miejscu niektóre dane co do ewentualnej możliwości połepszenia się sytuacji na wszechświatowych giełdaóh w <frugie1n półroczu 1928 roku: a) konsumcja w głównych krajach europejskich we wrześniu/grudniu wykazuje wzrost 200 OOO ton n, b) poważne zakupy cukrów kubańskich przez Europę rozłożone zostały na szereg miesięcy, należałoby więc przypuszczać, że nie będą mogły wywierać zniżkowej presji na cukier rafinowany, c) według szacowań najpoważniejszych statystyków amerykańskich, nadwyżka konsumcji w Stanach Zjednoczonych prawdopodobnie przekro-czy niskie cyfry ubiegłej kampanji o 400 do· 500 OOO ton n, - · d)· z 382 - chwilą uzupełnienia nikłych zapasów niewidzialnych Stanów Zjednocz.onych niewykluczona jest poprawa rynku nowojorskieg~, e) należy przypuszczać, że obszary plantacyj buraczanych tak w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie, o ile się w r. 1928 nie zmniejszą~ to, według dotychczasowych danych, nie zwiększą się, I) produkcja Jawy {której kampanja rozpoczyna się w maju) dosię-:- gnie zapewne 2 700 OOO ton n. Nadwyżka ponad zeszłoroczną produkcję w ilości ± 350 OOO ton n zostanie zapewne nabyta przez Daleki Wschód„ który wykazuje silne zapotrzebowanie . . Do powyższych danych, przemawiających za polepszeniem się rynku cukrowego, dochodzi jeszcze co następuje: _ · 1) eksport. Kuby do Stanów Zjednoczonych wynosił w rok~ 1927 3 213 277 tonn, wobec 3 713 840 tonn w r. 1926; na r. 1928 dysponuje Kuba eksportem w wysokości 3 300 OOO ton n, czyli o ·± 100 OOO ton n więcej niż w roku ubiegłym. Stany Zjednoczone posiadają natomiast jeszcze 200 OOO ton n nadwyżki z własnej produkcji buraczanej bieżącej kampanji i ± 75 OOO tonn spodziewanych z produkcji swych różnych wysp i z własnej produkcji trzcinowej, co wynosi razem 375 OOO ton n. · Jeżeli jednak, jak wyżej zaznaczyliśmy, nadwyżka konsumcji w Sta-nach Zjednoczonych wyniesie w r. 1928 ± 500 OOO tonn, to wynika stąd~ że Stany Zjednoczone będą zmuszone sprowadzać w ciągu r. 1928 cukiernieopłacający ceł preferencyjnych. 2) Za wyłączeniem Rosji, produkcja Europy w kampanjach r. 1927/2?,. szacowana jest na ± 6 568 OOO tonn, wobec 5 942 280 tonn w r. 1926/27„ Dotychczasowa konsumcja w głównych krajach europejskich w roku 1927/28 przewyższa konsumcję z r. 1926/27 o ± 200000 tonn. O ile Europa uzupełni znów swe zapasy· niewidzialne, konsumcja może osiągnąć 8 OOO OOO ton n, czyli, że Europa winna w.ówczas importować ± 1 830 OOO tonn cukru trzcinowego, po uwzględnieniu europejskiego eksportu w ilości 400 OOO ton n. Z ilości tej sprzedała już Kuba Europie 750 OOO tonn, jest więc bardzo możliwe, że Europa będzie później reflek~ować również na 200 00() tonn rezerwy kubańskiej. · Ostatnia statystyka Willett'a i Gray'a podaje dla Kuby nąstępujące dane: 1928 1927 201 736 235161 ton n -do portów od 4.111-10.111 . . • • ,, od 1.1-1 O.I li . • • • 1388549 1702625 ,, " " • . • • 171 176 centrali w ruch u. • • • • • 100627 94731 załadowano na okręty od. 4.111-10.111 . . • " 475860 ,, 726405 ,, ,, ,, od 1.1-1 O.Ili • • • 912689 976220 ,, ogólne zapasy w portach na 10.111 . • • • 838587 828678 zapasy wewnętrzne na 10.111 • • • • • • 12864 19000 " konsumcja do 10.111 • • • • • • • 2553303 " produkcja do 10.111 • • • • • • • • • 2040000 W Gdańsku płacono za wysłodki suche z dostawą natychmiastową $ 31,- za tonnę luzem loco wagon granica polska. Małe sprzedaże .. Przez Berlin $ 30,-. Wysłodki suche dostawa październik/grudzień $ 21,50 loco wagon granica polska, bez obrotów. Melas małe obroty $ 19,- z natychmiastową dostawą, a $ 13,50 na przybyło październik/ grudzień. 383 łon.dyn, notowania łoco skład Londyn. rynku terminowego w sh. za cwt. za cukier ' 1 9 Marzec 12.111 żąd. płac. • 13.111 z. p. 14.111 z.• p. 15.111 z.• p. 16.111 z.• p. 17.111 . z. p. 15/4 1/2 1513 15/4 1/2 15/3 3 /, 15/5 1/, 15/3 3/4 15/5 1/4 15/4 1/2 15/5 1/, 15/4 1/;, 15/61/4 15/6 I żąd. płac. 13.111 . z. p. 14.111 z.• p. 15.111 z.• p. 16.111 . z. p. 17.111 . z. p. 13.111 P. z. p. 14.JII. z.• 15.111 p. • z. p. 16.111 17.111 . z. p. z.• p. Maj 2 8 15/71/2 15/63/4 15/8 1/, 15/7 1/2 15/9 15/8 1/, 15/71I 2 15/7 1/ 2 15/8 1/ 4 15/7 1/2 15/91 /4 15/9 1/ , Sierpień Wrzesień 15/11 1/, 15/9 3 ,4 16/15/10' /2 16/01 /4 15/11 1 / 4. 15/11 1/4 15/10 1/2 16/15/11 1/ , 16/1 1/2 16/03/4 15/11 1 /ł 16'15/10 1/2 16/15/11 1/4 16/1 1/2 16/0:l/ 4 16/15/11 1/, 16/1 1/2 16/16/1 1/2 16/08/ 4 15/10 1/2. 15/11 11, 15/10 1/2 16/15/11 1/4 15/11 1/4 15/10 1/2 16/03 /4 16/16/1 1/2 16/03 /4 16/03/4· 15/11 1/, 16/15111 1/, 16/2 1/ 4 16/03 /, 16/~,. 15/11 1/, 16/1 1/2 16/16/2 1/4 16/03/4 9 2 8 Grudzień 16/0"!,/, 16/16/1 1 /2 16/03/4 16/1 1/2 16/1 1/2 16/03/4 16/16/1 1/2 16/0'/4 16/2 1/4 16/2 1/4 Czerwiec 15/9 3/ 4: 15/7 1/2 15/10 1/t 15/8 1/ , 16/15/9 15/9:./4 15/8 1I 15/101/2 15/9 15/11 1/, 15/9'/4 „ r. Lipiec Listopad żąd. r. 15/63/4 15/4 1/2 15/63 / , 15/4 1/2 15/8 1/ , 15i6 15/63 /, 15/5 1/, 15/7 1/ 2 15/61'/ 4 15/8 1/4 15/8 1/, 1 12.111 2 8 Kwiecień 1 9 12.111 biały r. Paid.-grudz. 16/08 /4 15/11 1/4 16/09/4 15/11 1/4 16/2 1I • 16/o~/ 4 16/03 /, 15/11 1/4 16/1 1/2 16/16/3 16/0 3/, Paidziernik . -16/1 1/2 16/16/0?i/4 16/...;... 16/2 1/, 16/08/4 '16/0 9 / , 16/~ 16/ l 1/2 16/16/2 1/4 16/03 /, Marz. 1929. r. 16/2 1/ , 16/1 1/2 16/3 3/, 16/3 16/4 1/ 2 16/3 16/3 16/2 1/, 16/3 3 /, 16/3 16/4 1/2 16/3 . - 384 ... Nowy Jork, notowania rynku terminowego za 1 funt w cent. za cu·k. sur. 96° c. & f. New-York. 1 9 2 8 Marzec 12.111 13.111 114.111 15.111 -16.HI 17.111 Maj 2,78 2,79 2,78 2,80 2,84 2,89 r k Wrzesień Lipiec 2,73 2,73 2,72 2,73 2,75/6 2,80 o 2,81/2 2,81 2,81/2 2,82 2,85/6 2,89 2,89 2,90 2,89 2,90 2,93 2,98 1 9 2 9 Grudzień Styczeń 2,96 2,97 2,94 2,95 2,98 3,03 . 29 r. Marzec 29 2,89 2,88/9 2,85 2,85 2,87 2,90/1 2,79 2,78 2,76 2,76 2.,78 2,80/1 Ogólne kontrolowane zapasy w tonnach (w wartości cukru sur.). Dzień Kraje . . . Czechosłowacja . Niemcy • J\nglja Francja . Holandja . Belgja Polska . • • . . • • • • . • . . . . razem • 1.11 1.111 1.111 1.11 1.11 1.ll 1.11 • Stany Zjednocz. • 7 .Ili 1O.Hl Kuba Porty • • „ fabryki i w drodze 1O.Ili· Jawa „ • • • • 1.111 9.IU Zapasy płynące • razem w ubiegłym . • tygodniu . . . • Węgry. . . Hiszpanja • . . Kanada . • . . Filipiny • . • • f\ustrja 1.111 1.11 15.11 28.1 1.11 1927 1926 1126 800 729900 333900 553 300 174300 164 100 275600 3 357900 1079100 503700 357 200 499000 221 100 122600 259 500 3042200 1140000 789800 499500 420800 173200 203 500 287500 3 514 300 317000 912 700 838600 · 224000 270000 5 920 200 304000 976200 · 828700 201 ooo 227000 5 579100 212 800 884500 640200 202000 258000 5 711 800 5449700 5392900 5 379400 44900 98600 134800 67200 49000 34300 94200 173800 89900 52000 38000 83200 1928 74400 44000 RADA NACZELNA POLSKIEGO PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO (Referat statystyczny) --------~--------~ - -1 -- . - -- Związek - - Zachodnio - Polskiego Przemysłu Cukrowniczego (24 cukrownie) I l Biały Raf'mada Kryształ OZNACZENIE RAPORT STATYSTYCZNY za okres od 1.11 do 29.11 1928 r. Sur. I. rzutu IIl Su,. rzutu l!a,em w b. kr. Spółka. Handlowa Związkowych (36 Rafinada' KBia.ll rysz a. ł Cukrowni cukrowni) Sur. I rzutu Sur. II. rzutu Zwi~zki I- Razem w b. kr. Rafinada' w ~iały yszta l razem I c e n t n a r a c h Sur. I. rzutu I Razem w b. kr. m e t r· y c z n y c h ·- Cukrownie niezrzeszone (13 cukrowni) (59 cukrowni) Sur. II. rzutu KAMPANJA 1927/28 Rąfinada Biały kryształ Cukrownictwo polskie razem (72 cukrownie) ·Razem w b. kr. Sur. Il. rzutu 8ur. 1 rzutu I I Biały R 8 f' d ma a kryształ Sur. I. rzutu Sur. II. rzutu Razem - w b. kr. - A. Produkcja. Zapas z kampanji 1926/27. . . . W okresie spraw. wyprodukowano . . . 3. Od początku kampanji wyprodukowano . 4. Do dyspozycji na okres od 1.X.27-29.II.28 r. 1. 2. •) 7182 1 667 -26674 t 829 915 11860712) 26674 1837 097 1136071 - . . - 1) 7 182 6660 · 6 3~9 17 280 2 1 2 891149 17 280 2 898331 11862 14350 80824 4541462) 10127672) 466008 I 027 117 - I) - - 1) - - - - B. Ruch cukru. 26212 80824 1466 913 1493125 • 11862 21532 - 1) 80824 1667 480 8202) 2 842 6 82 2) 11136 0712) 492 682 2 864 214 1136 071 - 1) 33394 8715;:ł 6660 17 280 2) 4 35:, 062 17280 4 391456 - 221420 221978 - 169 558 - 1) - - 727 I) I - 12420 21701 - I) 1667 80824 702 2ł02) 32214542) 11360712) 714 660 3243155 1136071 - ·- 600192 600919 20337 - - 37 751 ·- - 14100 - - 14100 61640 271 600 - - '1851 6~511 - - 203 712 378772~) 378 941 34121 6 660 87153 112soi) 14 9!'>8 254 17 280 4 992 375 - ') . . Wysłano z magazynów wzgltdnie zużyto: a) w okresie sprawozdawczym: 1. na rynek wewnętrzny . . . . . . . 2. na świadczenia specjalne . . . . . . 3, na eksport. . . . . . . . . . . . 4. wzięto do przerobu wzgl. zużyto inaczej 6. razem w okresie sprawozdawczym . . . b) ogółem od początku kampanji: 1. na rynek wewnętrzn')r . . . . . . . 2. na świadczenia. specjalne . . . . . . 3. na eksport. . . . . • . . . . . . 4. wzięto do przerobu wzgl. zużyto inaczej . 6. razem od (A 6 - B. b. ó). . . 986. 6 600 - 1592 . 9 945 64 2400 - - 108093 4951 - - 113044 528 601 35230 589 200•) - -· -- - 45500 (66 ~02) 46500 - 1 ·- 984600 (350 698) . . 12 399 953 031 984601 Zapas na 1.111.28 r. . . . . . . . . . 14276 884066 151570 początku c. . kampanji . . Normy przeliczeniowe: . Sur. I. rz. na biały kryształ. Sur. Il. rz. na biały k.ryształ. .. 90 70 (13 209) 109079 4957 41550 - 43240 265 - - 155 5~6 43505 - 538 547 3f) 284 1277 650 220234 3664 - - - 69728 l 873 (12 9!5) 71601 364289 14824 45400 (46 350) - -- - - - - 112 968 2 ]38 - 44226 271 600 - - - - 115106 45097 - - - 584 523 18388 46400 - - 230179 3618 2 40() (49) - - 177811 6824 - (12 946) 184 645 - - 46500 (66 902) 45500 892890 1 50054 434 600 1) 981500 (46 350) (350698) - (49) 18.51481 223 798 424513 - - 648311 236197 1377 544 984501 17280 1046850 242 210 602604 - - 844814 256 485 L 486 670 161670 (37 298) - - - U W A G I: 1) - - 1(13 209) 222 047 7096 41650 - 1) ·~ -· 17 414 34437 - 1123070 53 672 1323050 87287 116 425 2499 792 17280 1891664 · (37 298) - - oddania. ich do przerobu i stopniowego uw~ględnienia w postaci przerobionej pod rubrykami produkcji białych cukrów. Liczby po odliczeniu ilości przerobionych: Z. P. C. I rz 148 967 ą, S. H. C. rafinady 49 ą; b. kryształu 46 350 ą. Niezrzeszone b. kryształu 4 043 ą, oraz wysianych przez P. C. do rafineryj krajowych I rz. 201 731, II rz. 37 298 ą. Liczba zmniejszona o 32 300 q wskutek cofnięcia tej ilości na. rynek wewnętrzny, -- 270692 Remanentów, pozostałych z u biegłej kam panji w postaci żółtych en krów z. - - (Z. P. C. = I rz. 15 q, Il rz. 3 635 q; S. H. O.= I rz. 1534 q, II rz. 10 958 q; :.Niezrzeszone = I rz. 606 ą, II rz. 3 669 ą) nie uwzglęqnióno z powodu 1) 17 414' - - - - - 94750 {4043) - $7287 211175 - 114:691 167 766 - - - - I - - - 198158 6824 14100 (12 ~45) 219 082 - - - - 259 '198 7095 65650 - 3~2 543 46400 (66902) 46400 (13 209) 317 466 l 009315 1 3618 50054 2400 521:13503) 984500 (49) · (50393) (350698) (37 298) 1326 782 63672 1417 800 ·- 2 798254 - - 94750 - - - 298462 323 484 1588719 . 984501 - 302457 391176 1654436 I 151670 Zestawienie zamknięto dnia 15.111. 1928 r. - - 17280 2 194121 - 385 - Wiadomości urzędowe. Documents olliciels„ Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. -0 uzupełnieniu taryfy celnej z dnia_ 26 czerwca 1924 r. (Dz. Ust. N2 26, ·poz. 230). Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. w sprawie zmiany art. 5 Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych (Dz. Ust. N2 26, poz. 231). Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r.. w sprawie Jikwidacji Skarbu Narodowego (Dz. Ust. N2 26, poz. 234). Rozporzqdzenie Ministra Spraw Wojskowych z dnia 27 .lutego 1928 r. w sprawie wykonania art. 9 i 12 ustawy z dnia 15 lipca 1925 r. o zakwaterowaniu wojska w czasie pokoju (Dz. Ust. N2 26, poz. 240). · Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 3 marca 1928 r. dotyczące _ ustalenia stawek celnych w nowej jednostce pieniężnej {Dz. Ust. .N2 26, poz. 241). · Oświadczenie rządowe z dnia 14 lutego 1928 r. w sprawie wymiany dokumentów ratyfikacyjnych układu między Polską a Niemcami o administracji odcinka granicznego Warty, stanowiącego granicę, i o ruchu na 'tym odcinku, podpisanego wraz z postanowieniami wykonawczemi i pro~tokółem końcowym w Poznaniu, dnia 16 lutego 1927 r. {Dz. Ust. N2 26, poz. 227). Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 lutego 1928 r. o użyciu broni przez organa służby bezpieczeństwa publicznego i ochrony ,granic (Dz. Ust. N2 27, poz. 243). Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o zapobieganiu upadłości na obszarze okręgów sądów apelacyjnych w Poznaniu i Toruniu oraz sądu okręgowego w Katowicach (Dz. Ust. N2 27, ·poz. 244). Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o skutkach naruszania przepisów przy parcelacji prywatnej (Dz. Ust. N2 27, · poz. 247). . _ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o spłacaniu zobowiązań skarbu Państwa, wynikłych z tytułu pożyczek państwowych z. lat 1918-1920, opłaconych złotych lub walutami pełno wartościowemi (Dz. Ust. N2 27, poz. 248). Rozporządzenie Prezydellta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1928 r. ·o powództwie <.ywilnem o odszkodowanie z tytułu wynagrodzenia za nieruchomość przymusowo wykupione lub przeję~e na rzecz Państwa (Dz. Ust.N2 27, poz. 253). · · Rozporzqdzenie Ministra Skarbu z dnia 7 marca 1928 r. wydane w porozumieniu z Ministrami Przemysłu i Handlu oraz Rolnictwa w sprawie rozdziału ostatecznych kontyngentów cukru na . czas od l października 1927 r. do 30 września 1928 r. pomiędzy poszczególne cukrownie (Dz. Ust. N2 30, poz. 285). Załącznik do § 1 rozpór2:ądzenla Ministrów: Skarbu, Przemysłu i Handlu oraz Rolnictwa z dnia 7 m.lłtca 1S28 r. (poz. 285) .. L. p. ' Kontyngent I I Produkcja zasadniczy ! d Dodatek p~łny : Na • o w kampanji kontyngent dległościo61 !.31cot 1927/28 zmn1e1~ zony l wy CUKROWNif\ 59,13301> 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22· 23 24 · 25 26 27 28 29 ;iO 2 I rena . . Czersk . Strzelce . ł<orzec . Marj a . . Łanięta . Ciel ce • Młynów . Zakrzówek Trawniki. Model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . Włostów. . . . Wieluń . . . Michałów . . . Garbów . . , Opole-Lubelskie . Milejów . . . . Krasiniec . . . Rejowiec . . . Klemensów. . . Czestocice . . . Nieledew. . . . Dobrzelin . . Horodenka . . . Izabelin . . . Chybie . . . . Guzów . . . . Ostrowite . . . Chełmica . . . Świec;ię . 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . , .. , . . . . . 12093 15432 17 340 17 712 17 730 20320 22 433 · 22 531 22 576 23004 25730 25842 26482 27805 28251 28333 28 516 29567 29€30 29c42 30034 30827 · 31134 31431 31582 33815 34 i98 37G87 .391C6 39294 4 kw I 7 418 9466 10636 10865 10876 12464 13760 13820 13848 14 111 15 783 15 851 16244 17 056 17 329 17 379 17 492 , 18136 18 175 18305 18423 18509 19 OSB 19280 19 372 20742 21345 22 749 23988 2-! 103 wołyński Kontyngent wewnętrzny zai:asowy w kampanji 5 1451 1852 2C81 2125 2128 2-138 . 2692 2704 2 709 I i I 2760 3088 3101 3178 3337 3390 34CO 3422 n i I ta 6 ---543 317 347 348 350 I 3556 3 581 3083 2784 - I a 7 1500 277 282 363 549 368 567 w wys. 15% 1927/28 j w 1 Dodatek Razem na rynek c h I 8· 9 ---· 8869 11 318 12 717 15(33 130C4 14902 16 452 16 524 16 834 17 153 18 871 . 19 269 19 422 203S3 21066 21127 21264 18136 22C94 _22435 18 791 22559 1113 1420 1595 1630 1 f31 1870 I 2.(64 I 2073 2077 2117' 2 367. 2378 2437 2558 2 599 2607 I I '1 I 1 2624 2720 2726 2746 2763 2836 l9CS8 2865 964 20244 19372 2892 2S06 622 2~ 3E4 31 ll 3202 3412 35Y8 3615 24129 · 22 749 23988 24103 ·31 Le~mierz. 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 €8 69 70 71 72 Wożuczyn . • Babino Tom. Strzyżów. • • • • • . . . . . . . . . . . Choceń . . • Szpanów . • Lublin. • . . Borowiczki . Mała-Wieś . Ciechanów • • Ka rwice-Ozierany Łubna. . . . . Zbiersk • . . . Ostrowy. . . . Józefów. . . ' Gosławice Unisław . Dobre • Przeworsk . . .. . • . . . . . • . Mełno Pakość • • . Tuczno Zduny. • • • • • • • • . . . . . Szamotuły . • • Wierzchosławice . . Gostyń • . . . Mątwy . • Kruszwica Opalenica • •• Chełmża. • Cnodorów . Witaszyce • . Miejska Górka Kościan . . . . . • . . • • . • . . • . . . . . .' . . . . • . . . • • . . . . . . • . . . ' . . • . • • • . • . . • . . 42510 42~86 44320 44 749 47 228 47 447 47 552 48210 49331 51863 56092 56.788 57059 57068 59141 E3-042 69284 73048 74314 75999 76071 88126 95670 S96c0 101022 103 346 104338 116 572 118 818 121 219 125 (28 132 389 138 872 143 5S9 149 913 151 514 152131 157 503 175107 lEO 204 290 962 • . . . . . . • . • . . . . . . . • . • • " . • . . . . . . . . • . . . . . . . • . . . . . . . . • . . • . . • ' . . . . • '. . . . . . . . • • . • . . . • . . • . • . . . • . . . . . • . . . . . . . . . . . • . . • • . • • . Gniezno . • . . Środa • • • . ' Pelplin " • • . ęrześć Kujawski. Zn in • . . . . Janikowo . . . Nakło . . WrzPśnia. . • . • • . • . . . • . . • . . . . • . . . • . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . • . . . • . . . . . . , . . . . . . . . • Rai em • • • . • ł 26076 26368 27186 27 44928970 29104 29168 29 572 30260 306€8 33169 33 580. 33741 33746 34~72 37 279. 40970 -- ?fl~ ~6() 5 046552 3011205 1500 1479 605 1 500 1 720 1045 1500 - -· - 43195 43944 44940 44S83. 52112 56572 58944 59737 6J 112 61 6S8· E8S32 70261 716f0 74288 78286 82119 84914 88€48 89595 E9~60 S-3 136 103 546 106 5f0 . 172 055 180 f87 791 1359 823 1368 26076 27159 30045 28272 - 28970 29104 29168 32551 30865 30668 36389 34f25 33741 33746 34972 37 279 40970 43195 45312 4404 58660 19491 6000 4436 44~83 52112 56572 58944 597~7 fl 112 4539 4772 5161 5225 5250 5251 5442 58GO . 6375 6721 6 f.38 6993 6 S'S9 81G8' 8803 9172 92~5 9:09 61698 9€00 68932 70261 71 (80 74288 782f6 82119 89318 f8f48 8959) 89S60 '93136 103 546 106 56fJ 172 C55 180 f87 10726 10 S-32 11 153 44940 - 3911 3955 4078 4117 4345 4366 · 4375 3 095 556 11559 121Pl 12778 13 213 13794 13941 13998 144~2 16112 1€ 581 26 771 2P 115 464334 vJ CX> "'1 1 - 388 - Na · zasadzie art. 1 i 16 ustawy z dnia 22 lipca 1925 r •.. (Dz. Ust. R. P. N2 90, poz. 630) zarządza się co następuje: Kontyngent zasadniczy tudzież zapasowy, wyznaczony w § 1 ·rozporządzenia z dnia 7 stycznia 1928 r. (Dz. U. R. P. N2 5, poz .. 35), rozdziela się zgodnie z postanowieniami art. 3 i 11 powołanej ustawy .·pomiędzy wszystkie czynne w bieżącej kampanji cukrownie -w sposób , podany w przyległym załączniku. § 2. Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. § 1. Minist:=r Skarbu: G. Czechowicz Minister Przemysłu i Handlu: E. Kwiatkowski Minister Rolnictwa: K„ Niezabytowski„ Rozporzqdzenie Ministra Komunikacji z dnia 8 marca 1928 r. o otwarciu do użytku publicznego wybudowanego odcinka Ustroń-Polana, bę dącej w budowie nor'malnotorowej kolei Ustroń-Wisła-Głębce (Dz. Ust. N2 30, poz. 288). Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1928 r. o ustanowieniu Krzyża Zasługi Za Dzielność (Dz. Ust. N2 30, poz. 279). Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1928 r. w sprawie uzupełnienia niektórych przepisów obowiązujących ustaw w dziedzinie ubezpieczenia od wypadków na obszarze b. dzielnicy rosyjskiej -(Dz. Ust. N2 27, poz. 254). Rozporzqdzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 marca 1928 r. w sprawie aresztu domowego (Dz. Ust. N2 27, poz. 256). Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r . .o Policji Państwowej (Dz. Ust. N2 28, poz. 257). Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o opiece nad zabytkami (Dz. Ust. N2 29, poz. 265). Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o opiekunach społecznych i o komisjach opieki społecznej (Dz. Ust. N2 29, poz. 267). Rozporzqdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1928 r. w sprawie organizacji więziennictwa (Dz. Ust. N2 29, poz. 272). Rozporzqdzenie Rady Ministrów z dnia 28 lutego 1928 r. o statystyce zarobków (Dz. Ust. N2 29, poz. 275). Rozporzqdzenie Rady Ministrów z dnia 2 marca 1928 r. o statystyce produkcji rolnej (Dz. Ust. N2 29, poz. 276). Rozporzqdzenie Ministra Skarbu z dnia 14 lutego 1928 r. o rejestracji :listów zastawnych b. rosyjskiego Państwowego Ziemskiego Banku Szlacheckiego oraz świadectw b. rosyjskiego Ziemskiego Banku Włościań skiego, jak również imiennych pokwitowań instytucyj kredytowych o~az innych instytucyj paf1stwowych i prywatnych na zdeponowane listy za.stawne względnie świadectwa tych ·banków (Dz. Ust. N2 29, poz. 277). - 389 • Wiadomości bieżące. -Nouvelles du jour. Ogólne zebrania. Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonarjuszów Sp. Akc. Cukrowni „Zakrzówek" odbędzie się w dniu 3 kwietnia 1928 roku, o godz. 5 po poi. w lokalu s·półki przy ul. Chmielnej 32. Powtórne Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonarjuszów Sp. Akc. „ Warszawskiego Towarzystwa Fabryk Cukru" odbędzie się w dniu 31 marca 1928 r., o godzinie 3-ej po południu, w lokalu biura Zarządu przy ul. Krakowskie Przedmieście ~2 7. Wywóz cukru z Polski w m. grudniu 1927 r., w świetle statydanych cyfrowych zawartych w zeszycie I (j. I). Według 1928 r. wydawnictwa Głównego Urzędu Statystycznego: Handel Zagraniczny Rzeczypospolitej Polskiej wywóz towarów cukrowych z Polski na rynki. zagraniczne w ciągu miesiąca stycznia 1928 roku daje się zobrazować w sposób następujący. W miesiącu styczniu 1928 roku wywieziono na rynki obce 321061 centn. metr. cukru różnych gatunków, wobec 284000 centn. metr. wywiezionych w przeciągu poprzedniego miesiąca-grudnia 1927 roku oraz wobec 440575 centn. metr. wywiezionych w ciągu miesiąca stycznia poprzedniego 1927 roku. Eksport cukru z Polski w miesiącu styczniu 1928 roku wzrósł~. w porównaniu z wywozem w ciągu miesiąca grudnia 1927 roku o 37061 centn. metr., czyli okrągło o 13%, zaś w porównaniu z wywozem - w miesiącu styczniu poprzedniego 1927 roku, skurczył się o 119 514 centn. metr.,.. czyli ujawnił prawie - 30% . .Całkowita ilość eksportowanego w ciągu miesiąca stycznia 1928 roku na rynki obce cukru polskiego, według głównych gatunków wywiezionych towarów, rozpadała się następująco: styki urzędowej Wywieziono w m. styczniu Gatunek 1928 r. c e n t n. Cukier surowy . Kryształ . . . . . . . . . . . . . . Rafinada . . . Gatunki niewymienione Razem . . . . . . . 1927 r. m e t r. 262 874 265 421 16868 41319 134 fE6 9036 31232 321 061 440 575 Jak zatem widać, w porównaniu z- wywozem w miesiącu styczniu· 1927 roku, eksport cukru surowego zmniejszył się - w miesiącu styczniu 1928.roku-bardzo słabo, bo o 2537 centn. metr., co czyni-1% niespełna~ - . 390 - tłatomiast eksport kryształu zmniejszył się z 135 tysięcy centn. metr.-w styczniu roku niezV1ykle silnie, opadając poprzedniego do 17 tysięcy centn. metr.-w miesiącu styczniu roku bieżącego, a tedy ujawnił-118018 centn. metr., czyli prawie-90%. Wywóz rafinady zanikł zupełnie. Natomiast eksport cukru gatunków bliżej w statysty~e urzędowej niewymienionych wzrósł okrągło o 10 tysiący centn. metr., czyli zwiększył si~ o 32%. Według oddzielnych rynków zbytu cały wywóz cukru z Polski zagranicę rozkładał się-w miesiącu styczniu 1928 roku, w sposób niżej przedstawiony: Wywieziono cukru różnych gatunków w m. styczniu /928 r. . metr. . Kraj przeznaczenia f\nglja Belgja Dan ja Q) ·- . . . . . . . Q) Francja . . . o.. HoJandja o . . . . Łotwa . . . Niemcy . • . Norwegja . . Rosja • . . Litwa. .... ::J Q) ·- ~ c:: ~ .... Szwecja. . . . • Włochy ... I . . . . . . . • . . . . . • . . . . . . . • ' . . . . . • . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . • . . . . • . . . . . . . • . . . . . • . . Razem Q) ...... ~ ~ (/) c:: ..... >, o ._ E ·- . I • . • 5587 7 531 2632 148 558 7 421 14167 4170 34900 227 633 St. Zjed n. Rmeryki . . . • • - Ind je Angielskie • . . • • - <O N Rózne kraje . • ~wwa,·,-~., Razem . . . Razem • . . .. • • . . . . 93428 . . . . . - 321 061 . . - styczniu 1928 roku eksport naszego cukru skierowany był głównie do Holandji, dokąd wywieźliśmy 46%,- a więc prawie połowę ilości cukru ogólnie eksportowanych w tym miesiącu na rynki obce, a następnie W miesiącu I 2667 , . . . ·~ . . . . Estonja . Fin I an d.Ja V) . . . centn. .,.\ ·) _. 391 d.o Szwecji, dokąd zbyHśmy przeszło 10% całego naszego eksportu cukrowego styczniowego, wreszcie na Łotwę, doką'd. wywieźliśmy około 4,5% całego wywozu styczniowego. Poza tern drobniejsze już porcje naszego cukru wywieźliśmy w ciągu omówionego mie·siąca, do Finlandji, Iia Litwę, do Estonji, Niemiec, f\nglji i Francji. Spore ilości cukru zostały wywiezione do krajów, w statystyce urzędowej nieoznaczonych bliżej. W miesiącu styczniu 1928 roku, tak samo jak i w ciągu dziewięciu poprzednich miesięcy, nie dokonaliśmy żadnej, statystycznie uchwyconej, tranzakcji sprzedażnej na rynkach zamorskich. Szczegółowa struktura wywozu cukru z Polski na rynki zagraniczne, w ciągu miesiąca stycznia 1928 roku, przedstawia się następująco: Wywóz cukru z Polski na rynki zagraniczne w m. styczniu 1928 r. według krajów przeznaczenia i głównych gatunków towarów cukrowych. Cukier surowy Kr aj e przeznaczenia Kryształ Rafinada Gatunki niewymienione ce n t n. m e t r. ·Cl) ·4J o.. o ·- Rnglja . Belgja. • Danja. . Estonja • Finlandja· Francja . Holandja. Litwa • . Łotwa. . Niemcy . Norwegja Rosja . . Szwecja . Włochy .....4J ·-~ c .!li:: V) ~ s- o . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . ' . . , . . . . . ' ' . . . . . . . . . . . • • • 29467 Razem . • • 183324 • • . . . . . '- E ~ Różne , Razem . kraje . • • • • 4587 242 7 289 12EO 7951 3S24 6141 6216 246 148558 . • 1 cco 2632 . . . . . . . . St. Zjedn. Rmeryki. lndje flngielskie . . N 2€67 5433 14397 29912 - . . . . . • • Razem . ,, . . . . . . . 'I . 79550 2471 11407 262 874 16868 41319 - 392 --:- W porównaniu z eksportem cukru w ciągu miesiąca stycznia 1927 r.~ całkowity eksport naszego cukru, według :krajów przeznaczenia, w sty·cz..:. ni u bieżącego 1928 roku, rozpadał się następująco: · Wywieziono zagranicę w m. styczniu 1927 i 1928 r„ Wywieziono w m. styczniu Kraj przeznaczenia 1927 r. 1928 r. centn. metr. . Belgja . . . Dan ja ·- . . . . Anglja Estonja ·(1) o.. o '(1) ~ Finłandja Francja Holandja L"t I wa Niemcy ·- . • • . c: Rosja >. Szwecja • Włochy • '- . . . . . . . . . . Norwegja ~ . . . . . .. . • Łotwa :i . . . . . . . . • • • • • • • • • . ' . . • . . . . . . •· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . , . ' . • • • . • . . . . . • • • . . ' Razem. ~ >, 1245 . 5 587 7250 . 7 531 29498 2632 6000 148 558 128 953 . . . . . 7 421 • 2905 14167 4 780 4170 6367 • - 1908 • -- 7332 . . 34900 - I 227 633 96523 - 364 730 - • - 68-833 . • . . . - 68933 . . . . . • • • . • . • . St. Zjedn. f\meryki (/) Indje f\ngielskie o 2978 . . . . . . (1) ··-~ c:: '- . 58991 2667 . . . • . . . • . - '- E ~ Razem N Różne Razem. kraje . • . . . . . . • I 93428 17 012 321 061 440 575 ' W art ość wy w o z u cukru w ciągu miesiąca stycznia 1928 roku~ w porównaniu z takim samym okresem poprzedniego 1927 roku, wobec znaczniejszego zmniejszenia się wolumenu wywozowego również poważ niej si~ zmniejszyła: z 29552000 zł. - w miesiącu styczniu 1927 roku do 18338000 zł. - w miesiącu styczniu bieżącego 1928 roku, czyli zmniejszyła się o 38%. Wartość eksportu poszczególnych gatunków cukru wynósiła: - 393 Wartość Gatunek wywozu w m. .styczniu . 1927 r. 1928 r. Złotych Cukier surowy . . . ,. . . . Kryształ . . . . . Rafinada . . . . ' . . Gatunki niewymienione . Razem . . . . 16 475 ooo 1137000 9974COO 763000 . . Wywóz melasu z Polski 14 265 ooo 2 936 oco 2340000 18 338 ooo 29 552 ooo zagranicę w m. styczniu 1928 r. {j. I). lia podstawie raportów urzędów celnych granicznych Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej oblicza wywóz melasu z Polski na Tynki zagraniczne, w miesiącu· styczniu 1928 roku, następująco: Wywieziono melasu: do f\ustrji . „ 45 330 centn. metr. ,, " ,, 6417 " 7381 " " 8321 " " " ,, Czechosłowacji Dąnji „ • „ Niemiec ,, Norwegj i . „ St. Zjedn. Ameryki Szwecji ,, różnych krajów . .. Razem . H " " 4715 " " 72164 centn. metr. ------------- W porównaniu z wywozem melasu zagranicę w miesiącu styczniu poprzedniego 1927 roku, w którym to miesiącu eksport naszego melasu wyniósł 47 912 centn. metr., wywóz styczniowy 1928 roku ujawnia poważny wzrost, zwiększył się bowiem o 24 252 centn. metr., czyli wykazuje -ł-- 50~) ·przeszło. W porównaniu z eksportem w ciągu stycznia 1927 roku, wywóz naszego melasu zagranicę w miesiącu styczniu bieżącego 1928 roku, według krajów _przeznaczenia, wykazuje następujące zmiany: · w Wywieziono melasu do F\ustrji Czechosłowacji " Danji . • ".,, Niemiec. Norwegji. • " .,, St. Zjedn. Ameryki . .,, Szwecji • różnych krajów • " Razem • ciągu m. stycznia 1928 r. 1927 r. 45 330 centn. metr. --6417 7381 8321 " ,, ,, ,," ,, ",, 16683 centn. metr. 3054 " " ",, ",, 15238 ,, 12321 -- ,," ff " ",, ,, 4715 " " 72164 centn. metr. . H ,, 150 ,, 466 " 47912 centn. metr. - 394 - Wartość wywozu melasu w ciągu miesiąca stycznia 1928 roku wyniosła 994 OOO złotych, wobec 423 OOO złotych wartości wywozu melasu w ciągu miesiąca stycznia poprzedniego 1927 roku, a więc wzrosła okrą gło o 135%. Wywóz nasion buraczanych w ciągu miesiąca stycznia 1928 r. (j. I.) . Według obliczeń Głównego Urzędu Statystycznego, opartych na materjalach dostarczonych przez· urzędy celne graniczne, wywóz nasion buraka cukrowego z Polski zagranicę, w ciągu miesiąca stycznia 1928 roku, kształ tował się następująco: Wywieziono nasion buraczanych: do Czechosłowacji Francji·. " Holandji ",, Niemiec ,, Rumunji Szwecji. " . centn. metr. . Węgier. " Włoch . " różnych krajów. " . • Razem . . • " " 578 " " 1119 " " 2673 " " 1470 " " 1394 " ,," 3220 ,, 3089 ,," 13 543 centn. metr . W porównaniu z wywozem nasion buraka cukrowego, w ciągu miesiąca stycznia poprzedniego 1927 roku eksport naszych nasion w pierwszym miesiącu bieżącego 1928 roku, wykazuje następujące odchylenia: Wywieziono nasion buraczanych do " " " " ,," " " Czechosłowacji Francji . Holandji Niemiec. Rumunji Szwecji . Węgier Włoch różnych • . krajów . Razem. • • w m. styczniu 1928 r. centn. metr. ,, " 578 ,, " 1119 " ",, 2673 " ,, 1470 " ,, 1394 ",, 3220 ",, ,, 3089 13543 centn. metr. 1927 r. 396 centn. metr. 3081 ,, n ,, 606 " 691 ,, ,, 2112 " ,," ",, 1010 ,, 2303 ,," 2340 ,, " 12539 centn. metr. . W porównaniu zatem z eksportem styczniowym ubiegłoroczn·ym wywóz nasion buraka cukrowego w roku bieżącym 1928 wzrósł okrągło, o 1 OOO centn. metr .. czyli ujawnia 8%. Wartość wywozu nasion buraka cukrowego wyniosławmie siącu styczniu 1928 roku 2170000 złotych, wobec 1468 OOO złotych war- , tości wywozu w m. styczniu poprzedniego 1927 r. + - 395 ... Konsumcja cukru w Polsce. Consommation du sucre en Pofogne. Według Referatu Statystycznego Rady Naczelnej Polskiego Przemysłu Cukrowniczego. (w tonnach w wartości białego kryształu).. Kampanja Miesiąc . . • . . . . • . . . . • . . . . . . . . . • . . • . . . . . • . . . . . . . • • . . . • . • • . Październik Listopad Grudzień Styczeń. Luty. • Marzec.. Kwiecień Maj • . Czerwiec Lipiec . Sierpień Wrzesień . . • . . . . . . . . . • • . . • • • • • 1927/28 1926/21 1925/26 27058 27341 32298 24659 26689 20983 34165 21172 29742 17436 22542 26605 24990 26098 · 32255 30132 22940 309060 18763 21400 27010 20776 15399 24551 20040 26417 16405 31 742 21228 23524 267255 . • . . • I I Kronika · zagraniczna. Chronique etrangere. Wszechświatowa produkcja cukru w bieżącym 1927/28 roku według oceny Dr. Mikusch'a {j. I.). Znany statystyk cukrownictwa Dr. Gustaw Mikusch z Wiednia ogłosił w N2 23 praskich Listy Cukrovarnicke szacunek tegorocznej wszechświatowej produkcji cukru. O ile idzie o produkcję cukrową europejską, jest szacunek ten bardzo ścisły, opiera się bowiem na wynikach ostatnich ankiet i dochodzeń statystycznych. przeprowadzonych w ciągu grudnia i stycznia 1927 i 1928 roku. Dr. Mikusch ocenia tegoroczną wszechświatową produkcję cukru na 26221 OOO tonn metrycznych, wobec 24 713 OOO tonn wyprodukowanych w ciągu ubiegłego 1926/27 roku; według zatem szacunku Dr. Mikuscha~ w roku cukrowniczym bieżącym 1927/28 produkcja wszechświatowa bę dzie o 1 508 OOO ton n większa od produkcji zeszłorocznej, czyli wzrośnie o 6, 1%• Główne pozycje oceny Dr. Mikuscha dają się ująć następująco: Produkcja Rok 1927/28 cukru buraczanego w Europie . . . . 8 034 OOO ton n ,, ,, w St. Zjedn. Ameryki 1 075 OOO „ „ w innych ośrodkach " 59000 ,, zamorskich . . Ra ze m produkcja wszechświat. cukru bur. 9168 OOO tonn Produkcja wszechświat. cukru trzcinowego 17 053 OOO „ Razem produkcja cukrowa wszechświat. 26 221 OOO ton n Rok 1926/27 6 913 OOO ton n 904 OOO ,, 57000 ,, 7 874 OOO ton n 16 839 OOO „ 24 713 OOO ton n -------------------------------- - 396 Produkcję wszechswiatowq cukru buraczanego ocenia Dr. Mikusch w roku bieżącym 1927/28 na 9168000 tonn, a więc o 1294000 tonn, czyli o 16,4% wyżej· od .faktycznej produki::ji w r·oku ubiegłym 1926/27, przyczem produkcja cukru buraczanego w Europie, według tej oceny, będzie o 1121 OOO tonn, czyli o 16,2% większa; produkcja buraczano·cukrowa Stanów Zjednoczonych Ameryki będzie większa o 171 tysięcy ton n, czyli prawie o 18%, zaś w innych ośrodkach buraczana-cukrowych, jak: w australijskim stanie Victoria, w Japonji, na Korei i w Mandżurji wzrośnie o 3,5%. Tegoroczną prod.ukcję cukru buraczanego w poszczególnych ośrod kach_ produkcyjnych Dr. Mikusch oblicza następująco: Szacunek wszechświatowej K R F\ produkcji cukru buraczanego, I J Produkcja cukru w wartości cukru surowego t Niemcy . . . Czechosłowacja G) ·- ~ ·Cl) G) o.. o s:l G) ·"o ..X: s- '(/) o 4) ............ ~~ " V> .os.... .. o '(/) E o '° N .F\ustrja. . . Węgry . • . Francja . . Belgja . . . Holandja . . Polska . . . Dan ja • . • Szwecja . . Włochy • Hiszpan ja. Jugosławja . . . . . . Rumunja . Bułgarja f\nglja . . Jrlandja . Finlandja . Rosja • . Inne kraje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . • . • . . ' . . . . . . . . . . ' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . • . . • • . . . • . . . • . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . • . . • . . • . . . . . . • . Razem . . . . Stany Zjednoczone f\merykl • Inne kraje . . . 1926/27 r. 1927/28 r. . . . . Ra że m . . • • Razem · . . . Tegoroczną zaś produkcję - I ł o n n 1 670 ooo 1 260 ooo 112 ooo 185 ooo 860 ooo 280 OO) 255 ooo 560 ooo 143 OOO 145 ooo 276 ooo 210 ooo 85000 148 ooo 42000 225 ooo 21 ooo 7000 1 510 ooo 40000 1 663 ooo 1 042 ooo 80000 175 ooo 713 ooo .233 ooo 277 ooo 556 ooo 155 ooo 21 ooo 306 ooo 242 ooo 78000 147 ooo 35 ooo 174 ooo 14 ooo 4000 970 ooo 28000 8 034 ooo 6 913 ooo 1 075 OOO 59 OOO 904 ooo 57000 ooo I------------------------ I 1 134 OOO 961 9 168 OOO 7 874 ooo cukru trzcinowego w poszczególnych ośrod kach wytwórczych zamorskich kalkuluje Dr. Mikusch w sposób niżej WY,~ kazany: - 397 - wszechświatowej Szacunek produkcji cukru trzcinowego„ . I P1odukcja cukru w wartości cukru surowego K R F\ J 1927/28 r. Kuba ·- ·- "O ~ V) 'C: (O 0 . ...!ll:: .... o "(/) ......., 'Q) E <O . .. . . . . . . • Razem I Q) •.-4 ....... .!i: "O ~ '(I, (O u I o ........, '- ~ O .N lndje angielskie • • . Jawa . . . . . . . Filipiny . . . . . . Inne kraje azjatyckie . {tj Raz€.m ·Q) ..... ..!li:: ~ V) L. ·-<O 'V) '- "U ·o- o Queensland Nowa Walja Fidji . V) ::J co Ośrodki europejskie Razem . . l Połudn. f · • . . . . . . ' ' ooo 75 ooo 606 ooo 750 ooo 345 ooo 410 ooo 1 976 ooo 8 232 ooo • • . . . . • . . . . • • . . • . • . • • I . . • • . . . - . I • . . . . i I • o n n 4 584000 45000 ooo ooo 327 ooo · 476 ooo 2 036 ooo 572 739 I -- 8 779000 ooo ooo ooo ooo 7 506 ooo 3 447 2 104 580 768 ooo ooo ooo ooo 6 889 ooo coo 108 ooo 622 ooo 412 3 500 2 526 ' 610 870 514 683 ooo 10 ooo ~.7 053 ooo I ooo 92 ooo 504 ooo 644 ooo j . . . . . . . . . . . . 1926127 r. 4 070 • . . . . . . . . . . Razem . . • Ośrodki afrykańskie t - Louisiana } . . • . Texas · Portorico . . ' • • . • P.awaii . . . . . . . . San Comingo l . • • . Ha1·rI J> F\rgentyna • . . . . Inne kraje amerykańskie . Q) ~ . - . . I 13000 16839 ooo Przy ocenie produkcji cukru trzcinowego Dr. Mikusch opiera się w dużym stopniu na szacunkach Willett i Gray'a, aczkolwiek wprowadza tutaj w wielu wypadkach i swoje własne korektury. Niewątpliwie, faktyczna_ ~ielkość produkcji cukrowej w oddzielnych· ośrodkach cukrownictwa buraczanego i trzcinowego wykaże spore jeszcze odchylenia od szacunku Dr. Mikuscha; w każdym przecież razie nie zmie-· nią one faktu, że tegJroczna produkcja cukrowa wszechświatowa będzie mniej -więcej o 1 i pół miljona tonn większa od produkcji wszechświato- wej · zeszłorocznej. Tak znaczny jednak wzrost wytwórczości odpowiada naogół normalnemu rocznemu wzrostowi wszechświatowego spożycia.· · - 398 - Konsumcja cukru w Stanach Zjednoczonych f\meryki w 1927 r. (j. I.). Rok ubiegły 1927, pod względem uk.ładu stosunków konsumcyjnych, należał w Stanach Zjednoczonych Ameryki do gorszych okresów gospodarczych. Spożyci.e bowiem cukru w tym wielkim kraju skurczyło się zarówno pod względem absolutnym jak i . relatywnym - w stosunku do 1 mieszkańca. Podczas kiedy w 1926 r. konsumcja cukrowa Unji Północno-Amerykańskiej doszła do cyfry rekordowej 5 671335 ton n dłu gich {a 2 240 funtów), co w odniesieniu do 1 mieszkańca wynosiło 109,30 funtów amerykańskich, tedy w roku ubiegłym 1927 całkowita konsumcja cukru w Stanach Zjedn. f\meryki wyniosła 529705.0 tonn długich, co czynj - w stosunku do 1 mieszkańca - 100.95 funt. amer. Spożycie zatem cukrowe Unji Północno-f\merykańskiej zmniejszyło się w roku ubiegłym, w porównaniu z rokiem 1926 - o 6,60%. W ciągu ostatniego dziesięciolecia, od 1918 do 1927 r. włącznie, według Willett i Gray'a, którzy w ostatnim {2) zeszycie swego znanego i uznanego biuletynu szczegółowo rozpatrują konsumcję cukru w Stanach Zjednoczonych Ameryki w roku ubiegłym, w ciągu, otóż, ostatniego dziesięciolecia, spożycie cukru w Unji Północno - f\merykańskiej ukła dało się następująco: -----~- ~- Spożycie - ~ - --- Rok cukru roczne ·-·---- Przeci~tne na 1 mie- Całkowite tonn Zauważyć -- długich W porównaniu z rokiem poprzednim szkańca więcej (+) bądź mniej(-) funt. am. % 1918 3 495 606 73,36 - 1919 4 067 671 85,43 + 16;36 1920 4 084 672 86,56 + 1921 4 107 328 84,47 1922 5 092 758 103,18 + 0,55 + 23.99 1923 4 780 684 95,63 - 6,13 1924 4 854 479 95,90 + 1.54 1925 5 510 060 107,50 + 13,50 1926 5 671 335 109,30 + 2,93 1927 5 297 050 100,95 l I - 5,10 0,42 6,60 przytem należy, że przeciętny roczny wzrost konsumcji tukru w Stanach Zjednoczonych f\meryki, za okres ubiegłych 105 lat, wyraża się 5, 12%. Willett i Gray obliczają całkowite spożycie cukru w Stanach Zjedn. Ameryki w roku ubiegtym 1927 (dla celów porównawczych są niżej po·dane także materjały statystyczne dla dwóch poprzednich lat: 1926 i 1925), na podstawie na~tępującego zestawienia: -+ - 399 - ~~~~~~~~-__!"'-~------------------------------------ ~~--~-~--~---~-~~~~----11111!__~~--~-~-~--~-~-~-~--~' ' W wartości 1927 r. rafinady 1926 r. ----- dłuqich tonn Przerób w rafinerjach położonych w portach fltlantyku (Nowy Jork, Boston, Philadelphia, Baltimore) . . 2 864 400 3 074 525 3 131 310 . . . . . . Wywóz z portów fttlantyku . . . . ,, Spożycie . . . ~ukru via porty fttlantyku . 1925 r. ,, . . " 281 006 86000 99 960 2 764 440 2 988 525 2 850 304 --------------------,-- -------- ---Spożycie cukru obcego, portoricańskiego. hawaiiskiego via Nowy Orlean . . . · . . . . . . . . . . . Spożycie cukru portoricańskiego via: Galveston, Texas i Savannah . . . . . . . . . . . . . . . . Spożycie cukru -obcego via porty wewnętrzne . . . . Spożycie ogółem , ka ńskiej . Spożycie via porty flntlantyku i Zatoki Meksy. . . . . . . . . . . . . . . . cukru via San Francisco . . . . cukru trzcinowego z Luizjany cukru buraczanego krcijowego . . . . . . cukru wyprodukowanego z obcego melasu, krajowego k łonu _i t. p. . .. . . . . . . ·. . 560 947 358 587 34 527 375 858 26 563 347 147 21 017 -- 3 779 374 4 040 967 3 779 415 - 716 909 685 697 697 332 Całkowite spożycie Spożycie Spożycie Spożycie 650_021 ·-- --- . . cukru obcego wraz z cukrem z Hawaii, Portorico i Filipin- . . . . . . . . . . 621 822 - - 4 476 706 4 726 664 4 496 324 - 38 597 780 362 70 259 872 815 124 954 887 324 1597 1458 1385 Całkowite spożycie ftmeryki . cukru wyprodukowanego w St. Zj. . . . . . . . . . . . . . . . Całkowite spożycie cukru w St. Zjedn. f\meryki . . . 820 344 944 671 1 013 736 --- ---- ---5 297 050 5 671 335 5 510 060 Z podanego tuż wyżej zestawienia wynika, że udział cukru produkcji krajowej w pokryciu potrzeb konsumcyjnych Stanów Zjedn. osłabł, albowiem: spożyto w roku 1925 1926 1927 cukru pochodzenia krajowego tonn długich 1013736 === 18,4~u l6,6q') 944671 820344 15,5Jo cukru pochodzenia obcego_ ton n długich_ 4 496 324 81,69t, 4 726 664 ~ 83,4\\, 4 476 706 - 84,5%. Ciekawą a do tego, z powodu dążeń Kuby do rewizji taryfy celnej północno-amerykańskiej, ważną jest sprawą rozpatrzenie struktury spoży~ia według pochodzenia i celnego traktowania cukru, spożytego w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Pod tym otóż względem spożycie cukru w Stanach Zjednoczonych Ameryki według Willett i Grcy'a, w ciągu ostatnich trzech lat, od 1925 do 1927 r. włącznie układało się następująco: - 400 ~ ---- Spożycie wartości w 1926 r. 1927 r. rafinady tonn 1925 r. długich . . Cukier trzcinowy z Louisiany i Texas • • . . • . bura:zany krajowego pochodzenia • • . • " ,, trzcinowy z Wysp Hawaiiskich . . • • • ,, z St. .Croix . . . • . . ·• . • • " z Porto-Rico . . • . . • • • " " z Wysp Filipińskich • • . • • • " " ·cukier wyrabiany z klonu, obcych melasó·w etc .. . . . • • I · Ogółem spożycie cukru nieobciążonego . cłem . • • . . - 2 378 586 2 340 256 2 567 214 - Cukier z Kuby (20% przywilej celny) . . . . . • . 70 259 . 124 954 887 324 872 815 636 477 618 098 8491 5080 503 634 459 684 312 723 404 876 1458' 15S7 38597 780 362 635 765 5466 482 469 43ł 542 1385 ! • 2 912 898 3 291 297 2 909 036 I Razem cukier \\ olny od Cukier zagraniczny cła obcjążony i- uprzywilejowany celnie pelnem cłem. ~ . . . . 291 484 5 361 553 5 476 250 I 5 5661 że spożycie cukru w Stanach Zjedn. F\meryki mie, bezpośrednia konsumcja cukru surowego była tam nikła, gdyż Pomimo, Spożyto jest olbrzystosunkowo· cukru surowego 86878 tonn 662CO " 94274 '' w roku 1925 „ 1926 „ ludność, 33 810 39 782 1927 długich ,, '' sł_owem Stanów Zjednoczonych spożywała prawie wyłącznie cu-kier rafinowany i biały (t. z. Plantation Sugar) z wysp filipińskich i Ha-· waiiskich; główny kontyngent cukru konsumcyjnego dostarcz·ały rafinerje amerykańskie, poważny udział przypadał tutaj potężnej American SugarRelining Company, która dostarczyła: w roku 1925 1926 1927 1 078 233 tonn 1 235126 „ 1 146 576 „ długich " " Wydawca: Rada Naczelna Po·skiego Przemysłu Cukrowniczego. rafinady " " (19,88% ogólnego spożycia) ) ,, (22,04% ,, ) (22,04% " ff Redaktor odpowiedzialny Zygmunt Przyrembel. Drukarnia Techniczna, Sp. f\kc. w Warszawie, ul. Czackiego 3/5.