Artykuł dr. Katarzyny Góralczyk

EKSPERTYZA
dr Katarzyna Góralczyk
Kraków 2015
1. Co to jest gluten i dlaczego jest szkodliwy dla niektórych ludzi?
2. Czy konsument żywności bezglutenowej (alergicy) może być konsumentem
produktów sprzedawanych w systemie „Produkt Lokalny z Małopolski”? Jaka jest
charakterystyka i rozmiar tego segmentu rynku żywnościowego w Krakowie? Jakie
są wymagania konsumenta żywności bezglutenowej? Czy należy wyróżnić
szczególną grupę docelową (np. dzieci, młodzież?)
3. W jaki sposób należy uwzględnić żywność bezglutenową w systemie
certyfikowania gospodarstw i produktów sprzedawanych w systemie „Produkt
Lokalny z Małopolski”? Na ile wypracowany regulamin certyfikatu umożliwia
uwzględnienie żywności bezglutenowej?
4. Jak najefektywniej uwzględnić konsumenta żywności bezglutenowej (alergików)
w promocji i marketingu systemu „Produkt Lokalny z Małopolski”?
2
1. CO TO JEST GLUTEN I DLACZEGO JEST SZKODLIWY DLA NIEKTÓRYCH LUDZI?
W dawnych czasach spożywanie białego pieczywa i pszenicy było dowodem
dobrej sytuacji materialnej gospodarzy, uprzywilejowania społecznego, bogactwa,
dobrobytu. Efektem sukcesu i majętności, łączącym się z przywilejami najwyższych
warstw społecznych. Niewiele osób w dawnych czasach miało problemy z nadwagą
lub
otyłością
definiowanych
współcześnie
jako
epidemia
cywilizacyjna.
Wszechobecna nawaga nie omija żadnej z grup społecznych, wiekowych, rasowych,
wyznaniowych czy zawodowych. Otyli są emeryci, osoby dorosłe, nastolatkowe i co
zatrważające coraz więcej dzieci cierpi na otyłość. Szacuje się, że miliard
mieszkańców ziemi obecnie cierpi na nadwagę lub otyłość, z czego aż 22 mln. to
dzieci nie mające nawet 5 lat. Z czego 5 mln dzieci otyłych mieszka w Europie. Jeśli
tak to 1 dziecko na 4 w Europie mające do 5 lat jest otyłe lub ma nadwagę.
Światowa Organizacja zdrowia (WHO) podała, iż według najnowszych badań
szacuje się, że w 2020 roku ok 30 % dorosłych będzie otyła.
Problem otyłości związany jest ze stacjonarnym , siedzącym trybem życia,
brakiem ruchu a przede wszystkim ze spożywanym przez nas pożywieniem.
Producenci żywności dbając o nasz czas oferują nam pół produkty, dania
gotowe, przetworzone polepszacze smaku, słodkie napoje, przekąski i dodatki. We
wszystkich tych produktach wykorzystywana jest pszenica, gluten lub skrobia
pszenna jako ulepszacz smaku i uelastyczniacz konsystencji, często także
zagęszczacz.
Współcześnie produkowana pszenica zmodyfikowana i "ulepszona" przez
genetyków dla poprawienia jej odporności i wydajności posiada w sobie
kilkunastokrotnie zwiększoną ilość glutenu niż ta jaką spożywali nasi przodkowie
jeszcze w wieku XIX. Współcześnie produkowana mąka w procesie produkcji
3
poddawana jest dużej liczbie zabiegów przemysłowych pozbawiających ją znacznej
liczy witamin i minerałów, a także błonnika czy kwasów tłuszczowych tak
potrzebnych ludzkiemu organizmowi. Dodatkowo, poddaje się ją procesom
wybielania za pomocą bromu czy chloru. Przez ostatnie 50. lat zboże to było
hybrydyzowane, krzyżowane i poddawane wielu zabiegom uodporniającym je na
czynniki chorobotwórcze ale także na susze czy grzyby.
Przede wszystkim priorytetem w gospodarce stało się takie zmodyfikowanie
rośliny by maksymalnie zwiększyć jej wydajność z jednego hektara. Taka kolosalna
ingerencja genetyczna zmieniła nieodwracalnie strukturę rośliny. Taka mąka zatyka
jelita utrudniając trawienie a przede wszystkim wchłanianie witamin i minerałów
pochodzących z innych składników naszego jadłospisu.
Ważnym czynnikiem jest także fakt, iż nasza dieta i większość potraw jakie
spożywamy opiera się właśnie na pszenicy lub jej pochodnych. Trudno wyobrazić
sobie dzień bez pieczywa, herbatników, ciasteczek, ciasta, tostów, makaronu,
klusek, piwa, chipsów, paluszków, kotlety bez bułki tartej, płatków śniadaniowych,
mrożonek, półproduktów, dań gotowych itp. Analizując oferowane nam jako
konsumentom produkty na sklepowych pułkach z trudem znajdziemy takie, w
których nie ma glutenu. Spożywamy pszenicę na śniadanie, lunch, obiad, deser i
kolację. Zmodyfikowana pszenica połączona z wielokrotnie zwiększoną ilością
glutenu w innych produktach stała się przyczyną wielu chorób i dolegliwości na
jakie
cierpi
współczesne
społeczeństwo.
Zwielokrotniona
ilość
tego,
zmodyfikowanego produktu, w naszej diecie decyduje o wystąpieniu ostrej reakcji
immunologicznej naszych organizmów na gluten.
1.1 Gluten
Gluten obejmuje dwa rodzaje białek: giadyny i gluteniny występujące w
zbożach glutenowych jakimi są: wszystkie odmiany pszenicy, orkisz, żyto, jęczmień
i owies. Gluten jednego zboża może się różnić od glutenu innego zboża. Stanowi
80% białka obecnego w pszenicy. Dzięki glutenowi pszenica przechowuje azot i
4
węgiel jakich potrzebuje do kiełkowania i wzrostu. Jedną z jego podstawowych
cech jest uelastycznianie i spulchnianie produktu, głównie ciast i pieczywa a także
polepsza spoistość i ścisłość substancji oraz produktów. Jest tym tajemniczym
składnikiem, który sprawia, że ciasto jest pulchne, daje się wałkować, zwijać,
formować w dowolne kształty. Stanowi idealny zagęszczacz, emulgator i nośnik
(utrwalacz) zapachów. Z tego względu wykorzystywany jest w przemyśle
spożywczym, kosmetycznym a także farmacji.
Współczesny przemysł spożywczy wykorzystuje właśnie te właściwości
glutenu: uelastycznianie, sklejanie, spulchnianie w bardzo wielu, by nie stwierdzić w
prawie wszystkich produktach. Przykładem niech będą w pierwszej kolejności
pieczywa ciasta, ciasteczka i wszystkie pochodne tych produktów. Kolejno można
wymienić: wędliny, ryby w puszkach, przyprawy, ketchupy, musztardy, sosy w
słoikach, sosy w torebkach, słodycze (czekolady, batony, ciastka). Stosowany jest
także w lodach, mrożonych warzywach, owocach, serach, jogurtach, kaszankach,
pasztetach,
pasztetowych,
parówkach,
kotletach
mielonych,
pulpetach,
hamburgerach, kaszach jęczmiennych, kaszkach kuskus, otrębach, makaronach,
potrawach panierowanych bułka tartą. Dodać należy także: napoje mleczne z
dodatkiem słodu jęczmiennego, sery z niebieską pleśnią, kawy, kawy inki, kawy
rozpuszczalne, kakao, piwo, wódki produkowane ze zbóż. Gluten zawierać także
mogą napoje warzywno - owocowe, mieszanki przypraw, chipsy, budynie, kisiele,
galaretki, maślanki, sery do serników, twarożki smakowe, serki homogenizowane a
nawet płatki kukurydziane, proszek do pieczenia, komunikaty z mąki pszennej
najczęściej stosowane przez Kościół Katolicki.
Nie można zapominać, że gluten wykorzystywany jest także w farmakologii
jako wypełniacz tabletek a producenci leków nie mają obowiązku umieszczania
informacji o jego obecności w produkcie. Występuje nawet w preparatach
witaminowych czy tabletkach przeciwbólowych.
Również przemysł kosmetyczny używa glutenu do produkcji. W tym miejscu
przytoczyć można wybrane składniki stosowane w produktach kosmetycznych,
5
które mogą zawierać gluten a przez to szkodzić osobom pomimo zachowywania
diety bezglutenowej.
Składniki pochodne jęczmienia ( barley):
SAMINO PEPTIDE COMPLEX
BARLEY EXTRACT
HORDEUM VULGARE (BARLEY) EXTRACT
PHYTOSPHINGOSINE EXTRACT
BARLEY LIPIDS
Składniki pochodne pszenicy ( wheat)
AMP-ISOSTEAROYL
HYDROLYZED
WHEAT
WHEATGERMAMIDO
PEG-2
PROTEIN
DISODIUM
SULFOSUCCINATE
HYDROLYZED WHEAT GLUTEN
HYDROLYZED WHEAT PROTEIN
HYDROLYZED WHEAT PROTEIN PG-PROPYL
SILANETRIOL
HYDROLYZED WHEAT STARCH
HYDROXYPROPYLTRIMONIUM
HYDROLYZED
WHEAT
PROTEIN
STEARYLDIMONIUMHYDROXYPROPYL
HYDROLYZED WHEAT PROTEIN
WHEAT AMINO ACIDS
WHEAT BRAN EXTRACT
WHEAT GERM EXTRACT
WHEAT GERM GLYCERIDES
WHEAT GERM OIL
WHEAT
GERMAMIDOPROPYLDIMONIUM
HYDROXYPROPYL
WHEAT
(TRITICUM
VULGARE)
BRAN
EXTRACT
TRITICUM VULGARE (WHEAT) FLOUR LIPIDS
TRITICUM
VULGARE
(WHEAT)
GERM
EXTRACT
TRITICUM VULGARE (WHEAT) GERM OIL
VITAMIN E DERIVED FROM WHEAT GERM
OIL
6
Składniki pochodne owsa (oat)
SAVENA SATIVA (OAT) FLOUR
AVENA SATIVA (OAT) KERNEL PROTEIN
OAT (AVENA SATIVA) EXTRACT
OAT BETA GLUCANOAT EXTRACT
OAT FLOURSODIUM LAUROYL
OAT AMINO ACIDS
Glutenu nie zawierają:
Produktami naturalnie bezglutenowymi są: kukurydza, ryż, ziemniaki, soja,
proso, gryka, tapioka, amarantus i jego pochodne (płatki, popping, mąka) mąka
ziemniaczana, mąka migdałowa, słonecznikowa, dyniowa, kawa z żołędzi, mąka z
żołędzi, kawa z cykorii, płatki jaglane, kaszka jaglana, mąka jaglana, maniok,
soczewica, fasola, sago, sorgo, orzechy, a także nabiał, mięso, owoce i warzywa.
Wiele z tych produktów jak kasza gryczana czy kukurydziana może zostać
"zabrudzona" na każdym etapie produkcji od hodowli przez rozsiewanie
samosiejek zbóż glutenowych na polach po sam proces produkcji na wspólnych
liniach produkcyjnych w zakładach przetwórczych.
Glutenu także nie posiadają: świeże nieprzetworzone mięso, ryby, jaja, mleko
świeże, mleko w kartonie, mleko zagęszczane, mleko w proszku, kefir, maślanka,
jogurt naturalny, nieprzetworzony ser biały, żółty, mleko kokosowe, masło, smalec,
margaryna, olej roślinny, oliwa z oliwek, olej kokosowy, olej lniany itp.
Do udowodnionych negatywnych oddziaływań glutenu na nasz organizm
należą m.in. :
- pobudzanie apetytu
- nadmierne podwyższenie poziomu cukru we krwi
- cykl sytości występujący przemiennie z poczuciem głodu
7
- glikacja
- stany zapalne
- wpływ na wskaźnik pH
- celiakia
- cukrzyca
- zaburzenia neurologiczne, depresje
- choroby serca
- zapalenia stawów
- wysypki
Poniżej scharakteryzowane zostaną najważniejsze przykłady chorób i
dolegliwości związanych z negatywnym wpływem glutenu na organizm człowieka:
Celiakia:
Nie jest alergią ani nietolerancją pokarmową to choroba genetyczna,
immunologiczna, trzewna, nieuleczalna, co znaczy trwająca od uaktywnienia do
śmierci człowieka. Jest chorobą destrukcyjną a nawet śmiertelną. Zaburza zdrowie
jelita cienkiego w organizmie człowieka. Stanowi efekt na nietolerancję glutenu,
który w przypadku osób cierpiących na celiakie działa toksycznie prowadząc do
zaniku kosmków jelita cienkiego. Te maleńkie wypustki błony śluzowej,
zwiększające powierzchnię jelita są odpowiedzialne za wchłanianie składników
odżywczych ze spożywanych pokarmów. W efekcie toksycznego działania glutenu
wchłanianie substancji odżywczych z pokarmów jest bardzo utrudnione lub nawet
uniemożliwione, co prowadzi do wystąpienia wielu kolejnych chorób i powikłań.
Jedyną metodą leczenia celiakii jest stosowanie przez całe życie ścisłej diety
bezglutenowej.
Uważano ta chorobę za jedną z wielu dziecięcych dolegliwości, z których
wyrasta się po kilku latach stosowania diety. Pogląd taki stanowił błędne
wnioskowanie, prowadzące u osób chorych na celiakię do wielu poważnych
8
schorzeń w wieku dorosłym. Prowadzone badania wskazują, iż na celiakię cierpi ok
2% całej populacji na świecie. Zatem 2 osoby na 100 jest chorych, z czego jedynie 5
procent jest zdiagnozowanych. Liczba osób cierpiących na ta chorobą
systematycznie wzrasta. Można postawić hipotezę, iż jest to związane z coraz
większą ilością wszechobecnego glutenem w spożywanych przez nas produktach a
także z coraz lepszą wykrywalnością choroby. Ważna jest także samoświadomość
społeczeństwa,
które
samodzielnie
korzystając
z dostępnych
materiałów
naukowych, paranaukowych, pomocy dydaktycznych, Internetu poszukuje we
własnym zakresie odpowiedzi na pytania i pomocy u osób mających podobne
dolegliwości.
Celiakia jak napisano wyżej nie jest przypisana jedynie do wieku dziecięcego.
Może uaktywnić się w każdym wieku. Okresami, które można nazwać
katalizatorami jej objawów są:
 wprowadzenie glutenu do diety dziecka;
 okres dorastania;
 czas ciąży u kobiet;
 w czasie dużego stresu, silnej infekcji lub poważnej operacji.
Wśród objawów choroby można wymienić:
 zaparcia, biegunki, skurcze jelit, wymioty;
 niedobory witamin i minerałów;
 utrata zdolności wchłaniania witamin i minerałów;
 migrenowe bóle głowy;
 zapalenia stawów;
 objawy neurologiczne;
 depresje;
 bezpłodność;
 przewlekłe zmęczenia;
 choroba Duhringa ( skórna postać tej choroby);
9
 schorzenia nerek;
 nietolerancja laktozy;
Niezdiagnozowane celiakia lub jej zbagatelizowanie prowadzi u chorych do wielu
komplikacji i schorzeń. Wymienić tu można:
- grupę związaną z zaburzeniami wchłaniania:
1. osteoporoza i łamliwość kości;
2. zaburzenia w płodności w tym u kobiet: bezpłodność, poronienia, zły wpływ
na rozwój płodu, skrócony okres płodny, wczesna menopauza a u mężczyzn:
obniżenie potencji i jakości nasienia;
3. niedokrwistość będą wynikiem niedoboru żelaza.
- grupę związaną z zaburzeniami psychicznymi
1. depresja;
2. apatia;
3. drażliwość;
4. niecierpliwość;
5. niska samoocena.
- grupę związaną z zaburzeniami neurologicznymi:
1. padaczka;
2. drżenie mięśniowe;
3. zburzenia mowy;
4. atakcja.
- grupa związana i innymi zaburzeniami:
1. zwiększone
ryzyko
na
zachorowalności
na
nowotwory
układu
pokarmowego;
10
2. cukrzyca typu 1;
3. choroba Hashimoto (tarczyca);
4. autoimmunologiczne zapalenie wątroby i tarczycy;
5. zespół Downa;
6. zespół Turnera;
7. choroby wątroby.
Alergia na gluten
Gluten jest jednam z najczęstszych alergenów. Szacuje się że spośród
wszystkich osób mających alergie pokarmowe od 15 -25 % cierpi na nietolerancję
właśnie glutenu. Reakcja alergiczna może być 2 rodzajów natychmiastowa oraz
późna. Pierwsza występuje od kilku minut do godziny, drugą można zaobserwować
nawet po dwóch dniach.
Wśród objawów alergii na gluten można wymienić:
 wymioty;
 biegunka;
 wstrząs anafilaktyczny;
 skurcz oskrzeli;
 pokrzywka skórna;
 zmiany skórne.
Natomiast późna reakcja na gluten objawia się najczęściej biegunka oraz
wzmocnieniem atopowego zapalenia skóry. Co trzeba podkreślić większość dzieci
wyrasta z alergii na gluten, czego nie sposób dokonać w przypadku celiakii. U
dorosłych alergików najczęstszym objawem jest biegunka i wstrząs anafilaktyczny.
11
Nadwrażliwość na gluten
Przypadłość ta nie jest ani alergią na gluten ani celiakią. Występuje u osób,
które skarzą się na biegunki, bóle brzucha, migreny, zmęczenie, bóle stawów. Do
nadwrażliwości należą takie przypadki, które w czasie badań kierunkowych na
celiakię wykazuje wynik ujemny a także podczas wykonywanych testów
alergicznych na pszenicę nie wykazują go a mimo to po zjedzeniu glutenu mają
niepożądane objawy. Nadwrażliwość występuje głównie u osób dorosłych. Do
wskazanych wcześniej objawów można dodać jeszcze: uczucie ciągłego zmęczenia,
wzdęcia, drętwienie kończyn, osłabienie, omdlenia, mdłości, wymioty, pieczenie w
przełyku.
Choroby autoimmunologiczne
Zawarte w pszenicy białko glutenu pod nazwą gliadyna sprawia, że śluzówka
jelita cienkiego rozszczelnia się powodując zespół przeciekających jelit i tym samym
przepuszcza w części strawione cząstki pokarmów do krwioobiegu. Tak krążące w
krwioobiegu cząstki stymuluję produkcję przeciwciał, a te uszkadzają tkanki.
Uszkodzenie polega na podobieństwie struktury tkanki do struktury glutenu.
Przeciwciała rozpoznają podobną strukturę, nie "widząc" tego, że jedna tkanka jest
własnym narządem. W wyniku tego, układ odpornościowy człowieka zostaje
oszukany i atakuje zdrowe narządy np.: tarczycę. Efektem tego są choroba
Hashimoto, lub gościec, astma, choroby stawów. Innym rodzajem dolegliwości są
infekcje powodujące np.: cholerę.
Wśród chorób autoimmulogicznych powiązanych z celiakią i nietolerancją
glutenu są:
 artretyzm
 choroba Hashimoto
 marskość wątroby
 choroba Leśniowskiego Crohna
12
 cukrzyca typu I
 reumatyzm mięśniowy
 zapalnie nerwu wzrokowego
 owrzodzenie jamy ustnej, afty
 sarkoidoza
 toczeń rumieniowaty
 zapalenia naczyń
Choroba Hashimoto
Zaliczana jest do epidemii XXI wieku. Cierpią na nią głównie kobiety
w rozmaitym wieku. Należy do grupy chorób autoagresji, w której to układ
immunologiczny kobiety atakuje komórki tarczycy. W wyniku tego procesu
Tarczyca może się powiększyć, zmniejszyć lub pozostać bez zmian. U chorych
dochodzi do niedoczynności tarczycy i w efekcie zahamowania lub zmniejszenia
produkcji przez nią hormonów.
Cukrzyca typu I
Przyczyną zachorowania na cukrzycę I typu jest niedobór insuliny
w organizmie, jaki powstaje w efekcie uszkodzeń komórek trzustki. Przyczyną tego
jest wyżej wspominana autoagresja. Ci znamienne ok 40 % chorych na ten rodzaj
cukrzycy zdiagnozowano także celiakię. Początek stanowi reakcja i nietolerancja
organizmu na gluten i produkcja przeciwciał i ich atak na genetycznie najsłabszy
organ organizmu. W przypadku cukrzycy jest to trzustka.
13
Efekt zaburzeń pH
Organizm człowieka podlega ciągłym procesom biochemicznym i oparty jest na
równowadze kwasowo - zasadowej. pH zdrowego człowieka utrzymuje wartość
7,4. Jakiekolwiek odchylenia od tej wartości powodują natychmiastową reakcję
organizmu. Infekcja bakteryjna może okazać się śmiertelna w wypadku, gdy
produkty kwaśne uboczne będą większe od zdolności organizmu do ich
zneutralizowania. Organizm chcąc jak najszybciej zneutralizować zwiększoną ilość
kwasu w organizmie czerpać będzie wszelkie dostępne składniki zasadowe np.
z kości aż do uzyskania równowagi zasadowej. Jednym z głównych czynników
pojawiania się kwasów w organizmie jest dieta. Głównymi produktami kwaśnymi są
produkty od zwierzęce (mięso i nabiał) warzywa i owoce mają czynnik zasadowy.
Zboża są bardzo kwasowe a dieta oparta głównie na pszenicy i pozbawiona warzyw
i owoców prowadzi do kwasicy organizmu prowadząc także do osteoporozy.
Zwyrodnienia stawów
Zwyrodnienie stawów jest odmianą artretyzmu. Zapalenie stawów związane
jest bezpośrednio z obciążeniem jakim są poddawane każdego dnia a zatem
z ciężarem wagi człowieka. Inną przyczyną takiego stanu rzeczy jest proces
zakwaszenia organizmu i pobieranie przez niego substancji zasadowych z kośćca
potrzebnych do zneutralizowania środowiska biochemicznego, co prowadzi do
osłabienia struktury kostnej i stawowej. Zatem jest to kolejny przykład
chorobotwórczy jaki wywołany jest przez niewłaściwą dietę i zbyt dużą ilość
glutenu w organizmie.
Choroby nowotworowe
W glutenie obecne są egzorfiny, białka działające na organizm podobnie jak
morfina. Jedna cząsteczka glutenu może ich mieć nawet 5 rodzajów. Cząsteczki te
nie rozkładają się pod wpływem soków trawiennych i uszkadzają śluzówkę.
14
Uszkodzone komórki mogą zmienić się w komórki nowotworowe. Prawdą
jest, że system immunologiczny człowieka potrafi rozpoznać uszkodzone tkanki i je
zniszczyć, jednak gluten zdolny jest do zakłócania tego procesu i "oszukiwania"
organizmu. Egzorfiny będące w glutenie potrafią osłabić przez to walkę układu
immunologicznego człowieka w walce z rakiem, blokując czujność limfocytów.
Prowadzone badania na osobach chorych na nowotwory wykazały ścisły związek z
chorobą trzewną jaką jest celiakia, (jej niewykryciem) a np. wystąpieniem chłoniaka.
Wykrycie celiakii i stosowanie diety bezglutenowej minimalizuje to ryzyko.
Podobnie jest w przypadku raka jelit (ryzyko osób chorych na celiakię jest 100 razy
większe), raka przełyk (12 razy większe ryzyko), raka krtani i przełyku (10 razy
większe ryzyko) raka piersi (2 razy większe). Wobec powyższych danych można
zaryzykować stwierdzenie, że zwiększająca się liczba osób chorych na raka jest
ściśle związana ze zwiększoną konsumpcją glutenu przez nasze "zachodnie"
społeczeństwa.
Stany psychiczne:
Wiele spośród zachowań powiązanych z uszkodzeniami mózgu i układu
nerwowego jest analogicznych do tych jakie miewają osoby chore na celiakię.
Wśród nich wymienić można: wybuchowy temperament, nadpobudliwość,
podenerwowanie, kapryśność, agresywność, napady złości, stany depresyjne,
zaburzenia psychiczne. Gluten ma także swój udział w schizofrenii i epilepsji.
Dostając się wraz z krwią do mózgu gluten powoduje problemy ze kupieniem i
zaburzenia osobowości.
Nie bez przyczyny mówi się: jesteś tym co jesz. Dieta ma zasadniczy wpływ
na odżywienie mózgu i jakość jego pracy. Alergie pokarmowe a w szczególności
nietolerancja na gluten i kazeinę (pochodzi z mleka zwierzęcego) powodują
zaburzenia fal mózgowych a w konsekwencji tego zmiany w zachowaniu.
Co najważniejsze z problemami w koncentracji wiążą się kłopoty z nauką.
15
Powyżej zostało przedstawionych zaledwie kilka zespołów chorobowych,
których występowanie ściśle związane jest z nietolerancją organizmu na obecność
glutenu. Ich duży wachlarz wyraźnie jednak wskazuje na to jak ważna jest wiedza i
uświadamianie społeczeństwa w tym nauczycieli w szkołach a także rodziców o
tych faktach. Wiele z tych chorób mogłoby zostać wygaszonych a nawet
wyleczonych, gdyby tylko osoby miały świadomość jaki wpływ na organizm ludzki
ma gluten.
2. CZY
KONSUMENT ŻYWNOŚCI BEZGLUTENOWEJ MOŻE BYĆ KONSUMENTEM
PRODUKTÓW
Z
SPRZEDAWANYCH
MAŁOPOLSKI”? JAKA
W
SYSTEMIE
„PRODUKT
LOKALNY
JEST CHARAKTERYSTYKA I ROZMIAR TEGO SEGMENTU
RYNKU ŻYWNOŚCIOWEGO W
KRAKOWIE? JAKIE
ŻYWNOŚCI BEZGLUTENOWEJ?
CZY
SĄ WYMAGANIA KONSUMENTA
NALEŻY WYRÓŻNIĆ SZCZEGÓLNĄ GRUPĘ
DOCELOWĄ (NP. DZIECI, MŁODZIEŻ?)
Konsument żywności bezglutenowej chorujący na celiakię, nadwrażliwość na
gluten
oraz
nietolerancję
glutenu
może
być
konsumentem
produktów
sprzedawanych w systemie Produkt Lokalny z Małopolski pod warunkiem, że będą
bezglutenowe i będą miały stosowne oznaczenia.
Międzynarodowym znakiem określającym żywność bezglutenową jest
przekreślony kłos. Dla produktów bezglutenowych biorących udział w systemie
Produkt Lokalny z Małopolski mógłby zostać opracowany specjalny znak
przekreślonego kłosa na symbolu graficznym Małopolski (taki projekt znaku
możemy przygotować i Państwu przekazać) jako specjalnie dedykowanego
i dającego gwarancję Systemu PLM. Byłoby to wartością dodaną zarówno dla
producentów posiadających specjalnie nadawany znak jak i dla konsumentów,
którzy coraz uważniej zwracają uwagę na to co spożywają, zwłaszcza gdy na szali
postawione jest zdrowie i życie ich samych bądź członków ich rodzin.
16
Włączenie specjalnego oznaczenia dla produktów lokalnych wydaje sie
zasadne także z tego powodu, iż liczba osób na diecie bezglutenowej zwiększa się
z każdym rokiem nie tylko w Krakowie ale w całej Polsce. Coraz więcej
producentów żywności dostrzega tą grupę jako jedną z docelowych dla siebie. Daje
to większe możliwości żywieniowe potencjalnym klientom, którzy ze swej natury są
przywiązani do takiej marki lub takiego produktu, które są przede wszystkim pewni,
który dla nich jest bezpieczny. Zatem raz pozyskany klient, będący na diecie
bezglutenowej stanie się nie dość klientem stałym ale co ważniejsze ambasadorem
produktu i producenta w swoim własnym środowisku (inne znane osoby będące na
diecie, fora internetowe, portale społecznościowe). Bezglutenowcy wzajemnie
polecają sobie produkty, miejsca, dostawców, producentów pomagając sobie tym
wzajemnie.
Należy jednocześnie pamiętać, iż klient żywności bezglutenowej jest bardzo
wymagającym klientem. Wystarczy jeden przypadek, gdy źle zareaguje na produkt
i nie dość, że więcej go nie kupi to ostrzeże innych. Decydując się na wprowadzenie
oznaczeń i polecanie produktów jako bezglutenowych należy pamiętać o tym, że na
szali jest czyjeś zdrowie a nawet życie.
Żywność bezglutenowa to takie produkty, które nie zawierają glutenu. Zatem
nie mają go w swoim składzie ani też nie miały z nim styczności w czasie całego
procesu produkcji czy przetwarzania. Należy pamiętać, iż gluten przenosi się
z produktu na produkt nie tylko poprzez przeniesienie (dotyk) ale także
powietrzem. Zatem produkty bezglutenowe powinny być szczelnie zapakowane
i odseparowane od produktów zawierających gluten. Przykłady produktów
zabrudzonych (takich które miały styczność z produktami glutenowymi lub są
w pomieszczeniu z takimi) może być wiele.
17
Na potrzeby tego opracowania można wymienić kilka:
1. Wędliny glutenowe i bezglutenowe są produkowane na osobnych liniach
w zakładzie produkującym naturalne ekologiczne produkty. Producent używa tylko
sprawdzonych naturalnych przypraw. Pakuje każde z nich osobno i specjalnie
zabezpiecza. Jednak ekspedientka sprzedająca wędliny na stoisku układa wszystkie
obok siebie, a co gorsze używa tego samego noża (krajalnicy) do wędlin
glutenowych i bezglutenowych. Tak sprzedawane wędliny, choćby były najlepiej
przygotowane w zakładzie będą zabrudzone glutenem i osoby na rygorystycznej
diecie ich nie kupią a nawet podważą oznaczenie produktu.
2. Producent czekoladek ekologicznych używa tylko najwyższej jakości produktów
w tym gorzkiego kakao ( z założenia jest bezglutenowe) jednak żeby nie przyklejały
się czekoladki do taśmy produkcyjnej posypuje się ją niewielką ilością mąki
pszennej . Taki Produkt jest zabrudzony i nie może być nazywany bezglutenowym.
3. Producent mąki, który produkuje mąki glutenowe ekologiczne (pszenne, żytnie,
orkiszowe) postanawia rozwinąć ofertę o produkcję mąki kukurydzianej i gryczanej
(z założenia i zasady bezglutenowe). Wykorzystuje do tego jednak tą samą linię
produkcyjną co do mak glutenowych. Takie mąki choć produkt pierwotny
(kukurydza i gryka) są bezglutenowe nie może być nazywany bezglutenowym.
4. Producent galaretek ekologicznych z nadzieniem sam nie stosuje do uch wyrobu
glutenu ale po rozmowie z dostawcą nadzienia okazało się, że nadzienie
zagęszczane jest skrobią pszenną. Takie galaretki nie mogą być nazywane
bezglutenowymi.
5. Hodowca warzyw o owoców, które z zasady są bezglutenowe dla oszczędności
porozumiał się z producentem pieczywa na wspólny transport swoich produktów
18
w samochodach piekarza. Ten jednak nie zapewnił sterylnych warunków dla
przewozu, nie zdezynfekował wnętrzna samochodu, nie zapewniła zabezpieczeń
itp. Owoce i warzywa są przez to zabrudzone glutenem a przez to mogą zaszkodzić
osobom na diecie bezglutenowej.
6. Hodowca ryb sprzedający je jako wędzone i smażone w panierce lub saute wg.
gustu i potrzeb klienta używa tego samego pojemnika i oleju dla ryb w panierce i
bez. Takich ryb nie może kupić osoba na diecie bezglutenowej, gdyż olej jest
zabrudzony a przez obecność mąki lub bułki tartej wykorzystywanej do panierki są
zanieczyszczone.
Podane przykłady są wybranymi sytuacjami z którymi często spotykają się
osoby na dietach bezglutenowych. W przypadku tej diety wykluczającej im dana
osoba jest dłużej na diecie tym mniejsze ilości glutenu jej szkodzą a reakcje
organizmu są ostrzejsze. To co statystycznemu Kowalskiemu, nie mającemu
styczności z tym problemem wydaje się daleko posunięta histerią i wybrzydzaniem
w przypadku osób dotkniętych tymi dolegliwościami jest bezdyskusyjną
koniecznością gwarantującą im bezpieczeństwo.
Jak wspomniano powyżej liczba osób na dietach bezglutenowych wzrasta.
Bez wątpienia ważną przyczyną takiego zjawiska są:
1. większa wykrywalność chorób związanych z glutenem,
2. zwiększona
świadomość
pacjentów,
którzy
samodzielnie
poszukują
odpowiedzi na pytania i sposobów na zniwelowanie swoich dolegliwości
i chorób
3. Niewystarczająca ale systematycznie zwiększająca się świadomość lekarzy na
ten temat
4. Wzrastająca liczba sklepów w których można znaleźć żywność bezglutenową
5. częsta obecność w mediach tematu diety bezglutenowej,
19
6. zwiększona liczba publikacji książkowych na ten temat jakimi są zarówno
poradniki jak książki kucharskie
7. powstanie wielu blogów internetowych związanych z dietą bezglutenową
8. przejście na dietę bezglutenową osób związanych z show biznesem i
mediami ( piosenkarki, artystki, aktorki, dziennikarki, celebrytki)
Szacuje się, iż jedna niej więcej o 2% społeczności świata cierpi na celiakię.
Zatem 2 osoby na 100 są chore. Kolejną grupę stanowią osoby mające alergię na
gluten, co stanowi 25% alergików pokarmowych a także osoby z nietolerancja
glutenu, chorobą Hashimoto i wieloma innymi. Ze względu na higienę łatwość
funkcjonowania w gospodarstwie domowym, oszczędność a przede wszystkim na
bezpieczeństwo najczęściej występującym zjawiskiem jest przejście wszystkich
domowników na ta dietę. Wynika z tak postawionej hipotezy, iż za każdą osobą
będą na diecie ze względów zdrowotnych stoi co najmniej jedna albo dwie, które
przechodzą na mniej restrykcyjną dietę bezglutenową.
Kolejnym częstym krokiem bezglutenowców jest poszukiwanie produktów
ekologicznych i naturalnych, gdyż ich "zwykłe" odpowiedniki nierzadko są
zabrudzone dopełniaczami, spulchniaczami, środkami uelastyczniającymi dla
lepszego efektu lub wizerunku. Stanowią zatem naturalną grupę docelową dla
lokalnych producentów Małopolski.
Nie ma konieczności wyróżniania specjalnej grupy docelowej wśród
bezglutenowców rozumianych jako klientów Produktu Lokalnego z Małopolski.
Bezglutenowcy samo w sobie stanowią bardzo specyficzną i rozrastającą się
systematycznie grupę docelową, bardzo zwartą a przede wszystkim zainteresowaną
proponowanymi im nowościami do których podchodzą entuzjastycznie. Można
natomiast przygotować specjalną ofertę dla placówek dydaktycznych (sklepików
szkolnych, stołówek) produktów dedykowanych do uczniów jako bezglutenowych.
Takie działanie mogłoby zostać włączone jako element strategii Produktu
20
Lokalnego z Małopolski jako projekt innowacyjny i stricte nakierowany na dzieci i
młodzież.
PROGRAM
SKIEROWANY
DO
SZKÓŁ
I
PRZEDSZKOLI
W MAŁOPOLSCE
W mediach ogólnopolskich oraz na rynku wydawniczym systematycznie
wzrasta liczba pozycji i publikacji dotyczących zasad diety bezglutenowej, jej
walorów, dobrych efektów dla zdrowia oraz potrzeb jakie muszą zostać spełnione,
aby ktoś na tej diecie mógł bezpieczne konsumować produkty. Zwiększa się liczba
sklepów, restauracji a nawet małych lokalnych pensjonatów które oferują żywność
i posiłki dla osób na diecie bezglutenowej.
Wszystkie te działania są jednak niewystarczające wobec nieustannie obecnej
ignorancji w środowiskach małych społeczności i oporu jakie stawiają placówki
dydaktyczne. Często można spotkać na specjalistycznych forach internetowych
relacje matek pokonanych w bezskutecznej walce o możliwość oferowania
produktów bezglutenowych w szkolnych stołówkach czy sklepikach. Najczęściej
kończy się to tym, iż dziecko dostaje zapakowaną żywność do pojemniczków lub
babcia przynosi obiad do szkoły. Wynika to z niewiedzy a często niechęci
pracowników takich miejsc do kolejnego "zadania" jakie musieliby wykonać.
Proponuje się zatem:
Wprowadzenie specjalnego systemu szkoleń i warsztatów dla pracowników
placówek dydaktycznych i firm cateringowych prowadzących stołówki na których
mogliby być obecni rodzice, przedstawiciel szkoły/przedszkola (pedagog) a także
higienistka/pielęgniarek.
Szkolenie
obejmowałoby
informacje
dotyczące
podstawowej wiedzy o glutenie, chorobach z nim związanych (celiakia, alergia na
gluten, nietolerancja glutenu, problemy psychiczne, cukrzyca itp. ), objawów i zasad
ratowania życia w przypadku reakcji alergicznej oraz zasad żywienia połączonych
21
z warsztatami. Szkolenie zakończone byłoby wystawieniem dyplomu uczestnictwa
w
seminarium.
Można
byłoby
także
skomponować
ofertę
produktów
bezglutenowych do szkolnych sklepików dla dzieci. Co ważne dzieci nie mające
problemów z glutenem mogą jeść produkty bezglutenowe i często bardzo im
smakują. W żaden sposób im nie szkodzą. Takie produkty wyprodukowane są na
bazie owoców, ryżu, kukurydzy, kaszy jaglanej, gryki, kokosu, ziaren. Są to bardzo
zdrowe i potrzebne młodym organizmom składniki. Są także zdrowsze i ciekawsze
w smaku, choćby cukierki, owocowe lub batony. Natomiast dzieci na diecie
bezglutenowej nie mogą jeść "zwykłych produktów". Wprowadzenie oferty
produktów bezglutenowych do oferty sklepików szkolnych wzbogaci ich
asortyment i będzie stanowić wartość dodaną w wizerunku placówki dydaktycznej.
Szkolna stołówka jest specyficznym miejscem, w którym często przy
niewielkiej
modyfikacji
żywności,
można
zapewnić
dzieciom
na
diecie
bezglutenowej smaczny i zdrowy posiłek.
Przykład:
1.zupa: wystarczy odlać do osobnego naczynia przed zagęszczeniem jej mąką lub
do zagęszczania używać mąki ryżowej ( by taką mąkę otrzymać wystarczy zmielić
ryż w młynku/blenderze/mikserze)
2. Do panierowania zamiast bułki tartej można używać mąki kukurydzianej lub
płatków jaglanych, która nie zakwasza organizmu jak bułka tarta.
3. Zamiast podawanych makaronów można podać osobno ugotowany ryż lub kaszę
jaglaną/gryczaną
Specjalną listę zastępników produktów glutenowych dla stołówek można
przygotować w ramach materiałów dydaktycznych przekazywanych placówkom
dydaktycznym. Odbiór i zaznajomienie się z przekazywanymi w nich informacjami
22
należy potwierdzić podpisem osób odpowiedzialnych za poszczególne płaszczyzny
funkcjonowania placówki dydaktycznej:
 Dyrektor
 Kierownik stołówki/ szef firmy cateringowej prowadzącej stołówkę,
 Psycholog/pedagog szkolny
 Przewodniczący Rady Rodziców
Jak podano powyżej przy często niewielkich gestach można wyjść na przeciw
rodzicom dzieci na dietach bezglutenowych. Dla nich będzie to wielkie ułatwienie
i krok na przeciw potrzebom i troskom. Ważnym psychologicznym aspektem
takich działań będzie ciągła lekcja akceptacji dzieci dla tych, które nie mogą
wszystkiego jeść. Nietolerancja rówieśników, wyszydzanie, izolowanie od grupy,
wyśmiewanie z powodu " bo on nie je tego co my" jest ciężarem z jakim mali
uczniowie muszą się borykać każdego dnia. Nauczyciele także często nie potrafią
wyjaśnić grupie dlaczego tak sie dzieje i konflikt narasta a poczucie niskiej
samooceny, autokrytyki, braku akceptacji samego siebie zwiększa się u dziecka. Taki
uczeń izoluje się coraz bardziej co przekłada się na jego oceny, stosunek do nauki i
szkoły a wystarczy tak nie wiele na początku tej ścieżki by sytuacja była zupełnie
inna.
Zachętą dla placówek dydaktycznych, które chciałyby wziąć udział w takim
programie łączącego Produkt Lokalny z Małopolski z zagadnieniem Diety
Bezglutenowej mógłby być specjalny znaczek/odznaka, która mogłyby się
wykazywać
w
swoich
materiałach
promocyjnych.
Przy
obecnym
niżu
demograficznym i zwiększającej się liczbie rodzących się dzieci z alergiami
pokarmowymi byłaby to z pewnością wartość dodana dla wizerunku placówki.
Taka placówka nie tylko wykazałby się, faktem promowania lokalnej, zdrowej
żywności ale także dbałością o małych alergików, co dla rodzica wybierającego dla
dziecka przedszkole lub szkołę jest wartością bezcenną i argumentem często
23
decydującym o takim wyborze. Listę takich placówek można publikować na stronie
internetowej programu.
3. W
JAKI
SPOSÓB
NALEŻY
UWZGLĘDNIĆ
ŻYWNOŚĆ
BEZGLUTENOWĄ
W SYSTEMIE CERTYFIKOWANIA GOSPODARSTW I PRODUKTÓW SPRZEDAWANYCH
W SYSTEMIE
REGULAMIN
„PRODUKT LOKALNY
CERTYFIKATU
Z
MAŁOPOLSKI”? NA
UMOŻLIWIA
ILE WYPRACOWANY
UWZGLĘDNIENIE
ŻYWNOŚCI
BEZGLUTENOWEJ?
Żywność bezglutenowa powinna być z całą stanowczością obecna w ofercie
Produkt lokalny z Małopolski. W pierwszej kolejności należy:
 Stworzyć ankietę skierowana do producentów, dostawców i uczestników
programu Produkt lokalny z Małopolski w której zostaną zadane pytania
o formę produkcji, używane dodatki, półprodukty, proces produkcji ( np.
czy do soków owocowych dodawane są zagęstniki np. skrobia pszenna),
warunki przechowywania by wyłonić z bazy producentów, dostawców
Produktu
lokalnego
tych
którzy
wytwarzają
żywność
z
natury
bezglutenową: owoce i warzywa i nie zakażają jej w czasie od zebrania do
sprzedania.
 W dalszej kolejności należy wyłonić tych producentów, którzy posiadają
surowiec bezglutenowy ale do produkcji ostatecznego produktu używają
składników glutenowych np. produkty mleczne, wędliny, zagęszczone soki,
przeciery, marmolady, dżemy. Takie produkty powinny zostać przebadane
w laboratorium pod kątem obecności glutenu. W sytuacji jego stwierdzenia
24
należy namówić producenta do zastąpienia składników glutenowych
bezglutenowymi a dostępnymi na rynku.
 Również producenci, którzy produkują z natury żywność bezglutenową np.:
kasza jaglana, kukurydza ale przechowują ją w pomieszczeniu w jakim jest
także mąka lub mączne produkty, czy używają tych samych worków,
opakowań wielokrotnego użytku powinni zostać przeszkoleni i zobligowani
do stworzenia osobnego pomieszczenia dla produktów bezglutenowych.
 Jednocześnie, należy wykonać wywiady środowiskowe i wizje lokalne
w gospodarstwach tak by organizator programu "Produkt Lokalny
z Małopolski" miał udokumentowany stan faktyczny przez niezależne
źródło. Takie wywiady może robić wskazany przez organizatora członek
FPDŚ w towarzystwie osoby mającej wiedzę z obszaru zagadnień
bezglutenowych.
 Konieczne jest przygotowanie specjalnego szkolenia dla producentów
z zakresu wiedzy o glutenie i konieczności przestrzegania zasad higieny
i bezpieczeństwa w czasie produkcji żywności bezglutenowej a także wagi
zagrożenia w przypadku zlekceważenia tych zasad. Pamiętajmy, że wstrząs
anafilaktyczny wywołany reakcją alergiczną może skończyć się śmiercią!!!
 Ważnym jest stworzenie specjalnego znaku np. przekreślonego zboża (jest to
międzynarodowy znak żywności bezglutenowej) który można umieścić na
zarysie mapy Małopolski. Byłby to niezależny i autorski znak Programu dla
żywności i produktów bezglutenowych.
 Cennym czynnikiem mobilizującym producentów byłoby stworzenie
specjalnej formy promocji takich produktów, jako dodatkowej.
 Bodźcem do tego, by przestrzegać wprowadzonych zasad byłyby raz na 6
miesięcy niezapowiedziane kontrole w gospodarstwach, które oceniałyby
proces produkcji i warunki przechowywania żywności bezglutenowej.
W wypadku złamania zasad lub ich nie przestrzegania producentowi
25
zabierano, by możliwość wykorzystywania znaczka. Podobnym kontrolom
poddawane byłyby wyrywkowo pojedyncze sztuki produktów (np. kawałek
kiełbasy lub boczku zostałby przekazany do laboratorium a wyniki badań
kopii odesłane do producenta).
Bez wątpienia informacja iż program Produkt lokalny z Małopolski ma w
swojej ofercie produkty bezglutenowe będzie wartością dodana i przysporzy
nowych, wiernych klientów uczestniczącym w nim producentom. Wymaga to
jednak systematycznej promocji i informacji przekazywanej w lokalnym
środowisku. Idealnym rozwiązaniem jest możliwość stworzenia systematycznych
( raz na 2 lub 3 miesiące) warsztatów bezglutenowych (zawsze w tym samym
miejscu i czasie np. w każdą trzecią środę parzystego miesiąca), spotkań dla
bezglutenowców, gdzie będzie pokazywana żywność bezglutenowa wraz z
degustacją. Takie działania nie wymagają dużego nakładu kosztów a przywiążą do
producentów stałych klientów.
Inną formą promocji powinna być oferta skierowana do placówek
dydaktycznych oraz szpitalnych (!! - które wbrew pozorom maja znikoma wiedzę na
ten temat i jeszcze mniejsze doświadczenie w żywieniu takich osób).
W wypracowanym Regulaminie Certyfikatu można:
w art 1. dopisać osobę w składzie Rady odpowiedzialną za część bezglutenową
programu.
art 2 zainteresowany producent złożeniem oferty na produkty bezglutenowe
podpisuje deklarację/zobowiązanie, ze takową posiada lub będzie taką produkował
i poddaje się dobrowolnie dodatkowej procedurze weryfikacyjnej oraz wyraża
zgodę na wzięcie udziału w szkoleniu. Efektem pozytywnie przeprowadzonego
dodatkowego
postępowaniami
odbycia
szkolenia
będzie
możliwość
wykorzystywania znaczka żywności bezglutenowej na swoich produktach oraz
26
obecność producenta w dodatkowej kampanii promocyjnej czyli działań opisanych
powyżej;
art. 2. Kryteria dla gospodarstw rolnych: podanie informacji o tym czy produkt
jest glutenowy czy nie;
art 2 Procedura ubiegania się o certyfikat: Konieczne jest wypracowanie
dodatkowej procedury ubiegania się o uzyskanie znaku produkt bezglutenowy.
Zaproponowana procedura powinna obejmować:
1. Badania ilościowe - ankietę;
2. badania jakościowe - wywiad;
3. Badania empiryczne: wizja lokalna połączona z wywiadem środowiskowym;
4. Badania laboratoryjne produktu/produktów;
5. Odbycie szkolenia;
6. Postępowania kontrolne.
Można również, by nie tworzyć osobnych i dodatkowych procedur dodać do
już istniejących komponent dotyczący żywności bezglutenowej dla tych
producentów, którzy byliby tym zainteresowani. Efektem czego byłaby skierowana
do nich rozszerzona procedura naboru i kontroli. W takim wypadku w deklaracji
zgłoszenia musiałby być punkty:
Żywność przeze mnie produkowana jest bezglutenowa
⧠ tak ⧠ nie
Jestem
zainteresowany
poddania
się
procedurze
weryfikacyjnej
produkowanych przeze mnie produktów pod kątem obecności glutenu
⧠ tak ⧠ nie
27
Chcę wziąć udział w szkoleniu dotyczącym żywności bezglutenowej
⧠ tak ⧠ nie
Chcę, w przypadku pozytywnej weryfikacji produkowanych przeze mnie
produktów pod kątem obecności glutenu otrzymać znaczek : Żywność
bezglutenowa i zobowiązuję się do korzystania oraz umieszczania go na
produkowanych przez mnie opakowaniach
⧠ tak ⧠ nie
art 5.W zawartej pomiędzy organizatorem programu Produkt lokalny z Małopolski
a producentem winny się znaleźć zapisy zobowiązującego producenta do
przestrzegania zasad bezpieczeństwa dla żywności bezglutenowej.
art 6. W przypadku wprowadzenia do Programu Produkt Lokalny z Małopolski
specjalnego znaku: żywność bezglutenowa należy dopisać, iż
Wytwórca, po
pozytywnym przejściu procedury weryfikacyjnej zyskuje prawo do umieszczania
znaku żywności bezglutenowej jako dodatkowego obok logotypu Produkt Lokalny
z Małopolski na produktach, które uzyskały certyfikat Systemu zgodnie z zapisami
Regulaminu Znaku Produkt Lokalny z Małopolski.
Wyżej wskazane uzupełnienia wydają się wystarczające dla żywności
bezglutenowej, choć jednocześnie powodują wytworzenie specjalistycznej gałęzi
tego programu w ramach którego odbywałyby się: szkolenia dla producentów,
nauczycieli, rodziców, proces weryfikacji i kontroli żywności, promocja produktów
bezglutenowych, pozyskiwanie odbiorców w instytucjach (szkoły, przedszkola,
szpitale, sanatoria itp.), nawiązanie kontaktów z pensjonatami, hotelami,
28
sanatoriami i domami wczasowymi oferując im produkty bezglutenowe jako części
składowe ich oferty. Kolejnymi takimi gałęziami może być żywność bezlaktozowa.
4.
JAK
NAJEFEKTYWNIEJ
BEZGLUTENOWEJ
(ALERGIKÓW)
UWZGLĘDNIĆ
W
PROMOCJI
KONSUMENTA
I
MARKETINGU
ŻYWNOŚCI
SYSTEMU
„PRODUKT LOKALNY Z MAŁOPOLSKI”?
Konsument żywności bezglutenowej jest klientem wiernym sprawdzonym i
poleconym produktom.
Do najlepszych form promocji produktów bezglutenowych produkowanych
przez lokalnych producentów należeć będą:
- warsztaty kulinarne połączone z degustacją produktów, dotarcie do osób na
diecie bezglutenowej odbyć się może przez portal społecznościowy oraz lokalne
media. Cennym punktem informacyjnym będą także sklepy ze zdrową żywnością
oraz restauracje gdzie można zjeść potrawy bezglutenowe;
- stworzenie specjalnego miejsca gdzie będzie można zakupić takie produkty;
- nawiązanie współpracy ze sklepami ze zdrową żywnością;
- zaproszenie blogerów blogów bezglutenowych na spotkanie konsumenckie;
- zorganizowanie serii spotkań dla różnych środowisk z małopolski prezentujących
żywność bezglutenową: dyrektorzy szkół i przedszkoli, hotele krakowskie, sieć bazy
turystycznej Małopolski;
- zorganizowanie konkursu na potrawy z wykorzystaniem produktów lokalnych
pod patronatem jednej z gazet codziennych ogólno wojewódzkich (np. gazeta
wyborcza i Radio Kraków);
- uczestniczenie w takich wydarzeniach jak wigilia na rynku, wielkanocny kiermasz
świąteczny, kulinarne imprezy miejskie;
29
- uruchomienie bloga kulinarnego na którym będą prezentowane produkty
bezglutenowe ale także przepisy na dania bezglutenowe z wykorzystaniem
Produktów wytwarzanych w ramach Programu PLzM.
Tak przygotowana kampania marketingowa skierowana do osób na diecie
bezglutenowej w szybkim czasie przyniesie korzyści i przysporzy stałych i wiernych
konsumentów. Ważna w tym procesie będzie świadomość i pewność, iż takie
produkty można kupić w konkretnym miejscu i określonym czasie do którego
bezglutenowcy z Krakowa i okolic szybko się przyzwyczają.
30