PFB NordStream D 12sm_PL

Transkrypt

Urząd Górniczy Stralsund
Urząd ds. konsultacji i ustalenia planu zabudowy
Frankendamm 17 • D-18439 Stralsund
Nr Rej.
Sygnatura.
Referent
Data
5000/09
663/NordStream/04
Eb, Mü
21.12.2009
Dotyczy:
Energoprawna procedura ustalenia planu zabudowy dla budowy i eksploatacji rurociągu zaopatrzenia w gaz Nord Stream (Rurociąg gazowy
Morza Bałtyckiego) w zakresie niemieckiej strefy 12 sm
Odnośnie:
Wniosek
Nord Stream AG
Grafenauweg 2
P.O. Box
6304 Zug, Schweiz
(dalej zwany podmiotem zamierzenia (VT))
z dnia 11.12.2008 r. o ustalenie planu zabudowy zgodnie z § 43 w ustawie o
zaopatrzenie w prąd i gaz (Ustawa o gospodarce energetycznej - EnWG) z
dnia 07.07.2005 r. (BGBl. I S. 1970, 3621), ostatnia zmiana przez artykuł 2
ustawy z dnia 21.08.2009 r. (BGBl. I S. 2870)
Ustanow ienie planu zabudow y
2
Decyzja o ustaleniu planu zabudowy Gazociągu Północnego, niemiecki odcinek – strefa 12 mil morskich
Spis treści
A
TENOR POSTANOWIENIA ............................................................................................6
A.1
Ustalenie planu .......................................................................................................................................... 6
A.1.1
Zawarte postanowienia........................................................................................................................ 6
A.1.1.1
Rozbudowa wód .......................................................................................................................... 6
A.1.1.2
Pozwolenia policji rzecznej i morskiej ......................................................................................... 7
A.1.1.3
Pozwolenia dotyczące prawa środowiskowego, wyjątki i zwolnienia ....................................... 7
A.1.1.4
Pozwolenia dotyczące prawa ochrony zabytków....................................................................... 8
A.1.1.5
Pozwolenia dotyczące prawa wodnego ..................................................................................... 8
A.1.2
Zezwolenia dotyczące prawa wodnego.............................................................................................. 8
A.1.3
Zastrzeżenia samodzielnego podejmowania decyzji......................................................................... 9
A.1.4
Decyzje dotyczące zastrzeżeń............................................................................................................ 9
A.1.5
Decyzja o kosztach............................................................................................................................ 10
A.2
Wykaz dokumentów planu ...................................................................................................................... 10
A.3
Postanowienia uboczne .......................................................................................................................... 22
A.3.1
Żegluga............................................................................................................................................... 22
A.3.2
Ochrona imisji podczas budowy ....................................................................................................... 27
A.3.3
Ochrona zabytków ............................................................................................................................. 27
A.3.4
Używanie wód .................................................................................................................................... 28
A.3.5
Miejsce składania............................................................................................................................... 29
A.3.6
Ochrona przyrody .............................................................................................................................. 30
A.3.7
Infrastruktura ...................................................................................................................................... 32
A.3.8
Obrona kraju....................................................................................................................................... 32
A.3.9
Zarządzenie dotyczące gazowych przewodów wysokociśnieniowych........................................... 33
A.3.10 Ogólnie ............................................................................................................................................... 33
A.4
B
Wskazówki ............................................................................................................................................... 35
UZASADNIENIE.............................................................................................................37
B.1
Projekt i opis budowy............................................................................................................................... 37
B.1.1
Część ogólna...................................................................................................................................... 37
B.1.2
Przebieg trasy .................................................................................................................................... 37
B.1.3
Połączenie z istniejącą siecią przesyłową gazu............................................................................... 41
B.1.4
Krótki opis techniczny ........................................................................................................................ 42
B.1.5
Planowanie profesjonalnych działań na rzecz ochrony środowiska ............................................... 47
B.2
Poprzednie fazy planowania ................................................................................................................... 47
B.2.1
Proces zagospodarowania przestrzennego..................................................................................... 47
B.2.2
Dalszy tryb.......................................................................................................................................... 48
B.3
Uznanie prawno-procesowe i formalne .................................................................................................. 52
B.3.1
Podstawy prawne............................................................................................................................... 52
B.3.2
Kompetencje ...................................................................................................................................... 52
B.3.3
Konieczność trybu ustalania planu zabudowy ................................................................................. 52
B.3.4
Przebieg postępowania ..................................................................................................................... 53
B.3.5
Inne kwestie prawne dotyczące postępowania................................................................................ 58
B.4
Ocena materialno-prawna....................................................................................................................... 59
B.4.1
Zasadność planu................................................................................................................................ 59
B.4.1.1
Zgodność celu z § 1 ust. 1 niemieckiej ustawy o gospodarce energetycznej ........................ 61
B.4.1.1.1
Bezpieczeństwo zaopatrzeniowe ...................................................................................................61
B.4.1.1.2
Korzystne cenowo, akceptowalne z punktu widzenia ochrony środowiska i przyjazne
dla użytkowników zaopatrzenie w energię ...................................................................................63
B.4.1.1.3
Wydajne zaopatrywanie w energię.................................................................................................64
B.4.1.2
Zgodność celu z § 1 ust. 2 ustawy o gospodarce energetycznej............................................ 64
B.4.1.3
Zgodność z prawem wspólnotowym, § 1 ust. 3 ustawy o gospodarce energetycznej .......... 64
B.4.2
Podział na odcinki / Przewidywania .................................................................................................. 65
Ta decyzja o ustaleniu planu zabudowy zawiera 291 stron.
663/NordStream/04
B.4.2.1
B.4.2.2
B.4.2.3
3
Opisy całościowej koncepcji...................................................................................................... 65
Podział na odcinki gazociągu Nord Stream.............................................................................. 66
Przewidywania ........................................................................................................................... 68
B.4.2.3.1
Nord Stream.......................................................................................................................................68
B.4.2.3.2
OPAL / NEL........................................................................................................................................69
B.4.3
Wybór wariantów / decyzja o wyborze wariantów............................................................................ 70
B.4.3.1
Warianty dotyczące dużych obszarów ..................................................................................... 70
B.4.3.2
Warianty dotyczące średnich obszarów: Wyspa Uznam ........................................................ 71
B.4.3.3
Wariant dotyczący małego obszaru.......................................................................................... 72
B.4.3.4
Warianty techniczne................................................................................................................... 77
B.4.4
Ocena Oddziaływania na Środowisko (OOŚ).................................................................................. 78
B.4.4.1
Podsumowujące zaprezentowanie oddziaływań projektu na środowisko (§ 11 ustawy o
OOŚ) .......................................................................................................................................... 79
B.4.4.1.1
Skutki projektu ..................................................................................................................................79
B.4.4.1.2
Dobro chronione człowiek i jego zdrowie.....................................................................................83
B.4.4.1.2.1
Zasoby i ocena .......................................................................................................... 84
B.4.4.1.2.2
Oddziaływania na środowisko ................................................................................... 86
B.4.4.1.3
Dobro chronione: zwierzęta, rośliny i biologiczna różnorodność.............................................89
B.4.4.1.3.1
Zasoby i ocena .......................................................................................................... 89
B.4.4.1.3.2
Wpływ na środowisko.............................................................................................. 104
Dobro chronione gleba ................................................................................................................. 116
B.4.4.1.4
B.4.4.1.4.1
Stan faktyczny i ocena ............................................................................................ 116
B.4.4.1.4.2
Oddziaływania na środowisko ................................................................................. 117
Dobro chronione woda ................................................................................................................. 120
B.4.4.1.5
B.4.4.1.5.1
B.4.4.1.5.2
Dobro chronione powietrze / klimat............................................................................................ 123
B.4.4.1.6
B.4.4.1.6.1
B.4.4.1.6.2
Dobro chronione krajobraz .......................................................................................................... 126
B.4.4.1.7
B.4.4.1.7.1
B.4.4.1.7.2
Dobro chronione kultura i inne dobra rzeczowe....................................................................... 130
B.4.4.1.8
B.4.4.1.8.1
B.4.4.1.8.2
B.4.4.1.9
Opis działań zmierzających do eliminacji lub złagodzenia oddziaływań na dobra
kulturowe zgodnie z § 2 niemieckiej ustawy o OOŚ, łącznie ze środkami zastępczymi..... 136
B.4.4.1.9.1
Działania zapobiegające i łagodzące. ..................................................................... 136
B.4.4.1.9.2
Działania zastępcze ................................................................................................ 138
B.4.4.2
Ocena oddziaływań projektu na środowisko (§ 12 ustawy o OOŚ)......................................144
B.4.4.2.1
Dobro chronione człowiek oraz jego zdrowie ........................................................................... 144
B.4.4.2.2
Dobro chronione: zwierzęta, rośliny i biologiczna różnorodność.......................................... 146
B.4.4.2.3
Dobro chronione gleba ................................................................................................................. 158
B.4.4.2.4
Dobro chronione woda ................................................................................................................. 162
B.4.4.2.5
Dobro chronione krajobraz .......................................................................................................... 164
663/NordStream/04
4
B.4.4.2.6
Dobro chronione powietrze / klimat............................................................................................ 165
B.4.4.2.7
Dobro chronione kultura i inne dobra rzeczowe....................................................................... 166
B.4.4.2.8
Oddziaływania wzajemne ............................................................................................................. 167
B.4.5
Wyniki oceny oddziaływania zgodnej z dyrektywą Unii Europejskiej w sprawie ochrony
siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (dalej Dyrektywa Siedliskowa):........................167
B.4.6
Prezentacja podsumowująca problem szczególnie i ściśle chronionych gatunków w
znaczeniu § 42 BNatSchG - Federalnej ustawy o ochronie przyrody .........................................193
B.4.6.1
Problem szczególnie i ściśle chronionych gatunków w znaczeniu § 42 BNatSchG z
uwagi na realizację projektu....................................................................................................193
B.4.6.2
Problem szczególnie i ściśle chronionych gatunków w znaczeniu § 42 BNatSchG przez
środek zastępczy E1 ...............................................................................................................200
B.4.7
Transgraniczne wpływy środowiskowe ..........................................................................................204
B.4.8
Analiza interesu publicznego / decyzji ...........................................................................................204
B.4.8.1
Zagospodarowanie przestrzenne, planowanie krajowe i regionalne ....................................204
B.4.8.2
Ochrona immisji .......................................................................................................................205
B.4.8.3
Przepisy dotyczące odpadów i ochrony dna morskiego........................................................206
B.4.8.4
Ochrona przyrody i pielęgnacja krajobrazu ............................................................................207
B.4.8.5
Tereny Natura 2000.................................................................................................................217
B.4.8.6
Ochrona gatunków...................................................................................................................219
B.4.8.6.1
Trasa i przekroczenie linii brzegowej.......................................................................................... 220
B.4.8.6.2
Środek zastępczy E1 ..................................................................................................................... 227
B.4.8.7
Ochrona wód............................................................................................................................229
B.4.8.8
Rolnictwo ..................................................................................................................................231
B.4.8.9
Gospodarka leśna....................................................................................................................232
B.4.8.10 Gospodarka rybna ...................................................................................................................232
B.4.8.11 Zagadnienia energii atomowej ................................................................................................234
B.4.8.12 Ochrona zabytków ...................................................................................................................234
B.4.8.13 Zagadnienia komunalne ..........................................................................................................235
B.4.8.14 Zabezpieczeniesurowcowe .....................................................................................................236
B.4.8.15 Bezpieczeństwo publiczne, ochrona przeciwpożarowa i ochrona przed katastrofami ........237
B.4.8.16 Żegluga.....................................................................................................................................237
B.4.8.17 Obrona narodowa ....................................................................................................................239
B.4.8.18 Transgraniczne wpływy środowiskowe / interesy ..................................................................242
B.4.9
Rozważenie interesów reprezentatywnych związków ochrony przyrody i innych organizacji /
Decyzje............................................................................................................................................250
B.4.10 Analiza zagadnień o charakterze prywatnym / decyzje.................................................................275
B.5
Podsumowanie analizy..........................................................................................................................285
B.6
Ustanowienie przepisów dodatkowych.................................................................................................286
B.7
Ustanowienie zastrzeżeń decyzji ..........................................................................................................286
B.8
Wykonalność..........................................................................................................................................290
B.9
Koszty.....................................................................................................................................................290
Pouczenie o środku zaskarżenia ........................................................................................................................291
Kierownik Bergamt (Urzędu górniczego) .......................................................................................................291
663/NordStream/04
5
Wykaz ilustracji
Ilustracja 1: Całokształt trasy rurociągu przez morze Bałtyckie .............................................................................. 38
Ilustracja 2: Przebieg trasy na obszarze niemieckiego zakresu kompetencji ........................................................ 39
Ilustracja 3: Metoda s-lay........................................................................................................................................... 44
Ilustracja 4: Alternatywne miejsca wyjścia na ląd w okolicy Lubmina..................................................................... 73
Ilustracja 5: Typy siedlisk (wg Dyrektywy Siedliskowej) w obszarze alternatywy dla małych obszarów w Zatoce
Greifswaldzkiej ........................................................................................................................................................... 75
Wykaz tabel
Tabela 2: Dokumentacja dotycząca badań nieszkodliwości środowiska Nord Stream dla konsultacji zgodnie z
porozumieniem ESPOO (wersja w języku niemieckim) .......................................................................................... 18
Tabela 3: Dodatki do planu, zmiany planu ............................................................................................................... 21
Tabela 4: Miejsca przecięcia linii osiowej trasy z granicą WSE, granicą 12 Mm i linią wybrzeża......................... 40
Tabela 5: Ogólne dane dot. Gazociągu Północnego............................................................................................... 42
Tabela 6: Ptasie siedliska przyrodnicze w obszarze korytarza wyjścia na ląd.....................................................102
Tabela 7: Występowanie siedlisk zgodnych z Dyrektywą Siedliskową ................................................................175
Tabela 8: Porównanie równoważników powierzchni ingerencji i kompensacji ....................................................212
663/NordStream/04
6
A
Tenor postanowienia
A.1
Ustalenie planu
Zgodnie z § 43 Satz 1 nr 2 ustawy o o zaopatrzenie w prąd i gaz (Ustawa o gospodarce
energetycznej - EnWG) z dnia 07.07.2005 r. (BGBl. I str. 1970, 3621), ostatnio zmieniona
przez artykuł 2 ustawy z dnia 21.08.2009 r. (BGBl. I str. 2870) w powiązaniu z załącznikiem
1, nr 19.2.1 ustawy o badaniu nieszkodliwości dla środowiska (UVPG) w wersji
obwieszczenia (i.d.F.d.B.) z dnia 25.06.2005 r. (BGBl. I str. 1757, 2797), ostatnio zmieniona
przez artykuł 1 ustawy z dnia 11.08.2009 r. (BGBl. I str. 2723) jak również zgodnie z § 74
ustawy o postępowaniu administracyjnym, o doręczeniu, ustawy egzekucyjnej kraju
Meklenburgii Pomorza Przedniego (Ustawa o krajowym postępowaniu administracyjnym –
VwVfG M-V) w wersji obwieszczenia z dnia 26.02.2004 r. (GVOBl. M-V S. 106), ostatnio
zmieniona przez artykuł 3 ustawy z dnia 10.07.2006 r. (GVOBl. M-V S. 527) Urząd Górniczy
Stralsund wydaje na wniosek Nord Stream AG, Grafenauweg 2, 6304 Zug, Szwajcaria,
następujące
ustanowienie ustalenia planu:
Plan ustanowiono na budowę i eksploatację rurociągu zaopatrzenia w gaz Nord Stream na
odcinku niemieckiej strefy 12 sm (KP 1.170 do KP 1.220,8 lini trasy środkowej dwóch
rurociągów) włącznie z obniżeniem terenu w okolicach Lubmina wraz z wynikającymi
zmianami, uzupełnieniami, postanowieniami ubocznymi i zastrzeżeniami. Zgody dane ze
strony VT podczas dyskusyjnego terminu są dla VT wiążące i będą częścią składową
ustalenia planu. Projekt należy przeprowadzić stosownie do wymienionych dokumentów
planowych, o ile nic innego nie wyniknie z postanowień ubocznych oraz z uzasadnienia
dotyczącego niniejszego ustanowienia.
A.1.1
Zawarte postanowienia
Ustalenie planu zastępuje zgodnie z § 75 Abs. 1 VwVfG M-V, z wyjątkiem pozwolenia
dotyczącego prawa wodnego według §§ 2, 3 und 7 ustawy o porządku bilansu wodnego
(Ustawa dotycząca bilansu wodnego - WHG) i.d.F.d.B. z dnia 19.08.2002 r. (BGBl. I S.
3245), ostatnio zmieniona przez artykuł 8 ustawy z dnia 22.12.2008 r. (BGBl. I str. 2986) w
powiązaniu z §§ 4, 5, 6, 8 i 32 ustawy o wodach kraju Meklenburgia Pomorze Przednie
(LWaG) z dnia 30.11.1992 r. (GVOBl. M-V str. 669), ostatnio zmieniona przez artykuł 2
ustawy z dnia 09.02.2009 r. (GVOBl. M-V S. 238), wszystkie pozostałe wymagane w
projekcie decyzje publiczno - prawne.
Zawarte są w szczególności następujeące decyzje:
A.1.1.1
Rozbudowa wód
Ustalenie planu zgodnie z § 31 ustęp 2 zdanie 1 WHG w powiązaniu z § 68 LWaG M-V dla
• Rozbudowy wód w ramach środków zastępczych E1 "Współudział w ramach
rekultywacji środowiska przy Peenemünder Haken“ zgodnie z częścią C.3 w
dokumentacji wnioskowej jak również w uzupełnieniu planu: konkretyzajca część
C.3 według rodzaju, zakresu i celu jak również położenia w określony sposób.
663/NordStream/04
A.1.1.2
7
Pozwolenia policji rzecznej i morskiej
Pozwolenia policji rzecznej i morskiej zgodnie z § 31 Abs. 1 Nr. 1 ustawy o wodach
federalnych (WaStrG) w wersji obwieszczenia z dnia 23.05.2007 r. (BGBl. I S. 962, 1980),
ostatnio zmienionej przez artykuł 2 ustawy z dnia 31.07.2009 r. (BGBl. I S. 2585) dla
• zwożenie i stosowanie substancji w wodach terytorialnych,
stosownie do zawartych danych znajdujących się w części B.1 w dokumentacji wnioskowej,
rozdział 3.2 (miejsce zawiasowe) i w uzupełnieniu: konkretyzajca część C.3 (środki E1) i w
postanowieniach ubocznych niniejszego ustanowienia ustalenia planu.
Pozwolenia policji rzecznej i morskiej zgodnie z § 31 ustęp 2 WaStrG dla sporządzenia,
zmian i eksploatacji instalacji w, ponad i poniżej federalnej drogi wodnej lub przy jej
brzegach do budowy i eksploatacji rurociągu zaopatrzenia w gaz Nord Stream stosownie do
zawartych w dokumentacji wnioskowej danych (w szczególności koordynacja położenia i
położenia głębi) i do postanowień ubocznych niniejszego ustanowienia ustalenia planu.
Pozwolenie policji morskiej zgodnie z § 57 Abs. 1 Nr. 1 regulaminu dróg żeglugowych
(SeeSchStrO) w wersji obwieszczenia z dnia 22.10.1998 r. (BGBl. I str. 3209, 1999 I str.
193), ostanio zmienionrj przez artykuł 1 rozporządzenia z dnia 11.03.2009 r. (BGBl. I str.
507) dla transportu nietypowo dużych pojazdów stosownie do danych zawartych w
dokumentacji wnioskowej i zgodnie z postanowieniami ubocznymi niniejszego ustalenia
planu.
A.1.1.3
Pozwolenia dotyczące prawa środowiskowego, wyjątki i zwolnienia
Streszczone pozwolenie dotyczące prawa środowiskowego (§ 65b LNatG M-V):
Pozwolenie na ingerencję w środowisko i krajobraz oraz zobowiązanie do przedsięwzięcia
wyrównawczego i zastępczego zgodnie z § 15 ustęp 2 ustawy dotyczącej ochrony
środowiska i krajobrazu w kraju Meklenburgia-Pomorze Przednie (krajowa ustawa o
ochronie środowiska - LNatG M-V) w wersji obwieszczenia z dnia 22.10.2002 r. (GVOBl. MV 2003 str. 1), ostatnio zmieniona przez artykuł 3 ustawy z dnia 14.07.2006 r. (GVOBl. M-V
str. 560), §§ 19, 20 ustawy o ochronie środowiska i pielęgnacji krajobrazu (federalna ustawa
ochrony środowiska - BNatSchG) z dnia 25.03.2002 r. (BGBl. I str. 1193), ostatnio
zmieniona przez artykuł 3 ustawy z dnia 22.12.2008 r. (BGBl. I str. 2986) i zgodnie z
postanowieniami ubocznymi niniejszego ustalenia planu.
Wyjątek zgodnie z § 20 ustęp 3 LNatG M-V zakazów dotyczących zniszczenia,
uszkodzenia, zmiany charakterystycznego stanu lub innych znacznych lub długotrwałych
pogorszeń chronionych biotopów zgodnie z § 20 ustęp. 1 LNatG M-V, które zostały opisane
w dokumentacji wnioskowej części C.3 jak również w uzupełnieniu planu: konkretyzacja
część C.3.
Pozwolenie zgodnie z § 16a Abs. 1 Nr. 2 LNatG M-V dotyczące wykopywania i
zasypywania w okolicach obniżenia terenu, w zakresie opisanym w dokumentacji
wnioskowej część B.1, rozdział 3 i zgodnie z postanowieniami ubocznymi niniejszego
ustalenia planu.
663/NordStream/04
8
Wyjątek dotyczący prawnej ochrony gatunków zgodnie z § 43 Abs. 8 BNatSchG od
zakazów z § 42 Abs. 1 BNatSchG dla gatunków wymienionych w dokumentacji wnioskowej
część C.4:
• skowronek borowy, gąsiorek, jarzębatka
A.1.1.4
Pozwolenia dotyczące prawa ochrony zabytków
Wymagane pozwolenie w celu usunięcia, zmiany zabytków, przeniesienia w inne miejsce
lub zmiany dotychczasowego użytkowania względnie w celu przeprowadzenia działań w
okolicach zabytków zgodnie z § 7 ustęp 1 ustawy o ochronie zabytków (DSchG M-V) w
wersji obwieszczenia z dnia 06.01.1998 r. (GVOBl. M-V str. 12, 247), ostatnio zmieniona
przez artykuł 9 ustawy z dnia 20.07.2006 r. (GVOBl. M-V str. 576).
Zgodnie z § 7 Abs. 6 DSchG M-V projekt dopuszczony jest w porozumieniu z Krajowym
Urzędem ds. kultury i ochrony zabytków M-V. Porozumienie zostało udzielone wraz z
pismen z dnia 06.11.2009 r.
A.1.1.5
Pozwolenia dotyczące prawa wodnego
Pozwolenie na utworzenie budowli i instalacji budowlanych (wybrzeże i środki zastępcze
E1) na rozlewiskach zgodnie z § 79 ustęp 3 LWaG M-V i z postanowieniami ubocznymi
niniejszego ustalenia planu.
Dopuszczenie wyjątku zakazu i ograniczeń użytkowania wybrzeżu (wybrzeże i środki
zastępcze E1) zgodnie z § 87 Abs. 4 LWaG M-V i z postanowieniami ubocznymi
Decyzja o zgłoszeniu utworzenia instalacji budowlanych na wybrzeżu (wybrzeże i środki
zastępcze E1) zgodnie z § 89 Abs.1 LWaG M-V i z postanowieniami ubocznymi
A.1.2
Zezwolenia dotyczące prawa wodnego
Urząd ds. ustalenia planu decyduje zgodnie z § 14 ustęp 1 i 3 WHG w porozumieniu z
odpowiedzialnymi za wody władzami o udzieleniu zgodnie z § 2 ustęp 1 WHG wymaganych
zezwoleń urzędowych dotyczących korzystania zgodnie z § 3 WHG.
Udziela się następujących zezwoleń dotyczących prawa wodnego:
Zezwolenie zgodnie z §§ 7, 7a WHG w połączeniu z § 8 LWaG M-V dotyczące wywozu,
wydobycia. przewozu i odprowadzenia wód gruntowych sposobem określonym w części
B.1, rozdział 3.3.3.1.4. dotyczącym rodzaju, zakresu i celu, czasu jak również położenia i w
postanowieniach ubocznych niniejszego ustalenia planu.
Zezwolenie zgodnie z §§ 7, 7a WHG i.V.m. § 8 LWaG M-V dotyczące wprowadzenia i
stosowania substancji w wodach terytorialnych (zakładanie rurociągów, składowanie
materiału wykopanego, ponowne wypełnianie kanału rur i byłego miejsca wybierania osadu
663/NordStream/04
9
w trakcie działań zastępczych E1) sposobem ustalonym w części B.1, rozdział 2, 3 i
uzupełnieniu planu: konkretyzajca część C.3 dotycząca rodzaju, zakresu i celu, czasu jak
również położenia i w postanowieniach ubocznym niniejszego ustalenia planu.
Porozumienie Państwowego Urzędu ds. środowiska i przyrody w Ueckermünde zostało
udzielone wraz z pismem z dnia 15.05.2009 r.
A.1.3
Zastrzeżenia samodzielnego podejmowania decyzji
A.1.3.1
O ile, wskutek projektu powstaną długotrwałe oddziaływania na środowisko
lub osoby trzecie, których zakres i następstwa nie były w czasie decyzji
jeszcze do przewidzenia, zastrzega się dodatkowe zarządzenie dotyczące
działań i instalacji zapobiegających szkodom i / lub rekompensujące szkody.
A.1.3.2
W przypadku, jeżeli ustalenie w postaci warunku zezwolenia, zawarte lub
uzgodnione pomiędzy VT i osobami trzecimi poza postępowaniem zostanie
anulowane lub nie dojdzie do skutku w związku z niniejszym postępowaniem,
zastrzeżone są dalsze decyzje władz ustalenia planu.
A.1.3.3
Jeżeli podane w niniejszym postanowieniu oferty porozumienia z
odpowiedzialnymi urzędami, przedsiębiorstwami użyteczności publicznej,
podmiotami ds. obciążenia budowlanego dróg, eksploatorami rurociągów lub
prywatnymi osobami trzecimi nie doprowadzą do wzajemnego porozumienia,
ostateczne decyzje podejmą władze ustalenia planu.
A.1.3.4
O ile w późniejszym czasie wymagane będą dalsze nakłady lub uzupełnienia
nakładów w celu utrzymania dróg wodnych w stanie wymaganym dla żeglugi
lub w celu odparcia niebezpieczeństw dla zabezpieczenia i ułatwienia żeglugi,
pozostaną one zastrzeżone.
A.1.3.5
Zastrzega się końcową decyzję o tym czy rurociąg będzie mógł być położony
na dnie morskim lub będzie musiał być zakopany od KP 1.193,4 do granicy
strefy 12 sm (KP 1.170,4), odcinki budowy 1b lub 8 zgodnie z technicznym
sprawozdaniem wyjaśniającym. VT jest zobowiązany do przedłożenia
studium ryzyka najpóźniej do dwóch miesięcy po dostarczeniu postanowienia
ustalenia planu, dopuszczające końcową decyzję. Jeżeli okaże się, że
rurociąg musi zostać zakopany, VT musi niezwłocznie przedłożyć wymagany
plan detaliczny (techniczny, stosowny do ochrony środowiska). Do czasu
końcowych decyzji władzy ustalenia planu, rurociągu nie wolno instalować w
wyżej wyznaczonych odcinkach budowy.
A.1.4
Decyzje dotyczące zastrzeżeń
Zastrzeżenia wniesione podczas postępowania oraz wnioski zostaną odrzucone, o ile nie
zostały spełnione przez nakłady lub inne postanowienia uboczne w niniejszym
postanowieniu, przez zmiany w planach oraz / i zgody podmiotu zamiaru lub o ile nie zostały
wykonane w czasie trwania postępowania w inny sposób.
Zu względu na poszczególne powody zwraca się uwagę na wykonanie w uzasadnieniu
(patrz również rozdział B.4.10) niniejszego postanowienia.
663/NordStream/04
10
A.1.5
Decyzja o kosztach
Koszty (opłaty i wydatki) postępowania dotyczącego ustalenia planu ponosi wnioskodawca.
Wysokość kosztów zostanie ustalona oddzielnie.
A.2
Wykaz dokumentów planu
Poniżej ustalony plan obejmuje następujące dokumenty. Zostaną one zmodyfikowane w
nieznacznym stopniu przez zmiany i uzupełnienia, które wyznaczono w Tabela 2:
festgestellt werden, modifiziert.
Tabela 1: Wykaz dokumentów planu
Dokument
Część A.1
Część B.1
Rozdział
Projekt i zezwolenie dla niemieckiego zakresu kompetencji
1
Wprowadzenie i zarys
2
Wnioskodawca i eksploator
3
Opis projektu Nord Stream
4
Podstawy prawne dla planu, sporządzenia i
eksploatacji rurociągu Nord Stream
5
Wymagane zezwolenia i procedura udzielania
zezwoleń
6
Podsumowanie kontrolowanych
alternatywnych tras i alternatywnych realizacji
budowlanych
7
Podsumowanie wyników ekspertyz
dotyczących środowiska
8
Zarys załączników
180 / -
Techniczne sprawozdanie wyjaśniające dla niemieckiego zakresu kompetencji
1
Wprowadzenie i cel
2
Opis instalacji rurociągów
3
Realizacja budowy
4
Eksploatacja wstępna, uruchomienie,
eksploatacja i unieruchomienie
5
Bezpieczeństwo
Wykazy
Część B.2.1
Strony tekstu /
plany
Treść
346 / -
Załącznik do technicznego sprawozdania wyjaśniającego (mapy i plany)
663/NordStream/04
Dokument
Rozdział
1
2
-/1
Mapy pojedyńcze
Przypłynięcie do portu i dry section
-/1
2.2
Wysokości pokrywające - Greifswalder Bodden
(Zalew Greifswaldzki)
-/1
2.3
Wysokości pokrywające - mielizna przy zalewie
-/1
2.4
Wysokości pokrywające od mielizny do
głębokości wody -15 m
-/1
2.5
Wysokości pokrywające - głębokość wody -15 m
do granicy AWZ
-/1
2.6
Profil rowu
-/4
Plany specjalne
3.1
Grodza
-/2
3.2
Instalacja budowy
-/1
3.3
Krzyżowanie z innymi drogami morskimi
-/1
3.4
Above Water Tie-in
-/1
3.5
Alternatywa zyg-zag i tunel
-/1
3.6
Trasa alternatywna Usedom (Uznam)
-/1
3.7
Klasyfikacja podłoża
-/1
3.8
Badania pod względem amunicji
- / 12
Załącznik do technicznego sprawozdania wyjaśniającego (studium)
2.1
Studium pokrycia rur i objętość rowu
2.2
Studium alternatyw
2.2.1
31 / -
Studium alternatyw przestrzennych
2.2.1.1
Opis i ocena alternatywy trasy
38 / -
2.2.1.2
Trasa alternatywna Usedom (on- und
offshore)
245 / -
2.2.1.3
Opis i ocena drobnoprzestrzennej alternatywy
trasy
24 / -
2.2.2
663/NordStream/04
Mapa przeglądowa terenu niemieckiego z
przedstawieniem odcinków założenia
rurociągu
Strony tekstu /
plany
2.1
3
Część B.2.2
Treść
11
Studium alternatyw technicznych Zalewie Greifswaldzkim
12
Dokument
Rozdział
2.2.2.1
Przypłynięcie do Zalewu Greifswaldzkiego,
prosty tunel przy Thiessow
49 / -
2.2.2.2
trasa zyg-zag
62 / -
2.2.2.3
metoda float & sink
58 / -
2.3
Część C.1.1
Strony tekstu /
plany
Treść
Studium emisji uzależnionych od budowy i eksploatacji
2.3.1
Ekspertyza pod względem dźwięku
37 / -
2.3.2
Ekspertyza o oczekiwanych wartościach
emisji światła
53 / -
2.3.3
Oszacowanie emisji spalin i obciążenia
powietrza
16 / -
2.3.4
Oddziaływanie na temperaturę otoczenia w
niemieckim zakresie kompetencji
(Podsumowanie powszechnie zrozumiałe)
8/-
Studium nieszkodliwości dla środowiska (UVS) rurociągu Nord Stream od granicy
wyłącznej niemieckiej strefy gospodarczej (AWZ) do punktu przypłynięcia
1
Podsumowanie powszechnie zrozumiałe, nie
techniczne studium nieszkodliwości dla
środowiska
2
Studium nieszkodliwości dla środowiska (UVS) rurociągu Nord
Stream
2.1
Przyczyna, zadania, podstawy prawne
2.2
Postępowanie metodyczne
2.3
Opis projektu (§ 6 Abs. 3 Nr. 1 UVPG)
2.4
Czynniki oddziaływujące projektu
2.5
Możliwości rozwiązań kontrolowane w innym
miejscu
2.6
Metody i ramy badań
2.7
Planowanie urzędowe i wytyczne jak również
inne użytkowanie badanego terytorium
2.8
Opis i ocena środowiska i jego części
składowych (§6 Abs. 3 Nr. 4 UVPG)
2.9
Ustalanie, opisywanie i wycenianie
oddziaływania projektu na środowisko (§ 6
Abs. 3 Nr. 3 UVPG)
2.10
Wskazówki dotyczące oddziaływań
sumowania z innymi zamierzeniami
48 / -
1.046 / -
663/NordStream/04
13
Dokument
Rozdział
Treść
2.11
Porównanie i ocena wariantów
2.12
Opis możliwych środków unikających i
zmniejszających (§ 6 Abs. 3 Nr. 2 UVPG) jak
również propozycje monitoringowe
2.13
Wskazówki dotyczące możliwości wyrównania
i zastąpienia ingerencji
2.14
Wskazówki dotyczące problemów, które
wystąpiły w zestawieniu dokumentów
2.15
Wykaz lektury i źródeł
Strony tekstu /
plany
Słowniczek i wykaz skrótów
Część C.1.2
Załącznik do studium nieszkodliwości dla środowiska (UVS) rurociągu Nord Stream
1
Mapy nieszkodliwości dla środowiska
1.1
Użytkowanie morskie i infrastruktura
-/3
1.2
Międzynarodowe tereny chronione
-/3
1.3
Narodowe tereny chronione
-/3
1.4
Rodzaje morskich biotopów
-/7
1.5
Rodzaje biotopów i użytkowania - lądowa
trasa w zakresie przypłynięcia w okolicach
Lubmina
-/1
1.6
Rodzaje biotopów i użytkowania - lądowa
trasa w Usedom
-/2
1.7
Osady na powierzchni po badaniach SideScan-Sonar
-/7
1.8
Strefy oddziaływania wzdłuż trasy rurociągu
jako podstawa oceny konfliktów związanych z
projektem jak również detaliczne dane
dotyczące kilometryzacji
-/5
2
663/NordStream/04
Załącznik do stiudium nieszkodliwości dla środowiska
2.1
Wyciąg z mapy V "Istotny zakres dotyczący
zabezpieczenia i rozwoju funkcji
ekologicznych" ekspertyzy programu
krajobrazu M-V
-/1
2.2
Zarys tabelaryczny do uzupełniających analiz
ocen chronionego podłoża dla terenów
wiejskich
3/-
2.3
Opis hydrograficzny
34 / -
14
Dokument
Część C.2
Rozdział
Strony tekstu /
plany
Treść
2.4
Wybrane parametry hydrograficznochemiczne właściwości wody w akwenach
rozważanego terenu
3/-
2.5
Zasoby regularnie występujących gatunków
ptaków na terenach zielonych przy lokalizacji
planowanej elektrowni
5/-
2.6
Podstawy oceny emisji hałasu
5/-
2.7
Dane dotyczące zmian morfologicznych i
sedymentologicznych w miejscach
składowych przez przełożenie urobku
wydobytego jak również wskazówki dotyczące
oddziaływania na bentos
6/-
2.8
Oddziaływania przez zwiększone zmętnienie,
powtórne zawieszenie i sedymentację przy
podwodnych pogłębianiach, pług rowu i
składowanie
14 / -
2.9
Wizualizacja oddziaływań dużych statków na
podstawie zdjęć promu płynącego pomiędzy
Saßnitz iTrelleborg
4/-
2.10
Obserwacja komercjalnego rybołówstwa
14 / -
2.11
Geologiczny przekrój wzdłuż trasy
-/1
2.12
Analiza obciążenia osadowego dla ruruciągu
Nord Stream od niemieckiej granicy AWZ do
agradacji przy Lubminie
54 / -
2.13
Fachowe ekspertyzy dotyczące gniazdujące
ptactwo - połączenie lądowe Lubmin dla
rurociągu gazowego Nord Stream
27 / -
2.14
Oszacowanie powierzchni zmącenia przy
pracach wydobywczych w Zalewie
Greifswaldzkim
35 / -
2.15
Wyniki prób abiotycznych paramentrów
podczas badania bentos
8/-
2.16
Dokumentacja ilustracyjna badań wideo
25 / -
FFH-Badanie nieszkodliwości (FFH-VU) zgodnie z § 18 LNatG M-V, § 34 ustęp 1
BNatSchG w związku z art. 6 (3) wytycznych FFH, dotyczących projektu: rurociąg Nord
Stream od granicy niemieckiej wyłącznej strefy gospodarczej (AWZ) do punktu agradacji
1
Przyczyna i zadania jak również podstawy
prawne i fachowe
2
Opis projektu i oddziaływania specyficzne dla
projektu
3
Metodyka i badania nieszkodliwości
690 / -
663/NordStream/04
Dokument
Rozdział
Treść
4
Przedstawienie terenu badanego łącznie z
dokładnie badanym obszarem
5
Określenie istotnych europejskich terenów
chronionych, dla których dokonane zostaną
badania nieszkodliwości
6
Istotne projekty w celu przedstawienia i oceny
efektów sumowania względnie synergii
7
Analiza i ocena oddziaływań związanych z
projektem na tereny Natura-2000 strefy 12 sm
jak również na lądowy korytarz agradacji
8
Analiza i ocena oddziaływań związanych z
projektem na tereny Natura-2000 strefy AWZ
9
Podsumowanie dokumentacji badań
nieszkodliwości FFH
10
Wykaz lektury i źródeł jak również
zastosowane ustawy i wytyczne
11
Słownik i wykaz skrótów
Załącznik Krótki opis istotnych projektów dla
1
oddziaływań sumowania
15
Strony tekstu /
plany
143 / -
Załącznik Mapy
2
Część C.3
663/NordStream/04
1
Międzynarodowe tereny chronione
-/3
2
Rodzaje biotopów FFH wzdłuż wodnej trasy
rurociągu
-/3
3
Rodzaje biotopów FFH w zakresie agradacji w
Lubminie - stan i konflikt
-/1
4
Gniazdujące ptactwo w zakresie agradacji w
lokalizacji Lubmin
-/1
5
Migrujące ptactwo w zakresie agradacji w
lokalizacji Lubmin
-/1
6
Istotne projekty w celu przedstawienia i oeceny
oddziaływań sumowania
-/3
Plan towarzyszący dotyczący ochrony krajobrazu (LBP) w projekcie rurociągu Nord
Stream w strefie 12 sm i w zakresie agradacji
1
Przyczyna, zadania, podstawy prawne
2
Postępowanie metodyczne
3
Opis i czynniki oddziaływujące projektu
4
Teren poddany badaniom
279 / -
16
Dokument
Rozdział
Strony tekstu /
plany
Treść
5
Tereny chronione (ochrona środowiska i
gatunków)
6
Zaszeregowanie obszarów środowiska na
terenach projektu
7
Stan i ocena gospodarki przyrody i
krajobrazu
8
Analiza i ocena konfliktu
9
Kompensacja ingerencji
10
Biotopy chronione ustawowo
11
Podsumowanie przedstawienia środków
ochrony krajobrazu jak również środki
zmniejszające i unikające konflikty
12
Podsumowanie planu towarzyszącego
dotyczącego ochrony krajobrazu
13
Wykaz lektur i źródeł jak również
zastosowane ustawy i wytyczne
Załącznik Mapy
Część C.4
1
Rodzaje biotopów i konflikt (schematyczny )
ze strony wodnej
-/4
2
Rodzaje biotopów i konflikt - zakres agradacji
-/1
3
Zarys zaproponowanych środków
kompensacyjnych
-/1
4
Ustawowe roszczenia dotyczące chronionych
biotopów - ze strony wodnej
- / 10
5
Ustawowe roszczenia dotyczące chronionych
biotopów - zakres agradacji
-/1
Specjalna kontrola pod względem prawnej ochrony gatunków (saP) dotyczące projektu:
„Nord Stream Pipeline - od granicy niemieckiej wyłącznej strefy gospodarczej (AWZ) do
punktu agradacji"
1
Przyczyna, zadanie, podstawy prawne
kontrolowanych gatunków
2
Podstawy danych
3
Metoda kontroli
4
Rośliny
5
Zwierzęta
6
Działania
342 / -
663/NordStream/04
Dokument
Rozdział
Treść
7
Wnioski
8
Wykaz skrótów
9
Wykaz lektur i źródeł
Załącznik
663/NordStream/04
17
Strony tekstu /
plany
2/
Załącznik z mapami: Biotopy zwierząt w
lokalizacji Lubmin
-/1
Powiadomione przejęcie dokumentów
dotycząych projektu rurociągu gazu ziemnego
OPAL
86 / -
18
Tabela 1: Dokumentacja dotycząca badań nieszkodliwości środowiska Nord Stream dla konsultacji zgodnie z
porozumieniem ESPOO (wersja w języku niemieckim)
Dokument
Tom I
Rozdział
Strony tekstu /
plany
Przegląd dokumentów
1
Podsumowanie nietechniczne
2
Arkusz z istotnymi zagadnieniami
3
Tom II
Treść
47 / -
Działania korekcyjne dnia dnie morza i przy
stosowaniu kotwicy
61 / -
Bezpieczeństwo morza
34 / -
Amunicja: konwencjonalna i chemiczna
78 / -
Ryby i rybołówstwo
50 / -
Natura 2000
42 / -
Morskie dziedzictwo kulturowe
47 / -
Podsumowanie narodowe UVP
Rosja
75 / -
Finlandia
38 / -
Szwecja
39 / -
Dania
48 / -
Niemcy
54 / -
4
Wykaz skrótów i defnicje
13 / -
1
Wprowadzenie i wskazówki
2
Informacje dotyczące Nord Stream
3
Normy prawne i konsultacje publiczne
4
Opis projektu
5
Ocena ryzyka
6
Alternatywy
7
Metodyka i badania nieszkodliwości dla
środowiska
8
Analiza środowiskowa i socjoekonomiczna
przestrzeni
Rodział 1-8
893 / -
663/NordStream/04
Dokument
Tom III
Tom IV
663/NordStream/04
Rozdział
Treść
19
Strony tekstu /
plany
Rodział 9-13
9
Badanie nieszkodliwości dla środowiska i
działania pomniejszające
10
Natura 2000
11
Oddziaływania przekrające granice
12
Zaangażowanie do spraw środowiska i
monitoring
13
Braki i niepewności
PR
Opis projektu
-/5
AL
Opis i alternatywy
-/4
PA
Tereny chronione
-/5
MI
Poligony
-/1
IN
Istniejący i planowany przemysł offshore
-/3
MU
Amunicja chemiczna i konwencjonalna
-/4
ME
Meteorologia
-/3
BA
Batymetria i hydrografia
-/4
WA
Jakość wody
- / 15
GE
Geologia i osad powierzchni
- / 21
CL
Zmiana klimatu
-/4
MO
Matematyczne ukształtowanie
- / 38
PE
Środowisko pelagiczne
-/3
BE
Środowisko bentosowe
- / 21
FI
Ryby
-/3
MA
Ssaki morskie
-/5
BI
Ptactwo
-/4
FC
Rybołóstwo
- / 18
SH
Komunikacja morska
-/8
TO
Turystyka i zajęcia w czasie wolnym
-/1
876 / -
Atlas
20
Dokument
Rozdział
CU
Treść
Dziedzictwo kulturowe
Strony tekstu /
plany
-/4
663/NordStream/04
21
Następujące dodatki i zmiany przedłożone przez podmiot zamierzenia są przedmiotem
ustalenia planu i zmieniają dokumenty wyjściowe.
Noszą one następujące określenia:
Tabela 2: Dodatki do planu, zmiany planu
Dokument
Rozdział
Treść
Strony tekstu /
plany
Tom uzupełniający: konkretyzacje
Część A.1 -
-
Część B.1 Konkretyzacja planów dotycząca stabilnego
ponownego wypełnienia rowu w zakresie
mielizny
Część
B.2.1
-
Część
B.2.2
Analiza wariantów położenia i zakopania w
zakresie od KP 1.139 do KP 1.193
30 / -
Ekspertyza teczniczna odgłosów planowanej
budowy rurociągu offshore w Morzu Bałtyckim
27 / -
Stanowisko wstrząsów dotyczące planowanej
budowy rurociągu offshore w Morzu Bałtyckim
10 / -
Stabilność położenia rurociągu w Morzu
Bałtyckim w zakresie mielizny
15 / -
-
Część C.1 -
663/NordStream/04
9/-
-
Część C.2 Dane FFH-VU dotyczące charakterystycznych
gatunków w różnorakich biotopach
24 / -
Wyjaśnienie FFH-VU stopniowego wpływu na
funkcje
8/-
Rezerwat ptactwa FFH-VU EU „Peenestrom i
Achterwasser“
19 / -
Krótkie sprawozdanie FFH-VU dotyczące
projektu badań makrofitów w zakresie brzegu
progu zalewu
12 / -
Część C.3 Towarzyszączy plan dotyczący ochrony
krajobrazu (LBP) konkretyzacje uzupełniające
72 / -
Rekultywacja środowiska części powierzchni
przy Peenemünder Haken
153 / 5
Ogólne badania wstępne pojedyńczego
przypadku zgodnie z § 3c UVPG w związku z §
ustęp 1 LUVPG dla projektu rekultywacji
środowiska części powierzchni przy
Peenemünder Haken
99 / 5
22
Dokument
Rozdział
CzęśćC.4
A.3
Strony tekstu /
plany
Treść
Rekultywacja środowiska FFH-VU dla części
powierzchni przy Peenemünder Haken
213 / -
Rekultywacja środowiska saP dla części
powierzchni przy Peenemünder Haken
265 / -
Działania dotyczące ochrony krajobrazu dla
zakresu agradacji
61 / -
Utworzenie specyficznych struktur habitatu dla
fok szarych na południowym przylądku wyspy
Ruden
75 / -
Sprawozdanie z wyników dotyczących
poszukiwania kwatery przez nietoperze w
zakresie agradacji
1/-
-
-
Część D.1 Wykaz parcel
11 / 3
Postanowienia uboczne
Ustalenie planu ustalone zostało z następującymi postanowieniami ubocznymi:
A.3.1
Żegluga
A.3.1.1
VT musi wyznaczyć osobę odpowiedzialną za położenie rurociągów, u której
należy zapewnić stałą osiągalność (24 h). Przy wyznaczeniu kilku osób,
należy rozróżnić ich zakres funkcji i / lub zakres czasowy.
Poza tym VT musi wyznaczyć osoby zamówione do fazy budowy i
eksploatacji po raz pierwszy na 2 tygdonie przed położeniem rurociągu i
natychmiast informować w formie pisemnej o zmianach i uzupełnieniach.
Jeżeli upoważnienie do realizacji opcji niniejszego postanowienia ustalenia
planu zostanie przekazane pod względem czynności prawnej osobie trzeciej,
należy natychmiast poinformować o tym urząd zezwalający jak również
wskazać nowe odpowiedzialne osoby. Do czasu wpływu niniejszego
oświadczenia upoważnia się i zobowiązuje dotychczasowego posiadacza
prawa.
A.3.1.2
Wyznaczona osoba odpowiedzialna musi zapewnić natychmiastowe i
całkowite spełnienie uregulowanych zobowiązań dotyczących wyposażenia,
zachowania i zameldowania.
A.3.1.3
Punktualnie, najpóźniej jednak na dwa miesiące przed rozpoczęciem prac
budowlanych ze strony wodnej należy przekazać Urzędowi Górniczemu w
Stralsundzie i Urzędowi Żeglugi w Stralsundzie (WSA) plan przebiegu
budowy, zawierający konkretne i zobowiązujące dane dotyczące
następujących punktów:
663/NordStream/04
23
• Plan czasu trwania budowy przy podaniu planowanego czasu, okresu
trwania jak również odpowiednich pozycji roboczych,
• Nazwę, oznakowanie i narodowość statku kładzącego rurociąg jak również
poszczególne stosowane pojazdy i urządzenia robocze.
• Nazwiska, adresy jak również możliwości kontaktu telefonicznego
wyznaczonych osób odpowiedzialnych za fazę budowy zgodnie z A.3.1.1.
Przy wyznaczeniu kilku osób, należy rozróżnić ich zakres funkcji i / lub
zakres czasowy.
A.3.1.4
O rozpoczęciu prac budowlanych należy poinformować najpóźniej 4 tygodnie
przed rozpoczęciem WSA / BSH, aby w odpowiednim czasie można było
poinformować żeglarzy w BfS / NfS.
A.3.1.5
Punktualnie, najpóźniej jednak dwa miesiące przed rozpoczęciem prac
budowlanych ze strony morza o planowanych pracach należy poinformować
rybaków i związki rybackie operujące w dotkniętych regionach.
A.3.1.6
Stosowane pojazdy lub urządzenia pływające, zgodnie z przepisami żeglugi
morskiej i z regulaminem dotyczącym zapobiegania kolizji, muszą oddawać
przepisowe sygnały. Poza tym pojazdy te i urządzenia należy wyposażyć w
radiotelefonię UKF lub równowartościowe wyposażenie techniczne.
Rozpoczęcie prac w zakresie niemieckiej strefy 12 sm, każdą przerwę oraz
wznowienie prac jak również zakończenie prac należy zgłosić w WSA, w
centrali ruchu drogowego w Warnemünde, w Wogast Trafic przez kanał UKF
09 lub pod numerem telefonicznym 0381/20671841 względnie w Stralsund
Traffic przez kanał UKF 73 lub pod numerem telefonicznym 03831/249843 i w
Morskiej Służbie Ostrzegawczej w Emden.
A.3.1.7
Zabezpieczenie ruchu drogowego przeprowadza VT własnymi pojazdami,
które znajdują się stale na miejscu i które permanentnie przeprowadzają
obserwację ruchu żeglugowego (optycznie i za pomocą radaru / AIS).
A.3.1.8
Pojazdy stosowane do zabezpieczania ruchu drogowego muszą sprostać
następującym wymaganiom:
• obsadzenie odpowiednim nautycznym personelem (nautyczny właściciel
patentu zgodnie z STCW 95, reguła II/2)
• wyposażenie w minimum dwa przełączane radiotelefony UKF, w jeden
radiotelefon dla fali pośrednich lub równowarte urządzenie oraz dwa
radary, z których minimum jeden musi wyposażony być w funkcję ARPA
• funkcjonalność urządzeń należy udowodnić przez dokumentację przeglądu
technicznego (nie starszą niż 12 miesięcy), wykonanego przez serwis
uznany przez Federalny Urząd ds. Żeglugi i Hydrografii
• wyposażenie w AIS: Przedstawienie sygnałów AIS musi następować ze
stronu pokładu na podstawie elektronicznej mapy morskiej w połączeniu z
radarowym wskaźnikiem
• wyposażenie z dopuszczonym transponderem radarowym (pasmo
częstotliwości x i pasmo częstotliwości s)
663/NordStream/04
24
A.3.1.9
Podczas prac należy zapewnić na wszystkich pojazdach stałą gotowość
słuchową na kanale UKF 16, kanale DSC 70 i na międzynarodowych
częstotliwościach awaryjnych 2.187m5 kHz.
A.3.1.10
Na przepisowych częstotliwościach międzynarodowych należy wyświetlić
meldunki bezpieczeństwa (zawartość: pozycja i kurs jednostki przeładującej,
wymagana bezpieczna odległość, zakłócenia, szczególne wydarzenia, itd. ):
• Przy zbliżeniu innych pojazdów do jednostki przeładującej / budowy na
mniej niż 3 sm, jeżeli na ich kursie nie jest wykluczone niebezpieczne
zbliżenie.
• W innych przypadkach, jeżeli przy odpowiedniej ocenie widoczna jest
potrzeba.
A.3.1.11
Przy niebezpiecznych zbliżeniach innych pojazdów względnie jeżeli
odpowiednia ocena sytuacji tego wymaga, należy przeprowadzić dalsze
działania zabezpieczające ruch drogowy. O ile jest to konieczne, należy
zwrócić się docelowo do pojedyńczych uczestników ruchu drogowego i
zwrócić uwagę na bezpieczne możliwości przejazdu. O ile jest to konieczne,
należy sygnalizować latarką Morse'a literę Morse'a "U" i / lub wystrzelić białe
sygnały świetlne jak również podejmować kroki przy starannym uwzględnieniu
danych okoliczności i warunków, które konieczne są zgodnie z obyczajami
żeglarskimi do zapobiegania bezpośredniego niebezpieczeństwa. Należy
natychmiast poinformować centrale ruchu o przeprowadzeniu takich kroków.
A.3.1.12
Przeładowanie należy dokumentować przy pomocy przyjęciu danych DGPS.
A.3.1.13
Codziennie o godzinie 06:00 UTC jak również natychmiast przy szczególnych
wydarzeniach należy złożyć pisemne sprawozdanie z sytuacji o następującej
treści:
• Nazwa i oznakowanie uczestniczących pojazdów roboczych, aktualna
pozycja, przewidywana trasa w następnych 24 godzin, względnie
• Nazwa i oznakowanie uczestniczących pojazdów roboczych, aktualna
pozycja, rodzaj szczególnego wydarzenia (awarie, opóźnienia, wypadki
itd.)
Aktualne faktyczne długości i pozycje położonych rur należy codziennie
zgłaszać w WSA podczas prac, podając geograficzne koordynaty (world
geodetic system 1984; WGS 84).
A.3.1.14
Szkody na oznakowaniach lub instalacjach żeglarskich lub wszystkie
pozostałe wydarzenia, które związane są w pracami należy natychmiast
zgłaszać w centrali ruchu Warnemünde i w Morskiej Służbie Ostrzegawczej w
Emden.
A.3.1.15
Jeżeli bezpieczeństwo i możliwość żeglugi zagrażane i ograniczane będzie
przez części pływające na powierzchni lub w strumieniu wody względnie
znajdujące się na dnie morze (np. pławy kotwicze, urządzenia robocze,
materiały itd.) podlegające odpowiedzialności VT, wyznaczona osoba
odpowiedzialna za tą fazę budowy musi natychmiat podjąć kroki do lokacji i
wydobycia / usunięcia tych przedmiotów. Należy prowadzić dokumentację
usunięcia w celu przestawienia w WSA.
663/NordStream/04
25
Jeżeli wydobycie nie jest możliwe, przedmioty te należy prowizorycznie
oznakować. Należy natychmiast poinformować Morskie Centrum w Cuxhaven
i WSA podając godzinę i koordynaty geograficzne (WGS 84).
A.3.1.16
Należy zapobiec każdemu zanieczyszczeniu morza przez olej lub inne
substancje, które mogą prowadzić do szkodliwych zmian fizykalnych,
chemicznych lub biologicznych wody morskiej. W szczególności nie wolno
odprowadzać pozostałości po oleju z instalacji maszynowych, opakowań lub
śmieci do wody. Jeżeli dojdzie do zanieczyszczenia, należy natychmiast
zgłosić to w Morskim Centrum w Cuxhaven oraz WSA.
A.3.1.17
Należy uważać, aby urządzenia robocze, cumy lub innye przedmioty nie
dostały się do morza i nie wolno pozostawiać ich na dnie morskim. Po
zakończeniu zakładania rurociągu VT musi przedstawić w Urzędzie morskim i
żeglugi w Stralsundzie dowód o czystości dna morskiego w zakresie budowy
przy pomocy odpowiednich kroków (np. film wideo / ujęcia Side Scan Sonar).
A.3.1.18
Przedmioty ujawnione podczas prac rurociągowych (sieci, resztki ładunków
itd.) należy udokumentować. Dokumentację należy przedłożyć po
zakończeniu prac w WSA. Jeżeli okaże się, że znaleziony objekt mógłby
stanowić zagrożenie, należy natychmiast zgłosić to w Morskim Centrum w
Cuxhaven i w WSA.
A.3.1.19
Wraz ze zgłoszeniem uruchomienia należy przekazać dokumentację stanu w
5-ciu egzemplarzach. Z planów musi wynikać faktyczne położenie
geograficzne rurociągu (kilometrowanie) z danymi dotyczącymi pozycji
punktów przegięcia trasy w WGS 84, głębokość położenia, wszystkie
z ewentualnymi konstrukcjami
założone instalacje budowlane łącznie
skrzyżowania wielopoziomowego z ostatecznymi koordynatami. W
przynależnej tabeli należy podać głębokość położenia, w odniesieniu do HN.
Głębokość położenia należy udowodnić albo z namierzeniem głębości
wykopu przed położeniem rurociągu, górnej krawędzi rurociągu po położeniu i
w korycie po zakończeniu działań, albo w inny odpowiedni sposób. Wszystkie
koordynaty trasy należy dołączyć do planów stanu zgodnie z systemem
Gauss-Krüger 42/83; odniesienie do wysokości SKN = HN -0,14 m.
Koordynaty, zarówno w WGS 84 jak i w systemie G-K należy zapisać w
formie cyfrowej na elektronicznych nośnikach danych (format ASCII) i
dołączyć do planów stanu.
A.3.1.20
Podczas pierwszych 4 lat eksploatacji rurociągu tranzytowego należy
kontrolować corocznie wysokość pokrycia, stan zewnętrzny i pozycję
geograficzną rurociągu i wykazać w Urzędzie Górniczym w Stralsundzie i w
WSA. Krytyczne punkty pod względem położenia rurociągu należy
kontrolować na zlecenie Urzędu Górniczego wielokrotnie w przeciągu jednego
roku. Postępowanie dotyczące lokacji przewidziane do zastosowania musi
odpowiadać najnowszemu stanu techniki i należy ustalić je w porozumieniu z
WSA. Odpowiednie koordynaty i wyniki pomiaru należy przekazać w formie
cyfrowej.
Raport stanu, przedłożony corocznie w celu dokumentacji kontroli zostanie
opracowany podczas corocznej konferencji z VT, Urzędem Górniczym w
Stralsundzie i BSH. Rodzaj i zakres wymaganych działań monitujących
663/NordStream/04
26
zostanie ustalony w odniesieniu do pojedyńczych przypadków na następujące
lata na podstawie uzyskanych wyników.
A.3.1.21
Wyniki określonych testów należy przedłożyć w formie pisemnej w Urzędzie
Górniczym w Stralsundzie i w WSA najpóźniej 8 miesięcy po przyjęciu i na
nośnikach danych z geograficznymi koordynatami w WSG 84 i
poszczególnymi punktami kilometrów.
A.3.1.22
Jeżeli poza ustalonymi interwałami kontrolnymi stwierdzi się, że w instalacji
lub w jej okolicach doszło do zmian (uszkodzenie, położenie, itd.). które
mogłyby mieć następstwa na bezpieczeństwo i możliwość ruchu, należy i w
takim przypadku natychmiast poinformować o tym WSA.
A.3.1.23
W przypadku powstawania tzw. "krytycznych Freespans", VT w porozumieniu
z WSA musi przeprowadzić odpowiednie kroki w celu przywrócenia zgodnego
obowiązującego stanu / nałożonego w zakresie dotkniętego odcinka
rurociągu.
A.3.1.24
Jeżeli przy eksploatacji instalacji zostaną spowodowane podmywania,
spłycenia lub podobne utrudnienia dróg wodnych, tak musi eksploator
względnie właściciel usunąć je na życzenie WSA.
A.3.1.25
Zewnętrzne prace konserwacyjne i naprawcze mogą zostać przeprowadzone
jedynie po ówczesnej zgodzie z Urzędem Górniczym w Stralsundzie i WSA.
Należy wskazać i uzgodnić je w formie pisemnej w odpowiednim czasie,
najpóźniej jednak 2 tygodnie przed przeprowadzeniem napraw. Dalej idące
zarządzenia ze strony urzędów zezwalających w celu urządzenia ewentualnej
stacjonarnej budowy pozostają stanowczo zastrzeżone.
A.3.1.26
Powrotne zasypanie podłoża po założeniu rurociągu w rowie następuje w ten
sposób, aby ponownie utworzyć morfologię w ramach tolerancji
uwarunkowanej procedurą.
A.3.1.27
Zur Ergänzung der strom- und schifffahrtspolizeilichen Genehmigung gemäß
§ 31 Abs. 1 Nr. 1 WaStrG sowie der schifffahrtspolizeilichen Genehmigung
gemäß § 57 Abs. 1 Nr. 1 SeeSchStrO sind gegenüber dem WSA sechs
Wochen vor Einsatz die Angaben und technischen Daten der konkret
einzusetzenden Fahrzeuge schriftlich mitzuteilen.
A.3.1.28
Przy realizacji działania E 1 należy upewnić się, czy w zakresie byłego
morskiego miejsca podejmowania piasku namół ilasty nie dryfuje w
przygraniczny tor wodny. W ramach planu wykonawczego (patrz również
A.3.4.10, A.3.6.4) należy przeprowadzić ocenę gruntu budowlanego zgodnie z
instrukcją działania dotyczącą obchodzenia się w urobkiem w zakresie
wybrzeża (HABAK-WSV) i zgodnie z komisją krajów federacji i krajów
związkowych ds. urobku wybrzeża (BLABAK), należy wymienić ilość namołu.
Po zakończeniu działań, VT musi
• namierzyć byłe miejsce wydobywania piasku do granicznego toru
wodnego i przekazać plan namiarów WSA w formie pisemnej na papierze
(3-krotnie) i w formie cyfrowej (format DXF),
663/NordStream/04
•
27
poinformować WSA o faktycznie spłukanej ilości podłoża.
A.3.2
Ochrona imisji podczas budowy
A.3.2.1
W znaczących miejscach imisji w zakresie oddziaływania budowy należy
dotrzymać podczas budowy wartości imisji zawarte w "Ogólnych przepisach
administracyjnych w celu ochrony przed hałasem budowlanym" (Imisja hałasu
- AVV hałas spowodowany budową) z dnia 19.08.1970 r. (Dodatek do BAnz.
nr.160 z dnia 01.09.1970 r.).
A.3.2.2
Należy zastosować wskazania z 32 rozporządzenia dotyczącego
przeprowadzenia federalnej ustawy o imisji (Rozporządzenie o ochronie przed
hałasem spowodowanym maszynami 32. BImSchV) z dnia 29.08.2002 r.
(BGBl. I str. 3478), ostatnio zmieniona przez artykuł 6 ustęp 5 zarządzenia z
dnia 06.03.2007 r. (BGBl. I S. 261).
A.3.2.3
Przy zastosowaniu metody budowy wytwarzającej wstrząsy (np. prace przy
wbijaniu) należy przestrzegać wymogów DIN 4150 część 2 (Wstrząsy w
budownictwie; Oddziaływania na ludzi w budynkach - czerwiec 1999).
A.3.2.4
Przy przydzielaniu prac budowlanych wykonawca zobowiązany jest do
dotrzymania istniejących przepisów dotyczących ochrony przed hałasem
przez VT.
A.3.2.5
Drogi i ulice robocze ze strony lądu należy umocować przy uwzględnieniu
przewidzianego obciążenia. Emisje kurzu powstałe wskutek budowy,
przejazdy lub warunki pogodowe należy zminimalizować lub ich unikać przez
podjęcie odpowiednich kroków jak nawilżanie, czyszczenie lub umocowanie.
A.3.2.6
W ramach prowadzenia budowy należy dotrzymać poziom hałasu podany w
ekspertyzach dotyczących hałasu z dnia 20.04.2009 r. i 25.09.2009 r. i
zrealizować w udowodniony sposób strategię ochrony przed hałasem.
A.3.2.7
Realizację przewidzianych w strategiach minimalizacjii hałasu prognoz emisji
hałasu należy kontrolować przez uznane miejsce w ramach ekologicznego
monitoringu budowy / nadzoru. Protokoły kontroli należy przekazać Urzędowi
Górniczemu w Stralsundzie.
A.3.2.8
W ramach prowadzenia budowy należy kontrolować podjęte ustalenia przez
rzeczoznawcę pod względem technicznym w celu dotrzymania wartości imisji
z tabeli 2 zasad wstrząsów LAI dla obszaru GE (nocą) z ubijaniem
wibracyjnym w wypowiedzi dotyczących wstrząsów z dnia 26.08.2009 r.
Protokoły kontroli należy przekazać Urzędowi Górniczemu w Stralsundzie. ,.
A.3.3
Ochrona zabytków
A.3.3.1
Dla obydwóch miejsc, w którym znajduje się wrak na obszarze blokady
statku z 1715 r. (Morze Bałtyckie VII, Mönchgut, Fpl.67) w sąsiedztwie do już
wydobytego wraku, należy przed rozpoczęciem prac położeniowych
663/NordStream/04
28
przeprowadzić dokumentację stanu i podczas prac rurociągowych dbać o
nienaruszenie tych zabytków.
Przy pracach rurociągowych należy utrzymać wystarczającą odległość
bezpieczeństwa do miejca znalezienia, ustalonego przy pracach
prospekcyjnych (koordynaty centrum: 14°03.128' Ost / 54°36.846' północ).
A.3.3.2
Dla zabytków podłoża odkrytych dopiero podczas prac budowlanych,
obowiązują postanowienia z § 11 DSchG M-V. W tym przypadku należy
natychmiast poinformować o tym Urząd Krajowy ds. Kultury i Ochrony
Zabytków. Znalezisko oraz miejsce znalezienia należy utrzymać w
niezmienionym stanie do czasu przybycia współpracownika lub
pełnomocnika Urzędu Krajowego. Zobowiązanie to wygasza z reguły 5 dni
po nadejściu zawiadomienia, jednakże możliwe jest przedłużenie terminu
przez Urząd Górniczy w Stralsundzie dla profesjonalnego możliwego
badania na zlecenie, w porozumieniu z niższym Urzędem ds. Ochrony
Zabytków (§ 11 ustęp 3 DSchG M-V).
A.3.3.3
Dokumentację planowania realizacji działań zastępczych E 1 należy uzgodnić
w Krajowym Urzędzie ds. Kultury i Ochrony Zabytków w wyznaczonym
terminie i przedłożyć w Urzędzie Górniczym w celu kontroli i oddania do
użytku.
A.3.4
Używanie wód
A.3.4.1
Początek i koniec działań budowlanych (prace koparki i i prace przy miejscach
składowych, zakładanie instalacji budowlanych) należy uprzednio przekazać w formie
pisemnej Urzędowi Górniczemu w Stralsundzie i StAUN w Ueckermünde, jako
niższym urzędom morskim (UWB).
A.3.4.2
Należy upewnić się, że wykopany materiał z przeciętną zawartością organicznych
substancji > 3 % zostanie wywieziony na ląd zgodnie z przepisowym usuwaniem
odpadów i zużytkowaniem. Składanie tego materiału w morzu nie jest dozwolone.
A.3.4.3
Urzędowi Górniczemu w Stralsundzie i StAUN w Ueckermünde należy przed
instalacją zgłosić pochodzenie wymaganego dla wypełnienia rowu ewentualnie
materiału obcego. Materiał obcy nie może zawierać szkodliwych substancji, to znaczy
musi być dostosowany do bezograniczonej instalacji odpowiednio do LAGA 20 i
wykazać zawartość substancji szkodliwych poniżej wartości wskazanej RW I w
HABAJK-WSV, jak również musi być porównywalny do uprzednio wydobytego
materiału w strukturze / właściwościach warstwy wierzchniej rowu rurociągu, chyba
że podłoża stabilizacji erozyjnej warstwy wierzchniej rurociągu wymagają w zakresie
brzegu progu zalewu innych właściwości.
A.3.4.4
Po zakończeniu działań budowlanch w Urzędzie Górniczym w Stralsundzei i w UWB
należy przedłożyć bilans mas, zawierający następujące dane minimalne: ilość całego
przypadającego urobku jak również ilość składanego i ponownie wbudowanego
materiału wykopanego oraz pozostałe masy podłoża w miejscu składania.
A.3.4.5
Przed rozpoczęciem działań utrzymujących wodę w ramach działań budowlanych na
terenach lądowych należy wskazać UWB okres czasu koniecznego utrzymania
wody, przewidywalną ilość wydobytych i odprowadzanych wód gruntowych w m³/d i
663/NordStream/04
29
m³/a oraz miejsce przetrzymywania przypadających wód gruntowych
(odprowadzenie do rowu, zalewu Greifswaldzkiego lub wód gruntowych).
Planowane działania utrzymywania wód należy przeprowadzić przez
odpowiednie zakłady fachowe zgodnie z ogólnie uznanymi regułami techniki.
Działania utrzymujące wody należy ograniczyć do koniecznie niezbędnego
zakresu.
A.3.4.6
W zakresie działań utrzymujących wody należy podjąć niezbędne kroki w celu
zabezpieczenia dowodów na budynkach i infrastrukturalnych instytucji.
A.3.4.7
Teren i rozbudowę miejsc odprowadzenia do odbiorników wody (wody II.
regulamin) należy uzgodnić z odpowiedzialnym zrzeszeszeniem ds. wody i
gruntów. O ile pobrane wody gruntowe zanieczyszczone są zawiesiną
względnie osadem, należy przeprowadzić przed odprowadzeniem w wody
powierzchniowe mechaniczne czyszczenie (np. filtr belowy, komora
osadnikowa), w celu zmniejszenia ilości zawiesiny.
A.3.4.8
Pobraną ilość wód gruntowych należy wyliczyć przy pomocy legalizowanym
licznikiem wody przy pompie lub przez obliczenie strony tłocznej poboru wody
przez udowodniony czas trwania pracy pompy i jej wydajności, pomiary
należy udokumentować i przekazać UWB po zakończeniu obniżania.
Użytkowanie wód podlega opłatom. Osoba zobowiązana do opłat musi podać
UWB wymagane informacje w oświadczeniu dotyczącym ustalenia opłat i
przedłożyć wymagane dokumenty (oświadczenie dotyczące opłat za pobór
wody zgodnie z § 17 ustęp 3 LWaG).
A.3.4.9
Wszystkie wypadki z substancjami zagrażającymi wody należy natychmiast
zgłosić w odpowiedzialnym urzędzie UWB.
A 3.4.10
Należy upewnić się, że przy realizacji działań kompensacyjnych E 1 zostaną
złożone wyłącznie nie kontaminowane piaski w byłe morskie miejsce poboru,
to znaczy muszą one być dostosowane do nieograniczonej budowy
odpowiednio do LAGA 20 i wykazywać zawartość substacji szkodliwych
poniżej wartości wskazanej RW I w HABAK-WSV. Potwierdzenie należy
przedstawić przed rozpoczęciem budowy.
A.3.5
Miejsce składania
A.3.5.1
Miejsce składania należy wymierzyć przed rozpoczęciem przekładania
podłoża i po zakończeniu działań. Poszczególne wyniki pomiaru należy
przekazać WSA w formie pisemnej (3 egzemplarze) oraz w formie cyfrowej.
A.3.5.2
Przypadający urobek z prac należy z zasady składać w wyznaczonym
miejscu składania, w zależności od rodzaju gruntu wybiórczo zgodnie z
wytycznymi M6. Grubość zasypywania o maks. 1,5 m nie może być
przekroczona. W miejscu składania nie wolno składać gruntu z zawartością
organicznych substancji o przeciętnie >3%. Planowanie realizacji należy
przedłożyć w Urzędzie Górniczym w Stralsundzie w terminie wynoszącym
cztery tygodnie przed rozpoczęciem składania.
663/NordStream/04
30
A.3.6
Ochrona przyrody
A.3.6.1
W odpowiednim czasie, najpóźniej jednak na cztery tygodnie przed
rozpoczęciem budowy należy przedłożyć koncept monitoringowy uzgodniony
z odpowiedzialnymi urzędami ds. ochrony środowiska, dotyczący budowy
rurociągu, jego eksploatacji łącznie z koordynatami i pozycjami zakresu
badanego dla urządzeń badawczych i miejsc podejmowania prób dla budowy
Należy zwrócić uwagę na następujące cele:
•
Gwarancja wskazań narodowych zezwoleń i zatwierdzeń,
•
Weryfikacja ogólnych wyników i modeli prognoz dla oddziaływań,
•
Kontrola skuteczności działań dotyczących uniknięcia, zmniejszania i
kompensacji,
•
Kontrola przywrócenia / regeneracji środowiska po zakończeniu prac
budowlanych i ewentualnie przesięwzięcie dalszych możliwości reakcji,
dokumentacja osiągnięcia wymaganych celów rozwoju.
A.3.6.2
Należy zagwarantować ekologiczny monitoring
towarzyszących budowie całego zamierzenia.
budowy
/
prac
Należy zwrócić uwagę na następujące cele:
•
Zabezpieczenie i kontrola działań dotyczących uniknięcia konfliktu lub
jego zmniejszenie łączenie z działaniami, które wynikną z saP, FFHVP jak również LBP,
•
Kontrola i działania kompensujące LBP,
•
Realizacja konceptu monitoringu,
•
do terenów kontrolowanych należą:
o tereny lądowe (płoty ochronne dla amfibii, gadów, zabezpieczenie
zagajników i wydmy szarej, dotrzymanie wartości imisji, realizacja
działań kompensujących),
o Zatoka Greifswaldzka / Mielizna (dotrzymanie docelowych wartości
maksymalnych zmętnienia, rozdzielenie różnych substratów w trakcie
prac pogłębiających zgodnie z M 6, zabezpieczenie blokady statków,
kontrola przywrócenia struktur biotopowych w zakresie rowu
rurociągu) oraz
o Zatoka Pomorska (dotrzymanie docelowych wartości maksymalnych
zmętnienia, rozdzielenie urobku przy składowaniu pośrednim w
miesjcu składowania, kontrola przywrócenia struktur biotopowych w
miesjcu składowania).
Należy w odpowiednim czasie ustalić osobę kontaktową w Urzędzie
Górniczym w Stralsundzie i UNB's w formie pisemnej przed rozpoczęciem
prac budowlanych. Regularnie należy sporządzać i natychmiast przekazywać
aktualne sprawozdania.
A.3.6.3
Wraz z przeprowadzeniem działań zastępczych E1, E2 i E3 należy rozpocząć
wyłożenie pierwszego Pipeline-Stranges w niemieckej strefie 12 sm
najpóźniej z zakończeniem prac budowlanych.
663/NordStream/04
A.3.6.4
31
Dla działań zastępczych E1, E2 i E3 należy przeprowadzić towarzyszący
monitoring w celu kontroli skuteczności działań.
Dokumenty planowania realizacji łącznie z planem konserwującym i
monitoringiem zgodnie z LBP należy przedłożyć w odpowiednim czasie w
Urzędzie Górniczym w Stralsundzie w celu kontroli i oddania do użytku po
uzgodnieniu z UNB's, StAUN w Ueckermünde i WSA.
A.3.6.5
Powierzchnie, na których mają zostać przeprowadzone działania zastępcze
E1, E2 i E3 należy długotrwale zabezpieczyć w odpowiedni sposób. Przed
rozpoczęciem poszczególnej ingerencji należy przedstawić udowodnienie
prywatnoprawnej dostępności do powierzchni w Urzędzie Górniczyn w
Stralsundzie.
A.3.6.6
Pozostały deficyt kompensacyjny w wysokości 1.860,4 ha ekwiwalentu
powierzchni kompensacyjnych, ustalony pod względem ochrony przyrody w
momencie postanowienia ustanowienia planu musi być wyrównany przez VT
poprzez opłatę wyrównawczą w myśl § 15 ustęp 6 LNatG M-V w wyskości
3.767.791 €. Sumę tą należy zapłacić najpóźniej wraz z zakończeniem prac
budowlanych dotyczących położenia pierwszej Pipeline-Stranges poprzez
przelew na konto kraju Meklenburgii-Pomorze Przednie (numer konta
14001518 przy BBK Rostock, BZL 13000000, numer kasy 0160300346620).
A.3.6.7
Ewentualne naruszenia obszarów lasów przez spiętrzenie i podwyższenie
poziomu wód gruntowych w ramach działań E1 musi być obserwowane i
udokumentowane z początkiem działań po ukończeniu przez VT. W tym celu
należy uzgodnić faktyczny bilans lasu z odpowiedzialnym leśnictwem w pięć i
dziesięć lat po rozpoczęciu działań. Wyniki należy przedłożyć w Urzędzie
Górniczym w Stralsundzie. Stwierdzone naruszenia należy wyrównać zgodnie
z § 15 LWaldG M-V.
A.3.6.8
Podczas prac jak również przy instalacji i eksploatacji budowy i placów
składowych na lądzie należy przestrzegać wytycznych DIN 18920 (technika
wegetacji w kształtowaniu środowiska - ochrona drzew, roślinności i terenów
wegetacyjnych dotycząca drzewoznawstwa 2002 - 08).
A.3.6.9
Odpowiednio do działań znajdujących się w M1 do M11, M13 do M17, M20 i
M21 w LBP należy zastosować następujące wskazania dotyczące uniknięcia
konfliktów względnie ich zmniejszenia:
• uzupełniając informację M13 w LBP w zakresie agradacji należy chronić
wszystkie bezpośrednio z pasmem prac graniczne obszary podczas
całego czasu budowy przez instalacje stabilnych, minimum 1,80 m
wysokich płotów budowlanych (instalacja płotów przed rozpoczęciem
budowy);
• konkretyzując informację M14 w LBP stosowanie młotów kowalskich /
ubijaków w celu instalacji ścianek szczelnych w zakresie agradacji jest
dozwolone tylko, jeżeli nie ma do dyspozycji innych opcji wytwarzających
mniejszy hałas, w innym przypadku należy użyć wibratory i prasy;
• uzupełniając informację M15 w LBP przy nocnym oświetleniu prac
budowlanych w zakresie agradacji należy stosować lampy HQL jedynie w
tych miejscach, w których wskazane jest to ze względu na ochronę pracy
663/NordStream/04
32
lub na konieczne wysokie zapotrzebowanie na wyśmienite postrzeganie
kolorów; w innym przypadku należy stosować lampy z niebudzącym
zastrzeżeń spektrum kolorów (np. lampy sodowe) w celu zmniejszenie
efektów świetlnych dla owadów.
A.3.6.10
Przed ingerencją należy zastosować środki z CEF2 (Continuous Ecological
Functionality; struktury biotopów dla amfibii, gadów (M20)). Tereny, na których
zostaną przeprowadzone działania należy chronić długotrwale w odpowiedni
sposób. Przed rozpoczęciem ingerencji należy przedstawić udowodnienie
prywatnoprawnej dostępności do powierzchni w Urzędzie Górniczyn w
Stralsundzie.
A.3.6.11
Działania zmniejszające V1 do V5 działań zastępczych E1 należy uwzględnić
i zastosować w ramach planu wykonowczego. Należy uwzględnić wyniki
kartowania wiosennego amfib.
A.3.6.12
Należy wskazać zakończenie działań wymienionych w A.3.6.1 bis A.3.6.11 jak
również zakończenie i rozwój ochrony rośliny. Przy zakończeniu
poszczególnych działań należy przeprowadzić urzędowy odbiór przez
poniższy Urząd Ochrony Przyrody i przez Urząd Górniczy w Stralsundzie.
A.3.6.13
W porozumieniu z instytutem rybołóstwa w Morzu Bałtyckim należy przełożyć
stacje pomiaru śledzi 321 i 328 podczas prac rurociągowych w tymczasowo
dotkniętych terenach w odpowiednio stosowne tereny.
A.3.6.14
Należy przeprowadzić działania, propozycje i wskazania dotyczące uniknięcia
i zmniejszenia oddziaływań projektu na cele ochronne terenów FFH w "Zatoce
Greifswaldzkiej części cieśniny morskiej Strelasund i Północnego Krańca
Usedom" (DE1747-301) i europejskiego rezerwatu ptaków w "Zatoce
Greifswaldzkiej i południowej części cieśniny Strelasund" (DE1747-402),
wymienione w badaniach nieszkodliwości FFH dotyczące działań
zastępczych E1, tom uzupełniający: Konkretyzacje część C.3, ustęp 4, tam
rozdział 7.1.6 (str. 125 do 127) i rozdział 7.2.7 (str. 194).
A.3.7
Infrastruktura
A.3.7.1
Przy realizacji budowy w zakresie potencjalnych skrzyżowań ze złączami
kablowymi farm wiatrowych należy zastosować zasady techniki.
A.3.8
Obrona kraju
A.3.8.1
O ile planowane prace rurociągowe graniczyć będą z wojskowymi poligonami
i wojskową strefą zamkniętą, należy jak najszybciej przekazać tymczasowy
czas trwania fazy budowy jak również żeglugę w ramach prac budowlanych
komendzie marynarki wojennej w Glücksburgu (tereny artyleryjne "Zatoka
Pomorska") względnie centrali kierowania Luftwaffe w Kalkar ("Tereny
poligonowe ED-D47B), jednakże najpóźniej wraz z przekazaniem czasowego
planu budowy wymaganego w A.3.1.3. Minimum 3 dni przed wjazdem na
poszczególne tereny należy ponownie poinformować o tym urzędy wojskowe.
663/NordStream/04
33
O krótkoterminowych zmianach w ustalonym przebiegu należy natychmiast
poinformować wymienione urzędy wojskowe.
A.3.9
Zarządzenie dotyczące gazowych przewodów wysokociśnieniowych
A.3.9.1
Wskazania zgodnie z § 5 Abs. 1 zarządzenia o gazowych przewodach
wysokociśnieniowych (GasHDrLtgV, GasHL-VO) z dnia 17.12.1974 r. (BGBl.
I S. 3591), zmieniona nazwa na GashochdrV, ostatnio zmienione przez
artykuł 380 zarządzenia z dnia 31.10.2006 r. (BGBl. I S. 2407), należy
przedłożyć w Urzędzie Górniczym najpóźniej 8 tygodni przed rozpoczęciem
budowy.
A.3.9.2
Zaświadczenia wstępne zgodnie z § 6 GashochdrV należy przedłożyć w
Urzędzie Górniczym w Stralsundzie natychmiast w odpowiednim czasie.
Końcową kontrolę zgodnie z § 6 ustęp 2 GashochdrV należy przeprowadzić
w przeciągu 12 miesięcy po udzieleniu zaświadczenia wstępnego.
Zaświadczenie końcowe należy przesłać wtedy natychmiast Urzędowi
Górniczemu w Stralsundzie.
A.3.9.3
Uruchomienie gazowych przewodów wysokociśnieniowych należy wskazać
Urzędowi Górniczemu w Stralsundzie. Rozruch próbny jest uznany jako
uruchomienie.
A.3.10
Ogólnie
A.3.10.1
Gazociąg może zostać położony tylko na z góry ustalonej trasie, włączając w
to przedstawione wzniesienia pokrycia zgodnie z dokumentacją wniosku,
część B.1 raport techniczny, tab. 3.2. Pozioma tolerancja położenia może
wynosić w zakopanych obszarach maksymalnie ±7,5 m. Na odcinku
wykopanego rowu tolerancja położenia gazociągu nie może przekraczać ±3
m.
A.3.10.2
Przed oddaniem wysokociśnieniowej sieci gazowniczej należy przedłożyć
władzom porządkowym powiatu Ostvorpommern do zatwierdzenia plan
alarmowy oraz plan obrony przed zagrożeniami w rozumieniu § 7 ustawy o
ochronie przed katastrofami w landzie Meklemburgia-Pomorze Przednie
(ustawa o ochronie przed katastrofami - LkatSG M-V) z dnia 24.10.2001
(regulacja dot. obrotu nieruchomościami gruntowymi landu MeklemburgiaPomorze Przednie s. 393) zmienionej przez artykuł 11 ustawy z dnia
19.12.2005 (regulacja dot. obrotu nieruchomościami gruntowymi landu
Meklemburgia-Pomorze Przednie s. 640). Musi on w szczególności zawierać
dane dotyczące:
• przebiegu trasy,
• osób odpowiedzialnych
• dane zgodnie z rozdziałem 2.7 Technicznej Regulacji dla
wysokociśnieniowych sieci gazowniczych 511 (niem. TRGL; dyrektywa w
sprawie dokumentów), kroków w przypadku zaistnienia szkody, służb
663/NordStream/04
34
dyżurnych oraz planu alarmu, materiałów oraz działania w celu
zwalczania szkód.
Plan alarmowy oraz obrony przed zagrożeniami musi zostać uzgodniony w
dający się wykazać sposób z zarządcą stacji wyjścia gazociągu na ląd dla
odcinka OPAL.
A.3.10.3
Należy także opracować koncepcję ochrony przeciwpożarowej oraz gaszenia
ognia według normy DIN 14095 dla obszarów lądowych ( plany pożarowe dla
obiektów budowlanych, 2007-05). Koncepcja ta musi zostać przekazana
gminie/gminom, które są odpowiedzialne za prowadzenie obronnych działań
przeciwpożarowych oraz technicznej pomocy, a także innym za to
odpowiedzialnym podmiotom oraz władzom odpowiedzialnym za
ponadregionalne regulacje działań. Należy załączyć wykaz podmiotów, które
muszą zostać powiadomione. Należy przeprowadzić szkolenie oraz
pouczenie miejscowej straży pożarnej oraz innych służb przewidzianych do
zaangażowania w celu obrony przed zagrożeniami na podstawie planu
działania w zakresie obiektu, który to plan zostanie sporządzony przez
właściwą jednostkę straży pożarnej.
Koncepcja ochrony przeciwpożarowej oraz plan gaszenia ognia muszą zostać
uzgodnione z zarządcą stacji wyjścia gazociągu na ląd dla odcinka OPAL.
Wynik tych uzgodnień należy przekazać Urzędowi Górniczemu Stralsund.
A.3.10.4
Główne punkty urzędowych geodezyjnych sieci podstawowe, znaków
pomiarowych albo znaków granicznych wszystkich rodzajów nie mogą być
uszkadzane ani niszczone. Aby uzyskać niezbędne zabezpieczenia lub
przesunięcia należy terminowo złożyć wniosek w Urzędzie ds. informacji
geodezyjnej, pomiarów oraz katastru lub u odpowiednich władz katastralnych
powiatu.
A.3.10.5
Do podłoża nie mogą przenikać żadne paliwa ani smary. Należy użyć
wystarczająco środków wiążących. Zanieczyszczenia gleby muszą
niezwłocznie być usuwane poprzez usunięcie skażonej gleby. Usunięta gleba
zostanie dostarczona w dający się udowodnić sposób do wywózki na koszt
inwestora.
A.3.10.6
Należy zapewnić ciągły dostęp dla dojazdu do terenu Policji federalnej na
północny zachód od stacji wyjścia na ląd
A.3.10.7
Przed i podczas prac budowlanych w najbliższym sąsiedztwie obszaru planu
B „Strefa Przemysłowa i Gospodarcza Lubminer Heide” muszą być w dający
się udowodnić sposób i regularnie przeprowadzane uzgodnienia dotyczące
planowanych działań ze: spółką Energiewerke Nord GmbH., ze związkiem
celowym „Lasy Lubminer Heide“, z Urzędem Budowy Dróg Stralsund oraz z
innymi przedsiębiorstwami. działającymi w tym miejscu w ramach planu
budowy. Dowody, zwłaszcza protokoły z narad muszą być na żądanie
przedłożone Urzędowi Górniczemu Stralsund.
A.3.10.8
Nie można wykluczyć, że pojedyncze znaleziska mogą wystąpić także w
obszarach nie obciążonych występowaniem środków bojowych. Z tego
663/NordStream/04
35
powodu prace muszą być przeprowadzane z należytą ostrożnością. Jeśli
zostaną znalezione przedmioty, co do których zachodzi podejrzenie, że są
środkami bojowymi, należy ze względów bezpieczeństwa natychmiast
wstrzymać prace w miejscu znaleziska oraz jego bezpośrednim sąsiedztwie
oraz powiadomić Krajowy Urząd ds. Zadań Centralnych i Techniki Policji oraz
Ochrony przed Pożarami i Katastrofami (Saperskie służby ratownicze); dalsze
działania będą ustalane w zależności od konkretnego przypadku.
A.3.10.9
Należy powiadomić niezwłocznie o każdym chwilowym oraz ostatecznym
wyłączeniu z użytku rurociągu tranzytowego.
A.4
Wskazówki
A.4.1
Ustalenie planu zabudowy nie obejmuje zezwoleń niezbędnych do realizacji
projektu na obszarze niemieckiego szelfu kontynentalnego.
A.4.2
Każde odejście od czasów budowy względnie ograniczenie czasu budowy
oraz technologii budowlanych udokumentowanych w dokumentach budowy
wymaga złożenia odpowiedniego wniosku w Urzędzie Górniczym w
Stralsundzie.
A.4.3
W przypadku jeśli plany miałyby ulec zmianie w całości lub częściowo, należy
przedłożyć te zmiany w Urzędzie Górniczym w Stralsundzie. Urząd Górniczy
w Stralsundzie decyduje wówczas o dalszym trybie wydawania zezwoleń
zgodnie z § 43d ustawy o gospodarce energetycznej (EnWG), § 76 ustawy o
trybie postępowania administracyjnego landu Meklemburgii Pomorza
Przedniego.
A.4.4
Należy przestrzegać ogólnych wymagań nie wymienionych operatorów sieci
dotyczących działań budowlanych oraz funkcjonowania rurociągów w
obszarze ich instalacji.
A.4.5
Inwestor jest odpowiedzialny za wykrycie i rozpoznanie istniejących kabli,
przewodów, przeszkód, wraków oraz innych obiektów oraz za wszystkie
wiążące się z tym środki bezpieczeństwa.
A.4.6
B Przy przeprowadzaniu prac związanych z układaniem rurociągu inwestor
musi przestrzegać reguł technicznych oraz stosować staranność wymaganą
w budownictwie.
A.4.7
Zgodnie z § 21 ustawy o gospodarce wodnej (WHG) użytkownik wód jest
zobowiązany zapewnić dostęp właściwym władzom urzędu ds. gospodarki
wodnej w celu nadzoru.
A.4.8
Posiadacz zezwolenia na użytkowanie wód odpowiada w ramach ustawy za
ewentualne szkody, których przyczyną jest w dający się udowodnić sposób:
jego przedsiębiorstwo lub należące do niego urządzenia.
A.4.9
Wszystkie odpady powstałe w ramach działań budowlanych muszą być
przekazane do zgodnego z prawem ponownego zużytkowania zgodnie z §§ 5
663/NordStream/04
36
nn. ustawy o odpadach i gospodarce odpadami z dnia 27.09.1994 (niem.
KrW-/AbfG.) (Federalny Dziennik Ustaw I, s. 2705), ostatnio zmieniona przez
art. 5 ustawy z dnia 22.12.2008 (Federalny Dziennik Ustaw I s. 2986),
względnie jeśli to nie byłoby możliwe muszą być przekazane do zgodnego z
prawem i dającego się udowodnić usunięcia zgodnie z §§ 11 nn. niemieckiej
ustawy o odpadach i gospodarce odpadami (KrW-/AbfG). Należy
przestrzegać przepisów rozporządzenia o dokumentowaniu usuwania
odpadów (rozporządzenie o dokumentacji - niem. NachwV) z dnia 20.10.2006
(Federalny Dziennik Ustaw I, s. 2298) zmienione przez art. 4 ustawy z dnia
19.07.2007 (Federalny Dziennik Ustaw I, s. 1462).
A.4.10
Pozostaje nienaruszone udowodnienie dalszych rzeczywiście oraz prawnie
możliwych odpowiednich środków zastępczych w czasowej zależności od
działań budowlanych. W takim przypadku konieczne byłyby: szczegółowy
plan towarzyszący dot. ochrony krajobrazu, wniosek o zmianę planu oraz
ustalenie planu zabudowy dot. zmiany planu.
A.4.11
Zaleca się, aby z powodu rodzaju, zakresu i przeprowadzenia kontroli zgodnie
§ 6 ust. 1 i 2 rozporządzenia o wysokociśnieniowych sieciach gazowniczych,
porozumieć się przed rozpoczęciem budowy z biegłym przewidzianym za
wydanie wstępnego i końcowego zaświadczenia.
A.4.12
Należy przestrzegać ustawowych przepisów o dopuszczalności pracy w
niedziele, dni świąteczne oraz w godzinach nocnych.
A.4.13
Należy przestrzegać ustawowych przepisów łącznie z przynależnymi
rozporządzeniami, dyrektywami i regułami o ochronie pracy i zdrowia,
bezpieczeństwie technicznym, prawie o materiałach szkodliwych oraz
rozporządzenia o bezpieczeństwie i ochronie zdrowia w miejscach budowy
(rozporządzenie o miejscach budowy - BaustellV) z dnia 10.06.1998
(Federalny Dziennik Ustaw I s. 1283) zmienione przez art. 15 rozporządzenia
z dnia 23.12.2004 (Federalny Dziennik Ustaw I. s. 3758).
A.4.14
Inwestor musi uważać aby podczas fazy budowy możliwie najmniej
zagrożone oraz zakłócone było bezpieczeństwo oraz łatwość żeglugi.
A.4.15
Dla niezbędnych ograniczeń w komunikacji podczas działań budowlanych
konieczne jest uzyskanie zgodnego z prawem komunikacyjnym zarządzenia u
właściwych władz ruchu drogowego zgodnie z § 45 ust. 6 kodeksu
drogowego (StVO) z dnia 16.11.1970 (Federalny Dziennik Ustaw I, s. 1565,
1971 s. 38) ostatnio zmieniony przez art. 1 rozporządzenia z dnia 05.08.2009
(Federalny Dziennik Ustaw I, s. 2631).
663/NordStream/04
B
Uzasadnienie
B.1
Projekt i opis budowy
B.1.1
Część ogólna
37
Inwestor planuje budowę wysokociśnieniowego gazociągu długości ok. 1.220 km w
formie podwójnej rury DN1200 Rurociąg ma swój początek w miejscowości Wyborg na
północny wschód od Petersburga a kończy się w pobliżu miejscowości Lubmin w
miejscu wyjścia na ląd odcinka OPAL w Niemczech. Projekt Gazociągu Nord Stream
(nazywanego także Gazociągiem Północnym) składa się z dwóch równoległych nitek
(„Nord-West-Pipeline“ północno-zachodniej i „Süd-Ost-Pipeline“ południowo-wschodniej), z
których każda dysponuje zdolnościami przesyłowymi na poziomie ok. 27,5 mld m 3
rocznie.
Celem jest rozpoczęcie użytkowania pierwszejnitki Gazociągu Nord Stream
jesienią 2011 roku. Ukończenie i rozpoczęcie użytkowania drugiej nitki jest przewidziane
na rok 2012.
B.1.2
Przebieg trasy
Z Wyborga trasa biegnie w kierunku zachodnim przez Zatokę Fińską, w przybliżeniu
równolegle do granicy wyłącznej strefy ekonomicznej (WSE) pomiędzy Finlandią i
Estonią, a następnie skręca w kierunku południowym i dociera do WSE Szwecji. W
obrębie WSE Szwecji trasa przebiega na wschód od szwedzkiej wyspy Gotland i w
pewnym odstępie równolegle do granicy łotewskiej WSE. Następnie trasa skręca w
kierunku południowo-zachodnim i przebiega na południe od duńskiej wyspy Bornholm.
Potem rurociąg skręca w kierunku południowo-zachodnim i przecina granicę WSE
pomiędzy Danią i Niemcami na południowy wschód od Adlergrund. Na ilustracji
przedstawiono trasę Gazociągu Północnego jako niebieską linię a granice
poszczególnych WSE jako linie czerwone.
663/NordStream/04
38
Ilustracja 1: Całokształt trasy rurociągu przez morze Bałtyckie
[Źródło: dokumentacja wniosku]
Po przekroczeniu granicy niemieckiej WSE na północny-wschód od „Adlergrund” trasa
skręca na południowy zachód, przebiega prosto aż do granicy 12 mil morskich (Mm)a
następnie przebiega w kierunku południowo-zachodnim. Regularny odstęp obu
równolegle biegnących linii (północno-zachodniej i południowo-wschodniej) wynosi w
niemieckiej strefie ok. 100 m. Ze względu na sytuację na dnie morza oraz w celu
uniknięcia ew. zmniejszenia ingerencji w dno morskie, poszczególne strefy obu nitek
będą prowadzone niezupełnie równolegle. Może to skutkować odstępami pomiędzy
dwoma nitkami do 170 m. Wewnątrz niemieckiej strefy 12 Mm trasa przebiega prosto
dalej w kierunku południowo-zachodnim aż do strefy boi Landtief A. Od tego momentu
wkracza w korytarz, którym biegnie z niewielkimi odchyleniami ze względu na
sztywność rur oraz promień gięcia > 2.500 z małymi odchyleniami aż do miejsca
wyjścia na ląd.
W obszarze progu u wejścia do zatoki wprowadzono łuk w kierunku południowym. Na
wschód od szlaku żeglugowego „Schumachergrund” (dostęp do rzeki Piany) w obrębie
Zatoki Greifswaldzkiej następuje kolejna zmiana kierunku na zachodnio-południowozachodni. W bezpośredniej strefie wyjścia na ląd trasa przecina w linii prostej z
północnego-zachodu na południowy-wschód linię wybrzeża oraz linię brzegową i osiąga
przewidywany punkt przejściowy do urządzeń lądowych. Miejsce wyjścia na ląd jest
ustalone w postanowieniu Urzędu Górniczego w Stralsundzie z dnia 06.08.2009 dla
odcinka OPAL. Następująca ilustracja pokazuje przebieg trasy na terenie Niemiec.
663/NordStream/04
39
Ilustracja 2: Przebieg trasy na obszarze niemieckiego zakresu kompetencji
663/NordStream/04
40
Linia osiowa trasy przecina granicę niemieckiej WSE w przedstawionych w tabeli
współrzędnych. Z wyżej podanych powodów odstęp rurociągów wynosi tu ok. 110 m.
Punkt przecięcia linii osiowej trasy z granicą 12 Mm leży na określonych w tabeli
współrzędnych. Odstęp rurociągów wynosi tutaj ok. 103 m.
Linia osiowa trasy przecina linię wybrzeża we współrzędnych przedstawionych w tabeli.
Odstęp rurociągów wynosi tutaj ok. 6 m.
Tabela 3: Miejsca przecięcia linii osiowej trasy z granicą WSE, granicą 12 Mm i linią wybrzeża
PK (w
° wsch. długości
° płn. szerokości
odniesieniu
Trasa
Odchylenia od
(WGS-World
(WGS-World
Granica
do gazociągu
linii osiowej
C14-1b
Geodetic System Geodetic System
południowo84)
84)
wschodniego)
WSE
Linia
osiowa
+/- 55,0 m
14,501389483 54,609246676
1.139,3
12 Mm
Linia
osiowa
+/- 51,5 m
14,054355341 54,505424650
1.170,4
Linia
wybrzeża
Linia
osiowa
+/- 3,0 m
13,654323016 54,154230905
1.220,3
Po przekroczeniu granicy WSE trasa przebiega w kierunku południowo-zachodnim
pomiędzy położonymi na północ międzynarodowymi obszarami chronionymi
"Adlergrund" (DE1251-301) i "Westliche Rönnebank" (DE1249-301), jak również
położonym na południe międzynarodowym obszarem chronionym „Zatoka Pomorska z
Ławicą Odrzaną” (DE1652-301). Trasa przecina w obszarze WSE obszar chroniony
„Zatoka Pomorska” ("Pommersche Bucht") (DE1552-401), który jest zarazem
europejskim obszarem ochrony ptactwa jak i krajowym obszarem chronionym. W strefie
12 Mm trasa przecina międzynarodowe obszary chronione „Zachodnia Zatoka
Pomorska” („Westliche Pommersche Bucht”) (DE1649-401), „Próg Zatoki
Greifswaldzkiej i części Zatoki Pomorskiej" („Greifswalder Boddenrandschwelle und
Teile der Pommerschen Bucht”) (DE1749-302), „Zatoka Greifswaldzka”(„Greifswalder
Bodden”) (DE1747-401), „Zatoka Greifswaldzka i południowy Strelasund” („Greifswalder
Bodden und südlicher Strelasund“) (DE1747-402), „Zatoka Greifswaldzka, część
Strelasundu i północna część wyspy Uznam” („Greifswalder Bodden, Teile des
Strelasundes und Nordspitze Usedom" (DE1747-301). W strefie wyjścia na ląd w
miejscowości Lubmin trasa przebiega w strefie obszarów chronionych „Peenemünder
Haken, Struck und Ruden“ (DE2049-301). Poza tym Zatoka Greifswaldzka została
wykazana jako teren podmokły o krajowym znaczeniu „Zatoka Greifswaldzka i
Strelasund“.
Gazociąg Północny nie krzyżuje się z istniejącymi kablami morskimi wzdłuż trasy w
obszarze niemieckiej kompetencji. Trasa przecina ew. przebiega równolegle w
bezpośredniej bliskości z wieloma wskazanymi torami żeglugowymi.
Gazociąg leżący na północnym-zachodzie (gazociąg 1) powinien zostać ukończony z
końcem września 2011 roku. Wtedy również nastąpi rozpoczęcie jego użytkowania.
Kładzenie rurociągu rozpocznie się w strefie miejscowości Lubmin i będzie postępować
aż do głębokości ok. 15 m w otwartym wykopie metodą s-lay. Dalsze kładzenie w
kierunku Rosji przejmie barka układająca trzeciej generacji również z wykorzystaniem
metody s-lay.
663/NordStream/04
41
Rurociąg leżący na południowy-wschód (rurociąg 2) powinien zostać ukończony do
listopada 2012 roku. Wtedy też nastąpi rozpoczęcie jego użytkowania. Odcinek
rurociągu we wspólnym wykopie (ok. 27 km) i dalej do głębokości ok. 15 m. będzie z
czasem wyłożony nitką północno-zachodnią gazociągu. Dalsze kładzenie rurociągu w
kierunku Rosji przejmie w późniejszym czasie barka trzeciej generacji.
B.1.3
Połączenie z istniejącą siecią przesyłową gazu.
Gazociąg Północny zostanie włączony wg koncepcji inwestora zarówno w Rosji jak i
Niemczech do gazowej sieci przesyłowej (por. dokumentacja wniosku część A.1,
rozdział 3.1.3).
W Rosji są realizowane przez spółkę córkę Gazpromu – Yamalgazinvest i Gazprom od
końca 2005 dwa zasilające przewody dla Gazociągu Północnego pomiędzy Gryazovets
przy istniejącym rurociągu Jamał-Europa a Wyborgiem. Mają one również funkcję
zaopatrzeniową dla regionu północno-zachodniej Rosji oraz mają za zadanie
zlikwidować niedobory zaopatrzeniowe w trójkącie państw pomiędzy północnozachodnią Rosją, południowo-wschodnią Turcją i Estonią. Pierwsza nitka ma długość
917 km ma zdolności przesyłowe na poziomie 33 mld. m3/a i zostanie oddana do
użytku w 2010 roku. Przejęcie do eksploatacji drugiej nitki o długości 691 km, również o
zdolnościach przesyłowych poziomie 33 mld m3 rocznie jest przewidziane na rok 2012.
Oba rurociągi mają średnicę 1.420 mm i ciśnienie użytkowe 9,8 MPa Stopniowe
uruchamianie siedmiu stacji kompresji rozmieszczonych wzdłuż odcinka, włącznie ze
stacją kompresji 210 MW koło Wyborga jest przewidziane na okres od początku 2011
do 2012 roku. Prace planistyczne są zakończone. Obecnie trwają przetargi na zakup
niezbędnych materiałów, tak aby dostawy były możliwe od połowy 2010 roku. Na
dostawcę dla stacji kompresji Portovaya koło Wyborga wybrano koncern Rolls Royce.
Odcinek gazociągu od kilometra 124 do kilometra 917 jest gotowy do użytku. Z końcem
2010 roku zostaną zakończone rozpoczęte w międzyczasie prace na odcinku pomiędzy
kilometrem 597 a kilometrem 917. Całość projektu została opracowana i certyfikowana
zgodnie z normami Państwowego Nadzoru Technicznego Rostekhnadzor.
Po stronie Niemieckiej połączenie z istniejącą siecią gazową nastąpi przez odcinki
OPAL i NEL. Odcinek OPAL rozpoczyna się w miejscu wyjścia na ląd w Lubminie,
przebiega prawie równolegle do polskiej granicy na wschód od Berlina i w pobliżu
miejscowości Olbernhau osiąga granicę Niemiec i Republiki Czeskiej (Brandov).
Odcinek OPAL będzie miał długość ok. 470 km i średnicę 1.420 mm przy maksymalnym
ciśnieniu użytkowym 100 barów. Odcinek OPAL umożliwia dalsze przesyłanie gazu z
gazociągu Nord Stream w ilości do 36,5 mld m3/a rocznie W roku 2011 w miarę
możliwości równolegle z fazą testów i uruchomienia pierwszej nitki Gazociągu
Północnego zostanie uruchomiony także odcinek OPAL. Odcinek NEL umożliwi dalszy
lądowy transport i tranzyt gazu dostarczonego do Niemiec przez Gazociąg Północny.
Odcinek NEL przebiega od miejsca wyjścia na ląd na odcinku ok. 440 km równolegle do
wschodniego wybrzeża w kierunku Hamburga przez Heidenau i Achim dalej do
Rehden, gdzie łączy się z siecią gazową firmy Wingas i E.ON. Maksymalne ciśnienie
użytkowe odcinka NEL wyniesie 100 barów. Średnica wyniesie 1.420 mm. Możliwie
jednocześnie z uruchomieniem drugiej nitki Gazociągu Północnego w roku 2012
odcinek NEL będzie gotowy do użytku.
663/NordStream/04
42
B.1.4
Krótki opis techniczny
Rosyjski gaz ziemny będzie wprowadzany ze stacji kompresji w Wyborgu pod
ciśnieniem do 217 barg i w temperaturze ok. 40 st. C. Do chwili dotarcia do miejsca
wyjścia na ląd w Niemczech ciśnienie nie będzie zwiększane. Z powodu strat tarcia
ciśnienie zmniejsza się w sposób ciągły. Z tego powodu gazociąg został podzielony na
trzy odcinki z różnym ciśnieniem dopuszczalnym. Pierwszy odcinek z ciśnieniem 220
barg z Wyborga o długości ok. 300 km, środkowy odcinek z ciśnieniem 200 barg o dł.
ok. 375 km i ostatni odcinek z ciśnieniem 170 barg o długości 545 km. W Niemczech
gaz dotrze do miejsca wyjścia na ląd w Lubminie w normalnym przypadku pod
ciśnieniem ok. 100 barg i w temperaturze ok. 0°C. W miejscu wyjścia na ląd gaz
zostanie ogrzany, zmierzony fiskalnie i po kompresji wprowadzony do przewodów
lądowych.
Podstawową dyrektywą dot. planu, budowy i użytkowania jest zbiór reguł Norweskiego
Towarzystwa Klasyfikacyjnego DNV (Det Norske Veritas), DNV OS-F101 (Submarine
Pipeline Systems). W obrębie niemieckiego zakresu kompetencji łącznie ze śluzą
nadawczo-odbiorczą tłoków obowiązuje norma DIN EN 14161 (systemy przemysłu
naftowego, gazowego – i transportu rurociągami, 2004-07) w uzupełnieniu do DNV OSF101 oraz rozporządzenie dot. wysokociśnieniowych przewodów gazu.
Ogólne dane techniczne Gazociągu Północnego zostały zestawione w tabeli.
Dokładniejszy opis znajduje się w objaśnieniu technicznym, dokumentacja wniosku,
część 1, rozdział 2.
Tabela 4: Ogólne dane dot. Gazociągu Północnego
Właściwości
Dane
Przepustowość
2x 27,5 mld m³/a
Przedmiot transportu
suchy, słodki gaz ziemny w jakości H
Długość trasy
ok. 1.220 km
Średnica znamionowa
2x DN1200 (2x 48‘‘)
Średnica wewnętrzna
1.153 mm (stała)
Grubość ścianki
26,8; 30,9; 34,6 i 41,0 mm
Tworzywo
SAWL 485 I FD wg normy DNV OSF101
Ilość stali
ok. 2,2 mln t
Zabezpieczenie wyporności
przez obłożenie betonem, 60 do 110
mm grubości, gęstość: 3.040 kg/m³
Maksymalne ciśnienie użytkowe (ciśnienie
nominalne lub dopuszczalne)
170, 200 i 220 barg w trzech odcinkach
Przewidywany okres użytkowania
> 50 lat
Ochrona przed korozją zewnętrzna
po pierwsze: 3-warstwowa izolacja PE
po drugie: Katodowa ochrona przed
korozją przez protektory
Oględziny wewnętrzne
Epitlenek Rz ≤ 5 µm
663/NordStream/04
43
Rurociąg Północny będzie kładziony z wykorzystaniem metody s-lay, która jest
najczęściej stosowaną na świecie metodą przy kładzeniu rurociągów typu off-shore o
dużej średnicy. Budowa i kładzenie są największym obciążeniem dla rurociągu typu offshore i wymagają szczegółowego planowania, a także wysokiej jakości wykonania z
uwzględnieniem wpływów środowiska naturalnego takich jak: wiatr, woda, fale
temperatura oraz właściwości dna morskiego, łącznie z ochroną środowiska oraz
pozostałości po środkach bojowych. Ze względów bezpieczeństwa dla ludzi i
środowiska naturalnego Gazociąg Północny będzie budowany jedynie w korytarzu
wolnym od pozostałości środków bojowych. Spółka Nord Stream AG jako inwestor
dołożyła wszelkich starań aby z pomocą najnowszej techniki sprawdzić bezpieczeństwo
trasy pod względem pozostałości środków bojowych. W przypadku znalezienia środków
bojowych w strefie budowy trasy w pierwszej kolejności zostanie zbadana możliwość
zmiany trasy. W braku takiej możliwości środki bojowe zostaną usunięte przez fachowe
służby.
Na głębokości mniejszej niż 15 m rury będą kładzione ze względów bezpieczeństwa
(stabilność położenia, ochrona przed wpływami z zewnątrz) w sposób otwarty w
pogłębionym wykopie (Pre-Lay Trenching). Przewidywane zakrycie (zasypanie)
Gazociągu Północnego w tej strefie nastąpi zgodnie z zaleceniami w tym celu
prowadzonych badań (zob. dokumentacja wniosku część B 2.1, rozdział 2,
poszczególne karty). Uwzględniono tu również zagrożenia wynikające z uszkodzeń lub
wypadków statków w rejonie Rurociągu Północnego.
Na głębokości większej niż 15 m gazociąg będzie kładziony na dnie morza. Ewentualne
niezbędne korekty położenia gazociągu będą dokonywane przez lokalne wyrównywanie
dna morskiego metodą Post-Lay Trenching (wkopywania po położeniu) lub przez
nasypywanie kamieni.
Na podstawie obliczeń stabilności położenia i warunków bezpieczeństwa przeciwko
działaniom osób trzecich, a także ze względu na ochronę środowiska obie linie
gazociągu na odcinku ok. 27 km od linii wybrzeża będą położone od strony wody we
wspólnym wykopie (Pre-Lay Trenching).
• Szerokość dna wykopu wynosi ok. 9,5 m na prostych odcinkach i 10,5 metra na
zakrętach.
• Głębokość wykopu zależy od technicznie niezbędnego lub przepisanego
pokrycia. Zostaną one dokładnie określone w opisie kładzenia rur (zob. tom B.1
technicznych objaśnień, rozdział 3.2) Minimalne planowe pokrycie waha się
wzdłuż trasy od 0 m do ok. 5,3 m.
W celu utworzenia otwartego wykopu na głębokości do 15 m do kopania zostanie użyty
mechaniczny sprzęt pływający. Materiał będzie odtransportowany na statkach
(szkutach) i składowany w zależności od swoich właściwości na zwałowisku, ew.
składowiskach urobku na morzu lub na lądzie. W celu ponownego zapełnienia rowu
materiał zostanie zabrany ze składowisk przez pływające urządzenia i przeniesiony do
wykopu. W celu zmniejszenia ilości urobku, a co za tym idzie też składowanego
materiału, szerokość wykopu zostanie zredukowana do niezbędnego minimum, a
nachylenie skarpy rowu zostanie dopasowane do warunków podłoża.
Strefa przejściowa wykopu pomiędzy wodą i lądem jest trudna do zrealizowania dlatego
wymaga szczególnych rozwiązań. W bezpośredniej strefie brzegowej zostanie
663/NordStream/04
44
utworzona grodza wykonana ze ścianki szczelnej celem wyprowadzenia na ląd
gazociągu. Urobek będzie składowany obok. Zostaną wykorzystane pojazdy lądowe.
Od głębokości ok. 15 m nie jest konieczne układanie rurociągu w wykopie. Od tej
głębokości rury będą kładzione na dnie morza.
Głównymi armaturami systemu Gazociągu Północnego w obszarze niemieckiego
zakresu kompetencji są 48'' armatury bezpieczeństwa odcinające, 48'' armatury
odcinające śluzy odbiorcze oraz 38'' armatury odcinające bypass – połączeń w miejscu
wyjścia na ląd. Armatury zostaną wykonane jako armatury spawane. Przy 48’’
armaturach możliwe jest zastosowanie maszyn typu „kret”. Armatury spełniają
wymagania normy DIN EN 14161. W szczegółowym planie zostały sprecyzowane i
określone w zgodzie z obowiązującymi normami i przepisami: konstrukcja, wykonanie,
materiały, kontrola i oznakowanie.
Gaz będzie wprowadzany do przewodów na początku rurociągu w Wyborgu ze stacji
kompresji PBCS w strefie śluzy nadawczej. Gaz płynie następnie przez ok. 1.220 km do
śluzy odbiorczej Gazociągu Północnego w miejscu wyjścia na ląd w Lubminie. Tam
będzie wprowadzany do urządzeń odbiorczych. Centrala obsługi gazociągu znajduje się
w sterowni Nord Stream (MCR, Main Control Room). Sterownia znajduje się w
miejscowości Zug (Szwajcaria) – siedzibie głównej spółki Nord Stream AG.
Kładzenie rurociągu będzie odbywać się z użyciem metody „s-lay” (zob. ilustracje) z
wykorzystaniem statków układających (barek) drugiej i trzeciej generacji. Jednolite ciągi
rurowe produkowane na barkach będą w kładzione w sposób ciągły na dnie morza w
kształt litery S. Kształt litery S kładzionych rur będzie nadzorowany i sterowany na
barkach przez kontrolowane przeholowywanie.
Na pokładzie barek ciągi rurowe będą wytwarzane w linii montażowej z poszczególnych
rur. Linia montażowa rozciąga się na barce od strefy dziobowej do rufy. Na barkach w
wielu punktach spawalniczych odbywać się będzie spawanie rur w zespolony odcinek.
Prace będą wykonywane pół automatycznie lub w pełni automatycznie przez spawaczy
wykwalifikowanych i przeszkolonych
Ilustracja 3: Metoda s-lay
Kontrola spoin przebiega bez uszkodzeń. Na stosowanych przy kładzeniu rurociągu
barkach zastosowane zostaną ultradźwięki Postępowanie sprawdzające i kryteria
663/NordStream/04
45
akceptacji zostaną ustalone z rzeczoznawcami. Postępy prac spawalniczych są
decydujące dla prędkości kładzenia rurociągu, a tym samym wpływają bezpośrednio na
czas niezbędny dla budowy rurociągu. Po odebraniu poszczególnych spoin, miejsca
łączenia rur zostaną pokryte w celu ochrony przed korozją. Istniejące wolne
przestrzenie zostaną wypełnione warstwą betonu Potem barka zostanie przeholowana
o długość rury. Barka będzie pozycjonowana i przeholowywana z pomocą systemu
kotwic. Zazwyczaj system taki składa się z 12 wciągarek i kotwic, które są sterowane
centralnie z mostka barki. Przewiduje się, że gazociąg północno-zachodni zostanie
ukończony jako pierwszy, a południowo-wschodni jako drugi. Realizacja budowy jest
szczegółowo przedstawiona w rozdziale 3 technicznego objaśnienia jako „Opis
realizacji budowy”.
Harmonogram kładzenia rurociągu przedstawia się następująco:
W czasie od 01.04 do 15.05 następują prace lądowe i morskie wyłącznie poza terenami
wymienionymi w Dyrektywie Siedliskowej (FFH) w kierunku granicy niemieckiej WSE.
15.05 rozpoczną się prace nad budową grodzy wykonanej ze ścianki szczelnej w strefie
wyjścia gazociągu na ląd. W tym czasie rozpoczną się także prace przed wybrzeżem w
Zatoce Greifswaldzkiej w kierunku progu u wejścia do zatoki. Około 6 tygodni po
rozpoczęciu prac wykopowych rozpocznie się kładzenie gazociągu północnozachodniego a następnie południowo- wschodniego. Po położeniu rurociągu rów
wykopany w Zatoce Greifswaldzkiej zostanie zasypany Po zakończeniu prac
związanych z kładzeniem obu rurociągów w strefie wyjścia na ląd grodza wykonana ze
ścianki szczelnej zostanie rozebrana. Prace wykopowe w strefie progu u wejścia do
zatoki (Boddenrandschwelle) do końca terenów wymienionych w Dyrektywie
Siedliskowej będą prowadzone od połowy lipca do początku października Drugi rurociąg
zostanie położony w obszarach wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej do połowy
grudnia, tak że również prace związane z zasypywaniem zostaną zakończone do końca
grudnia 2010. Prace budowlane gazociągu północno-zachodniego od granic
niemieckich obszarów wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej do granicy niemieckiej
WSE zostaną zakończone w styczniu roku następującego po rozpoczęciu robót, a
gazociągu południowo-wschodniego w kwietniu roku następującego po rozpoczęciu
robót. Następnie nastąpi wstępny odbiór ze sprawdzaniem ciśnienia oraz przejęcie do
użytkowania. Potrwa to do końca drugiego roku budowy. Prace budowlane gazociągu
północno-zachodniego od granicy niemieckich obszarów wymienionych w Dyrektywie
Siedliskowej do granicy niemieckiej WSE zostaną zakończone w styczniu 2011, a
gazociągu południowo-wschodniego do kwietnia 2011. Następnie nastąpi wstępny
odbiór ze sprawdzaniem ciśnienia i przejęcie do użytkowania. Potrwa to do końca 2011.
W tym okresie prowadzone będą lądowe prace instalacyjne.
Odbiór wstępny Gazociągu Północnego nastąpi zgodnie z technicznymi normami DNV
OS-F101. Na swojej długości rurociąg jest podzielony na trzy części z ciśnieniem
nominalnym 220,200 i 170 barg. Wstępny rozruch tych odcinków obejmuje w pierwszej
części każdorazowo napełnianie, czyszczenie, pomiary i kontrole ciśnienia każdego z
odcinków. Po zakończeniu sprawdzania ciśnienia w drugiej części odcinki gazociągu
zostaną ze sobą połączone przez spawanie hiperbaryczne (Hyperbaric Welding). Po
połączeniu tych odcinków oba rurociągi – każdy o długości 1.220 zostaną odwodnione i
osuszone. Wyżej wskazane odcinki zostaną poddane kontroli ciśnienia zgodnie z ich
ciśnieniem dopuszczalnym. Następnie rurociągi będą odwadniane po niemieckiej
stronie wyjścia na ląd. Następnie woda zostanie wypompowana w miejscu pierwotnego
pobrania w strefie rosyjskiego wyjścia na ląd. Wstępny rozruch niemieckiego odcinka
lądowego zostanie przeprowadzony odrębnie. Przy wstępnym rozruchu zostaną
663/NordStream/04
46
wykorzystane: przefiltrowana woda z Bałtyku dla oczyszczenia i kontroli ciśnienia
odcinków typu off-shore, przefiltrowana woda słodka dla oczyszczenia i odcinków
lądowych oraz suche powietrze w celu odwodnienia i wysuszenia rurociągów. W celu
uniknięcia korozji, do wody bałtyckiej użytej do kontroli ciśnienia możliwe jest
domieszanie następujących dodatków: Środek wiążący: tlen wodosiarczyn sodu
(NaHSO3) do wiązania tlenu i wodorotlenek sodu (NaOH) do otrzymania wartości pH
ok. 10. Korozyjność wody bałtyckiej użytej do sprawdzenia ciśnienia zostanie ustalona
na podstawie badań. Na ich podstawie zapadnie decyzja o stosowaniu i dozowaniu ww.
substancji w celu zapobieżenia korozji.
Takżeuruchomienie systemu Gazociągu Północnego będzie przebiegało zgodnie z
normami DNV OS-F101. Przy napełnianiu gazociągu gazem możliwe są różne opcje.
Sprawdza się postępowanie, w którym rurociąg na odcinku do 1/3 długości jest
napełniany początkowo azotem. Bezpośrednio po napełnieniu azotem do gazociągu
zostaje wprowadzony gaz. W przypadku Gazociągu Północnego oba te procesy
zostaną wykonane przez stacje kompresji Wyborg / Portovaya Bay. W miejscu wyjścia
na ląd po niemieckiej stronie, przez instalację wydmuchową zostanie odprowadzone do
atmosfery najpierw powietrze, następnie azot, a potem mieszanka azotu z gazem
ziemnym. Stężenie mieszanki azotu z gazem ziemnym będzie nadzorowane przez
chromatograf gazowy.
Celem użytkowania jest codzienne nieprzerwane użytkowanie gazociągu do transportu
gazu ziemnego w zakontraktowanych ilościach. Aby to zagwarantować właściwa „grupa
transportowa” spółki Nord Stream AG będzie stale współpracować ze stacją kompresji
w Wyborgu i miejscem wyjścia na ląd w Lubminie. Dane dot. użytkowania urządzeń
będą w sposób ciągły wymieniane. Należą do nich także dane pomiaru gazu istotne ze
względów fiskalnych, analizy rosyjskiej stacji kompresji a także niemieckiej stacji
wyjścia na ląd. Sam gazociąg nie zawiera żadnych elementów sterujących, jedynie
urządzenia bezpieczeństwa, kontroli i urządzenia odłączające. W przypadku osiągnięcia
granicznych wartości ciśnienia, spółka Nord Stream AG informuje o tym stacje
kompresji w Wyborgu i stacje wyjścia na ląd, aby mogły one podjąć odpowiednie
działania. Zwykle działania takie polegają na zmniejszeniu ilości gazu wprowadzanego
do rurociągu, zwiększeniu poboru lub na kombinacji obu tych czynników. Spółka Nord
Stream AG komunikuje się ze stacjami bezpośrednio przez telefon (hotline) i za pomocą
systemu nadzorującego SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition System). Za
pomocą tego systemu będą zbierane wszelkie pomiary i informacje o stanie rurociągu,
które następnie będą przetwarzane i przekazywane do miejscowości Zug (MCR). Cały
system rurociągu będzie nadzorowany 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu. Na
wypadek sytuacji awaryjnych a także konieczności lokalnego ręcznego sterowania, np.
podczas pracy śluz obie stacje wyjścia na ląd są zaopatrzone w stacje robocze (Work
Stations) i panele operacyjne (Operator Panels). Podczas normalnego użytkowania
stacje robocze nie będą obsadzone. Będą udostępniane lokalnej obsłudze przez MCR
w systemie komunikacyjnym wyłącznie w przypadku zakłóceń
Podstawą serwisu i konserwacji są regularne inspekcje takie jak inspekcje trasy w celu
sprawdzenia jej poziomego i pionowego położenia na dnie lub w dnie morskim, kontrola
katodowej ochrony antykorozyjnej a także wewnętrzne kontrole z użyciem
inteligentnych maszyn. Konserwacja gazociągu i prace kontrolne służą zabezpieczeniu
transportu gazu ziemnego i utrzymaniu integralności gazociągu.
663/NordStream/04
47
Uszkodzenie gazociągu jest bardzo mało prawdopodobne, ale nie można go wykluczyć.
Likwidacja mniejszych i większych uszkodzeń następuje dopiero po dokładnym
zaplanowaniu opartym na sprawozdaniach z inspekcji i uszkodzeń. Środki naprawcze,
które zostaną użyte, są określane na podstawie oszacowania uszkodzeń, ich wpływu na
integralność systemu rurociągu w drodze głosowania właściwego gremium i władz
nadzorczych. Mogą one obejmować od „żadnych działań” do „wymiany odcinka rur”.
B.1.5
Planowanie profesjonalnych działań na rzecz ochrony środowiska
Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu obejmuje ocenę stanu środowiska i krajobrazu
oraz oddziaływanie niniejszego projektu na środowisko. Wskazano środki służące ochronie
krajobrazu, mające na celu uniknięcie lub zminimalizowanie skutków ingerencji, niezbędne
środki kompensacji i ochrony a także środki CEF (Continuous ecological functionality) i
ograniczające szkodliwość dla środowiska. Środki te zostały obszernie opisane. W
szczególności obejmują one:
• częściowe działania w zakresie rekultywacji obszarów chronionych Peenemünder
Haken
• Kontrola drapieżników w wybranych obszarach specjalnej ochrony ptaków „Zatoka
Greifswaldzka i południowy Strelasund“
• Plan rozwoju dla obszarów piaszczystych i ubogich w składniki w strefie wyjścia na
ląd gazociągu (ew. kabli morskich) koło miejscowości Lubmin.
B.2
Poprzednie fazy planowania
B.2.1
Proces zagospodarowania przestrzennego
Wnioskowana trasa przebiega w niemieckim odcinku strefy 12 mil morskich w Zatoce
Greifswaldzkiej od ulądowienia do ok. PK 1.197 wewnątrz obszaru o preferowanym
przeznaczeniu, który został ustalony przez krajowe zarządzenie o programie krajowego
rozwoju przestrzennego Meklemburgii-Pomorza Przedniego (LREP-LVO M-V) z dnia
30.05.2005 (biuletyn regulacji dot. obrotu nieruchomościami gruntowymi M-V s. 308).
Program krajowego rozwoju przestrzennego zawiera cele oraz zasady planowania
przestrzennego, które dotyczą całego kraju włączając w to strefę 12 Mm albo które są
istotne dla wzajemnych stosunków przestrzennych pomiędzy częściami kraju. Obszary o
preferowanym przeznaczeniu są obszarami, w których do konkretnych funkcji istotnych dla
przestrzeni albo do pożytków przy rozważaniu ich z konkurencyjnymi pożytkami istotnymi
dla przestrzeni powinna być przywiązywana szczególna waga. Obszary o preferowanym
przeznaczeniu mają charakter prawny zgodnie z zasadami planowania przestrzennego
(program krajowego rozwoju przestrzennego Meklemburgii-Pomorza Przedniego 2005, s.
15). Przy układaniu kabli i przewodów na obszarze o preferowanym przeznaczeniu nie jest
wymagany tryb planowania przestrzennego (program krajowego rozwoju przestrzennego
Meklemburgii-Pomorza Przedniego, rozdział 7.2, s. 71).
Zgodnie z rozdziałem 7.2 Programu krajowego rozwoju przestrzennego MeklemburgiiPomorza Przedniego kable i przewody muszą być ułożone możliwie wewnątrz obszaru
morskiego o preferowanym przeznaczeniu. Ten korytarz służy według uzasadnienia z
Programem krajowego rozwoju przestrzennego Meklemburgii-Pomorza Przedniego w
międzynarodowemu
projektowi
obszarze
Zatoki
Greifswaldzkiej
wyraźnie
663/NordStream/04
48
„Wysokociśnieniowy przewód gazowy typu off-shore Rosja Finlandia Niemcy” Trasa
Gazociągu Północnego odpowiada w ten sposób wymaganiom planowania przestrzennego
w odniesieniu do przeprowadzenia linii w Zatoce Greifswaldzkiej. Przeprowadzenie linii poza
Zatoką Greifswaldzką do granicy strefy 12 Mm jest ustalone właśnie przez obszar o
preferowanym przeznaczeniu. Niezależny tryb planowania przestrzennego nie był z tego
powodu wymagany. Obszar o preferowanym przeznaczeniu został uwzględniony przy
wyznaczaniu trasy Gazociągu Północnego w oszacowaniu jako podstawa planowania
przestrzennego (§ 4 ust. 1 pkt. 1 pkt. 3 w związku z § 3 ust. 1 pkt. 3 ustawy o
zagospodarowaniu przestrzennym, ROG).
B.2.2
Dalszy tryb
Całość przedsięwzięcia Nord Stream dotyczy na poziomie krajowym także odcinka
niemieckiego szelfu kontynentalnego. Urząd Górniczy Stralsund oraz Federalny Urząd
Żeglugi i Hydrografii (BSH) z siedzibą w Hamburgu prowadzą obecnie tryb wydawania
pozwoleń zgodnych z prawem górniczym dla tego odcinka zgodnie z § 133 ust. 1 pkt. 1
oraz 2 Federalnej Ustawy o Górnictwie (BBergG) z dnia 13.08.1980 (Federalny Dziennik
Ustaw I, s. 1310), ostatnio zmieniony przez art. 16a ustawy z dnia 17.03.2009 (Federalny
Dziennik Ustaw I s. 550). W trybie zgodnym z § 133 ust. 1 pkt. 2 Federalny Urząd Żeglugi i
Hydrografii sprawdza także nieszkodliwość dla środowiska całego przedsięwzięcia zgodnie
z § 133 ust. 2a Federalnej Ustawy o Górnictwie.
Biorąc pod uwagę międzynarodowy przebieg trasy wysokociśnieniowej sieci gazowniczej,
przeprowadzono poza krajowym trybem wydawania zezwolenia także ponadgraniczne
badanie OOŚ zgodne z konwencją ESPOO (porozumienie z dnia 25.02.1991: Konwencja o
ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym Konwencja o
ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym z dnia 25.02.1991r
(Federalny Dziennik Ustaw II s. 1406, 1407, 2003 II s. 715).
Całość trasy wysokociśnieniowej sieci gazowniczej przebiega w obszarze, który znajduje się
poza niemiecką jurysdykcją tj. przez wyłączne strefy ekonomiczne (WSE) następujących
państw: Finlandia, Szwecja, Dania oraz Rosja oraz przez obszar rosyjskich wód
terytorialnych Morza Bałtyckiego. Zgodnie z konwencją ESPOO każde państwo, w którym
jest planowany projekt o możliwych ponadgranicznych oddziaływaniach („państwa
pochodzenia” Dania, Niemcy, Finlandia, Szwecja i Rosja) ma obowiązek powiadomienia
„państw narażonych” (Dania, Niemcy, Estonia, Finlandia, Łotwa, Litwa, Polska, Rosja i
Szwecja) o przedsięwzięciu w możliwie szybkim terminie i dać im możliwość wzięcia udziału
w OOŚ. O przedsięwzięciu należy powiadomić także opinię publiczną w państwach
narażonych. Trzeba także zapewnić możliwość zajęcia stanowiska.
To nastąpiło zgodnie z konwencją ESPOO.
Państwa: Dania, Szwecja i Finlandia powiadomiły pismem z dnia 14.11.2006 państwa
narażone. Rosja powiadomiła państwa narażone pismem z dnia 16.11.2006. Niemcy
powiadomiły o projekcie wszystkie państwa basenu Morza Bałtyckiego pismem z dnia
14.11.2006. Ponadto razem z zawiadomieniem zostały przesłane dokumenty sporządzone
przez spółkę Nord Stream AG (załącznik do powiadomienia państw, narażonych zgodnie z
artykułem 3 konwencji ESPOO, informacje o projekcie, mapy).
663/NordStream/04
49
Zawiadomienia oraz dokumenty wraz z załącznikami dotyczącymi trybu wydawania
pozwolenia na terenie Niemiec po podaniu do publicznej wiadomości w okresie od
27.11.2006 do 12.01.2007 w Urzędzie w Lubminie wyłożone zostały w Urzędzie Górniczym
Stralsund, w Federalnym Urzędzie Żeglugi i Hydrografii w Hamburgu i w Federalnym
Urzędzie Żeglugi i Hydrografii w Rostocku. Każdy mógł się ustosunkować do fragmentów
projektu dot. Danii, Szwecji, Finlandii i Rosji.
Niemcy odpowiedziały pismem z dnia 16.02.2007 na zawiadomienie państw: Danii,
Finlandii, Szwecji i Rosji oraz poprosiły o udział w każdorazowej narodowej OOŚ kraje
Danię, Finlandię, Szwecję i Rosję. Wraz z pismem-odpowiedzią zostały przesłane
stanowiska zajęte w ramach trybu współuczestnictwa strony niemieckiej, o ile zachodził
kontekst ponadgraniczny.
Na zawiadomienie przesłane przez Niemcy odpowiedziały wszystkie państwa narażone:
Dania pismem z dnia 09.02.2007, Szwecja pismem z dnia 15.02.2007, Finlandia pismem z
dnia 16.02.2007, Rosja pismem z dnia 06.03.2007, Estonia pismem z dnia 15.02.2007,
Łotwa pismem z dnia 16.02.2007, Litwa pismem z dnia 15.02.2007 i Polska pismem z dnia
13.02.2007.
Inwestor przysłał dokument informacyjny wraz z pismem z dnia 08.11.2007 dotyczącym
pierwszej zmiany trasy. Dania, Szwecja, Finlandia i Rosja powiadomiły Niemcy jako
państwo narażone w ramach trybu współuczestnictwa o tej zmianie trasy i przesłały
pierwszy dokument informacyjny.
Narażeni w Niemczech zostali poproszeni o zajęcie stanowiska pismem z dnia 12.11.2007.
Dokument informacyjny po jego upublicznieniu w okresie od 15.11.2007 do 14.12.2007 w
Urzędzie w Lubminie został wyłożony w Urzędzie Górniczym Stralsund, w Federalnym
Urzędzie Żeglugi i Hydrografii w Hamburgu i w Federalnym Urzędzie Żeglugi i Hydrografii w
Rostocku. Każdy miał możliwość pisemnie lub do raportu zająć stanowisko co do
fragmentów projektu w Niemczech, Danii, Szwecji, Finlandii i Rosji w okresie do 2 tygodni
po upływie okresu publicznej prezentacji dokumentu. Uzyskane w ten sposób stanowiska
zostały przekazane państwom sąsiednim pismem z dnia 14.01.2008.
Państwa narażone odpowiedziały na pismo Niemiec dotyczące zmiany trasy. Dania pismem
z dnia 15.01.2008, Szwecja i Estonia pismem z dnia 17.01.2008, Finlandia, Łotwa, Litwa i
Polska pismem z dnia 18.01.2008.
Inwestor dostarczył wraz z pismem z dnia 27.01.2008 wniosek o zmianę przebiegu trasy
(druga zmiana trasy) w obszarze niemieckiej WSE i strefy 12 Mm. Narażeni w Niemczech
zostali poproszeni o zajęcie stanowiska pismem z dnia 05.12.2008. Wniosek o zmianę
został wyłożony do wglądu po jego upublicznieniu w okresie od 02.12.2008 do 05.01.2009.
Każdy miał możliwość pisemnie zająć stanowisko w okresie do 2 tygodni po upływie okresu
publicznej prezentacji dokumentu w Urzędzie Górniczym Stralsund, w Federalnym Urzędzie
Żeglugi i Hydrografii w Hamburgu i w Federalnym Urzędzie Żeglugi i Hydrografii w Rostocku.
Niemcy odpowiedziały na zawiadomienie pismem z dnia 22.01.2009. Stanowiska zajęte w
trybie współuczestnictwa z kontekstem ponadgranicznym zostały przesłane wraz z pismemodpowiedzią.
663/NordStream/04
50
Na pismo Niemiec dotyczące zmiany trasy odpowiedziały następujące państwa narażone:
Dania pismem z dnia 20.01.2009, Szwecja pismem z dnia 23.01.2009, Finlandia pismem z
dnia 22.01.2009, Łotwa pismem z dnia 22.01.2009 i Polska pismem z dnia 23.01.2009.
Inwestor dostarczył w dniu 09.03.2009 studium dot. nieszkodliwości dla środowiska do
celów ponadgranicznej konsultacji. Dania, Szwecja, Finlandia i Rosja podjęły konsultację z
Niemcami jako z możliwie narażonym państwem i stworzony w ten sposób dokument
przesłały wraz pismem z dnia 09.03.2009 wraz z prośbą o zajęcie stanowiska do dnia
08.06.2009. Polska przesłała Niemcom stanowiska w pismach z dnia 08.06.2009,
17.11.2009. und 01.12.2009.
Niemcy podjęły konsultacje z wszystkimi państwami basenu Morza Bałtyckiego i przesłały je
pismem z dnia 09.03.2009 wraz z prośbą o zajęcie stanowiska do dnia 08.06.2009. Tym
samym pismem Niemcy zaproponowały wszystkim państwom narażonym, zwłaszcza
Polsce termin spotkania na 17.06.2009 w Stralsundzie. Konsultacje z Polską zaplanowano
na 17.06.2009 w Stralsundzie. Polska strona jednak nie stawiła się w wymienionym
terminie. Protokół terminu został przesłany Polsce pismem z dnia 22.06.2009.
Wraz z pismem z dnia 10.03.2009 została przesłana do zaangażowanych w postępowanie
krajowych podmiotów do spraw publicznych oraz do innych miejsc z prośbą o przyjęcie do
wiadomości i zajęcie stanowiska „Dokumentacja dot. OOŚ dla Gazociągu Północnego
(UVP) do konsultacji zgodnie z porozumieniem ESPOO”.
W ramach konsultacji wszystkie państwa narażone odpowiedziały Niemcom pismem z dnia
08.06.2009 i zajęły stanowisko co do ponadgranicznych oddziaływań przedsięwzięcia.
Niemcy odpowiedziały państwom pochodzenia: Danii, Finlandii, Szwecji i Rosji pismem z
dnia 08.06.2009. Stanowiska zajęte w trybie współuczestnictwa z kontekstem
ponadgranicznym zostały przesłane wraz z pismem-odpowiedzią.
Po każdorazowo terminowym podaniu do wiadomości w Urzędzie w Lubminie oraz w
Urzędzie Górniczym Stralsund w dniu 02.03.2009 w urzędowym dzienniku Federalnego
Urzędu Żeglugi i Hydrografii, „Wiadomości dla żeglarza”, w wydaniu nr 9.09 z dnia
02.03.2009 oraz poprzez wywieszenie na tablicy ogłoszeń Federalnego Urzędu Żeglugi i
Hydrografii w Hamburgu, poprzez ogłoszenie w gazetach „Die Welt” oraz „Frankfurter
Allgemeine Zeitung” a w dniu 02.03.2009 dokumenty (studium dot. nieszkodliwości dla
środowiska do celów ponadgranicznej konsultacji) dokumenty zostały wyłożone do
powszechnego wglądu w okresie od 17.03.2009 do 16.04.2009 w Urzędzie w Lubminie, w
Federalnym Urzędzie Żeglugi i Hydrografii w Hamburgu oraz w Federalnym Urzędzie
Żeglugi i Hydrografii w Rostocku. W urzędzie Uznam-Północ wyłożenie nastąpiło w okresie
od 02.04 do 02.05.2009 po zgodnym z miejscowym zwyczajem podaniu do wiadomości w
dniu 18.03.2009.
Podanie do wiadomości zawierało wskazówkę, że w miejscach wyłożenia istnieje możliwość
wglądu do załączników oraz, że każdy ma możliwość do zajęcia stanowiska w formie
pisemnej lub do protokołu w okresie do 2 tygodni po upływie okresu publicznej prezentacji
dokumentu
W zakresie międzynarodowym będzie wymagane oprócz opisanego trybu postępowania
ESPOO dodatkowo także postępowanie dotyczące wydawania pozwoleń zgodnie z
prawem funkcjonującym w danym państwie. Poniżej jest oddany aktualny stan trybu
uzyskiwania pozwoleń w pozostałych państwach zaangażowanych w projekt.
663/NordStream/04
51
Dania
Celem udzielenia wymaganego pozwolenia na budowę i funkcjonowanie Gazociągu
Północnego w Danii odpowiedzialna instytucja Duński Urząd Energetyczny udzielił
pozwolenia na duński odcinek trasy.
Szwecja
Wniosek o udzielenie wymaganego pozwolenia zgodnie z szwedzką konwencją ws.
szelfu kontynentalnego został doręczony już w grudniu 2007 i uzupełniony w
październiku 2008 ze względu na zaistniałe w międzyczasie zmiany planu technicznego
(np. rezygnacja z platformy serwisowej planowanej początkowo w szwedzkiej WSE). Po
przeprowadzeniu jesienią 2008 zgodnych ze szwedzkim prawem konsultacji z organami
publicznymi kolejne dokumenty zostały dostarczone ze strony spółki Nord Stream w
styczniu i lutym 2009.
Na podstawie tych dokumentów odbyły się w Szwecji konsultacje społeczne, które
zakończyły się 21.08.2009 po dostarczeniu przez Nord Stream dalszych wymaganych
dokumentów. W ramach konsultacji społecznych wpłynęło łącznie 60 stanowisk. Spółka
Nord Stream odpowiedziała na nie 30.09.2009. Udzielenie zezwolenia Wyłącznej Strefy
Ekonomicznej nastąpiło 05.11.2009 poprzez rządową uchwałę.
Finlandia
Spółka Nord Stream AG złożyła na ręce odpowiedzialnego za to ministra pracy i
gospodarki wniosek o udzielenie zezwolenia na budowę gazociągu zgodnie z fińską
ustawą o wyłącznych strefach ekonomicznych (zezwolenie WSE). W ramach konsultacji
społecznych wpłynęło łącznie 18 stanowisk, głównie od urzędów. Spółka Nord Stream
odpowiedziała na nie 05.10.2009.
Wnioskowane przez Nord Stream w dniu 02.07.2009 zgodne z prawem wodnym
pozwolenie na uprzątnięcie niewypałów i niewybuchów w obrębie korytarza
bezpieczeństwa Gazociągu Północnego zostało udzielono w dniu 02.10.2009.
Zezwolenie zostało uznane za natychmiast wykonalne.
Fińskie władze odrzuciły 24.09.2009 wniosek o pozwolenie złożony przez fińskie
przedsiębiorstwo na prace eksploracyjne w Zatoce Fińskiej, które mogły kolidować z
planami spółki Nord Stream AG. Nawet w przypadku pozytywnego rozpatrzenia
wniosku miałby on wedle fińskiego prawa priorytet wobec innych górniczych planów
budowy, ale nie wobec planowanego Gazociągu Północnego. W ramach składania
wniosków o pozwolenie przez spółkę Nord Stream SA na terenie Finlandii (zezwolenie
WSE, zezwolenie wodno-prawne) wniosek ten lub odpowiednie zezwolenie byłoby
rozpatrywane zaledwie jako interesy osób trzecich, jak np. ewentualne interesy
rybołówstwa albo dzierżawcy kabli.
Uwzględnienie zezwolenia WSE nastąpiło poprzez Ministerstwo Pracy i Gospodarki w
dniu 05.11.2009.
Wniosek o zezwolenie wodno-prawne na budowę i funkcjonowanie Gazociągu
Północnego został złożony 08.07.2009 i aktualnie jest sprawdzany przez WFEPA, fiński
urząd ds. ochrony środowiska. Według informacji udzielonych przez WFEPA udzielenie
zezwolenia powinno nastąpić do 15.12.2009.
Rosja
Rosyjski państwowy techniczny urząd nadzoru RosTekhNadzor wydał pozytywną opinię
663/NordStream/04
52
o OOŚ. W czerwcu 2009 udzielono koniecznego wodno-prawnego zezwolenia.
Aktualnie brakujące pozwolenie na budowę na terenie lądowym (odpowiedzialny urząd
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Rosprirodnadzor) powinno zostać wydane w
grudniu 2009..
Dzięki uzgodnionym koncepcjom gwarantuje się, że trasy przewodów na granicach
międzynarodowych oraz w strefach przejściowych z niemieckiej strefy 12 Mm / WSE
bezpośrednio nawzajem łączą się ze sobą zaś funkcje transportu ponadregionalnego i
zaopatrzenia są zapewnione poprzez ogólnie przyjęte przeprowadzenie trasy.
B.3
Uznanie prawno-procesowe i formalne
B.3.1
Podstawy prawne
Dla niniejszego ustalenia planu zabudowy właściwa jest ustawa o gospodarce
energetycznej (EnWG).
Tryb jest zgodny zgodnie z §§ 43, 43a nn. ustawy o gospodarce energetycznej, §§ 72 nn.
ustawy o gospodarce energetycznej, § 76 ustawy o trybie postępowania administracyjnego
landu Meklemburgii-Pomorza Przedniego w połączeniu z § 1 ust. 3 ustawy o trybie
postępowania administracyjnego landu Meklemburgia-Pomorze Przednie.
B.3.2
Kompetencje
Urząd Górniczy Stralsund jest zgodnie z § 2 krajowego rozporządzenia do określania władz
właściwych wedle prawa energetycznego (EnWZustLVO M-V) z dnia 29.12.2005 (biuletyn
regulacji dot. obrotu nieruchomościami gruntowymi landu Meklemburgia-Pomorze Przednie
2006 s. 13) władzą właściwą do wykonywania § 43 ust. 1 pkt. 1 pkt. 2, § 44 ust. 3 pkt. 2 i 3
oraz § 45 ust. 2 pkt. 1 ustawy o gospodarce energetycznej, tak więc też władzą
odpowiednią do konsultacji oraz do ustalania planu zabudowy i trybu jej przeprowadzania.
B.3.3
Konieczność trybu ustalania planu zabudowy
Zgodnie z § 43 ust. 1 pkt. 2 niemieckiej ustawy o gospodarce energetycznej wykonanie i
funkcjonowanie przewodów gazowniczych o średnicy przekraczającej 300 mm wymaga
ustalenia planu zabudowy przez władzę właściwą wedle prawa krajowego. Przy ustalaniu
planu zabudowy należy przestrzegać interesów prywatnych jak i publicznych, które w
ramach podejmowania decyzji mogą być naruszone przez przedsięwzięcie. Według § 3
ustawy o OOŚ (UVPG) w połączeniu z załącznikiem 1 pkt. 19.2.1. w ramach
przedsięwzięcia należy przeprowadzić badanie o nieszkodliwości dla środowiska. Ustawa
OOŚ jest niesamodzielną częścią trybu ustalania planu zabudowy. Należy ocenić
oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i uwzględnić je przy podejmowaniu decyzji o
dopuszczeniu przedsięwzięcia.
Cel ustalenia planu zabudowy polega na uregulowaniu wszystkich problemów poruszonych
przez przedsięwzięcie. Powinno to być wykonywane w uporządkowany sposób, w zgodzie z
przepisami obowiązującego prawa i w sposób jednolity dla wszystkich zainteresowanych
stron. Naruszone interesy powinny być rozpatrzone, o ile ustawa pozostawia pole manewru
663/NordStream/04
53
dla wolności kształtowania w sprawie planowania, pod względem wzajemnej ich korzyści i
szkodliwości i ujęte wedle możliwości w jednym obszernym akcie prawnym.
Oprócz ustalania planu zabudowy nie są wymagane inne urzędowe decyzje, zwłaszcza
publicznoprawne zezwolenia, akty nadania, pozwolenia, dopuszczenia, zgody oraz inne
ustalania planu zabudowy. Te postanowienia zawarte są w energetyczno-prawnym planie
ustalenia zabudowy (§ 75 ust. 1 ustawy o trybie postępowania administracyjnego landu
Meklemburgia-Pomorze Przednie, VwVfG M-V). Oczywiście decyzja o ustaleniu planu
zabudowy nie zastępuje zezwoleń związanych z prawem wodnym. Urząd Górniczy
Stralsund decyduje na podstawie § 14 ustawy o gospodarce wodnej (WHG) (w
porozumieniu) także o udzieleniu zezwoleń w zakresie prawa wodnego.
B.3.4
Przebieg postępowania
30.01.2007 odbyło się spotkanie scopingowe (zgodnie z § 5 ustawy o OOŚ) Punktem
głównym było głosowanie co do zakresu badania o nieszkodliwości dla środowiska (OOŚ)
łącznie z badaniami dotyczącymi oddziaływania ponadgranicznego oraz dotyczącymi treści
dokumentów załączonych do wniosku. Przewidywany zakres badań został ustalony w dniu
11.04.2007 przez Urząd Górniczy Stralsund oraz przez Federalny Urząd Żeglugi i
Hydrografii w dniu 13.04.2007.
Inwestor załączył dokumenty do pisma z dnia 11.12.2008 i złożył tym samym wniosek o
przeprowadzenie postępowania ustalania planu zabudowy na obszarze niemieckiej strefy
12 Mm włączając w to ulądowienie zgodnie z § 43 niemieckiej ustawy o gospodarce
energetycznej.
Otwarcie postępowania nastąpiło 10.03.2009 po przedłożeniu możliwych do sprawdzenia
dokumentów.
W ramach prowadzonego trybu ustalania planu zabudowy zgodnie z §§ 43 nn. ustawy o
gospodarce energetycznej, § 73 ustawy o trybie postępowania administracyjnego landu
Meklemburgia-Pomorze Przednie, w zakresie przedsięwzięcia przeprowadzono także OOŚ
jako niesamodzielną część trybu ustalania planu zabudowy (§ 2 ust. 1 ustawy o OOŚ); w
trakcie badania o nieszkodliwości miały miejsce także m.in. konsultacje społeczne oraz
ponadgraniczne konsultacje społeczne i konsultacje z organami publicznymi (pismo
Federalnego Urzędu Żeglugi i Hydrografii z dnia 09.03.2009) (patrz punkt B.2.2.).
Dokumenty załączone do wniosku były przesłane od 10.03.2009 w porozumieniu z
Federalnym Urzędem Żeglugi i Hydrografii następującym urzędom, instytucjom i
stowarzyszeniom wraz z prośbą o zajęcie stanowiska w kwestii przedsięwzięcia oraz
dokumentów załączonych do wniosku w terminie do 30.04.2009:
Urząd informacji geodezyjnej niemieckich sił zbrojnych, instytucja łącznikowa Federalnego
Urzędu Żeglugi i Hydrografii BSH
Urząd planowania przestrzennego Pomorza Przedniego
Urząd Lubmin
Urząd Mönchgut-Granitz
Urząd Uznam-Północ
Ministerstwo Spraw Zagranicznych, wydział 504
Spółka AWE GmbH przy E.ON Climate & Renewables Central Europe GmbH
663/NordStream/04
54
BfN – Federalny Urząd Ochrony Środowiska
BfN – Federalny Urząd Ochrony Środowiska, ekspozytura Vilm
Stowarzyszenie BUND Deutschland e.V., główna siedziba
Stowarzyszenie BUND M-V e.V., siedziba dla kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze
Przednie
Federalny Urząd do Spraw Nieruchomości
Federalny Urząd Rolnictwa i Żywienia
Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody oraz Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych,
wydział K1 III
Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody oraz Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych,
wydział ZG III 4 (S)
Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Rozwoju Miast, wydział WS23
Ministerstwo Gospodarki i Technologii, wydział II B6
Federalna Agencja Sieci Przesyłowych
Federalne Stowarzyszenie Energii Wiatrowej
Spółka DBU Naturerbe GmbH
Spółka Deutsche Flugsicherung GmbH
Niemiecki Związek Ratowania Rozbitków
Spółka Deutsche Telekom AG, GN41 -Kable morskieZwiązek Niemieckiego Rybołówstwa
Niemiecki Związek Łodzi Motorowych
Niemiecki Związek Żeglarski
Spółka DONG Naturgas A/S
Spółka E.ON edis Netz GmbH
Spółka Energiewerke Nord GmbH
Spółka Erste Offshore Windkraft Beteiligungsgesellschaft mbH & Co. Ventotec Ost 2 KG
Komisja Europejska,grupa robocza do spraw środowiska D3
Spółka SICON - Großmann Ingenieur Consult GmbH, NL Rostock
Oddział Specjalny ds. Wypadków Morskich
Spółka Heinrich Hirdes GmbH (oraz spółka Rohde Nielsen Nassbaggerungs GmbH)
sekretarz generalny Komisji Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku
Spółka Hogan & Hartson Raue LLP für Concord Power Nordal GmbH
Instytut Badania Bałtyku, Warnemünde
Instytut Johanna Heinricha von Thünen; Federalny Instytut Badawczy Terenów Rolniczych,
Lasów i Rybołówstwa (vTI), Instytut Rybołówstwa Bałtyckiego
Krajowy Urząd Kultury i Pielęgnacji Zabytków landu Meklemburgia-Pomorze Przednie
Krajowy Urząd Rolnictwa, Bezpieczeństwa Żywności i Rybołówstwa, wydział rybołówstwo i
gospodarka rybna
Krajowy Urząd Środowiska, Ochrony Przyrody i Geologii landu Meklemburgia-Pomorze
Przednie
Krajowy Urząd ds. Zadań Centralnych oraz Techniki Policji i Ochrony przed Pożarami i
Katastrofami
Krajowy Związek Wędkarstwa landu Meklemburgia-Pomorze Przednie e.V.
663/NordStream/04
55
Lasy Państwowe, wydział landu Meklemburgia-Pomorze Przednie, wydział prawa
publicznego
Krajowy Związek Łowiecki landu Meklemburgia-Pomorze Przednie e.V.
Krajowy Związek Kutrów Rybackich i Rybołówstwa Przybrzeżnego landu MeklemburgiaPomorze Przednie e.V.
Powiat Ostvorpommern
Powiat Rugia
Ministerstwo Rolnictwa, Środowiska i Ochrony Konsumentów landu Meklemburgia-Pomorze
Przednie
Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Rozwoju Krajowego landu Meklemburgia-Pomorze
Przednie
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Turystyki landu Meklemburgia-Pomorze Przednie, wydział
500
Związek Ochrony Przyrody NABU Deutschland e.V., główna siedziba
Związek Ochrony Przyrody NABU landu Meklemburgia e.V., siedziba landowa
Spółka OAM - DEME Mineralien GmbH
Niemieckie Stowarzyszenie Ochrony Lasów landu Meklemburgia-Pomorze Przednie e.V.
Państwowy Urząd Środowiska i Natury w Rostocku
Państwowy Urząd Środowiska i Natury w Stralsundzie
Państwowy Urząd Środowiska i Natury w Ueckermünde
Federalny Urząd Ochrony Środowiska
Spółka Vattenfall Europe Transmission GmbH
Stowarzyszenie Niemieckich Armatorów
Urząd ds. Wody Żeglugi w Stralsundzie
Dyrekcja ds. Wody Żeglugi Północ
Stowarzyszenie Ochrony Waleni i Delfinów WDCS (Whale and Dolphin Conversation
Society)
Administracja Terenów Wojskowych Północ, ekspozytura Kilonia
Spółka WINGAS GmbH & Co. KG
WWF Niemcy, wydział morza i wybrzeża, biuro projektowe Bałtyk
W ramach przesłuchań po terminowym ogłoszeniu nastąpiło wyłożenie kompletnych
dokumentów dot. planu:
• Urząd Lubmin (zgodnie z miejscowym zwyczajem 02.03.2009): Wyłożenie w okresie
od 17.03. do 16.04.2009, potwierdzenie prawidłowości korespondencji wpływającej w
dniu 23.04.2009
• Urząd Górniczy Stralsund (zgodnie z miejscowym zwyczajem (wywieszenie oraz
biuletyn urzędowy landu Meklemburgia-Pomorze Przednie) w dniu 02.03.2009):
wyłożenie w okresie od 17.03. do 16.04.2009 potwierdzenie prawidłowości w dniu
17.04.2009
• Federalny Urząd Żeglugi i Hydrografii w Hamburgu (publicznie („Wiadomości dla
Żeglarza” nr 9/09, „Die Welt” i „FAZ”) każdorazowo 02.03.2009): wyłożenie w okresie
od 17.03. do 16.04.2009
663/NordStream/04
56
•
•
Federalny Urząd Żeglugi i Hydrografii w Rostocku: (publicznie („Wiadomości dla
Żeglarza” nr 9/09, „Die Welt” i „FAZ”) każdorazowo 02.03.2009) wyłożenie w okresie
od 17.03. do 16.04.2009
Urząd Uznam-Północ (zgodnie z miejscowym zwyczajem 18.03.2009): Wyłożenie w
okresie od 02.04. do 02.05.2009 potwierdzenie prawidłowości z dnia 05.05.2009.
Ponadto oprócz zgodnego z miejscowym zwyczajem ogłoszenia nastąpiło podanie do
publicznej wiadomości w wydaniach regionalnych „Ostsee-Zeitung” dla miast Greifswald i
Rugia w dniu 02.03.2009.
Publikacje zawierały m.in. wskazówkę, że każdy ma możliwość wglądu do dokumentów
załączonych do wniosku i do wyrażenia opinii w terminie do 2 tygodni po upływie terminu
wyłożenia dokumentów.
Wiele osób dokonało wglądu; wpłynęły 4 sprzeciwy od osób prywatnych.
Przeważająca część urzędów, instytucji i stowarzyszeń pisemnie wyraziła swoje zdanie na
temat dokumentów załączonych do planu. W przededniu zawnioskowano o liczne
przedłużenia terminu.
Stanowiska i sprzeciwy, które wpłynęły zostały przekazane inwestorowi.
Stanowiska dotyczące fachowych zagadnień związanych z ochroną środowiska zostały
przekazane do wiadomości uznanym w landzie Meklemburgia-Pomorze Przednie
stowarzyszeniom zajmującym się ochroną środowiska wraz z pismem z dnia 20.05.2009.
Z powodu złożoności wnioskowanego przedsięwzięcia zdecydowano się nie rezygnować z
terminu przeprowadzenia debaty zgodnie z § 43a zzn. 5 pkt 1 niemieckiej ustawy o
gospodarce energetycznej.
Termin przeprowadzenia debaty ogłoszono terminowo (Urząd Lubmin (zgodnie z
miejscowym zwyczajem 06.06.2009), Urząd Uznam-Północ (zgodnie z miejscowym
zwyczajem 05.06.2009), Urząd Górniczy Stralsund (zgodnie z miejscowym zwyczajem
05.06.2009, dziennik urzędowy landu Meklemburgia-Pomorze Przednie zgodnie z
miejscowym zwyczajem 02.06.2009), Federalny Urząd Żeglugi i Hydrografii (publicznie
”Wiadomości dla żeglarza” nr. 23/09 05.06.2009, „Die Welt” w dniu 06.06.2009, „OstseeZeitung” 05.06.2009)).
Zaproszono wszystkich zainteresowanych i dodatkowo także osoby, które wniosły sprzeciw.
Dzień przewidziany na przeprowadzenie debaty służącej wyjaśnieniu interesów osób
zainteresowanych względnie osób, które wniosły sprzeciw został podany do wiadomości
(Urząd Górniczy Stralsund pismem z dnia 25.05.2009, Federalny Urząd Żeglugi i
Hydrografii 02.06.2009).
Debata została przeprowadzona wspólnie z Federalnym Urzędem Żeglugi i Hydrografii w
dniach 22. do 25.06.2009. Debatowano na temat zajętych stanowisk oraz sprzeciwów w
gronie zebranych osób, które wniosły sprzeciw, osób zainteresowanych, podmiotów ds.
publicznych w zakresie kompetencji każdego z nich. Na koniec każdego dnia rozmów
stwierdzano na wniosek ze strony urzędu dokonującego wysłuchań, że nikt więcej nie chce
zabrać głosu.
Protokół sporządzony podczas debaty i uzgodniony z Federalnym Urzędem Żeglugi i
Hydrografii wraz z pismami, które wpłynęły lub zostały przekazane, został przesłany
663/NordStream/04
57
wszystkim osobom zainteresowanym oraz osobom, które wniosły sprzeciw pismem z dnia
27.08.2009.
Podczas analizy stanowisk i sprzeciwów oraz wyników debaty inwestor zmienił i uzupełnił
części dokumentów planu oraz wprowadził je do postępowania (część uzupełniająca:
Dookreślenia; § 43a zzn. 6 ustawy o gospodarce eneregetycznej, § 73 ust. 8 ustawy o trybie
postępowania administracyjnego landu Meklemburgii Pomorza Przedniego). Urzędy i osoby
trzecie, które stały się przez to po raz pierwszy lub bardziej niż dotychczas osobami
zainteresowanymi, otrzymały wraz z pismem z dnia 01.10.2009 informację o możliwości
zajęcia stanowiska i wniesienia sprzeciwu w okresie dwóch tygodni.
W szczególności chodzi o następujące zmiany lub uzupełnienia:
• Część A.1: • Część B.1: Dookreślenie planu co do stabilnego ponownego wypełnienia rowu w
obszarze progu zatoki.
• Część B.2.1: • Część B.2.2: Rozważenie wariantów kładzenia i zakopywania w obszarze od PK
1.139 do PK 1.193
Opinia biegłego w zakresie techniki dźwiękowej co do planowanej
budowy gazociągu typu off-shore na terenie Bałtyku
Stanowisko uwzględniające technikę wstrząsów co do planowanej
budowy gazociągu typu off-shore na terenie Bałtyku
Stabilność podłoża Gazociągu Północnego na progu zatoki
• Część C.1: • Część C.2: Dane dotyczące charakterystycznych gatunków występujących w
siedliskach przyrodniczych według Dyrektywy Siedliskowej
Wyjaśnienie stopniowego wpływania na funkcje według dyrektywy
siedliskowej
Obszar specjalnej ochrony ptaków „Cieśnina Peenestrom i Zatoka
Achterwasser“ według Dyrektywy Siedliskowej
Raport o projekcie według Dyrektywy Siedliskowej: Badanie
makrofitów w obszarze progu zatoki
• Część C.3: Program towarzyszący ochrony krajobrazu (LBP) uzupełniające
dookreślenia
Rekultywacja obszarów chronionych dla części powierzchni w
Peenemünder Haken
Ogólne badanie wstępne pojedynczego przypadku zgodnie z § 3c
ustawy o OOŚ w powiązaniu z § 3 ust. 1 krajowej ustawy o OOŚ dla
projektu rekultywacji obszarów chronionych dla części powierzchni w
Peenemünder Haken
Peenemünder Haken według Dyrektywy Siedliskowej
Peenemünder Haken
Działania mające na celu ochronę krajobrazu dla strefy wyjścia na ląd
Zbudowanie charakterystycznych stref zamieszkania dla foki szarej na
południowym krańcu wyspy Ruden
663/NordStream/04
58
•
•
Część C.4:
Część D.1:
Raport końcowy o poszukiwaniu miejsca pobytu dla nietoperzy w
strefie wyjścia na ląd
Wykaz gruntów
Pozamiejscowe osoby zainteresowane
przedsięwzięciu pismem z dnia 01.10.2008.
zostały
poinformowane
o
zamienionym
Stanowiska dotyczące fachowych zagadnień związanych z ochroną środowiska zostały
przekazane do wiadomości uznanym w landzie Meklemburgia-Pomorze Przednie
stowarzyszeniom zajmującym się ochroną środowiska wraz z pismem w dniu 02.11..2009.
Dostarczona w części uzupełniającej: dookreślenie część C.3 zmiana planu „Rekultywacja
obszarów chronionych dla części powierzchni w Peenemünder Haken” (działanie zastępcze
2) oddziałuje na obszar dwóch dotychczas niezainteresowanych urzędów, tak że zmieniony
plan musiał zostać wyłożony także tam. W ramach przesłuchań nastąpiło po każdorazowo
terminowych ogłoszeniach wyłożenie zmienionych dokumentów załączonych do planu:
• W urzędzie Anklam-Land (zgodnie z miejscowym zwyczajem w dniu 14.10.2009):
wyłożenie w okresie od 22.10. do 23.11.2009,
• urząd Am Stettiner Haff (zgodnie z miejscowym zwyczajem w dniu 07.10.2009):
wyłożenie od 22.10. do 23.11.2009.
Ogłoszeniom towarzyszyła m.in. wskazówka o tym, że każdy ma możliwość wglądu do
dokumentów załączonych do wniosku oraz do wyrażenia własnej opinii w terminie 2
tygodni po upływie okresu prezentacji dokumentów.
Wpłynęły 3 sprzeciwy od osób prywatnych.
Zgodnie z § 43a zzn. 6 pkt. 3 ustawy o gospodarce energetycznej zrezygnowano z debaty
na temat stanowisk oraz sprzeciwów, jakie wpłynęły w związku ze zmianą planu.
B.3.5
Inne kwestie prawne dotyczące postępowania
Decyzja o ustaleniu planu zabudowy odpowiada wymaganiom prawno-procesowym.
Wniosek jest dopuszczalny.
Wnioskodawca jest właściwym inwestorem. Kto może być właściwym inwestorem
przedsięwzięcia które musi zostać określone, wynika z właściwego prawa (Federalny Sąd
Administracyjny BverwG, wyrok z dnia 25.07.2007r, 9 VR 19/07, juris Orientierungssatz 1,
Rn. 6).
W tym przypadku jest to ustawa o gospodarce energetycznej. Zgodnie z § 43 ust. 1 pkt. 2
ustawy o gospodarce energetycznej wykonanie i funkcjonowanie przewodów gazowniczych
o średnicy przekraczającej 300 mm wymaga ustalenia planu zabudowy. Według prawnej
definicji zawartej w § 3 pkt. 20 ustawy o gospodarce energetycznej przewodami
gazowniczymi są takie przewody, które należą do jednego lub więcej przedsiębiorstw
dostarczających energię (EVU) albo są przez nich eksploatowane. Według prawnej definicji
zawartej w § 3 pkt. 18 ustawy o gospodarce energetycznej przedsiębiorstwem
dostarczającym energię jest m.in. osoby prawne, które eksploatują sieć energetyczną, albo
663/NordStream/04
59
posiadają uprawnienie do rozporządzania siecią energetyczną. Z całości wymienionych
regulacji wynika, że podmiotem przewodów gazowniczych, a co za tym idzie też rur
gazowniczych może być każde przedsiębiorstwo dostarczające energię, które albo jest
właścicielem przewodów, albo nimi je eksploatuje. Z tego wynika, że wnioskodawca jest w
niniejszym postępowaniu właściwym inwestorem. Jest on przedsiębiorstwem
dostarczającym energię i powinien także eksploatować i posiadać na własność planowane
przewody.
B.4
Ocena materialno-prawna
Przedsięwzięcie Nord Stream zostało dopuszczone na podstawie niniejszego
postanowienia o ustaleniu planu zabudowy ze względu na to, że przemawiają za nim
racjonalne względy dobra ogółu przy uwzględnieniu praw osób trzecich. Wiążąco
ustalone plany uwzględniają regulacje prawne dot. wywłaszczenia. Uwzględniają one
także przepisy niemieckiej ustawy o gospodarce energetycznej, a także inne przepisy,
jak również odpowiadają wymaganiom nakazu ważenia interesów.
B.4.1
Zasadność planu
Przedsięwzięcie spółki Nord Stream jest uzasadnione Zasadność planu jest niepisanym
warunkiem każdego planowania i wyraża zasadę proporcjonalności działań państwa,
które wiążą się z ingerencją w prawa osób trzecich. Warunek ten jest spełniony, jeżeli
istnieje zapotrzebowanie na zamierzone przedsięwzięcie. Ma to miejsce nie tylko w
wypadku gdy przedsięwzięcie jest nieuniknione, ale także gdy jest racjonalnie
wskazane. Postanowienie pociąga za sobą działanie wsteczne w zakresie
wywłaszczenia. Zgodnie z § 45 niemieckiej ustawy o gospodarce energetycznej
ustalony plan stanowi podstawę do postępowania wywłaszczeniowego i jest wiążący
dla organów wywłaszczeniowych. Z tego powodu interes publiczny przyświecający
temu przedsięwzięciu musi być odpowiedni do przezwyciężenia praw własności
stojących na przeszkodzie realizacji planu.. Wynika to z art. 14 ust 3 zdanie 1
niemieckiej konstytucji, który stanowi, ze wywłaszczenie jest możliwe tylko w interesie
dobra publicznego (wyrok Federalnego Sądu Administracyjnego z dnia 16.03.2006, 4 A
1075/04 „Lotnisko Schönefeld“; wyrok Federalnego Sądu Administracyjnego z dnia
07.07.1978, 4 C 79/76, orzeczenie Federalnego Sądu Administracyjnego 56, 110
<118n>; wyrok Federalnego Sądu Administracyjnego, z dnia 05.12.1986, 4 C 13/85,
orzeczenie Federalnego Sądu Administracyjnego 75, 214 <232n.> i wyrok Federalnego
Sądu Administracyjnego, z dnia. 08.07.1998, 11 A 53/97 orzeczenie Federalnego Sądu
Administracyjnego 107, 142 <145>, orzecznictwo).
Zasadność planu przedsięwzięcia Nord Stream wynika z ustawy o gospodarce
energetycznej. Zgodnie z tą ustawą plan jest zasadny jeżeli użyte środki są racjonalne i
wskazane dla osiągnięcia zamierzonego celu. Zgodnie z § 1 ust. 1 niemieckiej ustawy o
gospodarce energetycznej, celem ustawy jest w szczególności możliwie bezpieczne,
korzystne cenowo, przyjazne dla użytkownika wydajne oraz akceptowalne z punktu
widzenia ochrony środowiska zaopatrywanie ogółu ludności w gaz. Kolejnym celem ustawy
o gospodarce energetycznej jest zgodnie z § 1 ust. 2 regulacji sieci zaopatrzeniowej gazu w
celu zabezpieczenia skutecznej i faktycznej konkurencji w sferze zaopatrywania w energię
oraz zabezpieczenie długotrwałego, wydajnego i pewnego użytkowania sieci zaopatrywania
663/NordStream/04
60
w energię. Celem ustawy o gospodarce energetycznej jest zgodnie z § 1 ust. 3 transpozycja
i realizacja prawa wspólnotowego na obszarze zaopatrywania w energię.
Z punktu widzenia gospodarki energetycznej przedsięwzięcie jest konieczne szczególnie w
przypadku gdywyeliminuje ono istniejące luki w zaopatrzeniu lub służybezpieczeństwu
zaopatrzeniowemu. Przy badaniu zapotrzebowania należy sprawdzićmożliwość
obejścia/przełączenia jako alternatywnego sposobu pokrycia deficytu zaopatrzeniowego bez
konieczności budowy nowego rurociągu.. W przypadku gdy zapotrzebowanie na energię
może zostać pokryte w drodze obejścia / przełączenia, generalnie nie ma potrzeby budowy
nowego rurociągu (wyrok Federalnego Sądu Administracyjnego, z dnia 11.07.2002, 4 C
9/00, zob. Juris). Dla zabezpieczenia nieprzerwanych dostaw energii wskazane jest
tworzenie urządzeń redundantnych. (Salje, EnWG, § 1/27; Britz / Hellerman / Hermes,
EnWG, § 1/26). Zapotrzebowanie na nowe drogi przesyłowe nie powinno być rozpatrywanie
jedynie z punktu widzenia bezpieczeństwa zaopatrzeniowego, ale także z punktu widzenia
poprawy konkurencji na rynku poprzez utworzenie nowych dróg przesyłowych (druk
parlamentarny 14/4599, s. 161, projekt ustawy z dnia 14.11.2000). Podmiot odpowiedzialny
za planowanie może w celu konkretyzacji ogólnie określonych celów rozwinąć konkretną
koncepcję planistyczną (por. wyrok Federalnego Sądu Administracyjnego z dnia
19.05.1998, 4 A 9/97, orzeczenie Federalnego Sądu Administracyjnego 107, 1 <13 i nast.>).
Mając to na uwadze celem planu jest budowa i użytkowanie dodatkowej drogi transportowej
w celu stworzenia połączenia pomiędzy rosyjskimi rezerwami gazu z europejską siecią
gazową w formie dwóch równolegle biegnących rurociągów pomiędzy Wyborgiem w Rosji
przez Morze Bałtyckie do miejscowości Lubmin w Niemczech. Zgodnie z planem
rozpoczęcie użytkowania ma być możliwe od końca 2011, ew. 2012 dla drugiej nitki
rurociągu.
Stawiane sobie za cel przez niemiecką Ustawę o Gospodarce Energetycznej
bezpieczeństwo zaopatrzenia energetycznego, przez odpowiednie środki jak np. tworzenie
bądź rozbudowa urządzeń energetycznych, jest ważnym zadaniem publicznym.
Zaopatrzenie w energię jest niezbędne do godnej egzystencji człowieka (por. orzeczenie
Federalnego Sądu Administracyjnego 38, 258 <270n..>; orzeczenie Federalnego Sądu
Administracyjnego 45, 63 <78n.>; postanowienie Niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 10.09.2008, 1 BvR 1914/02, juris. 15). Wypełnienie tego zadania publicznego należy
także do prywatnych przedsiębiorstw energetycznych na mocy § 2 ust. 1 ustawy o
gospodarce energetycznej).
Z punktu widzenia zamierzonego celu planowane przedsięwzięcie jest konieczne a tym
samym zasadne. Konkretnym celem Nord Stream jest przede wszystkim transport ok. 55
mld m3 gazu ziemnego rocznie z Rosji do Niemiec przez Morze Bałtyckie, skąd przez
połączenie z europejskimi sieciami będzie możliwe przesyłanie gazu do Danii, Holandii,
Polski, Czech i innych krajów (por. dokumentacja wniosku, część 1, rozdział 1).
Najważniejsze cele przedstawiają się następująco:. Władze są świadome szczególnego
znaczenia, jakie niniejsze przedsięwzięcie ma dla zaopatrzenia w energię zarówno Niemiec
jak i Europy.
Wynika to z następujących powodów:
663/NordStream/04
61
B.4.1.1
Zgodność celu z § 1 ust. 1 niemieckiej ustawy o gospodarce
energetycznej
B.4.1.1.1
Bezpieczeństwo zaopatrzeniowe
Będące przedmiotem postępowania przedsięwzięcie Nord Stream przesyłania gazu służy
bezpiecznemu zaopatrywaniu w energię przewodową przez dodatkowe ilości gazu
importowane do Niemiec i Europy w sposób wydajny, akceptowalny z punktu widzenia
ochrony środowiska, ew. umożliwienia alternatywnych dróg przesyłu energii. Nord Stream
jest częścią ogólnej politycznej i energetycznej koncepcji. Z jego pomocą rezerwy
rosyjskiego gazu zostaną włączone do sieci transportu gazowego w Europie przy
wykorzystaniu tworzonych odcinków OPAL i NEL. W planach znajduje się także odnoga
gazociągu NORDAL spółki Concord Power Nordal GmbH. Gazociąg Nord Stream jest
częścią Transeuropejskich Sieci Energetycznych (TEN). Przedsięwzięcie to zostało
włączone w osie projektów priorytetowych leżących w interesie Europy (Decyzja nr
1364/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006, załącznik I „Osie
projektów priorytetowych w tym miejsca projektów leżących w interesie Europy,
zdefiniowanych w art. 7 i 8.. ( Dziennik Urzędowy nr L262 z dnia 22.09.2006 s. 1 do 23)).
Zgodnie z ogólną koncepcją „Nord Stream” napływający gaz będzie transportowany na
południe odcinkiem OPAL, a na zachód odcinkiem NEL. Gazociąg Nord Stream utworzy
nową trasę transportu gazu przez wody międzynarodowe na europejskie rynki wewnętrzne.
Planowany gazociąg polepszy bezpieczeństwo zaopatrzeniowe Republiki Federalnej
Niemiec oraz całej Unii Europejskiej z 27 państwami członkowskimi (EU-27), w
szczególności poprzez rozbudowanie istniejących dróg transportowych i zwiększenie
możliwości przesyłowych.
Należy stwierdzić że przedsięwzięcie jest celowe, gdyż w wyniku dywersyfikacji źródeł
zaopatrzenia zwiększy się bezpieczeństwo zaopatrzeniowe. Można przyjąć takie założenie
szczególnie przy przyłączeniu nowych źródeł zaopatrzenia, nowych dróg transportowych na
rynki docelowe czy połączenia nowych źródeł gazu z rynkiem. W tym przypadku mamy do
czynienia z tymi trzema aspektami, ponieważ poprzez projekt Nord Stream także nowe
regiony wydobycia takie jak Shtokman i Jamał w Rosji zostaną połączone poprzez nową
trasę bałtycką z odpowiednimi rynkami (por. dokumentacja wniosku, cz. A.1, rozdział
5.3.2.4). Istotnymi czynnikami zwiększającymi bezpieczeństwo zaopatrzeniowe są zatem
dywersyfikacja źródeł pozyskiwania i stworzenie nowych możliwości transportowych (por.
komentarz GD TREN do art. 22 Dyrektywy Gazowej z dnia 06.11.2008, nr 25nn. oraz opinia
Komisji Europejskiej ws. gazociągu Nabucco-Austria, nr 41nn.; postanowienie Federalnej
Agencji Sieci przesyłowych z dnia 25.02.2009 Az. BK7-08-009 i 010).
Realizacja projektu Nord Stream poprawi bezpieczeństwo zaopatrzenia energetycznego (tj.
w tym przypadku zaopatrzenia w gaz) zgodnie z § 1 ust. 1 niemieckiej ustawy o gospodarce
energetycznej wewnątrz Niemiec, a także na terenie całej Unii Europejskiej.
Bezpieczeństwo zaopatrzeniowe w rozumieniu § 1 ust. 1 ustawy o gospodarce
energetycznej obejmuje zarówno aspekt pokrycia zapotrzebowania na energię, jak również
ciągłość dostaw przez zróżnicowanie dróg transportowych.
Obie te funkcje spełniać będzie gazociąg Nord Stream. Z jednej strony gazociąg umożliwi
(poprzez transport dodatkowej ilości gazu) chociaż częściowe pokrycie przyszłego
zapotrzebowania Niemiec i Unii Europejskiej, z drugiej strony stworzy nowy szlak
transportowy dla rosyjskiego gazu, co przyczyni się do dywersyfikacji tras przesyłowych.
663/NordStream/04
62
Przyczynienie się przedsięwzięcia do bezpieczeństwa zaopatrzeniowego przedstawia się
następująco:
Przyczynienie się do pokrycia przyszłych braków zaopatrzeniowych w Republice Federalnej
Niemiec.
Przedsięwzięcie przyczyni w dużej mierze do pokrycia przyszłych krajowych niedoborów
zaopatrzeniowych. Wg aktualnych prognoz (Szczyt Energetyczny 2007, niemieckie
Ministerstwo Gospodarki i Technologii - BMWI) rozwoju popytu i podaży w Republice
Federalnej Niemiec zaistnieje konieczność dodatkowego importu od roku 2010 na poziomie
10 mld m3 rocznie, od 2020 ok. 15-18 mld m3 rocznie. W celu pokrycia tych niedoborów
konieczne jest umożliwienie nowych dostaw gazu. Planowana budowa gazociągu umożliwi
nowe dostawy rosyjskiego gazu, przez co wpłynie pozytywnie na bezpieczeństwo dostaw
do Republiki Federalnej Niemiec i przyczyni się do zabezpieczenia zwiększonego
zapotrzebowania na gaz na następne 10 do 20 lat.
Przyczynienie się do pokrycia przyszłych niedoborów zaopatrzeniowych w Unii Europejskiej
Przedsięwzięcie w sposób istotny przyczyni się do pokrycia przyszłych niedoborów
zaopatrzeniowych w Unii Europejskiej (rozumianej jako EU-27). Dalszy rozwój w celu
pokrycia dwóch decydujących wielkości – popytu i produkcji gazu w UE – jest obciążony
wieloma niewiadomymi. Wskazują na to zróżnicowane wyniki obecnie publikowanych
badań. Mimo to daje się zauważyć ogólny trend, który znajduje swoje potwierdzenie także w
prognozach Komisji Europejskiej (European Energy and Transport – Trends to 2030,
aktualizowane w 2007). Wg tych prognoz w roku 2020 w UE powstanie luka importowa
gazu ziemnego na poziomie 110 do 170 mld m3 rocznie, a w roku 2025 ok. 195 mld m3
rocznie.
UE z przeciętnym wzrostem gospodarczym na poziomie 1%-2% rocznie jest regionem, w
którym rośnie zapotrzebowanie na gaz ziemny, wg obecnych rachunków o ok. 60 mld m3
rocznie z około 519 m3 rocznie w roku 2006 do poziomu 580 mld m3 rocznie w 2015 roku.
Zapotrzebowanie na gaz ziemny w Europie wzrasta w sposób umiarkowany, jednak ilości
produkcyjne w krajach UE, w szczególności w Wielkiej Brytanii i Holandii ulegają
znacznemu obniżeniu. Nie przewiduje się odkrycia nowych znaczących źródeł gazu na
terenie UE. Z poziomu ok. 320 mld m3 rocznie w roku 2006 nastąpi wzrost
zapotrzebowania na importowany gaz ziemny do 430 mld m3 w roku 2015. Do roku 2020
będzie następował dalszy wzrost popytu UE do przewidywalnego poziomu 600 mld m3
rocznie oraz wzrost zapotrzebowania importowanego gazu do poziomu 460 mld m3 rocznie,
co odpowiada 75 % ogólnego zapotrzebowania UE. Zapotrzebowanie na import UE w roku
2020 wg obecnego stanu wiedzy będzie pokryte jedynie częściowo przez obecnie zawarte,
długoterminowe umowy importowe.
Bez zakontraktowania nowych ilości gazu powstaną niedobory gazu ziemnego na poziomie
110-195 mld m3 rocznie. Projekt „Nord Stream” może częściowo uzupełnić niedobory
zaopatrzeniowe poprzez dostarczenie, poczynając od roku 2011/2012, 55 mld m3 gazu
rocznie. Odpowiada to wyobrażeniom Komisji Europejskiej, która w celu pokrycia przyszłych
luk zaopatrzeniowych proponuje pogłębienie i rozbudowę stosunków w tym zakresie z
Rosją. Obecnie projekt „Nord Stream” stanowi jedyną możliwość transportu dodatkowych
większych ilości gazu ziemnego z Rosji do Europy. Istotny wkład projektu Nord Stream w
rozwój bezpieczeństwa zaopatrzeniowego został potwierdzony przez UE także przez
zakwalifikowanie go do „projektów priorytetowych leżących w interesie Europy”. Wg
663/NordStream/04
63
poglądów władz odpowiedzialnych za ustalenie planu zabudowy podczas oceny projektu
należy przypisać szczególną wagę aspektowi wzrostu bezpieczeństwa zaopatrzeniowego.
Dywersyfikacja szlaków transportowych gazu ziemnego z Rosji do UE
Gazociąg typu off-shore „Nord Stream” stanowi ogniwo łączące europejskie sieci przesyłu
gazu z miejscami pozyskiwania gazu ze złóż, co przyczyni się do dywersyfikacji dróg
transportowych gazu do UE. Realizacja tego projektu zoptymalizuje i dodatkowo
zabezpieczy dostawy gazu z Rosji na poszczególne rynki UE.
Gazociąg Północny połączy najkrótszą drogą obecnie istniejące oraz nowe miejsca
wydobycia gazu z najszybciej rozwijającymi się rynkami europejskimi. Będzie miało to
wpływ także na odciążenie istniejących dróg transportowych na rynki
południowoeuropejskie (np. Włochy) i na rynki Europy wschodniej. Poprzez dywersyfikację
dróg transportowych umożliwione zostaną nie tylko dodatkowe dostawy gazu na rynki
południowej i wschodniej Europy. W przypadku awarii będzie istniała także możliwość
skorzystania z innych dróg transportowych.
B.4.1.1.2
Korzystne cenowo, akceptowalne z punktu widzenia ochrony
środowiska i przyjazne dla użytkowników zaopatrzenie w energię
Zaopatrywanie ogółu ludności w gaz stanowi akceptowalny dla środowiska sposób
zaopatrywania ludzi w energię, zgodnie z celem wskazanym w § 1 ust. 1 niemieckiej ustawy
o gospodarce energetycznej. Gaz jest kopalnym źródłem energii, w wyniku spalania którego
powstaje stosunkowo mało emisji. Stopniowo wypiera bardziej szkodliwe dla środowiska
źródła energii takie jak ropa naftowa czy węgiel. Ze względu na specyficzne cechy użytkowe
gaz jest przyjazny użytkownikom w rozumieniu § 1 ust. 1 ustawy o gospodarce
energetycznej.
Zwiększone użycie gazu ziemnego jako źródła energii stanowi istotny wkład w rozwój
akceptowalnego dla środowiska zaopatrywania w energię. Z tego powodu jest ważnym
kopalnym źródłem energii przyszłości. Gaz ziemny spala się prawie bez sadzy i wykazuje
najmniejsze emisje dwutlenku węgla -spośród wszystkich kopalnych nośników energii. W
porównaniu z gazem ziemnym ropa naftowa oraz węgiel wytwarzają od 30 do 100 % więcej
dwutlenku węgla. Wg władz odpowiedzialnych za ustalenie planów gaz ziemny ma także
duże znaczenie jako „energia pośrednia” w procesie świadomego przechodzenia do
zwiększonego użycia odnawialnych źródeł energii.
W tym sensie użytkowanie gazu ziemnego jako źródła energii odpowiada zasadzie
oszczędnego obchodzenia się z energią, poszanowania źródeł energii i możliwie
najmniejszych obciążeń dla środowiska.
Ustawa o gospodarce energetycznej stawia sobie także za cel korzystne cenowo
zaopatrzenie w energię, wspierając tym rozwój gospodarczy Niemiec. Ze względu na
wysokie wymagania polityki klimatycznej i energetycznej przewiduje się w Republice
Federalnej Niemiec dalszy wzrost znaczenia gazu ziemnego przy zaopatrywaniu w ciepło i
prąd.
Z punktu widzenia zaopatrywania w ciepło gaz ziemny okazał się bardziej ekonomiczny i
korzystniejszy dla użytkowników od innych nośników energii. Z punktu widzenia
663/NordStream/04
64
konkurencyjności produkcji prądu wykorzystywanie gazu ziemnego jest szczególnie
wskazane ze względu na rosnące znaczenie mniejszych, bardziej wydajnych i
zdecentralizowanych elektrowni wykorzystujących turbiny parowe lub gazowe.
Należy zatem stwierdzić, że przedsięwzięcie spełnia kryteria konkurencyjności. Ma to
miejsce również dlatego, że ilości gazu płynącego do Niemiec będą podlegały regulacji co
zapewni stabilny poziom cen.
B.4.1.1.3
Wydajne zaopatrywanie w energię
Przedsięwzięcie Nord Stream służy także wydajnemu zaopatrywaniu w energię, stwarzając
możliwości transportowe, które odpowiadają rzeczywistemu zapotrzebowaniu rynku, a nie
mogą zostać pokryte przez istniejącą sieć przesyłową (§ 11 niemieckiej ustawy o
gospodarce energetycznej). Istnieją wprawdzie sieci przesyłowe łączące rosyjskie złoża
gazowe z UE i Niemcami. Nie są one jednak w stanie w wystarczającym stopniu pokryć
dodatkowego zapotrzebowania na poziomie 55 mld m3 rocznie, nie ma także możliwości
sensownej ich rozbudowy w taki sposób, aby stworzyć bezpośrednie połączenie rosyjskich
złóż z UE poprzez Morze Bałtyckie.
Z uwagi na brak faktycznie istniejących możliwości przesyłowych, które umożliwiałyby
przesył rosyjskich rezerw gazowych do UE istnieje potrzeba realizacji planowanego
przedsięwzięcia. Nawet gazociąg Nord Stream nie jest w stanie pokryć całości przyszłego
zapotrzebowania transportowego do UE, co wynika z porównania możliwości
transportowych Nord Stream (55 mld. m³) i przewidywanego niedoboru importowego gazu
(110-195 mld. m³ rocznie). Sytuacja ta jest też ilustrowana przez aktualny rozwój planów
gazociągu „Nabucco” i „South Stream”, które mają połączyć Europę z azjatyckimi rezerwami
gazu.
B.4.1.2
Zgodność celu z § 1 ust. 2 ustawy o gospodarce energetycznej
Regulacje ustawy o gospodarce energetycznej dot. sieci przesyłowych elektryczności i gazu
mają na celu zabezpieczenie skutecznej i faktycznej konkurencji na rynku zaopatrzenia w
elektryczność i gaz, a także zabezpieczenie długotrwałego i pewnego korzystania z
energetycznych sieci zaopatrzeniowych.
Taki sam cel przyświeca także utworzeniu sieci przesyłowej Nord Stream. Jej budowa
wpłynie korzystnie na konkurencję, wydolność i zabezpieczenie sieci przesyłowych.
Realizacja przedsięwzięcia Nord Stream spowoduje dalszą dywersyfikację dróg
transportowych do UE oraz dostępnych pól gazowych. Ponadto spowoduje sprowadzenie
dodatkowych ilości gazu na rynki europejskie. Oba te czynniki będą miały korzystny wpływ
na konkurencję na rynku.
B.4.1.3
Zgodność z prawem wspólnotowym, § 1 ust. 3 ustawy o gospodarce
energetycznej
Zgodnie z § 1 ust. 3 ustawy o gospodarce energetycznej celem tej ustawy jest transpozycja
i realizacja prawa wspólnotowego z dziedziny przewodowego zaopatrzenia
663/NordStream/04
65
energetycznego. Planowany gazociąg typu off-shore Nord Stream jest częścią
Transeuropejskich Sieci Energetycznych (TEN), a tym samym kluczowym projektem
długofalowego i pewnego zaopatrywania w energię krajów Europy, realizując tym samym
prawo wspólnotowe w zakresie zaopatrzenia energetycznego.
B.4.2
Podział na odcinki / Przewidywania
B.4.2.1
Opisy całościowej koncepcji
Gazociąg Nord Stream stanowi część ogólnej koncepcji energetycznej i politycznej. Ogólna
koncepcja składa się generalnie z projektów Gazociągu Nord Stream typu off-shore oraz
odcinków OPAL i NEL. OPAL i NEL mają tych samych inwestorów (spółki WINGAS GmbH
& Co. KG oraz E.ON Ruhrgas AG, zobacz wyżej.). Inwestorem Gazociągu Nord Stream jest
spółka Nord Stream AG z siedzibą w Zug (Szwajcaria).
Projekt Nord Stream ma na celu transport rosyjskiego gazu nową trasą przesyłową
biegnącą przez Morze Bałtyckie do Niemiec i dalej do Europy. Gazociąg Nord Stream typu
off-shore będzie zasilany z zachodniosyberyjskich pól gazowych Gazociąg Nord Stream
będzie podłączony w Rosji w Wyborgu poprzez połączenie typu on-shore do rosyjskiej sieci
gazowej w Grjasowets. W późniejszym czasie planowane jest połączenie z polem gazowym
w Shtokman w Morzu Barentsa i Półwyspem Jamalskim, w celu przyłączenia do gazociągu
Nord Stream nowych źródeł gazu. Gazociąg Nord Stream typu off-shore składa się z dwóch
nitek z możliwościami przesyłowymi 55 mld. m³/rok (27,5 mld. m³/rok na każdą nitkę) i
stanowi największy projekt infrastruktury gazowej w Europie. Gazociąg Nord Stream składa
się – odpowiednio do obszarów władzy państwowej i WSE przez które przebiega – z
odcinków: Rosja, Finlandia, Szwecja, Dania i Niemcy. Odcinek niemiecki składa się –
odpowiednio do struktury geologicznej Niemiec i wynikającej z tego właściwości – z
odcinków strefy 12 Mm i szelfu kontynentalnego. Dla strefy 12 Mm konieczne jest
ustalenie planu zabudowy (właściwość Urzędu Górniczego w Stralsundzie) zgodnie § 43
ustawy o gospodarce energetycznej, a dla szelfu kontynentalnego (WSE) pozwolenie
zgodnie z § 133 ust. 1 nr 2 niemieckiej ustawy o górnictwie (BBergG) (właściwość
Federalnego Urzędu ds. Żeglugi Morskiej i Hydrografii w Hamburgu - BSH).
Ze względu na federalną strukturę Niemiec odcinek OPAL składa się z następujących
odcinków, które są obecnie przedmiotem postępowania ustalania planu zagospodarowania
przestrzennego:
• odcinek Meklemburgia-Pomorze Przednie
• odcinek Brandenburgia (w ustaleniu planu zagospodarowania Brandenburgia Północ
i Brandenburgia Południe),
• odcinek Saksonia (w ustaleniu planu zagospodarowania Drezno, Chemnitz I i II).
Na odcinku trasy Meklemburgia-Pomorze Przednie plan został zatwierdzony przez Urząd
Górniczy w Stralsundzie w dniu 06.08.2009. Odcinki trasy w Brandenburgii są obecnie
przedmiotem postępowania. Przeprowadzono debaty.
Odcinek trasy Chemnitz II, za pomocą którego odcinek OPAL od strony Saksonii ma być
przyłączony do transeuropejskiej sieci gazowej w czeskiej miejscowości Brandov jest
przedmiotem wniosku. Obecnie prowadzone są debaty. Plan dotyczący odcinka trasy I
saksońskiego okręgu dyrekcyjnego Chemnitz został ustalony w dniu 09.07.2009, a odcinka
trasy podlegającego kompetencji okręgu dyrekcyjnego Drezno w dniu 27.08.2009. Jako
663/NordStream/04
66
kontynuacja odcinka OPAL przewidziane jest jego połączenie z planowanym odcinkiem
GAZELA w pobliżu Brandov w Republice Czech. Odcinek GAZELA będzie stamtąd
prowadził do Niemiec (Waidhaus).
Odcinek NEL składa się z następujących odcinków, które wkrótce staną się przedmiotem
procedury zatwierdzania planu:
• odcinek Meklemburgia-Pomorze Przednie (w planie zagospodarowania odcinki I i II),
• odcinek Dolna Saksonia (w planie zagospodarowania odcinki I i II).
Fragment ustalenia planu zabudowy I odcinka Meklemburgia-Pomorze Przednie został
zatwierdzony przez Urząd Górniczy w Stralsundzie w dniu 06.08.2009. Dokumenty planu
zabudowy innych odcinków zostały dostarczone do organów odpowiednich władz i są
przedmiotem postępowania. Odcinek NEL zostanie włączony do istniejącej sieci
przesyłowej WINGAS na zachodzie w pobliżu miejscowości Rehden.. Jako kontynuację
odcinka NEL planuje się nowe połączenie z Rehden do Drohne. Z Drohne transport będzie
kontynuowany przez sieć przesyłową firmy E.ON Gaztransport GmbH.
Łącznie istnieje zatem kompletny zamysł z punktu widzenia politycznego i energetycznego.
Planistycznie został on podzielony na trzy poszczególne przedsięwzięcia: odcinki OPAL,
NEL i gazociąg Nord Stream/ Gazociąg Północny. Poszczególne przedsięwzięcia zostały
podzielone na poszczególne odcinki planu zabudowy. W przypadku gazociągu Nord Stream
poszczególne fragmenty są także przedmiotem krajowych i międzynarodowych postępowań
mających na celu uzyskanie koniecznych zezwoleń.
B.4.2.2
Podział na odcinki gazociągu Nord Stream
Rurociąg Nord Stream przebiega – jak opisano – wewnątrz obszaru niemieckiej jurysdykcji
przez strefę 12 Mm i WSE, następnie wkracza w obszar jurysdykcji następujących państw
Danii, Szwecji, Finlandii i Rosji. Przedstawiony tu zatwierdzony odcinek Gazociągu
Północnego jest częścią tego połączenia. Jak wcześniej wskazano, dla uzyskania pozwoleń
w strefie 12 Mm i WSE właściwe są odrębne przepisy prawa (Ustawa o Gospodarce
Energetycznej, Federalna Ustawa o Górnictwie, zob. rozdz. B.2.2). Przedsięwzięty podział
na poszczególne odcinki jest zatem nie tylko dopuszczalny, ale wręcz konieczny z
prawnego punktu widzenia. Podobnie rzecz się ma z dalszym przebiegiem gazociągu w
strefie międzynarodowej. Można było zrezygnować z dalszego planowego podziału części
rurociągu w strefie 12 Mm.
W pozostałym zakresie opisany podział na odcinki odpowiada wymogom zasady podziału
na odcinki i przepisom prawa o planowaniu. Podstawą tej zasady jest przekonanie, że
szczegółowe zaplanowanie, w szczególności przedsięwzięć w formie liniowej, z uwagi na
różne trudności możliwe jest tylko z podziałem na poszczególne odcinki. Stworzenie
poszczególnych odcinków umożliwia praktyczne, efektywne i przejrzyste planowanie
(postanowienie Federalnego Sądu Administracyjnego, z dnia 29.11.1995, 11 VR 15.95;
wyrok Federalnego Sądu Administracyjnego, z dnia 26.06.1981, 4 C 5.78; wyrok
Federalnego Sądu Administracyjnego, 14.10.1996, 4 A 35.96; wyrok Federalnego Sądu
Administracyjnego z dnia 26.06.1981, 4 C 5.78; postanowienie Federalnego Sądu
Administracyjnego, z dnia 21.12.1995, 11 VR 6.95; orzeczenie Federalnego Sądu
Administracyjnego 62, 342 <851nn. >; postanowienie Federalnego Sądu Administracyjnego,
z dnia 26.06.1992, 4 C 26.87; postanowienie Federalnego Sądu Administracyjnego z
dnia 21.12.1995, 11 VR 6.95, 25; postanowienie Federalnego Sądu Administracyjnego, z
663/NordStream/04
67
dnia 21.12.1995, 11 VR 6.95, juris nb. 25 i nast..; decyzja Federalnego Sądu
Administracyjnego, z dnia 03.07.1996, 11 A 64.95, juris nb. 29; Ziekow, Prawo o
planowaniu 2004, nb. 713; wyrok Okręgowego Sądu Administracyjnego Lüneburg z dnia
06.06.2007, 7 LC 97/06, juris nb. 48; wyrok Okręgowego Sądu Administracyjnego
Lüneburg z dnia . 15.02.2007, 7 KS 135/03, juris nb. 42).
Utworzenie poszczególnych odcinków jest konieczne w celu uniknięcia odchyleń od planu.
Z tego powodu w planowaniu dróg wymaga się aby każdy odcinek mógł samodzielnie
spełniać swoje funkcje (postanowienie Federalnego Sądu Administracyjnego, z
dnia 05.06.1992, 4 NB 21/92, juris nr 21; postanowienie Federalnego Sądu
Administracyjnego z dnia 02.11.1992, 4 B 205/92, juris nr. 4; wyrok Federalnego Sądu
Administracyjnego z dnia 21.03.1996, 4 C 19.94, juris nr. 48; wyrok Federalnego Sądu
Administracyjnego z dnia 07.03.1997, 4 C 10/96, juris nr. 30). W przypadku infrastruktury,
która cechuje się znaczną długością, jak np. infrastruktura kolejowa, orzecznictwo uznaje,
że kryterium samodzielnej funkcjonalności poszczególnych odcinków jest koniecznym
warunkiem, bez którego skuteczne planowanie nie byłoby możliwe (postanowienie
Federalnego Sądu Administracyjnego z dnia 21.12.1995, 11 VR 6.95, juris nb 25nn.;
decyzja Federalnego Sądu Administracyjnego z dnia 03.07.1996, 11 A 64.95, juris nb. 29;
postanowienie Federalnego Sądu Administracyjnego z dnia 30.12.1996, 11 VR 21.95,
juris nb. 21; post. Federalnego Sądu Administracyjnego, z dnia 08.01.1997, 11 VR 30.95,
juris nb. 18; wyrok Federalnego Sądu Administracyjnego z dnia 05.03.1997, 11 A 25.95;
wyrok Sądu Administracyjnego w Monachium z dnia 21.02.1995, 20 A 93.40080 i. inne., s.
50nn. odpisu wyroku).
Podział Gazociągu Nord Stream odpowiada przedstawionym kryteriom.
Samodzielna funkcjonalność poszczególnych odcinków, ew. odcinków krajowych i
międzynarodowych nie jest konieczna. Z uwagi na rozmiar sieci przesyłowej gazu
ustalenie planu zabudowy całego rurociągu w jednym postępowaniu jest niemożliwe i
niepraktyczne W tym zakresie mają zastosowanie orzeczenia Federalnego Sądu
Administracyjnego odnoszące się do sieci kolejowej. Sieci przesyłowe gazu są jeszcze
bardziej rozległe niż sieć kolejowa. Sieci energetyczne jak pokazuje niniejszy przykład, z
reguły przekraczają granice nie tylko poszczególnych krajów związkowych ale także
granice państw. Taki zamysł przyświecał także regulacji prawnej, co wynika w
szczególności z § 43b nr 4 ustawy o gospodarce energetycznej.
Gazociąg Nord Stream po zakończeniu krajowych i międzynarodowych postępowań
mających na celu uzyskanie pozwoleń na poszczególne odcinki będzie zbudowany w
jednym ciągu. W porównaniu do tworzenia odcinków w projektach dotyczących
gazociągów ziemnych możemy mówić o ”nieprawidłowym czy procesowo-prawnym
tworzeniu odcinków” (por. wyrok Sądu Administracyjnego w Monachium z dnia 21.02.1995,
20 A 93.40080 i inne, s. 50nn. odpisu wyroku). Jest to konieczne ze względu na rozmiar
projektu, który od początku był planem linearnym, który nie musiał jednak zawierać
typowych rozwiązań przejściowych jak to jest w przypadku normalnego tworzenia odcinków.
Z uwagi na to, że przeprowadzona analiza całościowej koncepcji prowadzi do pozytywnej
oceny całościowej, (zob. rozdział B.4.2.3), nie była konieczna czasowa synchronizacja
odcinków. W przypadku gdy trzeba byłoby odczekać z rozpoczęciem budowy do momentu
uprawomocnienia się ostatniej części całościowej koncepcji, udaremnione zostałyby
dopuszczone odcinki.
663/NordStream/04
68
Z uwagi na to, że gazociąg Nord Stream oraz odcinki NEL i OPAL przekraczają swoim
zasięgiem granice krajów związkowych, ew. państw oraz jednocześnie są lub były
przedmiotem krajowych postępowań mających na celu uzyskanie odpowiednich zezwoleń i
planuje się ich budowę za jednym razem, problemy pojawiające się w poszczególnych
odcinkach zostały uwzględnione w każdym z odcinków. Może to być postrzegane jako
wyraz zasady usuwania problemów w fazie postępowania zatwierdzania planu zabudowy i
gwarantuje, że inwestor podjął szczególnie w przypadku dużych projektów sensowne i
efektywne kroki, które umożliwia szybką realizację odcinków częściowych. Już od samego
początku zostało zminimalizowane niebezpieczeństwo odejścia od planu.
B.4.2.3
Przewidywania
Przy tworzeniu odcinków należy sprawdzić, czy planowane przedsięwzięcie nie natrafi
na niemożliwe do przezwyciężenia przeszkody natury faktycznej lub prawnej.
Orzecznictwo rozwinęło w tym celu instytucję „tymczasowej pozytywnej oceny
całościowej” (por. postanowienie Federalnego Sądu Administracyjnego z dnia
23.11.2007, 9 B 38/07, juris nb. 20nn., „Ortsumfahrung Celle“; wyrok Federalnego Sądu
Administracyjnego z dnia 19.05.1998, 4 A 9.97, S. 15, 26 wyrok „A20“; wyrok
Federalnego Sądu Administracyjnego z dnia 08.06.1995, 4 C 4.94; wyrok Federalnego
Sądu Administracyjnego z dnia 28.02.1996, 4 A 27.95; wyrok Federalnego Sądu
Administracyjnego z dnia 11.07.2001, 11 C 14.00, orzecznictwo). Plan, który nie
uwzględnia obiektywnie istniejących przeszkód niemożliwych do usunięcia, nie jest w
stenie spełnić swojego zadania. Plan, który od początku jest niemożliwy do
przeprowadzenia jest niedopuszczalny.
W ramach sprawdzania planów trasy gazociągu Nord Stream stwierdzono, że realizacja
odcinków krajowych jak i międzynarodowych nie napotka nie dających się usunąć
przeszkody. Ponadto stwierdzono że zamierzona ogólna koncepcja energetycznopolityczna, na którą składają się Gazociąg Nord Stream, odcinki NEL i OPAL, z punktu
widzenia przedstawionego planu nie powinna napotkać nie dających się usunąć
przeszkód.
B.4.2.3.1
Nord Stream
W sprawie Gazociągu Nord Stream, obok wniosku o ustalenie planu zabudowy w
Urzędzie Górniczym w Stralsundzie dla strefy niemieckiego szelfu kontynentalnego
(WSE) inwestor wystąpił równocześnie o zezwolenie górnicze, zgodnie z § 133 ust. 1 nr
2 federalnej ustawy o górnictwie do Federalnego Urzędu Żeglugi Morskiej i Hydrografii.
Wg informacji tego urzędu zezwolenie wskazane w § 133 ust. 1 nr 1 federalnej ustawy o
górnictwie na niemiecki odcinek WSE powinno zostać wkrótce udzielone. (por. pismo
Federalnego Ministerstwa Komunikacji, Budowy i rozwoju Miast - BMVBS z dnia
04.12.2009).
Dokumentacja wniosku zajmuje się pytaniem czy budowie gazociągu Nord Stream
sprzeciwiają się jakieś niedające się usunąć przeszkody (por. dokumentacja projektu,
część A.1, rozdział 5.3.2.8 nn.). Z dokumentacji wynika, że nie ma takich przeszkód.
Nie są to jedynie abstrakcyjne przewidywania. Wnioski takie wyciągnięto na podstawie
planów niemieckich odcinków gazociągu w Bałtyku, a także badań przeprowadzonych
w związku z nie-niemieckimi odcinkami, także na podstawie Konwencji ESPOO
663/NordStream/04
69
odnośnie wpływu Gazociągu Nord Stream na środowisko. Dokumenty przedłożone
Stralsundzkiemu Urzędowi Górniczemu uwzględniają zarówno tematykę obszarów
wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej jak i inne przepisy dotyczące ochrony
gatunkowej, które mogłyby stanowić niedające się usunąć przeszkody w realizacji
projektu. Urząd Górniczy z urzędu bierze udział w postępowaniu zgodnym z konwencją
ESPOO. Znane mu są zatem zagadnienia dotyczące wpływu przedsięwzięcia na
środowisko naturalne.
Wg urzędu z punktu widzenia ochrony środowiska nie dopatrzono się przeszkód nie
dających się usunąć.
Przedstawiony w rozdziale B.2.2 stan postępowania w sprawie udzielania zezwoleń
wskazuje, że takie zezwolenia na odcinki Gazociągu Nord Stream przebiegające przez
WSE lub terytoria Danii, Szwecji, Finlandii czy Rosji albo już zostały udzielone lub będą
udzielone w najbliższym czasie. Nie może być zatem mowy o stwierdzeniu niedających się
usunąć przeszkód.
B.4.2.3.2
OPAL / NEL
Na początku zaznaczyć należy, że przedsięwzięcie Nord Stream jest samodzielnym
przedsięwzięciem, mającym innego inwestora niż pozostałe projekty. Mimo to także te
projekty zostały skontrolowane przez Urząd Górniczy pod kątem zasad wskazanych w
orzecznictwie, z tego względu, że bez budowy lądowych odcinków OPAL I NEL Gazociąg
Nord Stream nie mógłby spełniać zamierzonych funkcji. Należało zatem uwzględnić tę
funkcjonalną zależność.
Z tego powodu Urząd Górniczy sprawdził także czy z punktu widzenia przedstawionego
planu „niemieckiej strefy 12 Mm” pozostałe projekty ogólnej koncepcji nie natrafią na
niedające się usunąć przeszkody. Nie ma to jednak miejsca.
Dla odcinka OPAL w odcinku Meklemburgia-Pomorze Przednie jak również dla
odcinka Drezno i Chemnitz I istnieją już plany zabudowy. Dla odcinka Brandenburgia
i Chemnitz II zakończono wysłuchania.
Wszystkie fragmenty odcinka NEL znajdują się obecnie w fazie procedowania
zatwierdzania planu (wysłuchania).
Zgodnie z procedurą przeprowadzono dla odcinka OPALpostępowania dot.
zagospodarowania przestrzennego, ew. nieformalną ocenę z punktu widzenia
zagospodarowania przestrzennego w trzech krajach związkowych przez które biegnie ten
odcinek, tj. Meklemburgia-Pomorze Przednie, Brandenburgia, Saksonia. Także dla
odcinka NEL przeprowadzono w dwóch rajach związkowych, przez które ten odcinek
biegnie - Dolnej Saksonii i Meklemburgii-Pomorze Przednie postępowania dotyczące
zagospodarowania przestrzennego. W proces zagospodarowania przestrzennego
włączono również kontrolę z punktu widzenia wpływu przedsięwzięcia na środowisko
naturalne. Na podstawie pozytywnej oceny jako kolejny krok planu zoptymalizowano
ochronę niektórych gatunkówuwzględniając tereny wymienione w Dyrektywie
Siedliskowej. Następnie cały odcinek podzielono na poszczególne fragmenty ustalania
planu zabudowy. Tym samym zbadano zarówno wykonalność całego odcinka jak i jego
poszczególnych fragmentów.
663/NordStream/04
70
Wszystkie te wnioski zostały także uwzględnione przy sprawdzaniu przedsięwzięcia Nord
Stream w odcinku Meklemburgia-Pomorze Przednie. Urząd Górniczy w Stralsundzie nie
zadowolił się jedynie działaniami na obszarze swojej kompetencji (do granic landu
Meklemburgia-Pomorze Przednie). Urząd Górniczy uwzględnił także wszelkie informacje
i dokumenty pozyskane od władz odpowiedzialnych za ustalanie planu zabudowy
dwóch innych krajów związkowych w ramach pomocy prawnej. Ponadto Urząd Górniczy
w Stralsundzie w postępowaniu dotyczącym odcinka OPAL wspólnie z władzami innych
zainteresowanych krajów związkowych (por. § 43b nr 4 federalnej ustawy o
gospodarce energetycznej) polecił inwestorowi sporządzenie dokumentacji dotyczącej
wykonalności projektu OPAL („dokumentacja przygotowania całościowej oceny
planistycznej”) i włączył tę dokumentację do oceny projektu.
Na podstawie tych badań można stwierdzić, że projekty OPAL i NEL nie napotkają na
niedające się usunąć przeszkody zarówno natury faktycznej jak i prawnej.
Tym samym można stwierdzić, że nie ma podstaw przypuszczać, że realizacja projektu
Nord Stream napotka niedające się usunąć przeszkody natury prawnej czy faktycznej.
B.4.3
Wybór wariantów / decyzja o wyborze wariantów
W ramach weryfikacji alternatyw sprawdzono zarówno przestrzenne jak i techniczne
możliwości zarządzania, w tym dokumenty dot. wniosku (por. dokumentacja wniosku
część A.1, rozdział 6 jak i część B.2.2), stanowisk, które wpłynęły w trakcie trybu
wysłuchania jak i również w wyniku dyskusji. Kontrola wykazała, że oficjalnie
zatwierdzona trasa jest godna polecenia. W szczególności brak jest alternatywy dla
wariantu wyjścia na ląd na wschód od basenu portowego w Lubminie. Jest to znaczące
także dlatego, ponieważ w międzyczasie ustalono, że właśnie tam znajdzie się stacja
wyjścia na ląd niezbędna dla kontynuacji transportu (należy ona do lądowej części
przedsięwzięcia odcinka OPAL / NEL) na punkcie końcowym Gazociągu Północnego.
Także dlatego wykonalna jest decyzja o ustalenia planu zabudowy. Ponadto rozpoczęto
już prace przygotowawcze do budowy stacji wyjścia na ląd.
B.4.3.1
Warianty dotyczące dużych obszarów
Wychodząc od przydatności obszarów przybrzeżnych w wypadku warunków lądowych
dla Gazociągu Północnego można rozważyć trzy strefy. Te leżą w obszarach:
• Greifswaldu,
• Rostocku i
• Lubeki.
Wynikające z nich preferowane korytarze dla alternatywnych tras na dużych
obszarach porównano i oceniono ze względu na następujące kryteria:
• poprowadzenie trasy od morza,
• szlaki komunikacyjne i okablowanie,
• warunki gruntowe,
• przyłączenie do gazociągu od strony lądu, biorąc pod uwagę aspekty ochrony
środowiska i turystyki jak również
663/NordStream/04
•
•
71
aspekty związane z prawem planowania przestrzennego oraz ekonomiczność
złożoność techniczną i wykonalność
Wynikający z tego konflikt jak i również przeprowadzenie trasy od strony morza w
kierunku trzech alternatywnych miejsc wyjścia na ląd przedstawiono na rysunku 4.2
w dokumentacji wniosku część B.2.2, rozdział 2.2.1.1.
. Przeciwko wariantom Rostock i Lubeka przemawiają w szczególności względy
bezpieczeństwa, które podkreśla także opinia Urzędu Wodno-Żeglugowego Północ
(WSD Nord) z dnia 30.04.2009. Dostosowanie do wyjścia na ląd od strony morza
przy Rostoku i Lubece musiałoby być prowadzone na trasie żeglugi w obszarze
kanału Kadet. Ta trasa żeglugowa jest wykorzystywana przez około 65.000 statków
rocznie, co może stanowić element podwyższonego ryzyka dla budowy rurociągu.
Ze względu na małą szerokość toru wodnego Kadet trudno o inną alternatywę dla
tego obszaru.
Ogólnie rzecz biorąc alternatywy "Rostok” i „Lubeka” zawierają także duży ilość
możliwych uszkodzeń dóbr chronionych Dyrektywą Siedliskową. Należy liczyć się z
negatywnymi oddziaływaniami na tereny określone w Dyrektywie Siedliskowej: kanał
Kadet jak i próg „Darßer Schwelle”. Dzieje się tak, ponieważ ze względów
bezpieczeństwa i celem uniknięcia znacznych skutków w hydrografii należałoby na
odcinku trasy zakopać gazociąg równolegle do kanału Kadet. Reasumując, wymienione
warianty tras mogą wpływać na kolejne obszary określone w programie Natura 2000.
Wnioski:
Badane alternatywy porównano pod względem wybranych kryteriów. Matrycę decyzyjną do
poszczególnych kryteriów przedstawia tabela 6-1 dokumentacja wniosku części B.2.2.
rozdział 2.2.1.1. Proponowana trasa będąca wynikiem porównanych wariantów przedstawia
najwłaściwszą trasą rurociągu.
B.4.3.2
Warianty dotyczące średnich obszarów: Wyspa Uznam
Pod względem obszarów średniej wielkości zbadano także wariant
przeprowadzenia trasy przez wyspę Uznam. Przeprowadzenie trasy odzwierciedla
rysunek 6-6 dokumentacja wniosku część A.1., rozdział 6.3.
Alternatywne trasy porównano i oceniono pod względem poniższych kryteriów:
środowiska i turystyki jak również
• aspekty związane z prawem planowania przestrzennego oraz ekonomiczność
• złożoność techniczną i wykonalność
Alternatywy Zatoka Greifswaldzka i wyspa Uznam zostały porównane z
uwzględnieniem poszczególnych kryteriów. Matrycę decyzyjną poszczególnych
kryteriów przedstawia tabela 6-2 dokumentacja wniosku część A.1., rozdział 6.3.2.
663/NordStream/04
72
Zatem nie należy przedkładać przecięcia Zatoki Pomorskiej, wyspy Uznam i
cieśniny Peenstrom nad przecięcie Zatoki Greifswaldzkiej z wyjściem na ląd w
okolicach Greifswaldu, ponieważ możliwe są tu poważne konflikty w odniesieniu do
interesów ochrony środowiska i turystyki. Ponadto na wyspie Uznam konieczne jest
zbudowanie specjalnej stacji przekaźnikowej w celu zmniejszenia ciśnienia
pomiędzy odcinkami od strony morza i od strony lądu. Wynikające z tego
konsekwencje dla środowiska, turystyki i gospodarki należy również uznać za wadę
w ocenie miejsca wyjścia na ląd w okolicy Greifswaldu.
Alternatywa trasy przez wyspę Uznam przedstawia także duży potencjał trudności z
punktu widzenia celów ochrony obszarów Natura 2000: Ponad 7 km trasy Uznam
biegnie przez tereny obszaru Natura 2000, w których wytworzyło się siedlisko typu
odpowiadającego Dyrektywie Siedliskowej 1170 „Rafy” Ponadto poza obszarami
objętymi Dyrektywą Siedliskową należy wziąć pod uwagę dalsze siedliska pokryte
skałą i rumoszem jak i również strefę wód płytkich na wschód od wyspy Uznam,
która odpowiada wytworzeniu się siedliska 1110 w zatoce (wg Dyrektywy
Siedliskowej). W dalszej kolejności doszłoby do oddziaływań na ptaki migrujące w
obszarze trasy przez wyspę Uznam, która leży bliżej Ławicy Odrzanej i tym samym
styka się z obszarami o dużej koncentracji ptaków tego typu ptactwa.
Wnioski:
Porównanie wariantów tras wskazuje łącznie na najlepszą na trasę przez Zatokę
Greifswaldzką.
B.4.3.3
Wariant dotyczący małego obszaru
Poza
tym
zbadano
następujące
trasy
przeprowadzenia
gazociągu:
Przeprowadzenie trasy w małym obszarze (por. dokumentacja wniosku część A.1,
rozdział 6.4) obejmuje przedstawione w Ilustracja 4: Alternatywne miejsca wyjścia na
ląd w okolicy Lubmina punkty wyjścia na ląd:
• na wschód od wejścia do portu koło Lubmina,
• miejsce wyjścia na ląd koło Spandowerhagen,
• miejsce wyjścia na ląd w obszarze portu Vierow jak i również
• miejsce wyjścia na ląd na zachód od wejścia do przystani w Lubminie.
663/NordStream/04
73
Ilustracja 4: Alternatywne miejsca wyjścia na ląd w okolicy Lubmina
Alternatywne trasy porównano i oceniono pod względem poniższych kryteriów:
środowiska i turystyki,
• aspekty związane z prawem planowania przestrzennego i ekonomiczność oraz
• złożoność techniczna i wykonalność
Badane alternatywy porównano pod względem wybranych kryteriów. Ze względu na
matrycę decyzyjną wskazano na tabelę 6-3 dokumentacja wniosku część A.1, rozdział 6.4.
W wyniku kontroli władze odpowiedzialne za ustalenia planów zabudowy stwierdziły, że
żaden z wariantów dla małego obszaru nie przedstawia rozsądnej alternatywy dla
ustalonego w planie przybicia do brzegu. Te są następujące:
663/NordStream/04
74
Wszystkie trasy alternatyw (dla małych obszarów) w stosunku do ustalonego w planie
miejsca przybicia do brzegu przecinają obszar objęty Dyrektywą Siedliskową „Zatoka
Greifswaldzka, części Stralsundu i północny kraniec wyspy Uznam” (DE1747-301) a także
obszar podlegający Dyrektywie Ptasiej „Zatoka Greifswaldzka i południowy Stralsund”
(DE1747-402). Według przedłożonego zróżnicowania wewnętrznego obszaru Zatoki
Greifswaldzkiej objętego Dyrektywą Siedliskową (Instytut Ekologii Krajobrazu w
Greifswaldzie I.L.N. 2004; Instytut Ekologii Stosowanej IfAÖ, 2004b), trasy alternatywne dla
małych obszarów leżą w całości wewnątrz obszarów objętych Dyrektywą Siedliskową. Przy
tym poza obszarami przybrzeżnymi najbardziej dotknięty jest obszar typu określonego w
Dyrektywie Siedliskowej 1160 „Duże płytkie zatoki morskie”. W strefie przybrzeżnej o
głębokości mniejszej niż 3 m znajdują się przede wszystkim typy siedlisk 1110, 1140 i 1170
(wg Dyrektywy Siedliskowej).
Alternatywa wyjścia na ląd „Vierow“ byłaby oddalona o ok. 150 m od brzegu i do brzegu
obszaru gdzie przecinają siedliska typu 1110 i 1170 (wg Dyrektyw Siedliskowej). Dla wyjścia
na ląd „na zachód od wejścia do portu w Lubminie" dotknięta zostałaby strefa od ok. 400 m
do brzegu obszaru typu 1110 (wg Dyrektywy Siedliskowej). Alternatywa "Spandowerhagen"
przecina obszar wód płytkich wyspy Struck, tak że na odcinku trasy o długości ok. 4,7 km
dotknięte byłyby obszary siedlisk 1110 i 1140 (wg Dyrektywy Siedliskowej).
663/NordStream/04
75
Ilustracja 5: Typy siedlisk (wg Dyrektywy Siedliskowej) w obszarze alternatywy dla małych obszarów w Zatoce
Greifswaldzkiej
(wewnętrzne zróżnicowanie typów siedlisk określonych w Dyrektywie Siedliskowej wg Instytutu Ekologii
Krajobrazu w Greifswaldzie I.L.N. 2004)
Narażenie typów siedlisk (wg Dyrektywy Siedliskowej) dla wszystkich alternatyw dot. małych
obszarów należy zakwalifikować pod względem rodzaju jako porównywalne do wariantów
określonych w planie. Nie istnieje trasa, która nie narażałaby żadnych lub niewiele typów
siedlisk. Znaczące różnice powstają jednakże w przypadku zastosowania różnych
technologii lub innego czasu budowy. Alternatywne fazy budowy na małych obszarach są
dłuższe w porównaniu do miejsca wyjścia na ląd na wschód od wejścia do portu koło
Lubmina. Faza budowy w przypadku wyjścia na ląd na zachód od przystani byłaby o 10 dni
dłuższa. Przy tym nie wynikną żadne znaczne zmiany w natężeniu potencjalnych
kłopotliwych oddziaływań. W przypadku wyjścia na ląd przy Vierow należy szacować, że
faza budowy będzie o ok. 25 dni a przy Spandowerhagen o 60 dni dłuższa w stosunku do
wyjścia na ląd na wschód od wejścia do portu. Ze względu na dłuższe etapy budowy jak
również na niepewności z technologicznego punktu widzenia (trudne technicznie przecięcie
dużych powierzchni płycizn przy wyspie Struck, rumoszowe podłoże przy Vierow) nie
można wykluczyć, że nie da się przeprowadzić fazy budowy celem przecięcia Zatoki
Greifswaldzkiej z punktami wyjścia na ląd przy Spandowerhagen i Vierow. W skutek
przywrócenia warunków abiotycznych po położeniu gazociągu (warunki rafowe i podłoża
włączając w to nałożenie skał i rumosza) należy oczekiwać regeneracji funkcji siedliska w
krótkim lub średnio długim czasu, tak że nie powinny mieć miejsca poważne skutki w
663/NordStream/04
76
stosunku do obszarów określonych w programie Natura 2000. Przedłużenie okresu budowy
o jeden sezon może postawić w wątpliwość tą ocenę.
Różnice pomiędzy wariantem dla małych obszarów są również podane z uwzględnieniem
intensywności obciążenia dla typów siedlisk określonych Dyrektywą Siedliskową na skutek
podanych różnych alternatyw dla długości trasy. Alternatywa "Spandowerhagen" ma co
prawda najkrótszą trasę, ale przebiega jednak długim odcinkiem poprzez obszar typów
siedlisk 1110 i 1140 w strefie objętej Dyrektywą Siedliskową. Ze względu na konieczne
przecięcie płaskiego terenu (watty przy Knaakrücken – typ siedliska 1140 wg Dyrektywy
Siedliskowej) poprzez dłuższy odcinek trasy, wymagane byłoby ponadto zwiększenie
nakładów technicznych (nie ma możliwości korzystania ze zwykłych barek układających)
tak, aby wykluczyć znaczne naruszenie obszaru typu siedliska 1140 wg Dyrektywy
Siedliskowej. Wyjście na ląd „na zachód od wejścia do portu“ jest trasą około 1,5 km
dłuższą w stosunku do wyjścia na ląd na wschód od wejścia do portu i konieczne byłoby
przekroczenie wejścia do portu w Lubminie, co poskutkowałoby z kolei intensywniejszym
uszczerbkiem dla typu siedliska 1160. Wyjście na ląd przy Vierow w stosunku do wyjścia na
ląd na wschód od wejścia do portu przy Lubminie, wymaga trasy dłuższej o 3,6 km, co
powoduje większe oddziaływanie na typ siedliska 1160.
Tak więc po uwzględnieniu wewnętrznych potrzeb Dyrektywy Siedliskowej alternatywy
przedstawiają się mniej korzystnie niż określone w planie przybicie do brzegu.
Pod względem wpływu na ssaki morskie w kontekście alternatyw wyjścia na ląd na małych
obszarach wskazuje się na przedstawienie w OOŚ Gazociągu Północnego obszaru w
Zatoce Greifswaldzkiej określonego Dyrektywą Siedliskową (por. dokumentacja wniosku
część C.1 i C.2). Także w odniesieniu do ssaków morskich należy warunki w obszarze
alternatyw dla małych obszarów zakwalifikować jako porównywalne. Oddziaływania na
ssaki morskie powstają jednak wskutek zastosowania różnych technologii albo czasów
budowy, które powodują zakłócenia. Fazy budowy alternatyw dla małych obszarów są
dłuższe w porównaniu do miejsca wyjścia na ląd na wschód od wejścia do portu w
Lubminie, tak że powodowałoby to każdorazowo dłużej trwające akustyczne, wizualne i inne
bodźce zakłócające w stosunku do ssaków morskich. Z powodu dłuższych faz budowy nie
można wykluczyć, że przecięcie Zatoki Greifswaldzkiej z punktem wyjścia przy
Spandowerhagen i Vierow nie będzie mogło być przeprowadzone w okresie jednego roku.
W tych przypadkach nie można wykluczyć znaczącego zwiększenia zakłóceń w stosunku
do fok w Zatoce Greifswaldzkiej. Dłuższe fazy budowy mają równie negatywny wpływ na
ryby.
Wszystkie alternatywy miejsca wyjścia dla małych obszarów przecinają poza tym obszary w
korytarzu wyjścia o możliwie dużej populacji makrofitów. Alternatywa „Spandowerhagen“
przebiega przez dłuższy odcinek trasy wewnątrz strefy fitalnej i przy punkcie wyjścia na ląd
„Vierow“ dotknięte zostałyby zbiorowiska twardego podłoża kamiennego i skalnego.
Dla dotyczącej małego obszaru alternatywy punktu wyjścia przy Spandowerhagen należy
poza tym uwzględnić, że będzie konieczne przecięcie obszarów wodnych przy wyspie
Struck, które są istotne dla różnych gatunków ptaków w okresie całego roku. Należy więc
liczyć się z intensywnymi zakłóceniami. Faza budowy dla tej alternatywy wymaga poza tym
dłuższego czasu. Przewiduje się, że konieczne byłyby także wykopywanie celem dojścia,
które to mogłoby wywołać dalsze negatywne skutki. Dla alternatywy dotyczącej małych
obszarów „Spandowerhagen“ przewiduje się dodatkowy uszczerbek w stosunku do ptaków
migrujących.
663/NordStream/04
77
Tak więc przedstawione alternatywy są mniej korzystne z punktu widzenia ochrony
środowiska niż określone w planie ulądowienie.
Alternatywy te są mniej korzystne niż planowane ulądowienie także pod innymi względami
niż ochrona środowiska (por. tabela 6-3 dokumentacja wniosku część A.1, rozdział 6.4).
Wnioski:
Podsumowując należy stwierdzić, że zbadane warianty wykazują dodatkowe poważne
oddziaływania na środowisko naturalne oraz wady ekonomiczne w porównaniu z wybraną
trasą. Wskutek tego żaden ze zbadanych wariantów nie przedstawia z punktu widzenia
proporcjonalności rozsądnej alternatywy. Także łącznie potraktowane kryteria techniczne,
ekonomiczne, ekologiczne i przestrzenne przedstawiają ustaloną trasę jako ogólnie
najlepszą dla przeprowadzenia gazociągu.
B.4.3.4
Warianty techniczne
Z powodu ekologicznej wrażliwości Zatoki Greifswaldzkiej oprócz wybranego i
wnioskowanego przecięcia (odkryte układanie, położenie przewodów we wspólnym
wykopie za pomocą metody s-lay przy pomocy barki układającej drugiej generacji (por.
dokumentacja wniosku część A.1, rozdział 3)) opracowano różne opcje techniczne i
zbadano ich przydatność. Dla obszaru trasy w Zatoce Greifswaldzkiej od planowanego
punktu wyjścia na wschód od wejścia do portu w Lubminie do miejsca zaraz za progiem
zatoki na wysokości Thiessow / przylądka Südperd są to:
• wjazd tunelu,
• spławianie i zatapianie nitek przewodów wzdłuż tzw. trasy scopingowej („ZickZack“) lub
• spławianie i zatapianie nitek przewodów wzdłuż planowanej trasy Gazociągu
Północnego.
Wnioski:
Z powodu znacznie dłuższych czasów budowy, wyższych kosztów budowy i pod
względem oddziaływań na środowisko, wariant tunelowy jest oceniany negatywnie w
porównaniu z otwartym układaniem (por. dokumentacja wniosku część B.2.2, rozdział
2.2.2.1).
Z powodu dłuższego czasu budowy, wyższych kosztów i pod względem oddziaływań na
środowisko, układanie metodą spławiania i zatapiania (float and sink) jest ocenianie
negatywnie w porównaniu z metodą otwartego układania (por. dokumentacja wniosku
cześć B.2.2, rozdział 2.2.2.2 i 2.2.2.3). Ponadto jest to metoda, która nie był jeszcze
stosowana w tego typu przedsięwzięciach, i która wymaga wytworzenia specjalnych
urządzeń oraz mogłaby prowadzić do niedopuszczalnego ryzyka budowlanego z
powodu zastosowania niesprawdzonych technologii.
663/NordStream/04
78
B.4.4
Ocena Oddziaływania na Środowisko (OOŚ)
Dla niniejszej budowy i eksploatacji określonych w wniosku o ustalenie planu zabudowy
Gazociągu Północnego należy przeprowadzić badanie o ocenie oddziaływania na
środowisko (OOŚ) zgodnie z § 3b ust. 1 w połączeniu z nr 19.2.1 załącznika 1 do
niemieckiej ustawy o OOŚ. zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 w połączeniu z ust. 3 zzn. 1 ustawy o
OOŚ badanie OOŚ jest niesamodzielną częścią trybu ustalania planu zabudowy. Badanie
OOŚ obejmuje ustalenie, opisanie i ocenę oddziaływań, jakie projekt będzie miał na dobra
chronione ustawowo.
Zgodnie z § 12 ustawy o OOŚ władza odpowiedzialna za plan zabudowy ocenia
oddziaływania środowiskowe projektu na podstawie łącznego zaprezentowania wg § 11
ustawy o OOŚ i uwzględnia tą ocenę przy podejmowaniu decyzji o dopuszczeniu
przedsięwzięcia pod względem troski o środowisko w znaczeniu §§ 1, 2 ust. 1 pkt. 2 i 4
ustawy o OOŚ w stosunku do obowiązującego prawa. Podstawą podsumowującego
zaprezentowania oddziaływań na środowisko wg § 11 ustawy o OOŚ jest w istocie studium
o nieszkodliwości dla środowiska (OOŚ Gazociągu Północnego od granicy niemieckiej
wyłącznej strefy ekonomicznej (WSE) do punktu wyjścia na ląd, Instytut Ekologii
Stosowanej IfAÖ, dokumentacja wniosku część C.1.1) jak i również Pomocniczy Plan
Utrzymania Krajobrazu (dot. Gazociągu Północnego w strefie 12 Mm i w strefie wyjścia na
ląd, Instytut Ekologii Stosowanej, grudzień 2008, dokumentacja wniosku część C.3 oraz
Instytut Ekologii Stosowanej, wrzesień 2009; część uzupełniająca: dookreślenia część C.3,
rozdział 1 i 6), które dostarczył inwestor (każde z przynależną ekspertyzą lub
dookreśleniami oraz informacjami technicznymi – dokumentacja wniosku część B.1, B.2.1,
B.2.2 und C.1.2 jak również część uzupełniająca: dookreślenia część B.1, B.2.2 i C.3).
Podsumowujące zaprezentowanie oddziaływań na środowisko i ocena ich wpływu na
projekt dzieli się na prezentację skutków na „morskie” dla trasy wodociągu i na „lądowe” dla
ulądowienia. Tym samym ocenione zostały wszystkie oddziaływania środowiskowe
planowanego projektu.
Udział władz i włączenie opinii publicznej miało miejsce – także w wymiarze
ponadgranicznym – w ramach trybu wysłuchania (§§ 7, 8, 9, 9a ustawy o OOŚ).
Oprócz studium o nieszkodliwości dla środowiska (OOŚ) i Pomocniczego Planu Utrzymania
Krajobrazu, łącznie z uzupełniającymi dookreśleniami i leżącymi u podstaw ekspertyzami,
władza wydająca pozwolenie na ustalenie planu zabudowy uwzględniła przy OOŚ
stanowiska i uwagi osób biorących udział w postępowaniu, „Dokumentację o OOŚ
Gazociągu Północnego w celu konsultacji zgodnie z porozumieniem z ESPOO” jak i
również wyniki swoich ustaleń.
663/NordStream/04
79
B.4.4.1
Podsumowujące zaprezentowanie oddziaływań projektu na środowisko
(§ 11 ustawy o OOŚ)
B.4.4.1.1
Skutki projektu
Podstawą prezentacji są oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko naturalne. W
przedmiotowym projekcie należy podzielić oddziaływania na te spowodowane budową,
instalacją i eksploatacją.
Następnie należy przedstawić podsumowanie możliwych istotnych oddziaływań, które mogą
mieć miejsce w strefie morskiej i lądowej. Te w przeważającej części są spowodowane
budową, tzn. czasowo ograniczone, ale częściowo także spowodowane instalacją, a co za
tym idzie długotrwałe. Natomiast nie wynikają z projektu żadne – jak jest to wyjaśnione
poniżej – istotne oddziaływania spowodowane eksploatacją.
Możliwe skutki spowodowane przez budowę:
•
•
•
•
•
•
•
Kłopotliwe bodźce wizualne (łącznie ze światłem i ruchem) pochodzące z instalacji
budowlanych / miejsc kopania / jednostek układających (łodzie patrolowe, które
zostaną użyte jako jednostki zabezpieczające oraz łodzie zakotwiczone).
Kłopotliwe bodźce akustyczne spowodowane pracami budowlanymi łącznie z
rozruchem wstępnym (patrz niżej).
Emisje zanieczyszczeń do powietrza, emisje zapachów podczas prac budowlanych
łącznie z rozruchem wstępnym (patrz niżej)..
Faza rozruchu i oddania gazociągu do eksploatacji:
W celu zrzucenia wody z gazociągu i jego osuszenia (ok. 35 dni odwadniania i ok. 25
dni osuszania każdej nitki) po przewidywanym zakończeniu prac budowlanych i
polegających na układaniu, zostanie zainstalowana w kwietniu 2011 na stacji wyjścia
na ląd tymczasowa stacja kompresji i pomp. Użyte zostaną prądnice dieslowe.
Spowodowane tym emisje kwalifikowane są jako skutki spowodowane budową a nie
eksploatacją, a to ze względu na ich czasowe ograniczenie i jako takie omawiane
będą pod względem ochrony środowiska. Pobieranie lub wprowadzanie wody do
testów ciśnieniowych przy oddaniu gazociągu do eksploatacji nie nastąpi w obszarze
niemieckich wód morskich. Ewentualnie powstałe w związku z tym oddziaływania na
środowisko nie są ważne dla niemieckiego obszaru kompetencji..
Wibracje:
godne wzmianki emisje wstrząsowe wystąpią tylko przy pracach polegających na
wbijaniu ścianek szczelnych w strefie wyjścia na ląd. Przy uwzględnieniu
przewidywanego zastosowanie kafara wibracyjnego zostaną spełnione, zgodnie z
stanowiskiem dot. techniki wstrząsów (BONK, MAIRE, HOPPMANN 2009, część
uzupełniająca: dookreślenia część B.2.2, rozdział 3) wymagania normy DIN 4150
zarówno pod względem oddziaływań na człowieka w budynkach, jak i również pod
względem oddziaływań na instalacje budowlane. Czynnik wibracje nie jest więc
oceniany jako znaczący i nie będzie przedmiotem dalszych rozważań.
Odgrodzenie obszarów budowy i układania (strefy bezpieczeństwa).
Turbulencje / ruchy wody / wzbijanie osadów / obszary zmętnienia / wpływ prądów i
dynamiki tworzenia osadów lub ich rozprzestrzeniania się (na obszarze
oddziaływania ok. 404 ha) podczas prac polegających na kopaniu i układaniu
(łącznie z pozycjonowaniem barki układającej / zarzucaniem kotwicy), jednakże z
reguły z ograniczeniem przenoszenia zawiesin do 50 mg/l dodatkowo do zmętnienia
663/NordStream/04
80
•
•
•
•
•
•
•
•
podstawowego w oddaleniu 500 m od źródła zawiesin (por. działanie M5 rozdział
B.4.4.1.9.1, krótkotrwale są możliwe nawet do 100 mg/l).
Oczyszczanie z osadów w celu stworzenia wykopu pod gazociąg pomiędzy punktem
wyjścia na ląd przy wejściu do portu koło Lubmina i morskim końcem wykopu
(początek punktu składowania na dnie morza) przy punkcie PK 1.193,542 trasy
Gazociągu Północnego (w odniesieniu do nitki południowo-wschodniej) lub w celu
stworzenia wykopu osłoniętego ścianką szczelną w strefie wyjścia na ląd oraz
zasypania wykopów po położeniu gazociągu (zakłócenie struktury osadów w strefie
wykopu pod gazociąg na powierzchni ok. 80 ha).
Składowanie urobku (przede wszystkim tymczasowe składowanie) na zwałowisku
Gazociągu Północnego przed wyspą Uznam (obszary zmętnienia działające w strefie
ok. 98 ha, przeważnie tymczasowe nanoszenie substratu / podwyższenia dna morza
na powierzchni ok. 200 ha).
Lokalna ingerencja w gospodarkę dna / w bliskie powierzchni wody gruntowe
podczas wytwarzania wykopu pod gazociąg osłoniętego ścianką szczelną.
Przejściowe naruszenie powierzchni lądowych struktur biotopu i struktur
siedliskowych spowodowane odcinkami robót łącznie ze wzniesieniem placu budowy
i powierzchni magazynowych w lądowej strefie wyjścia na ląd (łącznie 4,2 ha).
Przejściowe naruszenie morskich struktur biotopu i struktur siedliskowych w strefach
układania i kopania w obszarze wykopu pod gazociąg (łącznie ok. 80 ha).
Schwytanie osobników bezkręgowców i ichtiofauny oraz planktonu i makrofitów
podczas prac polegających na kopaniu.
Nie da się przewidzieć ewentualnych wycieków, strat, awarii / wypadków podczas
prac budowlanych:
Oddziaływanie ewentualnych strat (np. wyciekanie i inne uwolnienia materiału ze
stosowanych urządzeń, maszyn oraz pojazdów budowlanych ponad te
spowodowane ich zwykłą eksploatacją) albo awarii (np. pożar, awaria, kolizja).
Prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest jednak bardzo małe biorąc pod uwagę, że
zastosowane zostaną dopuszczone do użytku w Niemczech maszyny / pojazdy /
urządzenia i procedury zgodne ze stanem techniki w połączeniu z działaniami
ochronnymi S3 (odgrodzenie miejsca budowy i monitoring ekologiczny por. rozdział
B.4.4.1.9.1), tak że ewentualne następstwa jak np. przeniknięcie materiałów do
podłoża i na powierzchnię wody, / podłoże / osad, biotopy / siedliska i powietrze nie
jest w dalszej części szczegółowo brane pod uwagę. Planowane położenie
gazociągu odpowiada wymaganiom bezpieczeństwa żeglugi i nastąpi w
porozumieniu z administracją wodno-żeglugową (por. rozdział B.4.4.2.7 a)). Ponadto
budowa oraz eksploatacja gazociągu są zgodne ze stanem techniki.
Zagrożenia spowodowane pozostałościami amunicji na dnie morza:
Projekt nie przetnie obszarów, na których jest zatopiona amunicja. W roku 2009
przeprowadzono geofizyczne badania pod względem możliwych pozostałości
amunicji znajdujących się na dnie morskim w obszarze korytarza kotwiczenia. W
dalszej części nastąpiły badania szczegółowe, które właśnie zakończyły się w
obszarze budowy korytarza bezpieczeństwa (25 m na prawo i lewo od trasy
gazociągu lub w obszarze wykopu pod gazociąg w całej jego szerokości). Na
podstawie przetworzonych danych w niemieckiej strefie 12 Mm nie ma wskazań co
do obecności środków bojowych, i to ani na obszarze trasy gazociągu ani w strefie
korytarza kotwiczenia barki układającej. Badania dna morskiego na trasie przebiegu
gazociągu przeprowadzone w celu możliwie najlepszego zabezpieczenia korytarza
budowy i kotwiczenia dla barki układającej, jak również w celu zapewnienia
663/NordStream/04
•
81
długotrwałej integracji gazociągu wykazały brak znalezisk środków bojowych, a więc
nie istnieje niebezpieczeństwo spowodowane pozostałościami amunicji. Zagrożenie
spowodowane środkami bojowymi w obszarze korytarza gazociągu jest więc ogólnie
bardzo niewielkie, ponieważ obszerne badania przeprowadzone przez spółkę Nord
Stream AG pod nadzorem Krajowego Urzędu ds. Zadań Centralnych i Techniki
Policji oraz Ochrony przed Pożarami i Katastrofami kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie (Saperskie służby ratownicze, MBD) nie wykazały
istnienia środków bojowych na trasie gazociągu. Saperskie służby ratownicze
sklasyfikowały trasę jako „kategorię 1” („Nie potwierdziło się podejrzenie istnienia
środków bojowych. Poza sporządzeniem dokumentacji nie muszą być podejmowane
dalsze działania.”). Poza tym projekt nie przetnie obszarów, w których rybołówstwo
zabronione jest ze względów bezpieczeństwa. Z wyżej wymienionych powodów
czynnik zagrożenie spowodowane pozostałościami amunicji nie będzie przedmiotem
dalszych rozważań.
Rozbiórka po fazie eksploatacji:
Możliwe oddziaływania spowodowane rozbiórką po przewidzianym czasie
eksploatacji 50 lat odpowiadają w zasadzie jakościowo tym spowodowanym przez
budowę, jednak są krótsze i nie będą przedmiotem dalszych rozważań.
Oddziaływania te są oceniane według kryteriów obowiązującego prawa (jeśli w ogóle
dojdzie do rozbiórki). Ich natężenie zależy od stojących wówczas do dyspozycji
urządzeń / maszyn i metod / procedur. Jeśli gazociąg będzie rozbierany także w
obszarze wykopu, należy właśnie tam oczekiwać najmocniejszych oddziaływań.
Możliwe skutki spowodowane instalacją:
•
•
•
•
•
•
Położenie (wprowadzenie) gazociągu (substrat twardy) w osadach pomiędzy
punktem wyjścia na ląd w wejściu do portu koło Lubmina i punktem PK 1.193,542
trasy Gazociągu Północnego w odniesieniu do nitki południowo-wschodniej
(technogenna zmiana treści osadów / podłoża na powierzchni ok. 6,5 ha).
Wycięcie / przesadzenie drzew w strefie lądowego korytarza wyjścia.
Trwałe obciążenie w lądowej części korytarza wyjścia spowodowane wytworzeniem
lokalnych nasypów (technogenne elementy rzeźby) w strefie nadziemnego przebiegu
gazociągu i wzniesienia na małych powierzchniach dla armatur i fundamentów na
stacji wyjścia na ląd.
Długotrwałe zostawienie wolnej szerokiej na 6 m strefy dla każdego z obu
przewodów gazociągu w strefie podziemnego przebiegu gazociągu w celu nadzoru i
niezbędnych prac konserwacyjnych (łącznie 1 ha).
Wzniesienia (tworzenie fundamentów i armatur na stacji wyjścia na ląd) w strefie
wskazanej jako możliwy teren wylewów spowodowanych sztormami.
Uwolnienie substancji z materiału anody pierścieniowej (morski) lub z katodowej
ochrony przed korozją (lądowy) jak również z materiału wierzchniego gazociągu
(łącznie z powłoką z tworzyw sztucznych na spawach łączących odcinki rury):
Ponieważ gazociąg zostanie wkopany w warstwę osadów lub będzie na nich leżeć,
należy w OOŚ ująć uwalnianie substancji z materiału przewodów rurociągu, przy
czym przewiduje się wyłącznie jako wymierne ekotoksykologiczne uwalnianie
związków aluminium. Podczas podstawowego czasu eksploatacji (50 lat) część (ok.
40%) anod pierścieniowych ulegnie rozpuszczeniu (ochrona przed korozją), przy
czym możliwe jest przeniknięcie ok. 330 t aluminium do niemieckich wód morskich i
osadów. Przy ocenie powiązanych z tym oddziaływań na środowisko należy wziąć
pod uwagę, że statki kursujące po wodach powodują ciągłe uwalnianie się dużej
663/NordStream/04
82
ilości aluminium do wód morskich i brzegowych. Nie są znane uszkodzenia
właściwości osadów i wody, które mogłyby być powiązane z powyższym. Na
zakopanym odcinku trasy gazociągu w kierunku lądu od punktu PK 1.193,542 trasy
Gazociągu Północnego (w odniesieniu do nitki południowo-wschodniej) w strefie
anod pierścieniowych może dojść trwale do miejscowo podwyższonego stężenia
związków aluminium w osadach. Z powodu głębokości zakopania nie będzie miało to
jednak wpływu na ekologię morza lub na gatunki i ich siedliska. W strefie gazociągu
położonego na dnie morza w stronę morza od PK 1.193,542 efekt rozcieńczenia i
rozproszenia w otaczających masach wody jest tak duży, że także w pobliżu anod
pierścieniowych podwyższone stężenie aluminium spowodowane przedsięwzięciem
nie będzie wymierne. Z tego powodu czynnik uwalnianie substancji z materiału
rurociągu nie jest oceniany jako znaczny i nie będzie przedmiotem dalszych
rozważań.
Możliwe skutki spowodowane eksploatacją:
•
Różnice temperatur pomiędzy rurociągiem wypełnionym zimnym gazem a
otaczającymi go wodą / osadami / podłożem:
W celu ochrony wrażliwych zbiorowisk organizmów w lub na dnie morza
(endobentos i bentos) należy uwzględnić podczas eksploatacji gazociągu tzw.
kryterium 2K. Kryterium 2K wymaga, aby zakłada aby zmiana temperatur
spowodowana eksploatacją gazociągu typu off-shore wyniosła w najwyższej
warstwie ożywionej dna morskiego (20 cm) najwyżej 2 kelwiny. Szczególna rola w
eksploatacji gazociągu przypada temperaturze gazu, która współdziała z otoczeniem
poprzez ściany rurociągu. Temperatura gazu nie jest stałą wielkością, lecz jest
zależna od otoczenia gazociągu, od pory roku i od wymogów technicznych. Ponadto
jest zmienna na długości rurociągu. Temperatura gazu jest z jednej strony zależna
od długości rurociągu, ponieważ gaz pod ciśnieniem rozpręża się stopniowo podczas
transportu na wskutek przeciskania i schładza się wskutek tzw. efektu Joule'a
Thomsona. Z drugiej strony otaczająca woda i podłoże mają także wpływ na
temperaturę gazu. Przy tym woda morska przeciwdziała ochłodzeniu gazu, podczas
gdy dno morza posiada właściwości izolujące. Im dłuższy jest odcinek, na którym
rurociąg jest całkowicie zakopany – a więc zaizolowany – tym gaz staje się
chłodniejszy podczas transportu. Zgodnie z planem gazociąg w stronę lądu od
punktu PK 1.193,542 trasy Gazociągu Północnego powinien zostać położony na dnie
morza, ponieważ ze względów technicznych zakopywanie go nie jest konieczne.
Przy układaniu rurociągu w dotkniętym obszarze (a więc w przewidzianym planem
wariancie budowlanym), należy według szczegółowego rozważenia wariantów
kładzenia i zakopywania w strefie od PK 1.139 do PK 1.193 (por. część
uzupełniająca: dookreślenia część B.2.2, rozdział 1) zapewnić przestrzeganie
kryterium 2K w ożywionej najwyższej warstwie dna morskiego (20 cm) w każdym
miejscu i o każdej porze roku. Otaczająca woda morska powoduje stałe
wyrównywanie temperatury gazu sama przy tym znacznie się nie ochładzając. W
wyniku ustaleń w ramach ekspertyzy dotyczącej wpływu temperatury na gaz ziemny
płynący przez rurociąg (dokumentacja wniosku część B.2.2, rozdział 12) przewiduje
się dla obszaru wykopu pod gazociąg dla miejsc z całkowicie zakopanymi
przewodami w stronę lądu od PK 1.193,542, że w górnej ożywionej warstwie dna
morskiego maksymalna różnica temperatur pomiędzy osadami na które projekt ma
wpływ i takimi, na które wpływu nie ma, wyniesie w lecie 1,8 K i w zimie 1,2 K. W ten
sposób przestrzega się także tutaj kryterium 2K. Ewentualne odstępstwo stanowi
obszar przejściowy przy PK 1.193,542, w którym gazociąg jest tylko słabo osłonięty
lub częściowo zakopany. Niewykluczone jest tam lekkie przekroczenie kryterium 2K
663/NordStream/04
•
•
83
w osadach bliskich powierzchni. Ten stan nie jest jednak stały i reprezentatywny ze
względu na ograniczenie jego występowania. Czynnik różnica temperatur
spowodowana wypełnionymi gazem rurami nie jest więc oceniany za istotny i nie
będzie przedmiotem dalszych rozważań.
Kontrola, konserwacja i naprawy podczas eksploatacji
Regularne prace kontrolne w trakcie eksploatacji będą podejmowane głównie
wewnątrz gazociągu (kontrola stanu materiału i spawów rurociągu). Ponadto będą
mieć miejsce badania geofizyczne, w trakcie których statek objedzie trasę gazociągu
(najpierw corocznie, następnie w odstępie uzgodnionym z właściwymi władzami).
Działanie S4 Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu (por. rozdział B.4.4.1.9.1)
wyklucza znaczne uszkodzenia biotopu podczas prac kontrolnych w lądowej części
korytarza wyjścia na ląd. Stosownie do tego nie należy oczekiwać istotnych
oddziaływań na środowisko spowodowanych pracami kontrolnymi, lecz jedynie
małych epizodycznych wpływów spowodowanych ruchami i emisjami pojedynczych
łodzi kontrolnych, które nie będą przedmiotem dalszych rozważań. Kładzenie
gazociągu jest tak obmyślone, że w miarę możliwości nie będą konieczne działania
naprawcze i konserwacyjne. Należy ocenić je jako wypadki szczególne, tak samo jak
awarie i zakłócenia (p. wyżej), ewentualnie ich czynniki aktywne i spowodowane nimi
oddziaływania na środowisko są zgodne pod względem jakości z czynnikami
spowodowanymi budową, lecz charakteryzują się mniejszym natężeniem, okresem
trwania i zasięgiem. Ponadto zmniejszane są przez działania mające na celu
ograniczenie oddziaływań na środowisko w przypadku koniecznych w trakcie
eksploatacji prac konserwacyjnych / naprawczych i zabezpieczających (działanie M3:
Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu, por rozdział B.4.4.1.9.1). Z tego powodu
ich szczegóły nie będą przedmiotem dalszych rozważań.
Awarie podczas eksploatacji:
Nie da się przewidzieć teoretycznie możliwych zakłóceń podczas eksploatacji
przewodów gazowych. Należy założyć planową eksploatację, przy której nie
wystąpią zakłócenia, których skutki mogłyby być przedmiotem dalszych rozważań. W
celu obrony przed uszkodzeniami lub w celu ograniczenia ich skutków przy
ewentualnych zakłóceniach eksploatacji stworzono plany awaryjne dla wszystkich
urządzeń eksploatacyjnych, które to zostały opracowane wspólnie z OPAL (inwestor
m.in. stacji wyjścia na lad). Treść tych planów awaryjnych to instrukcje co do
postępowania w różnych sytuacjach awaryjnych (pożar itp.), jak również definicje
łączenia kompetencji ze stronami pobocznymi, tzn. z miejscową policją, strażą
pożarną, służbami ratunkowymi, władzami zakładów użyteczności publicznej i
zakładów gospodarki odpadami, z którymi uzgodniono warunki planów awaryjnych.
(por. postanowienia dodatkowe A.3.10.2, A.3.10.3).
B.4.4.1.2
Dobro chronione człowiek i jego zdrowie
Przy ocenie oddziaływania projektu na człowieka należy wziąć pod uwagę tereny o
znaczeniu i wrażliwości wobec funkcji mieszkalnej i otoczenia mieszkalnego oraz tereny o
znaczeniu dla funkcji odpoczynku w obszarze potencjalnego wpływu. Inne funkcje użytkowe
są omówione w części dotyczącej dobra chronionego kultura i inne dobra materialne
(rozdział B.4.4.1.8).
663/NordStream/04
84
B.4.4.1.2.1
Zasoby i ocena
a) część morska (trasa przewodów i składowisko urobku)
Funkcja mieszkalna i otoczenia mieszkalnego
Poza strefą ulądowienia trasa Gazociągu Północnego zbliża się do terenów zamieszkałych
tylko w okolicach południowego krańca należącego do wyspy Uznam półwyspu Mönchgut.
Najmniejsze oddalenie do terenów mieszkalnych jest w miejscowości Thiessow i wynosi
tam 1,7 do 2,2 km. W Thiessow występują typowe zabudowania mieszkalne, usługowe i
wypoczynkowe (łącznie z całorocznym kempingiem), a Bałtyk jest użytkowany jako
kąpielisko. Centrum miejscowości leży na zachód od przylądka Südperd (wzgórza
morenowe), tak że istnieje zacienienie widoczności na wody morskie w kierunku punktu
przybicia na ląd. Dalsze miejscowości na półwyspie Mönchgut jak Klein Zicker, Lobbe i
Göhren leżą już w dużym oddaleniu (przynajmniej 4 km) od trasy Gazociągu Północnego.
Uzdrowisko Karlshagen na wybrzeżu wyspy Uznam leży w oddaleniu ok. 7,5 km od
planowanego składowiska urobku Gazociągu Północnego.
Wymienione miejscowości posiadają duże, a otaczające je wolne przestrzenie z terenami
zielonymi i portami rybackimi średnie znaczenie pod względem funkcji mieszkalnej i
otoczenia mieszkalnego. Czułość wymienionych obszarów pod względem emisji dźwięków i
substancji szkodliwych jest zgodna ze stopniem ich znaczenia.
Obszary rekreacyjne – część lądowa
Plaża wyeksponowana na wschód i południowy-wschód od półwyspu Mönchgut jest
używana dość intensywnie do celów rekreacyjnych (zwłaszcza podczas sezonu
kąpielowego). Plaża na przylądku Südperd znajduje się w najmniejszym oddaleniu od trasy
Gazociągu Północnego – ok. 1,7 km. Południowy odcinek wybrzeża pomiędzy przylądkiem
Südperd i miejscowością Lobber leży 2 do 4 km, północny odcinek wybrzeża oraz plaża
pomiędzy Lobber a przylądkiem Nordperd przynajmniej 4 km od trasy.
Półwysep Mönchgut ze swoimi kurortami i kąpieliskami jest centrum turystycznym według
regionalnego planu przestrzennego i tym samym ma ogromne znaczenie dla funkcji
rekreacyjnej.
Obszary rekreacyjne – część morska
Trzon rekreacji związanych z częścią morską stanowią sporty wodne. Przeważa żegluga
sportowa, dla której przewiduje się w przyszłości zwiększenie pojemności miejsc
cumowania (region sportów wodnych Zatoki Greifswaldzkiej – Stralsund – północna część
cieśniny Peenestrom (Stralsund – Greifswald – Wolgast). Wybrzeże wyspy Rugii i Zatoka
Greifswaldzka są używane intensywnie do żeglugi sportowej, przy czym punkty ciężkości
wytworzyły się w okolicy centrów sportów wodnych w Greifswaldzie, cieśniny Peenestrom
(obszar Freest-Kröslin) oraz półwyspu Mönchgut. Zatoka Greifswaldzka oferuje łodziom
żaglowym i motorowym przede wszystkim to, że z tego obszaru łatwo jest dotrzeć do
licznych portów / przystani i innych atrakcyjnych celów wzdłuż wybrzeża w czasie poniżej
jednego dnia. Program krajowego rozwoju przestrzennego Meklemburgii-Pomorza
Przedniego (LEP M-V) wskazuje na Zatokę Greifswaldzką wraz z jej progiem oraz na strefy
wybrzeża wyspy Rugii i Uznam jako „Obszary zastrzeżone dla turystyki bałtyckiej”. W
terenie Zatoki Pomorskiej, który będzie dotknięty działaniami projektu od strony wybrzeża
wyspy Rugii przecięte zostaną tylko mało uczęszczane obszary tranzytowe dla sportów
żaglowych. W takim obszarze leży planowane składowisko urobku Gazociągu Północnego.
Ale także intensywniej uczęszczane obszary na południowym krańcu Zatoki Greifswaldzkiej,
663/NordStream/04
85
strefy przybrzeżnej wokół półwyspu Mönchgut oraz tory wodne (Landtief, tor wodny przy
Schumachergrund) leżą częściowo w potencjalnym obszarze oddziaływania projektu.
Żegluga pasażerska jest istotna przede wszystkim wzdłuż wybrzeża.
Z powodu uczęszczania przez łodzie sportowe Zatoka Greifswaldzka łącznie z progiem
zatoki oraz strefą przybrzeżną wyspy Rugii mają duże znaczenie dla ich wykorzystania dla
celów rekreacyjnych. Ponieważ istotne obszary Zatoki Pomorskiej od strony strefy
nabrzeżnej wyspy Rugii używane są przede wszystkim jako obszar tranzytowy, mają one
średnie znaczenie dla turystyki morskiej.
b) lądowy
Funkcja mieszkalna i otoczenia mieszkalnego
Wschodni kraniec miejscowości Lubmin jest oddalony o ok. 2,2 km od strefy wyjścia na ląd
Gazociągu Północnego. Tutaj w pobliżu plaży znajduje się teren mieszkalny i powierzchnia
budynków specjalnego użytku, jak również graniczący od północnego-wschodu (na łąkach
Lubminer Heide) niezasiedlony obszar leśny „Waldheide”. Centrum Lubmina ze swoją
mieszaną zabudową, instytucjami zaopatrzeniowymi oraz infrastrukturą jest oddalone o ok.
3 km. Osiedle Spandowerhagen, które jest raczej terenem wiejskim leży w oddaleniu 2,6
km. W bezpośrednim sąsiedztwie strefy wyjścia na ląd trasy gazociągu na południe od
kanału wpływowego i basenu portowego zostaną przyszykowane powierzchnie planu B nr 1
„Strefa Przemysłowa i Gospodarcza Lubminer Heide”.
Miejscowościom Lubmin i Spandowerhagen przypisywane jest łącznie wysokie znaczenie
dla funkcji mieszkalnej i otoczenia mieszkalnego. Odpowiednio do tego charakteryzują się
one z zasady też wysoką wrażliwością na emisje dźwięku i substancji szkodliwych. Jedynie
centrum Lubmina jest oceniane pod względem swojej wrażliwości jako „średnie”. Dzieje się
tak ze względu na podwyższoną ilość instytucji zaopatrzeniowych oraz infrastruktury.
Obszar „Waldheide” ma średnie znaczenie jako obszar mieszkalny, ale charakteryzuje się
wysoką wrażliwością. „Strefa Przemysłowa i Gospodarcza Lubminer Heide” na łąkach
Lubminer Heide ma niewielkie znaczenie dla funkcji mieszkalnej i otoczenia mieszkalnego.
W związku z tym jest klasyfikowana jako raczej niewrażliwa na emisje dźwięku i substancji
szkodliwych.
Obszary rekreacyjne
Lubmin posiada status uzdrowiska i jest wskazany jako centrum turystyczne według
krajowego programu rozwoju przestrzennego dla kraju związkowego MeklemburgiaPomorze Przednie. Ten jest uzupełniony o turystyczny obszar rozwoju, który obejmie tereny
przybrzeżne graniczące od północnego-wschodu aż do Spandowerhagen, łącznie z tą
miejscowością. Plaża w strefie miejscowości Lubmin używana jest przede wszystkim do
celów rekreacyjnych. Także w strefie przybrzeżnej koło Spandowerhagen (zatoka
Spandowerhagener Wiek) istotne jest użytkowanie plaży oraz sporty wodne. 400 m na
południe od planowanej stacji wyjścia gazociągu na ląd przy wejściu do portu
przemysłowego „Synergiepark Lubminer Heide“ znajduje się nowo usytuowany port dla
łodzi sportowych. Powierzchnie leśne na wschód od Lubmina wykorzystywane są do
spacerowania, wędrówek, jazdy na rowerze oraz do jazdy konnej. Do wędrówek oraz
obserwacji przyrody nadaje się doskonale obszar łąk Freesendorfer Wiesen, do których
prowadzi ścieżka wyłożona płytami.
Lubmin z jego plażami i z powodu swojej popularności jako uzdrowisko i centrum turystyki
posiada duże znaczenie jako miejsce wypoczynku. Granicząca od północnego-wschodu
663/NordStream/04
86
strefa leśna łąk Lubminer Heide oraz obszar Spandowerhagen mają średnie znaczenie jako
turystyczny obszar rozwoju o funkcji rekreacyjnej.
B.4.4.1.2.2
Oddziaływania na środowisko
W czasie budowy w trakcie układania rur i prac polegających na pogłębianiu, na
powierzchniach o funkcji mieszkalnej, otoczenia mieszkalnego i rekreacyjnej mogą wystąpić
następujące oddziaływania:
• tymczasowe oddziaływania wizualne związane z sukcesywnie zmieniającymi swoją
pozycję stanowiskami pogłębiania, zagospodarowania placu budowy związanego z
ruchem statków / jednostek układających (łącznie z łodziami patrolowymi, które są
używane jako jednostki zabezpieczające) i powiązanymi z nimi drogami przewozu;
• tymczasowe emisje dźwięków;
• tymczasowe emisje substancji szkodliwych do powietrza;
• tymczasowe zmętnienia wody spowodowane zawieszeniem cząstek podczas prac
pogłębiarskich w strefie kąpielisk morskich;
• tymczasowe ograniczenia funkcji rekreacyjnych (sporty wodne / łodzie sportowe) w
obszarze wód morskich spowodowane zabezpieczeniem strefy robót,
Nie wynikają żadne oddziaływania na funkcję mieszkalną, otoczenia mieszkalnego i
rekreacyjną spowodowane instalacją, ponieważ gazociąg jest zakopany lub leży na dnie
morza.
Na południowych i wschodnich wybrzeżach półwyspu Mönchgut mogą wystąpić
tymczasowe zakłócenia na obszarach zamieszkałych lub w obszarach rekreacyjnych, które
będą spowodowane bodźcami wizualnymi i akustycznymi. Jest to możliwe podczas prac
polegających na pogłębianiu i układaniu, które prowadzone będą w najbardziej
niekorzystnym wypadku niecałe 2 km od tego miejsca. Z drugiej strony prowadzone prace
budowlane mogą wzbudzać także zainteresowanie gapiów. Aktualny program prac dla
przybrzeżnego odcinka budowy przed Thiessow przewiduje prace polegające na
pogłębianiu i zasypywaniu wykopu w okresach od końca sierpnia do początku września
(pełnia sezonu turystycznego) lub od połowy listopada do początku grudnia (poza
sezonem). W międzyczasie w wykopie pod gazociąg zostaną położone rury (wykorzystanie
barki układającej drugiej generacji o tempie układania rur ok. 350 m dziennie). Prace
polegające na pogłębianiu i układaniu, które będą prowadzone na morskim końcu grodzy w
strefie wyjścia na ląd ok. 2 km na północny-wschód od Lubmina zaczynają się już w połowie
maja i będą kontynuowane do końca roku w stronę morza na północ / północny-wschód w
kierunku progu zatoki i będą widoczne także z dość oddalonych plaż Lubmina.
W obszarze koło Thiessow (status uzdrowiska) nie można wykluczyć podczas
jednoczesnego pogłębiania w progu zatoki lekkiego [< 5dB(A)] przekroczenia wskaźnika
emisji dźwięków 35 dB(A) / nocą wg Instrukcji Technicznej dot. poziomu hałasu- TA Lärm
dla terenów uzdrowiskowych i stref wyłącznie mieszkalnych. Zatem zachowany zostanie
wskaźnik emisji dźwięków 40 dB(A) / nocą wg Instrukcji Technicznej dot. poziomu hałasuTA Lärm dla obszarów mieszkalnych o ogólnym przeznaczeniu.
W ciągu dnia w na południowym i wschodnim wybrzeżu półwyspu Mönchgut zostanie
przekroczona czasowo wartość emisji 50 dB(A), która to jest przywoływana jako fachowa
wartość orientacyjna dla spokojnych form rekreacji.
663/NordStream/04
87
Niezbędne dostarczanie materiałów na trasę gazociągu oraz ruch barek w kierunku
składowiska urobku Gazociągu Północnego przed wyspą Uznam poskutkują
podwyższonym uczęszczaniem szlaków wodnych w Zatoce Pomorskiej i w Zatoce
Greifswaldzkiej.
Nie będą mieć miejsca poważne uszkodzenia spowodowane wykorzystaniem w trakcie
budowy planowanego składowiska urobku Gazociągu Północnego przed wyspą Uznam.
Dzieje się tak, ponieważ jest ono położone ok. 7,5 km na północny-wschód od uzdrowiska
Karlshagen w obszarze mało uczęszczanym przez osoby poszukujące odpoczynku (sporty
wodne). Prognozowane w związku z tym wskaźniki emisji na wybrzeżach wyspy Uznam
leżą poniżej 30 dB(A).
W obszarach mieszkalnych i rekreacyjnych projekt nie powoduje znacznego obciążenia
emisjami substancji szkodliwych do powietrza.
Wskutek wzbijania się osadów w pobliżu plaży, nawet na plażach na przylądku Südperd
(półwysep Mönchgut), który znajduje się w najmniejszym oddaleniu od korytarza robót, nie
należy przy zwykłych warunkach pogodowych oczekiwać zmętnień wody, które mogłyby
zakłócać komfort kąpieli w okresie letnim. Tylko przy ekstremalnej sile wiatru (ok. 10 m/s) z
kierunków wschodniego, południowego albo południowo-wschodniego możliwe jest
spowodowane projektem podwyższone stężenie cząsteczek w wodzie w pobliżu kąpielisk
[por. rozdział B.4.4.1.5.2 a)], które jednak może wystąpić tylko krótkotrwale i poza tym tylko
częściowo podczas sezonu kąpielowego (prace pogłębiarskie od końca sierpnia do
początku września przed Thiessow).
Wystąpi okresowe ograniczenie użytkowania terenu dla sportów wodnych w strefie
przebiegu gazociągu. Powodem jest zabezpieczeniem strefy wokół budowy z powodu prac
polegających na pogłębianiu i układaniu, jak również strefy składowiska urobku. Podczas
układania gazociągu nie będzie można wpływać do dużej strefy bezpieczeństwa w
obszarze punktów zakotwiczenia. W Zatoce Greifswaldzkiej i Zatoce Pomorskiej do
głębokości 15 m (położenie gazociągu w wykopie za pomocą barki układającej drugiej
generacji) strefa bezpieczeństwa wynosi ok. 750-1.000 m z boku jak również ok. 1.000 m
przed i z tyłu barki. W obszarach o głębokości przekraczającej 15 m (położenie gazociągu
na dnie morskim za pomocą barki układającej trzeciej generacji) zakłada się strefę
bezpieczeństwa od ok. 2.000 m wokół barki.
b) lądowy
W czasie budowy i w fazie rozruchu (zrzut wody z gazociągu i jego osuszanie) wskutek
budowy miejsca ulądowienia na powierzchnie mieszkalne, otoczenia mieszkalnego i na
powierzchnie rekreacyjne mogą mieć miejsce następujące oddziaływania:
• tymczasowy wizualny wpływ instalacji budowlanych w strefie wyjścia gazociągu na
ląd i powiązane z tym bodźce świetlne i ruchowe;
• tymczasowe emisje substancji szkodliwych do powietrza;
• tymczasowe ograniczenia w użytkowaniu spowodowane odgraniczeniem strefy
wokół placu budowy.
663/NordStream/04
88
W związku z instalacją nie powstają istotne oddziaływania (ponad oddziaływania
spowodowane planowaną stacją wyjścia, łącznie z instalacją punktu ulądowienia – osobne
postępowanie dopuszczające) na funkcję mieszkalną, otoczenia mieszkalnego i
rekreacyjną, gazociągu na ląd.
Z powodu istniejącego zacienienia widoczności, jak również z powodu obciążeń
spowodowanych nocnym oświetlaniem obszaru basenu portowego i ośrodka
przemysłowego, gospodarczego i energetycznego Lubminer Heide, z powodu instalacji
budowlanych, nie będą mieć miejsca ani w dzień ani w nocy żadne dodatkowe wizualne
oddziaływania, które byłyby istotne dla funkcji mieszkalnej, otoczenia mieszkalnego i
rekreacyjnej.
Możliwe są przejściowe naruszenia funkcji zamieszkałych terenów lub terenów
wypoczynkowych, które to będą spowodowane oddziaływaniami akustycznymi powstałymi
podczas budowy stacji wyjścia gazociągu na ląd (łącznie ze wzniesieniem i rozbiórką
grodzy jak również instalacją fundamentów pod gazociąg) w okresie od połowy maja do
końca września na wschodnim krańcu Lubmina oraz w przyległych obszarach
przybrzeżnych, które są ważne z powodu ich funkcji rekreacyjnej.
W obszarze Lubmina podczas prac polegających na pogłębianiu i wbijaniu, które są
niezbędne w strefie wyjścia do wykopania rowu pokrytego ścianką szczelną lub do
stworzenia koferdamu i do wbudowania ścianek szczelnych możliwe jest niewielkie
[< 5dB(A)] przekroczenie wskaźnika emisji dźwięków 35 dB(A) / nocą wg Instrukcji
Technicznej dot. poziomu hałasu- TA Lärm dla terenów uzdrowiskowych i stref wyłącznie
mieszkalnych. Zatem zachowany zostanie wskaźnik emisji dźwięków 40 dB(A) / nocą wg
Instrukcji Technicznej dot. poziomu hałasu- TA Lärm dla obszarów mieszkalnych o ogólnym
przeznaczeniu.
Do przekroczenia wskaźnika emisji dźwięków w Lubminie oraz w Spandowerhagen może
prowadzić w dalszej kolejności w miejscu ulądowienia także eksploatacja (tymczasowej)
stacji kompresji i stacji pomp z użyciem prądnic diesla. Może to mieć miejsce w ramach
rozruchu (po przewidzianym końcu wszystkich prac budowlanych i układania gazociągu w
kwietniu 2011), który służyć będzie do zrzutu wody z gazociągu (ok. 35 dni na gazociąg) i
jego osuszenia (ok. 25 dni na gazociąg) obu rurociągów bez działań służących zmniejszeniu
poziomu hałasu. Według ekspertyzy dotyczącej techniki dźwiękowej (BONK, MAIRE,
HOPPMANN 2009 – część uzupełniająca: dookreślenia część B.2.2, rozdział 2) instalacja
może być użytkowana w taki sposób [działania służące zmniejszeniu poziomu hałasu, por.
rozdział B.4.4.2.1 b)], że możliwe będzie przestrzeganie wymagań określonych w Instrukcji
Technicznej dot. poziomu hałasu- TA Lärm, które są istotne do oceny hałasów
powodowanych instalacją.
W obszarze nadbrzeżnym pomiędzy Lubminem a wejściem do portu (łącznie z portem dla
łodzi sportowych) wartość emisji 50 dB(A), która jest przywoływana jako fachowa wartość
orientacyjna dla spokojnych miejsc rekreacji (nocą jest to jednocześnie wskaźnik dla
obszarów przemysłowych wg Instrukcji Technicznej dot. poziomu hałasu- TA Lärm), może
zostać czasowo i w pewnych obszarach przekroczona. Stanie się tak prawdopodobnie
podczas prac polegających na wbijaniu grodzy w okresie od początku kwietnia do końca
września 2010 jak również podczas fazy rozruchu po przewidywanym na koniec kwietnia
2010 zakończeniu wszystkich prac budowlanych i po zakończeniu układania.
W obszarach mieszkalnych i rekreacyjnych projekt nie powoduje znacznego obciążenia
emisjami substancji szkodliwych do powietrza.
663/NordStream/04
89
Przejściowe ograniczenie użytkowania w celach wypoczynkowych ma miejsce w słabo
uczęszczanych obszarach na wschód od wejścia do portu. Jest to spowodowane
odgrodzeniem placu budowy.
B.4.4.1.3
Dobro chronione: zwierzęta, rośliny i biologiczna różnorodność
Istotną podstawą dla oceny oddziaływań spowodowanych projektem na świat zwierząt i
roślin, jest rozległa ewidencja i ocena potencjalnie zagrożonych typów biotopu. Dzieje się
tak, ponieważ chodzi tutaj o wysoką zintegrowaną cechę z siłą wyrazu uwzględniającą
znaczenie różnych struktur jako siedlisk przyrodniczych (funkcja biotopu) i ponieważ
ingerencja jest w zasadzie określona w odniesieniu do typu biotopu (zobacz B.4.4.2.2.)
Poza tym ze szczególnego znaczenia pojedynczych grup gatunków oraz zbiorowisk
zwierząt wynikają ewentualne specjalne funkcje faunistyczne, które muszą być
uwzględniane przy raporcie o ingerencji w środowisko.
B.4.4.1.3.1
Zasoby i ocena
Podstawy dla danych o dobrach chronionych: zwierzęta, rośliny i biologiczna różnorodność
w obszarze morskim zostały uzyskane za pomocą wypróbowanych standardowych metod,
tak jak zaleca Komisja Helsińska (HELCOM) oraz krajowe wytyczne (por. dokumentacja
wniosku część C.1.1, rozdziały 8.8.3.1.1 i 8.8.3.3.1). Dla makrozoobentosu są to chwytanie,
odłowy za pomocą 2-metrowego włoka jak i również profile wideo i fotograficzne. Na
płytkich wodach używano sond nakłuwających. Także analiza w laboratorium odbyła się za
pomocą wypróbowanych zalecanych metod. Fitobentos został zarejestrowany za pomocą
profili wideo i przy okazji zweryfikowany za pomocą próbek uzyskanych przez nurków.
Ptaki i ssaki morskie zostały zarejestrowane za pomocą rutynowych programów
obserwacyjnych z samolotów oraz ze statków. To odnosi się także do lokalizowania fok
szarych. Dla morświnowatych dane uzyskano za pomocą detektorów (POD-Protective
Oceanic Device), jakie od dłuższego już czasu są używane przez muzeum morskie w
Stralsundzie.
Te spisy zostały uzupełnione przez oblatywanie w ramach
międzynarodowych programów (np. MINOS, ASCOBANS), próby proste, i znaleziska
osobników martwych oraz przez duńskie badania w okolicach legowisk za pomocą
telemetrii satelitarnej. Bazą danych dla ryb i kręgoustych są publikacje pochodzące z
rutynowych badań Instytutu Badania Bałtyku w Rostocku oraz badania przeprowadzone w
ramach OOŚ (dokumentacja wniosku część C.1.1., rozdział 8.8.3.4.1).
Obszar morski wykazuje ciągłą zmianę struktury wzdłuż gradientu zasolenia (miejsce
wyjścia wody bardziej słodkiej od dopływów świeżej wody niż obszar wody słonawej w
strefie 12 Mm) oraz w zależności od różnych stosunków osadowych i stosunków
panujących na dnie morskim. Występowanie makrofitów i makrofauny jest ściśle związane
z rodzajem podłoża. Podobnie wygląda to w przypadku ryb przydennych, tj. żyjących przy
dnie. Na skutek tego zagęszczenie miejsc odpoczynku większości ptaków morskich (o ile
są organizmami bentonicznymi) jest związane z obszarami, na których występuje
pożywienie bentoniczne, tzn. w większości przypadków duże zasoby małż. Wiosną
występowanie tarlisk śledzia może mieć ważne znaczenie jako podstawa pożywienia dla
lodówki i kilku gatunków nurkujących.
663/NordStream/04
90
Typy biotopu
W obszarze zewnętrznej Zatoki Pomorskiej występują następujące morskie typy biotopu:
• Morskie dno blokowe i kamienne (KMR) → biotop chroniony zgodnie z § 20 ustawy o
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie LNatG M-V
• Strefa wód głębokich Bałtyku (KMT) → dalszy szczególnie wartościowy biotop, biotop
niechroniony (BWB) według LAUN 1998:;
• Strefa wód płytkich Bałtyku z substratem piaszczystym, uboga w makrofity (KMS) →
dalszy szczególnie wartościowy biotop, biotop niechroniony według LAUN 1998;
• Strefa wód płytkich Bałtyku z substratami piasku gruboziarnistego, żwiru i sitowia,
uboga w makrofity (KMK) → dalszy szczególnie wartościowy biotop, biotop
niechroniony według LAUN 1998;
• Strefa wód płytkich Bałtyku z substratem żwirowym, bogata w makrofity (KMH) →
• Ławica omułka Bałtyku (KMM) → dalszy szczególnie wartościowy biotop, biotop
niechroniony według LAUN 1998.
W strefie Zatoki Greifswaldzkiej, włączając w to próg zatoki występują następujące morskie
typy biotopu:
• Strefa wód płytkich zatoki z substratem szlamowym i piaszczystego, bogata w
makrofity (KBA) → biotop chroniony zgodnie z § 20 ustawy o ochronie przyrody kraju
związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie;
• ciągle pokryta wodą mielizna wód zatokowych (KBB) → biotop chroniony zgodnie z
§ 20 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze
Przednie;
• Watty Bałtyku i wód zatokowych (KWW) → biotop chroniony zgodnie z § 20 ustawy o
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie;
• Strefa wód płytkich zatoki z substratem żwirowym i twardym (KBH) → biotop
chroniony zgodnie z § 20 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie;
• Strefa wód płytkich zatoki z substratami piasku gruboziarnistego, żwiru i sitowia,
uboga w makrofity (KBK) → biotop chroniony zgodnie z § 20 ustawy o ochronie
przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie;
• Strefa wód płytkich zatoki z substratem piaszczystym, uboga w makrofity (KBS) →
biotop chroniony zgodnie z § 20 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie.
W obszarze zwałowiska Gazociągu Północnego w części południowej Zatoki Pomorskiej
(na północny-wschód od wyspy Uznam) występują następujące typy biotopu:
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie LNatG M-V
niechroniony według LAUN 1998:;
663/NordStream/04
•
91
Ławica omułka Bałtyku (KMM) → dalszy szczególnie wartościowy biotop, biotop
niechroniony według LAUN 1998.
Wszystkie wymienione morskie typy biotopu w strefie zewnętrznej Zatoki Pomorskiej
(łącznie ze strefą zwałowiska urobku Gazociągu Północnego) i Zatoki Greifswaldzkiej
(łącznie z progiem zatoki) mają wysoki stopień znaczenia. Jest tak szczególnie ze względu
na ich zakwalifikowanie jako ustawowo chronionych (zgodnie z § 20 ustawy o ochronie
przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie) lub jako dalsze szczególnie
wartościowe według LAUN 1998) biotopy z powodu stopnia ich naturalności i z powodu
zasadniczej rzadkości występowania / zagrożenia pozostałych jeszcze naturalnych
biotopów.
Makrofity
Makrofity (tutaj:rośliny naczyniowe, wodorosty i duże algi występują tylko do pewnej
głębokości ze względu na swoją zależność od światła słonecznego. Ich rozprzestrzenienie
waha się w zależności od stopnia zmętnienia wody (eutrofizacja, zakwit wody, zawiesiny)
oraz od występowania właściwych substratów pozwalających na osiedlenie.
W Zatoce Greifswaldzkiej występują różne warunki świetlne: Obszar centralny jest w dużej
mierze wolny od makrofitów.
W obszarze punktu wyjścia gazociągu na ląd koło Lubmina podwodne makrofity występują
w wodach płytkich, od ok. 2 do 2,5 m. Stopień pokrycia zmienia się począwszy od zasobów
występujących w postaci plam aż do szczelnie pokrywających powierzchnię. Poddane są
one silnym wahaniom w skali roku z powodu wpływu klimatyczno-hydrologicznych
czynników regulujących. W strefie wyjścia na ląd przeważają charakterystyczne dla wysp
zasoby rdestnicy grzebieniastej Potamogeton pectinatus razem z włóknistymi brunatnicami i
kilkoma krasnorostami (Ceramium i Polysiphonia) strefie głębszej. Prawie zupełnie brakuje
tu gatunku Zostera (trawa morska). Makrofity nie osiedlają się w Zatoce Greifswaldzkiej w
kierunku morza za wyjątkiem kilku włóknistych krasnorostów rosnących na twardym
substracie.
Próg zatoki jest siedliskiem przyrodniczym ze względu na heterogeniczność różnych
makrofitów. Na powierzchniach płaskich na północny-zachód od wyspy Ruden osiedlają się
na substracie miękkim na głębokości od 0,5 do 3,0 m częściowo gęste zasoby zostery
morskiej i rdestnicy grzebieniastej. W pobliżu ulądowienia (na północ od trasy gazociągu)
nie spotyka się traw morskich. Na substratach twardych progu zatoki oprócz epifitycznych
alg można znaleźć jeszcze na głębokości ok. 6 m lokalne zasoby zagrożonych
krasnorostów (kategoria 3 Czerwonej Księgi listy „Bałtyk” w Merck & v. Nordheim, 1996),
które jednak osiedlają się na dolnej granicy pokrywy roślinnej i są zarośnięte przez gęste
warstwy tzw. spaghetti -algi Chaetomorpha filum. W trakcie badań dot. OOŚ nie znaleziono
na obszarze trasy gazociągu dużych morszczynów jak Fucus serratus i F. vesiculosus ,
chociaż według literatury fachowej powinny one występować w obszarze progu zatoki.
W trakcie ponownego katalogowania trasy przebiegu gazociągu w obszarze progu zatoki
nie stwierdzono skupisk trawy morskiej (Zostera morska) (por. część uzupełniająca:
dookreślenia część C.2, rozdział 4, ustęp 6). W całym obszarze badań stwierdzono tylko
pojedyncze rośliny gatunku zostera morska, które ze swoim stopniem pokrycia daleko
poniżej 5% nie tworzą według definicji skupisk trawy morskiej (stopień pokrycia > 10% na
powierzchni przynajmniej 500 m2 ), które musiałyby być traktowane jako typ biotopu
chronionego. W ramach tych dodatkowych badań potwierdzono biototypu wykazanego w
663/NordStream/04
92
OOŚ z 2008 roku (dokumentacja wniosku część C.1.2., rozdział 11, karta 4 „Morskie
biototypy, trasa 2 Gazociągu Północnego“).
Korytarz trasy przebiega w Zatoce Pomorskiej w dużej mierze ponad ubogim w struktury
miękkim substratem, tak że może tam występować tylko niewiele makrofitów. W obszarze
zwałowiska ze względu na duże głębokości wody (10 do 11 m) nie spotyka się roślin
naczyniowych. W trakcie katalogowania do celów dot. OOŚ nie znaleziono także tutaj
żadnych innych makrofitów. Dla dokonania oceny wynika co następuje:
Zasoby makrofitów z obszaru płytkich wód przybrzeżnych oraz progu zatoki z powodu
niewystępowania w ich obszarze zgodnie z czerwoną księgą Bałtyku (w MERCK &
V. NORDHEIM, 1996) gatunków mocno narażonych (kategoria 2) oraz zagrożonych
wyginięciem (kategoria 1) otrzymały tylko średnie znaczenie pod względem kryterium
„rzadkie i zagrożone”. Ogólnie rzecz biorąc zasoby makrofitów są jednak zagrożone z
powodu eutrofizacji wód przybrzeżnych. Z tego powodu należy zaszeregować występujące
w tym obszarze zasoby makrofitów jako znaczne regionalnie lub ponadregionalnie.
Makrofity występujące pod wodą są siedliskiem przyrodniczym dla wielorakiej fauny
bezkręgowców i ichtiofauny. Bardzo istotną funkcją podwodnych makrofitów w Zatoce
Greifswaldzkiej jest np. ich funkcja jako substrat skrzeku dla śledzi w okresie jesieni/ zimy i
wiosny. Dlatego kryterium „różnorodność i oryginalność” (znaczenie dla biologicznej
różnorodności / występowanie w siedlisku naturalnych biocenoz gatunków) zajmuje tutaj
wysokie miejsce. Wprawdzie procesy eutrofizacji wpływają na zasoby, to jednak wykazują
one średni do wysokiego stopień naturalności. Z tego powodu zasoby makrofitów w
omawianym obszarze ogólnie rzecz biorąc powinny być traktowane jako zasoby o wysokim
stopniu znaczenia.
Makrozoobentos
Makrozoobentos Zatoki Greifswaldzkiej i Zatoki Pomorskiej wykazuje znacznie obniżone
spektrum gatunków ze względu na niską zawartość soli z. Z powodu braku możliwości
rozmnażania się brakuje tutaj grup takich jak np. szkarłupnie i osłonice (żachwy i ogonice)
tak samo jako większości dużych gatunków skorupiaków. Dominują przedstawiciele
charakterystyczni dla gleb piaszczystych.
Fauna makrobentoniczna Zatoki Pomorskiej jest zdominowana przez gatunki, które żyją na
zróżnicowanym substracie (substrat spulchniony), tzn. przez infaunę a w szczególności
przez grupę wieloszczetowych pierścienic (zdominowaną przez rodzinę Spionidae i Hediste
diversicolor). Występuje tylko kilka gatunków skorupiaków (bbatyporeja i krewetka bałtycka
Crangon crangon). Z ekologicznego punktu widzenia ważne są mięczaki, które w znaczny
sposób przyczyniają się poprzez swoją mnogość do wysokiej biomasy makrozoobentosu i
stanowią ważne źródło żerowania dla ryb i morskich ptaków nurkujących: wodożytka
przybrzeżna (Hydrobia ulvae) i omułkowate małże (Mytilus edulis), sercówka pospolita
(Cerastoderma glaucum), małgiew piaskołaz (Mya areanaria) oraz mocno rozprzestrzeniony
rogowiec bałtycki (Macoma balthica). Kompletna lista gatunków obejmuje ok. 50 do 60
taksonów (por. dokumentacja wniosku część C.1.1 rozdział 8.8.3.3).
Fauna w Zatoce Greifswaldzkiej przedstawia się w podobny sposób jak w Zatoce
Pomorskiej i można znaleźć kilka pomniejszych gatunków słodkowodnych. W ramach OOŚ
zidentyfikowano ok. 69 taksonów (dokumentacja wniosku cześć C.1.1 rozdział 8.8.3.3). 55
z nich zamieszkiwało w obszarze strefy 12 Mm wzdłuż trasy gazociągu. W obszarze progu
zatoki stwierdzono obecność 39 taksonów, zaś w samej Zatoce Greifswaldzkiej 52. Średnia
gęstość występowania wahała się znacznie i wynosiła pomiędzy 4.600 osobników /m2 a ponad
663/NordStream/04
93
28.000 osobników /m2 na progu zatoki. Biomasa (podana jako sucha masa bezpopiołowa
AFTM) wzrasta nieprzerwanie począwszy od Zatoki Pomorskiej (strefa 12 Mm) od 27 do 65
g suchej masy bezpopiołowej/ m2 do Zatoki Greifswaldzkiej: 102 g suchej masy bezpopiołowej/ m2. Te wartości
mogą jednak znacznie wahać się w ciągu roku oraz z roku na rok.
Próg zatoki kształtuje szybka zmiana różnorakich substratów. Gliny zwałowe, kamienie i
bryły występują na przemian z powierzchniami płaskimi różnej ziarnistości i różnej
zawartości mułu. Odpowiednio wynikają też z tego ograniczone obszarowo różnice w
zasiedleniu makrozoobentosu. Gęstość występowania waha się pomiędzy 2.000 a 118.000
osobników /m2
, zaś biomasy pomiędzy 2 i 282 g suchej masy bezpopiołowej/m2. Tak samo zmienia się
struktura dominacji siedlisk substratu miękkiego. Miejscami powierzchnie piaszczyste są
gęsto pokryte omułkami wraz z towarzyszącą im fauną składającą się z równonogów,
kiełżowatych i mszywiołów. Omułki przeważają też ze wskaźnikiem suchej masy bezpopiołowej od
245g/m2 w całości biomasy. W piaskach grubych przeważa batyporeja Bathyporeia pilosa,
podczas gdy siedliska powierzchni piasków drobniejszych odpowiadają tym w Zatoce
Greifswaldzkiej. Przeważa tam w różnych liczbach wodożytka przybrzeżna Hydrobia ulvae
oraz wieloszczety Pygospio elegans i gatunki obce nowo przybyłe Marenzelleria spp.
Od morskiej strony progu zatoki dno morza spada z -6 do -10 m i od wysokości przylądka
Nordperd do -15 m głębokości. Przeważają tu Hydrobia ulvae, Marenzelleria spp., Mya
arenaria oraz Hydrobia ventrosa. To odpowiada w znacznym stopniu biocenozie piasku
drobnoziarnistego Zatoki Greifswaldzkiej. W biomasie przeważa w tym obszarze małgiew
piaskołaz, przy czym także gatunek wieloszczeta Marenzelleria spp.osiąga miejscowo
znaczny stopień suchej masy bezpopiołowej w wysokości 12,9 g/ m2.
W rynnie Saßnitz, w starym korycie Odry wartości są niższe, a także stosunki dominujące
są inne. Dzieje się tak z powodu okresowo występujących braków tlenu, na skutek czego
obumiera część bentonicznych biocenoz. Znajduje się też mniej gatunków, które występują
jednak w wyższej liczbie, a więc prowadzą do ukształtowanej dominacji gatunków. To
ogólnie rzecz biorąc znak zakłóconej sytuacji ekologicznej.
Biocenoza obszaru piaszczystego w strefie planowanego składowiska urobku Gazociągu
Północnego jest stosunkowo uboga w gatunki (22 gatunki). Średnie zagęszczenie wynosi
ok. 5.580 osobników/ m2 i pozostaje tym samym w ramach ustalonej gęstości zasiedlenia w
obszarze trasy gazociągu. W biomasie przeważają oba najczęściej spotykane skorupiaki
M. arenaria (13,5 g suchej masy bezpopiołowej / m2 i Cardium glaucum (8,8 g suchej masy
bezpopiołowej /m2. Wartości dla obu często spotykanych taksonów wieloszczetów (rodzina
Hediste oraz Marenzelleria) leżą znacznie poniżej (0,35 und 48 g suchej masy
bezpopiołowej /m2) Struktura występowania i proporcje dominacji przypominają tutaj
bardzo otoczenie. Także oba tereny peryferyjne z podłożami twardymi wykazują
porównywalny skład.
Dla bentonicznych bezkręgowców w obszarze morza przybrzeżnego czynnikiem
obciążającym jest dostarczanie pożywienia z różnych systemów rzecznych (w pierwszym
rzędzie odpływy pochodzące z rolnictwa, które odbywają się przez Odrę), które powodują
podwyższoną pelagiczną produkcję podstawową i wprawdzie w ten sposób wpływają
korzystnie na bentos, ale przy nadpodaży mogą prowadzić też do jego obumierania z
powodu braku tlenu. Tego typu zdarzenia obserwuje się coraz częściej. Mają one związek z
letnimi okresami stagnacji i szczególnymi pływami Odry (jak w roku 1997) przez cieśninę
Peenestrom lub przez Kanał Piastowski koło Ahlbecku / Świnoujścia. Wybudowanie i
utrzymanie tras wodnych, a także rybołówstwa za pomocą sieci trałowych i lokalnie także
składowisk urobku lub miejsc pobierania surowców należy też zaliczyć do czynników
663/NordStream/04
94
obciążających. Nowe gatunki (neozoony) wyszukują sobie najczęściej swoje ekologiczne
nisze i nie wpływają na istniejącą faunę Bałtyku.
Odnośnie oceny wynika, co następuje:
W całym obszarze przebiegu trasy zoobentos jest ubogi w gatunki, a udział gatunków
zakwalifikowanych jako zagrożone w Czerwonej Księdze Bałtyku dla obszaru częściowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie (w MERCK & V. NORDHEIM, 1996) niewielki. Podczas
szeroko zakrojonych badań w strefie 12 Mm prawie lub w ogóle nie znaleziono gatunków
zakwalifikowanych jako narażone albo mocno zagrożone.
Piaszczyste podłoża w Zatoce Pomorskiej są zamieszkiwane przez zbiorowiska
organizmów, które prawie w ogóle się nie odróżniają od otaczających je zbiorowisk i mają
raczej niewielkie znaczenie. Ponadto w zależności od obszaru na to zbiorowisko wpływają
oddziaływania, które istniały już przed rozpoczęciem projektu (przejściowy przybór biomasy
i brak tlenu w fazach podwyższonego dostarczania pożywienia poprzez Odrę).
Na progu zatoki (wewnątrz strefy 12 Mm) mieszają się zbiorowiska organizmów twardego
podłoża i krasnorosty struktur rafowych ze zbiorowiskami mielizn i ubikwistami pozostałych
płaskich powierzchni piaszczystych, tak że na ograniczonym obszarze istnieje wysoka
różnorodność struktur siedlisk i wachlarz gatunków. Ten obszar jest ważny dla
odżywiających się bentosem kaczek morskich. Ma to jednak średnie znaczenie dla
zbiorowisk organizmów bentosowych w tym obszarze z powodu braku mocno narażonych i
zagrożonych wyginięciem gatunków.
Także biocenoza gleb piaszczystych w Zatoce Greifswaldzkiej ma znaczenie przede
wszystkim jako podstawa pożywienia dla bentonicznych ryb i ptaków morskich ze względu
na wysoką zawartość skorupiaków w biomasie. Jednakże ta biocenoza poprzez
eutrofizację jest narażona na zakłócenia występujące przed rozpoczęciem projektu. Udział
gatunków narażonych i ogólna różnorodność są niewielkie, tak więc ta biocenoza otrzymuje
„niski” stopień zakwalifikowania. Wartościowość jest średnia tylko w strefie wyjścia na ląd,
gdzie fauna podłoża miękkiego miesza się z epifauną obszarów fitalnych.
Ryby i kręgouste
W Bałtyku można ogólnie wyróżnić trzy zbiorowiska ryb (dokumentacja wniosku część C.1.1
rozdział 8.8.3.4):
a) Pelagiczne zbiorowisko ryb ze śledziem jako głównym gatunkiem. Dalszymi
gatunkami tego zbiorowiska są szproty, łososie i trocie wędrowne.
b) Bentoniczne albo przydenne zbiorowiska rybne do których należą dorsz, gładzica,
flądra i turbot oraz gatunki niekomercyjne jak np. babkowate.
c) Zbiorowiska ryb przybrzeżnych, do których należy wiele stadiów młodzieńczych
gatunków pelagicznych, a także typowi mieszkańcy skupisk trawy morskiej jak różne
gatunki igliczniowatych i pocierńców.
Ichtiofauna Zatoki Greifswaldzkiej składa się z 42 gatunków miejscowych oraz 10
przybyłych i 4 neozoonów. Zasadniczo reprezentowane są gatunki grupy c). Wysoka liczba
gatunków wynika z faktu, że ichtiofauna siedliska przyrodniczego morskiego lub wód
słonawych miesza się tutaj z elementami fauny słodkowodnej i ponieważ w zależności od
uwarunkowań fizjologicznych ryby słodkowodne mogą żyć w wodach słonawych. Dziewięć
gatunków ryb podlega pod kategorię gatunków narażonych Czerwonej Księgi Bałtyku i
Meklemburgii-Pomorza Przedniego (FRICKE et. al. 1996, WINKLER et. al., 2002). To są:
663/NordStream/04
95
minóg rzeczny, parposz, łosoś, troć wędrowna, pocierniec, sieja pospolita, węgorz, ukleja i
certa. Z małymi wyjątkami chodzi tutaj o diadromiczne ryby wędrowne, które przenoszą się
na tarło do słodkiej wody. Jesiotr wymarł, a minóg morski i boleń są bardzo rzadko
spotykane. Innym zagrożonym gatunkiem jest śledź udający się na tarło jesienią. Jest on
zakwalifikowany w Czerwonej Księdze Bałtyku jako „silnie zagrożony”. Uznaje się, że jego
tarlisko to obszar ławicy Adlergrund.
W Zatoce Pomorskiej w obszarze strefy 12 Mm spotyka się niewiele gatunków, ponieważ
wody tutaj wykazują wysoką zawartość soli. Chodzi głównie o gatunki z grupy a) i b). W
obszarze planowanej trasy Gazociągu Północnego stwierdzono pomiędzy wiosną 2006 a
jesienią 2008 obecność w sumie 15 gatunków. Znaczenie komercyjne mają dorsz, flądra,
śledź, szprot i gładzica.
Zwłaszcza przełowienie i eutrofizacja powodują wcześniejsze zakłócenia ichtiofauny.
Gatunki ryb wykorzystywane dla celów gospodarczych wykazują nienaturalną strukturę
populacji przez wysoką presję połowową, tzw. wzrost przełowienia, przy którym prawie
nieobecne są zwierzęta z większych klas długości. Ponadto jako zakłócenie pierwotne
trzeba ocenić przyłów ryb poniżej pożądanej masy i przyłów gatunków niepożądanych.
Zazwyczaj do 90% niewrzuconych z powrotem ryb nie przeżywa procesu łowienia.
Eutrofizacja oddziałuje na ichtiofaunę bezpośrednio i pośrednio. Zwłaszcza spowodowane
eutrofizacją zmniejszenie się zasobów makrofitów w Zatoce Greifswaldzkiej i w wodach
przybrzeżnych Zatoki Pomorskiej doprowadziło do zmniejszenia i pogorszenia jakości tarlisk
oraz obszarów wzrostu młodych ryb. Szczególne obciążenie występowania tarlisk śledzia w
Zatoce Greifswaldzkiej wiosną polega na wtórnym osadzaniu się (resedymentacji) drobnego
materiału z osadów (np. erozja wybrzeża klifowego w południowej części zatoki
Greifswaldzkiej) na podłożu i na przylepionych do makrofitów tarlisk lęgowych.
Zatoka Pomorska jest morskim obszarem występowania dla ryb morskich, dla gatunków
słodkowodnych tolerujących wody słonawe i anadromicznych ryb wędrownych. Tereny tarła
i wzrostu młodych ryb Zatoki Pomorskiej (zwłaszcza tereny estuarium, Ławica Odrzana i
ławica Adlergrund) mają duże znaczenie, obszary głębsze mają znaczenie średnie.
Zatoka Greifswaldzka jest siedliskiem przyrodniczym, terenem wzrostu i miejscem
reprodukcji dla różnych gatunków ryb. Zwłaszcza połączenie z wolnym od pływów
estuarium Odry oraz niska zawartość soli w wodach dookoła wyspy Rugii sprawiają, że ten
obszar jest szczególnie wartościowym siedliskiem przyrodniczym dla gatunków
słodkowodnych, morskich ryb i diadromicznych ryb wędrownych. Stanowi on istotny teren
tarła i wzrostu dla ichtiofauny. Jako ważny obszar reprodukcji dla wiosennego śledzia
atlantyckiego (od lutego do maja) i dla gatunków ryb słodkowodnych funkcjonuje strefa
wyjścia gazociągu na ląd koło Lubmina (w bezpośrednim sąsiedztwie falochronu). Z
powodu swojej funkcji jako teren tarła, wzrostu i żeru, obszary wód płytkich obrośnięte
makrofitami i zbiornikiem wodnym Zatoki Greifswaldzkiej mają duże znaczenie dla
ichtiofauny wód przybrzeżnych. Ichtiofauna zakwalifikowana jest z powodu występowania
kilku jej gatunków w Czerwonej Księdze, jako wysoko znacząca (kryterium „rzadkie i
zagrożone”). Także biorąc pod uwagę kryterium różnorodność i oryginalność wysoka liczba
gatunków typowych zbiorowisk rybnych przyczynia się do ich wysokiego znaczenia.
Doprowadzanie pożywienia z Odry i Piany umożliwia wielu gatunkom występowanie w
dużym zagęszczeniu. Z tego powodu Zatoka Greifswaldzka zalicza się do najważniejszych
obszarów rybołówstwa zachodniego Bałtyku. Kryterium „naturalność” jest opatrzone
663/NordStream/04
96
stopniem znaczenia „średnie do niewielkiego” z powodu wstępnych oddziaływań na zasoby
rybne poprzez uprawianie intensywnego rybołówstwa.
Ptaki
Próg zatoki pomiędzy zatoką Pomorską a Zatoką Greifswaldzką jest jednym z
najważniejszych żerowisk dla ptactwa morskiego i brzegowego w obszarze niemieckiej
części Bałtyku. Zatoka Greifswaldzka sama w sobie jest jednym z najważniejszych terenów
zimowania dla ptaków wodnych na całym pobrzeżu Bałtyku. Trasa Gazociągu Północnego
przebiega w dużej mierze wewnątrz korytarza ustalonego w programie krajowego
planowania przestrzennego, na którego trasie tylko lokalnie styka się z istotnymi terenami
odpoczynku lub je przecina, i w którego otoczeniu istnieją znaczne zakłócenia wcześniejsze
spowodowane przez równolegle przebiegające trasy żeglugowe. Wschodni początek progu
zatoki jest najważniejszym w kraju żerowiskiem i terenem odpoczynku dla lodówek i
ogorzałek podczas okresu tarła śledzia. Rafy i makrofity z tego terenu stanowią jeden z
najważniejszych obszarów tarliska śledzia w obszarze Zatoki Greifswaldzkiej. Oprócz
grążyc i kaczek morskich, w okresie wiosennym zamieszkują tutaj także perkozy i tracze.
Od marca do września znajduje się tutaj także najważniejsze w Zatoce Greifswaldzkiej
żerowisko dla kolonii kormoranów. Późnym latem znajduje się tutaj największe w regionie
zgromadzenie poszukujących pożywienia mew małych i rybitw czarnych.
W trakcie katalogowania do celów OOŚ zarejestrowano przy okazji liczenia ze statków
łącznie 37 gatunków ptaków wodnych i morskich w Zatoce Pomorskiej. Wody płytkie w
otoczeniu łąk Freesendorfer Wiesen i wyspy Struck funkcjonują jako teren odpoczynku,
żerowisko i miejsce pierzenia dla ponad 50 gatunków ptaków wodnych i siewkowych.
Zaliczają się one obok łąk Karrendorfer Wiesen, wyspy Ruden i Peenemünder Haken do
najważniejszych terenów odpoczynku ptaków wodnych w obszarze wewnętrznych wód
przybrzeżnych Meklemburgii-Pomorza Przedniego. Trasa Gazociągu Północnego
przebiega po zachodnim krańcu terenu odpoczynku i dotyka tylko miejsca dziennego
odpoczynku zimujących lodówek i ogorzałek.
Od morskiej strony progu zatoki trasa przebiega wewnątrz obszaru chronionego „Zachodnia
Zatoka Pomorska”, który służy przede wszystkim kaczkom morskim oraz nurom i perkozom
jako zimowisko o międzynarodowym znaczeniu. Ponieważ trasa przebiega głównie po
obszarze obciążonym przez żeglugę, gęstość ptactwa jest tutaj znacznie obniżona. Poza
tym przebiega tutaj trochę głębiej położone stare koryto Odry (rynna Saßnitz), na które
wpływają czasowe okresy braku tlenu, co prowadzi czasem do obumierania małż
filtrujących, które nie mogą wówczas stanowić pożywienia. Poza tym można zaobserwować
tutaj wysokie zagęszczenie nurów, które można napotkać zwłaszcza w okresie tarła śledzia
i silnych zim, kiedy Ławica Odrzana wcześniej była pokryta lodem niż rynna Odry.
Obszar składowiska urobku nie zalicza się do obszarów o bardzo wysokiej koncentracji
kaczek morskich. Lodówki, których populacja od lat 90'tych XX w. bardzo się zmniejszyła,
występują tutaj obecnie zazwyczaj w zagęszczeniu do 25 osobników/ km2. Podczas okresów
tarła śledzia dochodzi niekiedy na północ od wyspy Uznam do zagęszczenia gatunków
rybożernych, zwłaszcza nura rdzawoszyjego. Można tutaj także napotkać szlachary w ich
miejscach odpoczynku.
Podział ptaków morskich na odżywiające się bentosem (tutaj zwłaszcza nurkujące kaczki
morskie), i na odżywiające się rybami, zwłaszcza grupa gatunków nurkujących (nur
czarnoszyi, nur rdzawoszyi, perkoz rogaty) jest istotne aby móc ocenić uszczerbek
spowodowany przez przedsięwzięcie.
663/NordStream/04
97
Dla ptaków morskich można odnotować oddziaływania wcześniejsze zwłaszcza w okresie
letnim, kiedy uprawianie sportów wodnych w obszarze całej Zatoki Greifswaldzkiej
przeszkadza ptakom w ich odpoczynku i w innych funkcjach życiowych. Te zakłócenia
pierwotne są mniejsze tylko w obszarach podlegających Dyrektywie Ptasiej. Dalsze
zakłócenia powstają wskutek rozbudowy portów i wybagrowania rynien żeglugowych.
Przez to ograniczona jest zwłaszcza pojemność terenów odpoczynku dla ptaków wodnych.
Najistotniejsze jest kłopotliwe oddziaływanie żeglugi w Zatoce Pomorskiej.
Także
rybołówstwo i wędkarstwo morskie stanowią istotne czynniki zakłócające, ponieważ także
one mają wpływ na wzór rozmieszczenia ptaków morskich. Poprzez intensywnie uprawianie
połowów siecią zarzucaną występują znaczne straty w zasobach ptaków morskich (zwł.
grążyc), które łapią się w te sieci i toną. Dalszym czynnikiem zakłócającym jest użytkowanie
przez wojsko (por. rozdział B.4.4.1.8 a) na poligonie „Zatoka Pomorska” względnie w
identycznym pod względem płaszczyzny poligonie Niemieckich Sił Powietrznych Luftwaffe
ED-D47 (obszary częściowe A, B, C).
Wiele gatunków ptaków morskich należy ogólnie zakwalifikować jako istotne na podstawie
Dyrektywy Ptasiej i ze względu na krajowe środki ochrony względem kryterium „rzadkość i
zagrożenie”. To odnosi się zwłaszcza do gatunków nurkujących (nur czarnoszyi, nur
rdzawoszyi, perkoz rogaty) i nawałnika dużego oraz do mewy małej, rybitwy rzecznej i
rybitwy czarnej. Ogólnie teren ten w obszarze planowanej trasy Gazociągu Północnego
wewnątrz niemieckiej strefy 12 Mm ma duże znaczenie pod względem kryterium „rzadkość i
zagrożenie” zasobów ptactwa morskiego. Na podstawie zakłóceń istniejących przed
rozpoczęciem projektu powodowanych przez rybołówstwo, żeglugę, częściowe
wykorzystanie dla celów wojskowych, odpady ze statków i wpływy eutrofizacyjne przypisuje
się mu tylko średnie znaczenie pod względem kryterium „naturalność”.
Zewnętrzna część Zatoki pomorskiej tworzy razem z Zatoką Greifswaldzką najważniejsze
na niemieckim wybrzeżu zimowisko dla ptaków morskich i jedno z 10 najważniejszych
zimowisk na obszarze całego Bałtyku. Dlatego obszar w obrębie trasy Gazociągu
Północnego wewnątrz niemieckiej strefy 12 Mm jest ogólnie zakwalifikowany jako obszar o
wysokim znaczeniu dla ptaków morskich. Znaczenie to jest ograniczane tylko przez
pomniejszoną wartość w obszarach torów wodnych, kursów i red, gdzie dochodzi do
istotnego uszczerbku poprzez żeglugę. W sumie otoczenie planowanej trasy Gazociągu
Północnego może być zakwalifikowane jako wysokowartościowe.
Ssaki morskie
W Zatoce Greifswaldzkiej i w Zatoce Pomorskiej ssaki morskie (morświn, foka szara i foka
pospolita) występują tak rzadko, że należy łączyć wielość różnych metod ewidencji, aby
dotrzeć do wystarczająco dokładnych danych co do ich występowania (por. dokumentacja
wniosku część C.1.1 rozdział 8.8.3.6.1).
Morświn jest jedynym miejscowym gatunkiem walenia, który także się tutaj rozmnaża.
Występuje na całym Morzu Północnym i od cieśniny Kattegatt na zachodnim i środkowym
Bałtyku. W cieśninie Kattegatt i Morzu Bełtów łącznie z Zatoką Meklemburską występuje
stosunkowo duża populacja morświna (5.000-10.000 osobników). Duńskie badania
świadczą o tym, że morświny pozostają przede wszystkim na zachód od progu Darßer
Schwelle, ale w pojedynczych przypadkach mogą dotrzeć także dalej na wschód. Wcześniej
morświny odbywały w przeciągu roku wielkie wędrówki, zdając się w ten sposób podążać
za wędrówkami śledzi, które służą im jako pożywienie. Nie powiodły się obserwacje w
663/NordStream/04
98
ramach katalogowania do celów OOŚ z obszaru wód terytorialnych i Zatoki Greifswaldzkiej.
Istnieją jednak spisy z lat poprzednich przeprowadzane z powietrza, które udokumentowały
występowanie morświnów, a co za tym idzie, dowiodły ich występowania w tym regionie.
Biorąc za podstawę akustyczne badania POD (Protective Oceanic Device) należy przyjąć,
że przez większość lat więcej morświnów występowało w strefie 12 Mm niż w rezerwacie
przyrody „Zatoka Pomorska”. Wydalenie podzielonych populacji na obie strony progu
Darßer Schwelle jest przedmiotem dyskusji naukowej i obecnie skłania się ku opinii, że jest
to jednak jedna populacja. Przeciwko przyjęciu teorii o podzielonych osiadłych zasobach w
południowej części Bałtyku przemawia także fakt, że morświny w zimnych fazach klimatu z
powracającym zlodowaceniem ciągle ginęły i nie mógł zostać przez nie zachowany tryb
osiadły.
Sporadyczne i rzadkie występowanie morświna zostało odpowiednio uwzględnione w
dokumentacji wniosku. Wychodzi się od tego, że Zatoka Pomorska jest terenem
regularnego występowania morświna, gatunek ten nie jest tam jednak częsty, względnie
występuje częściej tylko wyjątkowo, a poza tym jest rzadki w Zatoce Greifswaldzkiej.
Morświny występujące w Zatoce Pomorskiej wywodzą się zarówno ze zwierząt wędrujących
z Morza Bełtów, jak i z osiadłych zwierząt środkowego Bałtyku, przy czym cyfrowy pomiar
ze Stralsundu na podstawie badań POD (Protective Oceanic Device) przyjmuje, że
zwierzęta z Morza Bełtów migrują w miesiącach letnich (w skali roku w różnej liczbie: >100
zwierząt w 2002 i 2008, poza tym tylko kilka), podczas gdy w zimach o mocnym oblodzeniu
występuje kilka zwierząt ze środkowego Bałtyku. Punkt ciężkości rozmieszczenia foki szarej
bałtyckiej leży w środkowym i północnym Bałtyku. Warunkami ich występowania jest
istnienie spokojnych terenów rozmnażania oraz legowisk i miejsc odpoczynku, w których
mogą dokonać corocznej zmiany sierści. Najbliżej położone kolonie fok szarych znajdują
się w Falsterbo (Szwecja) i koło Gjedser (Dania). Liczba to każdorazowo 40 do 50 zwierząt.
Podczas gdy ok. 1900 roku populacja liczyła szacunkowo 100.000 egzemplarzy, to w 1985
było to wedle obliczeń tylko 1.500 sztuk. Powodem spadku była presja łowiecka na
konkurentów rybołówstwa oraz zanieczyszczenie Bałtyku substancjami działającymi od
środka, które ograniczyły normalne rozmnażanie. Z upływem czasu całość populacji Bałtyku
wzrosła z powrotem do 7.500 zwierząt, ale w części południowej Bałtyku pozostaje ciągle
niska.
W Zatoce Greifswaldzkiej w obszarze płycizny Großer Stubber przebywa w skali roku zimą
5 do 10 zwierząt, a w lecie naliczono do 5 egzemplarzy. Foki szare są zdolne do dalekich
wędrówek, co zostało potwierdzone badaniami telemetrycznymi.
Foka pospolita jest gatunkiem zachodnio-atlantyckim, którego występowanie, co
potwierdziły duńskie badania, ogranicza się do zachodniego obszaru Bałtyku. Na
niemieckim wybrzeżu w części południowej Bałtyku nie istnieją aktualnie kolonie fok
pospolitych, co nie wyklucza okazjonalnych pojedynczych znalezisk. To dotyczy także
nerpy-foki obrączkowanej, która występuje głównie w północnym Bałtyku. Także tutaj
dochodzi w obszarze przebiegu trasy tylko do okazjonalnych pojedynczych znalezisk lub
obserwacji.
Antropogeniczne zakłócenia, zmniejszenie populacji przez przyłów w trakcie połowów siecią
zarzucaną i zanieczyszczenia stanowią dla populacji morświna zakłócenia istniejące przed
rozpoczęciem projektu. Szczególnie połowy siecią zarzucaną są odpowiedzialne za spadek
liczebności gatunku w Bałtyku i mogą prowadzić do wyginięcia gatunku, jeśli nie zostaną
podjęte poważne działania zapobiegawcze.
663/NordStream/04
99
W otoczeniu przedsięwzięcia foki są narażone na obciążenia pierwotne poprzez zakłócenia
spowodowane przez człowieka na terenach rozmnażania i legowisk, w Danii i Szwecji przez
epidemie, przez przyłów w sieci zarzucane i właśnie przez zanieczyszczenia.
Na północ od progu Darßer Schwelle morświny występują tylko w bardzo niskim
zagęszczeniu. Istnieją duże wahania ich występowania w skali roku i niejasności co do
użytkowania ich siedlisk i przynależności do populacji. Występowanie foki szarej w części
południowej Bałtyku jest ograniczone przeważnie bliskością do ich niewielu legowisk. W
obszarze przebiegu trasy foki pospolite występują tylko sporadycznie. Z tego powodu dla
Zatoki Pomorskiej ważne są morświn i foka szara. Próg i wybrzeże Zatoki Greifswaldzkiej
mogą być zakwalifikowane jako siedlisko przyrodnicze dla foki szarej. Ponieważ gatunki:
morświn, foka szara i foka pospolita są wymienione w załączniku do Dyrektywy Siedliskowej
i są przedmiotem międzynarodowych działań ochronnych, są one wysoko oceniane ze
względu na kryterium „rzadkość” i „zagrożenie”.
Co do znaczenia morświnów dla Zatoki Pomorskiej nie można jeszcze podać pewnych
danych. Dlatego ich regionalne i ponadregionalne znaczenie jest zakwalifikowane jako
„średnie”. Z powodu ponownego osiedlenia się foki szarej w Zatoce Greifswaldzkiej i w
południowo-wschodniej części zatoki Pomorskiej, ich regionalne znaczenie jest
zakwalifikowane jako średnie do wysokiego. Pod względem naturalności i ze względu na
liczne antropogeniczne zakłócenia wstępne (przyłów, optyczne i akustyczne zakłócenia,
obciążenia materiałami) stwierdzono niską wartościowość Zatoki Greifswaldzkiej i
zewnętrznej części Zatoki Pomorskiej dla ssaków morskich.
Razem Zatoka Greifswaldzka i zewnętrzna część Zatoki Pomorskiej charakteryzują się z
jednej strony wysokim stopniem zagrożenia ssaków morskich, a z drugiej strony poprzez ich
występowanie w niewielkim zagęszczeniu względnie z powodu wykorzystywania przez nich
przestrzeni, jako zaledwie obszar wędrówek i przejścia. Przy jednoczesnym potraktowaniu
go z innymi obszarami Bałtyku w kontekście przestrzennym, znaczenie przedmiotowego
obszaru morskiego dla ssaków morskich jest zakwalifikowane jako średnie.
b) lądowy
Odnosząc się do dobra chronionego: zwierzęta, rośliny i biologiczna różnorodność można
odwołać się dla obszaru lądowego do obszernych danych dotyczących biototypu, awifauny i
herpetofauny (dokumentacja wniosku część C.1.1, rozdziały 8.8.4.1, 8.8.4.2, 8.8.4.4, s.
506).
Rośliny / typy biotopu
Strefa wyjścia trasy gazociągu na ląd leży w strefie biotopu nabrzeżnego w Zatoce
Greifswaldzkiej. Brzeg tworzy naturalną plażę piaszczystą, która w kierunku łąk
Fressendorfer Wiesen jest porośnięta i odgrodzona małym kantem klifowym od strefy wydm
sąsiadującej od strony lądu. Strefa wydm zawiera oprócz łanów bylin i astrowców także
zbiorowiska roślinne stanowisk suchych i piaszczyste trawniki oraz mozaikę wegetacyjną z
wydmą przednią i wydmą nadmorską, częściowo ze skłonnościami do ruderalizacji.. Na
południowo-wschodnim krańcu, w pobliżu basenu portowego znajduje się zagajnik
sosnowy. Grupy zagajników urywają się w strefie przejścia terenu otwartego w powierzchnię
leśną, która w dużej części będzie wykorzystywana przez teren stacji wyjścia na ląd
663/NordStream/04
100
(niezależne postępowanie dopuszczające inwestora spółki WINGAS GmbH & Co. KG).
Poza powierzchniami już wtedy zabudowanymi należy liczyć się z tymczasowym
wytworzeniem roślin ruderalnych (ruderalne astrowce/ ruderalne łany bylin) na uprzątniętej
linii zabudowy dla stacji wyjścia, która jednocześnie stanowi lądowy koniec korytarza
wyjścia.
Dwa większe zależne od siebie areały obszarów wydmowych są przyporządkowane według
wyników katalogowania PLANU EKOLOGICZNEGO (2007a) do priorytetowego siedliska
przyrodniczego Dyrektywy Siedliskowej 2130* „Ustabilizowane wydmy z roślinnością
trawiastą ("wydmy szare")”.
W obszarze łąk Freesendorfer Wiesen przeważającym typem biotopu są świeże pastwiska.
Oddziaływania wcześniejsze w obszarze stacji wyjścia na ląd utrzymują się wskutek
wcześniejszych prac budowlanych na kanale wypływowym, względnie na basenie
portowym i wejściu do portu (przemieszczanie gleby i materiałów laboratoryjnych), w formie
nanoszenia śmieci w linii brzegowej, śladach drogi i obciążeniach w obszarze terenu
otwartego jak i w oddalonym otoczeniu przez np. intensywne wykorzystywanie użytków
zielonych powierzchni na łąkach Freesendorfer Wiesen.
Ocena biototypów występujących w strefie wyjścia na ląd na północny-wschód od Lubmina i
w ich otoczeniu, następuje w OOŚ (dokumentacja wniosku część C.1.1, rozdział 8.8.4.1,
tab. 132) na podstawie „Wskazówek o kontroli ingerencji środowiskowej” (Krajowy Urząd ds.
Środowiska, Ochrony Przyrody i Geologii-LUNG 1999), na podstawie „inwentarza typowych
gatunków”, „rzadkość i zagrożenie gatunków”, „zagrożenie biototypu”, „zdolność do
regeneracji” i „bliskość natury/ oddziaływanie wcześniejsze”. Okazuje się, że postępując
zgodnie ze wskazówkami do kontroli ingerencji środowiskowej” liczne biototypy, z tego
większość w bezpośredniej strefie wyjścia na ląd, muszą być ocenione jako bardzo istotne.
W bezpośredniej strefie wyjścia na ląd są to:
• Zarośla listowia z kwaśno-ziemistych miejsc (BLS) →, chroniony biotop według § 20
ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie
LNatG M-V;
• Zagajnik z przewagą miejscowych rodzajów drzew (BFX) → chroniony biotop
zgodnie z § 20 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego MeklemburgiaPomorze Przednie;
• Rząd drzew (BRN);
• Naturalna piaszczysta plaża wód zatokowych (KSB) → chroniony biotop zgodnie z
Przednie;
• Wydma biała (KDW) → chroniony biotop zgodnie z § 20 ustawy o ochronie przyrody
kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie;
• Wydmowe murawy/ wydmy szare (KDG) → chroniony biotop zgodnie z § 20 ustawy
o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie.
Za wyjątkiem biototypu „droga, częściowo albo całkowicie zamknięta (OVU)“ (niewielkie
znaczenie), pozostałe biototypy w bezpośredniej strefie wyjścia na ląd mają znaczenie
średnie”
• Młodsze pojedyncze drzewa (BBJ);
• Ruderalne łąki bylin świeżych aż do suchych stanowisk mineralnych (RHU);
663/NordStream/04
•
101
Ruderalne astrowce (RHK).
Płazy i gady
Suchy, ukształtowany przez piasek i sól obszar terenu otwartego w korytarzu wyjścia na ląd
nie jest typowym siedliskiem przyrodniczym dla płazów. Siedliska płazów mieszczą się w
wodach i mokrych biotopach łąk Freesendorfer Wiesen. Udowodniona została obecność
żaby wodnej oraz pojedyncze rzekotki.
Co do gadów w bezpośredniej strefie wyjścia na ląd udowodniono obecność jaszczurki
zwinki, jaszczurki żyworodnej i padalca zwyczajnego. Mimo katalogowania za pomocą
blachy nie udało się udowodnić obecności gniewosza plamistego (PLAN DLA ŚRODOWISKA –
UMWELTPLAN & IBNI 2008n.). Żmija zygzakowata występuje tylko w dalszym otoczeniu
strefy wyjścia na ląd.
Znaczenie obszaru badań dla płazów jest ogólnie niskie, dla gadów natomiast określono
duże znaczenie na podstawie pięciu gatunków i po części na podstawie dobrych warunkach
siedliskowych.
Owady
Wyniki katalogowania wskazują pszczoły samotnice, motyle dzienne i kraśnikowate (vgl.
dokumentacja wniosku część C.1.1 rozdział 8.8.4.3, s. 522 nn.).
Pszczoły samotnice zbadano w obszarach łąk Freesendorfer Wiesen, trawników
ekstensywnych, skraju lasu, powierzchni osadowej na północny-wschód basenu portowego
i na powierzchni otwartej. Skatalogowano 37 gatunków, z tego 7 gatunków z Czerwonej
Księgi Niemiec, m.in. rzadkie murarki Osmia uncinata.
W ramach badań w 1999 i 2001 roku stwierdzono występowanie 31 gatunków motyli
dziennych i 2 kraśnikowatych, w tym 8 gatunków z listy Czerwonej Księgi dla kraju
związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie. Wyróżniały się gatunki żyjące w suchych
siedliskach przyrodniczych. Wśród gatunków motyli nocnych stwierdzono 6 gatunków z listy
Czerwonej Księgi dla kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie.
Biegaczowate zarejestrowano za pomocą odłowów z pułapek przyziemnych. Na terenie łąk
Freesendorfer Wiesen udowodniono obecność wyspecjalizowanych i zagrożonych
gatunków. Natomiast w bezpośredniej strefie wyjścia na ląd trasy gazociągu nie
stwierdzono żadnych rzadkich ani zagrożonych gatunków.
Zakłócenia wcześniejsze dla owadów istnieją m.in. w obszarze sedymentacyjnym na
północny-wschód od basenu portowego (pobieranie osadów i ciągłe zmiany struktur
siedliskowych).
Łącznie obszar badania wielkopowierzchniowego wykazuje różnorodną strukturę biotopu
dla owadów. Duże znaczenie przykłada się do biotopów zbiorowisk roślin suchych i
trawników ekstensywnych, do biotopów polan leśnych, łąk słonych i biotopów brzegu lasu,
resztek powierzchni lasów bagiennych łąk Freesendorfer Wiesen oraz do biotopów
nabrzeżnych.
663/NordStream/04
102
Ptaki lęgowe
Wyniki katalogowania dla obszaru lądowego istnieją dla dwóch okresów ewidencji (por.
dokumentacja wniosku część C.1.1 rozdział 8.8.4.4, s. 527).
W poniższej tabeli przedstawiono różne ptasie siedliska przyrodnicze w obszarze korytarza
wyjścia na ląd wraz z istotnymi dla nich gatunkami.
Tabela 5: Ptasie siedliska przyrodnicze w obszarze korytarza wyjścia na ląd.
Ptasie siedlisko przyrodnicze
Ważne gatunki
(VLR)
VLR 1 Kompleks wydm
Kląskawka zwyczajna, jarzębatka, gąsiorek, lerka
VLR 2 Las sosnowy
Kania ruda, orzeł bielik, dzięcioł czarny, gąsiorek, tracz
nurogęś
VLR 3 Przechylenie terenu
Jaskółka brzegówka
VLR 4 Kanał wypływowy
Brak właściwych miejsc lęgowych
VLR 5 Południowy obszar
ugorowany Kanał
wypływowy
Sieweczka obrożna, ostrygojad zwyczajny, lerka, lelek
kozodój
Ptasie siedliska przyrodnicze VLR1 i 2 są oceniane jako bardzo ważne ze względu na liczne
zagrożone i ekologicznie wymagające gatunki.
Bardziej oddalone łąki Freesendorfer Wiesen są terenem lęgowym licznych
rzadkich i zagrożonych gatunków jak biegus zmienny, bekas kszyk, krwawodziób,
ostrygojad zwyczajny, białorzytka i pokląskwa.
Ptaki migrujące
Strefa wyjścia na ląd koło Lubmina ma częściowo większe znaczenie także dla ptaków
migrujących. Obszar wodny od pirsu Lubmin do kanału wypływowego przejściowo ma
znaczenie jako żerowisko dla grążyc (do 5.000 egzemplarzy lodówki), szlachara i perkoza
dwuczubego. Użytkowanie ma miejsce wyłącznie w półroczu zimowym. W miesiącach
letnich obszar nadbrzeżny jest używany także do celów turystycznych. Obszar wodny od
basenu portowego do kanału Freesendorfer See ma ogromne znaczenie jako żerowisko dla
dzikich kaczek, łabędzi, siewkowych i w mniejszym zakresie dla grążyc.
Na znaczenie łąk Freesendorfer Wiesen (w obszarze powierzchni użytków zielonych łąk
Freesendorfer Wiesen i łąk koło Spandowerhagen stwierdzono obecność 111 gatunków
ptaków) jako miejsca odpoczynku należy patrzeć w kontekście wymienionych wyżej
położonych wcześniej obszarów wód płytkich.
Oddziaływania wcześniejsze dla ptaków migrujących polegają m.in. na barierach
tworzonych przez wysokie budowle na terenie spółki Energiewerke Nord GmbH (EWN),
częściowej intensywnej gospodarce rolniczej, zakłóceniach powodowanych przez turystykę,
rybołówstwo oraz różnych działania w obrębie molo przy wejściu do portu.
Obszary wód płytkich, które położone są przed łąkami Freesendorfer Wiesen i wyspą
Struck, są terenami odpoczynku i żerowiskiem o wyjątkowym i międzynarodowym
znaczeniu. W tym kontekście należy widzieć także obszary użytków zielonych jeziora
Freesendorfer See oraz zatoki Spandowerhagener Wiek. Natomiast najbardziej wysunięta
663/NordStream/04
103
na południe strefa peryferyjna łąk Fressendorfer Wiesen ma tylko niewielkie znaczenie. Ze
względu na zakłócenia istniejące przed rozpoczęciem projektu, strefa bezpośredniego
korytarza wyjścia na ląd Gazociągu Północnego ma wartość zaledwie małą do średniej.
Nietoperze
W trakcie katalogowania w roku 1999 (Instytut Ekologii Krajobrazu w Greifswaldzie I.L.N.
Greifswald 2000c) zarejestrowano następujące gatunki: karlik malutki, karlik większy,
borowiec wielki i mroczek późny. Wtedy jednak nie dokonano podziału na karlika drobnego
i karlika malutkiego. Jako kolejne potencjalnie występujące gatunki należy wymienić na
podstawie różnych badań oprócz karlika drobnego: nocka łydkowłosego, nocka rudego,
nocka dużego, nocka Brandta, gacka brunatnego i nocka Natterera (por. OOŚ, roz. 8.8.4.6)
a także mroczka pozłocistego i mroczka posrebrzanego (por. dokumentacja wniosku część
C.4). Bezpośrednie sąsiedztwo korytarza wyjścia na ląd jest jednak żerowiskiem dla
nietoperzy. Katalogowanie uzupełniające z roku 2009 (twórca: J. Berg) wykazało, że
wykluczone jest istnienie siedlisk na linii zabudowy.
Nie istnieją ważne zakłócenia wcześniejsze w odniesieniu do nietoperzy w bezpośrednim
sąsiedztwie korytarza wyjścia na ląd. Las na terenie, gdzie będą znajdować się urządzenia
odbierające gaz, wykluczony będzie jako siedlisko przyrodnicze.
Część lądowa korytarza wyjścia na ląd jest zakwalifikowana ogólnie na poziomie od
średniego do wysokiego ze względu na funkcję jako siedlisko przyrodnicze dla nietoperzy.
Inne ssaki
Wyniki badań dla wydry europejskiej są m.in. z Instytutu Ekologii Krajobrazu w
Greifswaldzie z roku 1999, I.L.N. Greifswald (por. dokumentacja wniosku część C.1.1,
rozdział 8.8.4.7). Znaczne zagęszczenie ma miejsce na południowo-zachodnim brzegu
jeziora Freesendorfer See oraz na brzegi zatoki Spandowerhagener Wiek w obszarze
byłego składowiska urobku bezpośrednio na północ od kanału wpływowego.
Południowo-zachodni kraniec łąk Freesendorfer Wiesen, który graniczy ze skrajem
brzegowym korytarza wyjścia dla Gazociągu Północnego ma tylko podrzędne znaczenie dla
wydry europejskiej.
Dalsze gatunki ssaków z obszaru objętego badaniem to m.in. jeż zachodni, rzęsorek
rzeczek, zając szarak i mysz polna.
Oddziaływania wcześniejsze dla małych ssaków istnieją poprzez działanie barierowe kanału
wpływowego i basenu portowego.
Nie stwierdzono szczególnego znaczenia dla ssaków w obrębie korytarza wyjścia
gazociągu na ląd.
663/NordStream/04
104
B.4.4.1.3.2
Wpływ na środowisko
Dobro chronione: zwierzęta, rośliny i biologiczna różnorodność może w morskim obszarze
mieć następujące skutki z powodu przedsięwzięcia budowlanego:
• spowodowane budową czasowe obciążenie morskich biototypów / struktur siedlisk
przez wykop pod rurociąg podczas budowy;
• Spowodowana budową strata makrozoobentosu, osobników ichtiofauny oraz
planktonu i makrofitów w trakcie prac pogłębiarskich celem stworzenia wykopu pod
rurociąg;
• Spowodowane budową zasypanie bentosowych siedlisk przyrodniczych w obszarze
składowiska urobku;
• Spowodowane budową czasowe wywieranie wpływu na morskie obszary siedlisk
przyrodniczych poprzez turbulencje (ruchy wody / wzbijanie się osadów /
resuspensja cząstek drobnych / zmętnienie wody / resedymentacja) podczas prac
pogłębiarskich i procesu układania (łącznie z pozycjonowaniem barki układającej) i
ponownego zasypywania wykopu pod rurociąg;
• spowodowane budową krótkotrwałe zmętnienie wody przez zatopienie w morzu
urobku na zwałowisku Gazociągu Północnego;
• płoszenie z powodu działań budowlanych (np. ryby, ptaki);
• Spowodowana budową częściowo trwała zmiana naturalnej struktury osadowej i
siedliskowej poprzez wykopywanie kanału pod rurociąg i miejscowe ponowne
napełnienie go grubszym materiałem;
• Spowodowana budową przejściowa zmiana siedliska (podniesienie dna morskiego)
poprzez tymczasowe składowanie urobku na zwałowisku, jak również trwała zmiana
siedliska (podniesienie dla morskiego i powłoka obcych osadów) poprzez urobek
proporcjonalnie pozostający na zwałowisku;
• Spowodowane instalacją trwałe obciążenie morskich biototypów / struktur
siedliskowych poprzez powłokę gazociągu na dnie morskim w stronę morza od PK
1.193,542 trasy Gazociągu Północnego w odniesieniu do części południowowschodniej, ewentualnie doliczając (późniejsze) lokalne nasypy skalne przy
szczególnych wymaganiach względem zapewnienia stabilności (dookreślenia w
planie wykonania) lub jeśli przy układaniu powstaną wolne przęsła;
• spowodowana instalacją trwała zmiana topografii dna morskiego (technogenny,
linearny element rzeźby terenu) i powierzchniowa struktura substratu (wniesiony
substrat twardy) w obszarze leżących lub (na morskim krańcu wykopu pod rurociąg)
częściowo zakopanych rur gazociągu, ewentualnie włączając w to lokalne nasypy
skalne celem stabilizacji;
• Spowodowany instalacją trwały wpływ na siedlisko przyrodnicze wskutek
zmienionych warunków nurtu i stosunków osadowych w bezpośrednim sąsiedztwie
rur gazociągu położonych na dnie morskim.
Typy biotopu
W obszarze przewodów rurowych położnych na dnie morza (na północny wschód od PK
1.193,542 Gazociągu Północnego) wewnątrz niemieckiej strefy 12 Mm, narażone są z
663/NordStream/04
105
względu na przedsięwzięcie następujące morskie biototypy (por. tab. 78 Pomocniczy Plan
Utrzymania Krajobrazu):
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie:
a) 848 m2 trwałe obciążenie poprzez położenie rur gazociągu,, ewentualnie łącznie z
lokalnymi nasypami skalnymi celem stabilizacji;
b) 14.466 m2 duża, szeroka na 10 m po obu stronach gazociągu strefa z
przejściowymi ruchami wody / wzbijaniem się osadów/ zmętnieniem wody /
resedymentacją podczas procesu układania oraz trwałym wpływem na warunki nurtu
i stosunki osadowe.
• Strefa wód głębokich Bałtyku (KMT) → dalszy szczególnie wartościowy biotop, biotop
niechroniony według LAUN 1998:
a) 1.034 m2 trwały wpływ poprzez położenie rur gazociągu;
i stosunki osadowe.
• Strefa wód płytkich Bałtyku z substratem piaszczystym, uboga w makrofity(KMS) →
dalszy szczególnie wartościowy biotop, biotop niechroniony według LAUN 1998:
a) 58.079 m2 trwały wpływ poprzez położenie rur gazociągu;
i stosunki osadowe.
a) 244 m2 trwały wpływ poprzez położenie rur gazociągu;
i stosunki osadowe.
W strefie przewodów rurowych zakopanych na dnie morskim (na południowy-zachód od
PK 1.193,542 Gazociągu Północnego, pokrycie rury przynajmniej 1,55 m) ze względu na
przedsięwzięcie narażone są następujące morskie biototypy (por. tab. 78 Pomocniczy Plan
Utrzymania Krajobrazu):
makrofity (KBA) / ciągle pokryta wodą mielizna wód zatokowych (KBB) → biotop
Meklemburgia-Pomorze Przednie:
a) 6.792 m2 przejściowy wpływ przez wykop pod rurociąg;
b) 32.924 m2 przejściowe pogorszenie się stanu podczas prac polegających na
pogłębianiu i układaniu poprzez ruchy wody / wzbijanie się osadów / zmętnienie
wody w strefie wzdłuż wykopu pod rurociąg szerokiej na 50 m po obu stronach;
c) 16.556 m2 przejściowe pogorszenie się stanu poprzez resedymentację wzbitych
cząstek w szerokiej na 25 m po obu stronach strefie wzdłuż wykopu pod rurociąg
podczas rac polegających na pogłębianiu i układaniu
makrofity (KBA) / watty Bałtyku i wód zatokowych (KWW) → biotop chroniony
663/NordStream/04
106
•
•
•
•
•
zgodnie z § 20 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego MeklemburgiaPomorze Przednie:
podczas rac polegających na pogłębianiu i układaniu.
Strefa wód płytkich zatoki z substratem żwirowym i twardym (KBH) → biotop
Strefa wód płytkich zatoki z substratem żwirowym i twardym (KBH) / ciągle pokryta
wodą mielizna wód zatokowych (KBB) → biotop chroniony zgodnie z § 20 ustawy o
a) 107 m2 przejściowy wpływ przez wykop pod rurociąg;
wody w strefie wzdłuż wykopu pod rurociąg szerokiej na 50 m po obu stronach;.
Strefa wód płytkich zatoki z substratami piasku gruboziarnistego, żwiru i sitowia,
uboga w makrofity (KBK) → biotop chroniony zgodnie z § 20 ustawy o ochronie
przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie:
Strefa wód płytkich zatoki z substratami piasku gruboziarnistego, żwiru i sitowia,
uboga w makrofity (KBK) / ciągle pokryta wodą mielizna wód zatokowych (KBB) →
biotopy chronione zgodnie z § 20 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego
Strefa wód płytkich zatoki z substratem piaszczystym, uboga w makrofity (KBS) →
663/NordStream/04
•
•
•
•
•
107
b) 1.053.620 m2 przejściowe pogorszenie się stanu podczas prac polegających na
Strefa wód płytkich zatoki z substratem piaszczystym, uboga w makrofity (KBS) /
ciągle pokryta wodą mielizna wód zatokowych (KBB) → biotopy chronione zgodnie z
Przednie:
Strefa wód płytkich Bałtyku z substratami piasku gruboziarnistego, żwiru i sitowia,
Morskie dno blokowe i kamienne (KMR) → biotop chroniony zgodnie z § 20 ustawy o
a) 45.326 m2 przejściowy wpływ przez kanał rury;
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie / Strefa wód
płytkich Bałtyku z substratem żwirowym, bogata w makrofity (KMH) → dalszy
szczególnie wartościowy biotop, biotop niechroniony według LAUN 1998:
a) 47.672 m2 przejściowy wpływ przez kanał rury;
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie / Strefa wód
663/NordStream/04
108
•
•
płytkich Bałtyku z substratem żwirowym, bogata w makrofity (KMH) / Ławica omułka
Bałtyku (KMM) → dalsze szczególnie wartościowe biotopy, biotopy niechronione
według LAUN 1998:
a) 9.048 m2 przejściowy wpływ przez wykop pod rurociąg ;
Strefa wód płytkich Bałtyku z substratem piaszczystym, uboga w makrofity (KMS) →
a) 242.801 m2 przejściowy wpływ przez wykop pod rurociąg ;
Strefa wód płytkich Bałtyku z substratem piaszczystym, uboga w makrofity (KMS) /
Ławica omułka Bałtyku (KMM) → dalsze szczególnie wartościowe biotopy, biotopy
niechronione według LAUN 1998:
a) 915 m2 przejściowy wpływ przez wykop pod rurociąg ;
W strefie wyjścia Gazociągu Północnego na ląd w obszarze południowej Zatoki Pomorskiej
z powodu instalacji (na północny-wschód od wyspy Uznam) narażony jest następujący
morski biototyp (por. tab. 79, Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu, dokumentacja
wniosku część C.3):
a) 112 ha przejściowy wpływ (zasypanie, podniesienie dna morskiego) poprzez
tymczasowe składania urobku (piaski), który odpowiada miejscowym warunkom
substratu;
b) 88 ha: częściowo trwały wpływ (nakładanie obcych osadów, podniesienie dna
morskiego) poprzez odłożenie urobku i proporcjonalne pozostawienie osadów
rezydualnych (glina zwałowa / glina lodowcowa), które nie odpowiadają miejscowym
warunkom substratu;
c) 98 ha: duża strefa z przejściowym pogorszeniem się poprzez zmętnienie wody i
sedymentację (wskutek procesów zatopienia w morzu) wewnątrz szerokiej na 50 m
strefy dookoła zwałowiska.
Makrofity
Makrofity (podwodne rośliny nasienne i algi) są oddalone w strefie wyjścia na ląd przed
Lubminem (na wschód od falochronu) w fazie budowy na odcinku ok. 550 m w strefie
663/NordStream/04
109
wykopu osłoniętego ścianką szczelną od strony morza. Ponieważ po zakończeniu prac
budowlanych kanał zostanie ponownie napełniony odpowiednim odłożonym na bok
urobkiem, można oczekiwać, że naturalna dynamika wybrzeża w trakcie działania fal i
wysokich pływów przywróci w ciągu kilku miesięcy naturalna rzeźbę dna i przy tym także
zadba o uzupełnienie nasiennych makrofitów i będących w stanie się osiedlić roślin.
Zaobserwowano to już wielokrotnie w porcie w Lubminie, gdzie po znacznych
antropogenicznych i naturalnych zakłóceniach dochodziło do szybkiego ponownego
zasiedlenia przez makrofity. Dlatego zakłada się regenerację zasobów fitobentosu w czasie
krótkim lub średnim (2-3 lata).
Poza tym skromne zasoby trawy morskiej będą znajdować się w oddaleniu podczas prac
polegających na wykopywaniu i układaniu w strefie progu zatoki. Także zasoby
krasnorostów w strefie fitalnej powierzchni osadów rezydualnych graniczących od
północnego-wschodu zostaną miejscowo usunięte w trakcie prac budowlanych. W tych
obszarach nastąpi samodzielne ponowne zasiedlenie narażonych powierzchni nad
zakopanymi przewodami rurowymi. Nastąpi to po wypełnieniu odpowiednim pod względem
substratu urobkiem (por. rozdział B.4.4.1.4.2 a)) i daleko idącego odtworzenia powierzchni
dna morskiego.
Przez prace pogłębiarskie w obszarze progu zatoki nastąpi poza tym krótkotrwały
uszczerbek dla makrofitów poprzez zacienienie i częściowe przykrycie / zapiaszczenie
wskutek podwyższonego zmętnienia wody i następującej po tym sedymentacji. Makrofity w
Zatoce Greifswaldzkiej są jednak w gruncie przystosowane do wysokiego zmętnienia wody i
są w stanie przetrwać krótkotrwałe przykrycie zawiesistym materiałem (por. dokumentacja
wniosku część C.1.1, rozdział 8.8.3.2.9). Zmętnienie znika w przeciągu jednej do kilku
godzin (resedymentacja) a naturalne ruchy wody (nurt, ruch morza) zadbają w krótkim
czasie o naturalną sedymentację. Ponieważ w strefie składowiska urobku Gazociągu
Północnego nie wykazano obecności makrofitów, można nie uwzględniać tego rodzaju
skutków w trakcie składowania materiału.
Makrozoobentos
Wraz z osadem bentos, znajdujący się w nim lub na powierzchni przy pracach
pogłębiarskich celem wykopania kanału dla rury pomiędzy stacją wyjścia a PK 1.193,542
trasy Gazociągu Północnego zostanie wychwycony i opróżniony. Organizmy bentoniczne
znajdujące na zwałowisku zostaną przysypane urobkiem. Pierwsze warstwy odtworzenia
siedlisk na składowisku urobku zostaną opróżnione w trakcie ponownego zasypywania
kanału.
Doświadczenia z porównywalnymi ingerencjami w obszarze przestrzeni naturalnej
pokazują, że pierwotne zbiorowiska bentosowe w strefie napełnianego ponownie kanału
rury oraz w strefie już uprzątniętego zwałowiska, lecz po odtworzeniu warunków
wyjściowych [właściwe pod względem substratu ponowne wypełnienie wykopu pod rurociąg
i odtworzenie pierwotnego stanu powierzchni dna morskiego, por. rozdziały B.4.4.1.4.2 a) /
B.4.4.2.3 a)] wyrównują się całkowicie w ciągu 2-3 lat To dotyczy zarówno regionalnie
szeroko rozpowszechnionych zbiorowisk gleby piaszczystej, jak i występujących na
okamienieniach zbiorowisk gleb twardych.
Odtworzenie struktury wieku trwa jednak dłużej niż rekultywacja struktury zbiorowiska. W
przypadku długo żyjących gatunków jak filtrujące gatunki małgiew piaskołaz, omułek i
rogowiec bałtycki, które przeważają w biomasie Zatoki Greifswaldzkiej i na progu zatoki (80
do 90%, por. dokumentacja wniosku cześć C.1.1; rozdział 9.8.2.3) szacuje się dłuższe
663/NordStream/04
110
okresy (ok. 10 lat) do czasu całkowitej regeneracji całej biomasy (masa ciała). Dlatego
dochodzi w tych zbiorowiskach do dłużej trwających przesunięciach w strukturze wiekowej
(najpierw brak jest starych osobników).
Podczas okresu budowy występuje w połączeniu z turbulencjami / ruchami wody w bliskim
obszarze prac polegających na pogłębianiu i układaniu ma miejsce zmiana warunków nurtu
i dynamiki osadów oraz zmętnienia wody poprzez wzbijanie się osadów. Podobne wpływy
wywołują wyrzucanie i wciąganie kotwicy lub wyrzucanie słupa kotwicznego, przeciągane
po dnie morza liny kotwiczne i ruch statków po mieliznach. Te uszczerbki bentonicznego
siedliska przyrodniczego są wyraźnie mniej intensywne niż ww. spowodowane
pogłębianiem opróżnienie z osobników i oddziaływanie na bentos porównywalne ze
skutkami połowów włokami. Stan bentonicznych siedlisk przyrodniczych w obszarach
dotkniętych pogorszy się krótkotrwale wskutek szkód wywołanych przez bezpośrednie
mechaniczne oddziaływania oraz przez naruszenie wzrostu i filtracji (zawieszenie
cząsteczek). Trzeba jednak liczyć się z krótkoterminową (kilka miesięcy) regeneracją.
Długotrwałe zmiany naturalnej struktury osadów / siedlisk, które wpływają na bentoniczne
zasiedlenie, mogą pojawić się w strefie kanału rury tylko miejscowo wskutek wydobycia
materiału, który nie nadaje się do ponownego wypełnienia wykopu pod rurociąg z powodu
swojego wysokiego potencjału i dlatego albo transportowany jest na składowisko urobku
(urobek z dużą proporcją substancji organicznych / szlam) lub trwale składowany jest na
zwałowisku (np. glina zwałowa / glina lodowcowa) i w kanale rury zastępowany grubszym
materiałem (piasek, ew. żwir) [por. rozdziały B.4.4.1.4.2a) / B.4.4.2.3 a)].
W obszarze wykopu pod rurociąg dotknięte jest z jednej strony obniżenie terenu pomiędzy
Schumachergrund i progiem zatoki, w której dochodzi do zwrotu materiału mulastego i
szlamu. Po drugie tyczy się to obszaru przecinającego próg zatoki z powierzchniowymi lub
bliskimi powierzchni osadami rezydualnymi oraz miejscowo podobnych obszarów
położonych na północny-wschód i południowy-zachód, w których glina zwałowa / glina
lodowcowa jest zastępowana materiałem, który jest mniej zdolnym do zawieszania lub
stabilniejszy.
Poza tym długotrwałe zmiany struktury osadów i siedlisk dotyczą zwałowiska cechowanego
przez piaskowe podłoże (wewnątrz dużego na ok.. 880.000 m2 obszaru składowania kalsy
urobku 1, 2 i 3, por. rozdziały B.4.4.1.4.2a / B.4.4.2.3 a), w którym składowana glina
zwałowa pozostaje na wierzchu, które to zwałowisko dotknięte jest długotrwałymi zmianami
osadów / siedliska.
Miejscowe struktury zasiedlenia i stosunki dominacji w wymienionych obszarach mogą
przesunąć się w porównaniu do sąsiadujących powierzchni i do pierwotnych stosunków na
miejscu w zależności od substratu, co nie ma jednak godnego wzmianki wpływu na
regionalny stosunkowo jednolity skład bentonicznej biocenozy.
Wymiana osadów poprzez sztuczny materiał gazociągu w podłożu nie oddziałuje wobec
głębokości położenia od (poza obszarem przejściowym w kierunku otwartego ułożenia koło
PK 1.193,542, w którym gazociąg przykryty jest w niewielkim stopniu lub częściowo
zakopany) przynajmniej 1,55 m na dające się zasiedlić wyższe 20 cm osadów w
wypełnionym ponownie wykopie pod rurociąg.
Wraz z położeniem gazociągu na dnie morza i ew. lokalnych nasypach skalnych celem
stabilizacji na północny-wschód (od strony morza) od PK 1.193,542 Gazociągu Północnego
(od końca z morskiej strony wykopu pod rurociąg) nastąpi włożenie twardego substratu do
663/NordStream/04
111
przeważnie miękkiego (nasycony wodą piaszczysty substrat mieszany) morskiego gruntu
(por. rozdział B.4.4.1.4.2 a)) a tym samym miejscowa zmiana struktury siedlisk na
powierzchni dna morskiego. Skutkiem tego będzie zamiast przeważnie osiadłego tam
zbiorowiska gleby miękkiej odpowiedniego do lokalnych warunków osiedlenie się
zbiorowiska gleby twardej (efekt rafowy) na odsłoniętych tutaj przewodach rurowych.
Położenie gazociągu na dnie morza prowadzi ponadto do zmiany topografii dna morskiego i
co idzie w parze, do trwałej modyfikacji warunków nurtu i stosunków osadowych w
bezpośrednio sąsiadujących bentonicznych strefach siedlisk przyrodniczych (por. rozdział
B.4.4.1.4.2 a)).
Ryby i kręgouste
Jako ograniczona obszarowo trwała zmiana siedliska (substrat wniesiony) gazociąg
położony na dnie morskim będzie tworzył - w ewentualnym połączeniu z lokalnymi
nasypami skalnymi celem stabilizacji - z powodu oczekiwanego osiedlenia przez bogatą
epifaunę nowe żerowisko zarówno dla skorupiaków i małych ryb jak i dla większych
gatunków jak dorsz.
W okresie budowy możliwe są (spowodowane nią) ze strony ryb reakcje lękowe i ucieczka,
które uwarunkowane są przez bodźce zakłóceniowe w sąsiedztwie budowy (ruch statków,
ruch pogłębiarek, światło, rzucanie cienia), turbulencje i podwyższone natężenie dźwięku.
Jeśli chodzi o wpływ hałasu istotny jest tylko dźwięk podwodny, ponieważ dźwięki mające
swoje źródło ponad wodą ulegają całkowitemu odbiciu na poziomie powierzchni wody.
Zachowanie unikające ryb będzie można stwierdzić w zasadzie tylko w bezpośrednim
sąsiedztwie każdego stanowiska pogłębiarskiego lub barki układającej. Szczególnie w
strefie wyjścia na ląd koło Lubmina, gdzie postawione będą ścianki szczelne, podczas prac
budowlanych należy oczekiwać także mocniejszych oddziaływań lękowych. Istnieje
możliwość zranienia pęcherzy pławnych u ryb wskutek przeniesienia fali uderzeniowej
podczas prac polegających na wbijaniu ścianek szczelnych.
Jest prawdopodobne, że pojedyncze osobniki ichtiofauny mogą zostać zranione lub zabite
wskutek działań mechanicznych (np. schwycenie przez koparkę) podczas procesów
pogłębiania i składowania.
Podobne oddziaływania, jednak o mniejszej intensywności mogą być wywołane przy
dynamicznym pozycjonowaniu statku układającego przez zarzucanie i wyciągnie kotwic
statków lub wyrzucanie słupa kotwicznego, przeciągane po dnie morza liny kotwiczne i
przez ruch statków.
Wzdłuż planowanego do wykopania wykopu pod rurociąg (zasadniczo w Zatoce
Greifswaldzkiej i w obszarze progu zatoki) oraz w obszarze składowiska Gazociągu
Północnego wystąpią w czasie budowy zakłócenia wywołane przez krótkotrwałe zmętnienia
wody, co może wpłynąć negatywnie na orientację ryb i utrudnić im poszukiwanie pokarmu.
Z drugiej strony u niektórych ryb flądrokształtnych jak flądra czy turbot podczas wzbijania się
osadów spowodowanych burzami zaobserwowano podwyższoną aktywność w
poszukiwaniu pożywienia (EHRICH et. al., 1998). Dlatego ewentualnie pewne działanie
wabiące może łączyć się w zależności od gatunku ryby z powstałymi obszarami
zmętnieniami.
Zawieszone drobne cząstki mogą ewentualnie uszkodzić aparat skrzelowy (ograniczenie
oddychania) wolno pływających, pelagicznie żyjących gatunków ryb (np. śledź).
663/NordStream/04
112
Flądrokształtne bentonicznie lub przydennie żyjące ryby przystosowały się w płytkich
areałach wodnych do wzbijania osadów i nie są wyraźnie dotknięte podwyższonym
udziałem zawiesin w wodzie (EHRICH & STANSKY, 1999).
Obciążenie w występowaniu tarlisk śledzia wiosną w Zatoce Greifswaldzkiej może polegać
na ponownym osadzaniu się cząstek drobnych ze wzniesionego / osadzonego materiału
drobnego na podłożu i na jajach tarłowych przyklejonych do makrofitów.
Ptaki
Nie istnieją długotrwałe zmiany siedliska w strefie morskiej powodowane przedsięwzięciem.
Dla ptaków istotne są tutaj wyłącznie zakłócenia wizualne i akustyczne spowodowane przez
działania budowlane.
W obszarach odpoczynku ptactwa można oczekiwać chwilowego odstraszenia ptaków
lęgowych w obszarze czynności budowlanych wskutek zakłóceń optycznych i akustycznych
(maks. promień zakłóceń 1 do 2 km).
Zakłócenia spowodowane budową będą miały miejsce zwłaszcza w Zatoce Greifswaldzkiej
w siedliskach odpoczynku i żerowiskach, po pierwsze przy wbijaniu ścianek szczelnych w
strefie wyjścia na ląd a po drugie poprzez dodatkową żeglugę oraz czynności budowlane
przy wykopywaniu i ponownym wypełnianiu kanału gazociągu. Także powstałe przy tym
obszary zmętnienia mogą negatywnie wpływać na poszukiwanie pokarmu przez wodne
gatunki ptaków nurkujących.
Chwilowa utrata organizmów bentonicznych (wypędzenie bentosu) w strefie planowanego
wykopania wykopu pod rurociąg redukuje miejscowo i czasowo (okres od 2 do 3 lat)
podstawę pożywienia dla ptaków wodnych (małże, rośliny wodne i inne organizmy
bentoniczne).
W strefie składowiska, niezależnie od krótkotrwałych zakłóceń przez procesy składowania w
połączeniu z ruchem barki, dochodzi miejscowo do przejściowej utraty potencjalnej
powierzchni żerowiska dla ok. 100 do 200 lodówek przez okres maksymalnie dwóch lat.
Szlachar jest jedynym gatunkiem, którego teren odpoczynku jest częściowo dotknięty
(< 10 % terenu lęgowego Zatoki Greifswaldzkiej / progu zatoki / wyspy Uznam) i który
podczas budowy wykazuje warte odnotowania zasoby.
Ssaki morskie
Przedsięwzięcie nie powoduje długotrwałych zmian w obrębie siedlisk. Dla ssaków
morskich zasadniczo istotne są zakłócenia bodźców wizualnych i akustycznych
spowodowane przez budowę.
Podczas fazy budowy ssaki morskie będą przejściowo dotknięte szczególnie przez dźwięki
podwodne. Dźwięki podwodne są odbierane na odległość wielu kilometrów.
Najmocniejsza emisja fal nastąpi przy pracach związanych z wbijaniem ścianek szczelnych
w strefie wyjścia na ląd. Mogą one prowadzić do maskowania dźwięków używanych do
komunikacji przez fokę szarą oraz do uszkodzenia słuchu.
663/NordStream/04
113
b) lądowy
Dla dóbr chronionych: zwierzęta, rośliny i biologiczna różnorodność mogą w strefie
budowania na terenie lądowym wyniknąć następujące oddziaływania:
• Spowodowany budową wpływ optycznych i akustycznych zakłóceń na różne grupy
zwierząt (przede wszystkim ptaki i ssaki);
• Spowodowana budową zmiana struktury biotopu w strefie napełnionego ponownie
kanału gazociągu / wykopu osłoniętego ścianką szczelną jak również wpływ
warunków abiotycznych w strefie odcinków pracy i powierzchni placu budowy
wywiera oddziaływanie na różne grupy gatunków:
• Spowodowany budową wpływ na stosunki wymienne pomiędzy częściowymi
siedliskami konkretnych grup gatunków spowodowany czynnościami budowlanymi;
• Spowodowany instalacją wpływ na naturalną sukcesję poprzez nie zostawianie
porostów drzewiastych w częściach korytarza gazociągu;
• Spowodowany instalacją wpływ na stosunki wymienne pomiędzy częściowymi
siedliskami poprzez nie zostawianie porostów drzewiastych w częściach korytarza
gazociągu;
W strefie wyjścia na ląd w związku z przedsięwzięciem narażone są następujące biototypy
(por. tab. 80 Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu, dokumentacja wniosku C.3):
• Zarośla liściaste stanowisk gleb kwaśnych (BLS, wysokie znaczenie) → biotop
53 m2 Utrata poprzez długotrwałe pozostawienie wolnej szerokiej na 6 m strefy dla
każdej z obu linii gazowych.
• Zagajnik z przeważnie miejscowymi gatunkami drzew (BFX, wysokie znaczenie) →
1.344 m2 Utrata poprzez długotrwałe pozostawienie wolnej szerokiej na 6 m strefy
dla każdej z obu linii gazowych.
• Rząd drzew(BRN, wysokie znaczenie):
• Młodsze pojedyncze drzewa (BBJ, średnie znaczenie):
• Naturalna piaszczysta plaża wód zatokowych (KSB, wysokie znaczenie) → biotop
a) 15 m2 Pogorszenie poprzez długotrwałe pozostawienie wolnej szerokiej na 6 m
strefy dla każdej z obu linii gazowych;
b) 21 m2 długotrwałe pogorszenie przez położenie (wprowadzenie) rur gazociągu w
osadzie / podłożu (zamiana osadu / materiału podłoża na sztuczny materiał
gazociągu);
c) 294 m2 przejściowe obciążenie podczas fazy budowy (odcinki pracy, powierzchnia
magazynowa).
663/NordStream/04
114
•
•
•
•
Białe wydmy (KDW, wysokie znaczenie) → biotop chroniony zgodnie z § 20 ustawy o
gazociągu);
magazynowa).
Wydmowe murawy (KDG, wysokie znaczenie) → biotop chroniony zgodnie z § 20
ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie.
a) 60 m2 pogorszenie poprzez długotrwałe pozostawienie wolnej szerokiej na 6 m
gazociągu);
magazynowa).
Ruderalne murawy zalewowe (RHK, średnie znaczenie):
a) 9.755 m2 Pogorszenie poprzez długotrwałe pozostawienie wolnej szerokiej na 6 m
b) 1.576 m2 długotrwałe pogorszenie przez położenie (wprowadzenie) rur gazociągu
w osadzie / podłożu (zamiana osadu / materiału podłoża na sztuczny materiał
gazociągu);
c) 40.412 m2 przejściowe obciążenie podczas fazy budowy (odcinki pracy,
powierzchnia magazynowa);
d) 1.826 m2 przejściowe obciążenie (zabudowanie) poprzez fundamenty / armatury.
Droga, nieutwardzona (OVU, niskie znaczenie):
gazociągu);
magazynowa).
Płazy i gady
W bezpośredniej strefie wyjścia na ląd może w trakcie prac budowlanych dochodzić do strat
w zwierzętach poprzez podwyższoną komunikację podczas prac budowlanych na ulicach i
drogach jak również poprzez prace pogłębiarskie. Możliwe są także straty w zwierzętach w
wykopanych kanałach (efekt pułapki). Jednakże obszar ten ma tylko podrzędną funkcję
jako siedlisko dla płazów (brak jest wód nadających się na tarliska).
Jeśli chodzi o gady narażone na ww. czasowe oddziaływania są jaszczurka żyworodna,
jaszczurka zwinka jak i również padalec zwyczajny.
Owady
W bezpośredniej strefie wyjścia na ląd może w trakcie prac budowlanych dochodzić do strat
w zwierzętach poprzez podwyższoną komunikację podczas prac budowlanych na ulicach i
663/NordStream/04
115
drogach jak również poprzez prace pogłębiarskie (przede wszystkim larwy). Urządzenia
oświetlające mogą wabić owady. Możliwe są także straty w zwierzętach w wykopanych
kanałach gazociągu (efekt pułapki).
Ptaki lęgowe
Oddziaływania na ptaki lęgowe ujawniają się przede wszystkim podczas prac budowlanych
na bezpośrednio wykorzystywanych terenach jak i również poprzez zakłócenia optyczne i
akustyczne związane z funkcjonowaniem placu budowy. Ptaki lęgowe występujące lesie
sosnowym w obszarze strefy wyjścia na ląd nie są ważne dla prognoz dotyczących
oddziaływań.
Wewnątrz obszaru oddziaływania o promieniu 500 m lub do istotnych tutaj 47 dB(A)-izofona
dochodzi podczas fazy budowy do chwilowego wpływu na populację ptaków lęgowych.
Ptaki lęgowe obszarów bezpośredni dotkniętych przez budowę w strefie wyjścia na ląd to:
lerka, gąsiorek i jarzębatka. Te gatunki są dotknięte (odstraszenie średnie do długiego)
poprzez prace budowlane na terenie stacji wyjścia na ląd (oddzielny tryb udzielania
zezwolenia), tak że zakłócenia rozważane z planowanym przedsięwzięciem nie już są
ważne.
Hałas i efekty wizualne powodują krótkotrwałe zakłócenia spowodowane budową dla
ptaków lęgowych poza bezpośrednią strefą korytarza wyjścia na ląd.
Ptaki migrujące
Oddziaływania na ptaki migrujące ujawniają się przede wszystkim podczas prac
budowlanych na bezpośrednio wykorzystywanych terenach jak i również poprzez
zakłócenia optyczne i akustyczne związane z funkcjonowaniem placu budowy.
W przypadku ptaków migrujących, które używają obszaru oddziaływania (promień 500 m)
jako żerowiska, dochodzi do przejściowych strat funkcji podczas fazy budowy.
Nietoperze
Oddziaływania na nietoperze mogą ujawniać się przede wszystkim wskutek zmian siedliska
(struktura biotopu), zakłóceń optycznych i akustycznych podczas fazy budowy, strat w
zwierzętach spowodowanych przez ruch związany z projektem jak i również poprzez
zakłócenia związane z oświetleniem placu budowy. Katalogowanie uzupełniające z roku
2009 (twórca: J. Berg) wykazało, że wykluczone jest istnienie a co za tym idzie strata
siedlisk w obszarze budowy.
Inne ssaki
Oddziaływania na inne ssaki, zwł. na wydrę europejską w jej skrajnych obszarach
siedliskowych, mogą ujawniać się przede wszystkim wskutek zmian siedliska (struktura
biotopu), zakłóceń optycznych i akustycznych podczas fazy budowy, strat w zwierzętach
spowodowanych przez ruch związany z projektem jak i również poprzez zakłócenia
związane z oświetleniem placu budowy.
663/NordStream/04
116
B.4.4.1.4
Dobro chronione gleba
Przy ocenie skutków oddziaływania przedsięwzięcia na glebę i ew. na osady, należy przede
wszystkim uwzględnić ich naturalność i wrażliwość na potencjalne oddziaływania.
B.4.4.1.4.1
Stan faktyczny i ocena
Trasa gazociągu
W zatoce Pomorskiej (w strefie 12 Mm) i we wschodniej zatoce Greifswaldzkiej dominujący
substrat powierzchni w strefie, przez którą przebiegać ma trasa Gazociągu Północnego
stanowi piasek drobnoziarnisty, a po części średnioziarnisty. W strefie progu zatoki (na
południowy-wschód od półwyspu Mönchgut), a także na mniejszych obszarach na
południowy zachód (w Zatoce Greifswaldzkiej pomiędzy szlakiem żeglugowym
”Schumachergrund” i „Neptungrund” i na południowy-zachód od szlaku „Elsagrund”), a
także na północny-wschód (w Zatoce Pomorskiej i na południowy zachód od boi „ Landtief
A) od progu zatoki, przecięte zostaną osady rezydualne z kamieniami na glinie zwałowej. W
strefie obniżenia pomiędzy progiem zatoki i szlakiem żeglugowym „Schumachergrund” (w
Zatoce Greifswaldzkiej), jak również w obszarze rynny Saßnitz (w Zatoce Pomorskiej na
wschód od wyspy Rugia), trasa rurociągu przecina osady mulasto-piaszczyste o
podwyższonej zawartości substancji organicznych (ok. 70.000 m3 mułu).
Powierzchnia osadów zwłaszcza w rejonie płytkich wód przybrzeżnych Zatoki
Greifswaldzkiej jest wystawiona na ruchy fal (wysoki stopień wymiany wody z Morzem
Bałtyckim, silne działania wymiany osadów i wody powodowane siłą wiatru), co powoduje
dużą dynamikę sedymentacji. Osady przechwycone przez równoległe do wybrzeża
przenoszenie osadów (wybrzeże wyrównane) sięgają w Zatoce Greifswaldzkiej do
głębokości ok. 2,5 m. Drobniejszy materiał z klifowego wybrzeża przed Lubminem jest
skłonny do przechodzenia w stan zawiesiny i jest rozłożony na dużych obszarach
powierzchni.
Z uwagi na to, że wymienione osady dna są naturalną strukturą obciążoną tylko w
niewielkim stopniu składnikami pokarmowymi i zanieczyszczeniami, należy je
zakwalifikować ze względu na ich stopień naturalności jako element o szczególnie istotnym
znaczeniu. Bogato występujące osady drobno-piaszczyste, a także osady rezydualne na
glinie zwałowej wykazują średnią lub wysoką wrażliwość, a osady mulisto-piaszczyste dużą
wrażliwość na przechodzenie drobnych cząstek w stan zawiesiny.
Zwałowisko (składowisko urobku)
W obszarze zwałowiska planowanego Gazociągu Północnego (powierzchnia ok. 2 x 2km)
na północny-wschód od Wyspy Uznam dominują na południu i północy przy dnie piaski
drobne i średniej grubości. Na północnym-wschodzie można też spotkać piaski
gruboziarniste. Obciążenie substancjami pokarmowymi i szkodliwymi (por. dokumentacja
wniosku, część C.1.1, rozdział 8.3.1.4 OOŚ) jest niewielkie z powodu obecności materiału
piaszczystego. Charakterystyczny jest tutaj prawie wolny od obciążeń organiczny stan
osadów.
Ze względu na swój stopień naturalności należy zakwalifikować osady w strefie
planowanego zwałowiska urobku jako elementy o szczególnym znaczeniu funkcjonalnym.
663/NordStream/04
117
Skłonność do przechodzenia w stan zawiesiny w przypadku drobnocząsteczkowych
osadów w południowej strefie zwałowiska jest umiarkowana lub wysoka. W części północnej
skłonność ta jest przeważnie umiarkowana (piasek średnioziarnisty) lub mała (piasek
gruboziarnisty).
b) lądowy
Trasa Gazociągu Północnego przecina w na odcinku lądowym strefę plaży i wydm
piaskowych z różnym wpływem na wody gruntowe, w zależności od stosunku wysokości.
Brzeg zmywania plaży i klif są poddawane silnej sedymentacji. W obszarze plaży i płaskich
wydm wykształciły się gleby piaszczysto-glejowe lub gleby o niewykształconym profilu,
wyższe obszary wydm nie podlegają wpływom wód gruntowych i odznaczają się
obecnością gleb o niewykształconym profilu (wydmy białe) i bielicowanych (wydmy szare).
Początkowe procesy glebotwórcze w obszarze plaży zostały jednak bezpośrednio na
północ od dzisiejszego wejścia do portu (obok wschodniego falochronu) antropogenicznie
przekształcone przez nakładanie i przemieszczanie materiału w wyniku różnych prac
budowlanych (kanał wypływowy, basen portowy). Następnie przywrócono pierwotną rzeźbę
terenu i ponownie rozpoczęło się naturalne kształtowanie podłoża. W obecnie leśniczo
użytkowanych terenach, w których ma być zlokalizowane wyjście na ląd fragment łąk
Lubminer Heide łączy się z odwodnionymi piaszczystymi glebami (zbiorowisko gleb
brunatno-bielicowych).
Proces glebotwórczy terenów plaży i wydm należy zakwalifikować ze względu na stopień
jego naturalności jako element o szczególnie istotnym znaczeniu. Obszar plaży graniczący
bezpośrednio z falochronem, podlegający silnym wpływom antropogenicznym ma pod tym
względem znaczenie niewielkie bądź umiarkowane To samo obowiązuje dla odwodnionego,
piaszczystego obszaru biegnącego w głąb lądu, łączącego się z wydmami, jeśli prace
budowlane związane z utworzeniem stacji wyjścia na ląd przyjmie się jako obciążenie
wstępne (obecne znaczenie „umiarkowane”). Gleby piaszczyste są podatne na zbijanie (w
oparciu o ekspertyzę Krajowego Urzędu ds. Środowiska, Ochrony Przyrody i GeologiiLUNG 2002: broszura zbijanie gleby – przyczynek do ochrony gleby w Meklemburgii
Pomorze Przednie por. ilustracja 5.1). Ze względu na nieznaczny potencjał magazynowania
i małe przyswajanie substancji szkodliwych nie są one podatne na skażenia. Wyższe strefy
wydmowe a także odwodnione, obecnie zalesione obszary za wydmami są mało podatne
na czynniki odwadniające, natomiast gleby piaszczysto-glejowe oraz płaskie obszary wydm
są na te działania wrażliwe.
B.4.4.1.4.2
W kwestii ochrony gleby / osadów w związku z zamierzoną budową możliwe są następujące
oddziaływania:
• czasowe (odwracalne) zmiany rozmieszczenia osadów w wyniku oddziaływania
prądów i sedymentacji (turbulencje, tworzenie wymyć) podczas prac związanych z
kładzeniem rurociągu i prac wykopowych (spowodowane budową);
• trwała zmiana struktury osadów przez wykopanie rowu, składowanie urobku
(zwałowisko Gazociągu Północnego na północny-wschód od wyspy Uznam) i
ponowne (w dużej części) zakopanie rowu (spowodowane z budową);
663/NordStream/04
118
•
•
•
•
Częściowo trwałe pozostawienie obcych osadów na zwałowisku (spowodowane z
budową);
Trwała zmiana topografii dna morskiego i właściwości substratu powierzchniowego
(wprowadzenie twardego substratu) w obrębie położonego, ew. częściowo
wkopanego gazociągu, miejscami nasypy skalne w celu zapewnienia stabilności
położenia, ew. jeżeli przy kładzeniu powstaną wolne przęsła (związane z instalacją);
Trwałe lokalne zmiany ułożenia osadów wskutek wpływu prądów morskich i dynamiki
sedymentacji w pobliżu rurociągu leżącego na dnie morza (związane z
urządzeniem);
Trwałe technogenne zmiany korpusu osadów w strefie wykopu poprzez zatopienie
rurociągu (związane z urządzeniem).
W strefie Zatoki Greifswaldzkiej rurociąg zostanie wkopany. Wbudowanie gazociągu
spowoduje technogenną zmianę korpusu osadów (wymiana osadów przez rury gazociągu).
Na powierzchni w wyniku zasypania rurociągu może powstać początkowo niewielkie
wzniesienie ponad zakopanymi przewodami. Jednak wskutek procesu osiadania i ew.
przemieszczania w krótkim lub umiarkowanym czasie dojdzie do ponownego wyrównania
dna morskiego i naturalnej sedymentacji.
Planuje się wypełnienie wykopu tym samym materiałem składowanym czasowo na
zwałowisku, który został pozyskany z poszczególnych odcinków w taki sposób, że
wprawdzie stratygrafia geologiczna – o ile istnieje – zostanie naruszona, jednak struktura
osadów (wielkość ziaren) zostanie prawie nie zmieniona. Większe zmiany naturalnej
struktury osadów wynikać będą z pozyskania materiału, który ze względu na swoją wysoką
resuspensję nie będzie się nadawał do użycia przy wypełnianiu wykopu. Zostanie on
zastąpiony innym materiałem (piaskiem). Materiałem, który trzeba będzie zastąpić są
drobnoziarniste osady piaskowe o dużej zawartości mułu i namułu ilastego, wydobytego
przy przekraczaniu Rynny Saßnitz w Zatoce Pomorskiej i pomiędzy progiem zatoki i
szlakiem żeglugowym „Schumachergrund” w Zatoce Greifswaldzkiej i następnie
przeniesione na składowisko urobku. Chodzi również o powierzchniowe lub przykryte
cienką warstwą piasku gliny zwałowe lub lodowcowe występujące w strefie wykopu pod
gazociąg. Przy szczególnych wymaganiach dot. ochrony przeciwkorozyjnej do ponownego
zasypania wykopu użyty zostanie materiał obcy (filtr żwiru mieszanego, miejscowe skały)
(por. rozdział B.4.4.2.3 a).
W ilości ok. 250.000 m3 (ilość niemożliwa obecnie do dokładnego oszacowania) nadwyżka
urobku drobnoziarnistego z podwyższoną ilością cząstek drobnych (część łącznej ilości ok.
750.000 m3 klas urobku typu 1, 2 i 3) zostanie pozostawiona na zwałowisku (glina zwałowa i
lodowcowa), co doprowadzi do powstania trwałego lokalnego wzniesienia dna morskiego
poniżej 1,5 m. Także czasowo grubość nasypu na zwałowisku urobku nie będzie
przekraczać 1,5 m. Osady powierzchniowe będą segregowane wg substratu i
transportowane na zwałowisko [zob. B.4.4.2.3 a)] w taki sposób, że możliwe będzie
ponowne wypełnienie rowu bez zmiany charakteru osadów powierzchniowych, a w miejscu
zwałowiska nie powstaną istotne różnice wysokości.
W Zatoce Pomorskiej rurociągi będą ułożone na dnie morza, ew. w strefie przejściowej
częściowo zakopane, a na wolnych przęsłach lub w przypadku szczególnych wymagań
odnośnie zapewnienia stabilizacji położenia, będą one następnie stabilizowane poprzez
nasypywanie kamieni. Doprowadzi to do zmiany topografii dna morskiego, a w obszarach
bezpośrednio sąsiadujących do zmiany dynamiki sedymentacji (w zależności od ekspozycji:
silna akumulacja lub tworzenie się małych wymyć przy rurociągu), jak również zmiana
663/NordStream/04
119
właściwości substratu powierzchniowego poprzez wprowadzenie sztucznych substratów
(powierzchnia rurociągu) do systemu naturalnych substratów (piasek).
Oddziaływanie prądów i dynamiki sedymentacji poprzez prace wykopowe i układanie rur
może doprowadzić do tymczasowego rozprowadzenia osadów i wymyć. Nie będzie to
jednak miało istotnego wpływu na ten z natury dynamiczny system.
b) lądowy
Prace budowlane na lądzie mogą mieć następujące oddziaływania na glebę jako dobro
chronione:
• trwała zmiana struktury gleby poprzez wykopanie, a następnie ponowne wypełnienie
rowu wykonanego ze ścianki szczelnej (związane z budową);
• czasowe, lokalne oddziaływania na wody glebowe (brak aktywnego zatrzymywania
wody) w bezpośredniej bliskości rowu wykonanego ze ścianki szczelnej;
• czasowe (odwracalne) zbijanie gleby i czasowe przemieszczenie materiału w strefę
budowy oraz instalacji budowlanych (związane z budową);
• trwała zmiana topografii (lokalne nasypy, niwelowanie terenu, zabudowa) przez
ulądowienie rurociągu (związane z urządzeniami);
• ew. trwały wpływ na stabilność brzegu w porównaniu do procesów erozyjnych
(związane z instalacją);
• Trwała technogenna zmiana struktury gleby poprzez wbudowanie gazociągu
(związane z instalacją).
Istotne oddziaływania na glebę związane z budową i urządzeniami powstaną przez
utworzenie rowu wykonanego ze ścianki szczelnej celem położenia gazociągu.
Wykop ze ścianki szczelnej powstanie w bezpośredniej strefie brzegowej. Na sąsiadujących
odcinkach robót dojdzie podczas budowy do niwelowania ukształtowania terenu, zbijania
gleby i czasowego składowania urobku.
Przy pracach wykopowych rowu wykonanego ze ścianki szczelnej i ponownego jego
wypełnienia po położeniu rurociągu, dojdzie do zmiany struktury gleby w wyniku
przemieszania materiału.. Przez wbudowanie rurociągu dojdzie do technogennej zmiany
istoty podłoża (wymiana materiału podłoża przez rurociąg).
Naziemna część rurociągu w strefie wyjścia na ląd zostanie aż do muru na terenie stacji
wyjścia na ląd pokryta osadami. Do pokrycia użyty zostanie nadmiar urobku pozyskanego
podczas kopania rowu wykonanego ze ścianki szczelnej. Obok tych lokalnych zmian
topograficznych dojdzie także na obszarze przeznaczonym do budowy stacji wyjścia na ląd
(inwestor WINGAS GmbH & Co. KG) w wyniku ulądowienia Gazociągu Północnego do
małopowierzchniowej zabudowy poprzez budowę fundamentów, armatury itp.
Lokalne oddziaływania na wody glebowe w pobliżu wykopu ze ścianki szczelnej można
pominąć ze względu na ich niewielką intensywność, ew. mały obszar działania i
ograniczony czas trwania ok. 6 miesięcy. Nie oczekuje się także istotnego wpływu na
stabilność brzegu w porównaniu do procesów erozyjnych, ponieważ po pierwsze ruch
osadów w strefie zmywania brzegu i klifu ze swej natury odznacza się silną dynamiką
(tereny powodziowe, zagrożenie sztormowe – por. rozdział B.4.4.1.5.2 b), oddziaływanie
663/NordStream/04
120
wiatru), a po drugie nie wydaje się aby ta dynamika mogła zostać zmieniona przez
zamierzone przedsięwzięcie.
B.4.4.1.5
Dobro chronione woda
Przy ocenie oddziaływania zamierzonego przedsięwzięcia na wody powierzchniowe i
gruntowe należy uwzględnić ich znaczenie w gospodarce wodnej oraz ich znaczenie
użytkowe, ew. obecnie istniejące obciążenia, a także ich wrażliwość na poszczególne
czynniki w potencjalnej strefie oddziaływania.
B.4.4.1.5.1
Na istotnym tutaj odcinku Gazociąg Północny przecina wody morskie zewnętrznej Zatoki
Pomorskiej (w strefie 12 Mm na północ od Wyspy Greifswalder Oie) i wody Zatoki
Greifswaldzkiej. Planowane zwałowisko Gazociągu Północnego ma być położone w
wewnętrznej części Zatoki Pomorskiej (na południe od Wyspy Greifswalder Oie).
W zewnętrznej Zatoce Pomorskiej struktura wód jest ukształtowana naturalnie. Nie
stwierdzono zaburzeń procesu wymiany wody czy innych hydrograficznych parametrów na
tym obszarze. Wymiana z wodami powierzchniowymi Morza Bałtyckiego (basen ArkonaBecken, basen bornholmski) przebiega w sposób niezakłócony. Wody są pod względem
zawartości soli ß-mezohalinowe, w strefie przejścia do basenu Arkony (Arkonasee) może
wystąpić uwarstwienie halinowe. Wnikanie słonej wody z głębokich wód Morza Bałtyckiego
zostanie w znacznym stopniu utrudnione przez podniesienie się dna morskiego na < 20 m.
Czasowe wnikanie wód głębokich może mieć miejsce tylko przez rynnę Saßnitz Obciążenie
materiałowe jest niewielkie, wody są mezotroficzne (za sprawozdaniem 2003-2006, LUNG
2008). W rejonie rynny Saßnitz przez wpływ ujścia Odry jest zauważalna podwyższona
zawartość zawiesin, składników pokarmowych i substancji szkodliwych. W związku z tym
występuje tu większe zmętnienie.
Z punktu widzenia struktury wody Zatoka Greifswaldzka jest także jeszcze naturalna.
Dochodzi tu do silnej, naturalnej wymiany wody z Morzem Bałtyckim. Jest ona sterowana
przez czynniki meteorologiczne (ciśnienie powietrza, zależne od wiatru prądy) i wynosi 70
do 80% ponad progiem zatoki i 20 do 30 % ponad Strelasundem. Przez rozbudowane
szlaki żeglugowe „Landtief“, „Osttief“ i „Palmer Ort-Rinne“ wymiana wody jest lokalnie
podwyższona. Głębokości wody przekracza 10 m (średnia głębokość 5,8 m), a zbiornik
wodny jest dobrze przemieszany. Powierzchnia osadów w strefie brzegowej (do głębokości
ok. 2,5 m) jest silnie eksponowana na falowanie (wymiana osadów i wody powodowana
przez wiatr). Pod względem zawartości soli Zatoka Greifswaldzka (ze względu na mały
dopływ wody rzecznej) nie odróżnia się znacząco od Morza Bałtyckiego i leży w strefie
mezohalinowej. Nie występuje tutaj uwarstwienie halinowe Zbiornik wodny jest eutroficzny z
tendencją rozwojową do mezotroficznego, co odpowiada średniej, lecz spadającej
zasobności w substancje odżywcze (za sprawozdaniem 2003-2006, LUNG 2008).
Podwyższona zawartość materiału jest też widoczna w strefie ujścia cieśniny Peenestrom.
W obszarze zwałowiska Nord Stream w wewnętrznej zatoce Pomorskiej struktura wody
ukształtowana jest w sposób zbliżony do naturalnego. Naturalne wymiana wody z
663/NordStream/04
121
powierzchniowymi wodami Bałtyku (basen Arkona, basen bornholmski) jest niezakłócona.
Woda ze względu na zasolenie jest ß-mezohalinowa. Jednak poddawana jest ona wpływom
wody słodkiej z Kanału Piastowskiego w rejonie Ahlbeck / Świnoujście. Przenikanie wody o
większym zasoleniu z głębszych obszarów Bałtyku zostanie w znacznym stopniu utrudnione
przez podniesienie dna morskiego do < 15 m głębokości oraz przez Ławicę Odrzaną.
Wnikanie wód z głębszych obszarów możliwe jest wyłącznie przez Rynnę Saßnitz.
Występowanie uwarstwienia termicznego jest możliwe w dłuższych bezwietrznych okresach
w czasie lata. Zbiornik wodny jest eutroficzny co odpowiada średniemu stężeniu składników
pokarmowych (za sprawozdaniem 2003-2006, LUNG 2008). Jest to wpływ tzw. „Oderfahne“
(tj. napływ substancji odżywczych i szkodliwych w rejonie estuarium Odry).
Zarówno wewnętrzną i zewnętrzną Zatokę Pomorską jaki i Zatokę Greifswaldzką należy
zakwalifikować zgodnie z wytycznymi dot. ingerencji (LUNG, 1999) jako elementy o
szczególnej wartości i znaczeniu funkcjonalnym, ponieważ wykazują one cechy klasy 2
(mezotroficzne), ew. klasy 3 (eutroficzne) i wykazują strukturę bardzo zbliżoną do naturalnej.
b) lądowy
W lądowej strefie wyjścia na ląd, łącznie z istotnym obszarem oddziaływania o szer. 50 m z
każdej strony rurociągu brak jest wód powierzchniowych. Jezioro Freesendorfer See leży 2
km na północny-wschód. Umiejscowienie stacji wyjścia na ląd oraz lądowych urządzeń
Gazociągu Północnego leży jednak w strefie zalewowej, którą ze względu na swoje
położenie w pobliżu brzegu Zatoki Greifswaldzkiej, należy zakwalifikować jako zagrożoną
powodziami.
Ponieważ gleby piaskowe o niewykształconym profilu w obszarze plaży i wydm cechują się
dużą przepuszczalnością wody, zawartość wody w glebie ponad poziomem lustra wody jest
niewielka, a stopień przesiąkania do wód gruntowych duży.
W strefie brzegowej występują trzy warstwy wodonośne (WW) z plejstocenu (dwie głębsze
warstwy WW o grubości > 5-10 m) do holoceńskich (górna WW o grubości 2- 10 m), które
oddzielone są od siebie nieprzepuszczającą wody gliną zwałową. Powierzchniowe wody
gruntowe znajdują się w osadach mieszanych (piasek). Kierunek przemieszczania się wód
gruntowych biegnie zasadniczo z południa na północ w kierunku Zatoki Greifswaldzkiej,
przejściowo wody gruntowe podlegają także wpływom wody słonej. Z powodu
przepuszczalności substratu i bliskości do Zatoki Greifswaldzkiej poziom wód gruntowych
odpowiada w przeważającym stopniu poziomowi wody w zatoce. Leży zatem na poziomie 0
m n.p.m., tak że poniżej tej granicy substrat jest nasycony wodą. Odległości pomiędzy
ciekami wód gruntowych wahają się w zależności od grubości osadów (pokłady piasku)
pomiędzy 0 cm na w strefie zmywania plaży i 100-250 cm w wyższej strefie plaży i strefie
wydmowej. W odległości 100-200 m od linii brzegu poziom wód gruntowych uległ obniżeniu
wskutek odwadniania w strefie łąk Freesendorfer Wiesen, jak i również wskutek pogłębiania
kanału wypływowego / basenu portowego.
Użyteczność wód gruntowych w zależności od stopnia tworzenia się nowych wód
gruntowych i przepuszczalności WW) należy zakwalifikować jako o „średnim znaczeniu”.
(Klasa 1.000-10.000 m3/d). Najwyższy poziom wód gruntowych nie jest pokryty warstwo
nieprzepuszczalną, a co za tym idzie, nie jest przez nią chroniony. Jest bardzo wrażliwy na
zanieczyszczenia substancjami szkodliwymi. Nie są znane istotne zanieczyszczenia wód
gruntowych. W przypadku głębiej położonych warstw pokrytych warstwą gliny zwałowej,
niebezpieczeństwo ich zanieczyszczenia przez wnikniecie substancji szkodliwych z
663/NordStream/04
122
powierzchni jest niewielkie. W strefie wyjścia na ląd gazociągu nie istnieją strefy chronione
w celu pozyskiwania wody pitnej. Wody gruntowe nie będą wykorzystywane w tym celu.
Najbliżej leżące główne ujęcie wody pitnej o charakterze ochronnym (TWSZ II, TWSZ III)
znajduje się na wschodnim krańcu Spandowerhagen. Stacja wyjścia gazociągu na ląd
znajduje się poza obszarem zasilania tego ujęcia wody.
Na głębokości ok. 50 m istnieje drugi poziom wód gruntowych. Składa się on z drobnych
piasków wczesnej kredy, posiada grubość 40-60 m i jest mało istotny z punktu widzenia
gospodarki krajobrazu.
B.4.4.1.5.2
Dla dobra chronionego jakim jest woda mogą pojawić się w związku z realizacją
przedsięwzięcia następujące oddziaływania:
• czasowe (odwracalne) zmiany warunków hydrograficznych (prędkość prądów /
wymiana wody, poziomu wody, zasolenie, temperatura i ilości tlenu) spowodowane
kopaniem rowu (związane z budową);
• trwałe zmiany hydrograficzne, spowodowane pozostawieniem na zwałowisku
nadmiernej ilości urobku (związane z budową);
• czasowe zmętnienie wody spowodowane zawieszeniem osadów drobnoziarnistych
podczas prac pogłębiarskich i przy kładzeniu rurociągu, a także podczas
składowania urobku i zasypywania wykopu (związane z budową);
• Czasowa remobilizacja składników odżywczych i substancji szkodliwych z mało
obciążonych osadów na dotkniętych obszarach wskutek prac kopalnych i przy
kładzeniu rurociągu, a także podczas składowania urobku i zasypywania wykopu
(związane z budową);
• trwałe zmiany warunków hydrograficznych poprzez ułożony na dnie morza, ew.
częściowo wkopany rurociąg oraz lokalne nasypy kamieni w celu stabilizacji
położenia rurociągu lub podczas powstawania wolnych przęseł (związane z
urządzeniami).
Możliwe są oddziaływania na parametry hydrograficzne powstałe wskutek zmętnienia wody
podczas prac budowlanych i zmian rzeźby podłoża.
Podczas prac wykopowych i związanych z kładzeniem rurociągu dojdzie do wzburzenia /
zawieszenia cząstek osadowych, co spowoduje zwiększenie stopnia zmętnienia wody (ew.
wytworzenie obszarów zmętnienia). Skłonność do zmętnienia wykazują obszary Rynny
Saßnitz (w Zatoce Pomorskiej) a także obniżenie terenu pomiędzy progiem u wejścia do
zatoki i szlakiem żeglugowym „Schumachergrund” (w Zatoce Greifswaldzkiej) z uwagi na
występujące tam osady drobnocząsteczkowe (por. rozdział B.4.4.1.4.1 a)). Podobnie rzecz
się ma z rejonami gdzie warstwa gliny zwałowej / lodowcowej znajduje się na powierzchni
lub tuż pod powierzchnią (np. przy progu u wejścia do zatoki). Znaczące zmętnienie wody
wystąpi jednak wyłącznie podczas prac budowlanych i ustąpi wkrótce po ich zakończeniu (w
ciągu jednej do kilku godzin). Z uwagi na małe zgęszczenie substancji pokarmowych i
szkodliwych w osadach (wskutek resuspensji cząsteczek drobnych), może zostać pominięta
remobilizacja substancji odżywczych i szkodliwych spowodowana realizacją
przedsięwzięcia.
663/NordStream/04
123
Prace budowlane i związane z kładzeniem rurociągu na odcinku pomiędzy miejscem
wyjścia na ląd przy wejściu do portu koło Lubmina a PK 1.193,542 trasy Gazociągu
Północnego w odniesieniu do nitki południowo-wschodniej (miejsce, w którym rurociąg
osadza się na powierzchni dna morskiego na głębokości 15 m na południowy-zachód od boi
„Landtief A“) są tak zaplanowane, że po zakończeniu robót będzie możliwe przywrócenie
pierwotnej rzeźby podłoża. W okresie budowy (przed zasypaniem wykopu) może dojść do
znacznych oddziaływań na warunki hydrograficzne w wyniku zmiany rzeźby spowodowanej
wykopaniem rowu w obrębie progu u wejścia do zatoki. Całkowicie zakopany rurociąg nie
powinien spowodować trwałych zmian rzeźby podłoża, które mogłyby mieć wpływ na
warunki hydrograficzne.
Także w obszarze tymczasowych nasypów na zwałowisku gazociągu, będą podejmowane
działania w celu przywrócenia pierwotnego stanu morfologicznego. W pewnej części
konieczne jest jednak trwałe pozostawienie urobku, co spowoduje podniesienie się dna
morskiego o nie więcej niż 1,5 m. Nie będzie to jednak miało znaczącego wpływu na
warunki hydrograficzne.
Wskutek położenia na dnie morskim rurociągu na odcinku pomiędzy PK 1.193,542 trasy
Gazociągu Północnego w odniesieniu do nitki południowo-wschodniej i granicy 12 Mm,
powstanie sztuczna, linearna rzeźba podłoża (łącznie z miejscowymi nasypami kamieni w
miejscu wolnych przęseł, lub ze względu na szczególne wymagania w celu zabezpieczenia
stabilności położenia), która w bezpośrednim swoim sąsiedztwie może wywołać niewielkie
zmiany hydrograficzne (prądy, osady) na dnie morza.
b) lądowy
Na lądowym odcinku trasy rurociągu nie istnieją wody powierzchniowe, na które
przedsięwzięcie mogłoby oddziaływać. Może jednak dochodzić do niewielkiego
oddziaływania na obszarze powodziowym i zagrożonym sztormami w bezpośredniej
bliskości Zatoki Greifswaldzkiej. Zakres zabudowy (fundamenty, armatura) jest tak niewielki,
że zmiany te mogą zostać pominięte w rozważaniach.
W związku z budową może także dojść w bezpośredniej bliskości wykopu wykonanego ze
ścianki szczelnej do lokalnych oddziaływań na przypowierzchniowe wody gruntowe w strefie
wyjścia na ląd. Można to jednak pominąć ze względu na to, że poziom wód gruntowych w
bezpośredniej strefie brzegowej odpowiada poziomowi wód z zatoce. Przy właściwym
prowadzeniu prac budowlanych nie przewiduje się negatywnych oddziaływań na jakość
wód gruntowych.
B.4.4.1.6
Dobro chronione powietrze / klimat
Dobrami chronionymi rozpatrywanymi w tym miejscu są warunki powietrzne i klimatyczne.
Dla przedstawienia oddziaływań zamierzonego przedsięwzięcia na klimat ważne są przede
wszystkim oddziaływania na klimat lokalny, ponieważ można wykluczyć oddziaływanie
przedsięwzięcia na klimat regionalny czy makroklimat.
663/NordStream/04
124
B.4.4.1.6.1
Można założyć, że zanieczyszczenie powietrza w rejonach otwartych wód Zatoki
Greifswaldzkiej i Zatoki Pomorskiej jest jeszcze mniejsze niż to, jakie wskazują stacje
pomiarowe na mało zaludnionych, wiejskich obszarach strefy wybrzeża w MeklemburgiiPomorze Przednie (duża sieć pomiarowa za stacjami w Stralsundzie, Löcknitz i RostockuStuthofie). Lokalny klimat jest kształtowany w głównej mierze przez otwarte wody i wiatry
morskie. W wyniku wiatrów morskich następuje aktywna wymiana powietrza; wykształcenie
się warstw temperatur należy do wyjątków. Masy powietrza znad obszarów morskich mają
szczególne znaczenie dla czystości powierza podczas słonecznych, bezwietrznych okresów
letnich, ponieważ w procesie lokalnej cyrkulacji napływają one nad obszary lądowej jako
świeże powietrze.
Ze względu na nieznaczny stopień zanieczyszczenia powietrza i szczególne właściwości
klimatu Morza Bałtyckiego, warunki powietrzne i bioklimatyczne w strefie Zatoki
Greifswaldzkiej i Zatoki Pomorskiej należy zakwalifikować zgodnie z wytycznymi dot.
ingerencji (LUNG, 1999) jako elementy o szczególnej wartości i znaczeniu funkcjonalnym.
b) lądowy
Z uwagi na to, że dotychczas nie istniał żaden przemysłowy sprawca zanieczyszczeń,
można założyć, że zanieczyszczenie powietrza a lądowym odcinku korytarza ulądowienia
będzie porównywalnie niewielkie, jak na to wskazują stacje pomiarowe na mało
zaludnionych, wiejskich obszarach strefy wybrzeża w Meklemburgii-Pomorze Przednie
(duża sieć pomiarowa za stacjami w Stralsundzie, Löcknitz i Rostocku-Stuthofie). Zakłada
się, że także w przypadku przyszłego rozwoju „Ośrodka przemysłowego, gospodarczego i
energetycznego” na obszarze łąk Lubminer Heide będą przestrzegane przepisy i
zarządzenia o ochronie przed emisjami, także ze względu na konieczność uzyskiwania
zezwoleń (przede wszystkim Instrukcja Techniczna o utrzymywaniu czystości powietrza-TA
Luf). Strefa lądowa korytarza ulądowienia jest praktycznie wolna od pionowych struktur. Z
tego względu jest silnie wyeksponowana na działanie wiatru. Także podczas stabilnej
pogody w miesiącach letnich wiatr odgrywa pewną rolę z uwagi na lokalną cyrkulację
powietrza. Klimat wybrzeża charakteryzuje się wiatrami i promieniowaniem a także dużą
wilgotnością powietrza i wysokim poziomem soli w powietrzu.
Warunki powietrzne i bioklimatyczne w strefie wyjścia na ląd w północ od Lubmina należy
zakwalifikować zgodnie z wytycznymi dot. ingerencji (LUNG, 1999) jako elementy o
szczególnej wartości i znaczeniu funkcjonalnym.
B.4.4.1.6.2
W okresie budowy może dojść także do czasowego zanieczyszczenia powietrza/klimatu
wskutek emisji spalin poprzez urządzenia i pojazdy budowlane. W ramach przedsięwzięcia
nastąpi intensywne wykorzystywanie sprzętu budowlanego w obszarze kopanego rowu od
miejsca wyjścia na ląd w Lubminie do PK 1.193,542 trasy Gazociągu Północnego odnośnie
663/NordStream/04
125
nitki południowo-wschodniej (miejsce, w którym rurociąg osadza się na powierzchni dna
morskiego na głębokości 15 m na południowy-zachód od boi „Landtief A“). Zgodnie z
wyliczeniami na tym odcinku trasy powstaną w czasie budowy i w czasie wstępnego
rozruchu w porównaniu do wskazywanych przez Rambøll (2008) dla niemieckiej WSE na
Bałtyku emisje spowodowane żeglugą ok. 9 % CO2- (87.487 t), ok. 2,5 % SO2- (479,44 t) i
ok. 11 % NO2 (1.727 t) (por. OOŚ rozdział 9.5.2.1, tab. 162, por. cytowane tam źródła IB
PATZOLD 2008b; dokumentacja wniosku część B.2.2, rozdział 11). Wskutek powodowanego
wiatrem szybkiego przemieszczania się wyemitowanych substancji szkodliwych na dalsze
rejony (efekt rozrzedzenia), dojedzie jedynie do bardzo krótkotrwałych zanieczyszczeń w
rejonie prac budowlanych (miejsca prac wykopowych, „ruchome place budowy” na barkach
wzdłuż trasy rurociągu) i tras transportowych (dostarczanie materiałów, ruch statków na
zwałowisko). Można wykluczyć znaczące oddziaływanie na jakość powietrza, zauważalne
np. w uzdrowisku Thiessow, które spowodowane byłoby realizacją przedsięwzięcia..
Nie będzie oddziaływań na powietrze / klimat powodowanych samymi urządzeniami
rurociągu.
b) lądowy
W kwestii ochrony dób chronionych: powietrze / klimat w związku z zamierzoną budową
możliwe są następujące oddziaływania:
• czasowe oddziaływanie na powietrze związane z emisją spalin przez urządzenia i
maszyny budowlane (związane z budową);
• wpływ na warunki mikroklimatyczne poprzez zmianę ukształtowania powierzchni w
strefie lądowej korytarza i trwałe utrzymywanie wolnej, szerokiej na 6 m strefy dla
każdego rurociągu (związane z instalacją).
Zgodnie z wyliczeniami na tym odcinku trasy w czasie budowy łącznie z wstępnym
rozruchem związanym z odwodnieniem i wysuszeniem rurociągu ok. 11 % łącznej emisji
(CO2 13.168 t, SO2 8,23 t, NO2 260 t) przypadnie procesowi kładzenia gazociągu w
niemieckiej strefie kompetencji (za OOŚ rozdz.. 9.5.2.3, por. cytowane tam źródła IB
PATZOLD 2008b, dokumentacja wniosku część B.2.2, rozdział 11). Największy udział emisji
(ok. 75 %) przypadnie na fazę wstępnego rozruchu. Z uwagi na wiatr dojdzie do szybkiego
rozproszenia się wyemitowanych substancji szkodliwych na większym terenie (efekt
rozrzedzenia). Dojdzie tylko do czasowego zwiększenia zanieczyszczenia w bezpośredniej
strefie użycia techniki. Można wykluczyć znaczące oddziaływanie na jakość powietrza,
zauważalne np. w uzdrowisku Lubmin, które spowodowane byłoby realizacją
przedsięwzięcia.
W strefie wyjścia na ląd na trwałe zostaną usunięte poszczególne zagajniki, mające wpływ
na mikroklimat w swojej bezpośredniej bliskości (przede wszystkim zacienienie). Z uwagi na
to, że tylko w korytarzu rurociągu (szeroka na 6 m strefa na każdy rurociąg) zagajniki muszą
być na trwałe usunięte, istnieje możliwość ponownego zalesienia pozostałych granicznych
obszarów. Po zakończeniu robót budowlanych zostanie w ten sposób przywrócony
półotwarty charakter z odpowiednim klimatem w strefie przejściowej pomiędzy biotopami
wybrzeża i lądowymi lasami i zagajnikami. Zbiorowisko roślinne stanowisk suchych ulegnie
odtworzeniu w strefie wykopu wykonanego ze ścianki szczelnej (po jego zakopaniu). Małe
nasypy w strefie przejściowej pomiędzy podziemnym i naziemnym odcinkiem rurociągu
oddziałują jedynie na mikroklimat terenów bezpośrednio z nimi graniczących. Zostaną
663/NordStream/04
126
utworzone niewielkie pochyłości, które pod względem klimatycznym będą przypominać
sąsiadujące z nimi wydmy.
B.4.4.1.7
Dobro chronione krajobraz
„Krajobraz“ stanowi dobro chronione w rozumieniu § 2 niemieckiej ustawy o OOŚ, które ze
względu na wiele czynników (np. funkcja wypoczynkowa krajobrazu / zmiana, kształtowanie
i wykorzystywanie krajobrazu przez człowieka) jest blisko związane z dobrem chronionym
jakim jest człowiek, łącznie z jego zdrowiem i funkcją wypoczynkową (por. rozdział B.4.4.1.2
postanowienia). Kryteria opisu i oceny krajobrazu muszą z tego powodu uwzględniać
płaszczyznę postrzegania i odczuwania człowieka. Takimi kryteriami dla jakości estetycznej
krajobrazu są np.: odczuwalna bliskość przyrody, charakterystyczna wyjątkowość i
strukturalna różnorodność krajobrazu, z uwzględnieniem przy tym powstałych uszkodzeń
(np. technogenne formowanie, zubożenie struktury, wpływy wizualne oraz te powiązane z
hałasem i woniami).
B.4.4.1.7.1
W morskiej strefie trasy rurociągu możemy wyróżnić następujące krajobrazy:
Zatoka Pomorska (strefa 12 Mm)
Pejzaż odległych od brzegu obszarów morskich rozciągający się nad powierzchnią wody po
horyzont. Wschodnie wybrzeże wyspy Rugia i zewnętrzna część wybrzeża wyspy Uznam
będą zauważalne tylko w niewielkim stopniu na horyzoncie. W bliższej strefie brzegowej
trasy rurociągu jest atrakcyjna widoczność na wschodni a w szczególności na południowe
wybrzeże wyspy Rugii (wybrzeże Półwyspu Mönchgut pomiędzy przylądkami Nordperd i
Südperd).
Nie dojdzie do istotnej ingerencji w krajobraz. Wykorzystywanie wód morskich przez
żeglugę jest typowym aspektem dla obszaru kultury i gospodarki w rejonie Morza
Bałtyckiego.
Obszar ten wyróżnia się estetycznym krajobrazem i z tego względu podlega ochronie. Na
łączną ocenę mają wpływ poszczególne kryteria: naturalność „bardzo wysoka” (dominacja
naturalnych obszarów wodnych), cechy charakterystyczne „bardzo wysokie” (typowy
krajobraz wód morskich), strukturalna różnorodność „średnia” (w dużej części tylko z daleka
zauważalny efekt poboczny jako jedyna cecha organizująca).
Zatoka Greifswaldzka
Pomiędzy otwartymi wodami zatoki Greifswaldzkiej i Spandowerhagener Wiek (strefa ujścia
cieśniny Peenestrom), która dalej w kierunku północnym przechodzi w Zatokę
Greifswaldzką, w głąb morza wystaje Półwysep Struck z łąkami Freesendorfer Wiesen oraz
północny wierzchołek wyspy Uznam Na północy krajobraz kształtowany jest przede
wszystkim przez południowe wybrzeże wyspy Rugia (przede wszystkim półwysep
Mönchgut) Rozległe obszary wód zatokowych i linia brzegowa z wieloma zatoczkami tworzą
charakterystyczny dla tego regionu krajobraz.
663/NordStream/04
127
Kompleks obiektów położonej na uboczu elektrowni jądrowej w Lubminer Heide oddziałuje
na krajobraz szczególnie od północnej / północno-wschodniej strony. Obok tego widoczne
są słupy wysokiego napięcia na północ od terenu spółki EWN i na zachód (w większej
odległości) ok. 25 stumetrowych urządzeń energii wiatrowej koło Wusterhusen. Patrząc z
zachodu las na wydmach Lubminer Heide stanowi swego rodzaju osłonę terenów
elektrowni jądrowej. Budowa molo nowego portu przemysłowego „Synergiepark Lubminer
Heide” w strefie przy wybrzeżu zatoki stanowi kolejny technogenny element. Pirs Lubmin
sięgający 245 m w morze, stanowi historyczny fragment krajobrazu przekształconego przez
człowieka i jest symbolem „kąpieliska Lubmin”.
Pomimo wizualnego oddziaływania technogennych elementów (przede wszystkim w
obszarze Lubminer Heide rozwijającej się „Strefy Przemysłowej i Gospodarczej Lubminer
Heide”) obszar ten stanowi istotną wartość krajobrazową i z tego względu podlega ochronie.
Na łączną ocenę mają wpływ poszczególne kryteria naturalność „bardzo wysoka”
(dominacja naturalnych obszarów wodnych), cechy charakterystyczne „wysokie”
(charakterystyczny krajobraz zatokowy z niewielkim wpływem elementów technogennych),
strukturalna różnorodność „średnia do wysokiej” (efekt poboczny ląd-woda jako jedyna
cecha organizująca).
b) lądowy
Obraz krajobrazu w strefie korytarza wyjścia gazociągu na ląd charakteryzuje się
współgraniem ze sobą obszarów naturalnych, przekształconych przez człowieka i mocno
zmienionych na antropogenicznie. Od strony lądowej można rozróżnić następujące
krajobrazy:
Strefa Przemysłowej i Gospodarczej Lubminer Heide (z portem)
Na południe / południowy wschód od strefy wyjścia gazociągu na ląd krajobraz
kształtowany jest przede wszystkim przez kompleks dawnej elektrowni jądrowej „Bruno
Leuschner” i obecnie leżące ugorem lub będące w trakcie rozwoju powierzchnie
przemysłowe oraz gospodarcze. W bezpośrednim sąsiedztwie na północnej stronie portu
przemysłowego „Synergiepark Lubminer Heide“ ew. obok kanału wody chłodzącej znajduje
się planowane miejsce wyjścia gazociągu na ląd oraz obie turbiny gazowa i parowa
elektrowni GuD I (E.ON) i II (EnBW). Zachodnia część obszaru podlega pod plan
zabudowy nr 1 „Strefa Przemysłowa i Gospodarcza Lubminer Heide”, który przewiduje
ponowne przemysłowe wykorzystanie terenu byłej elektrowni jądrowej, m.in. przez
planowaną elektrownię węglową (DONG Energy).
Prawie cały technogenne zmieniony teren byłej elektrowni jądrowej w Lubminer Heide
stanowi w tym rejonie obciążenie dla krajobrazu istniejące jeszcze przed rozpoczęciem
projektu. Z punktu widzenia estetyki krajobrazu nie posiada on żadnej, ewentualnie
nieznaczną wartość (utrata prawie wszystkich naturalnych struktur, utrata cech
charakterystycznych i różnorodności poprzez wykarczowanie, peneplenizację i zabudowę
terenu).
Pomimo częściowego osłonięcia przez sąsiadujące lasy terenów Lubminer Heide, sylwetka
byłej elektrowni ze względu na swoją wysokość stanowi wizualne zakłócenie dla sąsiednich
miejscowości, zwł. z uwagi na to, że elektrownia jest dobrze widoczna z otaczających ją
miejscowości. Zarys starej elektrowni jest dobrze widoczny przede wszystkim od strony
663/NordStream/04
128
morza z Zatoki Greifswaldzkiej, z półwyspu Struck i z północno-zachodniej części wyspy
Uznam. Z tego punktu widzenia znaczenie tego obszaru dla krajobrazu jest nie tylko
niewielkie ale wręcz negatywne.
Wyspa Struck z łąkami Freesendorfer Wiesen
Odcinek wybrzeża na północny-wschód od Lubmina kształtowany jest przez procesy
wyrównywania wybrzeża, który warunkowane są równoległymi do wybrzeża prądami
bałtyckimi. Osady naniesione na obszar wybrzeża abrazyjnego (klifowego) na północ od
Lubmina tworzą płaski, długi obszar łąk halofilnych (słonych) wyspy Struck i łąk
Freesendorfer Wiesen. Na południowym krańcu obszaru, a także na północy wyspy Struck
krajobraz kształtują niewielkie zalesienia a w centrum powierzchnia wody jeziora
Freesendorfer See. W pozostałej części przeważają łąki użytkowane ekstensywnie.
Szczególne znaczenie dla krajobrazu ma szeroki widok ponad otwartymi wodami Zatoki
Greifswaldzkiej na przeciwległe południowe wybrzeże wyspy Rugia (patrząc na północ /
północny-zachód) lub ponad zatoką Spandowerhagener Wiek na północny kraniec wyspy
Uznam (w kierunku wschodnim).
Patrząc z wyspy Struck i łąk Freesendorfer Wiesen w kierunku południowym / południowozachodnim, krajobraz zakłócony jest przez kompleks nieczynnej już elektrowni jądrowej i
linie wysokiego napięcia. Szczególnie na południu obszaru należy postrzegać jako
obciążenia pierwotne oprócz rozbudowanego systemu dróg (płyty betonowe) na
wzniesieniach w rodzaju wałów, także urządzenia elementy w północnej części terenu
elektrowni. Z terenu spółki EWN linie wysokiego napięcia rozciągają się przez użytki zielone
i biegną dalej w kierunku kanału z wodą chłodzącą. Na obszarze występuje gęsta cieć
kanałów drenujących.
Krajobraz tego obszaru pomimo dobrze widocznych zmian antropogenicznych ma dużą
wartość estetyczną, z uwagi na poszczególne kryteria naturalności „średnia” (istnienie
różnych form, częściowo wykorzystywanych do celów przemysłowych), cechy
charakterystyczne „wysokie do bardzo wysokie” (ekstensywnie wykorzystywane łąki,
wyrównane wybrzeże) strukturalną różnorodność „wysoka” (otwarte tereny lądowe, obszary
wodne, niewielkie zalesienia).
Obszar leśny Lubminer Heide
Gęsty pas leśny Lubminer Heide rozciąga się na południe od portu przemysłowego i byłej
elektrowni jądrowej pomiędzy wybrzeżem w pobliżu Lubmina na zachodzie i zatoką
Spandowerhagener Wiek ew. miejscowością Freest na wschodzie. Obszar leśny
zatrzymuje się w pasie wewnętrznych wydm o płaskiej topografii terenu. W stronę Zatoki
Greifswaldzkiej ciągną się plaże o wybrzeżu klifowym i łagodnym.
Jako obciążenie wcześniejsze należy potraktować m.in. zbudowaną w lesie starą
elektrownię jądrową, sięgające w głąb lasu osiedla na północy Lubmina, oczyszczalnię
graniczącą z terenem spółki EWN, ruiny klubu młodzieżowego Waldheide na północnymzachodzie, drogę L262 z biegnącymi równolegle torami kolejowymi, a także wiele
betonowych dróg (m.in. tzw. drogi płytowe). W kierunku wschodnio-zachodnim, północnopołudniowym, ew. północno-wschodnim i południowo-zachodnim obszar leśny przecinają
cztery linie wysokiego napięcia, które wychodzą z terenu byłej elektrowni jądrowej na
północy. Leśne obszary wydm na płaskich wybrzeżach są częściowo poprzecinane
nieuporządkowanymi dojściami na plażę. Leśne obszary na zachodzie częściowo podlegają
pod plan zabudowy nr 1 „Strefa Przemysłowa i Gospodarcza Lubminer Heide”, którego
663/NordStream/04
129
zakres oddziaływania wykracza poza obszar byłej elektrowni jądrowej. Oczyszczenie terenu
pod budowę już nastąpiło. Obszary wydmowe w strefie brzegowej do utworzonego już portu
przemysłowego „Synergiepark Lubminer Heide“ zostaną utrzymane także w przyszłości.
Obszary leśne „Lubminer Heide” mają z krajobrazowego punktu widzenia dużą wartość.
Wynika ona z ich dużej naturalności (typy biotopów leśnych charakterystyczne dla okolicy),
ze średniego do wysokiego poziomu cech charakterystycznych (zamknięty leśny charakter
zostanie zakłócony poprzez zabudowę lub ew. drogi dojazdowe, uzbrojenie terenu i drogi
przesyłowe) i z dużej strukturalnej różnorodności (rzeźba wydm, szczególnie lasy
znajdujące się w pobliżu wybrzeża). Także ze względu na działanie ograniczające pole
widzenia w „Strefie Przemysłowej i Gospodarczej Lubminer Heide” obszary leśne Lubminer
Heide mają duże znaczenie.
B.4.4.1.7.2
W dużej mierze analogicznie do oddziaływań na funkcję wypoczynkową (por. rozdział
B.4.4.1.2.2 a) tej decyzji) mogą pojawić się w strefie morskiej w czasie budowy następujące
oddziaływania na krajobraz:
• wizualne oddziaływania poprzez sukcesywnie zmieniające swoje pozycje miejsca
prac wykopowych, urządzenia budowlane (łącznie z łodziami patrolowymi, które
będą pełnić funkcje pojazdów zapewniających bezpieczeństwo) i powiązane z tym
drogi transportowe (łącznie z bodźcami świetlnymi i ruchowymi);
• emisje dźwięku;
• emisje substancji zanieczyszczających powietrze.
W związku z instalacją nie dojdzie do żadnych oddziaływań na krajobraz w strefie morskiej z
tego względu, że rurociąg będzie biegł po dnie morskim, ew. będzie w nim zakopany.
W otoczeniu trasy rurociągu dojdzie podczas prac budowlanych do czasowych ingerencji
akustycznych i wizualnych w obszarze wód Zatoki Pomorskiej i Zatoki Greifswaldzkiej. Przy
tym istotne odbieranie wizualne jest największe i najistotniejsze w odległości do ok. 5 km.
Zakłócenia spowodowane pracami budowlanymi w najgorszym wypadku (strefa Thiessow)
w odległości ok. 2 km od krajobrazów istotnych z punktu widzenia walorów
odpoczynkowych podczas prac wykopowych i związanych z kładzeniem rurociągu, będą
miały miejsce w okresie od końca sierpnia do początku grudnia także na południu i
wschodzie półwyspu Mönchgut (wizualne i akustyczne). Także w okresie od połowy maja
do początku grudnia w strefie plażowej w pobliżu Lubmina (wizualne).
Niezbędne dostawy materiałów na trasę gazociągu i ruch barek z i na zwałowisko urobku
przed Wyspą Uznam spowoduje wzmożony ruch w Zatoce Pomorskiej i Zatoce
Greifswaldzkiej, co może być postrzegane jako szkodliwe dla odczucia „morskiego
krajobrazu pozostawionego naturze”. Przez samo użytkowanie zwałowiska nie dojdzie do
istotnej ingerencji w krajobraz.
W związku z realizacją przedsięwzięcia nie dojdzie do istotnego wpływu na wrażenia
wizualne w związku z emisją substancji szkodliwych do powietrza.
663/NordStream/04
130
b) lądowy
W strefie lądowej korytarza wyjścia na ląd może dojść, analogicznie do oddziaływań na
funkcję wypoczynkową por. rozdział B.4.4.1.2.2 b) tej decyzji) w okresie budowy i
wstępnego rozruchu (odwodnienie i osuszenie) rurociągu) do następujących oddziaływań
na krajobraz:
• czasowe wizualne oddziaływanie urządzeń budowlanych i związane z nimi bodźce
świetlne i ruchowe;
• Czasowe emisje substancji szkodliwych / woni do powietrza.
Nie przewiduje się żadnych istotnych oddziaływań na krajobraz związanych z samymi
urządzeniami, z wyjątkiem tych związanych z planowaną stacją wyjścia na ląd (osobne
postępowanie w celu uzyskania pozwolenia) z którą zintegrowane zostaną urządzenia do
odbioru gazu ziemnego Gazociągu Północnego. Dojdzie do nieznacznej dodatkowej
zabudowy na terenie stacji wyjścia na ląd oraz do lokalnych nasypów w strefie przejściowej
pomiędzy pod- i naziemną częścią rurociągu. Nasypy te wtopią się w rzeźbę otaczających
wydm. Te nieznaczne i bardzo niewielkie pod względem wielkości zmiany dotyczyć będą
najbardziej na południowy-zachód wysuniętych krajobrazów „Wyspa Struck z łąkami
Freesendorfer Wiesen“.
Rów wykonany ze ścianki szczelnej i związane z nim prace budowlane będą stanowić
istotną ingerencję w krajobraz w południowej strefie wybrzeża łąk Freesendorfer Wiesen a
także w położonej na północnym-zachodzie strefie brzegowej Zatoki Greifswaldzkiej. Ze
względu na ograniczenie widoczności w kierunku południowym, ew. na istniejące w
kierunku północnym (Zatoka Greifswaldzka) obciążenie istniejące przed rozpoczęciem
projektu spowodowane przez „Strefę Przemysłową i Gospodarczą Lubminer Heide” (łącznie
z jej nocnym oświetleniem) nie dojdzie w wyniku budowy do istotnych ingerencji w
krajobraz. Po zakończeniu prac związanych z kładzeniem rurociągu rów zostanie ponownie
zakopany i przywrócona zostanie pierwotna rzeźba terenu jak również struktury biotopu i
struktury użytkowe. Konieczne jednak będzie utrzymywanie wolnej szerokiej na 6 m wolnej
strefy dla każdego z rurociągów.
Możliwe są przejściowe zakłócenia wrażeń estetycznych poprzez oddziaływania akustyczne
podczas budowy stacji wyjścia na ląd w okresie od połowy maja do końca września, a także
podczas wstępnego rozruchu po zakończeniu wszelkich robót związanych z budową i
kładzeniem rurociągu w kwietniu 2011 roku (odwadnianie ok. 35 dni na każdy rurociąg,
suszenie ok. 25 dni na każdy rurociąg) w strefie istotnej z punktu widzenia wypoczynku na
północny-wschód od Lubmina, łącznie z portem dla łodzi sportowych (por. rozdz. B.4.4.1.2.2
b tej decyzji). Związany z tym wzmożony ruch budowlany będzie miał miejsce przede
wszystkim na terenie spółki EWN a jego oddziaływanie na krajobraz będzie podrzędne.
Nie przewiduje się późniejszych negatywnych oddziaływań na krajobraz w związku z emisją
substancji zanieczyszczających do powietrza.
B.4.4.1.8
Dobro chronione kultura i inne dobra rzeczowe
Dobra kulturowe oraz inne dobra rzeczowe są zgodnie § 2 ust. 1 pkt. 3 niemieckiej ustawy o
OOŚ samodzielnymi dobrami chronionymi. W związku z tym przy ocenie oddziaływania
663/NordStream/04
131
przedsięwzięcia na środowisko obok oddziaływań na ludzi, łącznie z ludzkim zdrowiem i
istotnymi czynnikami krajobrazowymi należy mieć także na uwadze istotne z punktu
widzenia kultury oddziaływania na krajobraz.
B.4.4.1.8.1
Jako dobro kultury znajduje się tutaj część odkrytej w 1995 bariery wraków z czasów III
wojny północnej (1700-1721) na południowy-wschód do wyspy Rugii w strefie Thiessower
Haken i progu zatoki. Chodzi tu o barierę wraków blokujących z roku 1715, utworzoną przez
marynarkę szwedzką dla ochrony znajdujących się w rękach Szwedów terenów Stralsundu,
wyspy Rugii i Uznam przed przedostaniem się duńskich statków wojennych w strategicznie
istotne tereny Zatoki Greifswaldzkiej. W tym celu zatopiono wiele zarekwirowanych statków
rybackich i handlowych. Łącznie obecnie jest znanych 20 miejsc wraków ułożonych wzdłuż
wejścia do zatoki na odcinku długości 1,5 km. W korytarzu trasy gazociągu lub w jego
bezpośredniej bliskości leży osiem drewnianych wraków w linii wschód-zachód w odstępach
15-40 m. Są one obciążone kamieniami i sięgają 0,6 do 1,5 m ponad dno morskie. Bariera
wraków ma istotne znaczenie archeologiczne / historyczne. Ponadto odkryto jeszcze jeden,
dotąd bliżej nie zbadany wrak w odległości ok. 100 m od PK 1.216,7 trasy rurociągu
odnosząc się do gazociągu południe-wschód (morska część korytarza wyjścia na ląd w
pobliżu Lubmina). Jego wartość jako dobro kultury jest jeszcze nieznana.
Na podstawie informacji Federalnego Urzędu Żeglugi i Hydrografii (BSH) o podwodnych
przeszkodach na podstawie geofizycznych badań trasy rurociągu (w szczególności badań
metodą side-scan-sonar), a także badań wideo morskich biotopów Instytutu Ekologii
Stosowanej (IfAÖ) nie stwierdzono w bezpośrednim sąsiedztwie planowanej trasie
rurociągu ani w pobliżu zwałowiska urobku żadnych wartościowych obiektów, które mogłyby
być zakwalifikowane jako dobra kulturowe.
Jako dobra rzeczowe istnieją w strefie morskiej na trasie rurociągu liczne znaki (boje,
światła nawigacyjne) szlaków żeglugowych i nawigacyjne (np. boja „Landtief“).
Połączeniami o znaczeniu ponadregionalnym w Zatoce Pomorskiej są główne szlaki
żeglugowe nawigacja dla Świnoujścia, korytarz Świnoujście -Ystad (południowa Szwecja), a
także trasa zachód-wschód na południe od Adlergrund, łącznie z korytarzami Saßnitz /
Mukran i w stronę Landtief. Dla ruchu statków istotne są obszary wewnątrz Zatoki
Greifswaldzkiej, przede wszystkim tor wodny Osttief, Tonnenbankrinne, Landtief, jak
również wejście do Stralsundu do portu i do stoczni Volkswerft w Stralsundzie. Kolejne
ważne porty przeładunkowe wg regionalnego planu zagospodarowania przestrzennego to
port Wolgast (cieśnina Peenestrom) i Greifswald-Labedow. Kolejnymi większymi portami są
Mukran i Saßnitz na wyspie Rugia, a po polskiej stronie port w Świnoujściu (po drugiej
stronie niemieckiej strefy 12 Mm). Do tego dochodzą rozbudowane w ostatnich latach porty
Vierow i „Synergiepark Lubminer Heide“ (przy „Ośrodku przemysłowym, gospodarczym i
energetycznym Lubminer Heide”). Redy (kotwicowiska) są wykazane na aktualnych
mapach morskich w Zatoce Pomorskiej w strefie wejścia do portu przed Świnoujściem oraz
w obszarze portów Saßnitz i Mukran. Ponadto istnieją obszary sportów wodnych Zatoki
Greifswaldzkiej (por. rozdział B.4.4.1.2.1 a) cieśnina Peenestrom / zatoka Achterwasser
2004 łącznie 77 portów dla łodzi sportowych z 5.150 miejscami do cumowania (tendencja
rosnąca). Poza Stralsundem stocznie znajdują się także w centrach sportów wodnych
Greifswald i Wolgast.
663/NordStream/04
132
Dla ruchu statków niezbędna jest rozbudowa i utrzymywanie szlaków żeglugowych i
wywożenie uzyskanego przy tym urobku na zwałowiska, ew. składowiska. Najbliżej
położone zwałowisko znajduje się na północ od „Thießower Steintrendel“ (nowe zwałowisko
527), w odległości ponad 1 km od planowanej trasy rurociągu. To zwałowisko jest obecnie
wykorzystywane w pierwszym rzędzie podobnie jak zwałowisko 508 na północ od
„Gänsegrund“ / Peenemünder Haken.
Połowy ryb mają szczególne znaczenie przede wszystkim w Zatoce Greifswaldzkiej, ale
także w Zatoce Pomorskiej na północny-wschód od progu do wejścia do zatoki i na Ławicy
Odrzanej i są uprawiane tradycyjne intensywnie. W wewnętrznych wodach morskich (0-3
Mm) stosuje się bierne metody łapania ryb jak więcierze i połowy siecią zarzucaną. Obok
śledzia i węgorza łowi się także inne gatunki ryb słodkowodnych, w szczególności
szczupaka i sandacza. W wodach zewnętrznych (3-12 Mm) aktywnie uprawia się połowy
siecią zarzucaną. Tutaj rybołówstwo ukierunkowane jest (podobnie jak na otwartym Bałtyku)
na śledzie i szproty, żyjące przy dnie dorsze a także na ryby flądrokształtne jak flądry i
turboty. W rejonie Zatoki Greifswaldzkiej łącznie z progiem u wejścia do zatoki, a także na
łączących się z nią od północy i południa fragmentach wybrzeża wysp Rugia i Uznam
znajdują się ważne tereny tarłowe śledzia. Główne tereny tarłowe można znaleźć przede
wszystkim w zatokach, które często są porośnięte gęstą roślinnością podwodną i służą
także wielu innym gatunkom ryb jako tereny tarła i wzrostu młodych osobników. Z tego
powodu w pobliskich wodach Zatoki Greifswaldzkiej wykazano wiele chronionych terenów
tarłowych.
Intensywnie wykorzystywanymi obszarami połowowymi są w zatoce
Greifswaldzkiej skrajne obszary płytkiej wody przed wyspą Struck (w kierunku południowozachodnim do wysokości Lubmina) i przy Thiessower Haken (łącznie z północnym
wybrzeżem pomiędzy przylądkiem Südperd i Nordperd) na głębokości ok. 4 m., obszary
płytkiej wody płycizn Großer Stubber, Rudigrund i Kleinstubber, a także skrajne obszary
progu u wejścia do zatoki na głębokości ok. 4-5 m.
Najbliżej położonym obszarem o znaczeniu dla gospodarki surowców mineralnych jest
położone w Höhe Lobbe (półwysep Mönchgut) sąsiadujący bezpośrednio od północy
obszar uzgodniony wedle § 8 Federalnej Ustawy o Górnictwie (obszar zastrzeżony dla
zabezpieczenia w surowce mineralne) „Landtief“ dla perspektywicznego pozyskiwania
piasku dla celów gospodarczych.
W planie rozwoju regionalnego (LEP) Meklemburgii-Pomorze Przednie wykazane są od
wysokości Półwyspu w strefie trasy rurociągu dwa korytarze dla przyszłego połączenia
elektrowni wiatrowych typu off-shore „Ventotec Ost 2“ i „Arkona-Becken Südost“ z
„Ośrodkiem przemysłowym, gospodarczym i energetycznym Lubminer Heide”. Korytarze te
leżą, podobnie jak gazociąg Nord Stream, w morskim terenie zastrzeżonym dla
„przewodów” wg planu rozwoju regionalnego dla kraju związkowego (LEP) MeklemburgiPomorze Przednie.
W strefie trasy gazociągu leżą także wojskowe obszary ćwiczeniowe i strzelnicze
niemieckiej marynarki wojskowej „ Zatoka Pomorska” i identyczne pod względem obszaru
tereny ćwiczeniowe i strzelnicze niemieckich sił powietrznych Luftwaffe ED-D47 (obszary
częściowe A, B, C).
Obszar ED-D47 (podlegający siłom powietrznym) jest obszarem ograniczonego ruchu
lotniczego. Militarne przeloty odbywają się na wszystkich wysokościach, nad powierzchnią
wód morskich – są to zwykle loty koszące. Loty sportowe odbywają się z reguły na
663/NordStream/04
133
wysokości mniejszej niż 3 km i są w strefie istotnej dla przedsięwzięcia raczej rzadkie.
Helikoptery dla kontrolerów czy w ramach ratownictwa lub nadzoru kursują z reguły na
wysokości poniżej 1,5 km. Ogólnie obowiązują zasady dla lotu z widzialnością ziemi. Wg
przepisów o ruchu lotniczym (LuftVO) obowiązuje dla lotów z widocznością ziemi minimalna
wysokość przelotu 150 m nad otwartym terenem i omijanie przeszkód w minimalnej
odległości 150 m. Regionalne lotnisko Heringsdorf (południowo-zachodnia część wyspy
Uznam) ma istotne znaczenie dla rozwoju wyspy ze względu na stale rosnącą liczbę
pasażerów (sezonowe loty liniowe). Lotnisko Peenemünde na północy wyspy Uznam
(spółka Usedomer Fluggesellschaft GmbH) jest specjalnym lotniskiem, z którego oferowane
są loty wycieczkowe (nad wyspą Uznam, Rugia i sąsiednimi wybrzeżami), taksówki
powietrzne, loty czarterowe i skoki spadochronowe. Ponadto w Wolgast znajduje się
lądowisko dla helikopterów (do 6 t).
b) lądowy
W lądowej strefie korytarza wyjścia na ląd nie są znane żadne dobra kulturowe czy
rzeczowe. Lądowa część trasy rurociągu przebiega przez biotopy wybrzeża (otwarte lub
półotwarte plaże, wydmy, częściowo także przez zagajniki) bez specjalnego przeznaczenia.
Strefa granicząca od strony lądu jest obecnie użytkowana leśnie i zostanie następnie
oczyszczona w ramach budowy planowanej stacji wyjścia na ląd. Ok. 200 m na północ od
trasy lądowej rozpoczynają się obszary wykorzystywane rolniczo (pastwiska) łąk
Freesendorfer Wiesen. Ok. 200 m na zachód znajduje się basen portowy (port
przemysłowy„Synergiepark Lubminer Heide“) a także posterunek policji federalnej.
W bezpośrednim sąsiedztwie (na południe od basenu portowego) istnieje obszar
przemysłowy Lubminer Heide, który zgodnie z planem rozwoju regionalnego MeklemburgiiPomorze Przednie, (2005) stanowi istotny w skali kraju obszar przemysłowy z istniejącymi
już i możliwymi do dalszej rozbudowy obszarami przemysłowymi, który należy traktować
priorytetowo. Należy unikać konkurencyjnego wykorzystywania terenów. Obszar Greifswald
/ Lubmin należy zabezpieczyć i rozbudować jako obszar nie bazujący na pozyskiwaniu
energii jądrowej. Sąsiadujący port w Lubminie należy do najbardziej znaczących portów
Meklemburgii-Pomorze Przednie. Jego infrastruktura będzie dalej rozbudowywana
stosownie do potrzeb.
B.4.4.1.8.2
W strefie morskiej w związku z realizacją przedsięwzięcia teoretycznie możliwe są
następujące oddziaływania na dobra kulturowe i rzeczowe:
• trwałe uszkodzenie dóbr kultury lub innych dóbr rzeczowych poprzez mechaniczne
lub materiałowe (emisje) oddziaływania podczas prac budowlanych (związane z
budową);
• trwałe obciążenie / wykorzystywanie dóbr kulturowych i innych dóbr rzeczowych
(związane z instalacją);
• konflikty z innymi możliwymi sposobami użytkowania (związane z budową lub
urządzeniami).
663/NordStream/04
134
Uszkodzenia dóbr kultury lub innych dóbr rzeczowych na skutek zanieczyszczeń
spowodowanych przez emisję różnych substancji podczas budowy są tak mało
prawdopodobne, że można je wykluczyć.
W wyniku badań nad szczegółowym przebiegiem trasy Gazociągu Północnego ustalono, że
w strefie blokady z wraków z 1715 roku konieczne będzie wydobycie wraku nr 67, ponieważ
leży on bezpośrednio na trasie rurociągu. Zabezpieczenie, dokumentacja, wydobycie i
konserwacja tego cennego z punktu widzenia historycznego obiektu została
przeprowadzona zgodnie ze sztuką (por. rozdział B.4.4.2.7 a)).
Odnośnie dwóch dalszych wraków o historycznym znaczeniu, należących do szwedzkiej
blokady wejścia do zatoki z 1715 roku, a leżących w strefie korytarza gazociągu, podjęte
zostaną podczas prac budowlanych środki, które zapobiegną ich mechanicznym
uszkodzeniom.
Oddziaływania na wraki w strefie wyjścia na ląd koło Lubmina mogą zostać w zależności od
odległości (100 m oddalenia) wykluczone.
Podczas prac budowanych (np. podczas kopania rowu) ewentualnie podczas prac
kontrolnych, naprawczych czy konserwacyjnych, przy których dochodzić będzie do badań
geofizycznych teoretycznie możliwe jest odkrycie innych obiektów podlegających ochronie.
Podczas prac wykopowych i związanych z kładzeniem rurociągu każdorazowe miejsce
budowy nie będzie mogło być wykorzystywane dla ruchu statków, rybołówstwa czy innych
czynności. Z reguły dotyczy to wyłącznie miejsca (strefy bezpieczeństwa, por, rozdział
B.4.4.1.2.2 a) gdzie bezpośrednio używane będą maszyny budowlane.
Trasa gazociągu przecina wiele tras żeglugowych. W Zatoce Pomorskiej są to dwie głównie
trasy żeglugowe północ-południe pomiędzy: Kopenhagą / Malmö / Trelleborg ew. Ystad i
Świnoujściem, a także korytarz żeglugowy zachód-wschód na południe od ławicy
Adlergrund w kierunku południowo-zachodnim rozwidlający się w kierunku Landtief, który
zostanie przecięty dwukrotnie. Na południowy-wschód od wyspy Rugia / półwyspu
Mönchgut należy odnotować dalszy równoległy przebieg w bezpośrednim sąsiedztwie do
toru żeglugowego i kursu na Landtief-przylądek Nordperd. W Zatoce Greifswaldzkiej
przecięty zostanie kurs na cieśninę Peenestrom na wschód, a szlak żeglugowy
Neptungrund na południe od toru żeglugowego Schumachergrund. Na północny-zachód od
Elsagrund tor wodny przebiega w odległości 500 m od trasy gazociągu. W pobliżu strefy
wyjścia na ląd w Lubminie trasa przebiega równolegle z wejściem do portu przemysłowego
„Synergiepark Lubminer Heide“. Podczas prac budowlanych dojdzie ze względu na
ograniczone możliwości manewrowania kolumną statków, z pokładu których układany
będzie rurociąg (łącznie ze łodziami patrolowymi i zabezpieczającymi) do utrudnień w ruchu
innych statków. Z tego powodu może dojść do ograniczonych czasowo i miejscowo
ingerencji w ruch statków. W związku z urządzeniami rurociągu może dojść do ograniczenia
możliwości zakotwiczenia. Zarówno redy jak i wykazane zwałowiska nie będą jednak
przecięte trasą gazociągu.
Rybołówstwo przybrzeżne (w szczególności połowy siecią zarzucaną i za pomocą
więcierza) będzie w okresie kładzenia rurociągu lokalnie i czasowo (wysoka wydajność
układania) ograniczone. Także w strefie zwałowiska urobku przed wyspą Uznam wynikną
lokalne i ograniczone do czasu budowy ograniczenia rybołówstwa. Szeroki na ok. 4 km
obszar na sieci zarzucane, który jest wskazany w mapach przed północnym wybrzeżem
663/NordStream/04
135
półwyspu Mönchgut pomiędzy wyżyną Höhe Thiessow i przylądkiem Nordperd, będzie
stykał się z trasą rurociągu w swojej północno-zachodniej części. Pomiędzy PK 1.193,542
trasy Gazociągu Północnego (odnosząc się do nitki południowo-wschodniej) i strefą wyjścia
na ląd koło Lubmina, rurociągi zostaną zakopane w osadach, tak że w związku z
urządzeniami nie może być żadnych oddziaływań na rybołówstwo. Dla morskiego odcinka
od PK 1.193,542 przeprowadzono obszerne badania z wykorzystaniem modeli, w celu
ustalenia czy w strefie gdzie rurociąg będzie leżał na dnie morza możliwe będą
oddziaływania na rybołówstwo za pomocą sieci zarzucanej. W rezultacie stwierdzono, że
ze względu na swoją formę leżący na dnie morskim rurociąg nie będzie stwarzał zagrożenia
dla rybołówstwa. Dowodzą tego próby w terenie i studia nad „Overtrawlability“, które zostały
przeprowadzone w związku z planowaniem trasy rurociągu.
Obszar uzgodniony wg § 8 Federalnej Ustawy o Górnictwie (obszar zastrzeżony dla
zabezpieczenia surowców mineralnych) „Landtief” zostanie dotknięty przez trasę rurociągu
w krańcowej części północno-zachodniej. Najkrótszy odstęp pomiędzy Gazociągiem
Północnym a obszarem uzgodnionym jako teren do pozyskiwania surowców mineralnych,
wynosi zgodnie z pozwoleniem górniczym nr II-A-f-10/91-1649 ok. 93 m. Wszelkie
czynności budowlane wewnątrz obszarów stref ochronnych (200 m z obu stron gazociągu)
podczas eksploatacji już po położeniu gazociągu należy uzgadniać ze spółką Nord Stream.
Strefy ochronne dotykają w małym zakresie północno-zachodnich terenów obszarów
objętych uzgodnieniem. Nie przewiduje się istotnych konfliktów (por. rozdział B.4.8.14 tej
decyzji).
Wewnątrz niemieckiej strefy kompetencji gazociąg Nord Stream nie krzyżuje się z żadnymi
istniejącymi kablami morskimi czy innymi przewodami. Trasa rurociągu przetnie jednak
planowane w przyszłości na północ od półwyspu Mönchgut korytarze przewodów zgodnie z
planem rozwoju regionalnego (LEP) kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie,
które mają posłużyć przyłączeniu farm wiatrowych typu off-shore „Ventotec Ost 2“ i „ArkonaBecken Südost“ do „Ośrodka przemysłowego, gospodarczego i energetycznego Lubminer
Heide”. W dalszym przebiegu trasa Gazociągu Północnego w morskiej części korytarza
wyjścia na ląd nałoży się częściowo z trasę przewodów korytarza „Ventotec Ost 2“.
Na północny-wschód od PK 1.190 trasy rurociągu (odnosząc się do nitki południowowschodniej) przekroczone zostaną wojskowe obszary ćwiczeniowe i strzelnicze niemieckiej
marynarki wojskowej „Zatoka Pomorska” i identyczne pod tym względem tereny
ćwiczeniowe i strzelnicze niemieckich lotniczych sił powietrznych ED-D47 (obszary
częściowe A, B, C). Nie przewiduje się konfliktów z interesami wojska. (por. rozdział
B.4.8.17 tej decyzji).
Nie przewiduje się konfliktów z lotnictwem.
b) lądowy
Wskutek ulądowienia nie przewiduje się żadnych oddziaływań na obecnie znane dobra
kultury i inne dobra rzeczowe. Podczas prac budowanych (np. podczas prac wykopowych
do utworzenia rowu ze ścianki szczelnej teoretycznie możliwe jest odkrycie innych obiektów
podlegających ochronie.
Prace budowlane w korytarzu wyjścia na ląd nie będą oddziaływać na sąsiadujący z nimi tor
wodny prowadzący do portu przemysłowego „Synergiepark Lubminer Heide“ ani na
graniczące z nim obszary komunikacyjne i przemysłowe. Zamieszkałe lub zabudowane
663/NordStream/04
136
powierzchnie nie będą wykorzystywane. W strefie korytarza wyjścia na ląd graniczące z nim
użytkowanie leśne zostanie zlikwidowane w celu utworzenia stacji wyjścia na ląd (odrębne
postępowanie w celu uzyskania zezwolenia.
B.4.4.1.9
Opis działań zmierzających do eliminacji lub złagodzenia oddziaływań
na dobra kulturowe zgodnie z § 2 niemieckiej ustawy o OOŚ, łącznie ze
środkami zastępczymi
B.4.4.1.9.1
Działania zapobiegające i łagodzące.
Następujące opisane w Pomocniczym Planie Utrzymania Krajobrazu (LBP) działania
ochronne (S), zapobiegawcze i łagodzące (V/M) a także odtworzeniowe (G), (por. działania
S1 do S4, M1 do M2 i G1 do G3 w planie LBP dla Gazociągu Północnego w strefie 12 Mm i
strefie wyjścia na ląd, Instytut Ekologii Stosowanej (IfAÖ) grudzień 2008, dokumentacja
wniosku część C.3, a także część uzupełniająca: dookreślenia część C.3, rozdział 1 i 6,
Instytut Ekologii Stosowanej (IfAÖ), wrzesień 2009) służą możliwie największej redukcji
ingerencji i są podstawą przedstawienia oddziaływań na środowisko zgodnie z § 11
niemieckiej ustawy o OOŚ a także na oceny tych oddziaływań na środowisko zgodnie z
§ 12 ustawy o OOŚ (por. rozdział B.4.4.2 tego postanowienia):
• S1 / V1: Zastosowanie środków ochrony płazów i gadów, małych ssaków i insektów,
• S2: Środki ochrony warunków wegetacji (np. ochrona korzeni) w strefie zagajników,
• S3:Działania zapobiegające zanieczyszczeniu przez organiczne lub nieorganiczne
pomocnicze środki budowlane w lądowej strefie korytarza wyjścia na ląd
Odgrodzenie przedsięwzięcia i obszarów, na których odbywają się prace (miejsca
budowy, odcinki prac i powierzchnie magazynowe) w taki sposób, żeby
zabezpieczyć sąsiadujące z tymi miejscami wrażliwe biotopy i siedliska przed
zdeptaniem, rozjeżdżaniem czy innym użytkowaniem (jednak w miarę możliwości
bez tworzenia barier dla np. gadów i małych ssaków), a także kontrola ekologiczna
używanych maszyn, urządzeń i pojazdów budowlanych (wykraczająca poza
przepisane ramy) odnośnie wycieku olejów, smarów i innych szkodliwych substancji.
• S4: Uniknięcie lub minimalizacja zdeptania lub innych czynności na obszarze
pomiędzy ulądowieniem a brzegiem a także na łąkach Freesendorfer Wiesen, w
szczególności siedlisk zgodnych z Dyrektywą Siedliskową (FFH-LRT) 2130* (wydmy
szare), FFH-LRT 6230* (bliźniczka psia trawka), a także innych siedlisk czy
wartościowych biotopów podczas prac kontrolnych (np. armatury wewnątrz urządzeń
odbiorczych gazu ziemnego) czy innych czynności.
• M1: Czasowa koncentracja budowy w niemieckiej strefie morskiej do północnowschodnich granic obszarów wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej do możliwie
krótkiego czasu od maja do grudnia (otwarte kładzenie rurociągu z wykorzystaniem
metody s-lay):
Celem czasowej optymalizacji jest ograniczenie wszelkich prac budowlanych w
morskiej strefie do jednego cyklu reprodukcyjnego, ew. wegetacyjnego, tak aby
ingerencja nie przeciągnęła się na dwa lub więcej lat.
• M2: Ogólne środki zapobiegające lub łagodzące emisję substancji szkodliwych i
hałasu:
o użycie technicznych urządzeń i pojazdów zgodnie ze stanem techniki przy
zachowaniu wytycznych Federalnej Ustawy o Ochronie przed Emisjami,
odpowiednich rozporządzeń, w szczególności ogólnych przepisów
administracyjnych dot. hałasu w miejscach budowy (AVV Baulärm),
663/NordStream/04
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
137
M3: Środki łagodzące oddziaływanie na środowisko w razie koniecznych prac
konserwatorskich, naprawczych czy zabezpieczających w okresie eksploatacji:
Ewentualne przywrócenie abiotycznych warunków i struktur biotopu po zakończeniu
prac a także użycie typowych dla tego środowiska materiałów (np. rumowiska
kamieni i nasypy skalne w celu stabilizacji położenia) w przypadku zaistnienia
konieczności wprowadzenia materiałów obcych.
M4: Redukcja emisji światła podczas prac wykopowych w nocy poprzez
zastosowanie dopasowanych urządzeń oświetleniowych (M4),
M5: Użycie technik wykopowych ograniczających zmętnienie, a także instalacja
urządzeń osłonnych (np. „osłony pęcherzykowe“) dla ograniczenia przemieszczania
się cząsteczek w rejony o podwyższonej skłonności do zmętnienia, a także w pobliżu
zwałowiska urobku, w celu utrzymania i zapewnienia koncentracji zawiesin na
poziomie 50 mg/l dodatkowo do normalnego zmętnienia w oddaleniu 500 m od
źródła zawiesin (możliwe krótkotrwałe stężenie 100 mg/l),
M6: Zarządzanie urobkiem na zwałowisku i jego ponowne przeniesienie do wykopu:
Segregacja urobku na zwałowisku Nord Stream ze względu na typ substratu /
wielkość cząsteczek, minimalizacja ilości trwale składowanego na zwałowisku
materiału piaszczysto-mulistego, a także ponowne przeniesienie urobku do wykopu z
uwzględnieniem rodzajów substratu.
M7: unikanie składowania urobku na powierzchniach gęsto pokrytych kamieniami
(siedliska rafowe) na zwałowisku.
M8:przenoszenie urobku z podwyższoną zawartością substancji organicznych (ok.
70.000 m3) na miejsce składowania urobku – przewidziane jest ostateczne miejsce
składowania urobku na północnym krańcu Strelasundu, ok. 7,5 km na południowywschód od Stralsundu,
M9: odtworzenie powierzchni pokrytych skałą i rumoszem w strefie przeciętych
osadów rezydualnych na glinie zwałowej,
M10 / V4: ograniczenie czasu budowy w obszarach wymienionych w Dyrektywie
Siedliskowej od stycznia do końca kwietnia podczas tarła śledzi, a także podczas
odpoczynku zimowego i wiosennego ptaków morskich.
M11:Ograniczenie efektów wabiących ptaki i owady:
W okresie przerw w budowie tylko niezbędne oświetlenie,
M13: Wykorzystywanie już wcześniej obciążonych / antropogenicznie zmienionych
obszarów dla urządzeń budowlanych (łącznie z powierzchniami magazynowymi),
M14: Działania dla unikania konfliktów związanych z emisją hałasu:
Okapturzanie kompresorów (prądnic diesla) i odgrodzenie ich urządzeniami
chroniącymi przed hałasem (ściany dźwiękochłonne, częściowe zadaszenie, ekrany
chroniące przed hałasem) w bliskim sąsiedztwie tymczasowych stacji kompresji i
tłoczenia podczas fazy wstępnego rozruchu (odwodnienie i osuszenie rurociągu), a
także użycie kafarów wibracyjnych zamiast kafarów do wbijania pali (w sytuacji
wyjątkowej, kiedy konieczne będzie użycie kafarów do wbijania pali, będą one
używane tylko w ciągu dnia) w celu osadzenia ścianek szczelnych w strefie wyjścia
na ląd w początkowej fazie budowy w połączeniu z dodatkowymi czasowymi
urządzeniami chroniącymi od hałasu (na zachód od grodzy wykonanej ze ścianki
szczelnej), w celu uniknięcia przekroczenia nocnych dopuszczalnych wartości emisji
35 dB(A) w terenach zabudowanych i 50 dB(A) w rejonie portu łódek sportowych.
663/NordStream/04
138
•
•
•
•
•
•
•
•
M15 / V2: Osłonięcie reflektorów budowlanych i oświetlenia stanowisk budowy w
kierunku łąk Freesendorfer Wiesen i Zatoki Greifswaldzkiej.
M16: Osłonięcie od innych wizualnych oddziaływań w kierunku łąk Freesendorfer
Wiesen i Zatoki Greifswaldzkiej (czasowe odgrodzenie budowy),
M17 / V3: Sprzątniecie placu budowy przed okresem lęgowym ptaków.
M20 / CEF2: Stworzenie w pobliżu placu budowy struktur obszarów życiowych dla
gadów (jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna i. in.) i płazów przez wzniesienie
stosu z korzeni i kamieni w pobliżu pola budowy, a także tworzenie i utrzymywanie
stref wolnych od wegetacji.
M21: Stworzenie specyficznych struktur siedliskowych dla fok szarych na wybranych
terenach.
G1: Przywrócenie rzeźby terenu w na placu budowy w strefie wyjścia na lad (z
wyjątkiem strefy przejściowej pomiędzy pod- i naziemną częścią rurociągu i terenu
stacji wyjścia na ląd) w oparciu o dokonane przed rozpoczęciem budowy pomiary,
G2: Odtworzenie warunków glebowych (gleby piaszczyste i o nie wykształconym
profilu) przede wszystkim wierzchnia warstwa gleby w strefie budowy,
G3 / V6: Obsadzenie krzakami przed lub podczas oczyszczania miejsca budowy i po
zakończeniu prac związanych z kładzeniem rurociągu zasadzenie odpowiednich do
danego terenu zagajników, z pominięciem szerokiej na 6 m strefy dla każdego z
rurociągów (odpowiednio do pierwotnej sytuacji).
B.4.4.1.9.2
Działania zastępcze
Odpowiednie działania rekultywacyjne zgodnie z § 15 ust. 4 ustawy o ochronie przyrody
kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie w przypadku nieuchronnych
ingerencji, które mają zapobiegać trwałym i utrzymującym się naruszeniom (por. rozdziały
B.4.4.2.2 a) i b) tej decyzji).
Następujące, opisane w Pomocniczym Planie utrzymania Krajobrazu (por. dokumentacja
wniosku część C. 3) środki zastępcze (E) zgodnie z § 15 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody
kraju związkowego (por. działania E1, E2 i E3 Planu Pomocniczego dla Gazociągu
Północnego w strefie 12 Mm i w strefie wyjścia na ląd, dokumentacja wniosku część C.3 a
także część uzupełniająca: dookreślenia część C.3, rozdział 1 i 6) służą częściowej
kompensacji nieuniknionych ingerencji w środowisko naturalne i krajobraz:
•
E1: Rekultywacja terenów częściowych Peenemünder Haken (56,3 ha)
→ Odtworzenie morskich biotopów (20 ha), a także przybrzeżnej strefy zalewowej
(13,0 ha) i rozszerzenie sposobu użytkowania poprzez spasanie łąk słonych
(23,3 ha).
W ramach obszernych zmian północnej części wyspy Uznam przeprowadzono w
latach 1930-1940 ze względów militarnych liczne budowlane działania, do których
zalicza się także powierzchnie, które stanowią przedmiot środka zastępczego E1)
(„teren rekultywacji E1“). Cały lądowy obszar rekultywacji jest powierzchnią, której
rzeźba została istotnie zmieniona antropogenicznie. W celu pozyskania materiału dla
płaskich powierzchni używano piasku z bezpośrednio sąsiadującego morskiego
stanowiska wydobycia na północnym końcu wyspy Uznam (tuż przed wybrzeżem).
Peenemünder Haken jest tutaj mielizną o małej głębokości wody (ok. 1 m). Z miejsca
wydobycia pozyskiwano piasek techniką podwodnych prac wykopowych, która
663/NordStream/04
139
znalazła zastosowanie także w innych działaniach budowlanych. Transport
przebiegał prawdopodobnie hydraulicznie przez rurociąg do poszczególnych
przedsięwzięć budowlanych lub powierzchni.
Wg krajowego Urzędu do Spraw Środowiska, Ochrony Przyrody i Geologii kraju
związkowego Meklemburgia Pomorze Przednie (LUNG M-V) powinno się utworzyć
na części terenów typowe dla wybrzeża kompleksy biotopów z piaskowymi
lagunami. Zgodnie z celami programu krajobrazowego i ramowego programu
planowania krajobrazu planuje się poprzez zastosowanie środków rekultywacyjnych
utworzenie na tym terenie m. in. naturalnej dynamiki wybrzeża, rozwój typowych dla
strefy przybrzeżnej kompleksów biotopów, a także typów środowisk płytkiej wody,
plaży, strefy zmywania, wód przybrzeżnych, wydm, korzystanie ze słonych łąk.
Konkretnie w ramach działań E1 na obszarach dotychczas ukształtowanych terenów
użytków zielonych i usypisk mineralnych w ilości łącznej 7,9 ha (por. część
uzupełniająca: dookreślenia, część C.3, Pomocniczego Planu Utrzymania
Krajobrazu-LBP, tab. 93, wiersz 1-2) powinny zostać utworzone zatoki wód płytkich
piaszczystych lub z wąskim przesmykiem, które miałyby połączenie z Zatoką
Greifswaldzką. Płytkowodne zatoki są pod względem warunków abiotycznych tak
ukształtowane, że rozwijają się w nich różne morskie biotopy z podwodnymi
makrofitami, substratem żwirowym, piaskowym gruboziarnistym oraz miejscami
twarde podłoże (niewielkie powierzchniowo podłoże skalne lub kamieniste
przechodzące w plaże skalne lub kamieniste).
Na obszarach graniczących o powierzchni łącznej ok.5,1 ha (por. część
uzupełniająca: dookreślenia część C.3, LBP, tab. 93, wiersz 3-4) stosunki
wysokościowe są tak ukształtowanie, że wykształcają się różne biotopy z wattowymi
powierzchniami (częste zalewanie mocno eksponowanych stref), biotopy plaży i
strefy zmywania.
Dąży się do uzyskania od strony lądu takich warunków wysokościowych i
użytkowych, które gwarantowałyby zgodnie z ich tradycyjnym użytkowaniem
wegetację łąk słonych poprzez ich spasanie i koszenie. W pozostałym obszarze na
wyższych areałach, ew. w obszarach zalesionych można oczekiwać użytków
zielonych, które także są ekstensywnie wykorzystywane. Sukcesywne zakrzewianie
powinno odbywać się w uzgodnieniu z celami rozwoju siedliskowego względnie na
korzyść tradycyjnie dominujących tutaj łąk słonych. Obecnie istniejące suche,
nieurodzajne gleby oraz wydmy powinny być w przyszłości przywrócone na
porównywalnym obszarze, przy czym istotna jest ich naturalna dynamika. Istniejące
obecnie powierzchnie komunikacyjne zostaną przynajmniej po części zlikwidowane.
Lądowa część powierzchni objęta działaniem ma powierzchnię łączną 23,3 ha (por.
część uzupełniająca): dookreślenia część C.3, LBP, tab. 93, wiersz 5-13).
Wynikają działania kompensacyjne dla siedlisk morskich, ponieważ powierzchnie
wody oraz flora i fauna rozwijająca się na przyszłych powierzchniach wodnych leży
na terenie wpływów Bałtyku. Przez działania rekultywacyjne osiągnięty zostanie
istotny, wielofunkcyjny wzrost walorów krajobrazowych.
Zgodnie z opinią Państwowego Urzędu Środowiska i Natury (StAUN) w
Ueckermünde (główny organ zajmujący się ochrona środowiska) z dnia 15.05.2009 i
z 22.10.2009 działanie E1 jest z punktu widzenia ochrony środowiska odpowiednie
663/NordStream/04
140
dla rekultywacji w ramach regulacji prawnej zgodnie z § 15 ustawy o ochronie
środowiska landu Meklemburgia-Pomorze Przednie. Odpowiedni plan działania
należy ustalić z Państwowym Urzędem Środowiska i Natury (StAUN) Ueckermünde
(por. postanowienia dodatkowe A.3.6.4).
W ramach działań E1 piasek, który został wykopany na północy wyspy Uznam
(403.000 m3) zostanie, o ile nie został zanieczyszczony w wyniku działań militarnych
przez paliwa napędowe czy metale ciężkie, ponownie przeniesiony w miejsce
pierwotnego wydobycia. W ten sposób zostanie odtworzona mielizna w strefie
płytkiej wody. Warstwa ziemi uprawnej (40.000 m3) musi być usunięta inaczej, np.
przez wykorzystanie na roli lub przeniesienie na składowisko urobku popiołowego
Peenemünde (wedle stanowiska Państwowego Urzędu ds. Środowiska i Przyrody w
Ueckermünde z dnia 22.10.2009\0.
Ze zgodnej z § 3 ust. 1 w powiązaniu z załącznikiem 1, nr 17 ustawy o kontroli
oddziaływania na środowisko w kraju związkowym Meklemburgia Pomorze Przednie
(ustawa o OOŚ kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie LUVPG M-V)
i.d.F.d.B. z dnia 01.11.2006 (biuletyn regulacji dot. obrotu nieruchomościami
gruntowymi landu Meklemburgia-Pomorze Przednie, s. 814), zmienionej przez art 1
ustawy z dnia 09.02.2009 (tenże biuletyn s. 238), z niezbędnej i przeprowadzonej
kontroli wstępnej tego konkretnego przypadku (por. część uzupełniająca:
dookreślenia część C.3, rozdział 3) wynika, że działanie to nie doprowadzi do
istotnych negatywnych skutków dla środowiska. W związku z tym nie jest konieczne
przeprowadzanie kontroli wpływu na środowisko naturalne środka kompensacyjnego
E1.
•
E2: Utworzenie programu zarządzania w celu utrzymania występowania
przybrzeżnych ptaków lęgowych
→ Optymalizacja i zarządzanie biotopami na łąkach Haffwiesen koło Leopoldshagen
(495 ha).
Działania te obejmują tworzenie, utrzymywanie i rozwój biotopów, co ma służyć
poprawie sytuacji dla ptaków lęgowych na łącznej powierzchni 495 ha sztucznie
osuszonych bagien na północy od Leopoldshagen. Zgodnie z opinią Państwowego
Urzędu Środowiska i Natury (StAUN) w Ueckermünde z dnia 15.05.2009 i
22.10.2009 działania te spełniają wymogi prawne dot. ochrony środowiska. Działania
rekultywacyjne odpowiadają celom zawartym w opinii programu krajobrazowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie (UM M-V 2003a) polegającym na zabezpieczeniu
siedlisk ptaków wodnych poprzez działania pielęgnacyjne i redukcje drapieżnictwa
(drapieżniki i dziki). Równiny estuarium Odry znajdują się w strefie krajobrazowej
„Ostseeküstenland“ są powiązane obszarowo i funkcjonalnie z dotknięta przez
realizację przedsięwzięcia strefą 12 Mm.
Wprowadzając działania kompensacyjne przyjmuje się, że ptaki wodne są istotną
częścią biotopów strefy brzegowej i morskiej, a poprzez działania rekultywacyjne
nastąpi poprawa warunków bytowania typowych gatunków biotopów morskich i
przybrzeżnych. Dla wielu gatunków ptaków przybrzeżnych lądowe strefy przybrzeżne
stanowią niezbędną część siedlisk.
Wiele gatunków ptaków przybrzeżnych jest obecnie w Niemczech a szczególnie w
landzie Meklemburgia-Pomorze Przednie gatunkami zagrożonymi. (EICHSTÄDT ET AL.
663/NordStream/04
141
2003, SÜDBECK ET AL. 2007). Zasadniczo ptaki lęgnące się na ziemi są szczególnie
mocno zagrożone. (LANGGEMACH & BELLEBAUM 2005). Czerwona Księga i inna
literatura fachowa jako najistotniejszą przyczynę tego stanu rzeczy wymienia
niszczenie obszarów podmokłych i stref przybrzeżnych poprzez grodzenie tamami,
osuszanie i intensywne eksploatowanie (w szczególności rolnictwo). Wiele byłych
terenów lęgowych zostało zniszczonych w drugiej połowie XX w wskutek grodzenia
tamami i intensyfikacji rolnictwa. Pozostałe nadające się biotopy są mocno
podzielone i wymagają intensywnych zabiegów ochronnych.
Populacja ptaków lęgowych strefy brzegowej w obszarze Zatoki Greifswaldzkiej
składa się głównie z ptaków wędrownych o dużym zasięgu. Dochodzi do regularnej
wymiany z terenami sąsiadującymi. Z tego powodu działania polegające na
optymalizacji terenów lęgowych w sąsiednich obszarach jak „Cieśnina Peenestrom
und zatoka Achterwasser“ i „Peenetallandschaft“ (Wspólnotowe obszary ochrony
ptaków) są odpowiednie także dla poprawy sytuacji regionalnej populacji ptaków. W
regionie tym wzdłuż wybrzeża cieśniny Peenestrom i Zalewu Szczecińskiego, a
także w strefie ujścia rzeki Piany znajdują się miejsca lęgowe i potencjalne miejsca
lęgowe ptaków przybrzeżnych, których utrzymanie i optymalizacja wymaga
sprawnego zarządzania.
Rolnicze użytkowanie terenów objętych działaniami nie podlega w chwili obecnej
żadnych ograniczeniom mającym służyć ochronie środowiska. Na równinach tych
występują liczne zagrożone gatunki ptaków lęgowych terenów podmokłych.
Występują tam m. in. kulik wielki, rycyk, krwawodziób. Stanowią one główny cel
działań ochronnych. Inne gatunki także skorzystają na działaniach ochronnych.
W ramach działań tworzących powstanie w miejscu nie funkcjonującego dłużej
wezbranego rowu, nowy dający się regulować, który umożliwi latem spiętrzanie
rowów w obszarze powierzchni Haffwiesenhof.
Kolejnym działaniem tworzącym jest instalacja odpowiednich systemów w odstępach
ok. 50 m zamiast istniejących już drenaży pod polami na powierzchniach
Haffwiesenhof. Są to płytkie rowy melioracyjne, które umożliwiają w okresie letnim
nawadnianie obszarów zielonych z wezbranych systemów rowów. Wzdłuż tych
rowów powstaną na łąkach tereny podmokłe, które mają istotne znaczenie dla
odżywiania piskląt ptaków siewkowych, a co za tym idzie dla ptaków lęgowych.
Istotne są przy tym płaskie brzegi tych rowów. Podziemne drenaże zostaną
zamknięte. Podobne działania z powodzeniem przeprowadzono w innych
krajach.(EGLINGTON ET AL. 2008). Początkowo zostanie utworzonych ok. 5.000 m
rowów na części obszaru o powierzchni ok. 217 ha. Następnie obejmowane będą
tymi działaniami kolejne tereny. Instalacja przebiegać będzie przy pomocy
odpowiedniej frezarki z możliwie najmniejszym uszkodzeniem darni. W ramach
wykonawczego planu zachowania krajobrazu podano informacje o przewidywanej
wysokościach spiętrzeń, o konstrukcji rowów (nachylenie skarpy, szerokość dna,
głębokość, itp.) i o technice użytkowania obszarów przy wysokim stanie wody (opinia
Państwowego Urzędu Środowiska i Natury (StAUN) w Ueckermünde z dnia
22.10.2009).
Jako środki służące utrzymaniu stanu rzeczy o charakterze rozwojowym,
przewidziane są ograniczenia użytkowania w sensie przyjaznego dla gniazdowania
użytkowania łąk na łącznej powierzchni 150 ha w strefie (217 ha) objętej działaniami
663/NordStream/04
142
– zgodnie z tab. 94 Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu (por. część
uzupełniająca: dookreślenia część C.3) Środki te obejmują w szczególności
następujące działania częściowe, których dokładniejsze obowiązywanie będzie
ustalane corocznie w oparciu o występowanie chronionych gatunków.
• Zakaz wałowania ew. włókowania na całej powierzchni od 01.04., na części
powierzchni także przed 01.04. w razie stwierdzenia gniazd ptaków
chronionych;
• Przesunięcie żniw na wystarczająco dużej powierzchni, tak długo jak na
danym terenie znajdują się gniazda lub młode ptaków chronionych;
• Przesunięcie spasania łąk na (części) powierzchni, tak długo jak na tym
terenie znajdują się gniazda gatunków chronionych, ew. ogrodzenie znanych
obszarów na których znajdują się gniazda;
• Ograniczenie zagęszczenia bydła utrzymywanego na pastwisku tak długo, jak
na tym obszarze znajdują się młode ptaków chronionych.
• Regulacja poziomu wody na powierzchni Haffwiesenhof przez rekonstrukcje
rowu melioracyjnego w porozumieniu z opiekunami tego terenu.
Działanie E2 obejmuje ponadto użytkowanie 8 ha powierzchni położonej na północ
od rowu melioracyjnego Mörkerhorst przez Haffwiesenhof jako łąki ściółkowej, tzn.
koszonej raz w roku po zakończeniu okresu lęgowego po 01.08.
Jako środek służący utrzymaniu tego stanu rzeczy o charakterze rozwojowym
przewidziano objęcie ochroną i działaniami ochronnymi nie tylko kluczowej strefy o
powierzchni 217 ha, lecz także otaczającej ją strefy buforowej o pow. 270 ha.
Poprzez te odpowiednie działania częściowe osiągnięta zostanie znacznie większa
ilość piskląt zdolnych do lotu niż w dotychczasowych warunkach (wzrost przyrostu
naturalnego). Późniejsze osiedlanie się dorosłych osobników na obszarach objętych
działaniami kompensacyjnymi, ew. w sąsiednich strefach doprowadzi w dłuższym
czasie do stabilizacji populacji w tym regionie. Na obszarze występowania ptaków
siewkowych można zapobiegać utracie jaj i piskląt przez drapieżniki naziemne za
pomocą ruchomych elektrycznych ogrodzeń, co doprowadzi do dalszego wzrostu
populacji (BOSCHERT 2008, SCHIFFERLI ET AL. 2009). W ten sposób niektóre lęgi lub
grupy lęgów będą chronione przez elektryczne ogrodzenie. (szerokość oczek 10 x 10
cm, wysokość 0,9 m lub 1,2 m). Należy zaopatrzyć się w niezbędne ku temu
materiały. W okresie 20 lat użytkowania wskutek zużycia i strat mogą być konieczne
uzupełnienia zaopatrzenia w odpowiednie materiały. Budową i rozbiórka zajmą się
miejscowi pracownicy.
Plan wykonawczy zostanie uzgodniony z Państwowym Urzędem Środowiska i
Natury (StAUN) w Ueckermünde. Dotyczy to w szczególności możliwie szerokiej
definicji dalszych gatunków chronionych, problematyki ochrony przed drapieżnikami
dla uniknięcia zniszczeń dokonanych przez drapieżniki, a także kwestii dot.
użytkowania i zarządzania (przesuniecie żniw, techniki żniw) podczas obecności i
nieobecności gatunków chronionych, przy uwzględnieniu wymagań rożnych siedlisk.
Wdrożenie działań E2 wymaga corocznej kontroli i oceny wykonanej przez
doświadczonego ornitologa, które obejmą:
• określenie zasobów gatunków chronionych;
• poszukiwanie gniazd, które należy objąć ochroną;
663/NordStream/04
•
•
•
•
143
precyzyjne określenie i nadzorowanie ww. ograniczeń użytkowych (terenowe i
czasowe);
określenie wyników lęgów ptaków chronionych;
Dokumentacja.
E3: koncepcja rozwoju dla ziem piaszczystych i nieurodzajnych w strefie wyjścia na
ląd Gazociągu Północnego
→ Podkreślenie znaczenia strefy brzegowej pomiędzy wejściem do portu a
obszarami chronionymi (1,6 ha).
W strefie wyjścia na ląd wykształciło się z pierwotnego piaszczystego zbiorowiska
trawiastego wskutek następstwa biotopów coraz bardziej wzrastające zakrzaczenie i
wykształcenie z gatunkami ruderalnych zbiorowisk wegetacyjnych (zwł. trzcinnik
piaskowy). Długoterminowe prognozy mówią także o daleko idącym wyparciu
wegetacji piaszczystych trawników ekstensywnych. Dotknięte są tym także obszary
chronione wymienione w dyrektywie siedliskowej jako siedlisko nr 2130* (wydmy
szare).
Trwałe
zabezpieczenie
wegetacji
piaszczystych
zbiorowisk
trawników
ekstensywnych jest możliwe tylko przy aktywnym wpływaniu na typy biotopów. W tej
strefie występują suche piaszczyste powierzchnie, które są bardziej zaawansowane
w sukcesji, ew. na ich powierzchni znajdują się gleby powierzchniowe bardziej
zasobne w substancje odżywcze (skutek zmian antropogenicznych lub naturalnej
sukcesji). Na tych powierzchniach można zastosować środki mające na celu
przywrócenie piaszczystych gleb słabo wykształconych na powierzchni, co
sprzyjałoby wegetacji piaszczystych zbiorowisk trawiastych, które utrzymywane byłby
z pomocą zabiegów pielęgnacyjnych. Jako odpowiedni środki dla przywrócenia
piaszczystych suchych i nieurodzajnych gleb można zastosować wycinanie darni lub
„ nowe ukształtowanie ” gleby o niewykształconym profilu po usunięciu gleby o dużej
zawartości próchnicy, wycięciu obcych dla tych terenów zagajników, usunięciu
resztek zabudowy i gruzu, a także celowe użytkowanie tych terenów, np. poprzez
ekstensywne spasanie.
Powierzchnią objętą działaniami kompensacyjnymi jest większość terenów, które
zostały pozyskane przez spółkę WINGAS GmbH & Co. KG / E.ON Ruhrgas AG w
celu budowy stacji wyjścia na ląd. Działanie kompensacyjne realizuje cel, jakim jest
rozwój suchych i nieurodzajnych stanowisk po pierwsze przez działania takie jak
usuniecie darni, a po wtóre służące ekstensywnemu zagospodarowaniu tych
terenów. Ponadto w wyniku działań kompensacyjnych wspierany będzie rozwój
typów wegetacji charakterystycznych dla brzegowej strefy wydmowej (zgodnie z
celem określonym w planie krajobrazowym landu Meklemburgia-Pomorze Przednie).
Dla poprawy warunków wegetacji piaszczystych zbiorowisk trawiastych przewidziano
następujące działania częściowe na obszarze o łącznej powierzchni 1,5 ha:
• Usuwanie, ew. wypieranie ruderalnych astrowców (typ biotopu RHK) na
korzyść piaszczystych trawników ekstensywnych (TMS) i pionierskich łanów
szczotlichy siwej, a także tworzenie nowych stref gleby o niewykształconym
profilu poprzez usuwanie darni, ew. nowe pokrycie gleb o niewykształconym
profilu piaskiem niezanieczyszczonym resztkami roślinności;
663/NordStream/04
144
•
•
Przerzedzanie młodych zasobów topoli osiki na istniejących piaszczystych
zbiorowiskach trawiastych.;
Przeprowadzenie pielęgnacji (możliwie ekstensywne spasanie łąk, ew.
okresowe koszenie) w celu utrzymania warunków wegetacji piaszczystych
zbiorowisk trawiastych.
Zwalczanie obszarów ruderalnych (stare stacje trafo, rumowiska w północnowschodniej części terenu objętego działaniami), a także utworzenie warunków gleby
o niewykształconym profilu na powierzchni 0,1 ha.
W celu polepszenia warunków siedliskowych przewiduje się także następujące
działania uzupełniające na powierzchni łącznej 1,6 ha:
• celowe wysadzanie pojedynczych krzewów ciernistych, które nadają się na
siedliska gąsiorka, jarzębatki i innych gatunków ptaków – możliwie poza
rejonem wegetacji piaszczystych zbiorowisk trawiastych;
• wybrane działania w celu uspokojenia terenu (w szczególności zakaz wstępu
dla ogółu ludzi, ogrodzenie).
B.4.4.2
Ocena oddziaływań projektu na środowisko (§ 12 ustawy o OOŚ)
B.4.4.2.1
Dobro chronione człowiek oraz jego zdrowie
Odnosząc się do możliwych oddziaływań na funkcję mieszkalną i otoczenia mieszkalnego
przywoływane są odnośne przepisy i rozporządzenia co do ochrony przed emisjami (np.
Instrukcja Techniczna o utrzymywaniu czystości powietrza-TA Luft, Instrukcja Techniczna
dot. poziomu hałasu-TA Lärm, ogólne przepisy administracyjne dot. hałasu w miejscach
budowy-AVV Baulärm) jako podstawa do oceny (cele ochrony jakości środowiska
naturalnego). Jako podstawę dla miejscowości uzdrowiskowych: Thiessow i Lubmin
przyjmuje się wartości emisji dźwięków 50 dB(A) w ciągu dnia i 35 dB(A) w nocy dla
obszarów wyłącznie zamieszkanych zgodnie z Instrukcją Techniczną dot. poziomie hałasu.
Warunkiem jest, że w ramach projektu używane będą wyłącznie urządzenia o obniżonym
poziomie emisji, które odpowiadają stanowi techniki (działanie M2 wg Pomocniczego Planu
Utrzymania Krajobrazu LBP), które są dopuszczone do użytku w Niemczech, oraz że
przestrzegane będą założenia 32 federalnego rozporządzenia o ochronie przed emisjami
BimSchV.
Odnośnie funkcji jako miejsce odpoczynku ma zastosowanie § 2 ust. 2 zzn. 13 ustawy o
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie LNatG M-V jako cel
ochrony środowiska naturalnego, według której natura w swojej różnorodności,
oryginalności i pięknie musi być chroniona ludziom jako naturalne i połączone z krajobrazem
miejsce życia i wypoczynku. W szczególności należy zabezpieczyć ekologiczne znajdujące
się w pobliżu miejsca wypoczynku, wypoczynku wakacyjnego i inne formy spędzania czasu
wolnego. Jako fachową wartość orientacyjną dla spokojnego odpoczynku na łonie natury
przywołuje się wartość emisji dźwięku 50 dB(A). Dla portów łodzi sportowych (marina
Lubmin) przyjmuje się z powodu bezpośredniego sąsiedztwa „Strefy Przemysłowej i
Gospodarczej Lubminer Heide” oraz portu przemysłowego „Synergiepark Lubminer Heide“
jako podstawę wartość emisji dźwięku na poziomie 65 dB(A) w dzień i 50 dB(A) w nocy dla
obszarów przemysłowych zgodnie z Instrukcją Techniczną dot. poziomu hałasu.
663/NordStream/04
145
Możliwe tymczasowo w miejscowości Thiessow przekroczenie wartości 35 dB(A) jako
nocnego wskaźnika emisji zgodnie z Instrukcją Techniczną dot. poziomu hałasu dla
obszarów uzdrowiskowych i terenów wyłącznie mieszkalnych o mniej niż 5 dB(A), jest
uważane za dopuszczalne według założeń ogólnych przepisów administracyjnych dot.
hałasu w miejscach budowy (AVV Baulärm), ponieważ używane maszyny odpowiadają
stanowi techniki zmniejszającej poziom hałasu (por. ekspertyza dźwiękowo-techniczna,
PATZOLD 2008, dokumentacja wniosku część B.2.2, rozdział 9). Przejściowe spowodowane
hałasem naruszenie funkcji strefy wybrzeża półwyspu Mönchgut na południowymwschodzie wyspy Rugia (obszar ważny ze względów rekreacyjnych) nie jest istotne ze
względu na jego krótki okres trwania.
Na leżących w pobliżu obszarach mieszkalnych i rekreacyjnych, przewidywane są
niewielkie emisje substancji szkodliwych wywołane urządzeniami i pojazdami budowlanymi.
Wypoczynek na łonie natury mogą zakłócać prace budowlane (polegające na pogłębianiu i
układaniu) oraz procesy transportowe (podwyższony ruch wodny: dostarczanie materiału,
ruch barek układających do składowiska urobku Gazociągu Północnego), które będą
widoczne z półwyspu Mönchgut lub z plaży w Lubminie. Lecz z powodu czasowych
ograniczeń jak i również z powodu oddalenia miejsca robót od popularnych obszarów
wypoczynkowych, oddziaływanie to jest nieznaczne, ponieważ prace będą odbywać się w
pobliżu brzegu tylko częściowo i w krótkim czasie. Rzekome naruszenie spowodowane
bodźcami świetlnymi / oślepieniem nie ma miejsca przy zastosowaniu uzgodnionych
wcześniej urządzeń oświetlających (działanie M4 wg Pomocniczego Planu Utrzymania
Krajobrazu). Wskutek wzbijania się osadów przez pogłębianie w pobliżu plaży przylądka
Südperd (półwysep Mönchgut), która jest położna w najmniejszym oddaleniu od korytarza
gdzie prowadzone są prace, przy wyjątkowo silnych wiatrach (ok. 10m/s, z kierunków
wschodniego, południowego i południowo-wschodniego) możliwe jest podwyższone
występowanie grup cząsteczek w wodzie. Stan ten jednak będzie krótkotrwały lub
ewentualnie zastosowane zostaną urządzenia osłaniające [por. rozdział B.4.4.2.4 a) tej
decyzji].
Odpowiednio do tego, uwzględniając natężenie, trwanie i skalę ingerencji, oddalenie albo
osłonę wrażliwych obszarów jak i również działania wymienione w rozdziale B.4.4.1.9.1
mające na celu uniknięcie i zmniejszenie (działanie M4 wg Pomocniczego Planu
Utrzymania Krajobrazu), nie zostaną wywołane żadne szkodliwe skutki wobec zdrowia i
dobrego samopoczucia człowieka. Projekt nie zagraża celom ochrony jakości środowiska
naturalnego dla dobra chronionego, jakim jest człowiek oraz jego zdrowie.
b) lądowy
Można uniknąć przekroczenia wartości 35 dB(A) jako nocnego wskaźnika emisji zgodnie z
Instrukcją Techniczną dot. poziomu hałasu dla obszarów uzdrowiskowych i terenów
wyłącznie mieszkalnych na wschodnich krańcach Lubmina i w Spandowerhagen o więcej
niż dopuszczalne według założeń ogólnych przepisów administracyjnych dot. hałasu w
miejscach budowy (AVV Baulärm) 5 dB(A). Jest to możliwe poprzez zastosowanie działań
mających na celu zmniejszenie hałasu (por. postanowienia dodatkowe A.3.2.6). Jako
działania łagodzące w ramach działania rozruchowego w stacji wyjścia na ląd przewiduje
się zastosowanie okapturzenia w użytych kompresorach / prądnicach dieslowych w
połączeniu urządzeniami chroniącymi przed hałasem, jak np.: izolacja akustyczna,
663/NordStream/04
146
częściowe zadaszenie i maski chroniące przed dźwiękami w pobliżu stacji kompresorów i
pomp (działanie M14). Sprawi to, że wskaźnik wywołany przez instalację w konkretnym
miejscu emisji będzie poniżej rzekomego wskaźnika emisji o 6 dB(A)-wartość planowana i
dlatego z obszaru instalacji nie będzie emitowany istotny poziom hałasu (w znaczeniu nr
3.2.1 Instrukcji Technicznej dot. poziomu hałasu- TA Lärm). Będzie tak mimo istniejącego
już przed rozpoczęciem projektu obciążenia w postaci „Strefy Przemysłowej i Gospodarczej
Lubminer Heide”.
Poza tym przy pracach związanych z wbijaniem ścianek uszczelniających w strefie wyjścia
na ląd należy używać kafara wibracyjnego zamiast kafara do wbijania pali, aby także w fazie
początkowej budowy nie przekroczyć wartości emisji z Instrukcji Technicznej dot. poziomu
hałasu- TA Lärm w obszarach zabudowanych o więcej niż ww. 5 dB(A) (działanie M14).
Przy wcielaniu działań w celu zmniejszenia hałasu w połączeniu z dodatkowymi czasowymi
instalacjami do ochrony przed hałasem, na zachód od planowanej grodzy (prace związane
z wbijaniem w początkowej fazie budowy) można także wykluczyć przekroczenie wskaźnika
emisji 50 dB(A) nocą dla terenów przemysłowych zgodnie z Instrukcją Techniczną dot.
poziomu hałasu- TA Lärm o więcej niż 5 dB(A) w obszarze bezpośrednio sąsiadującym z
portem łodzi sportowych. Pozostałe krótkotrwałe naruszenia spowodowane hałasem
budowlanym na wschód od Lubmina, także w odniesieniu do użytkowania rekreacyjnego
nie są znaczne z powodu krótkiego okresu ich trwania.
Na leżących w pobliżu obszarach mieszkalnych i rekreacyjnych, przewidywane są
niewielkie emisje substancji szkodliwych wywołane urządzeniami i pojazdami budowlanymi.
Poprzez użycie dopasowanych urządzeń oświetlających nie dojdzie do znacznego
wizualnego naruszenia wywołanego działaniami budowlanymi (działania M4).
osłonę wrażliwych obszarów jak i również działania zapobiegawcze i łągodzące wymienione
w rozdziale B.4.4.1.9.1 tej decyzji (działanie M4 wg Pomocniczego Planu Utrzymania
Krajobrazu), nie zostaną wywołane żadne szkodliwe skutki na zdrowie i dobre
samopoczucie człowieka.
Projekt nie zagraża celom ochrony jakości środowiska
naturalnego dla dobra chronionego, jakim jest człowiek oraz jego zdrowie.
B.4.4.2.2
Dobro chronione: zwierzęta, rośliny i biologiczna różnorodność
Cele ochrony jakości środowiska dla dobra chronionego: zwierzęta, rośliny i biologiczna
różnorodność wynikają w zasadzie z federalnej ustawy o ochronie przyrody (BnatSchG) jak
również z ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie
(LNatG M-V). Federalna ustawa o ochronie przyrody mówi w § 1 („Cele ochrony przyrody i
ochrony krajobrazu”) m.in., że naturę i krajobraz należy tak chronić, dbać o nie, rozwijać i o
ile to niezbędne przywracać, że zapewnione będzie na czas nieokreślony istnienie świata
roślin i zwierząt łącznie z ich siedliskami. W federalnej ustawie o ochronie przyrody zapisano
w § 2 m.in. następujące zasady:
• Aby zapewnić sprawność i wydolność gospodarki przyrody należy zachować i
rozwijać biologiczną różnorodność. Obejmuje ona różnorodność siedlisk i zbiorowisk
przyrodniczych, gatunków jak i również genetyczną różnorodność wewnątrz
gatunków (§ 2 ust. 1 zzn. 8 federalnej ustawy o ochronie przyrody).
• Należy chronić dziko żyjące zwierzęta i rośliny oraz ich siedliska w ich naturalnej i
historycznej różnorodności gatunków jako część gospodarki przyrody. Należy
663/NordStream/04
147
chronić, pielęgnować, rozwijać i przywracać ich biotopy i ich inne warunki życiowe (§
2 ust. 1 zzn. 9 federalnej ustawy o ochronie przyrody).
W ustawie o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie są
zawarte dalsze normy federalnej ustawie o ochronie przyrody). zgodnie z § 2 ust. 2 pkt. 9
ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie należy
zapewnić, aby siedliska dziko żyjących zwierząt i roślin umożliwiły wedle położenia,
wielkości i struktury zachowanie gatunków, rozprzestrzenianie się osobników jednego
gatunku jak i również wymianę pomiędzy populacjami pojedynczych gatunków z różnych
siedlisk i w ten sposób zapewniły międzygatunkową różnorodność.
W celu tego należy stworzyć siedliska i o ile to konieczne, wskazać tereny chronione albo
składniki krajobrazu, które tworzą w połączeniu z innymi istotnymi dla ochrony przyrody i
pielęgnacji krajobrazu powierzchniami zależne od siebie systemy (systemy połączonych
biotopów). Należy chronić ponadgraniczne biotopy o ile to możliwe w uzgodnieniu z
sąsiednimi krajami lub państwami. Zachowanie istniejących już biotopów i tworzenie
systemu połączonych biotopów ma pierwszeństwo przed tworzeniem nowych biotopów.
Przy znacznych i utrzymujących się naruszeniach natury i krajobrazu należy zastosować
reguły kontroli ingerencji zgodnie z § 15 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie (na podstawie § 19 federalnej ustawy o ochronie
przyrody) (por. rozdział B.4.8.4). Ingerencje w naturę i krajobraz, których nie da się uniknąć,
mają pierwszeństwo przy łagodzeniu ich skutków (działania kompensacyjne) albo
ingerencje, które nie dają się załagodzić, ale mają pierwszeństwo przed interesem ochrony
krajobrazu i ochrony przyrody, w przeciwnym muszą zostać zrekompensowane (działania
zastępcze). Zgodnie z § 20 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie niedopuszczalne są ingerencje w ustawowo chronione
biotopy wyjątek może stanowić § 20 ust. 3 tejże ustawy i to tylko wtedy, kiedy ingerencja
daje się zrekompensować albo kiedy głównym powodem jest dobro wspólne (por. B.4.8.4).
Ponadto należy przestrzegać założeń programu Natura 2000 (§ 34 federalnej ustawy o
ochronie przyrody, § 18 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego MeklemburgiaPomorze Przednie, art. 4 ust. 4 pkt. 1 VRL) jak również prawnych wytycznych dot. ochrony
gatunków (§§ 42 nn. federalnej ustawy o ochronie przyrody) jako celów ochrony jakości
środowiska (por. rozdziały B.4.8.5, B.4.8.6, B.4.5, B.4.6 tej decyzji).
Typy biotopu
Z uwagi na natężenie, okres trwania i skalę oddziaływań, oddziaływania projektu na morskie
typy biotopu należy ocenić jako znaczne wymienione w rozdziale B.4.4.1.3.2 a),
uwzględniając także wymienione w rozdziale B.4.4.1.9.1 działania zapobiegawcze i
łagodzące (M2, M3, M5, M6, M7, M8, M9). Projekt stanowi ingerencję w środowisko
naturalne i w krajobraz w znaczeniu § 14 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie (na podstawie § 18 federalnej ustawy o ochronie
przyrody), który musi zostać zrekompensowany zgodnie z regułami kontroli ingerencji wg
§ 15 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie (na
podstawie § 18 federalnej ustawy o ochronie przyrody). Podsumowując ingerencja w
niemieckiej strefie 12 Mm przedstawia się w następujący sposób:
• 6,0 ha: trwałe obciążenie morskich typów biotopu o wysokim znaczeniu poprzez
położenie rury na dnie morza, ew. dodać należy lokalne nasypy skalne celem
663/NordStream/04
148
•
•
•
•
•
•
•
stabilizacji (północny-wschód od PK 1.193,542 trasy Gazociągu Północnego), z tego
0,08 ha to biotopy wg § 20;
92,6 ha: naruszenie morskich typów biotopu o wysokim znaczeniu przez krótkotrwałe
ruchy wody / wzbijanie osadów / zmętnienie wody / resedymentację podczas
procesów układania jak i również przez trwałą zmianę warunków nurtu i stosunków
osadowych w szerokiej na 10 m po obu stronach strefie wzdłuż położonego na dnie
morskim gazociągu (północny-wschód od PK 1.193,542 trasy Gazociągu
Północnego), z tego 1,45 ha to biotopy wg § 20;
79,9 ha: krótkotrwałe obciążenie morskich typów biotopu o wysokim znaczeniu przez
kanał gazociągu (obszar planowany do ponownego wypełnienia, włączając w to
obszar przynajmniej na 1,55 m głęboko zakopanych przewodów gazowych), z tego
269,5 ha: krótkotrwałe naruszenie morskich typów biotopu o wysokim znaczeniu
poprzez ruchy wody / wzbijanie osadów / zmętnienie wody / podczas procesów
pogłębiania i układania w strefie szerokiej na 50 m po obu stronach wzdłuż kanału
gazociągu, z tego 179,89 ha to biotopy wg § 20;
134,4 ha: krótkotrwałe naruszenie morskich typów biotopu o wysokim znaczeniu
poprzez resedymentację wzbitych cząstek podczas prac polegających na
pogłębianiu i układaniu w strefie szerokiej po obu stronach na 25 m wzdłuż kanału
gazociągu, z tego 89,46 ha to biotopy wg § 20;
ok. 112 ha: krótkotrwałe obciążenie (zasypanie, podniesienie dna morskiego) przez
składowanie urobku (piasek) na składowisku Gazociągu Północnego, który to urobek
odpowiada tamtejszym warunkom substratowym, nienaruszone biotopy § 20;
ok. 88 ha: częściowe długotrwałe obciążenie (nakładanie obcych osadów,
podniesienie dna morskiego) poprzez odłożenie urobku i proporcjonalne
pozostawienie osadów rezydualnych (glina zwałowa / glina lodowcowa), które nie
odpowiadają miejscowym warunkom substratu; nienaruszone biotopy § 20;
ok. 98 ha: duża strefa z przejściowym naruszeniem poprzez zmętnienie wody
(wskutek procesów zatopienia w morzu) wewnątrz szerokiej na 50 m strefy dookoła
zwałowiska; nienaruszone biotopy § 20;.
Makrofity
Makrofity (podwodne rośliny nasienne i algi) są dotknięte w strefie wyjścia na ląd przed
Lubminem (na wschód od mola portowego), gdzie są oddalone w fazie budowy na odcinek
ok. 550 m w strefie rowu wykonanego ze ścianki szczelnej od strony morza, ale też w
obszarze progu zatoki (skromne zasoby trawy morskiej) i także na graniczących od
północnego-wschodu powierzchniach osadów rezydualnych (krasnorosty). Zakłada się
naturalną regenerację poprzez ponowne zasiedlenie na takim samym substracie (w
porównaniu ze stanem wyjściowym). Ma się tak stać w okresie od 2 do 3 lat po zakończeniu
wypełniania kanału materiałem identycznym co do składu podłoża (działanie M6
Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu) i po rekultywacji uszkodzonych obszarów w
obszarze progu zatoki, które są pokryte skałą i rumoszem (działanie M9 Pomocniczego
Planu Utrzymania Krajobrazu) lub po wypełnieniu kanału wykonanego ze ścianki szczelnej
od strony morza za pomocą urobku składowanego tymczasowo w strefie wyjścia na ląd.
Powstają w ten sposób znaczne oddziaływania (krótki do średniego okres trwania), które
jednak nie są długotrwałe.
Zmętnienia wody, które dotkną makrofity w sposób istotny, wystąpią tylko bezpośrednio
podczas prac budowlanych w obszarze kanału gazociągu i ustąpią bardzo szybko po
663/NordStream/04
149
zakończeniu tych prac (w ciągu jednej do kilku godzin). Skutki osadzania się drobnego
materiału (zacienienie, częściowe przykrycie) płynnie usuwa naturalna dynamika wody
(nurt, ruch morza), tak że nie ma miejsca długotrwałe naruszenie wydajności fotosyntezy.
Ponadto makrofity w Zatoce Greifswaldzkiej są przyzwyczajone do tego rodzaju warunków
(por. dokumentacja wniosku część C.1.1, rozdział 8.8.3.2.9). Z powodu osłonięcia
zawieszonego materiału drobnego przez ścianki szczelne wzdłuż wykopu pod rurociąg
(kanał ze ścianek uszczelniających) w strefie wody płytkiej jak i również poprzez planowane
zastosowanie „osłon pęcherzykowych” celem ograniczenia obszarów mętnienia w
głębszych obszarach (działania M5 Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu,
dokumentacja wniosku część C.3) należy założyć, że nie dojdzie do miarodajnych
oddziaływań na fitobentos spowodowanych wzbijaniem osadów, zmętnieniami i ponownym
odkładaniem drobnych osadów.
Makrozoobentos
Najsilniejsze spowodowane projektem oddziaływania na bentoniczne zbiorowiska powstaną
w czasie budowy w trakcie powstawania kanału gazociągu pomiędzy stacją wyjścia na ląd i
PK 1.193,542 trasy Nord Stream, jak i również poprzez tymczasowe składowanie urobku na
zwałowisku Gazociągu Północnego, przy czym bentos będzie usuwany lub zasypany.
Te oddziaływania są istotne w krótkim bądź średnio-długim okresie, ale są nie długotrwałe.
Zakłada się w okresie od 2 do 3 lat prawie całkowite (odpowiednie do stanu wyjściowego)
ponowne zasiedlenie (rekultywacja struktury zbiorowisk) powierzchni dotkniętych w strefie
ponownie wypełnionego wykopu pod rurociąg lub w sporym stopniu opróżnionego
zwałowiska (ponowne wypełnienie kanału odpowiednim substratem i daleko idące
odtworzenie pierwotnej powierzchni dna morskiego (por. rozdziały B.4.4.1.4.2 a) /
B.4.4.2.3 a) tej decyzji, jak i również działania M6 i M9 Pomocniczego Planu Utrzymania
Krajobrazu).
Miejscowe naruszenie struktury wieku długo żyjących gatunków skorupiaków w strefie
ingerencji (przede wszystkim małgiew piaskołaz, omułki, rogowiec bałtycki, u których na
ponownie zasiedlanych powierzchniach najpierw zaczyna brakować starych osobników), nie
jest istotne w obliczu regionalnie dużej dominacji biomasy takich skorupiaków (80 do 90%) i
nie ma widocznego wpływu na strukturę i funkcje bentonicznych zbiorowisk Zatoki
Greifswaldzkiej i Zatoki Pomorskiej.
Powierzchnie o gęstszym kamiennym pokryciu (obszary pokryte skałą i rumoszem /
siedliska rafowe) są wyłączone od składowania materiału jako szczególne struktury
siedliskowe (działanie M7) lub przywracane po jego ponownym wypełnieniu w strefie
przecinającej kanał gazociągu (działanie M9). Podobnie jak w przypadku zbiorowisk
podłoża miękkiego, także regeneracja epibentonicznych (żyjących na substracie) młodych
egzemplarzy zostanie w dużej mierze zakończona na odtworzonym podłożu twardym po
okresie od 2 do 3 lat.
Występujące podczas budowy, w połączeniu z turbulencjami / ruchami wody oddziaływania
na warunki nurtu i dynamikę osadów, jak i również zmniejszone poprzez specjalne działania
(urządzenia ochronne, działanie M5, por. rozdział B.4.4.2.4 tej decyzji) zmętnienia wody
spowodowane wzbijaniem się osadów w pobliżu miejsc pracy (pogłębianie i układanie), są
zbyt krótkotrwałe i występują na zbyt małym obszarze, aby mogły długotrwale oraz istotnie
zaszkodzić bentonicznym biocenozom w systemie z natury dynamicznym, do którego
przyzwyczajone są organizmy (np. wskutek bezpośrednich mechanicznych wpływów albo w
formie pomniejszonych możliwości wzrostu i filtracji). W podobny sposób odnosi się to od
wpływów na bentoniczne siedlisko przyrodnicze, które są spowodowane przez kotwice,
663/NordStream/04
150
słupy kotwiczne, liny kotwiczne przeciągane po dnie morskim (ponad podłożem płaskim)
oraz przez napęd statków układających.
W obszarach wykopu pod rurociągu, z którego wybrane zostaną: glina zwałowa / glina
lodowcowa lub (drobno)ziarniste osady z dużą zawartością mułu i szlamu, które nie będą
nadawały się do ponownego wypełnienia nimi kanału gazociągu (potencjał resuspensji /
erozji), wykopany urobek zamieniony zostanie przy zasypywaniu przez grubszy materiał
(piasek, ew. żwir) (np. w obszarze progu zatoki lub pomiędzy progiem zatoki a
„Schumachergrund” (por. rozdziały B.4.4.1.4.2 a) / B.4.4.2.3 a) tej decyzji). Ten typowy dla
naturalnych przestrzeni materiał nie powoduje jednak trwałych zmian bentonicznych struktur
siedliskowych, lecz oferuje nawet lepsze warunki życiowe dla biocenoz bentonicznych niż te
zabrane (bogate w drobne cząsteczki). Tereny te zostaną w krótkim lub średnio-długim
czasie (2 do 3 lat) ponownie zasiedlone przez gatunki bentosu charakterystyczne dla
popularnych w tym regionie zbiorowisk podłoża piaszczystego.. Biorąc to pod uwagę projekt
nie będzie miał istotnych negatywnych oddźwięków. Poza tym w wymienionych obszarach
trzeba liczyć się przynajmniej częściowo z przedryfowaniem materiału (materiał z wysoką
zawartością drobnych cząsteczek) z otaczających powierzchni na powierzchnie ponad
wypełnionymi ponownie odcinkami kanału gazociągu, co z kolei prowadzi do zrównania
warunków wyjściowych na dnie morskim.
Urobek składający się z gliny zwałowej / gliny lodowcowej pozostanie na dłużej w
oddzielnym miejscu jako osady obce na zwałowisku, gdzie spowoduje on miejscową
zmianę struktury siedliska (topografia dna morskiego i właściwość substratu
powierzchniowego). Należy możliwie ograniczyć ilość urobku składającego się z takiego
materiału, który musi być pozostawiony na dłużej na zwałowisku (działanie M6). Także ten
obszar nasypu (<1,5 m wysokości) zostanie w krótkim lub średnio-długim okresie (2 do 3
lat) ponownie zasiedlony przez gatunki bentoniczne. Struktura zasiedlenia i stosunki
dominacji przesuną się jednak na korzyść gatunków, które dostosowane są do mulastego
osadu / margli. Nie prowadzi do jednak do wartej wzmianki zmiany składu bentonicznych
biocenoz w całym obszarze zdominowanym przez zbiorowiska gleb piaszczystych, w
którym na małym obszarze odkłada się glina zwałowa.
Nie da się jednak przy układaniu gazociągu na dnie morza pomiędzy PK 1.193,542 trasy
Gazociągu Północnego a granicą strefy 12 Mm uniknąć albo zmniejszyć zmiany topografii
dna morskiego i właściwości substratu powierzchniowego, które są spowodowane instalacją
Ew. dojdą do tego jeszcze lokalne nasypy skalne celem stabilizacji. Poprzez układanie
gazociągu metodą s-lay nastąpi trwała zmiana bentonicznego siedliska w bezpośrednim
obszarze składania (wniesienie sztucznego substratu twardego). To skutkuje zasiedleniem
na wolno odsłoniętych przewodach gazowych bentonicznego siedliska twardego substratu
(efekt rafowy), które to siedlisko zastąpi osiadłe tam siedlisko gleb miękkich. Podobne
siedliska substratu twardego można jednakże napotkać też naturalnie na miejscowo
odłożonych osadach rezydualnych z okamienieniem (por. dokumentacja wniosku część
C.1.2, rozdział 22, karta 7 – „Osady, karta: Trasa 3 Gazociągu Północnego“). Dlatego ta
technogenna zmiana nie prowadzi do typowej dla naturalnych obszarów zmiany struktury
miejscowego zbiorowiska.
Spowodowana instalacją zmiana topografii dna morskiego na odcinku układania metodą
odkrytą i idące za tym w parze trwałe modyfikacje warunków nurtu i stosunków osadowych,
są ograniczone co do bezpośredniego obszaru położonego gazociągu i nie stanowią z
zasady pogorszenia warunków życiowych dla bentonicznych zbiorowisk organizmów.
663/NordStream/04
151
Ryby i kręgouste
Miejscowa trwała zmiana siedliska (wniesiony substrat twardy) spowodowana gazociągiem
ułożonym na dnie morza, ew. w połączeniu z lokalnymi nasypami skalnymi celem
stabilizacji, nie wywiera negatywnych skutków na ichtiofaunę. Dzieje się tak ponieważ z
powodu oczekiwanego zasiedlenia przez bogatą epifaunę, powstanie nowe siedlisko
żerowe, które (pod względem podaży pożywienia) w przybliżeniu porównywalne będzie z
naturalnymi siedliskami rafowymi (osady rezydualne z okamienieniem) znajdującymi się w
otoczeniu przedsięwzięcia.
Zakłócenia spowodowane ruchem statków i pogłębiarek, światłem, rzucaniem cienia,
turbulencjami jak i również poziomem hałasu i spowodowane tym reakcje ryb (ucieczka)
wystąpią tylko krótkotrwale i będą w zasadzie ograniczone do bezpośredniego sąsiedztwa
konkretnego miejsca budowy / prac budowlanych. W strefie wyjścia gazociągu na ląd
mocniejsze zakłócenia spowodowane układaniem ścianek szczelnych zostaną zmniejszone
poprzez zastosowanie kafara wibracyjnego zamiast kafara do wbijania pni (część działania
M14 Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu), co zminimalizuje także ryzyko zranienia
pęcherzy pławnych ryb.
Krótkotrwałe reakcje polegające na ucieczce należą do
normalnego repertuaru zachowań zwierząt (np. ucieczka przed wrogiem), istnieje zaś wiele
miejsc, gdzie mogą one się udać. Z tego powodu ichtiofauna nie zostanie mocno
poszkodowana wskutek bodźców powstałych na obszarze budowy.
Z powodu aktywnego zachowania unikającego ryb, nieistotne jest niebezpieczeństwo strat
osobników ichtiofauny wskutek prac polegających na pogłębianiu i składowaniu. Ryby będą
krótkotrwale unikać konkretnych obszarów, tak samo jak tych w których występują
zakłócenia spowodowane zarzucaniem i podnoszeniem kotwic statków lub wyrzucaniem
słupa kotwicznego, przeciąganiem po dnie morza lin kotwicznych oraz ruchem statków.
Zmętnienia wody w czasie budowy wystąpią tylko na małym obszarze i bezpośrednio
podczas prac budowlanych. Wolno pływające, pelagiczne gatunki ryb pozostawią areały o
wysokiej zawartości osadu w wodzie, aktywnie unikając w ten sposób ewentualnego
uszkodzenia swojego aparatu skrzelowego. Żyjące przy dnie ryby flądrokształtne są
odporne na zmętnienia wody.
Zmętnienia ustąpią szybko po zakończeniu prac
budowlanych (w ciągu jednej do kilku godzin) i poza tym (w razie konieczności) będą
ograniczane w swym rozprzestrzenieniu się przez zastosowanie urządzeń ochronnych
(działania M5, Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu), tak że nie oczekuje się żadnych
istotnych oddziaływań na ichtiofaunę spowodowanych zmętnieniem.
Aby uniknąć naruszeń w procesie tarła śledzia, dla którego Zatoka Greifswaldzka jest
bardzo istotnym terenem reprodukcji, w głównym okresie tarła wiosną (styczeń do kwietnia)
nie będzie się przeprowadzać prac od strony morza (regulacja dot. czasu budowy, działania
M1 Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu). Z tego powodu unika się także w głównym
okresie tarła powodowania zakłóceń przez wbijanie ścianek szczelnych w strefie wyjścia na
ląd, jak i również powodowania zmętnień wywołanych przez ponowne osadzanie się
unoszących się cząsteczek, które mogą wywierać poważne skutki na tarło śledzia. Z
powodu podjęcia ww. działań zakłócenia te nie są istotne.
Ptaki
Zakłócenia spowodowane bodźcami optycznymi i akustycznymi dotyczą zawsze tylko
niewielkich obszarów terenów odpoczynku właściwych dla konkretnych gatunków wewnątrz
strefy 12 Mm. Zakłócenia spowodowane działaniami budowlanymi w strefie kanału
gazociągu (który będzie wybagrowany i ponownie wypełniony) na południowy-zachód (w
663/NordStream/04
152
kierunku lądu) od PK 1.193,542 trasy Gazociągu Północnego, są mocniejsze i nie
przekraczają (w kierunku północno-wschodnim - w kierunku morza) poziomu zakłóceń
powodowanego normalną żeglugą. Powodem są postępy w procesie układania (wydajność
układania od ok. 12,5 km dziennie) oraz sposób układania (położenie na dnie morza).
Znaczące zgrupowania nurów, markaczek i uhli znajdują się poza tym w Wyłącznej Strefie
Ekonomicznej, tzn. poza niemiecką strefą 12 Mm. Znaczne skupiska odpoczywającego
perkoza rogatego, perkoza dwuczubego i perkoza rdzawoszyjego znajdują się poza
obszarem oddziaływania trasy Gazociągu Północnego.
Natomiast obszary wód płytkich Zatoki Greifswaldzkiej mają całoroczne istotne znaczenie.
Wiosną z terenów Zatoki Greifswaldzkiej, także w obszarze przebiegu trasy Gazociągu
Północnego korzystają w dużej liczbie lodówki. Zakłócenia powstałe podczas wbijania
ścianek szczelnych w strefie wyjścia na ląd, dodatkowej żeglugi jak i również podczas prac
budowlanych polegających na wykopywaniu i ponownym wypełnianiu kanału gazociągu,
wystąpią stosunkowo
chwilowo. Zostaną one zminimalizowane także poprzez
zastosowanie regulacji dot. czasu budowy dla obszaru określonego w Dyrektywie Ptasiej:
„Zatoka Greifswaldzka i południowy Stralsund” (działanie M10 / V4 Pomocniczy Plan
Utrzymania Krajobrazu) w okresie wiosennego i zimowego odpoczynku ptaków morskich
(od stycznia do końca kwietnia). Ogólne działania pozwalające uniknąć zakłóceń to:
zastosowanie urządzeń technicznych i pojazdów odpowiadających stanowi techniki
zmniejszania hałasu jak i również zmniejszenie emisji światła podczas prac nocnych
(działanie M2 i M4 Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu).
Mewy małe i rybitwy czarne porzucają wiosną zatokę i występują w dużym zagęszczeniu
tylko podczas powrotu do miejsc lęgowych. To sprawia, że oczekuje się tylko niewielkich
zakłóceń w stosunku do tych ptaków.
Odnośnie ogorzałek będzie mieć zastosowanie regulacja dot. czasu budowy (działanie M10
/ V4), Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu), ponieważ prace budowlane są wykluczone
podczas głównej pory lęgowej.
Swoje główne zimowiska szlachary mają w Zatoce Greifswaldzkiej. Jako gatunek
mięsożerny reagują jednak elastycznie na nowe obszary polowań, tak więc możliwe będzie
ich bezproblemowe przeniesienie się. Poza tym zastosowanie ma tutaj regulacja dot. czasu
budowy (działanie M10 / V4 Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu) Nie zakłada się
znacznych naruszeń biorąc pod uwagę mały obszar dotkniętej powierzchni (<10% obszaru
odpoczynku Zatoki Greifswaldzkiej / progu zatoki / wyspy Uznam) i krótki okres trwania
zakłóceń (2 miesiące).
Wychodząc od przedstawionych założeń, można powiedzieć, że ptaki morskie w obszarze
trasy gazociągu nie ucierpią mocno z powodu zakłóceń wywołanych bodźcami powstałymi
na terenie budowy..
Także w obszarze składowiska urobku ptaki morskie nie zaznają znacznego uszczerbku.
Nie istnieją długotrwałe zakłócenia w odniesieniu do ssaków morskich. Przejściowa utrata
potencjalnej powierzchni żerowiska dla 100 do 200 lodówek w okresie dwóch lat nie jest
oceniana jako znaczna z tego względu, że całość populacji zmniejszyła się i tak o ok. jedną
trzecią w porównaniu ze stanem sprzed 15 lat. Istnieje więc możliwość uniknięcia zakłóceń
poprzez przeniesienie się ssaków na teren Zatoki Pomorskiej.
Lokalnie występujące w obszarach dotkniętych zmętnienia utrudnią krótkotrwale
poszukiwanie pożywienia przez kormorany. Także odżywiające się rybami rybitwy rzeczne
raczej będą unikać obszarów zmętnień, podczas gdy przyciągnie to mewy. Oddziaływania
663/NordStream/04
153
w postaci naruszeń poszukiwania pożywienia są ogólnie biorąc krótkotrwałe i ograniczone
obszarowo. Dlatego nie są kwalifikowane jako istotne.
Miejscowa i tymczasowa strata w liczbie organizmów bentonicznych, które stanowią
podstawę pożywienia dla ptaków wodnych (małże, rośliny wodne i inne organizmy
bentoniczne), nie będzie mieć wymiernego wpływu na zachowania odpoczynkowe i
żywieniowe, z tego względu, że udział powierzchni dotkniętych w całości dostępnych
obszarów żerowisk jest nie istotny.
Ssaki morskie
Prawdopodobnie zwierzęta będą unikać na małych powierzchniach zakłóceń
spowodowanych hałasem i dostosują swoje zachowanie do oddziaływań związanych z
budową. W najgorszym wypadku należy liczyć się z unikaniem przez zwierzęta dużych
obszarów miejsca budowy (trasa o strefie oddziaływania ok. 500 m) podczas fazy budowy
od sierpnia do końca października. Poprzez krótki okres trwania prac polegających na
układaniu gazociągu w strefie 12 Mm na głębokości > 15 m i przy uwzględnieniu faktu, że
przez kładzenie instalacji na przeważnie piaskowym podłożu nie powstaną prawie żadne
spowodowane budową obszary zmętnienia, należy oczekiwać krótkotrwałego wpływu na
zachowanie pojedynczych egzemplarzy morświna, który to wpływ nie jest jednakże
oceniany jako znaczny ani długotrwały. Biorąc pod uwagę, że morświny w dotkniętej strefie
morskiej sporadycznie podejmują wędrówki, oraz że oddziaływania wystąpią tylko krótko
podczas fazy budowy („wędrujący” plac budowy) nie prognozuje się istotnych negatywnych
skutków. To samo tyczy się foki szarej i bardzo rzadko występującej foki pospolitej. Poza
tym ssaki morskie potrafią aktywnie unikać dotkniętych obszarów i zakłóceń związanych z
nimi.
Poprzez zastosowanie kafara wibracyjnego zamiast kafara do wbijania pni (część działania
M13: Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu) istotnie zmniejszona zostanie emisja
dźwięku, co pozwoli uniknąć uszkodzeń słuchu. Możliwe jest, że miejscowo powstające
obszary zmętnienia mogą przejściowo wpływać na poszukiwanie pokarmu (miejscowo
zmniejszona podaż pokarmu). Nie można wykluczyć, że wskutek tych efektów 5 do 10 fok
szarych, które chwilowo przebywają w zatoce, opuści ją w trakcie fazy budowy i będzie
przebywać w tym czasie na innych terenach Bałtyku. Jednakże wyobrażalne jest także
zaakceptowanie prac budowlanych przez zwierzęta. W najgorszym wypadku przewiduje się
także, że zwierzęta mogą chwilowo porzucić te tereny, ponieważ dotknięte będą ich istotne
siedliska. Po ingerencji możliwe będzie ponownie nieograniczone projektem użytkowanie
tego terenu przez fokę szarą.
Aby ułatwić foce szarej trwałe osiedlenie, ustalono środek zapobiegawczy: „Stworzenie
specyficznych struktur siedliskowych dla foki szarej w wybranych obszarach” (działania
M21: Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu), bliżej o tym w części uzupełniającej
dookreślenia część C.3, rozdział 7). W tym obszarze planuje się ułożyć na południowym
krańcu wyspy Ruden duże bloki i kamienie w ten sposób, że pojedyncze kamienie będą
przy średniej głębokości wystawać z wody i w ten sposób powstaną nowe, niezakłócone
legowiska dla fok szarych.
Biorąc to pod uwagę projekt nie będzie miał istotnych negatywnych oddźwięków na ssaki
morskie.
663/NordStream/04
154
b) lądowy
Z uwagi na natężenie, okres trwania i skalę oddziaływań należy ocenić jako znaczne
wymienione w rozdziale B.4.4.1.3.2 b) oddziaływania projektu na lądowe typy biotopu,
uwzględniając także wymienione w rozdziale B.4.4.1.9.1 działania celem ochrony lub
zmniejszenia oddziaływań środowiskowych i rekultywacji (tworzenia) tymczasowo
dotkniętych powierzchni (M2, M3, M13, G1, G2, G3 / V6). Projekt stanowi ingerencję w
środowisko naturalne i w krajobraz w znaczeniu § 14 ustawy o ochronie przyrody kraju
związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie (na podstawie § 18 federalnej ustawy o
ochronie przyrody, która musi zostać zrekompensowana zgodnie z regułami kontroli
ingerencji wg § 15 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze
Przednie (na podstawie § 18 federalnej ustawy o ochronie przyrody. Podsumowując
ingerencja wewnątrz korytarza wyjścia na ląd od trony lądowej przedstawia się w
następujący sposób:
• 0,18 ha: strata w zadrzewieniu poprzez usunięcie drzew z terenu budowy oraz trwałe
pozostawienie wolnej strefy 6 m dla każdego z obu przewodów gazowych, z tego
• 1,01 ha: naruszenie biotopów terenu otwartego poprzez usunięcie drzew i (po
rekultywacji pierwotnej powierzchni terenu) długotrwałe pozostawienie wolnej strefy 6
m dla każdego z obu przewodów gazowych, z tego 0,02 ha to biotopy wg § 20;
• 0,17 ha: trwałe naruszenie biotopu poprzez położenie (wprowadzenie) gazociągu do
osadu / podłoża (zastąpienie osadu / materiału podłoża sztucznym materiałem
gazociągu), z tego 0,01 ha to biotopy wg § 20;
• 4,19 ha: krótkotrwałe obciążenie powierzchni biotopu podczas fazy budowy (odcinki
pracy, powierzchnia magazynowa), z tego 0,12 ha to biotopy wg § 20;
• 0,18 ha: długotrwałe obciążenie (zabudowanie) przez fundamenty / armatury,
nienaruszone biotopy wg § 20.
Płazy i gady
W bezpośredniej strefie wyjścia na ląd może wprawdzie dochodzić do strat w zwierzętach
(płazy) spowodowanych przez prace budowlane, obszar ten ma jednak tylko podrzędną
funkcję jako siedlisko dla płazów (brak wód tarłowych). Dzięki zastosowaniu działania V1
(Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu) zmniejszono straty w zwierzętach do znikomego
poziomu (urządzenia naprowadzające dla płazów).
Jeśli chodzi o gady (jaszczurka żyworodna, jaszczurka zwinka jak i również padalec
zwyczajny), zmniejszono ewentualne straty w zwierzętach spowodowane budową poprzez
zastosowanie działania V1 (Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu), czyli urządzeń
naprowadzających dla płazów. W celu wyrównania tymczasowych strat siedliskowych
przeprowadzone zostaną działania M20 (środki CEF2- continuous ecological functionality);
por. Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu), czyli wzniesienie stosu z korzeni i kamieni w
pobliżu pola budowy. Tak więc przewiduje się zaledwie degradację funkcjonalną gadów.
Owady
W bezpośredniej strefie wyjścia na ląd może w trakcie prac budowlanych dojść do
bezpośrednich strat w zwierzętach (ruch spowodowany pracami, pogłębianie, zwabianie
owadów przez oświetlenie, kanały gazociągu). Ogólnie jednak niewielkie obciążenie
663/NordStream/04
155
powoduje małe uszkodzenia. Poprzez zastosowanie środka zapobiegawczego V2 (ochrona
przed emitowaniem światła w kierunku łąk Freesendorfer Wiesen) zmniejszy się
oddziaływanie wabiące spowodowane oświetleniem placu budowy.
Poza tym będą użyte „przyjazne owadom” reflektory budowlane i urządzenia oświetlające
(działania M15 i postanowienia dodatkowe A.3.6.9).
Ptaki lęgowe
Wewnątrz strefy aktywnej o promieniu 500 m lub aż do poziomu izofony 47 dB(A), dochodzi
podczas fazy budowy do tymczasowego wpływu na fauny ptaków lęgowych. Przede
wszystkim na lerkę, gąsiorka i jarzębatkę. Te gatunki są dotknięte (odstraszenie średnie do
długiego) poprzez prace budowlane na terenie stacji wyjścia na ląd (oddzielny tryb
udzielania zezwolenia), tak że zakłócenia rozważane z planowanym przedsięwzięciem nie
już są ważne.
Projekt wywoła tylko krótkotrwałe i raczej nieznaczne zakłócenia w stosunku do populacji
ptaków lęgowych poza bezpośrednią strefą korytarza wyjścia na ląd. Nie wynikają tu trwałe
naruszenia, tzn. straty dla populacji ptaków lęgowych.
Nie przewiduje się ważnych oddziaływań na ptaki lęgowe poprzez wpływ na stosunki
wymienne.
Poprzez zastosowanie środka zapobiegawczego V2 (ochrona przed
emitowaniem światła w kierunku łąk Freesendorfer Wiesen) zmniejszy się oddziaływanie
wabiące spowodowane oświetleniem placu budowy.
Ptaki migrujące
Dla ptaków odpoczywających, które używają strefy aktywnej (promień 500 m) tylko do
poszukiwania pożywienia, dojdzie podczas fazy budowy do przejściowej utraty funkcji.
Możliwe jednak jest zachowanie unikające na terenach graniczących, poza strefą aktywną.
To tyczy się terenów wypoczynku w południowej części łąk Freesendorfer Wiesen i
powierzchni żerowisk dla ptaków wodnych w obszarach płytkiej wody w pobliżu brzegu.
Oddziaływania te prowadzą tylko do niewielkich naruszeń w stosunku do ptaków wodnych
(tutaj przeważające dzikie kaczki jak i również łabędzie), które to naruszenia spowodowane
są przez krótkotrwale występujące zakłócenia oraz zakłócenia istniejące jeszcze przed
rozpoczęciem projektu, jak wejście do portu z falochronem i istniejące na dużych
powierzchniach obszary unikania. Powierzchnie żerowisk na łąkach Freesendorfer Wiesen
leżą poza tym tylko częściowo wewnątrz strefy aktywnej działań budowlanych.
Nie przewiduje się istotnych skutków dla ptaków odpoczywających z powodu wpływu na
stosunki wymienne. Poprzez zastosowanie środka zapobiegawczego V2 (ochrona przed
emitowaniem światła w kierunku łąk Freesendorfer Wiesen) zmniejszy się oddziaływanie
wabiące spowodowane oświetleniem placu budowy.
Nietoperze
Zmiany struktury biotopu w przypadku nietoperzy są tak niewielkie, że nie są istotne dla
nietoperzy polujących. Mogą pojawić się niewielkie oddziaływania spowodowane
negatywnymi bodźcami powstałymi podczas fazy budowy w formie efektów wabiących
wywołanych oświetleniem placu budowy. Poprzez zastosowanie środka zapobiegawczego
V2 (ochrona przed emitowaniem światła w kierunku łąk Freesendorfer Wiesen) zmniejszy
się oddziaływanie spowodowanego oświetleniem placu budowy.
663/NordStream/04
156
Inne ssaki
Wydra europejska może unikać terenu placu budowy oraz jego tymczasowo naruszonego
poprzez emisje dźwięku otoczenia bez znacznego ograniczania swojego siedliska. Leżące
w promieniu 500 m powierzchnie pastwisk intensywnych południowych łąk Freesendorfer
Wiesen przebiegające nad kanałem gazociągu, nie mają szczególnego znaczenia jako
siedlisko wydry europejskiej.
Straty osobników spowodowane budową są mało
prawdopodobne. Pod względem wpływu na stosunki wymienne wynikają co prawda pewne
przejściowe efekty barierowe spowodowane placem budowy, które jednak zaliczane są jako
niewielkie. Wprawdzie możliwe są zakłócenia w stosunku do aktywnej nocą wydry
europejskiej, które wywołane są oświetleniem placu budowy, wystąpią one jednak tylko
tymczasowo na obrzeżach jej siedlisk. Zachowania unikające będą prawie niemożliwe.
Nie zakłada się istotnych naruszeń w stosunku do innych ssaków w obszarze lądowym.
Wnioski:
Nie ma możliwości pełnego wyrównania koniecznej ingerencji w morskie typy biotopu,
ponieważ nie są możliwe właściwe środki kompensacyjne w znaczeniu § 15 ust. 4 ustawy o
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie o rekultywacji
struktur naruszonych za pomocą tych samych gatunków, funkcji i procesów gospodarki
przyrody na dnie morza (bentos, podłoże). Jako częściowe wyrównanie po ingerencji może
być traktowana jedynie samodzielna regeneracja / ponowne zasiedlenie krótkotrwale
naruszonych morskich powierzchni biotopu.
Ponieważ ingerencja nie jest lub jest częściowo możliwa do kompensacji, ale jest
priorytetowa (por. rozdział B.4.8.4 tej decyzji), podjęto działania zastępcze (§ 15 ust. 5
ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie). Jako
takie zaplanowano w ramach Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu (dokumentacja
wniosku część C.3 jak i również część uzupełniająca: dookreślenia część C.3, rozdział 1)
działania E1 (proporcjonalnie) i E2 (por. rozdziały B.4.4.1.9.2 i B.4.8.4 tej decyzji), które
mają za zadanie przeciwdziałać stanowi faktycznemu po ingerencji w strefie morskiej.
Zapotrzebowanie kompensacyjne po ingerencji i wartość kompensacji planowanych działań
w celu ochrony krajobrazu została obliczona w oparciu o zapotrzebowanie i plan, które
należy ze sobą skonfrontować. Jest jednak jasne, że pozostaje ciągle do wyrównania
znaczny deficyt (1.860,4 ha). Zapotrzebowanie na działania kompensacyjne w morskim
obszarze 3.842,8 ha – rekompensata jako suma podstawowa w celu dokonania
wielofunkcyjnej kompensacji, która poprzez wyrównanie na skutek samodzielnej regeneracji
/ ponownego zasiedlenia morskich biotopów po dokonanej ingerencji, zostanie zmniejszona
o 870,8 ha do poziomu 2.972. Przeciwstawiono temu rekompensatę dla obszaru 1.111,6 ha
za ingerencję w obszarze morskim (proporcjonalnie, tzn. w większej części) w postaci
działań E1 i E2 (por. rozdział B.4.8.4 tej decyzji). Co się tyczy części terenu morskiego,
zrekompensowane zostanie zaledwie 40% stanu spowodowanego ingerencją, deficyt
wyniesie ok. 60%.
Nie ma możliwości pełnego wyrównania koniecznej ingerencji w lądowe typy biotopu,
ponieważ nie są możliwe właściwe środki kompensacyjne w znaczeniu § 15 ust. 4 ustawy o
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie o rekultywacji za
pomocą tych samych gatunków struktur naruszonych przez położenie instalacji i budowę
oraz funkcjonowanie ulądowienia oraz procesy gospodarki przyrody (podłoże, siedlisko).
Nie dająca się zrekompensować, ale mająca pierwszeństwo przed interesami ochrony
środowiska i ochrony krajobrazu ingerencja w część lądową korytarza wyjścia, może jednak
663/NordStream/04
157
zostać całkowicie zrekompensowana poprzez działania zastępcze w znaczeniu § 15 ust. 5
ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie. Jako
takie zaplanowano w ramach Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu (dokumentacja
wniosku część C.3 jak i również część uzupełniająca: dookreślenia część C.3, rozdział 1)
m.in. działania E3 i proporcjonalnie E1 (por. rozdziały B.4.4.1.9.2 i B.4.8.4 tej decyzji), które
mają przeciwdziałać stanowi faktycznemu po ingerencji w strefie morskiej. Następnie teren
lądowy obszaru ingerencji zostanie zrekultywowany przez działania zastępcze E1
(proporcjonalnie) i E3.
Ponieważ dalsze działania zastępcze nie są możliwe lub nie będą mogły usunąć
spowodowanego naruszenia, należy zapłacić rekompensatę za pozostały jeszcze
uszczerbek (§ 15 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego MeklemburgiaPomorze Przednie; por. rozdział B.4.8.4 tej decyzji). Przeprowadzona w ramach
Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu kontrola projektu pod kątem regulacji dot.
ingerencji w środowisko naturalne (§ 15 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie, § 19 federalnej ustawy o ochronie przyrody wykazała, że
dopuszczalna jest ingerencja w środowisko i krajobraz.
Ustawowo chronione typy biotopów (§ 20 ustawy o ochronie przyrody kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie) w obszarze Zatoki Greifswaldzkiej (łącznie z progiem
zatoki) i w zewnętrznej części Zatoki Pomorskiej – łącznie na obszarze 326,12 ha – są
dotknięte w niewielkim stopniu. Ustawowo chronione typy biotopów (§ 20 ustawy o
ochronie przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie) są narażone w
lądowej części korytarza wyjścia na ląd – łącznie na obszarze 0,29 ha. Przeprowadzona
kontrola wykazała, że priorytetowa ingerencja zgodnie z § 20 ust. 3 ustawy o ochronie
przyrody kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie, może zostać
przeprowadzona z powodu dobra wspólnego określonego w rozdziale B.4.1 tej decyzji.
Badanie OOŚ zgodnie z Dyrektywą Siedliskową (§ 18 ustawy o ochronie przyrody kraju
związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie, § 34 federalnej ustawy o ochronie
przyrody, art. 4 ust. 4 pkt. 1 VRL) wykazało, że projekt nie jest w stanie naruszyć w sposób
istotny obszarów określonych w programie Natura 2000. W związku z tym określono
działania w celu uniknięcia i zmniejszenia jak i również ograniczenia szkód (bliżej o tym w
rozdziałach B.4.5 i B.4.8.5 tej decyzji).
Przeprowadzone specjalne badanie dot. prawnej ochrony gatunków wykazało, że nie
nastąpi niezgodne z prawem naruszenie w stosunku do żadnego ze ściśle chronionych
gatunków, ponieważ z jednej strony ustalone zostały działania zapobiegawcze i łagodzące
lub środki CEF, a z drugiej strony nie urzeczywistniły się zakazy wstępu (§ 42 ust. 1, ust. 5
federalnej ustawy o ochronie przyrody (por. rozdziały B.4.6 i B.4.8.6 tej decyzji). Nie
wykluczając jednak najgorszego scenariusza, po badaniu wyjątkowego stanu faktycznego
dla poszczególnych gatunków przezornie przewidziano wyjątki według § 43 ust. 8 federalnej
ustawy o ochronie przyrody (por. do tego bliżej rozdziały A.1.1.3, B.4.5.6 tej decyzji).
W celu utrzymania interesów związanych z ochroną przyrody lub ustalonych środków
zapobiegawczych i łagodzących, zastosowany jest podczas budowy monitoring ekologiczny
z funkcją sprawdzania i raportowania.
Podsumowując należy stwierdzić, że zwłaszcza w fazie budowy planowanego
przedsięwzięcia dojdzie do negatywnych oddziaływań na dobro chronione, jakim są
zwierzęta i rośliny. Jednak poprzez zastosowanie planowanych środków zapobiegawczych i
łagodzących ich wpływ na środowisko zostanie zredukowany do minimum. Utrzymujące się
długotrwałe i / lub znaczne negatywne oddziaływania będą rekompensowane przez
663/NordStream/04
158
ustalone zastępcze środki zastępcze oraz przez zapłatę ustalonej rekompensaty, tak że w
sumie zachowane będą cele ochrony środowiska naturalnego.
B.4.4.2.3
Dobro chronione gleba
Już w roku 1985 niemiecki rząd federalny podkreślił w swojej koncepcji ochrony podłoża
jego wyjątkowe znaczenie w ramach polityki ochrony środowiska. Podkreśla się przy tym
zwłaszcza ochronę podłoża przed „zanieczyszczeniem materii podłoża substancjami
szkodliwymi:, „obciążeniem struktury podłoża przez erozję i zbicie” i „obciążeniem
powierzchni gleby przez użytkowanie krajobrazu”.
Dalsze wyjaśnienie powiązanych z tym celów ochrony środowiska ujęte jest w federalnej
ustawie o ochronie gleb (Bundes-Bodenschutzgesetz - BBodSchG) z dnia 17.03.1998
(Federalny Dziennik Ustaw. I s. 502), ostatnio zmieniona przez artykuł 3 ustawy z dnia
09.12.2004 (Federalny Dziennik Ustaw. I s. 3214). Celem tej ustawy jest według § 1
„długotrwałe zachowanie lub rekultywacja funkcji podłoża” Odnośnie tego należy
zapobiegać szkodliwym zmianom podłoża, rekultywować podłoże i trwale skażony grunt, jak
i również wywołane nimi zanieczyszczenia wody oraz zapobiegać negatywnym wpływom na
podłoże. Jeśli chodzi o wpływ na podłoże, należy unikać, jak dalece to możliwe, uszkodzeń
jego naturalnych funkcji, jak i również jego funkcji jako archiwum historii naturalnej i
kulturalnej”.
Należy też użytkować je oszczędnie i ostrożnie jako nieodnawialne dobro naturalne zgodnie
z § 2 ust.1 pkt. 2 federalnej ustawy o ochronie przyrody.
Poprzez wydobycie osadów i ponowne wypełnienie dojdzie do zakłócenia naturalnej
budowy osadowej (stratygrafia) w obszarze wykopu pod rurociąg, pomiędzy punktem
wyjścia na ląd przy wjeździe do portu przy Lubminie i punktem PK 1.193,542 trasy
Gazociągu Północnego w odniesieniu do południowo-wschodniej nitki gazociągu (punkt
składowania gazociągu przy głębokości 15 m na południowy-zachód od Landtiefu A”).
Niemożliwe jest uniknięcie trwałej zmiany struktury osadów. Jako działanie łagodzące
przewiduje się składowanie substratów podzielonych wedle typu na zwałowisku Gazociągu
Północnego jak i również zasypanie odpowiednim substratem (M6). W tym celu zwałowisku
urobku zostanie podzielone na różne strefy, na których będą składowane oddzielnie różne
typy substratu, które zostały wydobyte jako urobek przy wykopywaniu wykopu pod rurociąg.
Poszczególne części zwałowiska powinny mieć podłużny kształt. To ułatwi proces
składowania i przede wszystkim ponownego wsypywania materiału podzielonego wedle
substratu. Przede wszystkim podłużne ukształtowanie części zwałowiska ma na celu
zmniejszenie oddryfowywania cząsteczek podczas zatapiania. W celu ograniczenia
zmętnienia (por. rozdział B.4.4.2.4 a)) dodatkowo zostaną użyte osłony pęcherzykowe albo
porównywalne urządzenia (działanie M5 Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu),
wedle konieczności także do częściowego ogrodzenia zwałowiska jak i również do
odgraniczenia poszczególnych jego stref (por. dokumentacja wniosku część B.1, rozdział
3.2.6.3).
W obszarach kanału gazociągu, z których wybrane zostaną: glina zwałowa / glina
lodowcowa lub (drobno)ziarniste osady z dużą zawartością mułu i szlamu, które nie będą
nadawały się do ponownego wypełnienia wykopu pod rurociąg (potencjał resuspensji /
663/NordStream/04
159
erozji), wykopany urobek wymieniony zostanie przy zasypywaniu grubszym materiałem
(piasek)) (np. w obszarze progu zatoki lub pomiędzy progiem zatoki a „Schumachergrund”
jak i również w strefie rynny Saßnitz). Poza tym przy zasypywaniu wykopu pod rurociąg
może dojść lokalnie do wstawienia grubszego materiału obcego, aby zapewnić zachowanie
stabilizacji erozyjnej zasypanego pokrycia osadowego. Jest to konieczne w strefie progu
zatoki mniej więcej pomiędzy punktem PK 1.206,8 a 1.208,5 w odniesieniu do nitki
południowo-wschodniej gazociągu, gdzie średnich głębokościach wody poniżej 4,40 m
(możliwe opadanie lustra wody do poziomu 2,90 m) lub poniżej 2,90 m (możliwe opadanie
lustra wody do poziomu 1,40 m), w warunkach ekstremalnych warunków pogodowych (silne
wiatry wschodnie od strony Bałtyku) istnieje przed zakończeniem procesu osiadania ryzyko
erozji dla wsypanych osadów ze średnicą ziaren poniżej 0,5 mm lub 3 mm (por. ekspertyza
o stabilności położenia Gazociągu Północnego w progu zatoki, BUCKMANN 2009, część
uzupełniająca: dookreślenia część B.2.2, rozdział 4). Jeśli wielkość ziaren pierwotnego
(wykopanego) osadu zróżnicowanego to ok. 0,5 mm, zgodnie ze dokładnym planem
stabilizacji erozji po zasypaniu wykopu w strefie progu zatoki (część uzupełniająca:
dookreślenia część B.1, rozdział 1), zostanie wbudowana ponad (nie do górnej krawędzi
wykopu) wsypanym materiałem warstwa (warstwa nośna) zakrywająca
gruba na
przynajmniej 15-20 cm (do doprecyzowania w ramach wykonania planu) z grubej mieszanki
ziaren, która to warstwa pokrywać będzie się co do poziomu z otaczającym dnem morskim.
Jako warstwa nośna, która ma zostać umieszczona poniżej warstwy przykrywającej może
być użyty dowolny materiał pochodzący z urobku. Jeśli materiał pierwotny będzie
drobnoziarnisty dodatkowo najpierw zostanie umieszczona pod warstwą zakrywającą
warstwa piasku średnioziarnistego albo odpowiednia geowłóknina.
Urobek składający się z gliny zwałowej / gliny lodowcowej jako osad obcy pozostaje w
oddzielnym obszarze na zwałowisku, gdzie powoduje długotrwałą lokalną zmianę topografii
dna morskiego (< wysoki na 1,5 m nasyp) i właściwości substratu powierzchniowego.
Należy możliwie ograniczyć ilość urobku składającego się z takiego materiału, który będzie
długotrwale pozostawiany na zwałowisku (M6). Na ten częściowo pozostający na
zwałowisku materiał o podwyższonej zawartości cząsteczek drobnych (przewidywalnie
ok. 250.000 m3 z łącznie ok. 750.000 m3 urobku klasy 1, 2 i 3, por. dokumentacja wniosku
część C.3, Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu, tab. 71) przewidziano w planie
wykonania oddzielną strefę – której położenie musi jeszcze zostać ustalone – o łącznej
powierzchni 880.000 m2, gdzie zapewniony zostanie odpowiedni odstęp od materiału
przeznaczonego po ponownego wsypania. Strefa ta będzie podzielona w ramach działania
M6 na części przeznaczone na urobek klasy 1 (ok. 540.000 m2), 2 (ok. 280.000 m2) i 3 (ok.
360.000 m2). Materiał, który ostatecznie pozostanie na zwałowisku spowoduje miejscowo
trwałe podwyższenia dna morskiego o mniej niż 1,5 m, które to podwyższenie jest
nieznaczne z powodu jego małego – w stosunku do otaczających go obszarów dna
morskiego – rozprzestrzenienia dla dóbr chronionych: podłoże / osad. Tymczasowe
podwyższenie dna morskiego poprzez specyficzne i identyczne pod względem grubości
wsypy materiału wynosi maksymalnie 1,5 m i nie prowadzi do istotnych oddziaływań na
dobro chronione: podłoże / osad.
Drobnoziarnisty materiał z podwyższoną ilością substancji organicznej (ok. 70.000 m3
szlamu) będzie przewożony na składowisko (M8), ponieważ w przeciwnym razie musiałyby
być wniesiony jako dodatkowy osad obcy na charakteryzujące się czysto mineralnym
(piaskowym) podłożem składowisko urobku.
Pierwotny kształt powierzchni dna morskiego (płaskie dno wody) zostanie rekultywowany w
strefie zasypanego ponownie wykopu, w ramach wywołanych projektem tolerancji –
najpierw jednak nastąpi lekkie podwyższenie ponad zakopany rurociąg) lub ponownie
663/NordStream/04
160
dostosowanie się krótkim lub średnioterminowym okresie, spowodowane procesami
osiadania i ewentualnego dryfowania. Odtworzone zostaną zwłaszcza obszary pokryte
skałą i rumoszem na przeciętych osadach rezydualnych pozostałych w strefie wykopu pod
rurociąg (M9). W obszarze zwałowiska skutkiem daleko idącej rekultywacji pierwotnej
topografii dna morskiego będzie ponowne sprowadzenie składowanego tam w
międzyczasie materiału piaszczystego (M6). Obszary o gęstszym pokryciu kamieniem
(siedliska rafowe) na zwałowisku zostaną wyłączone ze składowania urobku (działanie M7:
Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu).
Przy układaniu gazociągu na dnie morskim pomiędzy PK 1.193,542 trasy Nord Stream (w
odniesieniu do nitki południowo-wschodniej Gazociągu Północnego) a granicą strefy 12 Mm,
nie da się uniknąć ani załagodzić spowodowanych instalacją zmian topografii dna
morskiego i właściwości substratu powierzchniowego (nakładanie naturalnych osadów). To
samo dotyczy wymiany osadów spowodowanej przez materiał wniesiony przez rurociąg do
wykopu (od strony lądu od punktu PK 1.193,542). Teoretycznie możliwy jest wpływ na
stabilność gazociągu poprzez tworzenie na nim wymycia. Wymycia mogą tworzyć się
jednak tylko wtedy, jeśli przeszkoda, jak w tym przypadku przewód gazociągu, będzie stale i
z dużą prędkością opływana w poprzek (z boku). Tworzenie istotnych wymyć na gazociągu
na dnie morza może być uznane za mało prawdopodobne.
Uwzględniając naturalną dynamikę osadów systemu, natężenie, czas trwania i skalę
oddziaływań, jak i również środki zapobiegawcze i łagodzące wymienione w rozdziale
B.4.4.1.9.1 (M2, M5, M6, M7, M8, M9) istotnym oddziaływaniem na dobro chronione, jakim
jest podłoże / osady, pozostają technogenne zmiany osadów. Zmiany te powstają wskutek
wbudowania gazociągu lub zmian topografii dna morskiego i właściwości substratu
powierzchniowego poprzez położenie gazociągu na dnie morza (por. dokumentacja
wniosku część C.3, rozdział 8.1.1.1, a w nim zwł.. tab. 32). Ponieważ oddziaływania te
pozostają w ścisłym związku ze spowodowanymi projektem oddziaływaniami na morskie
typy biotopów, nie wynika żadne dodatkowe (ponad sumę podstawową przeznaczoną na
wielofunkcyjną kompensację uszczerbków w biotopie) zapotrzebowanie na kompensację
dla ewentualnych szczególnych funkcji dna morskiego. Zapotrzebowanie kompensacyjne
wyłącznie dla dobra chronionego podłoże wyniknęłoby raczej tylko w strefie bezpośredniego
obciążenia spowodowanego instalacją (przez rury gazociągu zakopane w osadach lub
położone na nich) – 157,2 ha powierzchni do zrekompensowania według sum z tab. 78,
kolumna 12: Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu). Zapotrzebowanie to byłoby tym
samym mniejsze niż suma podstawowa przeznaczona na wielofunkcyjną kompensację
uszczerbków w biotopie (2.983,5 ha według części uzupełniającej: dookreślenia część C3,
rozdział 1, podrozdział 9.4.1), która pokrywa także uszkodzenia w otoczeniu projektu.
„Morska” część działań (E1) ustalonych celem rekompensaty uszkodzeń biotopu nadaje się
pod względem jakości także do wielofunkcyjnej rekompensaty uszkodzeń dna morskiego.
Uwzględniając także naruszenie dna morskiego spowodowane wyłącznie instalacją,
pozostaje jednak spory deficyt w rekompensacji, kiedy zestawi się zapotrzebowanie
spowodowane wyłącznie instalacją w pozostającym do zrekompensowania obszarze
morskim- 157,2 ha powierzchni do zrekompensowania (suma z tab. 78, kolumna 12:
Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu) z powierzchnią wymagającą rekompensaty (tylko
37,24 ha) ujętą w „morskiej” część działania (E1) (por. część uzupełniająca: dookreślenia,
Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu, tab. 93). Ten deficyt musi być zrównoważony w
ramach pieniężnej kompensacji uszkodzeń biotopu poprzez łączne wyrównanie.
Dalsze możliwe uszkodzenia funkcji dna morskiego / osadów spowodowane projektem
będą dalece ograniczane lub udaremniane za pomocą wymienionych środków
zapobiegawczych i łagodzących, jak i również poprzez zastosowanie urządzeń i procedur
663/NordStream/04
161
odpowiadających stanowi techniki. Jeśli mimo tego, dojdzie do ich powstania, nie będą one
znaczne (brak istotnych zmian struktury albo wartych wzmianki materiałowych obciążeń
osadów). Biorąc pod uwagę to oraz fakt, że nie będzie mieć miejsca niewłaściwe
użytkowanie powierzchni, stwierdza się, że projekt nie stoi w sprzeczności ze wstępnie
przedstawionymi celami ochrony jakości środowiska naturalnego dla dobra chronionego
podłoże.
b) lądowy
Uwzględniając długość wegetacji (odnowienie) dotkniętego podłoża, natężenie, trwanie i
skalę skutków jak i również wymienione w rozdziale B.4.4.1.9.1 tej decyzji działania mające
na celu zapobieżenie, złagodzenie i odtworzenie / stworzenie (M2, M13, G1, G2), do
rozważenia pozostają co najwyżej oddziaływania na obszar spowodowane budową oraz
składowaniem materiałów– jako istotne spowodowane budową oddziaływania w strefie
wyjścia na ląd (odcinki pracy łącznie ze wzniesieniem placu budowy i powierzchni
składowisk). Odnośnie oddziaływań spowodowanych instalacją, ma to znaczenie dla
technogennych zmian istoty podłoża wskutek wbudowania gazociągu, lokalnych nasypów
wzdłuż odcinków, gdzie gazociąg przebiega ponad ziemią i zabudowań na małej
powierzchni na terenie stacji wyjścia, które należą do tego przedsięwzięcia.
W największym stopniu dotknięte będą jednak podłoża na linii brzegowej, które podlegają
dynamice tworzenia osadów, a następnie znajdują się w początkowym stadium rozwoju.
Stadium to może zostać osiągnięte w stosunkowo krótkim czasie po zasypaniu
odpowiednim substratem rowu wykonanego ze ścianki szczelnej, w połączeniu z
odtworzeniem naturalnych warunków rzeźby terenu i stosunków piasku oraz gleb
niewykształconych w strefie plaży / wydm (G1 / G2). Poza tym w strefie plaży struktura
gleby jest już uszkodzona antropogenicznie.
Uszkodzenia funkcjonalne podłoża w strefie wyjścia na ląd spowodowane projektem
zostaną ograniczone tak dalece jak to możliwe. Stanie się tak poprzez użytkowanie
powierzchni w trakcie różnych prac budowlanych (kanał wypływowy / basen portowy),
poprzez działania ochronne S3, środki łagodzące M3 (por. rozdział 4.4.1.9.1) jak i również
ogólnie poprzez zastosowanie urządzeń i procedur zgodnych ze stanem najnowszej
techniki. Ponieważ pozostają one w ścisłym związku ze spowodowanymi projektem
oddziaływaniami na lądowe typy biotopów (por. rozdział B.4.4.2.2 b)), nie wynika tutaj żadne
dodatkowe (ponad sumę podstawową przeznaczoną na wielofunkcyjną kompensację
uszczerbków w biotopie) zapotrzebowanie na kompensację ewentualnych szczególnych
funkcji podłoża. Działanie E3 (por. rozdział B.4.4.1.9.2, wyrównanie / rekompensata)
ustalone celem rekompensaty uszkodzeń biotopu, nadaje się pod względem jakości także
do wielofunkcyjnej rekompensaty uszkodzeń podłoża w strefie wyjścia na ląd. Ilościowo
jednak, odpowiednio do zestawiania ingerencji i środków wyrównawczych ujętych w
Pomocniczym Planie Utrzymania Krajobrazu (por. dokumentacja wniosku część C.3, tab. 80
jak i również część uzupełniająca: dookreślenia część C.3, rozdział 1, tab. 96 i tab 98),
pozostaje także w strefie lądowej deficyt kompensacyjny, jeśli porównamy zapotrzebowanie
na kompensację w obszarze lądowym (11,54 ha powierzchni do rekompensacji) [suma
(przeliczona w ha) z tab. 80, ostatnia kolumna Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu]
z działaniem E1 – tylko 2,5 ha powierzchni przeznaczonej do kompensacji (por. część
uzupełniająca: dookreślenia do Pomocniczego Planu Utrzymania Krajobrazu, tab 95,
ostatnia kolumna). Przy formalnym przyporządkowaniu „lądowych” części działania E1 (por.
część uzupełniająca: dookreślenia, Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu, tab 93) do
ingerencji w części lądowej (co powiększa już i tak istniejący deficyt w obszarze morskim),
663/NordStream/04
162
deficyt ten może być zakwalifikowany jako usunięty [por. uzupełniające zaprezentowanie
powierzchni wymagającej kompensacji (zapotrzebowanie) i powierzchni wymagającej
kompensacji (planowanie) i rozróżniając je na obszar lądowy i morski, Instytut Ekologii
Stosowanej IfAÖ, listopad 2009].
Projekt nie stoi w sprzeczności ze wstępnie przedstawionymi celami ochrony środowiska
naturalnego dla dobra chronionego podłoże.
B.4.4.2.4
Dobro chronione woda
Cele ochrony środowiska dla dobra chronionego woda wynikają z Ramowej Dyrektywy
Wodnej UE (RDW).
Zgodnie z ich wdrożeniem w prawo poszczególnych krajów członkowskich, wody
powierzchniowe wg § 35c w połączeniu z § 25a niemieckiej ustawy o gospodarce wodnej
WHG (§ 130c krajowej ustawy o wodzie dla kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze
Przednie LWaG M-V), o ile nie są sklasyfikowane jako sztucznie albo znacznie zmienione,
należy „tak użytkować, aby uniknąć negatywnej zmiany ich ekologicznego i chemicznego
stanu i aby osiągnąć lub zachować ich dobry ekologiczny i chemiczny stan.” W raporcie na
temat inwentaryzacji w obszarze dorzecza rzek Warnow / Piana sklasyfikowano wody
przybrzeżne jako „nieznacznie zmienione”, tak że ma tu zastosowanie cel zachowania
„dobrego stanu”. Plan zagospodarowania dla tego obszaru dorzecza, do którego należy
Zatoka Greifswaldzka oraz przyległe wody morskie, przedłożony jest jako projekt (Krajowy
Urząd ds. Środowiska, Ochrony Przyrody i Geologii-LUNG Meklemburgia-Pomorze
Przednie, 2008). Dla Zatoki Greifswaldzkiej ustalono cel rozwoju wód mezotroficznych do
lekko eutroficznych o dobrej widoczności z przewagą makrofitów.
Ponieważ istnieje związek pomiędzy wodami powierzchniowymi i wodami gruntowymi,
należy tak gospodarować wodami gruntowymi, aby „uniknąć negatywnej zmiany ich
ilościowego i chemicznego składu, odwrócić znaczne i utrzymujące się tendencje do
wzrastania zawartości składników szkodliwych spowodowanych ludzką działalnością,
zapewnić równowagę pomiędzy pobieraniem i tworzeniem nowych wód gruntowych i
zachować lub osiągnąć dobry ilościowy i chemiczny ich stan […].” (§ 33a niemieckiej ustawy
o gospodarce wodnej: WHG).
Przejściowe suspensje cząsteczek mają miejsce przede wszystkim przy pracach
polegających na wykopywaniu wykopu pod gazociąg, przy przenoszeniu urobku do
tymczasowego składowania na zwałowisku Gazociągu Północnego, jak i również przy
następującym po tym zasypywaniu wykopu. W obszarach gdzie istnieje tendencja do
powstawania zmętnień spowodowanych zawartością drobnoziarnistych osadów, jak i
również w strefie zwałowiska zainstalowane zostaną urządzenia ochronne do ograniczenia
dryfowania zawiesin (np. „osłony pęcherzykowe” - M5). Ponadto planuje się powszechne
użycie technologii pogłębiania, które ograniczą powstawanie zmętnień. Urządzenia
ochronne będą używane w razie konieczności zarówno w strefie wykopu pod gazociąg, jak i
także do częściowego ogrodzenia składowiska urobku lub odgrodzenia pomiędzy
poszczególnymi podłużnymi częściami składowiska. Dąży się przy tym do ograniczenia
przenoszenia zawiesin do poziomu (z reguły) 50 mg/l w oddaleniu 500 m od źródła
663/NordStream/04
163
zawiesin, możliwe jest jednak krótkotrwałe ograniczenie do 100 mg/l (por. dokumentacja
wniosku część B.1, rozdział, podrozdział. 3.2.2).
Osady bogate w muł, jak gliny zwałowe / gliny lodowcowe (np. ze strefy w progu zatoki) nie
będą użyte do ponownego zasypania wykopu z powodu ich wysokiego potencjału
resuspensyjnego, lecz pozostaną trwale na składowisku urobku Gazociągu Północnego.
Będzie utrzymywany możliwie niski udział w urobku takich bogatych w drobne cząstki
osadów, które nie nadają się do ponownego wsypania do wykopu (M6).
Wykopywane osady wykazują w dużej części niską zawartość składników organicznych
(< 3%). Osady o wysokiej zawartości składników organicznych (np. pomiędzy progiem
zatoki a „Schumachergrund“, jak i również w strefie rynny Saßnitz) nie będą zatapiane i
umieszczane w wykopie, lecz przenoszone na skład urobku (M8) i zastąpione przez
materiał piaszczysty przy ponownym zasypywaniu wykopu (ok. 70.000 m3). Wpłynie to na
zmniejszenie ilości składników odżywczych w Zatoce Greifswaldzkiej / „Schumachergrund”,
co współgrając z ww. celami ochrony jakości środowiska zapobiegnie procesom eutrofizacji.
Ponieważ pierwotny kształt powierzchni dna morskiego zostanie w dużym stopniu
odtworzony (najpierw jednak lekkie podwyższenie powyżej zakopanego gazociągu) po
zasypaniu wykopu odpowiednim substratem (M6) lub dostosuje się w krótkim lub
średniodługim okresie poprzez procesy osiadania i dryfowanie, to z tego powodu nie dojdzie
w strefie wykopu pod gazociąg do długotrwałego wpływu na parametry hydrograficzne
(warunki nurtu / wymiana wody / stosunki osadowe). Powierzchnia istniejącego w trakcie
budowy wykopu (do czasu zasypania go) jest w porównaniu z dotkniętymi wodami morskimi
Zatoki Greifswaldzkiej i południowej Zatoki Pomorskiej tak niewielka, że co najwyżej lokalnie
(w bezpośrednim sąsiedztwie wykopu) można stwierdzić pewien wpływ na warunki
hydrograficzne (największy w strefie progu zatoki).
Także w bezpośrednim pobliżu gazociągu położonego na dnie Zatoki Pomorskiej (strefa 12
Mm) wpływ na warunki nurtu, wymianę wody i stosunki osadowe będzie zauważalny tylko
na małym obszarze i w niewielkim stopniu.
W strefie składowiska urobku Gazociągu Północnego będzie można w zasadzie tylko
podczas budowy stwierdzić wpływ na warunki hydrograficzne, ponieważ także tutaj
przewiduje się daleko idącą rekultywację warunków panujących na rafie w trakcie
wsypywania z powrotem urobku do wykopu (M6). Pozostałe lokalnie podwyższenia dna
morskiego (< 1,5 m) spowodowane drobnoziarnistym materiałem składowanym na
zwałowisku mają mały i ograniczony co do zasięgu wpływ na warunki nurtu, wymianę wody
i stosunki osadowe w swoim najbliższym otoczeniu i są w zasadzie nieistotne w porównaniu
do wielkości i głębokości dotkniętych obszarów wód morskich.
Nie istnieje niebezpieczeństwo negatywnej zmiany ekologicznego stanu Zatoki
Greifswaldzkiej oraz zatoki Pomorskiej, biorąc pod uwagę określoną przez wskaźniki
hydrograficzne wrażliwość dotkniętych wód morskich w porównaniu do wpływu
przedsięwzięcia jak i również po uwzględnieniu natężenia, trwania i skali ingerencji i działań
zapobiegawczych i łagodzących (M2, M5, M6, M8) określonych w rozdziale B.4.4.1.9.1. Tak
więc projekt nie zagraża celom postawionym przez Ramową Dyrektywę Wodną UE (RDW).
b) lądowy
Bierze się pod uwagę okoliczność usadowienia poziomu 3,5 m n.p.m. (górna krawędź
fundamentów instalacji). Dzieje się tak ponieważ strefa lądowa Gazociągu Północnego leży
663/NordStream/04
164
w obszarze wysoko zagrożonym powodziami i podtopieniami wywołanymi burzami, W
związku z tym dalsze szczegóły regulowane są w ramach pozwolenia na projekt nitki OPAL,
której podporządkowana jest stacja wyjścia na ląd. Niewielkie spowodowane projektem
oddziaływania w tej strefie nie spowodują żadnego ograniczenia ochrony
przeciwpowodziowej.
Wody gruntowe w strefie wyjścia na ląd gazociągu nie będą używane do uzyskiwania wody
pitnej. Zgodnie z projektem wody gruntowe nie będą używane. Po uwzględnieniu natężenia,
trwania i skali ingerencji i działań ochronnych, zapobiegawczych i łagodzących (S3, M2, M3,
G1, G2, M13) określonych w rozdziale B.4.4.1.9.1, nie istnieje niebezpieczeństwo
negatywnej zmiany ilościowego i chemicznego stanu wód gruntowych spowodowanego
projektem. Tak więc projekt nie zagraża celom postawionym przez Ramową Dyrektywę
Wodną UE (RDW).
B.4.4.2.5
Dobro chronione krajobraz
Cele ochrony jakości środowiska dla dobra chronionego, jakim jest krajobraz wynikają z
federalnej ustawy o ochronie przyrody (BnatSchG). Zakłada ona w § 2 ust. 1 pkt. 13, że
należy chronić krajobraz i jego różnorodność, wyjątkowość i piękno także z powodu jego
znaczenia jako miejsce życia i wypoczynku dla człowieka. Należy zachować albo rozwijać
jego charakterystyczne struktury i elementy. Należy unikać uszkodzenia krajobrazu jako
miejsca przestrzeni życiowej i miejsca wypoczynku dla człowieka. W celu wypoczynku
należy wedle właściwości i położenia krajobrazu chronić konkretne powierzchnie i gdzie
konieczne dbać o nie, udostępniać je i utrzymywać w dobrym stanie.
Ponieważ gazociąg leży lub ew. jest zakopany na dnie morskim, nie powstają w morskiej
strefie żadne trwałe oddziaływania na dobro chronione krajobraz.
Przewidywane wpływy wizualne oraz te spowodowane emisją (por. rozdział B.4.4.1.7.2 a tej
decyzji), które są w ścisłym związku z oddziaływaniami na wypoczynek na łonie natury,
wynikają przejściowo z prac budowlanych prowadzonych na terenie ochrony krajobrazu
oraz z powiązanych z tym procesów transportowych. Nie wynikają z tego trwałe
oddziaływania na krajobraz jako miejsce życia człowieka.
osłonę wrażliwych obszarów jak i również działania wymienione w rozdziale B.4.4.1.9.1
mające na celu uniknięcie i zmniejszenie (tutaj: ustalone urządzenia oświetlające na placach
budowy – M4), nie powstaną znaczne uszkodzenia krajobrazu i jego naturalnej przydatności
jako miejsce wypoczynku. Tak więc projekt nie zagraża celom postawionym przez
powiązane z tym cele ochrony jakości środowiska.
b) lądowy
Ulądowienie Gazociągu Północnego będzie zintegrowane z ustaloną w planie zabudowy
stacją wyjścia na ląd w Lubminie (decyzja o ustaleniu planu zabudowy odcinka OPAL z dnia
06.08.2009), lokalne nasypy w strefie przejścia pomiędzy pod i nadziemnym przebiegiem
gazociągu wkomponują się w otaczającą rzeźbę wydm, a powierzchnia w strefie wykopu
663/NordStream/04
165
(tymczasowo wykopanego) osłoniętego ścianką szczelną zostanie odtworzona zgodnie z
wyglądem krajobrazu. To sprawia, że projekt i związana z nim instalacja nie powodują
znacznych oddziaływań na krajobraz. Także długotrwałe pozostawienie wolnej od drzew
szerokiej na 6 m strefy dla każdego z obu przewodów gazociągu nie wpłynie znacznie na
naturalnie półotwartą strukturę krajobrazu. Drzewa wycięte w korytarzu wyjścia zostaną
zrekompensowane w bezpośrednim sąsiedztwie trasy (G3).
Przewidywane wpływy wizualne i te spowodowane emisją, które pozostają w ścisłym
związku z oddziaływaniami na wypoczynek na łonie natury, wynikają przejściowo z prac
budowlanych prowadzonych na tym. Nie wynikają z tego trwałe oddziaływania na krajobraz
jako miejsce życia człowieka i jego naturalną przydatność jako miejsce wypoczynku.
Odpowiednio do tego, uwzględniając natężenie, trwanie i skalę ingerencji, dane warunki
zacienienia widoczności jak i również środki zapobiegawcze i łagodzące wymienione w
rozdziale B.4.4.1.9.1 (tutaj: ustalone urządzenia oświetlające na placach budowy – M4, jak i
również działania mające na celu zmniejszenie hałasu podczas rozruchu – M14) lub
odtworzenie / tworzenie (G1, G3), nie przewiduje się istotnego uszkodzenia krajobrazu i
jego naturalnej przydatności jako miejsce wypoczynku. Tak więc projekt nie zagraża celom
postawionym przez powiązane z tym cele ochrony jakości środowiska.
B.4.4.2.6
Dobro chronione powietrze / klimat
Celami ochrony jakości środowiska dla dobra chronionego powietrze i klimat są: ochrona
ludzi, zwierząt i roślin, podłoża, wody, atmosfery jak i również dóbr kultury i innych dóbr
rzeczowych przed szkodliwymi działaniami środowiska, unikanie powstawania szkodliwych
działań zapobieganie zanieczyszczeniom klimatu (§ 2 ust. 1 pkt. 6 federalnej ustawy o
ochronie przyrody. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 5 federalnej ustawy o ochronie przyrody należy
poza tym możliwie mocno zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza, nie uszkadzając przy
tym trwale wrażliwych elementów gospodarki przyrody. Ponadto należy zgodnie z § 2 ust. 1
pkt. 6 federalnej ustawy o ochronie przyrody dążyć do ochrony i polepszenia klimatu,
włączając w to klimaty lokalne, także za pomocą środków ochrony przyrody i krajobrazu.
Należy zachować, rozwijać albo odtwarzać lasy i inne tereny o korzystnym działaniu
klimatycznym jak i również kanały wymiany powietrza.
Projekt nie będzie miał żadnych godnych wzmianki negatywnych oddziaływań na jakość
powietrza, ponieważ oba równoległe przewody gazociągu przebiegają pod wodą lub w
strefie wyjścia na ląd pod ziemią, podczas eksploatacji nie będą emitowane materiały
szkodzące powietrzu a pierwotny stan powierzchni zostanie w znacznym stopniu
odtworzony poprzez działania takie jak: odtworzenie warunków rzeźby terenu w strefie
wyjścia – G1, zasadzenie drzew – G3. Także oddziaływania spowodowane budową nie
prowadzą do znacznych uszkodzeń, ponieważ z powodu ograniczonego czasu budowy i
zastosowania urządzeń budowlanych o niskim stopniu emisji, nowoczesnych maszyn i
pojazdów (działanie M2: Pomocniczy Plan Utrzymania Krajobrazu) wykluczone są znaczne
negatywne zmiany spowodowane możliwymi lokalnymi emisjami materiałów do atmosfery.
Wraz z wdrożeniem planu nie ulegną zmianie warunki klimatyczne, tak że nie wystąpią też
zauważalne skutki. Pojedyncze istotne dla klimatu drzewa, które będą musiały zostać
wycięte w pobliżu korytarza wyjścia na ląd, zostaną zrekompensowane poprzez zalesianie
w bezpośrednim sąsiedztwie trasy. Oddziaływanie klimatyczne lokalnych nasypów w strefie
przejściowej pomiędzy nad- i podziemnym przebiegiem gazociągu, odpowiadają naturalnym
warunkom w sąsiedniej strefie wydm i nie stanowią obciążenia. Nie są zagrożone cele
jakości ochrony krajobrazu dla dobra chronionego powietrze i klimat.
663/NordStream/04
166
B.4.4.2.7
Dobro chronione kultura i inne dobra rzeczowe
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 14 federalnej ustawy o ochronie przyrody należy zachować
krajobraz historyczny i elementy krajobrazu o szczególnej właściwości, łącznie z zabytkami
kultury, architektury i archeologii o szczególnym znaczeniu ze względu na ich wyjątkowość
lub piękno. Należy zachować, chronić, dbać, badać naukowo i rozsądnie korzystać z
zabytków i stref zabytkowych jako źródeł historii i tradycji zgodnie z § 1 ust. 1 i 3 ustawy o
ochronie zabytków dla kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie-DschG.
Konieczne zabezpieczenie, dokumentacja, ratowanie i konserwacja leżącego na przebiegu
trasy wraku statku nr 67 bariery statków z roku 1715 zostało już zlecone i jest
przeprowadzane po fachowym nadzorem krajowego urzędu ochrony kultury i zabytków
kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie. Przed rozpoczęciem robót nastąpiło
skatalogowanie zasobów obu sąsiadujących wraków 66 i 68 przez fachowców (zgodnie ze
stanowiskiem krajowego urzędu ochrony kultury i zabytków kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie z dnia 15.04.2009). Przy ustalaniu trasy przebiegu
gazociągu wystarczający odstęp bezpieczeństwa od leżących w pobliżu wraków statków
zostanie uzgodniony z urzędem ochrony kultury i zabytków kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie.
Jeśli chodzi o dotychczas nieznane zabytki archeologiczne, które mogą zostać odkryte
podczas czynności budowlanych albo prac kontrolnych lub naprawczych podczas
eksploatacji, mają zastosowanie postanowienia § 11 ustawy o ochronie zabytków dla kraju
związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie. Zgodnie z tymi wskazówkami można
wykluczyć spowodowane projektem negatywne oddziaływania na dobra kultury.
Nie zostaną ponad miarę naruszone interesy żeglugi (szczegóły w rozdziale B.4.8.16 tej
decyzji).
Ograniczenia dla rybołówstwa przybrzeżnego ze względu jego czasowe i przestrzenne
ograniczenia nie prowadzą do istotnych konfliktów interesów (por. rozdział B.4.8.10).
Nie zostaną znacznie naruszone interesy przemysłu wydobycia surowców (por. rozdział
B.4.8.14 tej decyzji).
Jeśli chodzi o przecięcie planowanych korytarzy trasy (w strefie punktu PK 1.199,0 do PK
1.200,0 jak i również PK 1.196,8 do PK 1.197,7 trasy Gazociągu Północnego w odniesieniu
do południowo-wschodniej nitki gazociągu jak i również w strefie wyjścia na ląd), które
powinny służyć połączeniu farmy wiatrowej typu offshore „Ventotec Ost 2“ i basenu „ArkonaBecken Südost“ z „Ośrodkiem przemysłowym, gospodarczym i energetycznym Lubmin”,
zawarte zostaną prywatnoprawne wielostronne uzgodnienia z odpowiednimi podmiotami
odpowiedzialnymi za zaopatrzenie. Przeprowadzenie budowy zostanie dostosowane do
odpowiednich wymagań, tak że nie wynikną istotne konflikty interesów.
Nie zostaną znacznie naruszone interesy obrony narodowej (por. rozdział B.4.8.17 tej
decyzji).
663/NordStream/04
167
b) lądowy
Lądowy odcinek korytarza wyjścia nie styka się z żadnymi znanymi dobrami kultury i innymi
dobrami rzeczowymi.
Prace budowlane prowadzone w korytarzu wyjścia na ląd będą przeprowadzane w
dostatecznym odstępie od sąsiadującego wejścia do portu przemysłowego „Synergiepark
Lubminer Heide“, a ulądowienie zintegruje się ze stacją wyjścia na ląd odcinka gazociągu
OPAL w strefie planowanego i rozwijającego się „Ośrodka przemysłowego, gospodarczego
i energetycznego” na łąkach Lubminer Heide. Połączenie z siecią ulic i dróg jak i również z
istniejącą infrastrukturą służącą do zaopatrzenia i usuwania (kable, przewody) wynika z
uzgodnień z odpowiednimi podmiotami zajmującymi się infrastrukturą i zaopatrzeniem
(wielostronne uzgodnienia, dopasowane do lokalnych potrzeb wykonanie techniczne, środki
bezpieczeństwa itd.). Odnośnie fragmentów powierzchni, dla których przewiduje się
zabudowę albo położenie innej technicznej infrastruktury (przede wszystkim stacja wyjścia
na ląd), zostaną przeprowadzone uzgodnienia z odnośnymi właścicielami lub podmiotami
odpowiedzialnymi za planowanie (p. postanowienia dodatkowe).
B.4.4.2.8
Oddziaływania wzajemne
Oddziaływania wzajemne ekosystemów jako struktury systemowej środowiska obejmują
wszystkie związki funkcjonalne i strukturalne pomiędzy poszczególnymi dobrami
chronionymi w dotkniętym obszarze zgodnie z § 2 ustawy o OOŚ. Uwzględnione
oddziaływania wzajemne obejmują z zasady analizę pojedynczych dóbr chronionych.
Wpływ na strukturę oddziaływań wzajemnych może powodować przemieszczenie
oddziaływań i skutki drugorzędne pomiędzy różnymi środowiskami, a także powodować
wewnątrz nich ich zmniejszanie, wzmocnienie lub zniesienie. Konkretne oddziaływania
wzajemne pomiędzy dobrami chronionymi zostały ujęte w środowiskowej ocenie tych
oddziaływań. W niniejszym przypadku ważne są przede wszystkim stosunki pomiędzy
dobrami chronionymi: podłoże – woda – typy biotopu / siedliska jak i również krajobraz –
człowiek – wypoczynek.
B.4.5
Wyniki oceny oddziaływania zgodnej z dyrektywą Unii Europejskiej w
sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (dalej
Dyrektywa Siedliskowa):
W promieniu 12 mil morskich obszar przedsięwzięcia przecina następujące obszary Natura
2000, dla których przeprowadzono oceny oddziaływania zgodnie z § 18 ustawy o ochronie
przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie i §34 art. 4 ust. 4 federalnej ustawy o
ochronie przyrody:
•
•
•
•
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków „Greifswalder Bodden und südlicher
Strelasund“ (DE1747-402),
Obszar specjalnej ochrony ptaków „Westliche Pommersche Bucht” (DE1747-402),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Greifswalder Bodden, Teile des Strelasundes und
Nordspitze Usedom“ (DE1747-301),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Greifswalder Boddenrandschwelle und Teile der
Pommerschen Bucht“ (DE1749-302),
663/NordStream/04
168
Dla następujących obszarów Natura 2000, znajdujących się w różnej odległości od
przedsięwzięcia przeprowadzono również ocenę oddziaływania zgodną z Dyrektywą
Siedliskową:
•
•
•
•
•
•
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Peeneunterlauf, Peenestrom, Achterwasser und
Kleines Haff“ (DE2049-302),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Greifswalder Oie” (DE2049-302),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Küstenlandschaft Südostrügen“ (DE1648-302),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Granitz“ (DE1647-303),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Jasmund“ (DE1447-302),
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków „Peenestrom und Achterwasser“
(DE1949-401).
Poniższe obszary Natura 2000 przylegają do strefy 12 Mm i dlatego, z powodu wpływu jaki
może mieć na nie projekt, zostały uznane za ważne w ramach planu zabudowy i poddane
również ocenie oddziaływania zgodnej z dyrektywą siedliskową:
•
•
•
•
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków „Pommersche Bucht“ (DE1552-401),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Pommersche Bucht mit Oderbank“ (DE1652301),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Adlergrund“ (DE1251-301),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Westliche Rönnebank“ (DE1249-301).
Dla wielkopowierzchniowego kompensacyjnego środka zastępczego E1 została również
przeprowadzona ocena oddziaływania:
•
Ocena oddziaływania zgodna z Dyrektywą Siedliskową Unii Europejskiej dla
oddziaływania w ramach uzdrowienia środowiska naturalnego na obszarze
Peenemünder Haken.
Oznaczenia obszarów użyte w tym zezwoleniu na realizację są zgodne z oznaczeniami
ocen oddziaływania oraz z sytuacją prawną w momencie wydania zezwolenia na realizację
przedsięwzięcia.
W ramach badań oddziaływania sprawdzono, w jakim stopniu
przedsięwzięcie, po wzięciu pod uwagę innych planów i projektów, może znacząco wpłynąć
na cele zachowania gatunków i siedlisk poprzez oddziaływania projektu związane z
budową, instalacją oraz eksploatacją.
Ocena oddziaływania przeprowadzona przez urząd wydający zezwolenie na realizację
przedsięwzięcia wykazała, że przedsięwzięcie w odniesieniu do obszaru w promieniu 12 mil
morskich, przy uwzględnieniu oddziaływania innych planów i projektów, nie będzie w
znaczącym stopniu negatywnie wpływać na wymienione wyżej obszary Natura 2000. Tutaj
szczegółowo:
Strelasund“ (DE1747-402)
663/NordStream/04
169
Przedsięwzięcie znajduje się na terenie europejskiego obszaru specjalnej ochrony ptaków
„Greifswalder Bodden und südlicher Strelasund“. Obszar ochrony ptaków został w części
dotkniętej przez przedsięwzięcie, zgodnie z prawem ochrony przyrody (§ 28 ust. 2 ustawy o
ochronie przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie, dalej art. 4 ust. 1 i 2 dyrektywy o
ochronie dziko żyjących ptaków (dalej Dyrektywa Ptasia), §§ 33 ust. 2, 3 i 22 ust. 1
federalnej ustawy o ochronie przyrody) uznany za obszar chroniony na podstawie
zarządzenia o obszarze chronionym przyrody „Peenemünder Haken, Struck und Ruden“ z
10.12.2008 (Dziennik Urzędowy landu Meklemburgia-Pomorze Przednie str. 516) oraz na
podstawie zarządzenia o obszarze ochrony krajobrazu „Greifswalder Bodden“ z 10.12.2008
(Dziennik Urzędowy landu Meklemburgia-Pomorze Przednie str. 509). W związku z tym
należy przestrzegać reżimu ochrony siedlisk zgodnie z artykułem 6 i 7 Dyrektywy
Siedliskowej, § 34 federalnej ustawy o ochronie środowiska, § 18 ustawy o ochronie
środowiska landu Meklemburgia-Pomorze Przednie.
Cele zachowania gatunków i siedlisk obszaru wynikają w związku z tym z przepisów
wymienionych zarządzeń o obszarach chronionych, szczególnie z § 4 ust. 1 zarządzenia o
obszarze ochrony środowiska i § 4 zarządzenia o obszarze ochrony krajobrazu (por.
Federalny Sąd Administracyjny, wyrok z 17.01.2007, 9 A 20.05, juris nb. 75, „Obwodnica
zachodnia Halle“). Unormowane w zarządzeniu o obszarach chronionych cele ochrony i
cele zachowania gatunków i siedlisk odpowiadają celom ochrony zawartym w zgłoszeniu
obszaru (formularz standardowy).
Dla obszaru chronionego obejmującego około 7.040 ha przeprowadzono ocenę
oddziaływania na środowisko zgodną z Dyrektywą Siedliskową (ocena oddziaływania,
rozdział 7.1). Za obszar szczegółowej oceny uznano na powierzchni ziemi strefę wpływu o
wielkości 1.000 m wokół miejsca połączenia rurociągu z lądem, a dla wody strefę o
wielkości 3.000 m.
Jeśli chodzi o gatunki ptaków lęgowych zgodnie z załącznikiem I Dyrektywy Ptasiej na
obszarze korytarza łączącego rurociąg z lądem do wzięcia pod uwagę są gatunki orzeł
bielik, dzierzba gąsiorek, skowronek borowy, kania ruda i pokrzewka jarzębata, jeśli chodzi
o gatunki ptaków lęgowych zgodnie z art. 4 ust. 2 Dyrektywy Ptasiej są to gatunki
ostrygojad, wąsatka, czeczotka, ohar, tracz nurogęś, potrzeszcz, gęś gęgawa, perkoz
dwuczuby, łabędź niemy, dziwonia zwyczajna, czajka, cyranka, brodziec krwawodzioby,
sieweczka obrożna, rokitniczka, kaczka krakwa, jaskółka brzegówka i perkozek. Ponadto na
obszarze szczegółowej oceny występują liczne ptaki odpoczywające zgodnie z
załącznikiem I i art.4 ust. 2 Dyrektywy Ptasiej.
Korytarz łączący rurociąg z lądem znajduje się w całości na obszarze ochrony ptaków,
morska część gazociągu przecina obszar Zatoki Greifswaldzkiej, piaszczystej ławicy u
wejścia do zatoki oraz część Zatoki Pomorskiej, która rozciąga się na północ od ławicy
(obszar wokół Thiessower Steintrendel). Z tego powodu możliwe są oddziaływania zarówno
na powierzchni ziemi, jak i w morzu, związane z budową, instalacją oraz eksploatacją
rurociągu. Ze strony morza występują przede wszystkim zakłócenia związane z budową,
poprzez wizualne i akustyczne bodźce oraz oddziaływania na bentos, jako podstawę
odżywiania ptaków morskich. Na powierzchni ziemi duże znaczenie mają oddziaływania
związane z budową, poprzez czasowe zmiany struktury biotopu, poprzez związany z
budową hałas oraz bodźce wizualne, a także związane z instalacją oddziaływania na
naturalną sukcesję, poprzez usuwanie zagajników rosnących na części korytarza rurociągu.
Na obszarze korytarza łączącego rurociąg z lądem dochodzi do zakłóceń związanych z
budową, które mają wpływ na ptaki lęgowe opisane w załączniku I Dyrektywy Ptasiej skowronka borowego (obszar na północ od stacji łączącej oraz przy wejściu do portu) oraz
663/NordStream/04
170
dzierzbę gąsiorka (9 rewirów lęgowych na obszarze półotwartym). Ze względu jednak na
niewielkie oddziaływania na siedliska oraz na krótki okres budowy, nie przewiduje się
długotrwałych strat rewirów lęgowych związanych z instalacją czy eksploatacją, dlatego w
sumie nie przewiduje się znaczących wpływów negatywnych.
Kania ruda nie zostanie znacząco zagrożona, ponieważ miejsca zakładania przez ten
gatunek gniazd, w lesie przy wejściu do portu, zostały już zniszczone podczas przygotowań
dla rurociągu OPAL (znaczące negatywne skutki tego przedsięwzięcia). To samo dotyczy
dzięcioła czarnego i orła bielika. Trzy rewiry jarzębatki, znajdujące się w pobliżu korytarza
łączącego rurociąg z lądem, zostały zagrożone przez budowę elektrowni gazowo-parowej
oraz stacji wyjściowej, dlatego nie przewiduje się dalszych znaczących negatywnych
wpływów ze strony rurociągu Nord Stream.
Wśród gatunków ptaków lęgowych opisanych w art. 4 ust. 2 Dyrektywy Ptasiej,
oddziaływaniami mogą zostać dotknięte gatunki ohar, sieweczka obrożna oraz jaskółka
brzegówka, jednakże ze względu na tymczasowość oraz relatywnie niską szkodliwość tych
wpływów, nie przewiduje się znaczącego zagrożenia.
W przypadku ptaków odpoczywających należy rozróżnić następujące obszary
odpoczynku:
• Obszar odpoczynku na łąkach Freesendorfer Wiesen oraz dalsze tereny na
obszarze szczegółowej oceny
• Obszar odpoczynku na obszarze płycizny przed łąkami Freesendorfer Wiesen
• Obszar odpoczynku w centralnej części zatoki
• Obszar odpoczynku przy wejściu do zatoki, włączając tereny obszaru ochrony
ptaków.
Naruszenie wszystkich wymienionych powyżej obszarów odpoczynku jest związane z
budową rurociągu i wynika przede wszystkim z jego ułożenia w korytarzu łączącym z lądem
(obszar na powierzchni ziemi), z bodźców zakłócających podczas budowy w obszarze
łączącym rurociąg z lądem (przede wszystkim budowa ścianki szczelnej) oraz z ułożenia
rurociągu na obszarze Zatoki Greifswaldzkiej oraz wejścia do zatoki w wykopie, co pociąga
za sobą zmniejszenie podstawy żywieniowej (przede wszystkim zagrożenie ze strony
statków, utrata bentosu przez wykop, wzbicie warstwy sedymentu, podwyższone
zmętnienie i sedymentacja w trakcie wykopu). Zagrożenia związane z budową nie są jednak
znaczne, ponieważ zakłócenia występują przejściowo i są minimalizowane przez regulację
czasu budowy, ptaki odpoczywające są w stanie w tym czasie odlecieć w miejsca
niezagrożone, a bentos zregeneruje się w ciągu kliku lat. Zakłócenia związane z
instalacjami oraz z eksploatacją można dzięki środkom kontroli, zabezpieczeń oraz
naprawom zaliczyć do nieznacznych (rzadkie przypadki, niemożliwe trwałe zakłócenia).
Podsumowując, dla wszystkich ważnych ptaków lęgowych i odpoczywających można
stwierdzić, że znaczne zagrożenia zostały wykluczone.
Zastosowano następujące środki prowadzące do uniknięcia i zminimalizowania
oddziaływań, opisane w ocenie oddziaływania na środowisko zgodnej z Dyrektywą
Siedliskową (por. dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.1.7.2) oraz w pomocniczym
planie utrzymania krajobrazu (Landschaftspflegerischer Begleitplan dalej plan LBP), tak aby
można było zminimalizować lub usunąć wpływy projektu, które nie zostały uznane za
znaczne:
663/NordStream/04
171
Część morska:
• czasowa koncentracja budowy morskiej części trasy rurociągu aż do północnej
granicy specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Greifswalder Boddenrandschwelle
und Teile der Pommerschen Bucht“, który pokrywa się również z europejskim
obszarem specjalnej ochrony ptaków „Greifswalder Bodden und südlicher
Strelasund“, od maja do grudnia (zarządzenie M1 planu LBP),
• zastosowanie technicznych urządzeń i pojazdów, które nie przekraczają
dopuszczalnej wartości emisji gazów oraz natężenia hałasu (zarządzenie M2 planu
LBP),
• zastosowanie ubijaków wibracyjnych zamiast kafarów (w zarządzeniu M14 planu
LBP),
• zastosowanie technologii wykopowych powodujących mniejsze zmętnienie,
instalacja struktur osłaniających dla uniknięcia rozprzestrzenienia się cząstek, tak aby
utrzymać próg 50 mg/l dodatkowo do zmętnienia podstawowego w odległości 500 m
od źródła zmętnienia (zarządzenie M5 planu LBP)
• przeniesienie urobku ze zwiększoną zawartością organiczną na składowisko
(zarządzenie M8 planu LBP)
• odbudowa podłoża kamienistego i skalistego (zarządzenie M9 planu LBP),
• ograniczenie czasu budowy na obszarze ochrony do okresu od stycznia do końca
kwietnia w okresie tarła śledzi oraz podczas zimowego i wiosennego odpoczynku
ptaków morskich (zarządzenie M10 / V4 planu LBP),
• Zredukowanie wpływu przyciągającego na ptaki i insekty: w czasie przerwy w
pracach budowlanych należy stosować na statkach jedynie oświetlenie awaryjne,
aby zmniejszyć ryzyko zderzenia się ptaków oraz przyciągania insektów
(zarządzenie M11 planu LBP).
Na powierzchni ziemi:
• Odbudowanie rzeźby terenu na obszarze budowy odcinka łączącego rurociąg z
lądem odpowiednio do stanu sprzed ułożenia rurociągu (oprócz terenu przejścia
rurociągu ze strefy podziemnej do nadziemnej oraz stacji lądowej) (zarządzenie G1
Planu LBP),
• Obsadzenie odpowiednich zagajników w pasie roboczym korytarza rurociągu po jego
ułożeniu (zarządzenie G3 / V6 planu LBP). W tym celu reprezentant przedsięwzięcia
ma za zadanie przygotować plan ochrony krajobrazu,
• który będzie obejmował zmniejszenie odkładania się substancji (szczególnie
materiałów organicznych) w ziemi, które mogłyby prowadzić do ruderalizacji
obszarów przybrzeżnych oraz suchych (zarządzenie S3 planu LBP),
• osłonę przed bodźcami zakłócającymi podczas budowy w korytarzu rurociągu,
szczególnie przed reflektorami w nocy oraz wpływami wizualnymi w dzień
skierowanymi na łąki Freesendorfer Wiesen oraz Zatokę Greifswaldzką (zarządzenie
M15 / V2 planu LBP).
Dla sprawdzenia i oceny zsumowanych wpływów wzięto pod uwagę liczne inne plany i
projekty (por. dokumentacja wniosku część C2, rozdział 7.1.8), np. wykopy na obszarze toru
wodnego wejścia do portu Lubmin oraz budowę i eksploatację elektrowni gazowo-parowej
(Lubmin I i II) oraz elektrowni węglowej. Kontrola i ocena skumulowanych efektów w
powiązaniu z tymi planami wykazuje, że nie przewiduje się znaczących wpływów
negatywnych prowadzących do przekroczenia progu szkodliwości.
663/NordStream/04
172
Wnioski:
Urząd wydający zezwolenie na realizację przedsięwzięcia stwierdza, że środki prowadzące
do uniknięcia i zminimalizowania wpływów na środowisko są skuteczne i mogą zostać
zrealizowane przez nadzór budowlany.
W wyniku oceny należy stwierdzić, że
przedsięwzięcie nie wpłynie znacząco lub negatywnie na elementy obszaru specjalnej
ochrony ptaków „Greifswalder Bodden und südlicher Strelasund“, które mają być
zachowane i stanowią cel ochrony, dlatego przedsięwzięcie jest dopuszczalne (§ 18
rozdział 1 ustawy o ochronie środowiska landu Meklemburgia-Pomorze Przednie).
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków „Westliche Pommersche Bucht“
(DE1649-401)
Przedsięwzięcie znajduje się na terenie europejskiego obszaru specjalnej ochrony ptaków
„Westliche Pommersche Bucht“.
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków nie został do tej pory oficjalnie uznany za
narodowy obszar ochrony. Dlatego nie ma jeszcze deklaracji o ochronie, która określa cel
ochrony tego obszaru zgodny z celami zachowania gatunków i siedlisk, nie ma także
obowiązujących przepisów, które regulują wypełnienie celu ochrony. Z powodu braku
określonego w rozporządzeniu celu ochrony dla tego obszaru należy przyjąć cele
zachowania gatunków i siedlisk opisane w zgłoszeniu obszaru (formularz standardowy)
(por. Federalny Sąd Administracyjny, wyrok z 17.01.2007 A 20.05 juris nb. 75, „Obwodnica
zachodnia Halle“). W związku z tym należy przestrzegać reżimu siedliskowego dla
faktycznych obszarów specjalnej ochrony ptaków według art. 4 ust. 4 zdanie 1 Dyrektywy
Ptasiej.
Dla faktycznego obszaru specjalnej ochrony ptaków przeprowadzono ocenę oddziaływania
na środowisko (por. dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.2). W przypadku tego
obszaru chronionego mamy do czynienia z obszarem przejściowym między wodami
przybrzeżnymi landu Meklemburgia-Pomorze Przednie z ujściem Odry i Zatoką
Greifswaldzką, a obszarem Morza Bałtyckiego, który stanowi punkt odpoczynku, miejsce
pobytu w okresie zimowym i letnim dla nurów, perkozów, kaczek morskich oraz innych
morskich ptaków.
Wymienione w formularzu standardowym, a co za tym idzie znaczące dla celów
zachowania gatunków i siedlisk gatunki ptaków zgodnie z załącznikiem I oraz art. 4 ust. 2
Dyrektywy Ptasiej to perkoz rogaty, nur czarnoszyi, nur rdzawoszyi, nurzyk, mewa mała
(załącznik I), lodówka, perkoz dwuczuby, szlachar, uhla, alka oraz markaczka (Art. 4). W
charakterystyce obszaru w formularzu standardowym zostały sformułowane dalsze wymogi
co do ochrony, szczególnie dotyczące jakości wody, jak i niezmąconej i niezakłóconej tafli
wody, jako obszaru odpoczynku ptaków. W ocenie oddziaływania na środowisko wzięto
pod uwagę również gatunek kormorana czarnego. Za obszar szczegółowej oceny uznano
strefę wpływu o wielkości 3.000 m.
Morska trasa rurociągu przecina obszar specjalnej ochrony ptaków, dlatego mogą wystąpić
zakłócenia w występowaniu ważnych gatunków ptaków.
Oddziaływania związane z budową powstają w wyniku czasowych zmian (budowa z
regeneracją) struktury biotopu, a także abiotycznych warunków otoczenia, do których
prowadzi ułożenie rurociągu, tymczasowych wizualnych, akustycznych i pozostałych
663/NordStream/04
173
bodźców zakłócających podczas budowy (układanie rurociągu przez statki), wpływu na
związki między środowiskami, czasowego usunięcia bentosu w wyniku wykonania wykopu
do ułożenia rurociągu oraz jego ułożenia na dnie morskim (oddziaływanie na podstawę
odżywiania ptaków morskich), tymczasowych zmian stanu wody (zmętnienie,
sedymentacja) oraz odprowadzenia związków szkodliwych.
Oddziaływania są również możliwe ze strony związanej z budową wymiany osadu oraz
związanych z instalacją faktorów takich, jak ułożenie rurociągu na dnie morskim (wpływa na
podstawę odżywiania) jak i uwalnianie związków aluminium z materiałów z anod
protektorowych.
Wykluczone są znaczące zakłócenia związane z eksploatacją, takie jak wpływ na
temperaturę w wyniku przepływu zimnego gazu ziemnego, a także powodowane przez
środki kontroli, ochrony i naprawy (por. rozdz. B.4.4.1.1 niniejszego postanowienia).
Oddziaływania związane z rozmontowaniem rurociągu po jego wyłączeniu są trudne do
przewidzenia, wychodzi się jednak z założenia, że w najgorszym przypadku wystąpić mogą
oddziaływania podobne do tych występujących podczas ułożenia rurociągu (por. rozdział
B.4.4.1.1).
Przy prognozie oddziaływań rozróżniono następujące znaczące grupy ptaków:
• nury i perkozy występujące licznie zimą, wiosną i jesienią (nur czarnoszyi, nur
rdzawoszyi i perkoz rogaty)
• kaczka morska występująca głównie zimą i wiosną oraz obecne przez cały rok
markaczka (lodówka, uhla i markaczka),
• częściowo obecne przez cały rok, bardzo mobilne i odżywiające się głównie rybami
gatunki (perkoz dwuczuby, szlachar i kormoran czarny), a także koncentrujące się
podczas odlotu – okres od lipca do grudnia (mewa mała),
• alki, które występują w niewielkiej ilości w płytszych wodach Zatoki Pomorskiej (alka
krzywonosa i nużyk).
Odnośnie możliwych oddziaływań na nury i perkozy należy stwierdzić co następuje:
Czasowe usunięcie bentosu przy tych mobilnych ptakach, które z natury korzystają z
dużych obszarów, nie ma wielkiego znaczenia. Nie stwierdza się w związku z tym
możliwego braku pożywienia. Należy spodziewać się związanych z budową efektów
odstraszenia, zakłócenia są jednak krótkotrwałe i dotykają tylko nielicznych zwierząt (por.
dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.2.5.2.1 oceny oddziaływania na środowisko
zgodnej z Dyrektywą Siedliskową), które mogą uniknąć barek i innych statków
budowlanych, tak że nie dojdzie do znaczących zakłóceń. Stosunki wymienne nie zostaną
przerwane. Zakłócenia związane z instalacją są nieznaczne, ponieważ nie przewiduje się
dużego wpływu na bentos jako podstawę odżywiania. Zakłócenia związane z eksploatacją
ze strony środków kontroli, ochrony i naprawy występują bardzo rzadko i w niewielkim
natężeniu i uznane zostały za nieznaczące (por. rozdział B.4.4.1.1).
To samo dotyczy kaczek morskich W okresie zimowym dochodzi wprawdzie do
odstraszenia związanego z budową, nie dotyka ono jednak ze względu na czas budowy
występujących wiosną w dużej koncentracji na obszarze wejścia do zatoki lodówek (por.
dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.2.5.2.2 oceny oddziaływania na środowisko
zgodnej z Dyrektywą Siedliskową).
Również jeśli chodzi o mobilne i żywiące się głównie rybami gatunki, stwierdza się, że mogą
zostać wykluczone znaczące zagrożenia, ponieważ dla tych wysoko mobilnych gatunków
ucieczka podczas okresu zakłóceń jest wyjątkowo łatwa.
663/NordStream/04
174
Alki, dla których centrum występowania leży daleko od lądu, tzn. daleko poza strefą 12 mil
morskich, są w niewielkim stopniu zagrożone przedsięwzięciem, ponieważ przebywają poza
jego zasięgiem.
Na terenie obszaru specjalnej ochrony ptaków przeprowadza się następujące zabiegi
zapobiegające i niwelujące zakłócenia:
LBP),
• zastosowanie ubijaków wibracyjnych zamiast kafarów (w zarządzeniu M14 planu
LBP),
• Środki mające na celu ograniczenie obszaru prac budowlanych podczas
zabezpieczania i naprawy (faza eksploatacji) (zarządzenie M3 planu LBP),
• Zredukowanie wpływu przyciągającego na ptaki i insekty: w czasie przerwy w
Dla sprawdzenia i oceny wpływów zsumowanych wzięto pod uwagę wiele planów i
projektów (por. dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.2.7). Kontrola i ocena
skumulowanych efektów w powiązaniu z tymi planami wykazuje, że nie przewiduje się
znaczących wpływów negatywnych prowadzących do przekroczenia progu szkodliwości.
Wnioski:
przedsięwzięcie nie wpłynie znacząco lub negatywnie na elementy obszaru specjalnej
ochrony ptaków „Westliche Pommersche Bucht“, które mają być zachowane i stanowią cel
ochrony, dlatego przedsięwzięcie jest dopuszczalne (art 4 ust. 4 zdanie 1 Dyrektywy
Ptasiej.
Specjalny obszar ochrony siedlisk “Greifswalder Bodden, Teile des Strelasundes und
Nordspitze Usedom“ (DE1747-301)
Przedsięwzięcie znajduje się na terenie specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Greifswalder
Bodden, Teile des Strelasundes und Nordspitze Usedom“.
Nordspitze Usedom“ został wpisany na listę obszarów zgodnie z art 4 ust. 2 pkt. 3
663/NordStream/04
175
Dyrektywy Siedliskowej. W związku z tym należy na nim stosować reżim siedliskowy
zgodnie z art. 6 Dyrektywy Siedliskowej, § 34 federalnej ustawy o ochronie przyrody, § 18
ustawy o ochronie przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie. Specjalny obszar
ochrony siedlisk został po części oficjalnie uznany za obszar chroniony w myśl §§ 33 ust. 2,
3 i 22 ust. 1 Federalnej ustawy o ochronie przyrody (chronione części przyrody i krajobrazu)
oraz art. 4 ust. 4 Dyrektywy Siedliskowej (szczególny obszar ochrony) a także § 28 ust. 2
ustawy o ochronie przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie (zarządzenie o
obszarze chronionym przyrody „Peenemünder Haken, Struck und Ruden“ z 10.12.2008
(Dziennik Urzędowy landu Meklemburgia-Pomorze Przednie. s. 516). Na dzień dzisiejszy
wydana została deklaracja o ochronie, która określa cel ochrony tego obszaru, zgodny z
celami zachowania gatunków i siedlisk, jak również lista obowiązujących przepisów
(nakazów i zakazów), regulujących wypełnienie celu ochrony, z których wynikają cele
zachowania gatunków i siedlisk dla tego odcinka trasy rurociągu (szczególnie § 4 ust. 2
Zarządzenia o chronionym obszarze środowiska). Określone w zarządzeniu o obszarze
chronionym cele ochrony i cele zachowania gatunków i siedlisk odpowiadają tym zawartym
w zgłoszeniu obszaru (formularzu standardowym).
Deklaracja o ochronie dla pozostałej części obszaru nie została jeszcze wydana. Dla tej
części obszaru za cele zachowania gatunków i siedlisk na przebiegającym tu odcinku
rurociągu należy uznać te opisane w zgłoszeniu obszaru (formularzu standardowym
(Federalny Sąd Administracyjny, wyrok z 17.01.2007, 9 A 20.05, juris nb. 75, „Obwodnica
zachodnia Halle“).
Przedsięwzięcie zostało sprawdzone pod względem oddziaływania na środowisko przy
uwzględnieniu celów zachowania gatunków i siedlisk obszaru Natura 2000 (por.
dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.3 oceny oddziaływania zgodnej z Dyrektywą
Siedliskową).
Na obszarze szczegółowej kontroli występują następujące rodzaje biotopów zgodnych z
Dyrektywą Siedliskową:
Tabela 6: Występowanie siedlisk zgodnych z Dyrektywą Siedliskową
Rodzaj siedliska zgodny z Dyrektywą
Siedliskową
Kod EU
Stan zachowania **
Ocena ogólna **
ławica
1110
B
A
watt
1140
B
A
zatoka
1160
B
A
skały podwodne
1170
B
A
jednoroczna roślinność przy linii
przyboju
1210
B
A
porośnięte roślinnością klify wybrzeży
atlantyckich i bałtyckich
1230
B
B
roślinność zawierająca gatunek
salicornia i inne jednoroczne gatunki
kolonizujące muły i piaski
1310
brak danych
brak danych
663/NordStream/04
176
Rodzaj siedliska zgodny z Dyrektywą
Siedliskową
Kod EU
Stan zachowania **
Ocena ogólna **
atlantyckie słone łąki – GlaucoPuccinellietalia maritimae
1330
B
B
inicjalne stadia wydm wędrujących
2110
B
C
wydmy wędrujące wzdłuż linii
brzegowych („wydmy białe“z
Ammophilia arenaria
2120
C
C
ustabilizowane wydmy z roślinnością
trawiastą ("wydmy szare")
2130*
C
C
murawy z Nardus, bogate w gatunki, na
podłożu krzemionkowym w strefach
górskich (i podgórskich w Europie
kontynentalnej)
6230*
B
B
* siedlisko o znaczeniu priorytetowym ** Dane formularz standardowy
Gatunkami wymienionymi w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, które mogą potencjalnie
występować na obszarze szczegółowej oceny i dla których w związku z tym określono
przewidywane oddziaływania są foka szara, foka pospolita, wydra europejska, nocek duży,
nocek łydkowłosy, minóg rzeczny, minóg morski, aspius oraz zalotka większa.
Należy wziąć pod uwagę poniższe oddziaływania:
część morska
Tymczasowe, związane z budową, usunięcie zoobentosu i makrofitów przez przygotowanie
wykopu oraz ułożenie rurociągu, wpływ na jakość siedlisk przez wzbicie warstwy
sedymentu, podwyższone zmętnienie i sedymentację, przejściowe zagrożenie ryb i ssaków
morskich podczas budowy, przez hałas i efekty wizualne, wpływy wywołane związaną z
budową wymianą sedymentów oraz związanym z instalacją uwolnieniem związków
aluminium z materiału anod protektorowych, związany z eksploatacją wpływ na stan
temperatury przez zimny gaz ziemny, a także zakłócenia spowodowane środkami kontroli,
bezpieczeństwa oraz naprawy zwykłe i serwisowe.
na powierzchni ziemi
Tymczasowe zmiany biotopu przez prace budowlane na obszarze korytarza łączącego
rurociąg z lądem (wykop z użyciem ścianki szczelnej, wyposażenie budowy, drogi na
budowie, place budowy), związane z budową zakłócenia przez hałas i efekty wizualne,
związane z budową ryzyko kolizji, związany z budową wpływ na rodzaje siedlisk oraz
siedliska zwierząt przez odprowadzanie związków szkodliwych, związane z instalacją
wpływy na sukcesję naturalną przez usunięcie zagajników z oddziaływaniem na rodzaje
siedlisk oraz gatunki, związane z instalacją wpływy na funkcje siedlisk przez instalację
nadziemną rurociągu a także związane z eksploatacją oddziaływania na rodzaje siedlisk i
gatunki przez środki kontroli, bezpieczeństwa i naprawy.
663/NordStream/04
177
Oddziaływania związane z rozmontowaniem rurociągu po jego wyłączeniu są trudne do
przewidzenia, wychodzi się jednak z założenia, że w najgorszym przypadku wystąpić mogą
oddziaływania podobne do tych występujących podczas ułożenia rurociągu.
Zagrożenia siedlisk włącznie z zagrożeniami charakterystycznych gatunków przedstawiają
się następująco:
Przedsięwzięcie spowoduje na obszarze specjalnego obszaru ochrony siedlisk
„Greifswalder Bodden, Teile des Strelasundes und Nordspitze Usedom“ tymczasową utratę
obszaru dla wielu siedlisk opisanych w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej. Wprawdzie
utrata obszaru stanowi z reguły znaczące zagrożenie, nie jest tak jednak w przypadku, kiedy
mają one mało znaczący charakter. Jako pomoc orientacyjna w ocenie, czy utrata obszaru
ma charakter mało znaczący, mogą służyć kryteria opisane w projekcie konwencji Agencji
Ochrony Przyrody (sprawozdania końcowe z części konwencji specjalistycznych
podsumowujących zleconych przez Agencję Ochrony Przyrody badań: „System
informacyjny oraz konwencje do określenia skuteczności w ramach oceny oddziaływania
zgodnej z Dyrektywą Siedliskową“, stan końcowy z czerwca 2009, poniżej: LAMBRECHT &
TRAUTNER (2007)). Propozycja konwencji łączy nieznaczące zakłócenia ze ściśle
określonymi warunkami i ukierunkowuje się przy tym przede wszystkim na wartości
orientacyjne absolutnych i relatywnych strat obszaru, przy czym za podstawę służą
długotrwałe straty obszaru.
Według końcowego sprawozdania relatywna wartość
orientacyjna, do której można mówić o nieznacznej utracie obszaru wynosi 1 % obszaru
siedliska (str. 33). Właściwa wartość absolutna tej granicy przedstawiona jest w tabeli 2
sprawozdania końcowego. Zaproponowane wartości mogą według obecnego stanu wiedzy
służyć jako wartości orientacyjne przy podejmowaniu decyzji (Federalny Sąd
Administracyjny wyrok z 12.03.2008, 9 A 3.06, juris wytyczna 7 i nb. 125).
Ułożenie rurociągu w Zatoce Greifswaldzkiej oraz w wejściu do zatoki łączy się z
jednorazowym przedsięwzięciem trwającym 3-5 miesięcy, które nie wywoła żadnych
Ułożenie rurociągu wymaga
mierzalnych, długotrwałych, stopniowych zakłóceń.
prawdopodobnie lokalnych środków stabilizujących dla wypełnionego na nowo wykopu pod
rurociąg, które mogą wywołać stopniowe zagrożenie. W ramach konserwatywnej oceny
oddziaływania na obszar przewiduje się stopniowe zagrożenie dla 20% powierzchni
naruszonego obszaru. Zasadniczo istnieje przy tym dla ponownie wypełnionego wykopu
ryzyko przeprowadzenia niewielkich zabiegów korygujących. Najbardziej prawdopodobne
są procesy erozyjne. Ponieważ czas regularnej regeneracji przy niewystarczającej
stabilności rurociągu może wzrosnąć z 2 do 3 lat na więcej niż 3 lata, a w trakcie zabiegów
stabilizujących mogłoby dojść ponownie do przejściowego zniszczenia zoobentosu, możliwe
do przewidzenia jest zakłócenie funkcji tego odcinka trasy rurociągu. Faktor dla
stopniowego oddziaływania na funkcję, którego należy użyć w ramach ilościowego
określenia wartości orientacyjnej według LAMBRECHT & TRAUTNER (2007), został w ramach
zabezpieczenia wyprowadzony z zakresu ryzyka dla stabilności obszaru, tzn. 100 %
zakłócenia na 20 % powierzchni wykopu. Ponieważ jednak w wyniku zaplanowanych
zabiegów stabilizujących ryzyko erozji może zostać w dużym stopniu wykluczone, ustalone
jako najgorszy możliwy przypadek stopniowe zakłócenie funkcji w wysokości 20%
powierzchni wykopu jest założeniem bezpiecznym.
część morska
Siedlisko 1110 można znaleźć wzdłuż trasy rurociągu na obszarze płycizny oraz na
obszarze wejścia do zatoki. Oddziaływania związane z budową wywołane są przede
wszystkim budową wykopu oraz usunięciem makrofitów i zoobentosu. Przy ponownym
663/NordStream/04
178
wypełnieniu wykopu odtworzone będą jednak podobne warunki, tak więc całkowita
regeneracja może nastąpić w przeciągu 2 do 3 lat (por. rozdział B.4.4.1.1). Na obszarze
płycizny niedaleko miejsca połączenia rurociągu z lądem, oddziaływania związane ze
wzbiciem warstwy sedymentu i zmętnieniem, zostaną zminimalizowane przez ułożenie
rurociągu wewnątrz wykopu ze ścianki szczelnej o długości 550 m. Oddziaływania związane
z instalacją i eksploatacją zostały określone jako znikome. Relatywna wartość orientacyjna
zgodnie z LAMBRECHT & TRAUTNER (2007) w wysokości 1% powierzchni obszaru siedliska
(patrz powyżej), jest przy wartości 0,18 % wyraźnie mniejsza. Również absolutna wartość
orientacyjna do oceny znaczenia zakłóceń w wysokości 4,5 ha (stopień pośredni między
stopniem II a III sprawozdania końcowego), nie zostaje przekroczona, ponieważ wartość
stopniowego wpływu na funkcję w wysokości 20% dla 10,8 ha, wynosi tylko 2,16 ha (por.
dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.3.5.2.1 oceny oddziaływania zgodnej z
Dyrektywą Siedliskową. Ponieważ wartości orientacyjne, które związane są metodycznie z
długotrwałymi stratami obszarów, wyraźnie nie są przekroczone, można bez wątpliwości
wykluczyć znaczące zakłócenia.
Dla siedliska 1140, które znajduje się w miejscu wyjścia rurociągu na ląd od brzegu do
głębokości 0,5 m, można również wykluczyć znaczące zakłócenia. Dla dalszego
zmniejszenia efektu zmętnienia przewiduje się zastosowanie w przypadku silnego wzbicia
warstwy sedymentu specjalnych ekranów. Relatywna wartość orientacyjna zgodnie z
LAMBRECHT & TRAUTNER (2007) w wysokości 1% obszaru siedliska (patrz powyżej) jest przy
wartości 0,042 % dużo mniejsza. Również absolutna wartość orientacyjna do oceny
znaczenia zakłóceń w wysokości 0,5 ha (stopień III sprawozdania końcowego), nie zostaje
przy tym siedlisku przekroczona, ponieważ wartość stopniowego wpływu na funkcję w
wysokości 20% dla 0,5 ha, wynosi tylko 0,1 ha (por. dokumentacja wniosku część C.2,
rozdział 7.3.5.2.2 oceny oddziaływania zgodnej z Dyrektywą Siedliskową. Ponieważ
wartości orientacyjne, które związane są metodycznie z długotrwałymi stratami obszarów,
wyraźnie nie są przekroczone, można bez wątpliwości wykluczyć znaczące zakłócenia.
Siedlisko 1160 w Zatoce Greifswaldzkiej nie zostanie znacząco zagrożone, ponieważ 1%
kryterium „ilościowo - relatywnej straty obszaru“ według LAMBRECHT & TRAUTNER (2007)
zostaje utrzymane (0,07 %) a funkcjonalność siedliska zostanie odtworzona po 2-3 latach
(por. dokumentacja wniosku, część C.2, rozdział 7.3.5.2.3 oceny oddziaływania zgodnej z
Dyrektywą Siedliskową).
Również w przypadku siedliska 1170 nie stwierdza się znaczących zagrożeń. Zakłócenie
siedliska 1170 występuje tylko tymczasowo, ponieważ po zakończeniu prac budowlanych i
wprowadzeniu zarządzenia M9 nastąpi regeneracja i ponowne zasiedlenie siedliska 1170.
Relatywna wartość orientacyjna zgodnie z LAMBRECHT & TRAUTNER (2007) w wysokości 1%
obszaru siedliska (patrz powyżej) jest przy wartości 0,36 % dużo mniejsza. Również
absolutna wartość orientacyjna do oceny znaczenia zakłóceń w wysokości 3,375 ha
(stopień pośredni między stopniem II a III sprawozdania końcowego), nie zostaje przy tym
siedlisku przekroczona, ponieważ wartość stopniowego wpływu na funkcję w wysokości
20% dla 6,6 ha, wynosi tylko 1,3 ha (por. dokumentacja wniosku część C.2, rozdział
7.3.5.2.4 oceny oddziaływania zgodnej z Dyrektywą Siedliskową. Ponieważ wartości
orientacyjne, które związane są metodycznie z długotrwałymi stratami obszarów, wyraźnie
nie są przekroczone, można bez wątpliwości wykluczyć znaczące zakłócenia.
Siedliska 1210, 1310, 1330, 2120 oraz 6230 (siedliska o znaczeniu priorytetowym) znajdują
się poza terenem dotkniętym budową i instalacją, także znaczące zakłócenia są w tych
przypadkach wykluczone (por. dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.3.5.2.5 oraz
663/NordStream/04
179
karta 3 „Siedliska na terenie połączenia rurociągu z lądem przy Lubminie – stan i konflikty“
oceny oddziaływania zgodnej z Dyrektywą Siedliskową).
Obciążenie lub jakiekolwiek inne zakłócenie funkcji siedliska o priorytetowym znaczeniu
2130* jest wykluczone, ponieważ te opisane na mapach obszary (Instytut Ekologii
Krajobrazu w Greifswaldzie I.L.N., 2007) znajdują się w odległości 15 m i 65 m od wykopu
ze ścianki szczelnej rurociągu oraz w odległości 3 m i 45 m od bocznego pasa roboczego
(por. dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.3.5.2.6 oceny oddziaływania zgodnej z
Dyrektywą Siedliskową).
Zagrożenia dla gatunków opisanych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej prezentują się
następująco:
część morska
Foka zostaje dotknięta w niewielkim stopniu przez zakłócenia związane z budową (przede
wszystkim prace związane z wbijaniem, ale również przez hałas wywoływany przez koparki
i statki, niewykluczone jest, że będą unikać Zatoki Greifswaldzkiej i przestaną odwiedzać
czasem wykorzystywane przez nie miejsca na wybrzeżu Lubmina. Ponieważ nie należy
jednak obawiać się zagrożenia zdrowia pojedynczych osobników, a Zatoka Greifswaldzka
po zakończeniu budowy będzie znów możliwa do użytku, można wykluczyć znaczące
zakłócenia. Podobnie prezentuje się sytuacja foki pospolitej, przy czym ten gatunek
występuje na obszarze sporadycznie.
Minóg rzeczny, minóg morski i aspius są gatunkami, dla których zatoka, stanowi częściowo
miejsce siedliska, nie rozmnażają się jednak tutaj. Wszystkie gatunki występują nielicznie w
zatoce. Ucieczka potencjalnie dotkniętych zagrożeniem zwierząt podczas budowy jest
łatwo możliwa. Zagrożenia związane z budową można więc zaliczyć do nieznacznych.
Wydra europejska może zostać zagrożona przez związane z budową wizualne, akustyczne
i inne bodźce zakłócające, może jednak bez problemu unikać obszaru przedsięwzięcia i nie
spowoduje to ograniczenia jej siedliska, ponieważ na obszarze korytarza rurociągu przy
wyjściu na ląd nie znajdują się struktury biotopu wykorzystywane przez wydrę europejską.
(por. dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.3.5.3.4 oceny oddziaływania zgodnej z
Dyrektywą Siedliskową). Nie występują znaczące efekty odstraszające. Oddziaływania
związane z instalacją i eksploatacją są niewielkie.
Gatunki nietoperzy, nocek duży i nocek łydkowłosy, mogą być dotknięte najwyżej
niewielkimi zakłóceniami jeśli chodzi o ich zachowania łowne na obszarze przedsięwzięcia.
Ich miejsca siedlisk nie zostaną dotknięte. (uzupełniające mapy 2009; J. BERG:
Sprawozdania z poszukiwania miejsc siedlisk na obszarze 1, część uzupełniająca:
dookreślenia część C.3, rozdział 8). Dlatego można wykluczyć znaczące zakłócenia.
Gatunek ważki zalotka większa może tylko w niewielkim stopniu zostać dotknięty
przedsięwzięciem, ponieważ na obszarze połączenia rurociągu z lądem oraz w jego
otoczeniu nie występują osobniki rozmnażające się.
Poniższe zabiegi zostaną przeprowadzone dla ograniczenia szkód oraz dla uniknięcia i
zminimalizowania negatywnych wpływów, tak aby można było na pewno wykluczyć
zagrożenia celów zachowania gatunków i siedlisk:
663/NordStream/04
180
Część morska:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Czasowa koncentracja budowy na morskim odcinku trasy rurociągu aż do północnowschodniej granicy specjalnego obszaru ochrony siedlisk w możliwie krótkim okresie
od maja do grudnia (Zarządzenie M1 planu LBP),
zastosowanie technicznych urządzeń i pojazdów, które nie przekraczają
LBP),
zastosowanie ubijaków wibracyjnych zamiast kafarów (w zarządzeniu M14 planu
LBP),
Środki mające na celu ograniczenie obszaru prac budowlanych podczas
zastosowanie technologii wykopowych powodujących mniejsze zmętnienie,
przeniesienie urobku ze zwiększoną zawartością organiczną na składowisko
(zarządzenie M8 planu LBP)
odbudowa podłoża kamienistego i skalistego (zarządzenie M9 planu LBP),
ograniczenie czasu budowy na obszarze ochrony do okresu od stycznia do końca
Zredukowanie wpływu przyciągającego na ptaki i insekty: w czasie przerwy w
•
•
•
•
•
Odbudowanie rzeźby terenu na obszarze budowy odcinka łączącego rurociąg z
lądem odpowiednio do stanu sprzed ułożenia rurociągu (oprócz terenu przejścia
rurociągu ze strefy podziemnej do nadziemnej oraz stacji lądowej) (zarządzenie G1
Planu LBP),
Środki mające na celu ograniczenie obszaru prac budowlanych podczas
który będzie obejmował zmniejszenie odkładania się substancji (szczególnie
materiałów organicznych) w ziemi, które mogłyby prowadzić do ruderalizacji
obszarów przybrzeżnych oraz suchych (zarządzenie S3 planu LBP),
Osłonę przed bodźcami zakłócającymi podczas budowy w korytarzu rurociągu,
szczególnie przed reflektorami w nocy oraz wpływami wizualnymi w dzień
skierowanymi na łąki Freesendorfer Wiesen oraz Zatokę Greifswaldzką (zarządzenie
M15 / V2 planu LBP).
Podczas prac kontrolnych oraz czynności eksploatacyjnych przy rurociągu Nord
Stream należy unikać oraz zminimalizować wchodzenie na teren oraz wykonywanie
innych czynności na terenie między stacją łączącą rurociąg z lądem a brzegiem
zatoki oraz na terenie łąk Freesnedorfer Wiesen, szczególnie na obszarze siedliska
2130* (wydmy szare), siedliska 6230* (bliźniczka psia trawka) oraz innych siedlisk
opisanych w Dyrektywie Siedliskowej lub godnych ochrony biotopów (zarządzenie
S4 planu LBP).
663/NordStream/04
181
projekty (por. zgłoszenie część C2, rozdział 7.3.7), np. wykopy na obszarze toru wodnego
wejścia do portu w Lubminie oraz budowę i eksploatację elektrowni gazowo-parowej
(Lubmin I i II) oraz elektrowni węglowej, podłączenia sieci parku elektrowni wiatrowej
„Arkona-Becken SO“ i „Ventotec 2“. Kontrola i ocena skumulowanych efektów w powiązaniu
z tymi planami wykazuje, że nie przewiduje się znaczących wpływów negatywnych
prowadzących do przekroczenia progu szkodliwości.
Szczególnie dotyczy to oceny wpływów zsumowanych dla obu projektów podłączenia sieci
(trasy kablowe) parku elektrowni wiatrowej „Arkona-Becken SO“ i „Ventotec 2“ (por.
dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.3.7). W tej sprawie urząd wydający zezwolenie
na realizację przedsięwzięcia stwierdza w szczególności co następuje. Państwowy Urząd
Środowiska i Przyrody w Ueckermünde stwierdził w swoim oświadczeniu z 15.05.2009 i
22.10.2009, że należy oczekiwać mało znaczących wpływów zsumowanych, jeśli czas
między końcem budowy rurociągu Nord Stream a początkiem budowy trasy kablowej
będzie wynosił przynajmniej 28 miesięcy. Ponieważ bentos zagrożony przez prace
podczas budowy rurociągu Nord Stream zdąży się w tym okresie całkowicie zregenerować,
to związane z budową tras kablowych oddziaływania nie doprowadzą do przekroczenia
progu zagrożenia dla relatywnej i absolutnej wartości wykorzystania obszaru siedliska
zgodnie z LAMBRECHT & TRAUTNER (2007). Z tą oceną zgadza się urząd wydający
zezwolenie na realizację przedsięwzięcia. W przekonaniu urzędu wydającego zezwolenie
na realizację przedsięwzięcia podany okres z całą pewnością zostanie zachowany. To
wynika z poniższych stwierdzeń. Podczas rozprawy przedstawiciele firm realizujących tzw.
Projekt tras kablowych zadeklarowali do protokołu, że początek budowy może nastąpić
najwcześniej w 2013 roku (por. protokół z rozprawy, str. 195 do szczególnie str. 212). To
stwierdzenie jest wiarygodne i odpowiada obiektywnie istniejącym warunkom. Ponieważ z
jednej strony złożono już podania o pozwolenia na budowę tras kablowych, koniec tego
postępowania nie jest jednak możliwy do przewidzenia (patrz rozdział B.4.10, do sprzeciwu
10). Również budowa elektrowni wiatrowych, które przez trasy kablowe mają być połączone
z siecią transmisyjną i dystrybuującą na lądzie, nie może być przewidziana na dzień obecny.
Należy uzupełnić, że stwierdzenie, iż początek budowy nastąpi najwcześniej w 2013 roku
oznacza konkretnie, że z powodów ochrony przyrody budowa nie może się rozpocząć przed
wiosną 2013 roku. Poza tym pozwolenia wydane w wyniku wymienionych postępowań
mogą zostać skorygowane pod względem zmiany czasu budowy przez Państwowy Urząd
Środowiska i Przyrody Stralsund oraz przez Federalny Urząd Żeglugi Morskiej i Hydrografii.
W ten sposób prośba Państwowego Urzędu Środowiska i Przyrody zostanie uwzględniona.
Urząd wydający zezwolenie na realizację przedsięwzięcia nie widzi, w przeciwieństwie do
Państwowego Urzędu Środowiska i Przyrody, potrzeby określania zastrzeżenia, że prace
budowlane do strony morskiej granicy specjalnego obszaru ochrony siedlisk muszą zostać
zakończone do końca 2010 roku. W zezwoleniu na realizację przedsięwzięcia zostało już
stwierdzone, że prace budowlane mają być przeprowadzone w ciągu jednego sezonu.
Prace budowlane trwające dłużej niż jeden sezon są niedopuszczalne (dokumentacja
wniosku cześć C.3, zarządzenie M1). Na podstawie przedłożonego planu budowy i
czasowego celu przedsięwzięcia, który przewiduje uruchomienie rurociągu w roku 2011
można stwierdzić, że budowa rozpocznie się w roku 2010. W obliczu wymienionego
powyżej zarządzenia M1 oraz przewidzianego przebiegu budowy określanie kolejnych
zastrzeżeń jest zbyteczne. W przypadku gdyby okazało się, że zaistnieje nieprzewidywana
dzisiaj potrzeba dodatkowej regulacji, będzie możliwość rozwiązać to w formie dodatkowych
rozporządzeń (por. A.1.3.1).
663/NordStream/04
182
Wnioski:
przedsięwzięcie nie wpłynie znacząco lub negatywnie na elementy specjalnego obszaru
ochrony siedlisk, które mają być zachowane i stanowią cel ochrony, dlatego przedsięwzięcie
jest dopuszczalne(§ 18 ust. 1 ustawy o ochronie środowiska landu Meklemburgia-Pomorze
Przednie).
Pommerschen Bucht“ (DE1749-302)
Przedsięwzięcie znajduje się na terenie specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Greifswalder
Boddenrandschwelle und Teile der Pommerschen Bucht“ o wielkości 40.401 ha.
Pommerschen Bucht“ został wpisany na listę zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt. 3 Dyrektywy
Siedliskowej. W związku z tym należy na nim stosować reżim siedliskowy zgodnie z art. 6
Dyrektywy Siedliskowej, § 34 federalnej ustawy o ochronie przyrody, § 18 ustawy o
ochronie przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie. Specjalny obszar ochrony
siedlisk został po części oficjalnie uznany za obszar chroniony w myśl §§ 33 ust. 2, 3 i 22
ust. 1 Federalnej ustawy o ochronie przyrody (chronione części przyrody i krajobrazu) oraz
art. 4 ust. 4 Dyrektywy Siedliskowej (szczególny obszar ochrony) a także § 28 ust. 2 ustawy
o ochronie przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie (zarządzenie o obszarze
chronionym przyrody „Peenemünder Haken, Struck und Ruden“ z 10.12.2008 (Dziennik
Urzędowy landu Meklemburgia-Pomorze Przednie. s. 516). Na dzień dzisiejszy wydana
została deklaracja o ochronie, która określa cel ochrony tego obszaru, zgodny z celami
zachowania gatunków i siedlisk, jak również lista obowiązujących przepisów. Jednakże
trasa rurociągu leży na obszarze specjalnego obszaru ochrony siedlisk, które są daleko
poza terenem objętym zarządzeniem o obszarze chronionym. Dla tej części specjalnego
obszaru ochrony siedlisk nie ma jeszcze deklaracji. Dlatego należy przyjąć cele
zachowania gatunków i siedlisk opisane w zgłoszeniu obszaru (formularz standardowy)
(Federalny Sąd Administracyjny, wyrok z 17.01.2007 9 A 20.05 juris nb. 75, „Obwodnica
zachodnia Halle“).
Siedliskową).
Na obszarze szczegółowej oceny występują na terenie morza następujące rodzaje siedlisk
1110 (ławica), 1160 (zatoka) und 1170 (skały podwodne).
Gatunkami wymienionymi w załączniku II dyrektywy siedliskowej, które mogą potencjalnie
występować na obszarze szczegółowej oceny i dla których w związku z tym określono
przewidywane oddziaływania są foka szara, foka pospolita, morświn, minóg rzeczny, minóg
morski, jesiotr i paprosz.
Siedliska 1110 oraz 1160 nie znajdują się w na terenie trasy rurociągu Nord Stream ani w
jego bezpośredniej strefie wpływu, nie zostały w związku z tym uznane za znaczące a
poważne zagrożenia są na ich terenie wykluczone.
663/NordStream/04
183
Siedlisko 1170 znajduje się na północno-wschodnim końcu wejścia do zatoki na obszarze
Thiessower Steintrendel, jak również na terenie trasy rurociągu na wysokości przylądka
Nordperd. Jeśli więc chodzi o siedlisko 1170, można przewidzieć tutaj zagrożenia związane
z budowa. Przez budowę wykopu do ułożenia rurociągu dochodzi do tymczasowej utraty
powierzchni obszaru w wielkości 3,8 ha. Charakterystyczne kamienie i skały zostaną jednak
złożone oddzielnie i po ponownym zasypaniu wykopu zostaną znów przeniesione jako
pokrycie miękkiego podłoża. Zakłócenia związane z budową są generalnie odwracalne,
regeneracja siedliska może nastąpić w ciągu 2-3 lat (por. rozdział B.4.4.1.1). Zagrożenia
związane z instalacją wynikają przede wszystkim z wymiany sedymentów na sztuczny
materiał rurociągu, w części również na wolno leżące kawałki rurociągu. Zagrożenia
związane z eksploatacją są nieznaczące. Relatywna wartość orientacyjna w wysokości 1%
powierzchni obszaru siedliska (patrz powyżej), jest przy wartości 0,03 % wyraźnie mniejsza.
Również absolutna wartość orientacyjna do oceny znaczenia zakłóceń w wysokości 5 ha
(stopień III sprawozdania końcowego), nie zostaje przy tym siedlisku przekroczona,
ponieważ wartość stopniowego wpływu na funkcję w wysokości 20% dla 3,8 ha, wynosi
tylko 0,76 ha (por dokumentacja wniosku część C.2, rozdział 7.4.5.2.1 oceny oddziaływania
zgodnej z Dyrektywą Siedliskową). Ponieważ wartości orientacyjne, które związane są
metodycznie z długotrwałymi stratami obszarów, wyraźnie nie są przekroczone, można bez
wątpliwości wykluczyć znaczące zakłócenia.
Jeśli chodzi o gatunki foka szara, foka pospolita i morświn nie przewiduje się żadnych
znaczących zagrożeń, ponieważ gatunki te sporadycznie odwiedzają ten obszar w
poszukiwaniu pożywienia i podczas budowy mogą uciec na obszar niezakłócony. Dla
gatunków minóg rzeczny, minóg morski, jesiotr i paprosz również nie przewiduje się
znaczących zagrożeń, ponieważ wpływ na ich zachowania, który wynika przede wszystkim
z budowy wykopu, jest tymczasowy, można oczekiwać szybkiej regeneracji, a zwierzęta
mogą łatwo uciec z tego obszaru.
Poniższe zabiegi zostaną przeprowadzone dla ograniczenia szkód oraz dla uniknięcia i
zminimalizowania negatywnych wpływów, tak aby można było na pewno wykluczyć
zagrożenia celów zachowania gatunków i siedlisk:
• Czasowa koncentracja budowy na morskim odcinku trasy rurociągu aż do północnowschodniej granicy specjalnego obszaru ochrony siedlisk w możliwie krótkim okresie
od maja do grudnia (Zarządzenie M1 planu LBP),
LBP),
• Środki mające na celu ograniczenie obszaru prac budowlanych podczas
• Zredukowanie wpływu przyciągającego na ptaki i insekty: W czasie przerwy w
663/NordStream/04
184
(zarządzenie M11 planu LBP),
projekty (por. zgłoszenie część C2, rozdział 7.4.7), np. wykopy na obszarze toru wodnego
wejścia do portu w Lubminie oraz podłączenie sieci (trasa kablowa) parku elektrowni
wiatrowej „Arkona-Becken Südost“ i „Ventotec 2“ (odnośnie tras kablowych por. z opisem
specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Greifswalder Bodden, Teile des Strelasundes und
Nordspitze Usedom“ (DE1747-301). Kontrola i ocena skumulowanych efektów w
powiązaniu z tymi planami wykazuje, że nie przewiduje się znaczących wpływów
negatywnych prowadzących do przekroczenia progu szkodliwości.
Wnioski:
Przednie).
Kleines Haff“ (DE2049-302)
Przedsięwzięcie znajduje się w odległości około 8 km od specjalnego obszaru ochrony
siedlisk „Peeneunterlauf, Peenestrom, Achterwasser und Kleines Haff“ o wielkości 53.256
ha.
Siedliskową).
Z powodu braku odpowiedniej deklaracji o obszarze chronionym (§ 28 Ustawy o ochronie
przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie) za cel ochrony oraz cele zachowania
gatunków i siedlisk uznane zostały te sformułowane w zgłoszeniu obszaru (formularz
standardowy) oraz w ekspertyzie(FROELICH & SPORBECK 2008).
Na obszarze szczegółowej oceny nie występują siedliska zgodne z Dyrektywą Siedliskową;
Siedlisko 1130 „Estuarium“ znajduje się w odległości przynajmniej 8 km od rurociągu Nord
Stream. Jeśli chodzi o gatunki opisane w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej na obszarze
szczegółowej oceny występuje wydra europejska (na lądzie) jak również minóg rzeczny i
minóg morski, boleń i parposz (nieliczna grupa zwierząt obecna w morzu).
Znaczące zakłócenia siedlisk są wykluczone ze względu na odległości od przedsięwzięcia.
Wydra europejska, która może przebywać na obszarze między obszarem połączenia
rurociągu z lądem a specjalnym obszarem ochrony siedlisk, podlega zagrożeniu tylko
tymczasowo, wykluczone są więc znaczące zakłócenia. Podobna sytuacja występuje w
przypadku ryb oraz kręgoustych, dla których nie przewiduje się znaczących zagrożeń
związanych z budową.
663/NordStream/04
185
Z powodu niewielkich oddziaływań nie wymaga się żadnych zabiegów dla ograniczenia
szkód. Możliwe jest przy tym odesłanie do środków prowadzących do uniknięcia i
zminimalizowania zakłóceń innych obszarów Natura 2000. Branie pod uwagę innych
planów i projektów dla oceny wpływów zsumowanych nie jest wymagane ze względu na
nieznaczne oddziaływania (§ 18 ust. 1 ustawy o ochronie środowiska landu MeklemburgiaPomorze Przednie).
Wnioski:
W wyniku oceny należy stwierdzić, że przedsięwzięcie nie wpłynie znacząco lub negatywnie
na elementy specjalnego obszaru ochrony siedlisk, które mają być zachowane i stanowią
cel ochrony, dlatego przedsięwzięcie jest dopuszczalne (§18 ust. 1 Ustawy o ochronie
przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie).
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Greifswalder Oie“ (DE1749-301)
Przedsięwzięcie znajduje się w odległości około 9,5 km od specjalnego obszaru ochrony
siedlisk „Greifswalder Oie“ o wielkości 218 ha. Specjalny obszar ochrony siedlisk jest
chroniony jako chroniony obszar przyrody „Greifswalder Oie“.
Siedliskową).
standardowy).
Na obszarze wyspy znajdują się stary las pastewny, skąpe użytki zielone und stadia
„przedleśne“ oraz klif. Z powodu odległości trasy rurociągu Nord Stream zakłócenia na
specjalnym obszarze ochrony siedlisk są wykluczone. Jeśli chodzi o gatunki foka szara i
foka pospolita możliwe są związki funkcjonalne między obszarem szczegółowej oceny a
obszarem chronionym. Znaczące zakłócenia są jednak wykluczone, ponieważ występują
tylko związane z budowa zakłócenia, które dotyczą nielicznych osobników.
nieznaczne oddziaływania.
Wnioski:
663/NordStream/04
186
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Küstenlandschaft Südostrügen“ (DE1648-302)
siedlisk „Küstenlandschaft Südostrügen“ o wielkości 2.426 ha. Składa się z wielu obszarów
częściowych, które tworzą mozaikę siedlisk zatoki, brzegu, terenu otwartego oraz lasu
południowo-wschodniej Rugii. Obszar jest chroniony jako obszar chroniony przyrody
„Mönchgut“ oraz und obszar chroniony przyrody „Neuensiener und Selliner See“.
Siedliskową).
standardowy).
Siedliska opisane w Dyrektywie Siedliskowej 1110 i 1170 znajdują się w odległości około
1,8 km od potencjalnego obszaru wpływu rurociągu Nord Stream, tak więc bezpośrednie
oddziaływania związane z budową i instalacją nie są przewidywane. Pośrednie zakłócenia
związane z budową nie mogą z powodu możliwego wzbicia warstwy sedymentu,
podwyższonego zmętnienia i sedymentacji w trakcie wykopu zostać wykluczone, są jednak
najwyżej nieznaczące i występują tylko tymczasowo. Znaczące zakłócenia są w związku z
tym wykluczone.
Gatunek foka szara nie jest zagrożony w związku z przedsięwzięciem, ponieważ miejsca
odpoczynku zwierząt nie znajdują się aktualnie przy przylądkach Südperd, Lobber Ort czy
Nordperd. Z powodu intensywnego napływu turystów nie można spodziewać się, że
zwierzęta zaczną zasiedlać ten teren.
Jeśli chodzi o środki prowadzące do ograniczenia szkód, możliwe jest w tym przypadku
odesłanie ocen oddziaływania innych obszarów Natura 2000. W przypadku wystąpienia
silnego wzbicia warstwy sedymentu przewidziane jest zastosowanie specjalnych ekranów
dla zmniejszenia zakłóceń.
projekty (por. dokumentacja wniosku część C2, rozdział 7.7.7), np. wykopy na obszarze toru
wodnego, jako część skierowania Stralsundu na wschód podłączenie do sieci (trasa
kablowa) elektrowni wiatrowej „Arkona-Becken Südost“ oraz „Ventotec Ost 2“.
Kontrola i ocena skumulowanych efektów w powiązaniu z tymi planami wykazuje, że nie
przewiduje się znaczących wpływów negatywnych prowadzących do przekroczenia progu
szkodliwości.
663/NordStream/04
187
Wnioski:
Przednie).
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Granitz“ (DE1647-303)
siedlisk o wielkości 1.2227 ha. Granitz stanowi jeden z najbardziej rozległych i najstarszych
obszarów puszczy bukowej wyspy Rugii, na którym można znaleźć ubogie w składniki
odżywcze borowiny. Aktywne urwiste wybrzeże stanowi dynamiczne siedlisko z wieloma
formami zasiedlenia i sukcesji. Obszar chroniony jest jako obszar ochrony przyrody
„Granitz“ objęty państwową ochroną.
Siedliskową).
standardowy) oraz w ekspertyzie.
Zakłócenia siedliska związane z projektem mogą z powodu oddalenia zostać wykluczone.
Jeśli chodzi o gatunek foka szara, nie przewiduje się żadnych znaczących zagrożeń,
ponieważ gatunek ten sporadycznie odwiedza obszar w poszukiwaniu pożywienia i podczas
budowy może uciec na obszar niezakłócony.
Wnioski:
cel ochrony, dlatego przedsięwzięcie jest dopuszczalne (§ 18 ust. 1 ustawy o ochronie
środowiska landu Meklemburgia-Pomorze Przednie).
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Jasmund“ (DE1447-302)
Przedsięwzięcie znajduje się w odległości większej niż 20 km od specjalnego obszaru
ochrony siedlisk „Jasmund“ o wielkości 3.622 ha. Obszar charakteryzują lasy bukowe,
663/NordStream/04
188
borowiny, niewielkie akweny wodne, strumienie oraz urwiste wybrzeże kredowe. Obszar
leży na terenie Parku Narodowego „Jasmund“ oraz obszaru chronionego krajobrazu
„Wschodnia Rugia“.
Siedliskową).
standardowy) oraz w ekspertyzie.
Zakłócenia siedliska związane z projektem mogą z powodu oddalenia zostać wykluczone.
Jeśli chodzi o gatunek foka szara, nie przewiduje się żadnych znaczących zagrożeń,
ponieważ gatunek ten sporadycznie odwiedza obszar w poszukiwaniu pożywienia i podczas
budowy może uciec na obszar niezakłócony.
Wnioski:
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków „Cieśnina Peenestrom i Zatoka
Achterwasser“ (DE1949-401)
Przedsięwzięcie znajduje się w odległości 6 km od europejskiego obszaru specjalnej
ochrony ptaków „Peenestrom und Achterwasser“ o wielkości 16.118 ha.
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków nie został do tej pory oficjalnie uznany za
narodowy obszar ochrony. Wprawdzie na obszarze chronionym znajduje się wiele
uznanych przez prawo ochrony środowiska obszarów chronionych, nie zawierają one
jednak oficjalnej deklaracji o ochronie, która określałaby cel ochrony obszaru i
odpowiadające mu cele zachowana gatunków i siedliska, nie istnieją również żadne
prawomocne przepisy, które prowadzą do osiągnięcia celu ochrony. (§ 28 ustawy o
ochronie przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie). Z powodu braku określonego w
rozporządzeniu celu ochrony dla tego obszaru należy przyjąć cele zachowania gatunków i
siedlisk opisane w zgłoszeniu obszaru (formularz standardowy) (por. Federalny Sąd
Administracyjny, wyrok z 17.01.2007 A 20.05 juris nb. 75, „Obwodnica zachodnia Halle“).
W związku z tym należy przestrzegać reżimu siedliskowego dla faktycznych obszarów
specjalnej ochrony ptaków według art. 4 ust. 4 Dyrektywy Ptasiej.
Dla faktycznego obszaru ochrony ptaków przeprowadzono ocenę oddziaływania na
środowisko (część uzupełniająca dookreślenia część C.2, rozdział 3).
663/NordStream/04
189
Obszary lęgowe ważnych dla obszaru chronionego gatunków ptaków opisanych w
załączniku I oraz art. 4 ust. 2 Dyrektywy Ptasiej, nie są z powodu oddalenia dotknięte
oddziaływaniami związanymi z przedsięwzięciem. Dla ptaków odpoczywających i
przelatujących można przewidzieć najwyżej nieznaczące zakłócenia (przede wszystkim
wizualne i akustyczne bodźce zakłócające, wpływ na zdobywanie pożywienia w wyniku
podwyższonego zmętnienia oraz pozostałe oddziaływania na zasoby pożywienia), które
dotykają leżące poza europejskim obszarem specjalnej ochrony ptaków grupy z
funkcjonalnymi powiązaniami z obszarem chronionym. Znaczące zakłócenia mogą zostać
wykluczone. Nie występują znaczące wpływy zsumowane z innych planów i projektów.
Wnioski:
na elementy obszaru specjalnej ochrony ptaków, które mają być zachowane i stanowią cel
ochrony, dlatego przedsięwzięcie jest dopuszczalne zgodnie z art. 4 ust. 4 zdanie 1
Dyrektywy Ptasiej.
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków „Pommersche Bucht“ (DE1552-401)
Granica zachodnia leżącego w wyłącznej strefie ekonomicznej liczącego 2.009,86 km 2
europejskiego obszaru specjalnej ochrony ptaków „Pommersche Bucht“ graniczy ze strefą
12 Mm należącą do Meklemburgii-Pomorza Przedniego a w związku z tym z końcowym
odcinkiem przedsięwzięcia. Obszar ochrony ptaków jest jako obszar chroniony przyrody
„Pommersche Bucht“ objęty ochroną narodową. W zarządzeniu o obszarze chronionym z
15.09.2005 (Federalny Dziennik Ustaw. I str. 2778) w § 3 został określony cel ochrony.
Unormowane w zarządzeniu o obszarach chronionych cele ochrony i zachowania
odpowiadają celom ochrony zawartym w zgłoszeniu obszaru (formularz standardowy).
Ponieważ przedsięwzięcia znajduje się bezpośrednio przy przylegającej do obszaru
chronionego strefie 12 Mm, w ramach wydania pozwolenia na realizację przedsięwzięcia
przeprowadzona została ocena oddziaływania zgodna z celami zachowania gatunków i
siedlisk obszaru Natura 2000. Odpowiednia ocena zgodna z Dyrektywą Ptasią zawarta jest
w podaniu część C.2, rozdział 8.1. W przypadku szczegółów będą robione odniesienia do
tej oceny. W ocenie tej sprawdzono, czy leżący w wyłącznej strefie ekonomicznej odcinek
gazociągu Nord Stream może współistnieć z celami zachowania gatunków i siedlisk tego
obszaru. O dopuszczeniu odcinka leżącego na terenie wyłącznej strefy ekonomicznej
decyduje zgodnie z uprawnieniami Federalny Urząd Żeglugi Morskiej i Hydrografii.
Wnioski:
Przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko zgodna z Dyrektywą Siedliskową
(por. dokumentacja wniosku część C2, rozdział 8.1 Dyrektywy Ptasiej) wykazała, że
przedsięwzięcie samo w sobie nie ma znaczących pośrednich oddziaływań na graniczący
obszar ochrony oraz że w połączeniu z leżącym na obszarze wyłącznej strefy ekonomicznej
odcinkiem nie występuje znaczące zakłócenie.
663/NordStream/04
190
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Pommersche Bucht mit Oderbank“ (DE1652301)
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Zatoka Pomorska i Ławica Odrzana” o wielkości 110.115
ha znajduje się w całości na terenie WSE. Ani planowane przedsięwzięcie, ani jego
kontynuacja w wyłącznej strefie ekonomicznej nie znajdują się na terenie specjalnego
obszaru ochrony siedlisk. Przewód zbliża się do północno-zachodniej granicy obszaru na
krótką odległość, żeby potem oddalić się w kierunku zachodnim i wschodnim od obszaru.
Wprawdzie specjalny obszar ochrony siedlisk znajduje się na obszarze uznanym przez
prawo niemieckie za obszar chroniony przyrody „Zatoka Pomorska“ (zarządzenie z
15.09.2005 (Federalny Dziennik Ustaw I str. 2778)); zarządzenie nie określa jednak
określonych celów ochrony (por. § 33 ust. 2 Federalnej Ustawy o Ochronie Przyrody).
Dlatego przyjęto dane z formularza standardowego.
Ponieważ przedsięwzięcie, przynajmniej częściowo, znajduje się w bliskiej odległości od
leżącego przy strefie 12 Mm obszaru chronionego, w ramach wydania pozwolenia na
realizację przedsięwzięcia przeprowadzona została ocena oddziaływania zgodna z celami
zachowania gatunków i siedlisk obszaru Natura 2000. Odpowiednia ocena oddziaływania
zgodna z Dyrektywą Siedliskową zawarta jest w podaniu część C.2, rozdział 8.2. W
przypadku szczegółów będą robione odniesienia do tej oceny. W ocenie tej sprawdzono,
czy leżący w wyłącznej strefie ekonomicznej odcinek gazociągu Nord Stream może
współistnieć z celami zachowania gatunków i siedlisk tego obszaru. O dopuszczeniu
odcinka leżącego na terenie wyłącznej strefy ekonomicznej decyduje zgodnie z
uprawnieniami Federalny Urząd Żeglugi Morskiej i Hydrografii.
Wnioski:
Przeprowadzona ocena oddziaływania zgodna z Dyrektywą Siedliskową (por.
Siedliskową) wykazała, że planowane przedsięwzięcie samo w sobie nie ma żadnych
znaczących pośrednich oddziaływań na graniczący obszar ochrony, oraz że w połączeniu z
wpływem leżącego na terenie wyłącznej strefy ekonomicznej odcinka przewodu nie
powstają żadne znaczące zakłócenia.
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Adlergrund“ (DE1251-301)
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Westliche Rönnebank“ (DE1249-301)
Obydwa specjalne obszary ochrony siedlisk znajdują się na terenie wyłącznej strefy
ekonomicznej i są mocno oddalone zarówno od przedsięwzięcia, jak i od przechodzącego
przez wyłączną strefę ekonomiczną odcinka przewodu. Dlatego znaczące zakłócenia
związane z przedsięwzięciem mogą zostać wykluczone.
663/NordStream/04
191
Ocena oddziaływania na środowisko zgodna z Dyrektywa Siedliskową dla
poddziałania w ramach uzdrowienia obszaru naturalnego przy Peenemünder Haken
Dla określonego w planie LBP (część uzupełniająca: dookreślenia część C.3) środka
zastępczego E1 przewidziano uzdrowienie obszaru naturalnego na częściowym obszarze
przy Peenemünder Haken (około. 56,3 ha). Zabieg ten zawiera obok
usunięcia/przerzedzenia wybranych zagajników, odnowienia ukształtowania biotopu przede
wszystkim odbudowanie typowego dla wybrzeża biotopu z typową dla mielizn roślinnością.
Ponieważ zgodnie z § 18 Ustawy o Ochronie Przyrody Landu Meklemburgia-Pomorze
Przednie, § 34 ust. 1 Federalnej Ustawy o Ochronie Przyrody w połączeniu z art. 6 ust. 3
Dyrektywy Siedliskowej nie mogą zostać wykluczone znaczące zakłócenia, dla tego środka
zastępczego przeprowadzona zostanie ocena oddziaływania na obydwa obszary Natura
2000 (część uzupełniająca dookreślenia):
•
•
Specjalny obszar ochrony siedlisk “Greifswalder Bodden, Teile des Strelasundes und
Nordspitze Usedom“ (DE1747-301)
Strelasund“ (DE1747-402)
Jeśli chodzi o reżim ochrony oraz cele zachowania gatunków i siedlisk a także cel ochrony,
odsyła się wyżej wymienionych powodów decyzji w sprawie oceny oddziaływania dla
przedsięwzięcia na oba obszary.
Jeśli chodzi o związane z projektem oddziaływania to znaczące są przede wszystkim
zakłócenia związane z budową (np. zakłócenia wywołane przez hałas i bodźce wizualne,
zmętnienie wody, tymczasowa utrata terenu, wydzielanie substancji szkodliwych).
Oddziaływania związane z instalacją utrzymują się przede wszystkim przez powstawanie
nowych biotopów oraz siedlisk, przy czym tutaj należy zauważyć pozytywny rozwój
ważnych dla obszaru Natura 2000 siedlisk. Oddziaływania związane z eksploatacją
występują w związku z ekstensywnym wykorzystaniem obszaru projektu w niewielkim
stopniu.
Dla specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Greifswalder Bodden, Teile des Strelasundes
und Nordspitze Usedom“ ustalone zostały dodatkowo następujące środki prowadzące do
uniknięcia i zminimalizowania oddziaływań (por. postanowienia poboczne A.3.6.14):
• Środek prowadzący do uniknięcia obciążenia powierzchni siedliska LRT 1330 w
północno-wschodnim rogu terenu projektu,
• Polecenie zatwierdzenia i ewentualnie przeprowadzenia środków pielęgnacyjnych na
obszarze projektu a także na specjalnym obszarze ochrony siedlisk 1330 na
północno-wschodnim rogu terenu projektu,
• Środki prowadzące do uniknięcia lub zminimalizowania obciążenia powierzchni
graniczących wód przybrzeżnych podczas wykopów na obszarze połączenia
obszarów mielizn (siedlisko 1110),
• Środki prowadzące do złagodzenia efektu wzbicia warstwy sedymentu jak również jej
przemieszczania się podczas wykopów prowadzonych w celu połączenia płytkich
zatok z wodami przybrzeżnymi jak również wypełnienia wcześniejszych,
podwodnych depresji.
• Nieprowadzenie prac budowlanych w czasie nocnym i w czasie zmierzchu.
• Nieużywanie pali kotwiczących, które muszą zostać wbite wibracyjnie.
663/NordStream/04
192
Przy wzięciu pod uwagę tych środków w wyniku oceny oddziaływania zgodnej z Dyrektywą
Siedliskową stwierdza się, że znaczące zakłócenia specjalnego obszaru ochrony siedlisk i
jego celów zachowania gatunków i siedlisk są wykluczone. Skumulowane oddziaływania ze
strony innych planów i projektów nie są istotne, ponieważ zakłócenia związane z projektem
są nieznaczne a z projektu wynikają przede wszystkim pozytywne zmiany. Szczególnie jeśli
chodzi o siedlisko 1110 i inne morskie siedliska, należy podkreślić pozytywne
oddziaływania, na ich obszarze wspomagane jest dywersyfikacja siedlisk dla gatunków
opisanych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej.
Jeśli chodzi o europejski obszar specjalnej ochrony ptaków „Greifswalder Bodden und
südlicher Strelasund“ ocena oddziaływania na środowisko stwierdza co następuje:
Na obszarze szczegółowej kontroli występują następujące gatunki ptaków lęgowych:
potrzeszcz, dzierzba gąsiorek, kaczka krakwa oraz jarzębatka. W 500-metrowej strefie
wpływu występują dodatkowo orzeł bielik, sieweczka obrożna, trzmielojad, srokosz, żuraw,
bąk oraz kormoran czarny. Na obszarze szczegółowej oceny występują również liczne
gatunki odpoczywające, np. Biegus zmienny, ogorzałka, lodówka, gęś gęgawa, kulik wielki,
cyraneczka, szablodziób, łabędź, rybitwa czarna oraz mewa mała.
Związane z budową zagrożenia ptaków lęgowych są wprawdzie prawdopodobne, jednak
nie przewiduje się długotrwałych strat w rewirach a dla niektórych gatunków poprawi się
jakość siedlisk, tak że w sumie nie stwierdza się znaczących zakłóceń. W przypadku
ptaków odpoczywających dochodzi również do zagrożeń związanych z budową, jednak dla
ptaków morskich powiększy się siedlisko dzięki utworzeniu płytkich zatok, także nie
przewiduje się znaczących zakłóceń.
Dla obszaru ochrony ptaków dodatkowo ustanawia się następujące środki prowadzące do
uniknięcia i zminimalizowania oddziaływań:
• Stworzenie wymaganych miejsc związanych z budową, jak pas roboczy, miejsca
składowania, drogi transportowe oraz wyposażenie budowy, tak żeby nie wystąpiły
żadne zmiany w siedliskach lęgowych takich, jak zagajniki i brzegi lasów.
• Regulacja czasu budowy podczas okresu lęgowego oraz okresu odpoczynku
wiosennego: brak prac budowlanych od połowy stycznia do połowy czerwca,
• Środki prowadzące do uniknięcia wzbijania się osadów oraz ich przemieszczania się
podczas wykopów prowadzonych w celu połączenia płytkich zatok z wodami
przybrzeżnymi a także podwodnego odkładania się sedymentu,
• Unikanie wjeżdżania i wchodzenia na watty oraz mielizny poza obszarem budowy od
strony morza.
Przy wzięciu pod uwagę tych środków w wyniku oceny oddziaływania zgodnej z Dyrektywą
Siedliskową stwierdza się, że znaczące zakłócenia obszaru specjalnej ochrony ptaków i
jego celów zachowania gatunków i siedlisk są wykluczone. Skumulowane oddziaływania ze
strony innych planów i projektów nie są istotne, ponieważ zakłócenia związane z projektem
są nieznaczne, a z projektu wynikają przede wszystkim pozytywne zmiany.
Wnioski:
W wyniku oceny należy stwierdzić, że poddziałanie w ramach uzdrowienia środowiska
naturalnego przy Peenemünder Haken nie wpłynie znacząco lub negatywnie na elementy
specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Greifswalder Bodden, Teile des Strelasundes und
663/NordStream/04
193
Nordspitze Usedom“ oraz obszaru specjalnej ochrony ptaków „Greifswalder Bodden und
südlicher Strelasund“, które mają być zachowane i stanowią cel ochrony, dlatego
przedsięwzięcie jest dopuszczalne(§ 18 ust. 1 ustawy o ochronie środowiska landu
Meklemburgia-Pomorze Przednie).
B.4.6
Prezentacja podsumowująca problem szczególnie i ściśle chronionych
gatunków w znaczeniu § 42 BNatSchG - Federalnej ustawy o ochronie
przyrody
Przedmiotem przeprowadzanych, związanych z prawną ochroną gatunków rozważań
zgodnych z przepisami §§ 42 i 43 BNatSchG, które bezpośrednio odnoszą się do § 11
część 1 BNatSchG, są zasadniczo potencjalnie poszkodowane realizacją projektu gatunki
Załącznika IV Dyrektywy Flora-Fauna Habitat oraz europejskie gatunki ptaków. Dodatkowo
zbadane zostały także gatunki przedstawione w BArtSchV - Rozporządzeniu o ochronie
gatunków Załącznik 1 Kolumna 3 (gatunki ściśle chronione) oraz gatunki przedstawione w
EG-VO 338/97.
B.4.6.1
Problem szczególnie i ściśle chronionych gatunków w znaczeniu § 42
BNatSchG z uwagi na realizację projektu
W specjalnym badaniu dotyczącym prawnej ochrony gatunków (saP; Dokumentacja
wniosku Część C.4), zbadano, czy zostaną spełnione znamiona czynu zabronionego
zgodnie z § 42 BNatSchG – a jeśli nie może to zostać wykluczone – czy są spełnione
założenia szczególne zgodnie z § 43 ust. 8 BNatSchG.
W ramach badania wstępnego, bez dogłębnej analizy konfliktu, może zostać wykluczony
problem prawnej ochrony gatunków uzasadniony dla tych gatunków, w przypadku których
nie będą występować żadne następstwa w związku z projektem. W ramach dogłębnej
analizy konfliktu zostanie zbadane - w zakresie potencjalnie poszkodowanych gatunków czy należy się liczyć z wystąpieniem znamion czyny zabronionego. Jeśli na podstawie
analizy konfliktu nie można z góry wykluczyć znamion czynu zabronionego, zostaną
zbadane środki mające na celu uniknięcie i zmniejszenie konfliktu. Jeśli znamiona czynu
zabronionego nie mogą zostać wykluczone, w trzecim kroku zostaną zbadane założenia
szczególne zgodnie z § 43 ust. 8 BNatSchG.
W odniesieniu do gatunków roślin, w ramach badania wstępnego mogą zostać
wykluczone problemy stanowiące znamiona czynu zabronionego, ponieważ istotne
następstwa stwierdzonych i potencjalnych zdarzeń uwarunkowanych projektem nie
występują.
Odnośnie chronionych gatunków zwierząt następuje analiza konfliktu dla następujących
gatunków:
• ssaki morskie (morświn, foka obrączkowana),
• wydry,
• nietoperze,
• gatunki ptaków lęgowych,
• gatunki ptaków osiadłych,
• ryby i kręgouste,
• płazy i gady,
663/NordStream/04
194
•
owady.
Ssaki morskie
W odniesieniu do morświnów nie będą spełnione znamiona czynu zabronionego, ponieważ
gatunek ten jest niezwykle rzadki na tym terenie i nie są spodziewane istotne zakłócenia.
Uniknięcie lub minimalizacja zakłóceń następuje poprzez:
• korzystanie z ram wibracyjnych podczas wbijania oraz
• zastosowanie urządzeń ekranujących, aby zapewnić dotrzymanie wymogu 50 mg/l
dodatkowo do zmętnienia głębi w odległości 500 m od źródła zawiesiny.
Dla foki obrączkowanej wystąpienie znamion czynu zabronionego jest wykluczone,
ponieważ obszar badawczy jest tylko sporadycznie odwiedzany przez foki obrączkowane, a
jedyna chroniona zgodnie z Załącznikiem IV Dyrektywy Flora-Fauna Habitat „phoca hispida
saimenis - podgatunek foki obrączkowanej“ w obszarze badawczym nie występuje.
Wydry
Wydra wprawdzie występuje na obszarze badawczym, jednakże znamiona czynu
zabronionego nie znajdują zastosowania, ponieważ uśmiercanie zgodnie z § 42 ust. 1 nr 1
BNatSchG i niszczenie miejsc rozmnażania oraz bytowania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3
BNatSchG jest wykluczone, ponieważ w obszarze korytarza lądowania nie ma ulubionych
odwiedzanych przez wydry struktur biotopowych. Zakłócenia występują jedynie przejściowo
i nie dotyczą głównego obszaru rozprzestrzeniania się gatunku, dlatego zgodnie z § 42 ust.
1 nr 2 BNatSchG nie zostają spełnione znamiona czynu zabronionego. Poza tym środek
unikania V2 (tymczasowe ogrodzenia, redukcja emisji światła) oddziałuje także na wydry.
Nietoperze
W celu określenia występowania w obszarze badawczym nietoperzy zostały
przeprowadzone odpowiednie spisy. Stwierdzone zostało występowanie gatunków karlik
malutki, karlik większy, borowiec wielki i mroczek późny. Jako potencjalnie występujące
zostały sklasyfikowane gatunki karlik drobny, nocek łydkowłosy, nocek rudy, nocek duży,
nocek Natterera, gacek brunatny mroczek pozłocisty i mroczek posrebrzany.
Dla gatunków nietoperzy takich, jak karlik malutki, karlik większy i karlik drobny oraz
borowiec wielki, w specjalnym badaniu związanym z prawną ochroną gatunków, kwatery w
obszarze pola eksploatacyjnego przy rozpatrywaniu najbardziej niekorzystnych warunków
nie zostały na razie wykluczone i w związku z tym opracowano środek równoważący
(CEF1: zawieszenie w okolicy skrzynek dla nietoperzy). Poza tym opracowano środek
unikania (V5: Badanie drzew przed uwolnieniem pola eksploatacyjnego, w razie potrzeby
przesiedlenie osobników z ekologiczną strukturą), aby wykluczyć uśmiercanie osobników
gatunków nietoperzy. Spis uzupełniający w roku 2009 (J. BERG: Sprawozdania z
poszukiwania miejsc siedlisk na obszarze 1, część uzupełniająca: Konkretyzacje część C.3,
ustęp 8) wykazało jednakże, że występowanie kwater na polu eksploatacyjnym jest
wykluczone, a więc środki CEF1 i V5 nie są już konieczne.
Przeprowadzenie środka unikania V2 (wizualne ekrany w obszarze lądowania) jest jednak
wymagane, aby zminimalizować uwarunkowane budową zakłócenia polujących osobników i
z całkowitą pewnością wykluczyć zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG.
663/NordStream/04
195
Przy uwzględnieniu tego środka nie zostaną - w odniesieniu do wszystkich gatunków
nietoperzy - spełnione żadne znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1
BNatSchG.
Gatunki ptaków lęgowych
W celu określenia występowania w obszarze badawczym ptaków lęgowych zostały
przeprowadzone odpowiednie spisy oraz oszacowane dostępne dane. Pod względem
ochrony prawnej gatunków, w specjalnym badaniu związanym z prawną ochroną gatunków
zostały bliżej zbadane takie gatunki, które z punktu widzenia ochrony przyrody wykazują
szczególną wrażliwość (np. rzadkość, zagrożenie, istotne krajowo koncentracje ptaków
osiadłych). Analiza konfliktu została przeprowadzona dla następujących gatunków ptaków
lęgowych: lerka, gąsiorek, jarzębatka, dzięcioł czarny, kania ruda, orzeł bielik, trzmielojad,
myszołów, puszczyk, ohar, ostrygojad, sieweczka rzeczna, sieweczka obrożna, lelek,
nurogęś, skowronek, brzegówka, potrzeszcz, białorzytka i pokląskwa.
Dla wszystkich gatunków ptaków obowiązuje stwierdzenie, że zakaz uśmiercania zgodnie z
§ 42 ust. 1 nr 1 w powiązaniu z ust. 5 BNatSchG może zostać wykluczony przez
opuszczenie pola eksploatacyjnego poza okresy lęgowe ptaków (środek V3).
W przypadku lerki nie należy oczekiwać żadnych uwarunkowanych projektem szkód, czy
też zniszczeń miejsc rozmnażania i bytowania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 w powiązaniu z ust.
5 BNatSchG, ponieważ nie będą wykorzystywane żadne istotne części rewiru. Zakaz
zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG nie dotyczy przedmiotowego przypadku,
ponieważ zakłócenia pojawiają się tylko w związku z budową i jedynie przez krótki okres
czasu (porównaj ustęp B.4.4.1.1), nie mają żadnego długotrwałego negatywnego wpływu na
ciągłości lęgu (zagęszczenie rewiru) w obszarze objętym planem, a zatem nie prowadzą do
pogorszenia stanu utrzymania lokalnej populacji. Istotne utrudnienie dla bytowania lerki
następuje natomiast wskutek projektu „Stacja lądowania OPAL“. W toku tego planowania
należy ustalić środki kompensacyjne, wzgl. środki koherentne (uchwała o ustaleniu planu
OPAL z dnia 06.08.2009).
Miejsce wylęgu gąsiorków leży bezpośrednio na polu eksploatacyjnym korytarza lądowania
rurociągu Nord Stream, w przypadku dwóch kolejnych par rewirowych wokół danego
centrum rewirowego w zakresie pola eksploatacyjnego znajdują się obszary działania.
Wprawdzie nie należy spodziewać się uwarunkowanych planem szkód lub zniszczeń miejsc
rozmnażania i bytowania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 w powiązaniu z ust. 5 BNatSchG,
ponieważ możliwe jest z jednej strony ominięcie w niezakłóconych obszarach, a z drugiej
strony będzie realizowany środek unikania (środek V6: przesadzenie zarośli, dodatkowe
plantacje właściwych dla miejsca zagajników). Dzięki temu środkowi mogą zostać
utworzone istotne struktury środowiskowe dla rozmnażających się gąsiorków przed
rozpoczęciem ingerencji. Zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 Nr. 2 BNatSchG nie odnosi
się, ponieważ zakłócenia pojawiają się tylko w związku z budową i jedynie przez krótki okres
czasu (porównaj B.4.4.1.1), nie dochodzi do utraty rewirów, a zatem nie należy spodziewać
się pogorszenia stanu utrzymania lokalnej populacji. Istotne utrudnienie dla bytowania
gąsiorka następuje natomiast wskutek projektu „Stacja lądowania OPAL“. W toku tego
planowania należy ustalić środki kompensacyjne, wzgl. środki koherentne (uchwała o
ustaleniu planu OPAL z dnia 06.08.2009).
Jeśli chodzi o stanowiący znamiona czynu zabronionego problem jarzębatki jest on
identyczny, jak w przypadku gąsiorka. Wprawdzie także tutaj napotykamy dwa rewiry
lęgowe (miejsca rozmnażania) w otoczeniu pola eksploatacji, jednakże ze względu na
663/NordStream/04
196
środek V6 i z powodów wymienionych przy gąsiorku, znamiona czynu zabronionego nie
występują.
Znamiona czynu zabronionego dot. dzięcioła czarnego nie występują, ponieważ już wskutek
projektu „Stacja lądowania OPAL“ miejsca rozmnażania obok pola eksploatacyjnego (las)
zostały zniszczone. W toku planowania należy ustalić środki kompensacyjne, wzgl. środki
koherentne dotyczące gatunku (uchwała o ustaleniu planu OPAL z dnia 06.08.2009).
Jeśli chodzi o gatunki ptaków chwytnych kanię rudą, orła bielika, trzmielojada i myszołowa
również nie zostaną spełnione znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1
BNatSchG. Miejsca rozmnażania tych czterech gatunków zostaną już naruszone lub
zniszczone przez projekt „Stacja lądowania OPAL“ (las jest już wykarczowany), ponieważ
miejsce gniazd kani rudej i potencjalne miejsce lęgowe trzmielojada zostaną wykorzystane,
miejsce gniazd orła bielika i miejsce lęgowe myszołowa zostanie istotnie naruszone ze
względu na bliskość projektu (prognozowana likwidacja gniazd ptaków drapieżnych). W
tego planowania należy ustalić środki kompensacyjne, wzgl. środki koherentne (uchwała o
ustaleniu planu OPAL z dnia 06.08.2009). Nie należy spodziewać się wynikających z tego
uwarunkowanych projektem istotnych zaburzeń lokalnych populacji zgodnie z § 42 ust. 1 nr
2 BNatSchG, ponieważ projekt nie odnosi się do żadnych istotnych części rewiru (w
kontekście miejsc rozmnażania i bytowania).
W podobnym stopniu dotyczy to puszczyka, w przypadku którego dziupla lęgowa nie jest
zagrożona projektem rurociągu Nord Stream i powierzchnia projektu obejmuje tylko bardzo
małą część całej powierzchni rewiru.
Znamiona czyny zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG nie są spełnione także jeśli chodzi
o ohara, ponieważ miejsca rozmnażania i bytowania nie będą wykorzystywane oraz nie
przewiduje się żadnych istotnych zaburzeń, które mogłyby wpływać na stan utrzymania
lokalnej populacji.
Ostrygojad, sieweczka rzeczna, sieweczka obrożna , których obecność jako ptaków
lęgowych została wykazana w dalszej okolicy korytarza lądowania (ostrygojad w roku 2006
ok. 600 m od pola eksploatacji, sieweczka rzeczna ok. 120 i >600 m od pola eksploatacji,
sieweczka obrożna ok. 340 m i >500 m od pola eksploatacji) nie zostaną lub zostaną tylko w
niewielkim wymiarze negatywnie dotknięte przez rurociąg Nord Stream z uwagi na krótki
czas budowy (porównaj B.4.4.1.1) i fakt, iż miejsca rozmnażania i bytowania nie zostaną
uszkodzone, a zatem nie występują znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1
BNatSchG. To samo dotyczy potencjalnych ptaków lęgowych
nurogęsi (wykrycie
pojedynczych sztuk bez stwierdzenia wylęgu ok. 270 m od pola eksploatacji) i lelka
(wykrycie furczących samczyków ok. 870 m od pola eksploatacji bez stwierdzenia wylęgu).
Również skowronek, wobec którego ustalono, że najbliżej położone centrum rewiru jest w
odległości ok. 190 m, zostanie jedynie w krótkim czasie (porównaj B.4.4.1.1) i nieznacznie
dotknięty zaburzeniami, tak że znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1
BNatSchG nie znajdują zastosowania. To samo dotyczy potrzeszcza (centra rewiru >750 m
od pola eksploatacji), białorzytki (centra rewiru 870 m i 900 m od pola eksploatacji) i
pokląskwy (centra rewiru 700-850 m od pola eksploatacji).
Brzegówka zostanie dotknięta przez rurociąg Nord Stream również tylko w niewielkim
stopniu, ponieważ mała kolonia (2007 trzy jamki w zwale gruntowym z brzegiem urwiska)
ok. 270 m od pola eksploatacji jest usunięta, a zatem ani miejsca rozmnażania zgodnie z
663/NordStream/04
197
§ 42 ust. 1 BNatSchG nie zostaną uszkodzone, ani nie należy oczekiwać istotnych
zaburzeń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG.
W odniesieniu do niezagrożonych gatunków ptaków lęgowych lasów i zagajników,
półotwartego krajobrazu w powiązaniu z zagajnikami, w silnym powiązaniu z osiedlami oraz
krajobrazem otwartym należy stwierdzić, że mianowicie częściowo stwierdzone lub
potencjalne miejsca bytowania są naruszone w związku z projektem. Jednakże w związku z
możliwością ominięcia zwierząt (elastyczny wybór miejsc lęgowych) oraz jedynie
tymczasowymi zaburzeniami podczas krótkiego czasu budowy (porównaj ustęp B.4.4.1.1 tej
uchwały), znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG są wszakże dla
wszystkich gatunków wykluczone.
Chociaż wystąpienie znamion czynu zabronionego w przypadku gatunków ptaków
lęgowych lerki, gąsiorka, jarzębatki zostało wykluczone, jednak dla tych gatunków w ramach
specjalnego badania związanego z prawną ochroną gatunków zostały z wielką ostrożnością
sprawdzone warunki specjalne zgodnie z § 43 ust. 8 BNatSchG (porównaj ustęp B.4.8.6 tej
uchwały).
Gatunki ptaków osiadłych
W celu określenia występowania w obszarze badawczym ptaków osiadłych zostały
przeprowadzone odpowiednie spisy oraz oszacowane dostępne dane. Ważne pod
względem ochrony prawnej gatunków dla obszaru aż do strefy 12 mil morskich są ptaki
osiadłe i ptaki wędrowne zatoki Greifswalder Bodden i Zatoki Pomorskiej. W ramach
specjalnego związanego z prawną ochroną gatunków badania została przeprowadzona
analiza konfliktu dla gatunków, w przypadku których znamiona czynu zabronionego zgodnie
z § 42 BNatSchG nie mogą zostać z góry wykluczone.
Dla gatunków takich, jak nur czarnoszyi, nur rdzawoszyi i nur białodzioby wystąpienie
znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG może zostać wykluczone,
ponieważ wykluczone jest uśmiercanie, miejsca rozmnażania i miejsca bytowania (miejsca
zmiany upierzenia) nie zostaną uszkodzone ani zniszczone oraz nie należy spodziewać się
żadnego pogorszenia danych lokalnych stanów (populacji) wskutek jedynie tymczasowych
zakłóceń. Znaczące terytoria bytowania nurków morskich znajdują się w dodatku poza
strefą 12 mil morskich.
Gatunki rybitwa popielata, rybitwa rzeczna i rybitwa czarna zostaną również przez projekt
zakłócone jedynie w nieznacznym stopniu i dlatego wystąpienie znamion czynu
zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG jest wykluczone.
Na wiosnę lodówki wykorzystują w dużej liczbie zatokę Greifswalder Bodden. Także w
obszarze przebiegu trasy rurociągu Nord Stream Pipeline przebywają w tym czasie setki
ptaków. Miejsca rozmnażania i miejsca bytowania (miejsca zmiany upierzenia w znaczeniu
§ 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG nie zostaną jednak zniszczone, ponieważ zakłócenia występują
jedynie przez krótki okres czasu i w tym czasie zwierzęta mogą je łatwo ominąć. Dzięki
przepisom dot. czasów budowy (środek V4: Ograniczenie czasu budowy w obszarze
ochrony ptaków UE „zatoka Greifswalder Bodden i południowy Strelasund“ od stycznia do
końca kwietnia podczas okresu składania ikry przez śledzie oraz podczas zimowego i
wiosennego bytowania ptaków morskich) zakłócenia uwarunkowane budową zostaną
zminimalizowane. Bentosowa wspólnota bytowa może zostać w ciągu 2 - 3 lat na tyle
zregenerowana, że stanie się ponownie podłożem żywieniowym; w dodatku zostanie
naruszona jedynie bardzo mała część odpowiednich gruntów żywieniowych. W związku z
663/NordStream/04
198
tym nie należy prognozować żadnych stanowiących znamiona czynu zabronionego
zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 2 BNatSchG.
W obszarze rurociągu Nord Stream znajduje się jednoznaczny główny punkt
rozprzestrzeniania się markaczki w obszarze Ławicy Odrzańskiej. Znajduje się on poza
strefą 12 mil morskich. Nie należy zatem prognozować wystąpienia znamion czynu
zabronionego zgodnie z § 42 Abs. 1 BNatSchG. Jednak także dla obszaru położonego
poza strefą 12 mil morskich nie należy oczekiwać żadnych istotnych szkód stanowiących
znamiona czynu zabronionego względem tego gatunku (uzasadnienie jak przy lodówce). To
samo dotyczy uhli, która bytuje nieomal cały rok w daleko od brzegu położonych obszarach
Zatoki Pomorskiej.
Ogorzałki zimują co roku w obszarze zatoki Greifswalder Bodden. Podczas okresu
składania ikry przez śledzie dochodzi do rozwoju wiosennego szczytu wędrownego w liczbie
40.000-60.000 ogorzałek. Ponieważ wskutek środka unikania V4 (patrz wyżej) czynności
budowlane w obszarze przestrzeni kulminacyjnej podczas głównego okresu bytowania są
wykluczone (prace budowlane są tu ograniczone w okresie od maja do końca września), nie
występują żadne istotne zakłócenia w znaczeniu § 42 ust. 2 BNatSchG, które mogłyby
negatywnie wpływać na stan utrzymania lokalnej ciągłości gatunku. Znamiona czynu
zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG nie odnoszą się więc do przedmiotowego
przypadku.
Także szlachary mają w zatoce Greifswalder Bodden swoje główne obszary zimowania; co
roku zimuje tu ok. 2.000-5.000 osobników. Ze względu na jedynie tymczasowe
uwarunkowane projektem zakłócenia i zdolność szlachara do przechodzenia na szeroko
dostępne obszary niezakłócone, nie zachodzą żadne stanowiące znamiona czynu
zabronionego szkody zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG. Gatunek ten podobnie jak rybożerne
reaguje elastycznie na obszary występowania swojej zdobyczy. Prócz tego ograniczenie
czasów budowy (środek M10 / V4) sięga obszaru zatoki Greifswalder Bodden.
Także jeśli chodzi o gatunki perkoza rogatego, perkoza dwuczubego i perkoza
rdzawoszyjego nie należy przewidywać żadnych znamion czynu zabronionego zgodnie z
§ 42 ust. 1 BNatSchG, ponieważ projekt nie narusza żadnej znaczącej ciągłości bytowania i
istnieje możliwość ominięcia utrudnień.
Warunki życia kormorana zostaną również naruszone projektem jedynie w bardzo
niewielkim stopniu, ponieważ projekt nie odnosi się do miejsc rozmnażania (kolonii
lęgowych), zakłócenia występują jedynie tymczasowo i gatunek ten może reagować
elastycznie na obszary występowania swojej zdobyczy. To samo odnosi się do mewy małej.
nurzyka, alki i nurnika, które występują najwyżej w bardzo małych liczbach osobników w
okolicy rurociągu Nord Stream (większe koncentracje znajdują się poza strefą 12 mil
morskich), a zatem istotne szkody są wykluczone.
Inne gatunki przybrzeżne (gatunki rybożerne wraz z gatunkami pasożytującymi [alki, tracze,
mewy, rybitwy, pietrzele, wydrzyki]) są dotknięte zakłóceniami w co najwyżej bardzo małym
stopniu. Ptaki osiadłe w obszarze płytkiej wody zatoki Greifswalder Bodden z uwagi na
środki unikania V2 (tymczasowe ogrodzenia, redukcja emisji światła) i V4 (patrz wyżej) nie
są dotknięte znamionami czynu zabronionego w znaczeniu § 42 ust. 2 BNatSchG. Także
bytowanie ptaków osiadłych Freesendorfer Wiesen i na Struck zostanie co najwyżej
663/NordStream/04
199
zakłócone w niewielkim stopniu i jedynie chwilowo, przy czym ochrona obszarów bytowania
zostanie osiągnięta przez środki unikania V2.
Ryby i kręgouste
Jeśli chodzi o gatunki jesiotr europejski i jesiotr atlantycki nie zostaną spełnione znamiona
czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG, ponieważ miejsca rozmnażania i
istotne miejsca bytowania w znaczeniu § 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG nie leżą w obszarze
czynnym projektu i zakłócenia występują tylko chwilowo, a dotknięte projektem zostaną
tylko co najwyżej pojedyncze osobniki.
Płazy i gady
Znaczenie przestrzeni badawczej dla płazów jest w sumie niewielkie, ponieważ w polu
eksploatacyjnym i w jego okolicy nie ma żadnych zbiorników, gdzie składają one ikrę.
Pomimo to powierzchnia badawcza ma znaczenie jako wędrowny korytarz pomiędzy
zbiornikami składania ikry oraz terenami letnimi i terenami zimowania. W specjalnym
badaniu związanym z prawną ochroną gatunków zostały zbadane znamiona czynu
zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG w odniesieniu do gatunków płazów takich jak
traszka grzebieniasta, żaba moczarowa, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna i ropucha
paskówka. W rezultacie można było wykluczyć znamiona czynu zabronionego wobec
wszystkich gatunków, ponieważ zagrożenie uśmiercenia zgodnie z § 42 ust. 1 nr 1 w
połączeniu z ust. 5 BNatSchG z powodu środka unikania V1 (urządzenia do prowadzenia
płazów) może zostać obniżone do nieistotnego wymiaru, miejsca rozmnażania w znaczeniu
§ 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG nie będą naruszane, podczas okresów migracji mogą być
narażone co najwyżej pojedyncze osobniki, a zatem nie należy prognozować żadnego
pogorszenia stanów utrzymania lokalnych populacji. Przedłożony środek równoważący dla
jaszczurki zwinki (CEF2: umieszczenie stosów korzeni i kamieni w otoczeniu pola
eksploatacyjnego) jest korzystny także dla gatunków płazów.
Jaszczurka zwinka występuje według najnowszych wyników kartowania (PLAN ŚRODOWISKA
i IBNI 2008b) w obszarze lądowania w bliskim otoczeniu pola
eksploatacyjnego. Punkt znalezienia znajduje się wewnątrz pola eksploatacyjnego Nord
Stream. Zagrożenie uśmiercenia zgodnie z § 42 ust. 1 nr 1 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG
z powodu środka unikania V1 (urządzenia do prowadzenia gadów) może zostać obniżone
do nieistotnego znaczenia. Aby uniknąć wystąpienia znamion czynu zabronionego,
uszkodzenia lub zniszczenia miejsc rozmnażania i bytowania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3
BNatSchG, zostanie zrealizowany przedłożony środek równoważący CEF2 (umieszczenie
stosów korzeni i kamieni w otoczeniu pola eksploatacyjnego). Środek ma znaczenie także
dla zakłóceń posiadających znamiona czynu zabronionego, ponieważ zwierzęta mogą
wycofać się na ułożone poza polem eksploatacji stosy korzeni i kamieni.
NATURALNEGO
Chociaż gniewosz plamisty występuje tylko potencjalnie w obszarze pola eksploatacji (brak
dowodu), stwierdzenia przedstawione w odniesieniu do jaszczurki zwinki dotyczą
zasadniczo także tego gatunku.
Bezkręgowce
Związanej z prawną ochroną gatunków analizie konfliktu poddano w specjalnym związanym
z prawną ochroną gatunków badaniu gatunek ważki zalotkę większą i motyla nocnego
postojaka wiesiołkowca. Inne gatunki bezkręgowców nie są naruszone przez projekt.
663/NordStream/04
200
Obecność zalotki większej stwierdzono w obszarze Freesendorfer Wiese (dowód 1999,
kartowanie: pan Martschei). W polu eksploatacji i bezpośrednim jego otoczeniu nie ma
żadnych miejsc reprodukcji gatunku. Dlatego znamiona czynu zabronionego przez
zniszczenie lub uszkodzenie miejsc rozmnażania i miejsc bytowania zgodnie z § 42 ust. 1
Nr. 3 BNatSchG nie znajdują zastosowania. Znamiona czynu zabronionego przez
uśmiercenie zgodnie z § 42 ust. 1 nr 1 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG również nie są
spełnione, ponieważ obszary życia larw nie zostaną naruszone, a zderzenia z pojazdami
budowy są nader nieprawdopodobne. Istotne zakłócenia w znaczeniu § 42 ust. 1 nr 2
BNatSchG nie występują.
Występowania postojaka wiesiołkowca w obszarze badawczym wprawdzie nie stwierdzono,
ale gatunek potencjalnie tu występuje, także w obszarze pola eksploatacji, ponieważ można
tutaj znaleźć odpowiednie do żerowania. Uśmiercenie dotyczy jednakże co najwyżej
pojedynczych osobników (na polu eksploatacji nie ma dużych stanów wiesiołka) i zostanie
zminimalizowane środkiem unikania V2 (osłanianie emisji światła w kierunku Freesendorfer
Wiesen), tak że znamiona czynu zabronionego przez uśmiercenie zgodnie z § 42 ust. 1 nr 1
w połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie zostaną spełnione. Także uszkodzenia lub zniszczenia
miejsc rozmnażania i bytowania są możliwe co najwyżej w wyjątkowych przypadkach, tak
że funkcja ekologiczna w powiązaniu przestrzennym pozostanie zagwarantowana i
znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG nie znajdują
zastosowania. Stan utrzymania lokalnych populacji nie zostanie pogorszony przez
zakłócenia, tak więc w sumie nie zostaną spełnione żadne znamiona czynu zabronionego
zgodnie z § 42 BNatSchG.
B.4.6.2
Problem szczególnie i ściśle chronionych gatunków w znaczeniu § 42
BNatSchG przez środek zastępczy E1
Dla określonego w planie LBP (część uzupełniająca: dookreślenia część C.3) środka
zastępczego E1 przewidziano uzdrowienie obszaru naturalnego na częściowym obszarze
przy Peenemünder Haken (około. 56,3 ha). Środek obejmuje oprócz usunięcia /
prześwietlenia wybranego zadrzewienia zagajników, rozpieczętowanie i kształtowanie
biotopu, co stanowi główną część tworzenia typowego dla wybrzeża kompleksu
biotopowego z plażowymi lub przesmykowymi zatokami płytkowodnymi. Istotne związane z
prawną ochroną gatunków wpływy na chronione prawem europejskim gatunki mogą przez
środek zastępczy nie zostać natychmiast wykluczone, dlatego zostało przeprowadzone
oddzielne specjalne związane z prawną ochroną gatunków badanie (saP) (tom
uzupełniający: Konkretyzacje C.3, ustęp 5). Stosowana metodyka odpowiada wymogom
badania specjalnego związanego z ochroną prawną gatunków dla trasy Nord Stream.
Występują następujące skutki uwarunkowane projektem:
• Strukturalne i funkcyjne wpływy w obszarze pogłębień sedymentacyjnych łącznie z
pasmami roboczymi i wyposażeniem placu budowy
• Wprowadzenie materiału, zakłócenia itd. w jednej strefie od ok. 50 m wokół areału z
pogłębieniami, pasmami roboczymi, drogami transportowymi, wyposażeniem placu
budowy itp.
• Dalsze optyczne i akustyczne zakłócenia w jednej strefie do ok. 500 m wokół areału
z pogłębieniami, pasmami roboczymi, drogami transportowymi, wyposażeniem placu
budowy itp.
663/NordStream/04
201
Część morska:
• Skutki spowodowane zawirowywaniem i smużeniem mętnienia przy pogłębieniach i
osadach sedymentacyjnych w obszarze brzegowym i do odległości ok. 500 m
• Wizualne i akustyczne zakłócenia podczas fazy budowy do ok. 500 m od źródła
emisji hałasu
Jeśli chodzi o gatunki roślin problemy stanowiące znamiona czynu zabronionego zgodnie
z § 42 BNatSchG mogą zostać wykluczone, ponieważ w obszarze działania nie występują
żadne gatunki wymienione w załączniku IV Dyrektywy Flora-Fauna Habitat.
Przeprowadzono odpowiednie kartowanie (BARTH 2009a, b).
Odnośnie chronionych gatunków zwierząt szczegółowa analiza konfliktu następuje dla
następujących gatunków:
• Wydry
• Nietoperze
• Gatunki ptaków lęgowych
• Gatunki ptaków osiadłych
Wydra wprawdzie potencjalnie występuje w obszarze badawczym, niemniej jednak
znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG nie znajdują zastosowania,
ponieważ uśmiercenia i uszkodzenia miejsc rozmnażania i bytowania są wykluczone i
zakłócenia występują jedynie chwilowo i nie dotyczą głównego obszaru rozprzestrzeniania
się gatunku.
Kartowanie nietoperzy nastąpiło w roku 2009 (BIURO EKSPERTYZ HOPPE 2009).
Zastosowanie detektorów nietoperzy i skrzynek podsłuchowych pozwoliło na wykrycie 8
gatunków. W wyniku tego udało się wykryć kwatery letnie w pojedynczych sosnach w
pobliżu hangarów (użytkowanie, wprawdzie nie bez wątpienia poparte dowodami).
Ponieważ kwatery nie zostaną naruszone w ramach projektu, nie należy obawiać się o
uszkodzenie lub zniszczenie miejsc rozmnażania lub miejsc bytowania zgodnie z § 42 ust. 1
nr 3 BNatSchG. Nie należy również brać pod uwagę zakłóceń, które mogłyby wpływać na
stan utrzymania lokalnych populacji nietoperzy, tak więc zakaz zakłócania zgodnie z § 42
ust. 1 nr 2 BNatSchG nie znajduje zastosowania. Wpływy emisji światła zostaną
wyeliminowane przez środek unikania V1 „Brak prac budowlanych nocą“ (patrz Przepisy
dodatkowe).
Ryzyko kolizji zwierząt nie zostanie w istotny sposób zwiększone wskutek prac
budowlanych, a więc zakaz uśmiercania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 1 BNatSchG nie znajduje
zastosowania.
Kartowanie ptaków lęgowych zostało wykonane w 2009 roku przez IfAÖ. Wykryto 67
gatunków, z czego 27 to jednak odpoczywające ptaki przelatujące. Gatunkami z czerwonej
listy Niemiec lub landu Mecklenburg-Vorpommern, które wylęgają się w obszarze
badawczym są pokląskwa (1 rewir), skowronek (11-13 rewirów) i potrzeszcz (5 rewirów).
Analiza konfliktu została przeprowadzona w specjalnym badaniu związanym z prawną
ochroną gatunków dla takich gatunków ptaków lęgowych jak gąsiorek, jarzębatka,
skowronek, potrzeszcz, słonka i pokląskwa, ponieważ w przypadku tych gatunków nie
można na pewno z góry wykluczyć zakazów związanych z prawną ochroną gatunków.
663/NordStream/04
202
Jeśli chodzi o gąsiorka żadne znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG nie
będą spełnione. Dzięki środkowi unikania V2 (brak prac budowlanych w okresie lęgowym)
wyeliminowane zostaną uwarunkowane budową uśmiercenia zgodnie z § 42 ust. 1 nr 1
BNatSchG. Zniszczenia zajętych miejsc rozmnażania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG
zostaną wyeliminowane przez środek unikania V2 i V4 (wymagane towarzyszące budowie
powierzchnie, jak pasma robocze, powierzchnia magazynowa, drogi transportowe,
wyposażenie placu budowy zostaną przestrzennie tak urządzone, aby nie powodować
długotrwałych zmian w naturalnych siedliskach lęgowych, takich jak zagajniki, obszary
skraju lasu i inne właściwe siedliska naturalne).
Nie należy spodziewać się istotnych zakłóceń wpływających w znaczący sposób na stan
utrzymania lokalnych populacji, zostaną one zminimalizowane wyżej wymienionymi
środkami. Uwarunkowane budową zakłócenie rewiru nie jest uważane za posiadające
znamiona czynu zabronionego, ponieważ występuje ono tylko podczas okresu lęgowego.
Podobnie dotyczy to jarzębatki, której w związku z tym również nie dotyczą znamiona czynu
zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG.
Na powierzchni objętej środkiem E1 znajduje się 10 wylęgów skowronka, kolejny znajduje
się wewnątrz 500 m rzeczywistego dystansu gatunku. Dzięki środkowi unikania V2 (brak
prac budowlanych w okresie lęgowym) wyeliminowane zostaną uśmiercenia zgodnie z § 42
ust. 1 nr 1 BNatSchG. Zniszczenia zajętych miejsc rozmnażania mogą zostać
wyeliminowane przez środek V2. Skowronek zakłada każdego roku nowe gniazda
naziemne. Poważne zakłócenia, które wyraźnie wpływałyby na stan utrzymania lokalnej
populacji, dzięki zastosowaniu środka V2 zostaną również wyeliminowane. Zatem znamiona
czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG w odniesieniu do skowronka nie znajdują
zastosowania.
Jeśli chodzi o pokląskwę to znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG nie
znajdują zastosowania, ponieważ przez środek unikania V2 uśmiercenia zgodnie z § 42 ust.
1 nr 1 BNatSchG i zniszczenia zajętych miejsc rozmnażania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3
BNatSchG zostaną wyeliminowane. Funkcja przestrzeni życiowej zostaje utrzymana w
kontekście przestrzennym, ponieważ pokląskwa jako ptak wylęgający jaja na ziemi po
okresie budowy może we właściwych strukturach roślinności ponownie wybudować swoje
gniazdo i nie zachodzi żadne długotrwałe pogorszenie naturalnego siedliska.
Podobnie dotyczy to potrzeszcza. Wymagane dla rewirów struktury zarośli nie zostaną
usunięte przez projekt. Znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG zostaną
wyeliminowane przez środki V2 i V4.
Także jeśli chodzi o słonkę wykorzystane zostaną środki V2 i V4 oraz dodatkowo V1 (brak
prac budowlanych nocą), a więc znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG
nie znajdują zastosowania.
Kos nie został aktualnie wykryty jako wylęgający jaja na obszarze stosowania środków,
uznawany jest jednak za potencjalnego ptaka lęgowego (znane wcześniejsze dowody).
Dzięki środkowi V2 można zagwarantować, że nie mogą wystąpić znamiona czynu
zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG.
Gatunki kaczka krakwa, sieweczka obrożna, trzmielojad, kormoran, bielik, żuraw i bąk nie
wylęgają jaj na obszarze stosowania środka E1, dlatego nie należy obawiać się uśmierceń i
bezpośrednich uszkodzeń lub zniszczeń miejsc rozmnażania. Zakłócenia stwierdzonego lub
663/NordStream/04
203
potencjalnego wylęgu i bytowania występują tylko w związku z budową i mogą być
zminimalizowane środkami V2 i V5 (środek do unikania i zmniejszenia zawirowań
sedymentacyjnych oraz ich dryfowania), tak więc nie należy spodziewać się pogorszenia
stanu utrzymania lokalnych populacji wszystkich gatunków.
Jeśli chodzi o ptaki osiadłe i gości pożywiających się, wskutek uwarunkowanych budową
wpływów nie wynikają żadne zakłócenia kwalifikowane jako poważne. Na Peenemünder
Haken znajdują się częściowo istotne obszary bytowania ptaków (na ten temat
przedstawiono liczne dane, np. PLAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO 2007b) dla przede
wszystkim ptaków wodnych i ptaków brodzących, które są dotknięte projektem co najwyżej
w niewielkim stopniu. Dzięki środkom V2 (brak prac budowlanych pomiędzy 15 stycznia i 15
lipca każdego roku, przez co ważny odpoczynek zimowy i wiosenny nie będzie zakłócany)
oraz V5 zakłócenia te zostaną zminimalizowane, a więc nie zostanie spełniony zakaz
zakłócania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG.
Zbiorniki składania ikry przez płazy nie zostały stwierdzone w obszarze stosowania środków
(częste obchody w związku z kartowaniem gadów). Nie należy zatem przewidywać znamion
czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG. Także gatunki gadów z załącznika IV
Dyrektywy Flora-Fauna Habitat (jaszczurka zwinka, gniewosz plamisty) nie mogłyby zostać
wykryte mimo zastosowania blach dla płazów, dlatego nie należy prognozować znamion
czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG.
Gatunkibezkręgowców z załącznika IV Dyrektywy Flora-Fauna Habitat również nie zostały
stwierdzone na obszarze stosowania środków.
W podsumowaniu, urząd odpowiedzialny za opracowanie planu stwierdza, że w stosunku
do gatunku chronionego prawem europejskich nie są spełnione znamiona czynu
zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG. Zostaną przeprowadzone następujące środki w
celu uniknięcia i zminimalizowana:
• V1: brak prac budowlanych nocą. Oświetlenie placu budowy zostanie ograniczone
do bezwarunkowo koniecznego stopnia.
• V2: Ograniczenie czasu budowy do okresu poza głównym okresem lęgowym i
ważnego okresu wypoczynku zimowego i wiosennego (15 stycznia do 15 lipca).
• V3: Ustawienie urządzeń do prowadzenia i wychwytywania (ogrodzenia ochronne)
dla płazów i gadów w obszarze stosowania środków i pasmach technologicznych
(droga robocza i budowlana). Instalacja skrzynek wyłapujących. Regularna kontrola
skrzynek wyłapujących i wypuszczanie pochwyconych osobników. Stosowanie
środków ekologicznych na budowie.
• V4: Wymagane towarzyszące budowie powierzchnie, jak pasma robocze,
powierzchnia magazynowa, drogi transportowe, wyposażenie placu budowy zostaną
przestrzennie tak urządzone, aby nie powodować długotrwałych zmian w naturalnych
siedliskach lęgowych, takich jak zagajniki, obszary skraju lasu i inne właściwe
siedliska naturalne.
• V5: środek dotyczący unikania i zmniejszenia zawirowań sedymentacyjnych oraz ich
dryfowania podczas pogłębień do wytworzenia połączenia zatok płytkowodnych z
wstępnie zaplanowanymi zbiornikami przybrzeżnymi w kilku etapach: Stworzenie
połączenia pomiędzy plażowymi lub przesmykowymi zatokami płytkowodnymi do
wstępnie zaplanowanego obszaru płytkowodnego zbiornika przybrzeżnego jako
ostatniej fazy pogłębiania, pogłębienia i przepędzanie osadu tylko przy sile wiatru do
5 m/s, osłonięcie piaskowo-pyłowych osadów w obszarze centralnym dawnego
663/NordStream/04
204
podwodnego upustu czerpania wody, założenie wałowego zamknięcia otworu
dawnego podwodnego upustu czerpania wody na północnym zachodzie, instalacja
urządzeń ekranowych przed obszarami ujść zatok płytkowodnych, gwarancja
utrzymania 50 mg/l dodatkowo do zmętnienia głębi w odległości 500 m od źródła
zawiesiny podczas wszystkich czynności pogłębiających i przepędzających, unikanie
jeżdżenia i chodzenia po mieliznach oraz płyciznach poza morskim obszarem
budowy, ekologiczne towarzystwo na budowie.
B.4.7
Transgraniczne wpływy środowiskowe
Z przeprowadzonego badania zgodności środowiskowej (porównaj dokumentację wniosku
część C.1), „dokumentacji dot. badania zgodności środowiskowej Nord Stream dla
konsultacji zgodnie z Układem ESPOO- “ oraz z podstaw uchwały w powyższych ustępach
B.4.4, B.4.5 i B.4.6 wynika, że ustalony planem projekt nie posiada żadnych poważnych
negatywnych wpływów o charakterze przekraczającym granice. Oznacza to, że ustalony
planem projekt nie posiada żadnych istotnych wielkoprzestrzennych wpływów
środowiskowych i żadne z pozostałych państw graniczących z Morzem Bałtyckim Polska,
Litwa, Łotwa, Estonia, Rosja, Finlandia, Szwecja czy Dania nie są dotknięte wpływami, które
mogą zrodzić się w związku z projektem w niemieckiej strefie 12 mil morskich, wzgl. w
niemieckim obszarze lądowania pod Lubmin. Dotyczy to zarówno wpływów bezpośrednich,
jak zwiększone obciążenie wody lub powietrza wskutek rozprzestrzeniania się uwolnionych
szkodliwych substancji, jak i wpływów pośrednich, np. przez ewentualne szkody w
populacjach zwierząt w niemieckim obszarze właściwym, które wykorzystują (częściowe)
przestrzenie życiowe na terenach innych krajów, wzgl. populacjach zwierząt z innych
krajów, które poszukują (częściowych) przestrzeni życiowych na niemieckim obszarze
właściwym.
B.4.8
Analiza interesu publicznego / decyzji
B.4.8.1
Zagospodarowanie przestrzenne, planowanie krajowe i regionalne
Dla projektu nie zostało przeprowadzone żadne postępowanie zagospodarowania
przestrzennego zgodnie z Ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym, wzgl. Ustawą o
planowaniu krajowym (porównaj ustęp B.2.1 tej uchwały). Wnioskowana trasa przebiega w
głównej mierze na odcinku niemieckiej strefy 12 mil morskich w zatoce Greifswalder Bodden
od przekroczenia linii brzegowej do ok. KP 1.197 (głębina pławy A) wśród morskiego terenu
zastrzeżonego przewodów, który został ustalony przez Krajowe zarządzenie o krajowym
programie rozwoju obszaru Mecklenburg-Vorpommern (LREP-LVO M-V) z dnia 30.05.2005
(GVOBl. M-V, S. 308). Program krajowego rozwoju przestrzennego zawiera cele oraz
zasady planowania przestrzennego, które dotyczą całego kraju włączając w to strefę 12 Mm
albo które są istotne dla wzajemnych stosunków przestrzennych pomiędzy częściami kraju.
Obszary o preferowanym przeznaczeniu są obszarami, w których do konkretnych funkcji
istotnych dla przestrzeni albo do pożytków przy rozważaniu ich z konkurencyjnymi
pożytkami istotnymi dla przestrzeni powinna być przywiązywana szczególna waga. Obszary
o preferowanym przeznaczeniu mają charakter prawny zgodnie z zasadami planowania
przestrzennego (program krajowego rozwoju przestrzennego Meklemburgii-Pomorza
Przedniego 2005, s. 15). Przy układaniu kabli i przewodów na obszarze o preferowanym
przeznaczeniu nie jest wymagany tryb planowania przestrzennego (program krajowego
rozwoju przestrzennego Meklemburgii-Pomorza Przedniego, rozdział 7.2, s. 71).
663/NordStream/04
205
Zgodnie z rozdziałem 7.2 Programu krajowego rozwoju przestrzennego MeklemburgiiPomorza Przedniego kable i przewody muszą być ułożone możliwie wewnątrz obszaru
morskiego o preferowanym przeznaczeniu. Ten korytarz służy według uzasadnienia z
Programem krajowego rozwoju przestrzennego Meklemburgii-Pomorza Przedniego w
obszarze
Zatoki
Greifswaldzkiej
wyraźnie
międzynarodowemu
projektowi
„Wysokociśnieniowy przewód gazowy typu off-shore Rosja Finlandia Niemcy” Trasa
Gazociągu Północnego odpowiada w ten sposób wymaganiom planowania przestrzennego
w odniesieniu do przeprowadzenia linii w Zatoce Greifswaldzkiej. Przeprowadzenie linii poza
Zatoką Greifswaldzką do granicy strefy 12 Mm jest ustalone właśnie przez obszar o
preferowanym przeznaczeniu. Niezależny tryb planowania przestrzennego nie był z tego
powodu wymagany. Teren zastrzeżony został uwzględniony przy trasowaniu w rozważaniu
jako zasada zagospodarowania przestrzennego (§ 4 ust. 1 zapis 1 nr 3 w połączeniu z § 3
nr 3 Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym (ROG) zdnia 22.12.2008
(BGBl. I S. 2986), zmienionej przez artykuł 4 Ustawy z dnia 28.03.2009 (BGBl. I S. 643)).
Zgodność trasy potwierdził Urząd ds. zagospodarowania przestrzennego i planowania
krajowego Vorpommern stanowiskiem z dnia 06.05.2009.
Podczas planowania przestrzennego i wyniku badań alternatyw wynikły z przyczyn
technicznych (ograniczony promień układacza rurociągu) nieznaczne przesunięcia trasy
względem przestrzennie zaplanowanego korytarza. Nie miały one jednak żadnego istotnego
wpływu, co zostało potwierdzone przez Urząd ds. zagospodarowania przestrzennego i
planowania krajowego Vorpommern również stanowiskiem z dnia 06.05.2009. W metodzie
ustalania planu oczywiście nie wystąpiły żadne istotne sprzeczności. Przytoczone
stanowisko krajowego planisty zostało zgodnie z § 4 ust. 1 zapis 1 nr 3 w połączeniu z § 3
nr 4 ROG uwzględnione jako wymaganie zagospodarowania przestrzennego.
W rezultacie należy stwierdzić, że projekt jest zgodny z celami, zasadami i innymi
wymaganiami zagospodarowania przestrzennego oraz planowania krajowego.
Przeprowadzone w odniesieniu do zagospodarowania przestrzennego zmiany trasy nie
prowadzą do żadnych istotnych przestrzennie planowanych wpływów na sprawy przyrody i
krajobrazu, rolnictwo, strukturę osiedli i rekreację, ochronę wody pitnej oraz infrastrukturę. W
ujęciu ogólnym, projekt spełnia wszystkie wymagania zagospodarowania przestrzennego.
B.4.8.2
Ochrona immisji
Projekt nie podlega wymaganiu pozwolenia zgodnie z § 4 Ustawy dot. ochrony przed
szkodliwymi wpływami na środowisko przez zanieczyszczenia powietrza, szumy, wstrząsy i
podobne zdarzenia (Federalna ustawa o stężeniu zanieczyszczeń w powietrzu
atmosferycznym - BImSchG) i.d.F.d.B. z dnia 26.09.2002 (BGBl. I S. 3830), ostatnio
zmieniona przez artykuł 2 Ustawy z dnia 29.07.2009 (BGBl. I S. 2433), w połączeniu z
Czwartym Zarządzeniem dot. przeprowadzenia Federalnej ustawy o stężeniu
zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym (Zarządzenie o wymagających pozwolenia
urządzeniach - 4. BImSchV) i.d.F.d.B. z dnia 14.03.1997 (BGBl. I S. 504), ostatnio
zmieniona przez artykuł 3 Ustawy z dnia 23.10.2007 (BGBl. I S. 2470).
Oszacowanie projektu w związku z ochroną immisji uwzględnia jednakże aspekty szumów,
wstrząsów, światła, ciepła, promieniowania i zanieczyszczeń powietrza w fazie budowy oraz
w fazie eksploatacji.
663/NordStream/04
206
Emisje w formie promieniowania lub podobnych zjawisk nie dotyczą projektu.
Ze względu na położenie przewodu w dnie morskim lub na nim, należy przyjąć, że przy
eksploatacji zgodnej z przeznaczeniem podczas fazy eksploatacji z samego przewodu nie
wynikają żadne szkodliwe wpływy na środowisko w znaczeniu § 3 ust. 1 BImSchG,
ponieważ w fazie eksploatacji emisje w formie szumów, wstrząsów czy światła nie
występują. Występujące z powodu efektu Joule'a-Thomsona ochłodzenie gazu na
wkopanym odcinku nie przekracza ∆temperatury 2 Kelvinów w otaczającym dnie, tak że
emisja ciepła nie występuje (porównaj Dokumentację wniosku część B.2.2, ustęp 2.3.4).
Podczas fazy budowy należy liczyć się z emisjami w formie hałasu, wstrząsów i
powietrznych szkodliwych substancji, a w szczególności pyłu. Czynność budowlana jest
czasowo ograniczona. Zastosowana technologia odpowiada wielkościom zadanym
32. BImSchV (Zarządzenie dot. ochrony przed hałasem maszyn i urządzeń). Wskaźniki
immisji ogólnego przepisu administracyjnego dot. ochrony przed hałasem budowlanym oraz
Instrukcji technicznej dot. ochrony przed hałasem (TA Lärm) będą dotrzymane. Co najwyżej
w sporadycznych przypadkach bez środków izolacji dźwiękowej dopuszczalna wartość
immisji może krótkotrwale zostać przekroczona (porównaj Tom uzupełniający:
Konkretyzacje część B.2.2). Dotyczy to przede wszystkim prac przed uruchomieniem
(odwadnianie i suszenie przewodu). Wymagania Instrukcji technicznej dot. ochrony przed
hałasem (TA Lärm) ustęp 6.3 (rzadkie zdarzenia) zostaną jednakże dotrzymane. Nie należy
zatem spodziewać się szkodliwych wpływów na środowisko w rozumieniu § 3 ust. 1
BImSchG. Przedstawione w ustępie A.3.2 przepisy dodatkowe (m.in. środki izolacji
dźwiękowej podczas okresu budowy i odwadnianie i suszenie przewodu) służą do
zagwarantowania utrzymania ww. wskaźników.
Podsumowując, sprawy ochrony immisji nie stanowią przeszkody dla realizacji projektu.
B.4.8.3
Przepisy dotyczące odpadów i ochrony dna morskiego
Przedstawiciel projektu został poinformowany, że wszystkie spowodowane budową odpady
należy skierować do zgodnego z przepisami wykorzystania zgodnie z §§ 5 dalsze strony
KrW- / AbfG, wzgl. jeśli nie jest to możliwe, do zgodnej z przepisami, dającej się
udokumentować utylizacji zgodnie z §§ 11 dalsze strony KrW- / AbfG, przy uwzględnieniu
przepisów Zarządzenia o obowiązku udokumentowania (NachwV).
Wpływy fazy budowy na ochronę dna są opisane w podsumowującej prezentacji wpływów
środowiskowych. Wpływy istnieją przede wszystkim w zmianie struktury przez wykopywanie
i sedymentację, zagęszczenie dna w obszarze samego rurociągu oraz niewielkie wpływy na
morfologię przy wypełnianiu rowu, względnie kładzeniu rurociągu na dnie morza. Wpływy te
są częściowo tymczasowe, ale także trwałe i mogą być w znaczącym stopniu
wyeliminowane lub zmniejszone poprzez odpowiednie środki (zgodny z rodzajem dna
wykop przy tworzeniu rowu i wbudowanie do wypełniania rowu, właściwe dla rodzaju dna
podparcie na tymczasowym składowisku, usuwanie dna o zwiększonym organicznym
udziale na ląd, odtworzenie struktur dna i morfologii). W przypadku szkód, których nie da się
uniknąć, które nie dają się zrównoważyć zostanie zastosowany materiał zastępczy. Poprzez
odpowiednie przepisy dodatkowe zapewnione zostanie zachowanie odpowiednich relacji.
663/NordStream/04
207
Dno zostanie trwale wykorzystane w obszarze, w którym rurociąg leży na dnie morza
(Obszar lądowania ze stacją zgarniaków i urządzeniami zamykającymi oraz
przenoszącymi). Także w tym przypadku istnieją konsekwencje, przede wszystkim
dotyczące modyfikacji struktury dna poprzez wykopywanie rowu do ułożenia rurociągu,
zagęszczenie dna w obszarze samego rurociągu oraz niewielkie wpływy na morfologię przy
wypełnianiu rowu.
Poprzez zastosowanie anod reakcyjnych na całej długości rury rurociągu dochodzi do
strącania aluminium jako wodorotlenku, który jest nierozpuszczalny w wodzie i jego
odkładania się w korpusie sedymentacyjnym. Może to miejscowo prowadzić do trwale
podwyższonych stężeń, które jednak nie są istotne pod względem ekotoksykologicznym.
Uwolnienia substancji z tworzyw PE lub PU są również możliwe, lecz posiadają nieistotnie
małe znaczenie.
Szkodliwych zmian dna w znaczeniu § 2 ust. 3 BBodSchG, które mogłyby powodować
niebezpieczeństwo, znaczące niekorzyści lub poważne szkody indywidualnie lub w
kombinacji, nie należy się obawiać. Obowiązek prewencji określony przepisami § 7
BBodSchG względem powstawania szkodliwych zmian dna np. przez wprowadzenie
szkodliwych substancji zostanie dopełniony przez odpowiednie środki unikania i
minimalizacji i zagwarantowany odpowiednimi przepisami dodatkowymi.
Postanowienia przepisów dot. odpadów lub ochrony dna nie stanowią przeszkody dla
projektu.
B.4.8.4
Ochrona przyrody i pielęgnacja krajobrazu
Zgodnie z przepisami § 15 LNatG M-V sprawca ingerencji w przyrodę i krajobraz musi
• zaniechać naruszeń przyrody i krajobrazu możliwych do uniknięcia oraz
• nie dające się uniknąć naruszenia priorytetowo zrównoważyć środkami ochrony
przyrody i pielęgnacji krajobrazu (środki równoważące) lub w przypadku ingerencji
nie dających się zrównoważyć, ale priorytetowych względem spraw ochrony przyrody
i pielęgnacji krajobrazu – skompensować je w inny sposób (środki zastępcze).
Ingerencja może nie być dozwolona lub nie może być przeprowadzona, jeśli powstające
przy tym utrudnienia są do ominięcia lub utrudnienia niemożliwe do ominięcia nie dają się w
wystarczającym wymiarze zrównoważyć - w takim przypadku zagadnienia ochrony przyrody
oraz pielęgnacji krajobrazu przy rozważaniu wszystkich wymagań dotyczących przyrody i
krajobrazu posiadają absolutne pierwszeństwo.
Projekt opisuje ingerencję zgodnie z § 14 LNatG M-V i § 18 ust. 1 BNatSchG (przy czym
oczywiście żadne naturalne siedliska, ani biotopy ściśle chronionych gatunków w znaczeniu
ramowego przepisu prawnego § 19 ust. 3 zapis 2 BNatSchG nie zostaną zniszczone, patrz
Dokumentacja wniosku część C.4, S.312). Chodzi wszakże o ingerencję niemożliwą do
uniknięcia, ponieważ tylko za pomocą budowy i eksploatacji rurociągów oraz odpowiednich
urządzeń dodatkowych gaz może być transportowany.
Już na etapie ogólnego planowania został uwzględniony nakaz unikania lub
minimalizowania poprzez to, że został przyjęty za podstawę przebieg trasy Nord Stream
wykazany w Programie rozwoju krajowego landu Mecklenburg-Vorpommern (LEP M-V)
jako „morski teren zastrzeżony przewodów“, stanowiący korytarz dla kabli i przewodów w
663/NordStream/04
208
obszarze morskim. Korytarz ten został określony m.in. w przestrzennie planowanych
stosunkach minimalizującego ingerencję łączenia w wiązki (liniowo) technicznych
infrastruktur i omijania obszarów o ekologicznych obciążeniach wstępnych (porównaj
Dokumentacja wniosku część C.1.1, ustęp 5.2.2).
W dalszym przebiegu planowania, w ramach badań zgodności środowiskowej zostały
wykazane możliwości do unikania i zmniejszania szkodliwych wpływów projektu na
środowisko, z których następnie w toku związanego z pielęgnacją krajobrazu planowania
towarzyszącego wysnuto konkretne środki dotyczące unikania i minimalizowania
niekorzystnych konsekwencji. Podczas procesu konsultacji i omawiania projektu, elementy
koncepcji środków zostały dalej przystosowane i zoptymalizowane. Zostało wówczas
stwierdzone, że następujące środki nie będą konieczne:
Środek minimalizujący M12 „Monitorowanie wpływu temperatury zimnego gazu ziemnego
na bentos w obszarze zdecydowanie wkopanego w dno morza rurociągu (Obszar graniczny
terenu Flora-Fauna Habitat „piaszczysta ławica u wejścia do zatoki Greifswalder Bodden i
części Zatoki Pomorskiej“) i przeprowadzenie wybranych środków w przypadku problemu“
zostaje wyeliminowany jako środek pojedynczy. Zarówno w obszarze rurociągu ułożonego
na dnie morza, jak i w obszarze całkowicie wkopanego rurociągu gwarantowane jest bez
żadnych wątpliwości utrzymanie kryterium 2 K w ożywionych najwyższych 20 cm dna
morskiego w każdym miejscu i o każdej porze roku (porównaj opinię ekspertyz w
dokumentacji wniosku część B.2.2, ustęp 12 i tom uzupełniający: Konkretyzacje część
B.2.2, ustęp 1). Jedynie przy morskiej stronie zakończenia wykopu pod rurociąg przy
KP 1.193,542, gdzie rurociągi są tylko cienko przykryte lub częściowo wkopane, nie da się
wykluczyć nieznacznego przekroczenia kryterium 2K (ochłodzenie)w bliskich powierzchni
(ożywionych) osadach. Stan ten nie występuje jednak – jeśli w ogóle – permanentnie, z
powodu swojej małej przestrzennej efektywności nie jest reprezentatywny i nie może w
związku z tym mieć poważnych skutków na terenie Flora-Fauna Habitat. W odniesieniu do
regulacji ingerencji obszar przejściowy między ułożeniem w wykopie i swobodnym
położeniem na dnie morza jest zawarty w obliczeniu zapotrzebowania kompensacyjnego
dla naruszenia funkcji biotopu (minimalna wysokość świadczenia dla wielofunkcyjnej
kompensacji). Addytywne zapotrzebowanie kompensacyjne dla ewentualnych zwierzęcych
funkcji specjalnych bentosowych symbioz nie zostało wykazane. Konieczność dalszego
badania tego czynnika aktywnego nie może być prognozowana przed dalszym postępem
realizacji.
Środek minimalizujący M18 / M5 "Badanie zagajników i drzew w polu eksploatacji pod
względem występowania nietoperzy przed zwolnieniem pola eksploatacji" i środek
minimalizujący M19 / przedłożony środek równoważący CEF1 " Zawieszenie skrzynek
dla nietoperzy jako siedlisk zapasowych" – zostają wyeliminowane, ponieważ według
niedawnego wyniku kartowania w polu eksploatacji nie znajdują się żadne kwatery
nietoperzy (porównaj tom uzupełniający: Konkretyzacje część C.3, odstęp 6).
Przewidziane środki redukujące ingerencje (środki wykorzystywane do ochrony przed, wzgl.
do unikania lub zmniejszenia wpływów środowiskowych i do odtworzenia (kształtowania)
przejściowo wykorzystanych powierzchni) zostały przedstawione w ustępie B.4.4.1.9.1
uchwały. Choć gwarantują one możliwie najdalej idące zmniejszenie szkodliwych wpływów
środowiskowych i wykluczają możliwe do uniknięcia szkody podczas wykonywania projektu
, pozostają jednakże dalsze nie dające się uniknąć poważne szkody, które zgodnie z § 15
LNatG M-V należy skompensować.
663/NordStream/04
209
Jak opisano w ustępach B.4.4.2.2. a) i B.4.4.2.2. b) niniejszej uchwały, ingerencja ani w
morskim, ani w lądowym obszarze nie daje się zrównoważyć z braku skutecznych środków
równoważących. W celu kompensacji tej ingerencji będą potrzebne środki zastępcze w
znaczeniu § 15 ust. 5 LNatG M-V, aby możliwie równoważnie lub w podobnym stopniu
zastąpić naruszone struktury, procesy i funkcje w przyrodzie oraz krajobrazie. Kompensacja
ingerencji przez środki zastępcze jest dozwolona, ponieważ zagadnienia ochrony przyrody i
pielęgnacji krajobrazu zgodnie z § 15 ust. 5 i ust. 3 zapis 1 nr 2 LNatG M-V przy rozważaniu
wszystkich wymagań dotyczących przyrody i krajobrazu nie posiadają znaczenia
priorytetowego. Wobec wykazanego w ustępie B.4.1 niniejszej uchwały oraz w
dokumentacji wniosku części A.1, ustęp 5.3 do 5.5, znaczenia rurociągu Nord Stream
Pipeline dla zaopatrzenia energetycznego Europy, a także faktu, że ingerencja, która ma
zostać skompensowana, nie oddziałuje w tak ważkim stopniu i w szczególności tylko
przejściowo, sprawy ochrony przyrody i pielęgnacji krajobrazu należy po przeprowadzonym
rozważeniu uważać za podrzędne w odniesieniu do zagadnienia realizacji projektu. W
odniesieniu do istotnego stanu faktycznego ingerencji należy uwzględnić,
• że ułożone na dnie morza rury zostaną zasiedlone, jako wniesione do ekosystemu,
dodatkowe twarde podłoże porównywalnych epibentosowych symbioz, jakie spotyka
się także w innych miejscach o naturalnym twardym podłożu (kamienie, bloki skalne,
otoczaki),
• że wpływy warunków sedymentacyjnych i warunki prądów w bliskim obszarze rur
ułożonych na dnie morza działają tylko na bardzo małym obszarze i poza tym
dotyczą symbioz, które przystosowane są do zmieniających się warunków prądów i
warunków sedymentacyjnych naturalnej dynamiki systemu,
• że podwyższone zmętnienie wody w pobliżu budowy (pogłębianie, przemiana
materiału) występuje tylko bardzo krótko, mianowicie przez jedną do kilku godzin,
• że również w związku z realizacji projektu zmienione warunki sedymentacyjne w
obszarze wykopu pod rurociąg w istocie ograniczone są do fazy budowy, przy czym
także tutaj dotyczą jedynie pewnych symbioz, które przystosowane są do
zmieniających się warunków prądów i warunków sedymentacyjnych naturalnej
dynamiki systemu,
• że po powrotnym wypełnieniu wykopu dla rurociągu składowanym na składowisku
przejściowym materiałem wydobytym z wykopu oraz po znacznym odtworzeniu
pierwotnych struktur powierzchniowych także w położonym na lądzie korytarzu
lądowania, wykorzystane w czasie budowy powierzchnie (biotopu) przynajmniej
średnioterminowo samoczynnie regenerują się (ponowne zasiedlenie),
• że także procentowo pozostały na składowisku materiał z pogłębiania z
podwyższonym udziałem składników pyłowych (np. glina lodowcowa), który
występuje tam stale na powierzchni i również będzie zasiedlony przez określone
organizmy, nie jest typowym dla naturalnego obszaru materiałem i
• że wymienione stany faktyczne ingerencji zostaną w inny sposób skompensowane
(patrz niżej).
Biorąc pod uwagę, że także zgodnie z § 20 LNatG M-V chronione biotopy są dotknięte
przez niemożliwą do zrównoważenia ingerencję (porównaj ustępy B.4.4.2.2 a) i b) i
B.4.4.1.3.2 a) i b) niniejszej uchwały), projekt zgodnie z § 20 ust. 3 LNatG M-V może być
dopuszczony tylko z przekonywujących powodów dobra wspólnego. W odniesieniu do
wyjątków, które są konieczne z przekonywujących powodów dobra wspólnego, znajdują
zastosowanie postanowienia § 20 ust. 3 LNatG M-V oraz przepisy § 15 ust. 4 do 6 LNatG
M-V o zastosowaniu środków równoważących i zastępczych. Ingerencja, w której
663/NordStream/04
210
przypadku zgodnie z § 20 ust. 1 LNatG M-V chronione biotopy nie mogą zostać
zrównoważone. Według tego przedstawione rozważanie zgodnie z § 20 ust. 3 LNatG M-V
również przemawia w tym przypadku za realizacją projektu. W uzasadnieniu zostanie
zwrócona uwaga na przedstawione powyżej przyczyny regulacji ingerencji podstaw.
Obowiązują one także w tym przypadku. Ponieważ, jak przedstawiono powyżej,
postanowienia § 20 ust. 3 LNatG M-V, a także § 15 ust. 5 LNatG M-V zostają uznane za
możliwe do zastosowania, a ponadto środki zastępcze są zostały poddane sprawdzeniu,
badanie wykazało, że ingerencje w chronione biotopy są całkowicie zastępowalne (zobacz
dokumentacja wniosku część C.3, ustęp 10).
W związanym z pielęgnacją krajobrazu planem towarzyszącym (dokumentacja wniosku
część C.3 oraz tom uzupełniający: Konkretyzacje część C.3, ustęp 1) zostanie określona
potrzeba kompensacji ingerencji w przyrodę i krajobraz oraz wartość kompensacji
zaplanowanych związanych z pielęgnacją krajobrazu środków zgodnie z „Informacje dot.
regulacji ingerencji“ (LUNG, 1999) w równoważnikach powierzchni kompensacji – zostaną
one również nawzajem porównane. Określenie koniecznego zakresu kompensacji stosuje
się jako odnoszącą się do typu biotopu potrzebę kompensacji („równoważnik powierzchni
kompensacji potrzeba“) zgodnie LUNG (1999) według współczynników
• wielkość odnośnej powierzchni typu biotopu,
• odnosząca się do funkcji wartościowość odnośnej powierzchni do momentu
zaplanowanej ingerencji (współczynnik kompensacyjny na podstawie stopnia
wartości odnośnego biotopu) z uwzględnieniem wstępnych obciążeń (współczynnik
korygujący) i
• danej odnoszącej się do powierzchni intensywności czynnej ingerencji (współczynnik
aktywności zgodnie z intensywnością naruszenia)
„Równoważnik powierzchni kompensacji“ jest iloczynem 3 współczynników. Rodzaj i zakres
ingerencji zostały przedstawione lub oszacowane w ustępach B.4.4.1.3.2 a) i b) wzgl.
B.4.4.2.2. a) i b) niniejszej uchwały. Dla morskiego i lądowego obszaru wspólnie obowiązuje
wspólny „ równoważnik powierzchni kompensacji potrzeba“ wynoszący w sumie 3.854,3 ha,
który zostanie zmniejszony poprzez samodzielną regenerację i ponowne zasiedlenie
morskich powierzchni biotopowych o 870,8 ha, zatem ostatecznie wynosi 2.983,5 ha.
Państwowy urząd ds. środowiska i przyrody (StAUN) Ueckermünde wymaga celem redukcji
ingerencji (ostatnio w swoim stanowisku z dnia 22.10.2009 dotyczącym dokumentu
„Odpowiedź na stanowisko StAUN Ueckermünde przez Nord Stream AG“ oraz dot. tomu
uzupełniającego) badania alternatywnych możliwości przeniesienia materiałów (glina
morenowa, glina lodowcowa) na ląd lub na już wykorzystujące taki materiał składowisko lub
w głębsze obszary dna morskiego, w których panuje brak tlenu. Może to być uzasadnione
za pomocą zasady HABAK-WSV, według której taki sam osad ma być przeniesiony na taki
sam osad, z przedstawioną w LBP (dokumentacja wniosku część C.3, str. 134 i arkusz
środków M6) długotrwałą zmianą warunków podłoża i symbiozy bentosowej oraz z
zasadniczą możliwością uniknięcia negatywnych konsekwencji poprzez przeniesienie
innego rodzaju.
Ze stanowiskiem tym nie można się jednak zgodzić, ponieważ wielkość dotkniętego zmianą
warunków podłoża obszaru składowiska Nord Stream w stosunku do wielkości
otaczających, zdominowanych przez piaszczyste podłoża obszarów dna morskiego jest
nieznaczne i ponieważ z drugiej strony w lokalnym otoczeniu składowiska występują także
porównywalne bogate w drobne cząsteczki podłoża. Z tego powodu każdy dodatkowy koszt
związany z innego rodzaju przeniesieniem byłby nieuzasadniony. Ponadto lokalna trwała
663/NordStream/04
211
(długotrwała) zmiana warunków podłoża w odnośnym obszarze składowiska zostanie w
ramach ustalenia ingerencji dostatecznie doceniona (współczynnik aktywności 1,
przyporządkowany „Równoważnik powierzchni kompensacji potrzeba “ 748 ha zgodnie z
Tab. 79 LBP). Przyjęte w sprzeciwie założenie, że całkowita ilość 750.000 m3 materiału z
pogłębiania klasy 1, 2 i 3 powinna trwale pozostać na powierzchni 880.000 m2, nie jest
absolutnie uzasadnione. Prawidłowe obliczenie wskazuje, że dla w sumie ok. 750.000 m3
obejmujących klasy materiału z pogłębiania 1, 2 i 3 przewidziana jest powierzchnia
przemiany materiału ok. 880.000 m2 na składowisku Nord Stream. Wynika z tego, że z tych
750.000 m3 ok. 250.000 m3 na częściowej powierzchni tych ok. 880.000 m2 pozostaje duży
obszar przemiany materiału. Z trwałego przykrycia obcym osadem jest wskutek tego
przychwyconych ok. 295.000 m2 powierzchni dna morskiego.
Wskutek pojemności wkopanego rurociągu oraz przede wszystkim małej gęstości warstw
ponownie wypełniającego materiału (wolny proces osiadania) i lokalnie potrzebnego
zastosowania obcego materiału istnieje zasadnicza różnica pomiędzy ilościami osadu
wykopywanego, a ilościami osadu potrzebnymi do ponownego wypełnienia rowu. W
zakresie ok. 250.000 m3 (udział ostatecznie nie do przewidzenia) musi zatem pozostać na
składowisku nadmierna część materiału pochodzącego z pogłębiania (w danym przypadku
udziały w glinie lodowcowej / morenowej), co prowadzi tam do trwałego lokalnego
podniesienia dna morskiego o mniej niż 1,5 m.
Składający się z gliny lodowcowej / morenowej udział materiału z pogłębiania pozostaje w
oddzielnym obszarze jako osad obcy na składowisku, gdzie powoduje on trwałe lokalne
zmiany topografii dna morskiego i jakości podłoża powierzchni. Wykop z takiego trwale
pozostawianego na składowisku materiału należy ograniczyć na tyle, na ile jest to możliwe
(środek M6 LBP). Dla klas materiału pochodzącego z pogłębiania 1, 2 i 3 (w sumie
ok. 750.000 m3), które wykazują zwiększony udział drobnych cząsteczek i pozostają
procentowo (prawdopodobnie ok. 250.000 m3) na składowisku, jest przewidziany oddzielny,
posiadający całkowitą powierzchnię 880.000 m2 obszar składowiska z wystarczającym
odstępem od przeznaczonego do ponownego wypełniania materiału klas materiału z
pogłębiania 5 i 6. Obszar ten zostanie w ramach środka M6 podzielony na powierzchnie
częściowe dla klas materiału z pogłębiania 1 (ok. 540.000 m2), 2 (ok. 280.000 m2) i 3 (ok.
60.000 m2).
Uzyskiwana poprzez opracowany środek zaradczy wartość kompensacyjna („ równoważnik
powierzchni kompensacji planowanie“) wynika zgodnie z LUNG (1999) z ilorazu
• wielkości powierzchni stosowania środka i
• odnoszącej się do funkcji wartościowości opracowywanej powierzchni stosowania
środka (skonkretyzowana odnosząca się do środka liczba wartości kompensacyjnej
na podstawie stopnia wartości docelowego biotopu) z uwzględnieniem wstępnych
obciążeń (współczynnik korygujący).
Dla opisanych w ustępie B.4.4.1.9.2 środków zastępczych E1, E2 i E3, które leżą w
dotkniętym ingerencją dużym obszarze krajobrazowym „Północny teren wyspowy i
zatokowy“, wynika zgodnie z LBP w połączeniu z objaśniającym „Przedstawieniem
równoważnika powierzchni kompensacji (potrzeba) i równoważnika powierzchni
kompensacji (planowanie) zróżnicowanym według lądowych i morskich obszarów
częściowych“ (IfAÖ, listopad 2009) „ równoważnik powierzchni kompensacji“ wynoszący w
sumie 1.190,1 ha.
663/NordStream/04
212
StAUN utrzymuje w swojej opinii z dnia 22.10.2009, że przy środku zastępczym E2 liczba
wartości kompensacji 2,5 nie może być uznana dla całego obszaru centralnego powierzchni
stosowania środka, ponieważ odpowiednio do opisu środka w rozdziale 9.3.2.2 LBP
wykazuje przyjazne dla łąk lęgowych wykorzystanie jedynie na powierzchni do 150 ha.
Pozostałe 67 ha „obszaru centralnego“ będzie zatem, tak samo jak strefa buforowa,
przyporządkowane współczynnikowi wartości kompensacji 1,5. Niemniej jednak, w tym
ostatnim przypadku wartość współczynnika kompensacji wynosząca 1,5 mogłaby jednak
zostać uznana tylko wtedy, gdy zostanie zaobserwowany dodatek obejmujący gatunki, który
nie mają wyłącznie na myśli kulika wielkiego, rycyka i krwawodzioba.
Odpowiednia ocena zostanie wzięta pod uwagę. Pozostające 67 ha „obszaru centralnego“
należy przyporządkować na podstawie opisu środków w rozdziale 9.3.2.2 LBP wcześniej
obszarowi buforowemu, którego dotyczy współczynnik kompensacji 1,5. Równoważnik
powierzchni kompensacji środka E2 zmniejsza się przez to z 959,5 (tab. 94 LBP) do
892,5 ha, a całkowity „ Równoważnik powierzchni kompensacji“ z 1.190,1 ha do 1.123,1 ha.
Należy ponadto uwzględnić dodatkowe gatunki, a tym samym przyjąć współczynnik
kompensacji 1,5 w strefie buforowej, ponieważ z opisu środków wynika, że także inne
gatunki ptaków będą czerpać korzyści z zastosowanych środków. Należy doprecyzować
powyższe zagadnienie w ramach planowania realizacji i uzgodnić z StAUN Ueckermünde
(porównaj przepis dodatkowy A.3.6.4).
W poniższej tabeli zostały ze sobą porównane poszczególne stany faktyczne ingerencji i
zaplanowane środki zastępcze odpowiednio do tab. 98 tomu uzupełniającego:
Konkretyzacje do LBP (część C.3, ustęp 1) i zmodyfikowane według „Objaśniającego
przedstawienia równoważnika powierzchni kompensacji (KFÄ potrzeba) i równoważnika
powierzchni kompensacji (KFÄ planowanie) zróżnicowanego według lądowych i morskich
obszarów częściowych“ (IfAÖ, listopad 2009).
Tabela 7: Porównanie równoważników powierzchni ingerencji i kompensacji
Ingerencja
Kompensacja
Wielofunkcyjna kompensacja poprzez:
Morskie obszary ingerencji:
• Strefa trwałego wykorzystania powierzchni • Środek zastępczy E1 w ramach uzdrawiania
przez położenie rurociągu na dnie morza
obszaru przyrodniczego na Peenemünder
(6,0 ha)
Haken (procentowo, 51,8 ha z 56,3 ha
→ KFÄ potrzeba 75,0 ha
całkowitej powierzchni stosowania środka
E1)
• 10 m-strefa trwałych wpływów obustronnie
→ KFÄ planowanie 219,1 ha
wzdłuż położonego na dnie morza rurociągu
(92,6 ha)
• Środek zastępczy E2: Realizacja programu
zarządzania dla utrzymania występowania
lęgu ptaków przybrzeżnych - środek
• Strefa wymiany podłoża przez wkopany
optymalizacji i zarządzania przestrzeniami
rurociąg (6,5 ha)
życiowymi na łąkach zalewowych przy
Leopoldshagen (495,0 ha)
• Strefa
przejściowego
wykorzystania
powierzchni przez wykop pod rurociąg bez
(z uwzględnieniem sprzeciwu StAUN
powierzchni wkopanego rurociągu (73,4 ha)
Ueckermünde w jego stanowisku z dnia
22.10.09)
•
50 m-strefa z przejściowo podwyższonym
zmętnieniem wody obustronnie wzdłuż
wykopu pod rurociąg (269,5 ha)
663/NordStream/04
Ingerencja
213
Kompensacja
•
25 m- strefa z przejściowo podwyższoną
sedymentacją obustronnie wzdłuż wykopu
pod rurociąg (134,4 ha)
•
Strefa przejściowego składowania materiału
z pogłębiania do ponownego wypełnienia
wykopu na składowisku Nord Stream
Klappstelle (112,0 ha)
•
Strefa z procentową pozostałością osadów
szczątkowych na składowisku Nord Stream
(88,0 ha)
•
50 m- strefa z przejściowo podwyższonym
zmętnieniem wody wokół składowiska Nord
Stream (98,0 ha)
→ KFÄ potrzeba po stronie morskiej w sumie:
3.842,8 ha
(z
potrąceniem
zrównoważenia
przez (z uwzględnieniem zgodnie ze stanowiskiem
samodzielną regenerację / ponowne zasiedlenie StAUN Ueckermünde zmniejszonego KFÄ dla
obszaru wykopu w wysokości 870,8 ha)
środka E2, patrz wyżej)
→ KFÄ potrzeba
zakończony:
po
stronie
morskiej → KFÄ planowanie po stronie morskiej w sumie:
1.111,6 ha
2.972,0 ha
Lądowe obszary ingerencji:
Wielofunkcyjna kompensacja poprzez:
• Straty zagajników w korytarzu lądowania •
Środek
zastępczy
E1
w
ramach
(0,18 ha)
uzdrawiania obszaru przyrodniczego na
Peenemünder Haken (procentowo, 4,5 ha z
56,3 ha
• Trwale utrzymywany do ochrony obszar nad
całkowitej powierzchni stosowania środka
wkopanymi rurami (1,01 ha)
E1)
• Strefa wymiany materiału dennego przez
• Środek zastępczy E3: Koncepcja rozwoju
wkopany rurociąg (0,17 ha)
dla miejsc piaszczystych i ubogich w
trawniki w obszarze lądowania rurociągu
Nord Stream Pipeline w Lubmin (1,6 ha)
• Strefa
przejściowego
wykorzystania
powierzchni podczas fazy budowy przez
pasma robocze i powierzchnie składowania
(4,19 ha)
•
Strefa trwałego wykorzystania powierzchni
(przęsło) przez fundamenty i armaturę
(0,18 ha)
663/NordStream/04
214
Ingerencja
Kompensacja
→ KFÄ potrzeba po stronie lądowej w sumie:
11,5 ha
→ KFÄ planowanie po stronie lądowej w sumie:
11,5 ha
Całkowity obszar ingerencji:
Całkowity obszar kompensacji:
KFÄ potrzeba po stronie morskiej zakończony →
2.972,0 ha
KFÄ planowanie po stronie morskiej w sumie →
1.111,6 ha
+ KFÄ potrzeba po stronie lądowej w sumie → + KFÄ planowanie po stronie lądowej w sumie →
11,5 ha
11,5 ha
= KFÄ potrzeba w sumie 2.983,5 ha
= KFÄ planowanie w sumie 1.123,1 ha
Bilans ingerencja – kompensacja:
KFÄ planowanie w sumie → 1.123,1 ha
- KFÄ potrzeba w sumie → 2.983,5 ha
- 1.860,4 ha
Z porównania „równoważnika powierzchni kompensacji - potrzeba“ i „równoważnika
powierzchni kompensacji - planowanie“ zgodnie z LBP w połączeniu z objaśniającym
„Przedstawieniem równoważnika powierzchni kompensacji (potrzeba) i równoważnika
powierzchni kompensacji (planowanie) zróżnicowanym według lądowych i morskich
obszarów częściowych“ (IfAÖ, listopad 2009) i stanowiska StAUN Ueckermünde z dnia
22.10.2009 wynika deficyt kompensacji 1.860,4 ha równoważnika powierzchni kompensacji,
tzn. tylko niecałe 40 % (37,64 %) ingerencji może zostać skompensowane przez
zaplanowane środki zastępcze. Deficyt kompensacji wynosi więc 60 % (62,36) w
odniesieniu do całkowitego zapotrzebowania potrzeby w obszarze morskim. Natomiast
lądowy obszar ingerencji zostanie skompensowany przez środki zastępcze E1 (procentowo)
i E3.
Ponieważ odpowiednie powierzchnie dla dalszych środków zastępczych w znaczeniu § 15
ust. 5 LNatG M-V, które byłyby właściwe, do usunięcia pozostałych szkód w przyrodzie i
krajobrazie, nie są możliwe do zastosowania (porównaj dokumentacja wniosku część C.3,
ustęp 9.2 oraz tom uzupełniający: konkretyzacje część C.3, tab. 82), deficyt w morskim
obszarze ingerencji należy zrównoważyć poprzez zapłatę wyrównawczą w rozumieniu
§ 15 ust. 6 LNatG M-V, § 19 ust. 4 BNatSchG. Zapłatę wyrównawczą należy zapłacić
landowi zgodnie z § 16 ust. 7 LNatG M-V.
Zgodnie z § 16 ust. 7 LNatG M–V wysokość zapłaty wyrównawczej wyznacza się zgodnie z
postanowieniami § 15 ust. 6 LNatG M-V według kosztów, które sprawca ingerencji musiałby
ponieść dla zastosowania środków kompensacyjnych do pokrycia pozostałego deficytu
kompensacji. Jeśli ustalenie powyższych kosztów nie jest możliwe, wysokość zapłaty
wyznacza się według czasu trwania i ciężaru ingerencji, wartości lub korzyści oraz
wymagalności dla sprawcy. Ciężar ingerencji jest z reguły - zamiast wykorzystanej
powierzchni - określany występującym uszkodzeniem lub usunięciem symbioz lub
elementów krajobrazu.
663/NordStream/04
215
Jako równoważnik wartości pieniężnej dla deficytu 1.860,4 ha równoważnika powierzchni
kompensacji ustalono kwotę 3.631.590 € (porównaj tom uzupełniający: konkretyzacje część
C.3, ustęp 1). Przeprowadzone obliczenia opierają na doświadczeniach dotyczących
wartości kompensacji (reprezentatywny równoważnik powierzchni kompensacji na
jednostkę powierzchni) i kosztów środków niezbędnych w celu ponownego nawilżenia
powierzchni polderu celem renaturyzacji, wzgl. odtworzenia przybrzeżnych obszarów
zalewowych w Mecklenburg-Vorpommern (polder Cämmerer See, polder Werre, polder
Wehrland z polderem dodatkowym Waschow, polder Eisenhammer, polder Prosnitzer
Schanze). Powyższe wartości empiryczne zostały tutaj przyjęte za podstawę, ponieważ
tego rodzaju środki są odpowiednie zarówno przestrzennie jak i funkcjonalnie w szczególny
sposób, aby skompensować uwarunkowane projektem szkody w morskim obszarze
ingerencji i usunąć istniejący tam deficyt kompensacji.
StAUN Ueckermünde sprzeciwia się powyższemu obliczeniu w swoim stanowisku z dnia
22.10.2009 twierdząc, że zapłata wyrównawcza powinna stosować się do kosztów
obliczonych dla środków zastępczych E1, E2 i E3 razem w wysokości 7.195.000 €.
Ponieważ powyższe środki pokrywają niecałe 40 % potrzeby kompensacji, StAUN
Ueckermünde wnioskuje, że pozostały deficyt powinien zostać opłacony w kwocie
11.918.420 €.
Nie można jednak tutaj zgodzić się z przedstawionym powyżej stanowiskiem. W przypadku
ingerencji w obszar morski w kraju związkowym Mecklenburg-Vorpommern zwykłą praktyką
jest (priorytetowo lub przynajmniej częściowo) kompensowanie ich poprzez nawilżenia /
zatapiania polderów. Jest to ogólnie przyjęty środek, który z powodu swoich predyspozycji
przestrzennych i funkcjonalnych jest zwykle traktowany priorytetowo, jeżeli tylko istnieje
dostępna powierzchnia dla zastosowania tego środka. W odniesieniu do renaturyzacji
polderów w przybrzeżnych obszarach zalewowych istnieją doświadczenia dotyczące
planowania, przeprowadzania i monitoringu prac, jak również wiedza nabyta w okresie
ostatnich lat w ramach różnych projektów przeprowadzanych w kraju związkowym
Mecklenburg-Vorpommern (porównaj tom uzupełniający: konkretyzacje część C.3, tab. 97).
W oparciu o naukowe opracowania dotyczące poszczególnych projektów, jak i projektu
obwałowania Karrendorfer Wiesen, renaturyzacji polderu Friedrichshagen, a także badań do
renaturyzacji Sundische Wiese istnieje także rozległa wiedza na temat abiotycznego i
biotycznego rozwoju renaturyzowanych przybrzeżnych terenów zalewowych (np. BURY
ET AL. 2003, HEINICKE 2000, SEIBERLING 2007, SCHLIEMANN 2007, GREMER ET AL. 2001,
ABRAHAM 2001). Na podstawie wyników powyższych prac można lepiej ocenić skuteczność
takich środków dla ekosystemów przybrzeżnych i wodnych, są również dostępne wyniki
monitoringu dot. efektów poszczególnych środków w różnych przybrzeżnych obszarach
przyrodniczych.
Przyjęcie za podstawę odpowiednich kosztów (6.000 €/ha zgodnie z dotychczasowymi
doświadczeniami dotyczącymi stosowania tego środka) dla określenia równoważnika
wartości pieniężnej dla deficytu kompensacji jest również właściwe. W oparciu o planowanie
i przeprowadzenie niektórych projektów renaturyzacji w obszarze przybrzeżnym (patrz
wyżej) istnieją odpowiednie doświadczenia w planistycznym przygotowaniu, praktycznej
przemianie, organizacji i zarządzaniu oraz finansowe, personalne i inne nakłady do realizacji
takich środków kompensacyjnych.
Zostanie obliczone fikcyjne zapotrzebowanie wynoszące ok. 1.007 ha powierzchni
kompensacyjnej do renaturyzacji polderu, aby można było skompensować uwarunkowaną
projektem ingerencję do 100 %, tak więc do pełnej kompensacji poprzez nawilżenia /
663/NordStream/04
216
zatapiania polderów wydano by ok. 6.042.000 €. Obliczenie równoważnika wartości
pieniężnej zostanie dokładnie uzasadnione i przedstawione w ustępie 9.4.3 konkretyzacji do
LBP (porównaj tom uzupełniający: Konkretyzacje część C.3, ustęp 1). Wobec powyższego,
leżące u podstaw sprzeciwu założenie, że przy pełnej kompensacji ingerencji przez dalsze
(jakkolwiek podobne) środki wynika taka sama struktura kosztów jak przy osiągniętej niemal
40 % kompensacji przez alternatywnie zaplanowane do obecnie nie możliwych do
przeprowadzenia nawilżeń / zatopień polderów środki E1, E2 i E3, abstrakcyjnie i względem
dużych różnic kosztowych pomiędzy środkami E1 (101.634 €/ha), E2 (2.824 €/ha) i E3
(46.875 €/ha) jest mało prawdopodobne i nieodpowiednie (patrz także powyższe
uzasadnienie). Z uwzględnieniem - zgodnie ze stanowiskiem StAUN Ueckermünde zmniejszonego równoważnika powierzchni kompensacji dla środka E2 Urząd ustalający
plan określa wymaganą zapłatę wyrównawczą w wysokości 3.767.791 €.
Konkretne planowanie realizacji należy przedłożyć zgodnie z przepisem dodatkowym
A.3.6.4 Urzędowi ustalającemu plan do sprawdzenia i autoryzacji. Analogicznie, utrzymana
jest możliwość odpowiedniego reagowania w indywidualnym przypadku na ewentualne
przeszkody przy konwersji przewidzianych środków równoważących i zastępczych poprzez
późniejsze zarządzenia.
Aby zapewnić skuteczność przewidzianych środków unikania, środków minimalizujących i
zastępczych oraz środków ograniczających szkody dla terenów Natura 2000 i konwersji
związanych z prawną ochroną gatunków istotnych środków (CEF), przewidziane jest
stosowanie podczas realizacji projektu środków o charakterze proekologicznym, które kładą
główny nacisk na ekologicznie wrażliwe tereny Natura 2000. Środki proekologiczne będą
służyć w głównej mierze do kontroli i zabezpieczenia wymienionych środków oraz
planowania wymaganych terminów czasowych budowy. Oszacowanie ingerencji i
obliczenie kompensacji należy skontrolować po realizacji budowy w uzgodnieniu z
wszystkimi uczestnikami i odpowiednio do rzeczywiście przeprowadzonych ingerencji, w
razie potrzeby zmodyfikować. Przeprowadzane środki unikania, minimalizacji i zastępcze
muszą być stosowane aż do końcowego odbioru prac. Odbiory należy przeprowadzać z
firmami wykonawczymi i branżowymi urzędami zgodnie z przyjętą wersją.
Ponadto konwersji projektu będzie towarzyszył monitoring (porównaj przepis dodatkowy
A.3.6.1). Tym samym powinna być zapewniona kontrola wynikowa i zabezpieczenie
dowodowe. Jednocześnie będzie istnieć w ten sposób zalecana możliwość operacyjnego
reagowania na bieżąco na ewentualne odchylenia od prognozy.
W podsumowaniu należy stwierdzić, że po realizacji związanego z opieką krajobrazową
planu towarzyszącego i przy przestrzeganiu sformułowanych w ustępie A.3.6 przepisów
dodatkowych, szkody spowodowane projektem są tylko częściowo zrównoważone.
Pozostający deficyt zostanie jednak wyrównany przez ustaloną zapłatę wyrównawczą.
Założenia dotyczące zapłaty wyrównawczej podane są zgodnie z § 15 ust. 6 LNatG M-V,
patrz wyżej.
Związanemu z ochroną środowiska pozwoleniu na dopuszczenie, zrównoważenie i
zastąpienie ingerencji w przyrodę i krajobraz zgodnie z § 15 LNatG M-V nie stoją na
przeszkodzie żadne sprawy związane z ochroną przyrody.
Wyjątek zgodnie z § 20 ust. 3 LNatG M-V od zakazów zgodnie z § 20 ust. 1 LNatG M-V
mógł zostać udzielony, ponieważ wymagają tego przekonywujące podstawy dobra
663/NordStream/04
217
wspólnego. Postanowienia § 15 ust. 4 do 6 LNatG M-V o środkach równoważących i
zastępczych były przestrzegane.
Wnioski:
Urząd ustalający plan stwierdza, że projekt odpowiada obowiązującymi przepisom w
zakresie związanej z ochroną przyrody regulacją ingerencji, tak więc ingerencja jest
dozwolona (§§ 15, 20 LNatG M-V, § 19 BNatSchG).
B.4.8.5
Tereny Natura 2000
Została także sprawdzona zgodność będących przedmiotem postępowania środków z
obowiązującymi pokrewnym prawem europejskim. Dyrektywa 92/43/EWG dot.
utrzymywania naturalnych przestrzeni życiowych oraz dziko żyjących zwierząt i roślin z dnia
21.05.1992 (VRL) została wprowadzona do prawa krajowego w poprzez postanowienia
§§ 18 dalsze strony LNatG M-V oraz §§ 32 dalsze strony BNatSchG - w ten sposób
ustalono podstawy do ochrony europejskiej sieci ekologicznej „Natura 2000“. Objęte tymi
przepisami są tereny o wspólnym znaczeniu (tereny FFH) i europejskie tereny ochrony
ptaków (tereny VS), tak samo jak faktyczne europejskie tereny ochrony ptaków. Zgodność
projektu z celami utrzymania odnośnych terenów FFH i terenów ochrony ptaków zostanie
oceniona jak następuje.
Zgodnie z § 18 LNatG M-V, § 34 BNatSchG projekty należy przed ich dopuszczeniem lub
przeprowadzeniem sprawdzić pod kątem ich zgodności z celami utrzymania terenu o
wspólnym znaczeniu, wzgl. . terenu ochrony ptaków. Dla faktycznych terenów ochrony
ptaków reżim ochronny wynika bezpośrednio z art. 4 ust.4 zapis 1 VRL. Jeśli badanie
wykazuje, że projekt może prowadzić do poważnych naruszeń terenu FFH lub terenu
ochrony ptaków w celu utrzymania lub ochrony istotnych elementów, wówczas projekt jest
niedopuszczalny.
W drodze wyjątku, projekt może być dopuszczony lub przeprowadzony tylko, o ile jest on
konieczny z ważkich podstaw przeważającego interesu publicznego, o charakterze
społecznym lub gospodarczym rodzajem, a nie są dostępne żadne akceptowalne
alternatywy, dzięki którym cel realizowany projektem może być osiągnięty w innym miejscu
bez lub z małymi szkodami. Jeśli na terenie dotkniętym projektem znajdują się
priorytetowe biotopy lub priorytetowe gatunki, za ważkie podstawy przeważającego
interesu publicznego mogą być uznane tylko istotne zagadnienia związane ze zdrowiem
ludzi, bezpieczeństwem publicznym łącznie z obroną kraju i ochroną ludności cywilnej lub
istotnie szkodliwym wpływem projektu na środowisko . Pozostałe przyczyny mogą być
uwzględnione tylko, gdy właściwy urząd lub placówka – działając poprzez najwyższy
Urząd ochrony środowiska i poprzez Ministerstwo Ochrony Środowiska, Przyrody i
Bezpieczeństwa Reaktorów – dostosuje się do stanowiska Komisji UE (porównaj § 18
ust. 2 do 4 LNatG M-V). Faktycznych terenów ochrony ptaków dotyczy natomiast dalej
idąca ochrona z art. 4 ust. 4 VRL.
Jeśli projekt z powodu wymienionych regulacji wyjątkowych zostanie dopuszczony lub
przeprowadzony,
wówczas do zabezpieczenia zagadnień związanych z ochroną
europejskiej ekologicznej sieci Natura 2000 należy zaplanować konieczne środki. Komisja
Europejska ma być informowana o podjętych przez kompetentne urzędy i placówki
663/NordStream/04
218
środkach, za pośrednictwem Urzędu ochrony środowiska oraz poprzez Ministerstwo
Ochrony Środowiska, Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów .
Wymienione dokumenty prawne i orzecznictwo (w szczególności BVerwG, Urt. v.
09.07.2008, 9 A 14.07, „Bad Oeynhausen“; BVerwG, Urt. v. 12.03.2008, 9 A 3.06, „A44“;
BVerwG, B. v. 23.11.2007, 9 B 38.07, „Ortsumgehung Celle“; BVerwG, Urt. v. 17.01.2007,
9 A 20.05, „Westumfahrung Halle“; BVerwG Urt. v. 21.06.2006, 9 A 28.05, „Ortsumgehung
Stralsund“; BVerwG, Urt. v. 16.03.2006, 4 A 1075.04, „Flughafen Schönefeld“; BVerwG Urt.
v. 01.04.2004, 4 C 2.03, „B50“) zostały zastosowane dla projektu będącego przedmiotem
postępowania, zarówno w odniesieniu do dotkniętych terenów o wspólnym znaczeniu, jak
i wyznaczonych oraz faktycznych terenów ochrony ptaków . Urząd ustalający plan
przeprowadził odpowiednie badania zgodności FFH (Flora-Fauna Habitat); podstawą były
m.in. sporządzone przez przedstawiciela projektustudia zgodności FFH oraz
przedstawione w procesie wysłuchania stanowiska w szczególności urzędówi uznanych
związków ochrony przyrody.
W promieniu 12 mil morskich obszar przedsięwzięcia przecina następujące obszary Natura
2000, dla których przeprowadzono oceny oddziaływania zgodnie z § 18 ustawy o ochronie
przyrody landu Meklemburgia-Pomorze Przednie i §34 art. 4 ust. 4 zapis1 VRL zostały
przeprowadzone:
•
•
•
•
Strelasund“ (DE1747-402),
Obszar specjalnej ochrony ptaków „Westliche Pommersche Bucht” (DE1747-402),
Nordspitze Usedom“ (DE1747-301),
Pommerschen Bucht“ (DE1749-302),
Dla poniższych, leżących w pobliżu projektu terenów Natura 2000-Gebiete zostały również
przeprowadzone badania zgodności FFH:
•
•
•
•
•
•
Kleines Haff“ (DE2049-302),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Greifswalder Oie” (DE2049-302),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Küstenlandschaft Südostrügen“ (DE1648-302),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Granitz“ (DE1647-303),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Jasmund“ (DE1447-302),
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków „Peenestrom und Achterwasser“
(DE1949-401).
Poniższe obszary Natura 2000 przylegają do strefy 12 Mm i dlatego, z powodu wpływu jaki
może mieć na nie projekt, zostały uznane za ważne w ramach planu zabudowy i poddane
również ocenie oddziaływania zgodnej z dyrektywą siedliskową:
•
•
Europejski obszar specjalnej ochrony ptaków „Pommersche Bucht“ (DE1552-401),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Pommersche Bucht mit Oderbank“ (DE1652301),
663/NordStream/04
•
•
219
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Adlergrund“ (DE1251-301),
Specjalny obszar ochrony siedlisk „Westliche Rönnebank“ (DE1249-301).
Dla wielkopowierzchniowego kompensacyjnego środka zastępczego E1 została również
przeprowadzona ocena oddziaływania:
•
Ocena oddziaływania zgodna z Dyrektywą Siedliskową Unii Europejskiej dla
oddziaływania w ramach uzdrowienia środowiska naturalnego na obszarze
Peenemünder Haken.
Zbadane zostały zarówno uwarunkowane budową, instalacją i eksploatacją
konsekwencje projektu, wraz ze składowiskiem, jak i wpływy środka kompensacyjnego
E1 „Uzdrawianie obszaru przyrodniczego w Peenemünder Haken“ na wymienione
tereny Natura 2000.
Badania wykazały, że żaden z wymienionych terenów FFH, europejskich terenów
ochrony ptaków i faktycznych europejskich terenów ochrony ptaków nie został
poważnie naruszony. Położenie przewodu wewnątrz lub w pobliżu wymienionych
morskich terenów ochronnych, które wykazują bez wyjątku całkiem znaczne
rozszerzanie się powierzchni jest przy uwzględnieniu najlepszej naukowej wiedzy oraz
zarządzonych środkach unikania, minimalizacji i ograniczania szkód zgodne z celami
utrzymania oraz ochrony przyrody. W celu bliższego uzasadnienia zostanie zwrócona
uwaga na powyższe wywody dotyczące badań zgodności FFH w ustępie B.4.5
niniejszej Uchwały o ustaleniu planu.
Wnioski:
Urząd ustalający plan stwierdza, że projekt nie narusza poważnie ani długotrwale
dotkniętych nim terenów Natura 2000 - w odniesieniu do istotnych zagadnień
utrzymania i ochrony przyrody oraz, że projekt jest dopuszczalny w odniesieniu do
ochrony naturalnych siedlisk Natura 2000 (§ 18 ust. 1 LNatG M-V, § 34 ust. 1
BNatSchG, Art. 4 ust. 4 zdanie 1 Dyrektywy Ptasiej.
B.4.8.6
Ochrona gatunków
Centralne przepisy dot. ochrony gatunków znajdują się w §§ 42, 43 i 62 BNatSchG,
stanowią one bezpośrednio obowiązujące prawo (§ 11 zapis 1 BNatSchG). § 42 ust. 1
BNatSchG zawiera zakazy dotyczące różnych naruszeń dla szczególnie i ściśle
chronionych gatunków zwierząt i roślin (zakazy ingerencji). W związku z powyższym należy
tutaj sprawdzić zgodnie w określonym ustawą czterostopniowym badaniu, czy związane z
prawną ochroną gatunków zakazy w znaczeniu § 42 BNatSchG będą spełnione,
ewentualnie czy zachodzi ustawowy wyjątek § 42 ust. 5 BNatSchG lub czy zakaz wypada z
powodu wyjątku zgodnie z § 43 ust. 8 podustępy 1 i 2 BNatSchG lub zwolnienia zgodnie z §
62 BNatSchG. § 42 ust. 5 BNatSchG sięga, gdy projekt ustalony planem jest dozwolony
zgodnie § 19 BNatSchG.
Powyższe regulacje prawne i towarzyszące im orzecznictwo (w szczególności BVerwG,
Urt. v. 09.07.2008, 9 A 14.07, „Bad Oeynhausen“; BVerwG, Urt. v. 12.03.2008, 9 A
3.06, „A44“; BVerwG, B. z dnia 23.11.2007, 9 B 38.07, „Ortsumgehung Celle“; BVerwG,
Urt. v.. 17.01.2007, 9 A 20.05, „Westumfahrung Halle“; BVerwG Urt. v. 21.06.2006, 9 A
663/NordStream/04
220
28.05, „Ortsumgehung Stralsund“; BVerwG, Urt. v. 16.03.2006, 4 A 1075.04, „Flughafen
Schönefeld“; BVerwG Urt. v. 01.04.2004, 4 C 2.03, „B50“) zostały przyjęte za podstawę
przez Urząd ustalający plan.
Przeprowadzone przez Urząd ustalający plan badanie nastąpiło z uwzględnieniem m.in.
sporządzonych przez przedstawiciela projektu artykułu dotyczącego ochrony prawnej
gatunków oraz stanowisk zajętych w procesie konsultacji społecznej, w szczególności z
udziałem kompetentnych urzędów i uznanych organizacji ochrony przyrody.
B.4.8.6.1
Trasa i przekroczenie linii brzegowej
W wyniku przeprowadzonego w ustępie B.4.6 badania, na które w szczególności zostanie
zwrócona uwaga, Urząd ustalający plan przy uwzględnieniu środków unikania i środków
minimalizujących oraz środków CEF (środków Continuous Ecological Functionality, tzn.
przedłożone środki wyrównujące lub środki do zabezpieczenia ciągłej ekologicznej
funkcjonalności) dla projektu (trasa rurociągu i przekroczenie linii brzegowej) doszedł do
następujących ustaleń:
Gatunki roślin (porównaj Dokumentacja wniosku część C.4, ustęp 4)
problemy stanowiące znamiona czynu zabronionego mogą zostać wykluczone, ponieważ w
polu eksploatacji i jego najbliższym otoczeniu nie występują żadne gatunki roślin
wymienione w załączniku IV Dyrektywy Flora-Fauna Habitat.
Ssaki morskie i wydry (porównaj Dokumentacja wniosku część C.4, ustęp 5.4)
W odniesieniu gatunku morświn nie będą spełnione znamiona czynu zabronionego zgodnie
z § 42 Abs. 1 BNatSchG, ponieważ gatunek ten jest niezwykle rzadki na tym terenie i nie są
spodziewane żadne istotne zakłócenia. Należy jednakże przeprowadzić następujące środki
unikania:
• wykorzystanie ram wibracyjnych podczas wbijania,
• urządzeń ekranujących, aby zapewnić dotrzymanie 50 mg/l dodatkowo do
zmętnienia głębi w odległości 500 m od źródła zawiesiny.
Dla foki obrączkowanej wystąpienie znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42 Abs. 1
BNatSchG jest wykluczone, ponieważ chroniona zgodnie z Załącznikiem IV Dyrektywy
Flora-Fauna Habitat „phoca hispida saimenis - podgatunek foki obrączkowanej“ w obszarze
badawczym nie występuje.
Jeśli chodzi o wydry przy uwzględnieniu środka unikania V2 (tymczasowe ogrodzenia,
redukcja emisji światła) wystąpienie znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1
BNatSchG jest wykluczone.
Nietoperze (porównaj Dokumentacja wniosku część C.4, ustęp 5.1)
Uzupełniające kartowanie w roku 2009 (J. BERG: Sprawozdania z poszukiwania miejsc
siedlisk na obszarze 1, część uzupełniająca: Konkretyzacje część C.3, ustęp 8) wykazało
jednakże, że występowanie kwater na polu eksploatacyjnym jest wykluczone.
Przeprowadzenie środka unikania V2 (wizualne ekrany w obszarze lądowania) jest jednak
wymagane, aby zminimalizować uwarunkowane budową zakłócenia polujących osobników i
663/NordStream/04
221
z pewnością wykluczyć zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG. Dalsze środki
będą uważane za niepotrzebne. Przy uwzględnieniu tego środka nie zostaną, w odniesieniu
do wszystkich gatunków nietoperzy, spełnione żadne znamiona czynu zabronionego
zgodnie z § 42 BNatSchG.
Gatunki ptaków lęgowych (porównaj Dokumentacja wniosku część C.4, ustęp 5.2)
Dla wszystkich gatunków ptaków obowiązuje stwierdzenie, że zakaz uśmiercania zgodnie z
§ 42 Abs. 1 nr 1 w powiązaniu z ust. 5 BNatSchG może zostać wykluczony przez
opuszczenie pola eksploatacyjnego poza okresy lęgowe ptaków (środek V3). Środek ten
będzie zatem uważany za absolutnie konieczny.
Dla lerki znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG nie występują,
ponieważ nie będą wykorzystywane żadne istotne części rewiru, a zakłócenia pojawiają się
tylko w związku z budową i nie prowadzą do pogorszenia stanu utrzymania lokalnej
populacji.
W przypadku gąsiorka i jarzębatki przy uwzględnieniu ustalonego środka V6 (przesadzenie
zarośli, dodatkowe plantacje właściwych dla miejsca zagajników) może zostać również
stwierdzone, że znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG nie
występują.
Znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG dla dzięcioła czarnego nie
występują, ponieważ już wskutek stacji lądowania w ramach projektu OPAL / NEL miejsca
rozmnażania obok pola eksploatacyjnego zostaną zniszczone. W ramach planowania są
przewidziane środki kompensacyjne, wzgl. środki koherentne dot. gatunku (uchwała o
ustaleniu planu OPAL z dnia 06.08.2009).
Jeśli chodzi o gatunki ptaków chwytnych kanię rudą, orła bielika, trzmielojada, myszołowa i
puszczyka również nie zostaną spełnione znamiona czynu zabronionego, ponieważ
miejsca rozmnażania (miejsca gniazd) nie są dotknięte projektem i nie należy spodziewać
się wynikających z tego istotnych zaburzeń lokalnych populacji. Gatunki te są jednak
również negatywnie dotknięte przez stację lądowania w ramach projektu OPAL / NEL. W
toku planowania są przewidziane środki kompensacyjne, wzgl. środki koherentne (uchwała
o ustaleniu planu OPAL z dnia 06.08.2009).
Znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG nie są spełnione także jeśli
chodzi o ohara, ponieważ miejsca rozmnażania i bytowania nie będą wykorzystywane i nie
da się przewidzieć istotnych zaburzeń, które mogłyby wpływać na stan utrzymania lokalnej
populacji.
Ostrygojad, sieweczka rzeczna, sieweczka obrożna, nurogęś i lelek nie zostaną lub
zostaną tylko w niewielkim wymiarze negatywnie dotknięte przez rurociąg Nord Stream, a
zatem nie występują znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG.
Również skowronek zostanie jedynie chwilowo (w związku z budową) i nieznacznie
dotknięty zaburzeniami, tak że znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG nie
znajdują zastosowania. To samo dotyczy potrzeszcza, białorzytki, pokląskwy i brzegówki .
Odnośnie niezagrożonych gatunków ptaków lęgowych lasów i zagajników, półotwartego
krajobrazu w powiązaniu z zagajnikami, w silnym powiązaniu z osiedlami oraz krajobrazem
663/NordStream/04
222
otwartym należy skonstatować, że mianowicie częściowo stwierdzone lub potencjalne
miejsca bytowania są naruszone w związku z projektem, w związku z możliwością
ominięcia zwierząt oraz jedynie tymczasowymi zaburzeniami, znamiona czynu
zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG są dla wszystkich gatunków wykluczone.
Chociaż wystąpienie znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG w przypadku
gatunków ptaków lęgowych lerki, gąsiorka, jarzębatki nie jest spodziewane, dla tych
gatunków zostały z wielką ostrożnością sprawdzone warunki specjalne zgodnie z § 43 ust. 8
BNatSchG.
Ważne przeważające interesy publiczne (§ 43 ust. 8 nr 5 BNatSchG)
Określone są wymagane zgodnie z § 43 ust. 8 nr 5 BNatSchG ważne podstawy
przeważającego interesu publicznego dotyczące zagadnień o charakterze społecznym i
gospodarczym. W związku z prawną ochroną gatunków nie należy stawiać ostrych
prawnych wymagań w takim stopniu, jak w przypadku zwyczajowej ochrony obszaru.
Zagadnienia prawnej ochrony gatunków nie są tak ważne, aby wobec elementarnej sprawy
zaopatrzenia ogółu społeczeństwa w gaz przysługiwało im takie samo znaczenie, jak
sprawom ochrony obszaru (porównaj BVerwG, Urt. v. 12.03.2008, orzeczenie Rn. 239,
„A44“; BVerwG, Urt. v. 09.07.2008, orzeczenie Rn. 127, „Nordumfahrung Bad
Oeynhausen“). Wzajemne znaczenie spierających się dla projektu interesów dobra
wspólnego zostało zatem oszacowane na podstawie okoliczności indywidualnego
przypadku i rozważona w odniesieniu do przeciwbieżnych interesów ochrony gatunków
(porównaj BVerwG, Urt. v. 17.01.2007, orzeczenie Rn. 131, „Westumfahrung Halle“;
BVerwG, Urt. v. 27.01.2000, orzeczenie Rn. 38, „B1 – Hildesheim“). Ponadto nie jest
uzasadnione dopatrywanie się przewagi przyczyn odchylenia nad istnieniem presji
materialnych, których pominięcie nie jest możliwe. Pomimo tego został uwzględniony
wyjątkowy charakter decyzji o dopuszczeniu odchylenia od obowiązujących przepisów
(BVerwG, Urt. v. 09.07.2009, „Flughafen Münster / Osnabrück“, wiadomość prasowa;
BVerwG, Urt. v. 12.03.2008, juris Rn. 153, „A44“).
Za pośrednictwem uchwały zostanie ustalony projekt Nord Stream, który odpowiada
zasadom § 1 EnWG i tym samym przyczynia się do bezpiecznego, korzystnego
cenowo, przyjaznego dla konsumenta, wydajnego i nie naruszającego środowiska
zaopatrzenia energetycznego ogółu społeczeństwa w gaz. W ujęciu ogólnym,
zaopatrzenie w gaz jest elementarną, podstawową potrzebą do zabezpieczenia dobra
ogółu i tym samym przekonująco przeważającego interesu publicznego, zarówno o
charakterze społecznym, jak i gospodarczym. W szczególności, dla uzasadnienia
przeważającego interesu publicznego niniejszego projektu zostanie zwrócona uwaga na
rozważania dot. obrony planu w ustępie B.4.1. Rozważania przemawiające za
realizacją projektu przyczyny bronią nie tylko projektu w znaczeniu planowania, lecz - w
dalekim stopniu - przewyższają także kwestie dotyczące naruszenia wymienionych
gatunków ptaków w konkretnym przypadku, w szczególności z uwzględnieniem
ustalonych środków minimalizujących i środków unikania (M17 / V3) W dodatku projekt
w istotnym stopniu uwzględnia uwarunkowania związane z prawna ochroną gatunków
stanu faktycznego i w kontekście ważności scharakteryzowany jest przez to, że inaczej jak np. w przypadku instalacji komunikacyjnych, takich jak trasy kolei żelaznych
lub ulice - jest bardzo przestrzennie ograniczony (200 x 50 m) oraz prowadzi do szkód
jedynie w czasie trwania prac budowlanych. Dotyczy to w szczególności budowy
instalacji przekroczenia linii brzegowej. Po zakończeniu prac budowlanych
wykorzystana powierzchnia zostanie częściowo zrekultywowana. Instalacje
przekroczenia linii brzegowej nie powodują dalszych zakłóceń uwarunkowanych
663/NordStream/04
223
instalacją, ani eksploatacją. Kwestia realizowanego za pośrednictwem projektu
zaopatrzenie zaopatrzenia ogółu społeczeństwa w gaz jest tak ważna, że - jak
przedstawiono w ustępie B.4.1 i B.4.10 - spełnia definicję potrzeby dobra wspólnego art.
14 ust. 3 zapis 1 GG. Jeżeli sprawy podawane dla realizacji projektu wyróżniają się
cechami kwalifikacyjnymi, które wystarczają surowym wymaganiom prawa
wywłaszczeniowego, usprawiedliwiają one także realizację projektu jako ważkie
przyczyny przeważającego interesu publicznego w znaczeniu § 43 ust. 8 nr 5
BNatSchG wyjątkowe dopuszczenie projektu (porównaj BVerwG, Urt. v. 16.03.2006,
orzeczenie Rn. 566, „Flughafen Schönefeld“; BVerwG, Urt. v. 17.01.2007, orzeczenie
Rn. 129, „Westumfahrung Halle“). Rozważanie przeprowadzone z uwzględnieniem
orzecznictwa Federalnego Sądu Administracyjnego wypada zatem na korzyść projektu.
Badanie alternatyw
Rozwiązanie alternatywne w znaczeniu związanego z prawną ochroną gatunków
wyjątkowego stanu faktycznego może zostać odrzucone, jeśli związane z nim cele projektu
nie mogą zostać osiągnięte lub z wewnętrznych lub zewnętrznych przyczyn związanych z
ochroną przyrody okazuje się środkiem nieproporcjonalnym (BVerwG, Urt. v. 12.03.2008, 9
A 3.06, juris Rn. 240, „A44“ z dalszymi dowodami). Przeprowadzone badanie alternatyw
(Dokumentacja wniosku część A.1, ustęp 6.4) wykazało, że zarówno alternatywy
lokalizacyjne, jak i alternatywy techniczne nie są właściwe lub są niemożliwe do realizacji. W
trakcie dalszego uzasadnienia zostanie zwrócona uwaga na powyższe wywody w ustępie
B.4.3, w szczególności B.4.3.3. Wykonalna alternatywa, która unika wszelkich zakłóceń i nie
styka się z miejscami bytowania ptaków lęgowych, nie istnieje. Nieznaczne przesunięcie
(tylko takie jest w ogóle możliwe) trasy w obszarze lądowania nie doprowadziłoby do
żadnego niewielkiego ryzyka potencjalnych problemów. Dalsze środki unikania, które
doprowadziłyby jeszcze do nieznacznego zakłócenia ptaków lęgowych nie są znane.
Stan utrzymania
Reżim ochronny związany z prawną ochroną gatunków Dyrektywy ochrony ptaków (i także
dyrektywy Flora-Fauna Habitat) nie jest przewidziany dla utrzymania każdego pojedynczego
egzemplarza, ani każdego istniejącego rewiru jakiegoś gatunku ptaków. Miarodajny jest –
także zgodnie z brzmieniem § 43 ust. 8 zapis 2 BNatSchG – stan utrzymania gatunku. Aby
zinterpretować pojęcie stanu utrzymania może zostać jako pomoc orientacyjna przytoczony
art.1 i) Dyrektywy Flora-Fauna Habitat, który charakteryzuje stan utrzymania gatunku jako
„całość wpływów, które w długim terminie mogą wpływać na rozszerzenie i wielkość
populacji odnośnych gatunków na oznaczonym w art. 2 terytorium“. Jakość stanu
utrzymania określa się tym samym w szczególności według tego, czy w długim terminie
zabezpieczone jest przeżycie populacji gatunku. Na podstawie danych o dynamice populacji
należy zatem przyjąć, że gatunek jest zdolnym do życia elementem naturalnej przestrzeni
życiowej, do której należy, którą tworzy lub będzie dalej tworzył w długim okresie czasu i że
obecnie istnieje wystarczająco duża przestrzeń życiowa i będzie istniała ona także w
przyszłości. Jeśli poszczególne egzemplarze lub obszary zasiedlone podczas realizowania
projektu zostaną zniszczone lub zginą, prowadzi to niewątpliwie do pogorszenia stanu
utrzymania. Populacja jako taka pozostaje w swoim naturalnym obszarze rozprzestrzeniania
się, który wykracza poza planowany obszar, który zdolny do życia element otrzymał
(porównaj BVerwG, Urt. v. 16.03.2006, orzeczenie Rn. 571 f., „Flughafen Schönefeld“;
BVerwG, Urt. v. 12.03.2008, 9 A 3.06, orzeczenie Rn. 242 strony następne, „A44“).
Stan utrzymania populacji odnośnych ptaków lęgowych nie ulegnie pogorszeniu. Możliwe
utrudnienia występują jedynie chwilowo i są w związku z tym sklasyfikowane jako jedynie
tymczasowe, tak że pogorszenie stanu utrzymania nie występuje. Związana z projektem
663/NordStream/04
224
destabilizacja populacji jest zatem wykluczona. Dla wsparcia populacji gatunków gąsiorka i
jarzębatki zostanie przeprowadzony ponadto środek V6 (przesadzenie zarośli, dodatkowe
plantacje właściwych dla miejsca zagajników). Oprócz tego dla ustalonego planowo projektu
OPAL jest ustalony „środek koherentny inkubator żywopłotowy“ (porównaj Uchwałę o
ustaleniu planu z dnia 06.08.2009, str. 186 i dalej tamtejsze ustępy A.1.3.4, A.3.10.3,
B.4.5.5, B.4.7) odpowiedni, także dla zagwarantowania stanu utrzymania, który wpływa na
populacje dotknięte omawianym tutaj projektem Nord Stream.
Wyjątkowemu pozwoleniu na ingerencję, odniesionemu do gatunków ptaków lęgowych
lerki, gąsiorka i jarzębatki zgodnie z § 43 ust. 8 BNatSchG nie sprzeciwiają się zatem żadne
stanowiące przeszkodę przyczyny.
Gatunki ptaków osiadłych (porównaj Dokumentacja wniosku część C.4, ustęp 5.3)
Ważne pod względem ochrony prawnej gatunków dla obszaru aż do strefy 12 mil morskich
są ptaki osiadłe i ptaki wędrowne zatoki Greifswalder Bodden i Zatoki Pomorskiej.
Dla gatunków jak nur czarnoszyi, nur rdzawoszyi i nur białodzioby, rybitwa popielata,
rybitwa rzeczna i rybitwa czarna wystąpienie znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42
ust. BNatSchG może zostać wykluczone, ponieważ wykluczone jest uśmiercanie, miejsca
rozmnażania i miejsca bytowania (miejsca zmiany upierzenia) nie zostaną uszkodzone ani
zniszczone oraz nie należy spodziewać się żadnego pogorszenia danych lokalnych stanów
(populacji) wskutek jedynie tymczasowych zakłóceń. Znaczące terytoria bytowania nurków
morskich znajdują się w dodatku poza strefą 12 mil morskich.
Nie należy oczekiwać poważnych zakłóceń w znaczeniu § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG
względem lodówki, ponieważ zakłócenia występują jedynie przez krótki okres czasu i w tym
czasie zwierzęta mogą je łatwo ominąć. Dzięki przepisom dot. czasów budowy (środek V4:
Ograniczenie czasu budowy w obszarze ochrony ptaków UE „zatoka Greifswalder Bodden i
południowy Strelasund“ od stycznia do końca kwietnia podczas okresu składania ikry przez
śledzie w obszarze wodnym oraz podczas zimowego i wiosennego bytowania ptaków
morskich) sprawia, że zakłócenia uwarunkowane budową zostaną zminimalizowane. Środki
CEF nie są konieczne. Także transporty z i do składowiska nie prowadzą do stanowiących
znamiona czynu zabronionego zakłóceń bytowania lodówki, ponieważ podczas mijania
przez statki występują tylko chwilowe zakłócenia, oddziaływania nie różnią się od tych
obecnie już wszędzie istniejących ruchów statków i łodzi oraz gęstość bytujących lodówek w
morskim obszarze składowiska od lat 90-tych bardzo mocno zmniejszyła się, a na
przedmiotowym obszarze wysokie gęstości populacji występują co najwyżej chwilowo, tzn.
w sumie nie należy oczekiwać istotnego pogorszenia podstaw żywienia lodówki.
Rozważania dotyczące lodówki w podobnym stopniu dotyczą także ogorzałki.
W obszarze rurociągu Nord Stream znajduje się jednoznaczny główny punkt
rozprzestrzeniania się markaczki w obszarze Ławicy Odrzańskiej. Znajduje się on poza
strefą 12 mil morskich. Wystąpienie znamion czynu zabronionego zostanie tym samym
wykluczone. Identyczne stwierdzenia dotyczą uhli, która bytuje nieomal cały rok w daleko od
brzegu położonych obszarach Zatoki Pomorskiej.
Także szlachary mają w zatoce Greifswalder Bodden swoje główne obszary zimowania; co
roku zimuje tu ok. 2.000-5.000 osobników. Ze względu na jedynie tymczasowe
uwarunkowane projektem zakłócenia i zdolność szlachara do przechodzenia na szeroko
663/NordStream/04
225
dostępne obszary niezakłócone, nie zachodzą żadne stanowiące znamiona czynu
zabronionego szkody. Gatunek ten podobnie jak rybożerne reaguje elastycznie na obszary
występowania swojej zdobyczy. Prócz tego ograniczenie czasów budowy (środek M10 / V4)
sięga obszaru zatoki Greifswalder Bodden.
Także jeśli chodzi o gatunki perkoza rogatego, perkoza dwuczubego i perkoza
rdzawoszyjego nie należy przewidywać żadnych znamion czynu zabronionego zgodnie z
§ 42 BNatSchG, ponieważ realizacja projektu nie zakłóci żadnej znaczącej ciągłości
bytowania i istnieje możliwość ominięcia utrudnień.
Warunki życia kormorana zostaną również naruszone projektem jedynie w bardzo
niewielkim stopniu, ponieważ projekt nie odnosi się do miejsc rozmnażania (kolonii
lęgowych), zakłócenia występują jedynie tymczasowo i gatunek ten może reagować
elastycznie na obszary występowania swojej zdobyczy. Występowanie znamion czynu
zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG jest zatem wykluczone. To samo odnosi się do
mewy małej.
Nurzyk, alka i nurnik które występują najwyżej w bardzo małych liczbach osobników w
okolicy rurociągu Nord Stream (większe koncentracje znajdują się poza strefą 12 mil
morskich), a zatem występowanie znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG
jest wykluczone.
Inne gatunki przybrzeżne (gatunki rybożerne wraz z gatunkami pasożytującymi [alki, tracze,
mewy, rybitwy, pietrzele, wydrzyki]) są dotknięte zakłóceniami w co najwyżej bardzo małym
stopniu.
Ptaki osiadłe w obszarze płytkiej wody zatoki Greifswalder Bodden z uwagi na środki
unikania V2 (tymczasowe ogrodzenia, redukcja emisji światła) i V4 nie są dotknięte
znamionami czynu zabronionego. Także bytowanie ptaków osiadłych Freesendorfer
Wiesen i na Struck zostanie co najwyżej zakłócone w niewielkim stopniu i jedynie chwilowo,
przy czym ochrona obszarów bytowania zostanie osiągnięta przez środki unikania V2.
Ryby i kręgouste (porównaj Dokumentacja wniosku część C.4, ustęp 5.4)
Jeśli chodzi o gatunki jesiotr europejski i jesiotr atlantycki, nie zostaną spełnione znamiona
czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG, ponieważ miejsca rozmnażania i istotne
miejsca bytowania nie leżą w obszarze czynnym projektu i zakłócenia występują tylko
chwilowo, a dotknięte projektem zostaną tylko co najwyżej pojedyncze osobniki.
Płazy i gady (porównaj Dokumentacja wniosku część C.4, ustęp 5.5)
Znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG nie dotyczą żadnych gatunków
płazów ( traszka grzebieniasta, żaba moczarowa, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna i
ropucha paskówka), ponieważ w polu eksploatacyjnym i w jego okolicy nie ma żadnych
zbiorników, gdzie składają one ikrę – tzn. nie są negatywnie dotknięte żadne miejsca
rozmnażania - podczas okresów migracji nie należy spodziewać się żadnych istotnych
zakłóceń dotyczących lokalnych populacji, a zagrożenie uśmiercenia z powodu środka
unikania V1 (urządzenia do prowadzenia płazów) może zostać obniżone do nieistotnego
wymiaru.
663/NordStream/04
226
Jaszczurka zwinka występuje według najnowszych wyników kartowania ( PLAN ŚRODOWISKA
NATURALNEGO & IBNI 2008b) w obszarze lądowania w bliskim otoczeniu pola
eksploatacyjnego (punkt znalezienia wewnątrz pola eksploatacyjnego Nord Stream). Zakaz
uśmiercania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 1 BNatSchG zostanie wyeliminowany przez ustalony
środek unikania V1 (urządzenia do prowadzenia dla gadów). Aby uniknąć wystąpienia
znamion czynu zabronionego uszkodzenia lub zniszczenia miejsc rozmnażania i bytowania
zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG, konieczne jest przeprowadzenie
ustalonego przedłożonego środka równoważącego CEF2 (umieszczenie stosów korzeni i
kamieni w otoczeniu pola eksploatacyjnego). Dzięki temu środkowi można także uniknąć
stanowiących znamiona czynu zabronionego zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2
BNatSchG, ponieważ zwierzęta mogą wycofać się na ułożone poza polem eksploatacji
stosy korzeni i kamieni.
Chociaż gniewosz plamisty występuje tylko potencjalnie w obszarze pola eksploatacji (brak
dowodu), stwierdzenia przedstawione w odniesieniu do jaszczurki zwinki dotyczą
zasadniczo także tego gatunku.
Bezkręgowce (porównaj Dokumentacja wniosku część C.4, ustęp 5.6)
Obecność zalotki większej stwierdzono w obszarze Freesendorfer Wiese (dowód 1999,
kartowanie: pan Martschei). W polu eksploatacji i bezpośrednim jego otoczeniu nie ma
żadnych miejsc reprodukcji gatunku. Dlatego znamiona czynu zabronionego przez
zniszczenie lub uszkodzenie miejsc rozmnażania i miejsc bytowania nie znajdują
zastosowania. Znamiona czynu zabronionego przez uśmiercenie również nie są spełnione,
ponieważ obszary życia larw nie zostaną naruszone, a zderzenia z pojazdami budowy są
nader nieprawdopodobne. Istotne zakłócenia nie występują.
Postojak wiesiołkowiec występuje potencjalnie w obszarze badawczym, także w obszarze
pola eksploatacji, ponieważ może tu znaleźć odpowiednie do żerowania. Uśmiercenie
dotyczy jednakże co najwyżej pojedynczych osobników (na polu eksploatacji nie ma dużych
stanów wiesiołka) i zostanie zminimalizowane środkiem unikania V2 (osłanianie emisji
światła w kierunku Freesendorfer Wiesen). Także uszkodzenia lub zniszczenia miejsc
rozmnażania i bytowania są możliwe co najwyżej w wyjątkowych przypadkach, tak że
funkcja ekologiczna w powiązaniu przestrzennym pozostanie zagwarantowana. Stan
utrzymania lokalnych populacji nie zostanie pogorszony przez zakłócenia, tak że w sumie
nie zostaną spełnione żadne znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG.
Inne chronione prawem europejskim gatunki bezkręgowców nie są naruszone przez projekt.
Środki unikania oraz przedłożone środki równoważące (CEF)
Zostaną ustalone następujące środki, aby z punktu widzenia prawnej ochrony gatunków
uniknąć wystąpienia znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG:
• V1: Urządzenia do prowadzenia płazów do odgraniczenia obszaru projektu i pasów
technologicznych; instalacja trwałych skrzynek wyłapujących do kontroli i ponownego
wypuszczania migrujących zwierząt; stosowanie środków proekologicznych na
budowie (środek S1 / V1 LBP),
• V2: Osłanianie wizualnych wpływów w kierunku Freesendorfer Wiesen i Greifswalder
Bodden za pomocą tymczasowych ogrodzeń budowy; redukcja emisji światła
podczas prac pogłębiających w nocy; stosowanie środków proekologicznych na
budowie (środek M15 / V2 LBP),
663/NordStream/04
•
•
•
•
227
V3: Zwolnienie pola eksploatacji w korytarzu lądowania, wzgl. rozpoczęcie procedur
budowlanych poza okresem lęgowym ptaków (poza marzec – wrzesień); stosowanie
środków proekologicznych na budowie (środek M17 / V3 LBP),
V4: Ograniczenie czasu budowy w obszarze lądowania w otoczeniu elektrowni
Lubmin i w obszarze ochrony ptaków UE „zatoka Greifswalder Bodden i południowy
Stralsund“ dla ptaków osiadłych od stycznia do końca kwietnia podczas okresu
składania ikry przez śledzie w obszarze wodnym oraz podczas zimowego i
wiosennego bytowania ptaków morskich (środek M10 / V4 LBP),
V6: Przesadzanie zarośli na suche miejsca obszaru lądowania (nowa lokalizacja w
bliskiej przestrzennej okolicy); po pracach budowlanych plantacja dodatkowych
właściwych dla miejsca zagajników w obszarze usuniętej powierzchni (środek G3 /
V6 LBP),
CEF2: Instalacja zapasowych siedlisk naturalnych dla gadów i płazów: naniesienie
we właściwych areałach stosów korzeni i kamieni, stosowanie środków
proekologicznych na budowie (środek M20 des LBP).
B.4.8.6.2
Środek zastępczy E1
Dla środka częściowego w ramach uzdrawiania obszarów przyrodniczych w Peenemünder
Haken można było w ramach przeprowadzonego specjalnego związanego z prawną
ochroną gatunków badania (tom uzupełniający Konkretyzacje C.3, ustęp 5) jednoznacznie
stwierdzić, że znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG nie zostaną
spełnione.
Jeśli chodzi o gatunki roślin problemy stanowiące znamiona czynu zabronionego zgodnie
z § 42 BNatSchG mogą zostać z pewnością wykluczone, ponieważ w obszarze działania
nie występują żadne gatunki wymienione w załączniku IV Dyrektywy Flora-Fauna Habitat.
Wydra wprawdzie potencjalnie występuje w obszarze badawczym, niemniej jednak
znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG nie znajdują zastosowania,
ponieważ uśmiercenia i uszkodzenia miejsc rozmnażania i bytowania są wykluczone i
zakłócenia występują jedynie chwilowo i nie dotyczą głównego obszaru rozprzestrzeniania
się gatunku.
Jeśli chodzi o nietoperze nie należy obawiać się o uszkodzenie lub zniszczenie miejsc
rozmnażania i bytowania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG, ponieważ kwatery nie
zostaną naruszone w ramach projektu. Ryzyko kolizji zwierząt nie zostanie w istotny sposób
zwiększone wskutek prac budowlanych, a więc zakaz uśmiercania zgodnie z § 42 ust. 1 nr
1 BNatSchG nie znajduje zastosowania. Istotne zakłócenia wskutek emisji światła zostaną
wyeliminowane przez środek unikania V1 „Brak prac budowlanych nocą“ (porównaj
Przepisy dodatkowe A.3.6.11).
Zbiorniki składania ikry przez płazy nie zostały stwierdzone w obszarze stosowania
środków. Nie należy więc prognozować znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42
BNatSchG. Także gatunki gadów z załącznika IV Dyrektywy Flora-Fauna Habitat
(jaszczurka zwinka, gniewosz plamisty) nie mogłyby zostać wykryte, dlatego nie należy
prognozować znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG.
Jeśli chodzi oeuropejskie gatunki ptaków znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42
BNatSchG mogą być z pewnością wykluczone.
663/NordStream/04
228
Odnośnie ptaków lęgowych poprzez środek unikania V2 (brak prac budowlanych w
okresie lęgowym) wyeliminowane zostaną uwarunkowane budową uśmiercenia zgodnie z
§ 42 ust. 1 nr 1 BNatSchG. Zniszczenia zajętych miejsc rozmnażania zgodnie z § 42 ust. 1
nr 3 BNatSchG zostaną wyeliminowane przez środek unikania V2 i V4 (wymagane
towarzyszące budowie powierzchnie, jak pasma robocze, powierzchnia magazynowa, drogi
transportowe, wyposażenie placu budowy zostaną przestrzennie tak urządzone, aby nie
powodować długotrwałych zmian w naturalnych siedliskach lęgowych, takich jak zagajniki,
obszary skraju lasu i inne właściwe siedliska naturalne (porównaj przepis dodatkowy
A.3.6.11). Dla słonki zastosowany zostanie dodatkowo po środek V1 (brak prac
budowlanych nocą). Nie należy spodziewać się istotnych zakłóceń wpływających w
znaczący sposób na stan utrzymania lokalnych populacji, zostaną one zminimalizowane
wyżej wymienionymi środkami.
Jeśli chodzi o ptaki osiadłe i gości pożywiających się, wskutek uwarunkowanych
budową wpływów nie wynikają żadne zakłócenia kwalifikowane jako poważne. Na
Peenemünder Haken znajdują się częściowo ważne obszary bytowania ptaków dla przede
wszystkim ptaków wodnych i ptaków brodzących, które są dotknięte projektem co najwyżej
w niewielkim stopniu. Dzięki środkom V2 (brak prac budowlanych pomiędzy 15 stycznia i 15
lipca każdego roku, przez co ważny odpoczynek zimowy i wiosenny nie będzie zakłócany) i
V5 zakłócenia te zostaną zminimalizowane, a więc nie zostanie spełniony zakaz zakłócania
zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG.
Zostaną ustalone następujące środki, aby uniknąć z pewnością wystąpienia znamion czynu
zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG:
• V1: brak prac budowlanych nocą. Oświetlenie placu budowy zostanie ograniczone
do bezwarunkowo koniecznego stopnia.
• V2: Ograniczenie czasu budowy do okresu poza głównym okresem lęgowym i
ważnego okresu wypoczynku zimowego i wiosennego (15 stycznia do 15 lipca).
• V3: Ustawienie urządzeń do prowadzenia i wychwytywania (ogrodzenia ochronne)
dla płazów i gadów w obszarze stosowania środków oraz pasmach
technologicznych. Instalacja skrzynek wyłapujących. Regularna kontrola skrzynek
wyłapujących i wypuszczanie pochwyconych osobników. Stosowanie środków
ekologicznych na budowie.
• V4: Wymagane towarzyszące budowie powierzchnie, jak pasma robocze,
powierzchnia magazynowa, drogi transportowe, wyposażenie placu budowy zostaną
przestrzennie tak urządzone, aby nie powodować długotrwałych zmian w naturalnych
siedliskach lęgowych, takich jak zagajniki, obszary skraju lasu i inne właściwe
siedliska naturalne.
• V5: środek dotyczący unikania i zmniejszenia zawirowań sedymentacyjnych oraz ich
dryfowania podczas pogłębień do wytworzenia połączenia zatok płytkowodnych z
wstępnie zaplanowanymi zbiornikami przybrzeżnymi w kilku etapach: Stworzenie
połączenia pomiędzy plażowymi lub przesmykowymi zatokami płytkowodnymi do
wstępnie zaplanowanego obszaru płytkowodnego zbiornika przybrzeżnego jako
ostatniej fazy pogłębiania, pogłębienia i przepędzanie osadu tylko przy sile wiatru do
5 m/s, osłonięcie piaskowo-pyłowych osadów w obszarze centralnym dawnego
podwodnego upustu czerpania wody, założenie wałowego zamknięcia otworu
dawnego podwodnego upustu czerpania wody na północnym zachodzie, instalacja
urządzeń ekranowych przed obszarami ujść zatok płytkowodnych, gwarancja
utrzymania 50 mg/l dodatkowo do zmętnienia głębi w odległości 500 m od źródła
663/NordStream/04
229
zawiesiny podczas wszystkich czynności pogłębiających i przepędzających, unikanie
jeżdżenia i chodzenia po mieliznach i płyciznach poza morskim obszarem budowy,
stosowanie środków proekologicznych na budowie.
Przedłożone środki równoważące lub środki CEF nie są konieczne do wyeliminowania
znamion czynu zabronionego zgodnie z § 42 BNatSchG (porównaj ustęp B.4.6.2).
Wnioski:
W podsumowaniu należy więc stwierdzić, że interesom ochrony gatunków nie
przeciwstawiają się ani projekt w wąskim tego znaczeniu, ani środek zastępczy E1 jako
część składowa projektu.
B.4.8.7
Ochrona wód
Projekt porusza w szczególności podczas fazy budowania sprawy gospodarki wodnej, dla
których potrzebne są pozwolenia lub zezwolenia prawa wodnego.
Pozwolenie z zakresu prawa wodnego zgodnie z §§ 7, 7a WHG (ustawa o gospodarce
wodnej) w połączeniu z § 8 LWaG M-V do następującego wykorzystania wód
powierzchniowych (§ 3 ust. 1 nr 4a i 6 WHG):
• zamknięte odwadnianie (obniżania poziomu wody gruntowej za pomocą studni lub
drenaży poziomych),
• otwarte odwadnianie,
• reinfiltracja lub wprowadzenie nieobciążonej wody opadowej i wody gruntowej do
wody gruntowej lub do odbiornika ścieków,
• Wprowadzanie i wnoszenie materiałów na wody terytorialne (układanie rurociągu,
przemiana wykopanego materiału, powrotne wypełnianie wykopu dla rurociągu i
dawnego miejsca poboru wody w toku środka zastępczego E1).
Ustalenie planu w oparciu o prawo wodne zgodnie z § 31 ust. 2 zapis 1 WHG w
połączeniu § 68 LWaG M-V dla:
• Rozbudowy akwenu w ramach środka zastępczego „środka częściowego w
ramach uzdrawiania obszarów przyrodniczych w Peenemünder Haken “ zgodnie
ze sposobem określonym w dokumentacji wniosku według rodzaju, zakresu i celu,
czasu oraz położenia.
Zezwolenie na wznoszenie budowli i urządzeń budowy (przekroczenie linii brzegowej i
środek zastępczy E1) w obszarach zalewowych zgodnie z § 79 ust. 3 LWaG M-V i
przepisami dodatkowymi niniejszej uchwały o ustaleniu planu.
Dopuszczenie wyjątku zakazów i ograniczeń wykorzystania plaży (przekroczenie linii
brzegowej i środek zastępczy E1) zgodnie z § 87 ust. 4 LWaG M-V i przepisami
dodatkowymi niniejszej uchwały o ustaleniu planu.
Decyzja o ogłoszeniu wznoszenia urządzeń budowy na wybrzeżu (przekroczenie linii
brzegowej i środek zastępczy E1) zgodnie z § 89 ust.1 LWaG M-V i przepisami
dodatkowymi niniejszej uchwały o ustaleniu planu.
663/NordStream/04
230
Podczas układania przewodu na odcinku lądowym konieczne są w zależności od warunków
pór roku ewentualne obniżania poziomu wody gruntowej przez otwarte lub zamknięte
odwadniania dla wykopów pod wznoszone fundamenty do nadziemnego podparcia
rurociągu. Maksymalna wysokość obniżenia poziomu wynosi według obecnej wiedzy ok. 1,0
m. Ilość wody, która ma być tłoczona została oszacowana z ok. 800 m³/d i wykopem
(porównaj Dokumentacja wniosku część B.1, ustęp 3.3.3.1.4). Wprowadzenie następuje do
odpowiednika odbiornika ścieków lub przez infiltrację na sąsiednich powierzchniach. Dla
ochrony wód powierzchniowych, wprowadzenie następuje poprzez zbiorniki osadnika
piasku Miejsca wprowadzenia zostaną w odpowiedni sposób zabezpieczone przed
wymywaniem.
Poprzez odpowiednie przepisy dodatkowe zostanie zagwarantowane, że konkretne
rozwiązania dotyczące konkretnego sposobu wykorzystania wód gruntowych przed
realizacją budowy zostaną uzgodnione z właściwym urzędem UVB i Urzędem ustalającym
plan. Wymagania powyższe oraz dalsze nakłady związane z poborem wód gruntowych i
wprowadzaniem zostaną zrównoważone poprzez rekompensatę określoną w ustępie A.3.4
uchwały przepisami dodatkowymi, odpowiadającymi § 74 ust. 3 VwVfG M-V.
Samo ułożenie rurociągu, konieczna tymczasowa lub trwała przemiana wykopanego
materiału, powrotne wypełnianie wykopu dla rurociągu i dawnego miejsca poboru piasku są
wykorzystaniem wód gruntowych zgodnie z § 3 WHG i tym samym podlegają obowiązkowi
pozwolenia.
Zgodnie z § 6 ust. 1 WHG pozwolenia odmawia się, o ile po zamierzonym wykorzystaniu
można się spodziewać naruszenia dobra ogółu, w szczególności zagrożenia publicznego
zaopatrzenia w wodę, któremu nie da się zapobiec lub którego nie można zrównoważyć przez
nakłady lub przez środki osoby prawnej prawa publicznego (§ 4 ust. 2 nr 3 WHG).
Zgodnie z § 6 ust. 2 WHG pozwolenia odmawia się także, o ile po zamierzonym
wykorzystaniu można się spodziewać poważnego naruszenia terytorium o znaczeniu
społecznym, europejskiego terytorium ochrony ptaków lub terytoriów uzgodnionych w
znaczeniu § 10 ust. 1 nr 7 BNatSchG w swoich miarodajnych aspektach dotyczących
utrzymania lub celu ochrony, a naruszenie nie może być odpowiednio do § 19 ust. 2 zapis 1
do 3 BNatSchG zrównoważone ani w inny sposób skompensowane. Nie dotyczy, gdy
zachodzą warunki § 34 ust. 3 w połączeniu z ust. 4 BNatSchG. § 34 ust. 1 i 5 i § 37 ust. 2
BNatSchG odpowiednio obowiązują. Jak pokazano (ustępy B.4.8.5, B.4.4.5), realizacja
projektu nie spowoduje istotnego naruszenia żadnych terenów Natura 2000.
Zgodnie z § 8 LWaG M-V pozwolenie na wykorzystanie zgodnie z § 3 ust. 1 nr 1 i 6 WHG
może być udzielone tylko wtedy, gdy wnioskodawca udowodni, że zużycie i utrata wody - o
ile jest to technicznie możliwe i wymagalne – będzie tak małe, jak tylko jest to możliwe i że
wprowadzenie pobieranej wody nie wywołuje niekorzystnych skutków zgodnie z § 6 WHG.
W przypadku odwadniania działki budowlanej przez obniżanie poziomu wód gruntowych
należy chronić pobraną wodę przed zanieczyszczeniami i ponownie doprowadzić wodę
gruntową, o ile jest to wymagalne i zgodne z zasadami gospodarki wodnej.
Zgodnie z § 8 ust. 2 WHG pozwolenie na wykorzystanie zgodnie z § 3 ust. 1 nr4, 4a i nr 5
oraz ustęp 2 nr 2 WHG może zostać udzielone tylko wtedy, gdy w wyniku wprowadzenia i
wnoszenia lub przez środki nie należy obawiać się istotnego naruszenia istniejącego stanu
wód powierzchniowych; ustalenia w planach zagospodarowania, planach usuwania ścieków
i w postanowieniach adaptacyjnych zgodnie z § 13 WHG pozostają nienaruszone.
663/NordStream/04
231
Pozwolenie na wykorzystanie wód powierzchniowych zostało udzielone, ponieważ
wnioskowane wykorzystanie wód gruntowych w połączeniu z przepisami dodatkowymi i
zapewnieniami przedstawiciela projektu jest zgodne z wymaganiami zagospodarowania
gospodarki wodnej i wymaganiami do ochrony wód powierzchniowych w znaczeniu § 1a
WHG i §§ 4, 31 LWaG M-V. Podstawy odmowy zgodnie z § 6 WHG lub § 8 LWaG M-V nie
występują. Naruszenia dobra ogółu, w szczególności zagrożenia publicznego zaopatrzenia
w wodę nie da się uzasadnić. Także zużycie wody zostanie utrzymane na tak małym
poziomie, jak to tylko możliwe i tłoczona woda zostanie ponownie doprowadzona do wody
gruntowej.
Przepisy dodatkowe są konieczne, aby zapobiec lub zrównoważyć niekorzystne
konsekwencje dla dobra ogółu i aby zagwarantować, że urządzenia służące do
wykorzystania wód powierzchniowych będą nienagannie eksploatowane i utrzymywane.
Zgoda zgodnie z § 14 ust. 3 WHG została udzielona przez kompetentny Urząd wodny
(Zarządzenie Państwowego urzędu ds. środowiska i przyrody Ueckermünde zgodnie § 111
LWaG M-V jako kompetentnego urzędu z pismem Ministerstwa Środowiska M-V z dnia
31.07.2006).
Opisany w dokumentacji wniosku środek zastępczy E1 „Uzdrawianie obszarów
przyrodniczych w Peenemünde“ jako utworzenie akwenu jest potrzebnym w ustalaniu planu
stanem faktycznym, który zgodnie z § 31 WHG w połączeniu z §§ 68, 69 i 70 LWaG M-V w
ramach energetyczno-prawnej metody ustalania planu zostanie rozstrzygnięty. Wpływy
środowiskowe tego środka zostały zbadane w ramach UVU; odpowiedniość środowiskowa
została sprawdzona, porównaj ustęp B.4.4 tej uchwały. Negatywne wpływy na środowisko,
które są tak obciążające, że nie mogłyby zostać wyeliminowane ani zrównoważone za
pomocą pozwolenia dot. połączonych nakładów, nie dają się uzasadnić. Naruszenie dobra
ogółu, w szczególności poważne i trwałe, nie dające się zrównoważyć zwiększenie ryzyka
powodzi lub zniszczenie naturalnych powierzchni retencyjnych nie jest spodziewane.
Pozwoleniu nie stoją zatem na przeszkodzie żadne przesłanki odmowy określone
postanowieniami § 31 WHG.
Wyjątek zakazu § 87 ust. 1 do 3 LWaG M-V mógłby zostać udzielony, ponieważ
zagadnienia ochrony wybrzeża jako zadania publicznego nie zostaną naruszone.
Zgodnie z planem generalnym ochrony wybrzeża i ochrony przeciwpowodziowej odcinek
lądowy trasy ze stacją zgarniaków i innymi urządzeniami przenoszącymi oraz
zabezpieczającymi leży w możliwym terenie zalewowym. Niebezpieczeństwo powodzi
zostało uwzględnione w planowaniu o tyle, że cały teren stacji lądowania zostanie sztucznie
podniesiony, tak więc teren nie może zostać zatopiony ani dotknięty powodzią. Odpływ
powodzi nie zostanie utrudniony projektem. Zakazy § 79 LWaG M-V nie sprzeciwiają się
pod tym względem realizacji projektu. Poza tym przeważający interes publiczny wymaga
bezpiecznego, korzystnego cenowo i nie naruszającego środowiska zaopatrzenia
energetycznego zgodnie z § 1 EnWG Lądowanie projektu w zaplanowanym miejscu
(porównaj ustęp B.4.3 tej uchwały). Pozwoleniu zgodnie z § 79 ust. 3 LWaG M-V nie stoją
zatem na przeszkodzie żadne podstawy odmowy.
B.4.8.8
663/NordStream/04
Rolnictwo
232
Interesy rolnictwa nie zostaną naruszone przez wznoszenie i eksploatację samego
rurociągu.
Wprawdzie rolnicze powierzchnie zostaną przez środki zastępcze E1 „Uzdrawianie
obszarów przyrodniczych w Peenemünder Haken“ i E2 „Program zarządzania lęgiem
ptaków nadmorskich“ eksploatacji w części trwale odebrane lub ograniczone.
Spowodowane przez projekt utrudnienia gospodarcze rolników zostały uwzględnione w
analizie (patrz ustęp B.4.10, oponent 05 dalsze strony) i przedstawiciel projektu ma je
zrównoważyć w ramach projektu odszkodowawczo-prawnego. Zgodne z planem
wykorzystanie działki budowlanej zostanie zagwarantowane przez przedstawiciela
projektu na bazie prawa prywatnego w formie zabezpieczenia rzeczowego lub przez
nabycie gruntu.
Sprawy
agrostrukturalne
nie
stoją
zatem
na
przeszkodzie
Wielkopowierzchniowa eksploatacja pól nie zostanie utrudniona.
B.4.8.9
projektowi.
Gospodarka leśna
Sam projekt nie wykorzystuje powierzchni leśnych.
W obecnej chwili nie można jednak całkowicie wykluczyć, że w toku przebiegu środka
kompensacyjnego E1 „Uzdrawianie obszarów przyrodniczych w Peenemünder Haken“
przez utworzenie przybrzeżnych obszarów zalewowych może wtórnie dojść do naruszenia
powierzchni leśnych. W sprawie tej określono, że za pomocą przepisu dodatkowego
przedstawicielowi projektu zostało nakazane monitorowanie drzewostanów i ewolucji lasów
na odnośnym obszarze. Jeśli zostanie ustalone, że przez środek zastępczy wystąpią
szkodliwe następstwa dla powierzchni leśnych, przedstawiciel projektu jest zobowiązany do
odpowiedniej rekompensaty zgodnie z przepisami LWaldG M-V. Zarządzenie odpowiednich
środków przez Urząd ustalający plan jest zastrzeżone w ustępie A.1.3 uchwały.
Sprawy gospodarki leśnej nie sprzeciwiają się zatem realizacji projektu.
B.4.8.10
Gospodarka rybna
Instalacja i eksploatacja nie ma wpływu na sprawy gospodarki rybnej. Według relacji
przedstawiciela projektu przedstawionej w okresie konsultacyjnym, rurociąg na dnie morza
nie powoduje żadnych ograniczeń rybołówstwa trałowego ani rybołówstwa sieciowego
stawnego przydennego lub więcierzowego na obszarze strefy 12 mil morskich. Zasadniczo
może dojść podczas fazy budowy do ograniczeń tymczasowych i na małym obszarze. Są
one jednakże w relacji do całego obsługiwanego obszaru sklasyfikowane jako nieistotnie
małe. Poprzez przepis dodatkowy A.3.1.5 zostanie prócz tego zagwarantowane, że we
właściwym czasie rybacy zostaną poinformowani o pracach dotyczących układania
rurociągu.
Także sam stan pogłowia ryb nie zostanie naruszony instalacją ani eksploatacją. Tereny
składania ikry, ani przestrzenie życiowe ryb nie zostaną znacznie naruszone.
663/NordStream/04
233
Firmy prowadzące działalność w zakresie rybołówstwa są przez krótkotrwałe prace
układania rurociągu dotknięte co najwyżej marginalnie dotknięte, tak więc nie ma
zagrożenia interesów poszczególnych zakładów rybołówstwa, które przemawiałyby
przeciwko pozwoleniu na projekt. Żaden ewentualny problem nie został zresztą
zasygnalizowany. Do udziału w postępowaniu mimo uczestnictwa publiczności nie zgłosił
się ani jeden zakład rybołówstwa. W ramach programu uczestnictwa również nie
wypowiedział się żaden związek rybacki.
Instytut rybołówstwa bałtyckiego Instytutu Thünen w swoim sprzeciwie z dnia 30.04.2009
sprzeciwia się przewidzianemu rozpoczęciu prac pogłębiających przed wybrzeżem w
zatoce Greifswalder Bodden od dnia 15.05.2010. Bezpośrednie wpływy na tarło śledzi
wskutek układania rurociągu są zdaniem instytutu możliwe do uniknięcia tylko wtedy, gdy
prace w zatoce nastąpią poza ważnym dla tarła śledzi okresem od końca lutego do końca
maja lub lepiej czerwca. Opiera się to na stwierdzeniu, że kwiecień i maj zaliczają się do
głównych miesięcy tarła śledzia w zatoce Greifswalder Bodden, a ponieważ aktywność ikry
śledzia przeciętnie jest mniej rozpoznawalna dopiero od połowy do końca maja, jaja
potrzebują następnie dalszych 2 tygodni niezakłóconego rozwoju, a larwy i młode ryby
śledzia przebywają w zatoce Greifswalder Bodden do lipca. Wymagane więc będzie, aby
wszystkie prace konstrukcyjne i układania w zatoce Greifswalder Bodden, przede wszystkim
zaś, odwirowywanie osadu odbywały się najwcześniej od czerwca lub lepiej od lipca do
stycznia. Instytut ten żąda poza tym także w obszarze głębokiej wody ułożenia rurociągu w
rowie, aby nie zagrażał on rybołówstwu trałowemu.
Zarzuty te nie mogą zostać uwzględnione.
Podczas fazy budowy zostanie w szczególności uwzględnione tarło śledzia w zatoce
Greifswalder Bodden. Jako środek minimalizujący odnoszący się do związanych z
czynnościami budowlanymi możliwymi zaburzeniami tarła śledzia, zostało ustalone
ograniczenie czasu budowy na maj do grudnia, aczkolwiek czas tarła w opinii ekspertów
może sięgać aż do czerwca. Całkowite uniknięcie zakłóceń tarła jest zatem nieosiągalne.
Wymaganie dotyczące rozpoczęcia budowy dopiero od czerwca może jednak nie zostać
spełnione po rozważeniu przemawiających za tym lub przeciw temu interesów.
Urząd ustalający plan widzi wybitne znaczenie gospodarki rybnej dla samych rybaków, ale
też dla landu Mecklenburg-Vorpommern. Pojawiające się wskutek projektu niekorzyści są
ze względu na niemożliwość ich uniknięcia i ich tymczasowy, ograniczony do jedynego
sezonu i niewielki w zasięgu charakter możliwe do przyjęcia. Przełożenie rozpoczęcia
budowy na terenach tarła śledzi do czerwca jest z przyczyn technicznego procesu
budowlanego niemożliwe, ponieważ byłby przez to potrzebny kolejny rok czynności
budowlanych. W związku z powyższym, powstałyby większe skutki dla środowiska niż w
przypadku obecnie zoptymalizowanego i już mocno ograniczonego planowania czasu
budowy.
Przedstawiciel projektu zapewnia ponadto zawarcie porozumienia z przedstawicielami
interesów rybaków, Krajowym związkiem rybołówstwa kutrowego i przybrzeżnego
Mecklenburg-Vorpommern oraz Erzeugergemeinschaft der Hochsee- und Kutterfischerei
GmbH (Związkiem producentów rybołówstwa dalekomorskiego i kutrowego), które z góry
wykluczają konflikt pomiędzy rybołówstwem i budową oraz eksploatacją rurociągu i
zobowiązują przedstawiciela projektu do zapłaty odszkodowań wobec udowodnionych
zwiększonych wydatków. Porozumienie zostało zawarte z Krajowym związkiem
663/NordStream/04
234
rybołówstwa kutrowego i przybrzeżnego Mecklenburg-Vorpommern poprzez umowę z dnia
24.06.2009.
Konflikt pomiędzy położeniem rurociągu i działalnością rybackich naukowych stacji
pomiarowych mógłby zostać zlikwidowany, jeśli zgodnie z pismem Instytutu TI-OSF z dnia
25.06.2009 czasowe układanie ma być możliwe bez ograniczeń. Odpowiedni nakaz
dopasowania został wydany przedstawicielowi projektu przepisem dodatkowym A.3.6.14.
Interesy gospodarki rybnej nie stoją więc na przeszkodzie realizacji projektu.
B.4.8.11
Zagadnienia energii atomowej
Zagadnienia energii atomowej nie stoją na przeszkodzie projektowi.
W ustosunkowaniu się kompetentnego urzędu (Wydział II 6 Ministerstwa spraw
wewnętrznych M-V) z dnia 08.05.2008 dot. metody ustalania planu OPAL stwierdzono, że
na podstawie związanych z bezpieczeństwem technicznym obliczeń, przeprowadzonych
przez zewnętrznych ekspertów, ze strony Ministerstwa spraw wewnętrznych z punktu
widzenia ochrony radiologicznej nie istnieją żadne wątpliwości co do budowy i eksploatacji
gazociągu gazu ziemnego OPAL i stacji lądowania, jeśli zostaną dotrzymane przyjęte za
podstawę w planowaniu warunki brzegowe. Prócz tego zostały już wówczas uwzględnione
także istotne aspekty planowania Nord Stream (średnica, ciśnienie, ilość, położenie itp.).
Zagadnienia te są uwzględnione w ostatecznym planie realizacji projektu.
B.4.8.12
Ochrona zabytków
W wodnym obszarze projektu występują zabytki dna lub przypuszczalnie będą występować.
Zmiana lub usunięcie zabytków dna może zgodnie z § 7 DSchG M-V być dozwolone, o ile
przed rozpoczęciem wszelkich prac ziemnych zostanie zapewnione profesjonalna ochrona
zabytków i sporządzona będzie dokumentacja.
Przedstawiciel projektu zapewnił, że przeprowadzi przed rozpoczęciem budowy
zabezpieczenie znanych zabytków dna w uzgodnieniu z Landesamt für Kultur und
Denkmalpflege (krajowy urząd kultury i ochrony zabytków). Chodzi przy tym o elementy
składowe dawnej „zapory okrętowej“ w obszarze piaszczystej ławicy u wejścia do zatoki.
Zostało to wykonane w międzyczasie (porównaj pismo Landesamtes für Kultur und
Denkmalpflege z dnia 09.10.2009). Inne zabytki dna na obszarze trasy strefy 12 mil
morskich nie są znane i nie zostały wykryte także w toku badania trasy.
Sprawy ochrony zabytków nie stoją na przeszkodzie także przeprowadzeniu środka
zastępczego. Zaplanowany środek zastępczy E1 leży na powierzchniach, które w latach
1936/37 zostały wymyte w związku z umacnianiem gruntu budowlanego na Peenemünder
Haken. Tylko jedna część wymytej powierzchni została rzeczywiście wykorzystana przez
Heeresversuchanstalt (HVA) (Wojskowy instytut badawczy) Peenemünde. Środek
zastępczy E1 nie leży wprawdzie na powierzchniach, które rzeczywiście zostały później
wykorzystane przez HVA. Koncepcja środka zastępczego uwzględnia zatem interesy
ochrony zabytków w stosowny sposób (patrz opinia LKD (krajowy urząd kultury i ochrony
zabytków) z dnia 06.11.2009). Poprzez odpowiedni przepis dodatkowy A.3.3.3 nakazano
663/NordStream/04
235
poza tym przedstawicielowi projektu, dalsze dopasowanie planowania realizacji z LKD w
szczególności.
Poprzez przyjęcie odpowiednich przepisów dodatkowych w A.3.3 uchwały zostanie
zagwarantowane utrzymanie warunków pozwolenia § 7 DSchG M-V. Zgoda Landesamtes
für Kultur und Denkmalpflege została udzielona (porównaj ustęp A.1.1.4). Odpowiednie
pozwolenie było udzielone w ramach opracowywania planu.
B.4.8.13
Zagadnienia komunalne
Zagadnienia komunalne nie stoją w poważnym zakresie na przeszkodzie realizacji projektu.
Poprzez wybraną trasę oraz zaplanowane i ustalone środki zastępcze zwierzchnictwo
planowania nie zostanie ani całkowicie uniemożliwione, ani zasadniczo utrudnione przez
gminy (porównaj BVerwG, Urt. v. 21.03.1996, 4 C 26/94, juris).
Trasa rurociągu
Powiat Rugia wskazuje w swojej opinii z dnia 29.04.2009 na turystyczne znaczenie plaż
Mönchgut i potrzebę minimalizacji zmętnienia wód. Urząd Mönchgut-Granitz wskazuje w
swojej opinii z dnia 27.03.2009 na nanoszonych środków bojowych, które mają być
uwzględnione w ramach koncepcji bezpieczeństwa. Powołując się na stanowisko
FEDERACJI wskazuje się także na ekologiczne niebezpieczeństwo ewentualnych
wysadzeń środków bojowych. Powyższe wskazania i wymagania nie dotyczą prawnie
chronionych interesów gmin, oczywiście stany faktyczne zostaną uwzględnione. W sprawie
zagadnień związanych z czasem budowy wpływów na środowisko zostaną uwzględnione
wymagania UVU i LBP. Szkodliwy wpływ na plaże Mönchgut jest w związku z tym
wykluczony, środki minimalizujące przewidziane są zgodnie z LBP i ustalone uchwałą.
Nanoszenie środków bojowych z powodu działań związanych z projektem należy
wykluczyć. Badanie trasy nie wykazało żadnych informacji co do istnienia środków
bojowych ani substancji bojowych, porównaj także stanowisko Landesamt für zentrale
Aufgaben und Technik der Polizei, Brand- und Katastrophenschutz (krajowego urzędu ds.
zadań centralnych i techniki policji, ochrony przeciwpożarowej i ochrony przed katastrofami)
z dnia 29.04.2009.
Środek zastępczy E1
Dla obszaru środka zastępczego E1 plan wykorzystania powierzchni gminy
Peenemünde przedstawia większą część powierzchni projektu jako powierzchni dla
rolnictwa. Powierzchnie dla lasu graniczą z powierzchnią projektu, ewentualnie nieco na
nią wstępują. Powierzchnia projektu leży wewnątrz zakresu ograniczenia powierzchni
dla środków dotyczących ochrony, opieki i rozwoju przyrody oraz krajobrazu. W
szczególności plan wykorzystania powierzchni zakłada jako zastosowanie celowe
ekstensywne zagospodarowanie terenów zielonych. Środek zastępczy E1 odpowiada
tym samym ustaleniom planu wykorzystania powierzchni. Zagadnienia komunalne nie
stoją zatem na przeszkodzie realizacji środka zastępczemu E1.
663/NordStream/04
236
B.4.8.14
Zabezpieczeniesurowcowe
Trasa projektu przebiega w odległości 0,1 km od złóż „Landtief“. Jest zgodnie z
przepisami LREP o morski teren zastrzeżony zabezpieczenia surowcowego, w
przypadku którego obowiązują zasady zagospodarowania przestrzennego (nr 7.5 ust. 2
LREP 2005). Odległość do morskiego terenu priorytetowego „Prorer Wiek“, który
prezentuje cel zagospodarowania przestrzennego (nr 7.5 ust. 1 LREP 2005), wynosi ok.
4 km. Oczywiście przedstawiona w projekcie do zmiany Dyrektywy morskiego
wydobywania piasku do ochrony wybrzeża (RL-MSK 2005) powierzchnia rozszerzenia
morskiego terenu priorytetowego „Prorer Wiek“ zostanie przecięta; powierzchnia
rozszerzenia jest znajdującym się w zestawieniu celem zagospodarowania
przestrzennego i pozostałym wymaganiem zagospodarowania przestrzennego (§ 3 ust.
1 nr 4 ROG).
Zgodnie z nr 7.5 ust. 2 LREP 2005 w morskim zastrzeżonym terenie zabezpieczenia
surowcowe ma zostać przypisana „możliwość eksploatacji surowców szczególnej wagi“.
Należy uwzględnić ten aspekt przy rozważaniu (§ 4 ust. 1 pkt. 1 pkt. 3 w związku z § 3
ust. 1 zapis 1 nr 3 ROG). W odniesieniu do terenu zastrzeżonego należy stwierdzić, że
eksploatacja surowców nie zostanie poważnie utrudniona ani podczas budowy, ani
podczas eksploatacji rurociągu. Wydobycie musi następować oczywiście w zgodzie z
wymogami bezpieczeństwa użytkownika przewodu. Może to spowodować, że odstęp
bezpieczeństwa pomiędzy rurociągiem i granicą wydobycia zostanie utrzymany. Przy
uwzględnieniu wielkości złoża nie prowadzi to jednakże do niemożliwych do przyjęcia
ograniczeń przy eksploatowaniu złoża.
W morskich terenach priorytetowych należy przyznać pierwszeństwo zdatnym do
eksploatacji złożom przed innymi istotnymi przestrzennie wymaganiami wykorzystania
(nr 7.5 ust. 1 LREP 2005). Mianowicie należy przestrzegać terenów priorytetowych jako
celów zagospodarowania przestrzennego (§ 4 ust. 1 pkt. 1 pkt. 3 w związku z § 3 ust. 1
zapis 1 nr 2 ROG). W odniesieniu do terenu priorytetowego należy stwierdzić, że
wykazana w LREP powierzchnia nie znajduje zastosowania. W związku z powyższym,
konflikt nie istnieje.
Powierzchnię rozszerzenia morskiego terenu priorytetowego „Prorer Wiek“ należy
uwzględnić jako pozostałe wymaganie (w wykazie znajdującego się celu) (§ 4 ust. 1 pkt.
1 pkt. 3 w związku z § 3 ust. 1 zapis 1 nr 4 ROG). Przecięcie powierzchni rozszerzania
przedstawia mianowicie uszkodzenie złoża, jednakże nie prowadzi do tego, że funkcja
przyszłego terenu priorytetowego nie będzie mogła być zagwarantowana. Należy
jedynie w odniesieniu do powierzchni całkowitej spodziewać się minimalnego
ograniczenia zdatnego do wydobycia zasobu, jak w przypadku ww. terenu
priorytetowego Rozważyć należy ponadto, że trzeba uwzględnić również ustalony w
LREP 2005 dla Nord Stream korytarz dla przewodu, którego poprowadzenie niechybnie
prowadzi do przecięcia powierzchni rozszerzenia terenu priorytetowego. Zatem zgodnie
z rozważaniem powierzchnia rozszerzenia nie stanowi przeszkody dla projektu. Projekt
nie musi więc zostać wykluczony, ponieważ w istotny sposób nie narusza on funkcji
terenu jako przyszłego terenu priorytetowego.
W wyniku rozważania należy stwierdzić, że sprawy zabezpieczenia surowcowego nie
stanowią przeszkody dla projektu.
663/NordStream/04
B.4.8.15
237
Bezpieczeństwo publiczne, ochrona przeciwpożarowa i ochrona przed
katastrofami
Zgodnie z § 49 ust. 1 EnWG instalacje energetyczne należy tak wznosić i eksploatować,
aby bezpieczeństwo techniczne zostało zagwarantowane. Należy przy tym przestrzegać - z
zastrzeżeniem pozostałych przepisów prawnych - ogólnie przyjętych reguł techniki. Zgodnie
z § 3 Zarządzenia o gazowych przewodach wysokociśnieniowych (GasHDrLtgV, GasHLVO) z dnia 17.12.1974 (BGBl. I S. 3591), zmienione na w GashochdrV, ostatnio
zmodyfikowane przez artykuł 380 Zarządzenia z dnia 31.10.2006 (BGBl. I S. 2407), gazowe
przewody wysokociśnieniowe muszą być instalowane i eksploatowane zgodnie z
przepisami załącznika do tego Zarządzenia, a zresztą zgodnie z poziomem technicznym.
Przedstawiciel projektu został odpowiednim przepisem dodatkowym zobowiązany do
niezwłocznego przedłożenia informacji zgodnie z § 5 ust. 1 GashochdrV i wstępnego
poświadczenia zgodnie z § 6 GashochdrV w urzędzie Bergamt Stralsund w podanym
terminie. Końcowe badanie zgodnie z § 6 ust. 2 GashochdrV należy przeprowadzić w
ciągu 12 miesięcy od udzielenia wstępnego poświadczenia.
Tym samym zostanie zagwarantowane, że budowa i eksploatacja wysokociśnieniowego
przewodu gazowego odpowiada najnowszym wymaganiom technicznym.
Landesamt für zentrale Aufgaben und Technik der Polizei, Brand- und
Katastrophenschutz wskazuje w swoim stanowisku z dnia 25.03.2009 i z dnia
29.04.2009 na to, że w wyniku badań trasy nie uzyskano żadnych konkretnych
informacji na temat obciążenia dna morskiego środkami bojowymi. Podejrzenie
występowania środków bojowych nie potwierdziło się. Względem budowy rurociągu z
punktu widzenia urzędu Landesamt für zentrale Aufgaben und Technik der Polizei,
Brand- und Katastrophenschutz nie istnieją żadne wątpliwości. Poza powyższą
dokumentacją nie istnieją żadne inne wymagania. Mimo to w odniesieniu do
nieprzewidywalnych znalezisk środków bojowych należy przestrzegać zwykłych
wymogów staranności i procedur zgłoszeniowych. Zasada ta została uwzględniona za
pośrednictwem odpowiedniego przepisu dodatkowego.
Przedstawicie projektu został poza tym zobowiązany - przed uruchomieniem przewodu - do
sporządzenia planu alarmowego i planu obrony przed niebezpieczeństwem w znaczeniu §
7 KatSG M-V oraz koncepcji ochrony przeciwpożarowej oraz uzgodnienia ich z
odpowiednimi władzami powiatowymi. Poprzez odpowiednie przepisy dodatkowe zostało
zagwarantowane, że wymagania KatSG M-V i BrSchG M-V zostaną spełnione.
Sprawy bezpieczeństwa publicznego, ochrony przeciwpożarowej i ochrony przed
katastrofami nie stanowią zatem przeszkody dla realizacji projektu.
B.4.8.16
Żegluga
Zgodnie z § 10 WaStrG (ustawa o drogach wodnych) urządzenia i instalacje na, nad lub
pod federalną drogą wodną lub na jej brzegu muszą być przez ich właścicieli i
posiadaczy utrzymywane i eksploatowane w taki sposób, aby utrzymanie federalnej
drogi wodnej, eksploatacja będących własnością państwa urządzeń żeglugowych lub
oznaczeń żeglugowych oraz żegluga nie były utrudnione.
663/NordStream/04
238
Utrudnienie w szczególności dla eksploatacji i działania urządzeń oraz znaków żeglugowych
nie może wynikać z układania i eksploatacji rurociągów, ponieważ w obszarze tras
rurociągów nie ma żadnych urządzeń i znaków żeglugowych.
Także korzystanie z dróg wodnych i żegluga nie są w znaczącym stopniu utrudnione przez
projekt. Przepisowa i zgodna z zasadami dobrej załogi morskiej prowadzona żegluga jest
możliwa także po położeniu i uruchomieniu rurociągów
Także wyposażenie i eksploatacja składowiska nie prowadzą pod warunkiem
przestrzegania odpowiednich przepisów dodatkowych do żadnych utrudnień w żegludze.
Zwiększony krótkotrwale podczas okresu budowy ruch statków z i do składowiska wymaga
środków bezpieczeństwa i informacji, które są określone przez odpowiednie przepisy
dodatkowe. Także pozostałe na składowisku dno, przy uwzględnieniu położenia
składowiska, maks. grubości nanoszenia 1,5 m, zalecanym pelengowaniu i
spowodowanych przepływami naturalnych procesów spłaszczenia nie przedstawia żadnego
ograniczenia w żegludze.
Zgodnie z§ 31 Abs. 1 WaStrG wymagane policyjne pozwolenia na przepływ i żeglugę mogą
zgodnie z ust. 5 zostać tylko wtedy odmówione, gdy przez zamierzone działanie
spodziewane jest utrudnienie stanu federalnej drogi wodnej wymaganego dla żeglugi lub
bezpieczeństwa i łatwości ruchu, któremu poprzez odpowiednie warunki i obowiązki nie
można zapobiec, ani ich zrównoważyć. Jeśli ustalenie takich warunków i obowiązków nie
jest możliwe, pozwolenie może jednak zostać udzielone z przyczyn związanych z
zapewnieniem dobra ogólnospołecznego.
Ponadto WSD Nord w swoim stanowisku z dnia 30.04.2009 wskazuje na to, że względem
dokonanego wyboru trasy nie istnieją żadne zasadnicze wątpliwości. Inne, rozległe
alternatywy z punktu widzenia bezpieczeństwa żeglugi morskiej byłyby powiązane ze
znacznie większymi niedogodnościami.
W odniesieniu do przebiegu trasy w zatoce Greifswalder Bodden do ok. KP 1.193 (Punkt
wyruszenia statku –15 m głębokości wody od strony ławicy Boddenrandschwelle) do
zagwarantowania bezpieczeństwa i łatwości ruchu statków stosują się ustalony przebieg
trasy oraz uzgodnione warunki przestawiania wymagań. Wymagane obowiązki i warunki
zostały ustalone przez przepisy dodatkowe w odpowiednim ustępie uchwały.
Wątpliwości WSV odnośnie przecinania zalecanych dróg wodnych ujścia Odry zostały
wyjaśnione (SL5). Układanie rurociągu na dnie morza mogłoby stanowić przeszkodę dla
kotwiczenia i ruchu rybołówstwa. Wpływy na rybołówstwo, wzgl. ruch rybołówstwa mogą
jednak zostać wykluczone. Uzasadnienie zostało przedstawione w treści paragrafu B.4.8.10
uchwały. W odniesieniu do ryzyka dotyczącego awaryjnego kotwiczenia, w odpowiednim
studium ryzyka (GLO-08-465D z dnia 21.07.2008) stwierdzono, że prawdopodobieństwo
kontaktu (konserwatywne założenie, scenariusz zderzenia nie został rozpatrzony) wynosi <
10-4 i tym samym zostaną spełnione kryteria akceptacji technicznego urzędu norm. Obawy
odnoszące się do tego zagadnienia mogą zatem zostać uznane za niebyłe.
W swoim stanowisku z dnia 11.12.2009 WSV twierdzi jednak nadal, że wątpliwości co do
ułożenia rurociągu na dnie morskim omówione w w/w paragrafie nie zostaną całkowicie
usunięte. W uzasadnieniu przedstawia się jednak, że prognoza ruchu, która leży u podstaw
studium ryzyka, nie pozwala na ocenę ryzyka przyszłych scenariuszy ruchu statków. Będzie
tak z powodu okresu trwałości rurociągu, wynoszącego co najmniej 50 lat. Nadal będzie
663/NordStream/04
239
istniał zarzut co do tego, że przez ułożenie rurociągu na dnie morza na tym odcinku
spowoduje to ograniczenie zanurzenia. Sprawiłoby to, że przy uwzględnieniu odchyleń od
średniego stanu wody, pozostała głębokość wody nie byłaby do pogodzenia z obowiązkiem
zagwarantowania bezpieczeństwa i łatwości ruchu na zalecanej drodze.
Zgodnie z § 31 WaStrG, polecenie nie zostałoby wydane, gdyby z powodu wykonania
instalacji można byłoby się spodziewać pogorszenia stanu federalnej drogi wodnej
wymaganego dla żeglugi lub bezpieczeństwa i łatwości ruchu, któremu przez odpowiednie
warunki i obowiązki nie można zapobiec, ani go zrównoważyć. Odpowiednie czynności
badawcze zostaną również przeprowadzone do zastosowania skala badawcza także w
ramach opracowywania planu.
W swoim stanowisku z dnia 08.06.2009, Rzeczpospolita Polska stwierdziła, że poprzez
ułożenie rurociągu na dnie morskim w obszarze KP 1.184 do KP 1.188 (droga żeglugi ujścia
Odry) łatwość i bezpieczeństwo ruchu statków zostałoby utrudnione. Przez ograniczenie
głębokości wody, przejście wodnych środków transportowych o zanurzeniu 13,2 m stałoby
się niemożliwe i naruszony zostałby także przyszły rozwój portu Świnoujście i Szczecin dla
statków o zanurzeniu do 15 m.
Oba sprzeciwy zostaną wysłuchane. Obawa utrudnienia wymaganego dla żeglugi stanu
federalnej drogi wodnej lub bezpieczeństwa i łatwości ruchu oraz ewentualnego
ograniczenia przyszłego rozwoju portów Świnoujście i Szczecin została uwzględniona tak
dalece, jak to możliwe - z zastrzeżeniem decyzji w ustępie A.1.3 uchwały, metoda ułożenia
na tym odcinku pozostała zastrzeżona. Zgodnie z projektem dalszych badań i studiów
ryzyka powinno ponadto zostać rozstrzygnięte, czy rurociąg na tym odcinku musi zostać
wkopany lub jak zaplanowano może zostać położony.
W podsumowaniu można zatem stwierdzić, że przy uwzględnieniu odpowiednich przepisów
dodatkowych i zastrzeżenia decyzji, bezpieczeństwo i łatwość żeglugi w obszarze
niemieckiego wybrzeża morskiego nie będą w żaden sposób ograniczone przez projekt,
utrzymywanie federalnej drogi wodnej, eksploatacja będących własnością państwa
urządzeń żeglugowych lub oznaczeń żeglugowych oraz żeglugi nie zostaną utrudnione i
wydanie policyjnego zezwolenia na przepływ oraz żeglugę nie zostanie odmówione.
B.4.8.17
Obrona narodowa
Rurociąg w obszarze strefy 12 mil morskich przebiega przez teren ćwiczeń artleryjskich
„ZatokiPomorskiej“ marynarki wojennej oraz tereny ćwiczeń ED-D47A i ED-D47B lotnictwa
(Luftwaffe). Tereny ćwiczeń będą wykorzystywane przez jednostki pływające Bundeswehry,
jak i przez Luftwaffe. Ćwiczenia podwodne nie odbywają się na tym obszarze. Wymienione
tereny ćwiczeń będą wykorzystywane do ćwiczeń strzeleckich morskich i powietrznych
marynarki oraz Luftwaffe. Chodzi tutaj o ćwiczenia strzeleckie, które odnoszą się do celów
morskich i celów powietrznych, celów, znajdujących się na powierzchni wody, bądź w
powietrzu. Ćwiczenia strzeleckie do celów podwodnych nie będą przeprowadzane.
W swoim stanowisku z dnia 23.04.2009, Wehrbereichsverwaltung Nord (administracja
terenów wojskowych północ) wyjaśnia, że Bundeswehra będzie liczyć na nieograniczone
korzystanie ze swoich terenów ćwiczeń strzeleckich.
663/NordStream/04
240
Tereny ćwiczebne Bundeswehry nie będą jednakże przez eksploatację rurociągu
ograniczone lub zakłócone. Także po ułożeniu rurociągów tereny ćwiczebne będą
całkowicie i trwale użyteczne dla Bundeswehry. Normalny i regularny przebieg ćwiczeń
Bundeswehry według przepisów służbowych jest także nadal możliwy bez żadnych
ograniczeń. Wnioskodawca nie składał wniosku o możliwe ograniczenia, ani nie zostały one
określone w procedurze ustalania planu w inny sposób niż wymagający regulacji.
W fazie budowy możliwe są prawdopodobnie krótkotrwałe ograniczenia przebiegu ćwiczeń.
Będą one mogły być tolerowane jedynie po rozważeniu z uwzględnieniem jednorazowości i
krótkotrwałości przez Bundeswehrę. Wehrbereichsverwaltung Nord wskazuje w swoim
stanowisku z dnia 23.04.2009, że okresy budowy mają być odpowiednio dopasowane do
odpowiednich wojskowych instalacji. Zakłócenie przebiegu ćwiczeń przez prace związane z
układaniem rurociągu jest dla Bundeswehry do zniesienia, ponieważ wykorzystanie obszaru
morskiego przez stosowane przy układaniu statki następuje tylko krótkotrwale i jest
porównywalne z ogólnym ruchem statków. Odpowiedni nakaz dostosowania prac został
nakazany Przedstawicielowi projektu jako przepis dodatkowy. Jeśli zaplanowane prace przy
układaniu rurociągu naruszają tereny ćwiczebne, Przedstawiciel projektu musi w
odpowiednim czasie podjąć się dopasowania i powiadomienia centrali sterowania
systemowego Luftwaffe i dowództwo floty.
Poza tym Wehrbereichsverwaltung Nord widzi w swoim stanowisku z dnia 23.04.2009
konflikty dotyczące zagadnień wojskowych w takim zakresie, że przez rurociąg będą
krzyżowały się wojskowe tereny ćwiczebne, mianowicie teren ćwiczeń artyleryjskich „Zatoka
Pomorska“ marynarki oraz teren ćwiczeń strzeleckich ED-D47A i ED-D47B Luftwaffe, na
których należy liczyć się z obcymi przedmiotami i pozostałościami amunicyjnymi.
Wehrbereichsverwaltung obawia się, że rurociągi mogłyby zostać uszkodzone przez
amunicję i pozostałości amunicyjne, co stanowiłoby podstawę do roszczeń
odszkodowawczych. Tego rodzaju ryzyko odpowiedzialności prowadziłoby wtedy z drugiej
strony do ograniczenia działań Bundeswehry, ponieważ musiałaby ona mieć na względzie
rurociągi, aby wprost wykluczyć ryzyko odpowiedzialności. Z tych właśnie powodów
Wehrbereichsverwaltung Nord wyklucza odpowiedzialność za ewentualne uszkodzenia lub
zniszczenia rurociągu przez "amunicję, która nie została usunięta, wzgl. części amunicji,
które ewentualnie mogłyby pozostawać pod wodą".
O ile Wehrbereichsverwaltung w swoim stanowisku wskazuje na znaczenie wojskowego
bezpieczeństwa i nieograniczone użytkowanie terenów ćwiczebnych, jest to zasadniczo
oceniane przez Urząd ustalający plan za zagadnienie posiadające istotne znaczenie. Nie
jest wprawdzie wykazane, jak dalece wojskowe bezpieczeństwo ma być zakłócone przez to,
że podczas ćwiczeń będzie trzeba mieć wzgląd na obecność rurociągu Nord Stream,
ponieważ bezpieczeństwo rurociągu byłoby narażone przez "amunicję lub elementy
amunicji, które nie zostały usunięte". Na dzień dzisiejszy, tego rodzaju zależność nie może
zostać przeanalizowania.
Przy ocenie ryzyka uszkodzenia rurociągów przez Bundeswehrę, Urząd ds. pozwoleń
opiera się na przedłożonym przez Przedstawiciela projektu eksperckim stanowisku
Germanische Lloyd z dnia 18.11.2009 (G-GE-LFG-REP-105-MILTRISK-D, GLO-0910343, wer. 7). Leżące u podstawy tej decyzji dane muszą być wcześniej przeanalizowane
w porozumieniu z Bundeswehrą . Potwierdziła to WBV pismem z dnia 23.11.09. Ze względu
na obliczenia i analizy rozważanych realistycznych scenariuszy z uwzględnieniem
istniejących warunków brzegowych i przebiegów zdarzeń należy wywnioskować, że obecnie
stosowane przez marynarkę i Luftwaffe pociski nie stanowią dla rurociągu żadnego ryzyka,
663/NordStream/04
241
a zatem - jak dalej twierdzi Germanische Lloyd - przy wykorzystaniu rozważanych rodzajów
amunicji nie istnieją żadne ograniczenia dla przebiegu ćwiczeń Bundeswehry podczas fazy
eksploatacji rurociągu. Opinia sporządzona przez ekspertów potwierdza to dobitnie i
obrazowo. W przedstawionej opinii zakładane jest przepisowe użycie amunicji zgodnie z
zaleceniami wytycznych Bundeswehry. Rozważone zostały wcześniejsze konserwatywne
scenariusze „bezpośredniego bombardowania rurociągu bez przykrycia wodą",
zastosowania zwykłej lub maksymalnie przewidzianej amunicji bojowej z detonacją na
powierzchni wody i bez detonacji na powierzchni wody.
Przy uwzględnieniu wielkokalibrowych ostrych pocisków (patrz stanowisko WBV z dnia
23.11.2009) należy zauważyć, że według danych własnych Bundeswehry są one
stosowane dopiero od głębokości wody 200 m, co oznacza, że w żadnym wypadku nie są
używane na terenach ćwiczebnych, których dotyczy analiza. W przypadku pocisków
stosowanych przez Bundeswehrę chodzi wyłącznie o amunicję ćwiczebną bez materiału
wybuchowego / rdzenia twardego.
Dane dot. amunicji innych Państw podczas
międzynarodowych ćwiczeń strzeleckich nie mogą z powodu braku wystarczająco
konkretnych danych zostać uwzględnione w ekspertyzie, ani w ocenie; wprawdzie tematyka
ta nie została w żaden sposób poruszone przez duńskich, ani też przez szwedzkich
przedstawicieli podczas konsultacji międzynarodowych, jednak przedstawiciele do spraw
wojskowych wydali swoje stanowiska.
Żaden ze zbadanych w stanowisku eksperckim scenariuszy nie prowadzi do rezultatu, że
ryzyko uszkodzenia rurociągów istnieje. Takie ryzyko może więc raczej zostać wykluczone.
Zasadniczo nie jest wykluczone, że wynikające z tego zagrożenia "ryzyko szczątkowe"
pozostaje, a więc hipotetyczne ryzyko, zgodnie z bieżącym stanem wiedzy jest nieznane,
ale nie należy go wykluczać (patrz BVerfGE 49, 89 – „Kalkar I“). W kwestii oszacowania
ryzyk szczątkowych BVerfG wywodzi, że możliwość przyszłych szkód przez budowę lub
eksploatację urządzenia daje się ocenić tylko w ten sposób, że wyciąga się wnioski z
obserwacji minionych rzeczywistych wydarzeń, z względnej częstości występowania i
jednakowego przebiegu jednakowych wydarzeń w przyszłości. Jeśli brak przy tym
wystarczającej podstawy empirycznej, trzeba ograniczyć się do wniosków z symulacji.
Wiedza empiryczna tego rodzaju, nawet skompresowana do formy ustawy przyrodniczej,
będzie zawsze tylko wiedzą porównawczą, która nie będzie dawać nigdy całkowitej
pewności, lecz będzie korygowana przez każde nowe doświadczenie i obejmować zawsze
możliwość popełnienia pomyłki. Dlatego ocena musiałaby być podejmowana na podstawie
praktycznego rozsądku. Niepewności dotyczące tego progu praktycznego rozsądku mają
swoją przyczynę w granicach ludzkiej możliwości pojmowania; będą one nieuniknione i
muszą być ponoszone jako pewnego rodzaju społecznie adekwatne obciążenia wszystkich
obywateli kraju (patrz BVerfGE 49, 89 (143)).
Zgodnie z obecnym stanem wiedzy jest wykluczone, że stanowiące przedmiot procedury
rurociągi zostaną uszkodzone przez ćwiczenia Bundeswehry na wojskowym terenie
ćwiczebnym. Mimo to istniejące ryzyko w powyżej opisanym rozumieniu leży na podstawie
dzisiejszych twierdzeń empirycznych i symulowanych przebiegów po odpowiedniej stronie
progu praktycznego rozsądku i jest tolerowane, jako społecznie adekwatne zgodnie z
ustawowym wzorcem (porównaj §§ 74 ust. 2 zapis 2, 75 ust. 2 zapis 2 VwVfG M-V).
Pod tym względem brakuje także przy zagrożeniu publicznego interesu nienaruszalności
budżetu państwowego. Niezależnie od tego, czy interes ten w tym związku istnieje w
sposób ważny dla decyzji i prawnie istotny, musi według wyżej wymienionego wyniku zostać
663/NordStream/04
242
ustalone, że odpowiednie dobra społecznie nie zostaną w danym przypadku naruszone.
Czy podczas wykonywania przebiegu ćwiczeń mimo zakomunikowanych ustaleń mogłyby
powstać szkody, ponieważ "ryzyko szczątkowe" zrealizowało się już nie w spodziewany
sposób, może być wątpliwe, ponieważ przeprowadzone tu badanie wynika z diagnozy
pozbawionego niebezpieczeństwa przebiegu ćwiczeń. Prócz tego, w przypadku
ewentualnego połączenia ryzyka szczątkowego nie może zostać najpierw właściwie
ocenione, czy obok prawnego mogłoby dojść, bądź doszłoby także do odpowiedzialności i
tym samym do zagrożenia budżetu.
Zresztą brakuje prawnej podstawy dla żądanego przez Wehrbereichsverwaltung
ograniczenia odpowiedzialności. Zasadniczo Urząd ustalający plan - aby zagwarantować
ciągłość ochrony bezpieczeństwa Republiki Federalnej Niemiec i tym samym także
zdolność do użycia Bundeswehry - może interweniować porządkowo, wprowadzając
przepisy dodatkowe. Przepis dodatkowy w formie obowiązku lub warunku dotyczącego
regulacji podziału odpowiedzialności nie wchodzi jednak w rachubę. Ustalenia planu
dotyczące konkretnego przypadku, rozwiązania konfliktu odpowiadające przepisom §§ 74
ust. 2 zapis 2, 75 ust. 2 zapis 2 VwVfG M-V nie wchodzą przy tym w rachubę, ponieważ
unormowane w tych przepisach założenia w odniesieniu do zarządzenia ograniczenia
odpowiedzialności w danym przypadku nie zachodzą. Abstrahując od powyższego,
urządustalający plan może jedynie żądać działania, tolerowania lub zaniechania (patrz § 36
VwVfG M-V), nie może jednak interweniować twórczo w stosunek prawny Przedstawiciela
projektu i osoby trzeciej. Przepis dodatkowy w formie warunku lub obowiązku ograniczenia
odpowiedzialności ze strony Bundeswehry naruszyłby cywilnoprawną zasadę autonomii
woli stron umowy. Poza tym taka regulacja byłaby obca dla celu upoważnienia i byłaby pod
tym względem przeciwna temu celowi (patrz§ 36 VwVfG M-V). Ograniczenie
odpowiedzialności na korzyść Bundeswehry nie służy ochronie bezpieczeństwa Republiki
Federalnej Niemiec i tym samym nie narusza zdolności do użycia Bundeswehry, raczej
chodzi o czysto podatkową regulację. Takiemu przepisowi dodatkowemu brakowałoby
zatem rzeczowego odniesienia.
Sprawy obrony kraju nie stoją zatem na przeszkodzie realizacji projektu, także przy
uwzględnieniu odpowiednich przepisów dodatkowych.
B.4.8.18
Transgraniczne wpływy środowiskowe / interesy
Transgraniczne wpływy środowiskowe spowodowane przez uwarunkowane budową,
eksploatacją lub urządzeniami czynniki aktywne z obszaru strefy 12 mil morskich na
terytoria państwowe lub wyłączne strefy ekonomiczne innych Państw nie występują (patrz
ustęp B.4.4, B.4.5, B.4.6 i B.4.7 tej uchwały). Transgraniczne interesy żeglugi lub
rybołówstwa również nie stoją na przeszkodzie realizacji projektu (patrz ustępy B.4.8.10 i
B.4.8.16 uchwały).
Odpowiednie urzędy transgraniczne i opinia publiczna zostały właściwie poinformowane (§§
8, 9a UVPG). Pod tym względem należy zapoznać się z treścią ustępu B.2.2 i B.3.4
uchwały.
W ramach transgranicznego uczestnictwa urzędów, Rzeczpospolita Polska w piśmie z dnia
08.06.2009 przedstawiła zarzuty względem ustalonego planem projektu. Rzeczpospolita
Polska została w związku z tym w piśmie z dnia 06.05.2009 zaproszona do konsultacji
zgodnie z § 8 UVPG, art. 4 i 5 Konwencji ESPOO na 17.06.2009 (patrz pismo BMVBS z
663/NordStream/04
243
dnia 03.07.2009). Okazja do konsultacji nie została uwzględniona przez stronę polską (patrz
pismo BMVBS z dnia 03.07.2009). Dlatego też strona niemiecka przesłała stronie polskiej w
piśmie BMVBS z dnia 18.09.2009 pisemne stanowisko strony niemieckiej dot. polskich
zarzutów. Pismem z dnia 17.11.2009 strona polska odpowiedziała i powtórzyła w istocie
zarzuty z dnia 08.06.2009 z kilkoma doprecyzowaniami.
Zarzuty, jakie pismem z dnia 08.06.2009 zostały wypowiedziane, zostaną odrzucone, o ile
nie odpowiadały im ustalenia określone w niniejszej uchwale. W szczególności należy
wywnioskować co następuje:
Żądanie oceny zgodności środowiskowej dopiero wtedy, gdy jest możliwe zidentyfikowanie
wszystkich skutków dla środowiska (zarzut 1.1), zostało za pomocą istniejącego UVU w
pełnym zakresie spełnione. Zgodność środowiskowa projektu została ustalona. Należy pod
tym względem odwołać się do ustępów B 4.4, B.4.5 i B.4.6 uchwały. Cytowane przez
polską stronę decyzje dotyczą uwarunkowań, które nie są porównywalne z istniejącymi
wnioskami i dlatego nie znajdują zastosowania. EuGH zajmuje się pytaniem o moment i
przedmiot badania zgodności środowiskowej w stopniowanej procedurze. Ustalenie
planu zgodnie z EnWG nie jest jednak procedurą wielostopniową. Badanie zgodności
środowiskowej jest niesamodzielną częścią procedury ustalania planu i należy ją
przekonywująco przeprowadzić w ramach ustalania planu. Wyniki oszacowania
wpływów środowiskowych zostały uwzględnione podczas decyzji o dopuszczalności
projektu w odniesieniu do skutecznej opieki środowiskowej zgodnie z § 12 UVPG.
Sprzeciw zostanie odrzucony.
Sprzeciwy (1.1) odnośnie niewystarczającej dokumentacji dotyczącej wpływów projektu:
• Amunicja w obszarze kotwiczenia,
• Okres tarła dorsza,
• Badanie ciśnienia i
• unieruchomienie po zakończeniu eksploatacji rurociągu
zostaną odrzucone.
Na podstawie istniejących danych w niemieckim obszarze kompetencji nie ma
informacji o obecności środków bojowych, ani na obszarze przebiegu trasy rurociągu,
ani też na obszarze korytarza kotwiczenia (porównaj też stanowisko Landesamt für
zentrale Aufgaben und Technik der Polizei, Brand- und Katastrophenschutz z dnia
25.03.2009 i z dnia 29.04.2009). Należy zresztą odwołać się do ustępu B.4.8.2 tej
uchwały.
Miejsca tarła dorsza nie znajdują się na niemieckim przebiegu trasy strefy 12 mil
morskich . Dorsz składa ikrę w głębszych obszarach Morza Bałtyckiego, jak np.
Bornholmsee, Arkonasee i w Zatoce Meklenbuskiej. Obszary te leżą daleko poza trasą
przebiegu w strefie 12 mil morskich. Zatem zawirowania w obszarze strefy 12 mil
morskich nie posiadają wpływu na istotne dla ikry dorsza organizmy wodne.
Konsekwencje badania ciśnienia nie są przedmiotem niemieckiej procedury ustalania
planu. Woda do testu ciśnieniowego zostanie spuszczona w pobliżu rosyjskiej stacji
lądowania w Morzu Bałtyckim. W pobliżu niemieckiej stacji lądowania lub na
niemieckich wodach terytorialnych nie będzie spuszczana żadna woda. Woda do testu
ciśnieniowego nie powinna być doprowadzana w pobliżu polskich wód
663/NordStream/04
244
powierzchniowych, a zatem nie należy spodziewać się żadnego wpływu na Polskę, ani
polską wyłączną strefę ekonomiczną.
Zgodnie z art. 60 ust. 3 zapis 2 Układu o prawie morskim (SRÜ/UNLCOS) wszystkie
porzucone lub już nieużywane urządzenia bądź budowle należy usunąć w takim
stopniu, w jakim jest to wymagane dla bezpieczeństwa żeglugi i jak wymagają tego
ogólne uznane normy międzynarodowe, które w są ustalane przez uprawnione
organizacje międzynarodowe. Decyzję o tym należy podjąć do momentu końcowego
wyłączenia urządzenia na podstawie miarodajnych wtedy przepisów. Dane dotyczące
tego zagadnienia nie stanowią przedmiotu rozważań, dokumentowanych zgodnie z
art. 4 ust. 1 w połączeniu z załącznikiem II Konwencji ESPOO. Aktualnie obowiązujące
normy Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) w rezolucji A.672 (16), cyfra 2
stanowią zresztą także, że urządzenia po sprawdzeniu i w określonych przypadkach
pozostają na dnie morza także po końcowym wyłączeniu z eksploatacji.
Zarzut (1.2) dotyczący niedostatecznej dokumentacji odnośnie:
• zawartości szkodliwych substancji na dnie,
• modelowaniu resuspensji
• braku dostępu do wyników badań
zostaną odrzucone.
Dla istotnych zmętnień w obszarze niemieckiego odcinka trasy zostało przeprowadzone
modelowanie resuspensji na podstawie badań status quo dotyczących konkretnych
osadów na przebiegu trasy. Leżące u podstawy tego modelu parametry są
udokumentowane studiami "Oszacowanie areałów zmętnienia podczas prac
związanych z układaniem w zatoce Greifswalder Bodden – Projekt rurociągu Nord
Stream " (zostało przekazane polskiej stronie w piśmie z dnia 18.09.2009). Jednym z
elementów następnej analizy ryzyka były również obszerne badania szkodliwych
substancji do oszacowania materiału z pogłębiania na podstawie instrukcji działania dot.
obchodzenia się z materiałem wykopanym w obszarze przybrzeżnym (HABAK), która
jest stosowana do pogłębiania i przemiany materiału w Niemczech. Osady w przebiegu
trasy mogą z powodu swojej niewielkiej organicznej zawartości(< 2%) uznane za
praktycznie nie obciążone.
Rozległe chemiczne badania osadu odpowiednio do wymogów HABAK dowodziły, że
przewidziane na składowisku na północy przed Usedom do składowania pośredniego
osady pod względem substancji odżywczych, metali ciężkich i organicznych
szkodliwych substancji są prawie nieobciążone. Chodzi tu przeważnie o piaski o
zawartości organicznej 1-2%. Dla Zatoki Pomorskiej (Siefert m.in., 2008; Kohls m.in.
2004), prędkość sedymentacji waha się w zakresie 0,1-0,0001 cm/s dla zawiesiny
osadzającej się typu „fluff” bądź wynosi 0,5 cm/s dla drobnoziarnistego piasku. Na
podstawie modelowania zmętnienia dla Greifswalder Bodden wynika, że znaczne
zmętnienia wystąpią tylko w bezpośrednim otoczeniu składowiska (< 500 m odległość).
Składnikiem technicznego planowania jest utrzymanie wartości granicznych zawirowań
podczas prac pogłębiania i przemiany materiału, które przewiduje, że stężenia materiałów
cząsteczkowych w odległości 500m wokół składowiska w średniej 50 mg/l i w maksimum
100 mg/l nie mogą przekroczyć naturalnych wartości (patrz dokumentacja wniosku część
C.3, arkusz środków M5). Dla utrzymania tych wartości zawiesiny w otoczeniu składowiska
na okres prac budowlanych będą stale nadzorowane. Środki minimalizujące zostaną użyte,
663/NordStream/04
245
kiedy tylko ustalone wartości zostaną przekroczone. Wszystkie ekspertyzy i dokumenty w
związku z tym zostały przekazane stronie polskiej w w/w piśmie.
Należy zatem wywnioskować, że konsekwencje transgraniczne powstające poprzez
zmętnienie, sedymentację lub transport szkodliwych substancji nie będą mieć miejsca.
Zarzut (1.3) dotyczący braku uwzględnienia migrujących gatunków zwierząt poza granice
terenów ochronnych zostanie odrzucony. Analiza niekorzystnych konsekwencji na
migrujące gatunki zwierząt zawiera wnioski z analizy przestrzennego i czasowego
rozprzestrzeniania, a także ocenę możliwych oddziaływań poprzez granice
poszczególnych terenów Natura 2000. Zawiera ona też sąsiednie polskie tereny
ochronne w Zatoce Pomorskiej (porównaj dokumentację wniosku część C.2 bądź
„Dokumentację dot. badania zgodności środowiskowej Nord Stream do konsultacji z
Układem ESPOO “, rozdział 10 dalsze strony).
W rezultacie stwierdzono, że z obszaru projektu w niemieckiej strefie 12 mil morskich nie
następują żadne naruszające granice wpływy na tereny Natura 2000 Rzeczypospolitej
Polskiej.
Zarzuty, które mogą odnosić się do ograniczenia polskiej żeglugi (nr 2.1 do 2.3) zostaną
wysłuchane. Należy odwołać się do ustępu B.4.8.10 uchwały.
Zarzut (Nr. 2.4) odnośnie problematyki krzyżowania się z planowaną „Baltic Pipe“
zostanie odrzucony. Dla zaplanowanego „Baltic Pipe“ istnieją obecnie dwie alternatywy
trasy, przy czym "alternatywa 1" doprowadziłaby do skrzyżowania z rurociągiem Nord
Stream Pipeline w niemieckiej AWZ. Pozostała głębokość wody po położeniu rurociągu
Nord Stream wynosi w punkcie skrzyżowania z alternatywą 1 „Baltic Pipe“ w niemieckiej
AWZ ok. 25 m od górnej krawędzi rurociągu Nord Stream. Jak przedstawiono na rys. 10
dla rurociągu południe-wschód i rys. 11 dla rurociągu północ-zachód w odpowiedzi z
dnia 10.09.2009, a także stwierdzono w piśmie z dnia 18.09.2009 przekazanym stronie
polskiej, obszar, w którym głębokość wody pozostaje na co najmniej 25 m, posiada
szerokość ok. 5 km. Ogólnie planowanie tego rodzaju skrzyżowań rurociągów jest
uregulowane odpowiednimi normami i wytycznymi. W warunkach standardowych,
leżący na dnie morza rurociąg zostanie pokryty narzutem kamiennym. Nad tym
narzutem kamiennym może zostać położony nowo budowany rurociąg. Ewentualnie
zostanie w połączeniu naniesiony inny narzut kamienny. Właściwości dotyczące
planowania dla skrzyżowania zostaną uregulowane w zawartym porozumieniu dot.
skrzyżowania. Głębokości wody przy obecnie znanych możliwych punktach
skrzyżowania są wystarczające dla jednego skrzyżowania. A zatem konflikt planowania
z „Baltic Pipe“ nie występuje.
Zarzuty (Nr 3) odnoszące się do emisji przez zanieczyszczenia i zawiesiny osadzające
się zostaną odrzucone. Należy odwołać się do powyższych rozważań dotyczących
zarzutu nr 1.2.
Zarzuty (Nr 4) dotyczące niekompletnych badań zgodności FFH, w szczególności
niepełnego uwzględnienia efektu kumulatywnego zostaną odrzucone. Należy odwołać
się do ustępu B.4.5 uchwały. W rezultacie poważne naruszenia terenów Natura 2000 w
ich istotnych dla celu ochrony środowiska elementach mogą zostać wykluczone.
Ponadto Przedstawiciel projektu ma podać we wniosku specjalne studia, które zbadają
wpływy projektu na zgłoszone przez Polskę tereny Natura 2000. Odpowiednie wyniki
663/NordStream/04
246
badań były przekazane stronie polskiej pismem z dnia 18.09.2009 ("Badanie zgodności
FFH (FFH-VU) zgodnie z art. 6 ust. 3 Dyrektywy FFH do projektu: Rurociąg Nord
Stream - Badanie terenów Natura 2000-na polskim obszarze kompetencji"). Nie są
spodziewane wpływy projektu z niemieckiej strefy 12 mil morskich na polskie tereny
Natura 2000.
Zarzuty (Nr 5) odnoszące się do niedostatecznej analizy wpływów projektu na morświny
oraz środków unikania i minimalizujących zostaną odrzucone. Morświn został obszernie
potraktowany w dokumentacji wniosku, także ze względu na jego wysoki stopień
ochrony i zagrożenia (porównaj „ Dokumentację dot. badania zgodności środowiskowej
Nord Stream do konsultacji z Układem ESPOO “, rozdział 9.7.10, dokumentację projektu
część C.1.1 ustęp 9.8 oraz część C.4, ustęp 5.1). Poprzez emisje szumów urządzeń
budowlanych, w odniesieniu do morświna są prognozowane średniopowierzchniowe
(reakcja unikania przez morświna) do wielkopowierzchniowych (przerwanie sposobów
zachowania i maskowania sygnałów akustycznych) oddziaływania o małej do wysokiej
intensywności, które jednakże przez swój krótki okres działania nie spowodują
poważnych skutków. Z powodu znajomości hałasu podwodnego przez pogłębiarki
reakcje zachowawcze dla ssaków morskich mogą występować w odległości od ok. 500
m od źródła hałasu. Hałas podwodny będzie słyszalny do odległości kilku kilometrów.
Prawdopodobnie zwierzęta ominą ten mały obszar i dopasują swoje zachowanie do
skutków wydarzeń budowlanych. W najgorszym przypadku należy liczyć się z
unikaniem szerokiego pola eksploatacyjnego (trasa o ok. 500 m strefie działań) podczas
fazy budowy od maja do końca października. Ponieważ morświny tylko sporadycznie
decydują się na migracje w będący pod wpływem budowy teren morski oraz wpływy
podczas fazy budowy będą występować tylko tymczasowo ("migrujący" plac budowy),
nie są prognozowane żadne znaczne szkodliwe oddziaływania. Zostały ustalone środki
dotyczące unikania i zmniejszania, które zapobiegają zagrożeniu, także omówionej w
stanowisku wschodnie bałtyckie subpopulacji (patrz dokumentacja wniosku część C.3,
arkusz środków M1, M2, M3 i M5).
Zarzut (Nr 6) dotyczący niewystarczających badań dot. zagrożenia środkami bojowymi
zostanie odrzucony. Jak opisano powyżej w niemieckim obszarze kompetencji nie ma
informacji odnośnie obecności środków bojowych - ani w obszarze trasy rurociągu, ani
w obszarze korytarza kotwiczenia (porównaj stanowisko Landesamt für zentrale
Aufgaben und Technik der Polizei, Brand- und Katastrophenschutz z dnia 25.03.2009 i z
dnia 29.04.2009). Informacje o obecności środków bojowych wynikają zarówno z
przeszukania trasy do miejsc obróbki materiału, jak i z próbek dna które zostały zbadane.
Wzdłuż trasy rurociągu dotyczy to terenu w pobliżu Bornholmu, który jako taki ma duży
potencjał zagrożenia przez amunicję chemiczną. Dlatego teren został poddany
szczegółowemu sprawdzeniu: przedstawiciel projektu zbadał wodę w szczelinach i
pobrał próbki osadu. W rezultacie można było stwierdzić jedynie niewielkie ślady
chemicznych środków bojowych i ich produkty rozpadu. Na zlecenie Nord Stream,
Danish National Environmental Research Institute (NERI) przygotował studium oparte
na wynikach testowych. Ocena prowadzi do rezultatu, że wzdłuż odnośnej trasy
całkowite ryzyko przez chemiczne środki bojowe dla populacji ryb jest słabe. W tym
obszarze dozwolone są połowy trałowe (także jeśli na kutrach rybackich wymagane są
środki pierwszej pomocy gazowej). Ponieważ na tym terenie nie mogło zostać
stwierdzone żadne zagrożenie amunicją chemiczną, należy takie zagrożenie rozsądnie
wykluczyć na innych terenach, takich jak niemiecka strefa 12 mil morskich. W związku z
powyższym nie są spodziewane żadne wpływy transgraniczne.
663/NordStream/04
247
Jeśli wbrew oczekiwaniom, podczas fazy budowy wystąpią pomimo to znaleziska
środków bojowych, Przedstawiciel projektu jest zobowiązany zgodnie z przepisem
dodatkowym do podjęcia koniecznych środków w porozumieniu z Służbą ds. amunicji
landu Mecklenburg - Vorpommern jako urzędem kompetentnym do usuwania środków
bojowych. Ponieważ mimo intensywnych poszukiwań nie znaleziono środków bojowych,
to raczej czysto hipotetycznym rozważanie ewentualnych wpływów na środowisko przez
usuwanie środków bojowych w niemieckim obszarze kompetencji nie jest potrzebne i
zresztą także niemożliwe.
Zarzut (7.1) dotyczący niewystarczającego rozważenia trasy prowadzącej lądem (wariant
onshore) zostanie odrzucony. Przedłożone sprawozdanie dotyczące rozważenia alternatyw
odpowiada zarówno skali kontrolnej UVPG, Konwencji ESPOO, jak i prawu planowania
specjalistycznego i prawu ochrony habitatów Natura 2000 oraz prawu ochrony gatunków.
Konwencja ESPOO wymaga sprawdzenia możliwych do przyjęcia alternatyw względem
poprowadzenia trasy i technologii. Możliwe do przyjęcia są alternatywy narzucające się lub
takie, które zgodnie z sytuacją przedmiotu mogą być poważnie rozważane. Ponadto
alternatywy planowania, które wg analizy powierzchownej we wcześniejszym stadium
planowania nie są już brane pod uwagę, nie wymagają szczegółowego sprawdzenia i tym
samym są w ujęciu formalnym UVP wyeliminowane. Także z przepisów ochrony
środowiska nie wynika wymóg przyjęcia ekologicznie korzystnej alternatywy planowania.
Odpowiednie założenia planu odpowiadają dokumentacji wniosku. Zasadniczo wynika z
tego, że prowadzenie przez ląd (połączenie onshore) w odniesieniu do celów projektu
(połączenie offshore między Rosją i Niemcami) nie przedstawia praktycznie żadnej
alternatywy dla rozważanego projektu. Mimo to możliwość ta została przedstawiona w
dokumentacji wniosku, choć jedynie w postaci powierzchownej analizy i została
wyeliminowana z dalszego planowania (patrz dokumentacja wniosku część A.1, ustęp
5.3.2.6).
Zarzut (7.2) dotyczący braku oświadczenia dot. możliwych ograniczeń i przeszkód dla
rybołówstwa zostanie odrzucony. Należy zapoznać się z treścią ustępu B.4.8.16 uchwały.
Oddziaływania projektu w niemieckiej strefie 12 mil morskich na rybołówstwo nie są
oczekiwane ani na terenie kraju, ani poza granicami.
Zarzut (7.3) dotyczący niewystarczającej analizy przypadków pośrednich i przedstawienia
odpowiedzialności za szkody środowiskowe zostanie odrzucony. Budowa i eksploatacja
rurociągu oparte są o aktualny stan wiedzy technicznej. Wykazanie tego zostało nakazane
Przedstawicielowi projektu odpowiednim przepisem dodatkowym jako nieodzowny warunek
budowy i eksploatacji rurociągu. Rurociąg jest zatem uważany za bezpieczny. Należy
zapoznać się z treścią ustępu B.4.8.15 uchwały. Poza tym został nakazany
Przedstawicielowi projektu odpowiednim przepisem dodatkowym plan awaryjny oraz plan
obrony przed niebezpieczeństwem zgodnie z obowiązującym prawem krajowym.
Odpowiedzialność za bezpieczną eksploatację rurociągu ponosi użytkownik.
Zarzut (7.4) dotyczący braku uwzględnienia niebezpieczeństwa przez trzęsienie ziemi
zostanie odrzucony. W ramach analizy ryzyka zostało ocenione ryzyko zdarzeń
naturalnych, w tym dotyczące trzęsienia ziemi. Obszar niemieckiej strefy 12 mil
morskich, przez który przebiega rurociąg jest prawie asejsmiczny. Ryzyko zostało zatem
ocenione za nieistotnie małe (patrz „Dokumentacja dot. badania zgodności
środowiskowej Nord Stream do konsultacji z Układem ESPOO “, roz. 5.3).
663/NordStream/04
248
Zarzut (7.5) dotyczący bardziej szczegółowego monitoringu zostanie odrzucony.
Koncepcyjnie program monitoringu został przedstawiony w rozdziale 12.7 „ Dokumentacji
dot. badania zgodności środowiskowej Nord Stream do konsultacji z Układem ESPOO “ . W
międzyczasie nastąpiła dalsza specyfikacja koncepcji przez Przedstawiciela projektu, jak
określono w jego odpowiedzi z dnia 10.09.2009. Odpowiednim przepisem dodatkowym
narzucono Przedstawicielowi projektu przeprowadzenie takiego monitoringu oraz
przedłożenie planu realizacji koncepcji przed rozpoczęciem prac i uzgodnienie go z
uprawnionymi krajowymi urzędami.
Zarzuty z pism z dnia 17.11.2009 i 01.12.2009 odpowiadają treścią zarzutom z pisma z dnia
08.06.2009. Należy zapoznać się z w/w ustaleniami.
Jedynie odnośnie możliwych związanych z urządzeniami wpływów barierowych
przedstawiona została nowa wypowiedź mówiąca, że sporadyczny wpływ słonej wody z
Morza Północnego do Morza Bałtyckiego mógłby zakłócać zróżnicowanie biologiczne i
populację dorsza. Zarzut zostanie odrzucony. Takie postawienie pytania nie ma odniesienia
do ustalanego planem odcinka trasy rurociągu Nord Stream w niemieckiej strefie 12 mil
morskich. Przebieg trasy w Niemczech leży poza Greifswalder Bodden na głębokościach od
15 do 30 metrów i tym samym całkowicie powyżej Halokline, który znajduje się w basenie
Bornholm na głębokości 50 do 60 m. Słona woda wpływa z Morza Północnego z powodu
swojej wysokiej gęstości zawsze pod Halokline. Wypowiedziane obawy są zatem dla
odcinka strefy 12 mil morskich nieuzasadnione.
W Danii „ Dokumentacja dot. badania zgodności środowiskowej Nord Stream do konsultacji
z Układem ESPOO “ była przedmiotem publicznej debaty. Na wyspie Bornholm
przeprowadzono publiczną dyskusję. Stanowiska przedstawione w ramach tejże debaty
zostały przekazane BSH w tłumaczeniu angielskim. Ani ze strony opinii publicznej, ani też
kompetentnych urzędów nie zostały podniesione istotne zagrożenia dotyczące położenia
rurociągu na niemieckich terenach morskich.
Szwecja przeprowadziła publiczną i urzędową debatę, w ramach której istniała możliwość
wyrażenia stanowisk dot. „ Dokumentacji badania zgodności środowiskowej Nord Stream
do konsultacji z Układem ESPOO “. Na wyspie Gotland została przeprowadzona dyskusja.
Szwedzki urząd ds. środowiska (Naturvardsverket) otrzymał stanowiska urzędów, gmin,
instytutów naukowych, organizacji pozarządowych i osób prywatnych. Streszczenie tych
stanowisk zostało w j. angielskim przesłane BSH z odpowiedzią w ramach
przeprowadzonych konsultacji. Zdecydowana większość wypowiedzi krytykowała ogólne
konsekwencje rurociągu, które dotyczyły również odcinka w niemieckim Festlandsockel.
Większa część komentarzy pokrywa się z obawami wypowiedzianymi ze strony polskiej.
Zaznaczyć należy stanowisko Swedish Meteorological and Hydrological Institute, które
wskazuje, że zawarte w dokumentacji stwierdzenie, iż rurociąg nie spowoduje żadnego
wpływu na wpływanie słonej wody do basenów Arkona i Bornholm będzie nieprawidłowe.
Zarzut zostanie odrzucony. W uzasadnieniu należy odnieść się do powyższych odpowiedzi
dotyczących zarzutów polskich.
Także w Finlandii opinia publiczna oraz kompetentne urzędy miały możliwość zajęcia
stanowiska w sprawie „ Dokumentacji dot. badania zgodności środowiskowej Nord Stream
do konsultacji z Układem ESPOO“. Przeprowadzono spotkania informacyjne dla opinii
publicznej w pięciu miastach. Publicznie skomentowano także studia zgodności
środowiskowej dla duńskich, niemieckich i szwedzkich terenów morskich. Kompetentny do
wydawania pozwoleń urząd, Uusimaa Regional Environment Centre, otrzymał w sumie 70
663/NordStream/04
249
wypowiedzi urzędów, gmin, instytutów naukowych, organizacji pozarządowych i osób
prywatnych. Dotyczą one jednak prawie wyłącznie aspektów nieistotnych dla pozwolenia na
odcinek na niemieckich terenach morskich. Wprawdzie Finlandia w swoim piśmie zwraca
uwagę na fakt, że wymagania koncepcji monitoringu zostaną opracowane we współpracy
ze wszystkimi krajami Morza Bałtyckiego, tak że monitoring będzie obejmował
oddziaływania przekraczające granice, jak przegrupowania osadów, wahania temperatur,
wpływy na jakość wody oraz wpływy na florę i faunę. W odniesieniu do tego zagadnienia
należy zapoznać się z odpowiednim przepisem dodatkowym niniejszej uchwały
W Rosji „ Dokumentacja dot. badania zgodności środowiskowej Nord Stream do konsultacji
z Układem ESPOO“ została opublikowana w Internecie i przesłana na zapytanie na
elektronicznych nośnikach danych zainteresowanej opinii publicznej i organizacjom
pozarządowym. W Wyborgu przeprowadzono specjalną dyskusję. Kompetentne
ministerstwo otrzymało opinie przedstawicieli od opinii publicznej, z urzędów, gmin,
organizacji pozarządowych i ministerstw. Rosja wskazała w swojej odpowiedzi na
konsultacje na fakt, że żadne ze stanowisk nie dotyczyło negatywnych efektów
transgranicznych.
Estonia przeprowadziła debatę publiczną i urzędową, w ramach której przeprowadzono
szeroko zakrojone konsultacje. Estońskie Ministerstwo Środowiska utworzyło grupę roboczą
(„ad hoc working group“) do oceny „ Dokumentacji dot. badania zgodności środowiskowej
Nord Stream do konsultacji z Układem ESPOO“ Jej stanowisku oraz na opinie innych
urzędów i organizacji zostały przedstawione w przesłanym do Niemiec piśmie stanowiącym
odpowiedź na konsultacje. W piśmie tym estońskie Ministerstwo Środowiska porusza
przeważnie aspekty, które dotyczą Zatoki Fińskiej oraz ogólne zagadnienia, jakie zostały
również zgłoszone przez Polskę. Podobnie jak Szwecja, Estonia wskazuje na to, że wpływ
na wymianę wody morskiej w Morzu Bałtyckim nie został wystarczająco zbadany i
omówiony. Skrytykowano fakt, że alternatywa rurociągu lądowego (tzw. onshore alternative)
nie została szczegółowo przeanalizowana. Zarzut zostanie odrzucony. W uzasadnieniu
należy zapoznać się z powyższymi twierdzeniami dotyczącymi zarzutów Polski
stanowiącymi część uzasadnienia uchwały.
Na Łotwie „ Dokumentacja dot. badania zgodności środowiskowej Nord Stream do
konsultacji z Układem ESPOO“ została rozdzielona do kompetentnych ministerstw i
instytucji ochrony środowiska oraz opublikowana. Przeprowadzone zostały konsultacje, a
odpowiednie informacje zostały upublicznione w gazetach oraz w Internecie. W swoim
piśmie z odpowiedzią w ramach konsultacji Łotwa przedstawiła własne stanowisko. Zostały
w nim sformułowane zarzuty i żądania, które jednak dotyczą przede wszystkim łotewskiego
AWZ odgraniczonego odcinka rurociągu lub Zatoki Fińskiej.
Także Litwa w ramach debaty publicznej i urzędowej otrzymała szereg opinii i wydała swoje
stanowisko ogólne, podobne do powyższego. Zostało w nim poruszone wiele aspektów,
które także zostały zgłoszone przez inne kraje. Sprzeciwy zostaną odrzucone. W
uzasadnieniu należy zapoznać się z powyższymi twierdzeniami dotyczącymi zarzutów
Polski stanowiącymi część uzasadnienia uchwały.
W ramach konsultacji międzynarodowych, następujące pozarządowe organizacje wydały
swoje stanowiska: Greenpeace Polska pismem z dnia 30.04.2009, estoński Związek
ochrony przyrody pismem z dnia 05.05.2009, estońska Akademia Nauk pismem z dnia
29.04.2009. W stanowiskach zostały przedstawione ogólne zagadnienia i wątpliwości
dotyczące realizacji projektu. Jako istotne punkty zostały przede wszystkim skrytykowane
663/NordStream/04
250
niewystarczające dane i analizy dotyczące transgranicznych następstw środowiskowych,
ewentualnie istniejących środków bojowych oraz remobilizacji niebezpiecznych substancji z
głębokich warstw sedymentacyjnych, oceny alternatywnych tras, odpowiedzialności za
szkody środowiskowe, wpływu na morświna oraz tereny Natura 2000 i wreszcie w
odniesieniu do badania testowego ciśnienia. Pokrywają się one w większości z zarzutami
przedstawionymi przez Rzeczpospolitą Polską. Sprzeciwy zostaną odrzucone. W
uzasadnieniu należy zapoznać się z powyższymi twierdzeniami dotyczącymi zarzutów
Polski stanowiącymi część uzasadnienia uchwały.
B.4.9
Rozważenie interesów reprezentatywnych związków ochrony przyrody i
innych organizacji / Decyzje
B.4.9.1
Landesanglerverband M-V e.V. (Niemiecki związek wędkarski)
Landesanglerverband M-V e.V. (LAV) ustosunkował się do projektu pismem z dnia
07.04.2009.
W ogólnej ocenie decydujące dla LAV odnośnie skutków związanych z czasem budowy jest
to, że podczas okresu tarła śledzi roboty zostaną przerwane, potem podczas układania rury
prace będą prowadzone za pomocą technologii niepowodujących zmętnienia wody i że
możliwe zaburzenia przez położenie obu przewodów powstają tylko podczas fazy
reprodukcji / wegetacji. Ponadto dla LAV ważne jest, że stan wyjściowy pod wodą odnośnie
warunków ukształtowania powierzchni i dna morskiego, w szczególności w obszarze pól
kamieni i otoczaków zostanie odtworzony oraz że w dłuższej perspektywie czasowej także
długoterminowe możliwe oddziaływania na aktualny stan metod połowu ryb i możliwe
szkody w wyposażeniu do połowu ryb zostaną zrównoważone.
Sprzeciw / stanowisko zostanie potraktowane za załatwione. Zamieszczone w stanowisku
środki unikania i zmniejszania są szczegółowo opisane w UVS i w LBP oraz określone
przez uchwałę.
B.4.9.2
WWF Deutschland
WWF Deutschland ustosunkował się w ramach swojego statutu i kompetencji do
środowiskowych i związanych z ochroną przyrody aspektów projektu w piśmie z dnia
07.05.2009. Podstawą była dokumentacja wniosku. Sprzeciwy zostały w dniu 23.06.2009
szeroko przedyskutowane ustnie. Uzupełnienia (tom uzupełniający: konkretyzacje), które
złożono po terminie dyskusji, przedłożono WWF do pisemnego ustosunkowania się (pismo
z dnia 01.10.2009). WWF ustosunkował się pismem z dnia 26.10.2009 także do tych
dokumentów uzupełniających.
Studia zgodności środowiskowej
Badanie alternatyw
WWF zgadza się w swoim stanowisku z dnia 07.05.2009 na wybór trasy Nord Stream jako
uprzywilejowaną alternatywę „offshore“, wymaga jednak uwzględnienia pewnej całkowicie
biegnącej lądem trasy rurociągu (alternatywa „onshore“) w porównawczym rozważaniu
wariantów.
Żądanie zostanie odrzucone. W uzasadnieniu odsyła się do ustępu B.4.8.18.
Trwałe konsekwencje składowiska i robót gruntowych na trasie rurociągu w obszarze
wykopu dla rurociągu.
663/NordStream/04
251
WWF określa, że wpływy przemiany materiału z wykopu na składowisku oraz wpływy
ruchów dna są znacznie niedoszacowane i że w obszarze wykopu nie jest przewidziane
podjęcie żadnych kroków w formie środków unikania / minimalizacji (stanowisko z dnia
07.05.2009).
W dalszej części zostaje zakwestionowane, że obszar przełomu wykopu rurociągu w
obszarze piaszczystej ławicy u wejścia do zatoki jako umocniona rafa z margla (naturalny
materiał wiążący) także we współpracy z BUCKMANN (2009, Tom uzupełniający:
Konkretyzacje część B.2.2, ustęp 4) stabilizujące podparcie środki, które mają być
przeprowadzone (wniesienie warstwy filtrującej ze żwiru mieszanego nad „niewiążacym
materiałem piaskowym“, ponadto ponowne wniesienie głazów) nie będzie umożliwiać
pełnego odtworzenia biologicznej jakości terenu (stanowisko dot. tomu uzupełniającego z
dnia 26.10.2009).
Sprzeciwy zostaną odrzucone. Wykopanie i ponowne wypełnienie wykopu dla rurociągu
oraz przemiana materiału, składowanie pośrednie i procentowe pozostawienie materiału
wykopanego z wykopu na składowisku Nord Stream zostaną zarówno przedstawione w
UVS, jak i w ramach ustalenia ingerencji w LBP (obok miejsca składowania rurociągu na
dnie morza) jako zasadnicze czynniki aktywne projektu. Pobranym z wykopu, wzgl. ze
składowiska powierzchniom zostanie przy ustalaniu ingerencji przyporządkowany
współczynnik aktywności 1 (tab.78 wzgl. 79 LBP), który odpowiada 100 % uszkodzeniu
funkcji przestrzeni życiowej (równoznaczne z utratą). Klasyfikację tą należy ocenić jako
bardzo ostrożną, ponieważ tylko w czasie budowy będzie pełna utrata funkcji przestrzeni
życiowej.
Po znacznym ponownym wypełnieniu wykopu i praktycznie całkowitym odtworzeniu
pierwotnej powierzchni dna morskiego rozpoczyna się samodzielna regeneracja i ponowne
zasiedlanie odnośnych powierzchni odpowiednio do stanu wyjściowego, które zostanie
zakończona przynajmniej w średnim terminie. Zostanie to odpowiednio uwzględnione w
tab. 91 lub tab. 92 LBP (tom uzupełniający: konkretyzacje część C.3, ustęp 1) jako
„zrównoważenie przez naturalną regenerację“, które zmniejsza potrzebę kompensacji.
Przy piaszczystej ławicy u wejścia do zatoki występują w obszarze przełomu wykopu dla
rurociągu osady resztkowe z gliny lodowcowej, częściowo z warstwą kamieni. Aby
wykluczyć ryzyko erozji (resuspensja) po ponownym wypełnieniu wykopu (niewielkie
głębokości wody, ekspozycja względem falowania morza), wykop musi blisko powierzchni
zostać ponownie wypełniony materiałem niezawiesinowym. Wymagane jest tutaj
zamontowanie co najmniej 15-20 cm mocnych filtrów żwirowych mieszanych. Ponadto,
celem przybliżonego odtworzenia struktury powierzchni powinny zostać najpierw ponownie
wstawione usunięte wcześniej głazy. Pod warstwą filtrującą (w obszarze nie zasiedlonym
przez bentos - tylko najwyższe 20 cm jest ożywione) może wtedy zostać ponownie
wypełniony dowolny materiał z pogłębienia (np. piasek) Lokalna zmiana bentosowej
przestrzeni życiowej polega zatem na zastąpieniu marglistego materiału żwirem na
powierzchni dna morskiego. To ostatnie umożliwia zasiedlenie przez (inne) organizmy
bentosowe w większym zróżnicowaniu, niż margiel (którego procentowe powierzchniowe
pozostawienie na składowisku zresztą będzie często krytykowane) Piaszczysta ławica u
wejścia do zatoki jest tutaj w naturalny sposób oznaczona przez wymianę gliny lodowcowej i
twardego podłoża (kamienie) na powierzchni. Stosunek całkowity zostanie wskutek
ingerencji przesunięty trochę na korzyść twardego podłoża. Tym samym zmiana
biologicznej jakości odnośnie tego terenu jest w sumie niewielka. Do tego zmiana ta
wchodzi w potrzebę kompensacji.
Odpowiednie i stosownie do tego przewidziane kroki dotyczące uniknięcia niepotrzebnych
szkód przez wykop i ponowne wypełnianie wykopu dla rurociągu (np. składowanie
pośrednie podzielone wg klas wielkości ziarna i właściwe dla podłoża ponowne wypełnianie
663/NordStream/04
252
materiałem z pogłębienia, odtworzenie pierwotnej powierzchni dna morskiego, stabilizujące
podparcie i nieomal wykluczające niebezpieczeństwo erozji środki w obszarze piaszczystej
ławicy u wejścia do zatoki) zostaną szczegółowo objaśnione w dokumentacji wniosku z
tomem uzupełniającym (porównaj ustęp B.4.4.2.3 a uchwały) oraz przedstawione w ustępie
B.4.4.1.9.1 uchwały środki M5 do M9 LBP. Tym samym zagwarantowana jest możliwie
daleko idąca redukcja ingerencji.
Związane z czasem budowy wpływy składowiska i prac gruntowych na trasie rurociągu w
obszarze wykopu dla rurociągu.
Organizacja WF skrytykowała poza tym rzekomo niewystarczające uwzględnienie
związanych z czasem budowy szkód w toku pogłębiania wykopu i ponownego jego
wypełniania oraz związane z tym procesy transportowe i przemiany materiału. Wymagane
będzie opracowanie odpowiednich środków minimalizujących i w razie potrzeby środków
równoważących (stanowisko z dnia 07.05.2009).
Sprzeciw zostanie odrzucony. Związane z czasem budowy utrudnienia przez emisje
dźwiękowe i emisje szkodliwych substancji, podrażnienia świetlne i ruchowe oraz przez
turbulencję / zawiesinę cząsteczkową / zmętnienie wody / resedymentację zostaną
szczegółowo opracowane w ramach UVS. W razie potrzeby wpisują się one w ramach
związanego z pielęgnacją krajobrazu planowania towarzyszącego w ustalenia potrzeby
kompensacji (strefy mętnienia i resedymentacji), patrz tab. 78 / 79 LBP). Dla możliwie jak
największego uniknięcia i zmniejszenia zaplanowano odpowiednie środki (środki M1, M2,
M4, M5, M10 / V4, M11, M14, M15 / V2, M16, M17 / V3 i M21 LBP, patrz ustęp B.4.4.1.9.1
uchwały). Przy uwzględnieniu rzeczonych środków oraz z powodu krótkotrwałego
ograniczonego pojawienia się związanych z czasem budowy utrudnień / zakłóceń wynika
dla stref o zwiększonym zmętnieniu wody i następującej sedymentacji w obszarze wykopu
dla rurociągu lub składowiska brak potrzeby kompensacji.
Oszacowanie wspólnot bentosowych
WWF sprzeciwia się także temu, że przeważające zaszeregowanie wspólnot bentosowych
w dotkniętych projektem obszarach przybrzeżnych w stopniu "mało" jest nieprawidłowe, w
związku z czym ich zagrożenie przez projekt będzie niedoszacowane (stanowisko z dnia
07.05.2009).
Sprzeciw będzie odrzucony. Oszacowanie ochrony roślin / zwierząt następuje rozdzielone w
oparciu o nadrzędne kryteria „rzadkość i zagrożenie“, „różnorodność i osobliwość“ oraz
„naturalność“. W przypadku gatunków obowiązuje z reguły jeszcze kryterium „regionalne lub
ponadregionalne znaczenie“ jako szczególne rozpatrzenie rzadkości i zagrożenia
sprowadzone do pewnego głównego obszaru. Metoda zostanie szczegółowo objaśniona w
roz.. 8.8.2. UVS. Taka metoda szacowania była stosowana w identycznej formie od 2004
roku w najróżniejszych projektach w obszarze morskim wokół wyspy Rugia i zawsze do tej
pory znajdowała całkowite uznanie u przedstawicieli interesów publicznych oraz urzędów
wydających pozwolenia. Przy stosowaniu kryteriów oceny zostają wysoko oszacowane
wspólnoty gatunków o (względnie) wysokiej różnorodności i kilka zagrożonych gatunków.
Pod tym względem wspólnota bentosowa Zatoki pomorskiej sklasyfikowana jest jako
(względnie) mało wartościowa, chociaż jest ona naturalnie istotnym składnikiem
ekosystemu i wykazuje wielorakie funkcje biotopowe.
Pod kątem oceny ingerencji ważne jest, że chodzi o wspólnotę gatunkową o wysokiej
tolerancji względem stale zmieniających się warunków środowiskowych w Zatoce
Pomorskiej, które przy obciążających zmianach jak (naturalne) zdarzenia niedostatku tlenu
wykazywały wysoką zdolność regeneracji w ciągu krótkiego okresu czasu. Tak więc skutki
663/NordStream/04
253
projektu rurociągu Nord Stream prowadzą tylko do przejściowych, lokalnych zmian i
następuje regeneracja wspólnoty bentosowej. W związku z powyższym, projekt nie stanowi
zagrożenia dla wielkopowierzchniowego rozprzestrzeniania się wspólnoty bentosowej w
Zatoce Pomorskiej. Oczekiwane przejściowe zakłócenia wspólnoty bentosowej zostaną
wystarczająco uwzględnione w ramach odnoszącego się do typu biotopu ustalenia
wymaganej minimalnej wielkości świadczenia do wielofunkcyjnej kompensacji zakłóceń
funkcji biotopu („równoważnik powierzchni kompensacji potrzeba“).
Oszacowanie występowania morświnów
WWF wymaga oszacowania znaczenia terenu projektu dla (w porównaniu do niemieckiego
Morza Bałtyckiego na zachód od Darßer Schwelle) „bardzo słabej osobniczo wschodniej
populacji“ morświnów za „wysokie“ (stanowisko z dnia 07.05.2009).
Sprzeciw zostanie odrzucony. Rozprzestrzenianie i genetyka populacji morświnów w Morzu
Bałtyckim zostały w tym stanowisku umyślnie opisane niesłusznie. Morświny obszaru
Beltsee i centralnego Morza Bałtyckiego nie są w żadnym wypadku w takim stopniu
genetycznie zróżnicowane, aby można było mówić o dwóch genetycznie odrębnych
wspólnotach rozmnażania (http://habitatmare.de/de/aktuelles-konferenz-year-of-the-dolphinkeynotes-tiedemann.php). Wcześniejsze badania pochodzące z lat 90-tych (priorytetowo
bazujące na morfologicznych analizach i mitochondrialnych sekwencjach DNA) opisały
istniejące stosunki w oczywisty sposób nieprawidłowo. Przeciwko genetycznie
uwidocznionym zróżnicowaniu morświnów północy i Morza Bałtyckiego przemawia także
polodowcowa historia zasiedlania (Sommer, R.S., Pasold, J. & U. Schmölcke 2008: Boreas
37: 458-464; brak morświnów w centralnej części Morza Bałtyckiego przed 4000 lat).
Występowanie morświnów w Zatoce Pomorskiej wywodzi się zarówno z migrujących
zwierząt Beltsee, jak i stacjonarnych zwierząt centralnego Morza Bałtyckiego, przy czym
DMM Stralsund na bazie badań POD przypuszcza, że w miesiącach letnich zwierzęta
imigrują z Beltsee (w kalendarzowo zróżnicowanej liczbie: > 100 zwierząt w latach 2002 i
2008, zwykle tylko bardzo niewiele), podczas gdy w czasie zim przy silniejszym tworzeniu
się lodu pojawiają się niektóre zwierzęta z centralnego Morza Bałtyckiego
(http://www.habitatmare.de/de/downloads/vortraege-yod/20-Anja_Meding.pdf). O funkcji /
znaczeniu Zatoki Pomorskiej dla tych zwierząt faktycznie nic nie wiadomo. Duże znaczenie
dla zmniejszenia się populacji morświnów w centralnym Morzu Bałtyckim miały niewątpliwie
liczne polowania na te zwierzęta w XIX i XX wieku. Połowy w stalowe sieci uchodzi
względem tej znajdującej w silnym spadku populacji za główną przyczynę zagrożenia.
Zagadnienie, w jakiej mierze oceanograficzne procesy w toku globalnego ocieplenia
przyczyniają się do warunków życiowych morświnów w centralnym Morzu Bałtyckim jest
nieznane lub nie może zostać zbadane wobec rzadkości tych zwierząt. Polodowcowa
historia zasiedlania zwraca uwagę na przyrost i zmniejszanie się w rezultacie zmian
oceanograficznych. Z tych powodów zaklasyfikowanie poziomu morświna jako "średni"
będzie uznane za prawidłowe.
Postępowanie ze środkami bojowymi
WWF sprzeciwia się, że mimo negatywnych wyników podjętych przez wnioskodawcę
szeroko zakrojonych badań dot. ustalenia prawdopodobnego występowania amunicji na
trasie oraz w bezpośrednim jego otoczeniu należy liczyć się z istnieniem środków bojowych
na obszarze trasy lub przynajmniej nie da się tego wykluczyć. Zwraca się uwagę na
niebezpieczeństwo możliwych niekontrolowanych detonacji podczas prac budowlanych oraz
na poważne skutki usuwania środków bojowych przez wywoływanie kontrolowanych
(podwodnych) eksplozji. Dotyczy to nie tylko ludzi, ale także ryb i ssaków morskich, przy
663/NordStream/04
254
czym tutaj w szczególności w odniesieniu do zagrożonej populacji morświna. Wymagane
będą: opracowanie konkretnych planów działania do o ile to możliwe nie eksplozyjnego
usuwania środków bojowych, monitoring względem przebywania ssaków morskich (w
szczególności morświnów) na obszarze trasy oraz opracowanie środków równoważących
straty wśród zwierząt, które mimo wszystko będą spodziewane (stanowisko z dnia
07.05.2009).
Sprzeciw zostanie odrzucony. W technicznym sprawozdaniu objaśniającym (dokumentacja
wniosku część B.1, ustęp 5.4.1) wywiedziono, że priorytetowym celem jest ułożenie i
eksploatacja rurociągu Nord Stream w korytarzu wolnym od środków bojowych.
Podstawowe kryteria to bezpieczeństwo, ochrona środowiska i opłacalność. Cała trasa
rurociągu została intensywnie przeszukania pod kątem amunicji. W rezultacie można było
stwierdzić, że podczas szczegółowych badań niemieckiego zakresu odpowiedzialności nie
została znaleziona żadna amunicja (porównaj dokumentacja wniosku część B.1, ustęp 5.4.4
oraz ustęp B.4.8.15 uchwały).
W uzupełnieniu istniejących wyników zostanie planowo przed położeniem przeprowadzone
celowe badanie stref kotwiczenia dla barki układającej (porównaj dokumentacja wniosku
część B.1, ustęp 5.4.2 i ustęp 5.4.3). Na podstawie wstępnych badań jest
nieprawdopodobne, aby doszło jeszcze do znalezienia środków bojowych. Jeśli wbrew
oczekiwaniom podczas badań korytarza kotwiczenia wystąpią znaleziska środków
bojowych, wówczas podczas planowania pozycji kotwicznych zostaną one ominięte.
Prawdopodobieństwo natrafienia na środek bojowy i jednocześnie tego, że przeniesienie
pozycji kotwicy nie jest możliwe jest bardzo małe. Wykonawcy robót Nord Stream AG
zostaną na taki wypadek przygotowani, za pomocą odpowiedniego planu przeciwdziałania.
Prawdopodobieństwo usuwania środków bojowych, np. przez wysadzenie w powietrze, jest
jednak tak małe, że z dużym prawdopodobieństwem nie będzie stosowane i w procesie
ustalania planu nie jest dalej rozpatrywane (porównaj VGH München, 08.01.2009, 8 A
06.40027, cyt. nb. juris Rn 34 dot. „szczątkowego ryzyka“ zakłócenia otrzymywania wody
pitnej).
Ze stanowiska Służby ratowniczej ds. amunicji (Munitionsbergungsdienst) MecklenburgVorpommern (MBD M-V) dot. procesu ustalania planu rurociągu Nord Stream z dnia
29.04.2009 można wywnioskować, że MBD M-V już przed przeprowadzonymi ze strony
Nord Stream poszukiwaniami amunicji nie były „znane żadne konkretne informacje o
obciążeniu dna morskiego środkami bojowymi“. Metody przeprowadzanych przez Nord
Stream rozległych badań dna morskiego pod kątem prawdopodobnie obecnych na
obszarze trasy środków bojowych zostały przedłożone i objaśnione MBD M-V. MBD M-V
mogła stwierdzić "że metody odpowiadają stanowi wiedzy technicznej i nadają się do
poszukiwania na trasie środków bojowych". Wyniki badań zostały przedłożone MBD M-V.
Wynika z nich, "że w zakresie niemieckiej strefy 12 mil morskich na obszarze trasy nie
stwierdzono żadnych wskazań środków bojowych". Dalej MBD M-V stwierdza co
następuje: "Tym samym zaplanowana trasa będzie odpowiednio do kategoryzacji
podejrzanych o środki bojowe i obciążonych środkami bojowymi powierzchni It. Zarządzono
środki robocze usuwania środków bojowych Federacji w kategorii 1 - "Podejrzenie środków
bojowych nie potwierdziło się". Poza dokumentacją nie ma dalszej potrzeby działania."
Wpływy ingerencji na faunę ptaków
Organizacja WWF oceniła podjęte w dokumentacji wniosku klasyfikacje dot. ważności
spodziewanych oddziaływań na ptaki morskie za niesłuszne i oczekuje odnośnie tego
„całkiem obciążających“ i „częściowo maksymalnie wątpliwych “ oddziaływań, których w tym
miejscu dalej nie rozwija w oparciu o fakty (stanowisko z dnia 07.05.2009).
663/NordStream/04
255
Sprzeciw zostanie odrzucony. Wpływy zakłócające przez optyczne (włączając światło i ruch)
i akustyczne bodźce odnoszą się wewnątrz niemieckiej strefy 12 mil morskich zawsze do
małych częściowych obszarów wielkopowierzchniowych specyficznych dla gatunku terenów
rozmnażania i odpoczynku. Występują one tylko podczas fazy budowy i wynikają ze
zmieniających się lokalizacji (postęp układania), tak że te same obszary nie będą stale
naruszane budową. Wpływy zakłócające przez proces układania i ruch barek do lub ze
składowiska nie wykraczają istotnie poza zakłócenia związane z normalnym ruchem
statków. Także silniejsze zakłócenia podczas wbijania ścianek szczelnych w obszar
lądowania oraz czynności budowlane przy wykopywaniu i ponownym wypełnianiu rowu dla
rurociągu występują tylko przez względnie krótki czas i zostaną zminimalizowane przez
regulację czasu budowy dla obszaru ochrony ptaków UE „zatoka Greifswalder Bodden i
południowy Strelasund“ (środek M10 / M4 LBP) podczas zimowego i wiosennego bytowania
ptaków morskich (od stycznia do końca kwietnia) oraz przez inne środki minimalizujące
(porównaj ustęp B.4.4.1.9.1 uchwały). Zaburzenia poszukiwania pożywienia przez
nurkujące ptaki morskie wskutek smużenia zmętniającego występują bardzo krótko i w
wąskiej przestrzeni, są więc praktycznie w związku z tym nieistotne.
Względem wielkopowierzchniowych, względnie jednorodnych wspólnot bentosowych nie
stwierdzono w sposób jednoznaczny, że w obszarze rowu dla rurociągu lub składowiska
powierzchnie pokarmowe dla ptaków bentosożernych będą przejściowo wykorzystane.
Jednakże w obszarach o podobnej podaży pożywienia istnieją w wystarczającym wymiarze
możliwości ominięcia i w obszarze ponownie wypełnianego rowu dla rurociągu oraz
znacznie ponownie opróżnianego składowiska zakłada się z końcem robót budowlanych
ponowne zasiedlenie bentosem.
Nie należy spodziewać się dalszych wykraczających poza wymienione i trwale
niekorzystnych wpływów na faunę ptaków. Długotrwały wpływ projektu na proces
rozmnażania i odżywiania się ptaków morskich jest wykluczony.
Środki równoważące i zastępcze
WWF sprzeciwia się, że do środków równoważących i zastępczych nie podjęto żadnych
wiążących ustaleń i że opracowane środki E1, E2 oraz E3 w daleko idącym stopniu nie
będą odpowiednie do kompensacji ingerencji w obszarze morskim. Dostępność powierzchni
będzie ponadto z powodu stosunków własnościowych i zajęcia przez środki kompensacyjne
wątpliwa dla innych projektów. Z tych powodów projekt nie podlega pozwoleniu. WWF
wymaga opracowania takiej koncepcji środków, aby przy szczególnym uwzględnieniu
podejmowanych działań z sąsiednimi projektami konkretnie zmierzała do nowego
utworzenia lub poważnego polepszenia morskiego środowiska. (stanowisko z dnia
07.05.2009).
Sprzeciw zostanie odrzucony. Regulacja ingerencji zgodnie z § 15 LNatG M-V, § 19
BNatSchG jest opracowana w pełnym zakresie, porównaj ustęp B.4.8.4 uchwały.
Środki minimalizujące: Oświetlenie
Organizacja WWF wymaga znacznego zmniejszenia szkód (przylot owadów) wskutek
zastosowanej techniki oświetleniowej (stanowisko z dnia 07.05.2009).
Sprzeciwy zostaną wysłuchane. Zgodnie z zaleceniem WWF, lampy HQL należy w ramach
środka M4 LBP stosować jedynie tam, gdzie jest to bezwarunkowo nakazane z powodów
ochrony pracy lub naglących wysokich wymagań do znakomitej zdolności postrzegania
barw. Inaczej należy odrzucić źródła światła o niewątpliwej różnorodności barw (np. sodowe
lampy niskociśnieniowe), aby zminimalizować efekt wpadania owadów w światło .
Wykorzystane podczas układania oświetlenia projektorowe HQL są oprócz opisanych w
663/NordStream/04
256
UVS asymetrycznych skrzynek oprawy oświetleniowej dodatkowo wyposażone w filtry UV,
które eliminują bliskie pasma barwy niebieskiej.
Badanie zgodności FFH
WWF wskazuje na to, że rurociąg Nord Stream przecina sześć obszarów Natura 2000, z
tego cztery obszary FFH i dwa obszary ochrony ptaków. Zdaniem tej organizacji, we
wszystkich tych obszarach dojdzie do poważnych zaburzeń. (stanowisko z dnia
07.05.2009).
Sprzeciw należy odrzucić. Uzasadnienie tego zostało przedstawione poniżej dla
poszczególnych obszarów ochronnych; oprócz tego zwraca się uwagę na podstawy decyzji
w ustępie B.4.8.5 niniejszej uchwały.
SPA DE1747-402 – Greifswalder Bodden i południowy Strelasund
WWF sprzeciwia się, że kilka rewirów lęgowych lerki zostałoby naruszonych, wzgl.
zniszczonych, a późniejsza regeneracja przestrzeni życiowej pozostaje co najmniej
niewiadoma. Ze względu na dystans ucieczki wynoszący 300 m dojdzie do zakłóceń
dorosłych osobników podczas poszukiwania pokarmu i wychowu młodych. Twierdzenie, że
utrudnienia występują "tylko przez jeden okres lęgowy" bagatelizuje ingerencję. Okres
budowy od kwietnia do października zawiera niebezpieczeństwo utraty miejsca lęgowego.
Argumentacja, że leżące poza SPA rewiry lęgowe dla FFH-VU są nieistotne, byłaby
fałszywa. Nie da się zatem wykluczyć poważnego zaburzenia bytowania lerki.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Wywody przedstawione w FFH-VU są uzasadnione. Trwałe
zakłócenie bytowania lerki nie następuje, ponieważ funkcje przestrzeni życiowej po fazie
budowy znów w całości zaistnieją, a nawet polepszą się z powodu stworzenia ubogich
roślinnie powierzchni. Ewentualne spłoszenie pary lęgowej nie przedstawia istotnego
zakłócenia. Inne rewiry lęgowe z powodu odległości od projektu (300 m, 600 m) nie zostaną
zakłócone. Dwa inne rewiry w SPA są tak osłonięte przez elementy krajobrazu, że nie
wynikają dla nich żadne istotne zakłócenia. Rewiry lęgowe poza SPA nie są istotne,
ponieważ nie dokonują się tu żadne trwałe strukturalne zmiany i z powodu odległości nie
występują żadne miarodajne zakłócenia. Urząd ustalający plan ocenia zatem
uwarunkowane projektem zaburzenia bytowania lerki za nieznaczne.
WWF sprzeciwia się, że rewir lęgowy gąsiorka bezpośrednio w obszarze lądowania
zostałby zniszczony. Nie można się zgodzić z argumentem, że z powodu
rozpowszechnienia gatunku ingerencja będzie nieznaczna. Interpretacja, że występowanie
gąsiorka w pobliżu projektu budowy wykazuje tolerancję względem zakłóceń
antropogenicznych nie jest argumentem.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Wywody przedstawione w FFH-VU są uzasadnione. Rewir
lęgowy w obszarze lądowania nie zostanie trwale zniszczony. Ewentualnie może się
poddać przestrzennemu przesunięciu. Nawet, gdy w najgorszym przypadku ma nastąpić
długoterminowe zlikwidowanie rewiru lęgowego gąsiorka, to szkoda ta wobec w sumie 19
skartowanych w obszarze planowania rewirów nie zostanie sklasyfikowana jako znaczna.
Tolerancja wysiadujących gąsiorków na antropogeniczne zaburzenia jest ponadto
wielokrotnie poparta dowodami. W szczególności tymczasowe zakłócenia nie prowadzą do
niekorzystnych oddziaływań na populacje.
WWF sprzeciwia się, że stan faktyczny, iż przepadłoby jedyne miejsce lęgowe kani rudej ,
nie zostałby odpowiednio uwzględniony. Argument przedstawiony w FFH-VU, że miejsce
663/NordStream/04
257
lęgowe przepadłoby już wskutek innego projektu (stacja lądowania), jest postrzegany jako
nieprawdziwy. WWF uważa zatem, że bytowanie kani rudej zostanie znacznie zaburzone.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Wyklucza się istotne zaburzenie, ponieważ utrata miejsca
lęgowego kani rudej nastąpiła przez stację lądowania w ramach innego projektu i został
zastosowany środek koherentny (uchwała o ustaleniu planu OPAL z dnia 06.08.2009). Jeśli
kania ruda mimo to - wskutek niewielkiego przestrzennie przesunięcia zachowa swój rewir projekt rurociągu Nord Stream nie prowadziłby do znacznych zaburzeń rewiru, ponieważ
jedynie istotne są uwarunkowane eksploatacją zakłócenia, które w przypadku projektu są
jedynie bardzo nieznaczne.
Jeśli chodzi o dzięcioła czarnego i bielika dotyczą ich te same rozważania, co w
przypadku kani rudej, zarówno odnośnie sprzeciwu WWF, jak i ustalenia Urzędu
ustalającego plan.
WWF sprzeciwia się, że jarzębatka podczas swojego okresu lęgowego zostałaby silnie
skrzywdzona. Zostałyby przy tym uszkodzone także przestrzenie życiowe, wobec czego
ponowne zasiedlenie będzie utrudnione. Wzrost zarośli wymaga pewnego czasu.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Istnieją 2 rewiry lęgowe jarzębatki związane z budową, nie
należy się jednak spodziewać trwałego zlikwidowania rewirów, ponieważ półotwarty
charakter areału pozostaje utrzymany i odpowiednie środowiska lęgowe bezpośrednio po
fazie budowy będą do dyspozycji. Także usunięcie poszczególnych zagajników nic nie
zmienia; ponadto następuje przesadzenie / nowe sadzenie zgodnie z arkuszem środków
G3 / V6 LBP Poważne zaburzenie zatem nie istnieje.
WWF sprzeciwia się, że w związku z budową mogłoby to dotyczyć także innych lęgowych i
osiadłych gatunków ptaków. Poprzez ingerencje we wspólnotę bentosową mogłoby dojść
do redukcji podaży pokarmu dla ptaków wodnych. Regeneracja w ciągu jednego roku nie
jest poparta dowodami. W przypadku kaczek morskich i nurków morskich zsumowane
oddziaływanie różnych ingerencji będzie szczególnie ważne. WWF zwraca uwagę na
wywody dotyczące specjalnego związanego z prawną ochroną gatunków badania.
Sprzeciwy zostaną odrzucone. Wywody przedstawione w FFH-VU są uzasadnione. Różne
fazy regeneracji zostaną objaśnione różniczkowo i uzasadnienia, dlaczego z tego powodu
nie wynikają żadne znaczne zaburzenia odnośnie będących do dyspozycji zasobów
pokarmu są wykonywalne. Współzależności z innymi projektami nie prowadzą również do
poważnych zakłóceń, w szczególności ponieważ następują tylko małe wypłoszenia w
niewielkich częściowych areałach. Zresztą zwracają na to uwagę rozważania szczegółowe
dotyczące prawnej ochrony gatunków badania (ustęp B.4.6 i B.4.8.6 niniejszej uchwały).
WWF sprzeciwia się, że cele utrzymania terenu ochrony ptaków mogłyby znacznie
zakłócić bogatą faunę mięczaków "Utrzymanie powierzchni lądowych i wodnych i osadów,
które są ubogie w antropogeniczne substancje (...), z celem zabezpieczenia warunków
odżywiania dla gatunków celowych" i słabo zaburzone linie brzegowe, powierzchnie wodne
oraz obszary lądowania".
Sprzeciw zostanie odrzucony. W FFH-VU przedstawiono, że zakłócenia nie są uważane za
znaczne. Stan utrzymania bentosu nie zostanie długotrwale zaburzony. O ile zakłócenia
zostaną już spowodowane przez stację lądowania i są one tymczasowe, z braku związku
przyczynowego zaburzenie (ponowne) przez rurociąg Nord Stream nie występuje.
WWF sprzeciwia się, że wpływy sumacyjneprzez liczne inne projekty będą szczególnie
uwidocznione i wbrew oszacowaniu FFH-VU będą uznawane za znaczne. W przypadku
663/NordStream/04
258
realizacji musi nastąpić monitoring, który musiałby zostać rozpoczęty przed procedurą
budowlaną i musiałby także ujmować długotrwałe wpływy.
Sprzeciw zostanie odrzucony. W FFH-VU przedstawiono, że wpływy sumacyjne nie
prowadzą do przekroczenia progu istotności. W morskim obszarze nie pojawiają się
uwarunkowane budową ani długotrwałe zakłócenia, także w odniesieniu do ptaków
osiadłych. W obszarze lądowym poprzez już ustalona planem stację lądowania projektu
OPAL występują szkody, które nie są możliwe do (ponownego) zrównoważenia przez
Przedstawiciela projektu z braku związku przyczynowego. Towarzyszący projektowi
monitoring zostałby zadany przedstawicielowi projektu za pomocą przepisu dodatkowego
A.3.6.1.
SPA DE1649-401 – Zachodnia Zatoka Pomorska
WWF sprzeciwia się, że nur czarnoszyi, nur rdzawoszyi i perkoz rogaty byłyby
zakłócone w obszarze > 5 % powierzchni obszaru chronionego przez 2 lata. Dotyczy to
również odżywiających się bentosem kaczek morskich i innych gatunków. Szkody
przez zakłócenia i wpływy na wspólnoty bentosowe zostaną uznane za poważne. Poza tym
wynikłoby podwyższone ryzyko szkody. Środki kompensacyjne nie zostały dotychczas
przedstawione.
znaczne. Wizualne i akustyczne zakłócenia z powodu dużego postępu układania nie są
poważne i odpowiadają bardzo wolno płynącym statkom. Dwie trzecie odcinka trasy
przebiegają w granicach uczęszczanych korytarzy żeglugowych. Zakłócenia nie trwają
przez cały okres 2 lat, lecz dokonują się tylko w czasie kilku dni w ciągu 2 lat. Wirowania i
przemieszczanie się osadów występuje w Zatoce Pomorskiej jedynie z niewielką
intensywnością. Ryzyko szkody morskiej jest zbędnie małe. Wpływy należy zatem uznać
za w sumie nieznaczne.
FFH DE1747-301 – Greifswalder Bodden, część Strelasundu i Nordspitze Usedom
WWF sprzeciwia się, że foka szara ulegnie wypłoszeniu, co może stanowić zdrowotne
zagrożenie zwierząt, spowodowane w szczególności przez wstawianie ścianek szczelnych.
W sumie wynikłoby z tego oczywiście znaczne uszkodzenie gatunku. Podobnie dotyczy to
foki pospolitej, którą na obszarze można jednak spotkać stosunkowo rzadko.
znaczne. Zastosowane zostanie wbijanie wibracyjne zamiast wbijania uderzeniowego do
wstawiania ścianek szczelnych, a więc uszkodzenia słuchu lub naruszenia emisji
hydroakustycznych w miejscach leżenia na Großen Stubber mogą zostać wykluczone.
Krótkotrwałe wypłoszenie pojedynczych zwierząt jest w związku z budową wprawdzie
możliwe, ale nie może być uznane za znaczne. Możliwa stała kolonizacja foki szarej w
Greifswalder Bodden nie zostanie naruszona oddziaływaniem projektu. Podobnie dotyczy
to foki pospolitej, którą na obszarze można jednak spotkać stosunkowo rzadko.
WWF sprzeciwia się, że morświn nie został uwzględniony na tym obszarze, chociaż
będzie możliwe jego występowanie. Poważne zakłócenia mogą powstać w przypadku braku
zastosowania odpowiednich środków unikania. WWF domaga się rozszerzenia program
badawczego za pomocą detektorów POD na cały korytarz rurociągu.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Morświn nie jest miarodajnym składnikiem obszaru FFH. Na
wewnętrznych wodach terytorialnych gatunek występuje bardzo rzadko.
663/NordStream/04
259
WWF sprzeciwia się, że nocek duży, nocek łydkowłosy i inne nietoperze mogłyby być
gatunkami celowymi obszaru. Szukanie środowisk zapasowych nie miałoby żadnego
wpływu na istotność ingerencji, ponieważ przestrzenie życiowe zostaną zniszczone.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Kwatery w polu eksploatacji są niedostępne (kartowanie
uzupełniające 2009; J. BERG: Raport wynikowy dot. poszukiwania kwater na powierzchni 1,
Dokument C.3.8 tom uzupełniający). Wynikają z tego co najwyżej nieznaczne związane z
budową zakłócenia Dlatego można wykluczyć znaczące zakłócenia.
WWF sprzeciwia się, że FFH-LRT 1110 „ławice piaskowe o tylko słabym stałym
przepłukiwaniu wodą morską“ zostaną przemierzone przez trasę i rów do ułożenia
rurociągu. Tylko słabe pokrycie makrofitami będzie typowe dla tego obszaru LRT. Utrata
funkcji nie powinna więc być określona na 20%, lecz na 100%. Poza tym mogą wyniknąć
dalsze szkody przez zawirowania i nanoszenie osadu. W związku z powyższym, poważne
szkody mogą wyniknąć zgodnie z założeniami Umowy specjalistycznej LAMBRECHT &
TRAUTNER (2007).
znaczne. Stan utrzymania LRT nie pogorszy się wskutek projektu. Pełna regeneracja
typowej flory i fauny następuje w ciągu 2-3 lat. Zmętnienia zostaną zminimalizowane przez
zastosowanie urządzeń osłaniających. Założenie wynoszące 20% dotyczy już najgorszego
przypadku (porównaj także tom uzupełniający: konkretyzacje część C.2, ustęp 2).
Szczegółowe badanie stabilności położenia i zagrożenia erozją w rowie do układania
rurociągu nie wykazuje istotnego potencjału ryzyka (porównaj także tom uzupełniający:
konkretyzacje część B 2.2.4). Szczegółowy monitoring został zadany przedstawicielowi
projektu.
WWF sprzeciwia się, że FFH-LRT 1140 „Pozbawiona roślinności łacha szlamowa,
piaszczysta i mieszana“ zostałaby zaburzona wskutek fal wibracyjnych i wymiany osadu w
obszarze wykopu dla rurociągu. Jeśli chodzi o obliczenie wpływów ingerencji zgodnie z
LAMBRECHT & TRAUTNER (2007), obowiązywałyby takie same ustalania, jak w przypadku
LRT 1110. Ponadto rozważania dotyczące LRT 1140 obowiązywałyby także dla FFH-LRT
1160 „Płaskie duże odnogi i zatoki morskie “.
znaczne. Nie należy spodziewać się miarodajnego zakłócenia bentosu przez krótkotrwałe
zastosowanie procesów wibracyjnych. Poprzez położenie rurociągu w rowie ścianek
szczelnych zawirowania osadu nie mogą się rozszerzać. Poza tym na wypadek
wystąpienia silnych zawirowań osadu przewidziano zastosowanie ekranów mułowych /
pęcherzykowych (silt- / bubble-screens). 20% punkt wyjściowy jest przedstawiony już dla
najgorszego przypadku (porównaj także tom uzupełniający: konkretyzacje część C.2, ustęp
2). Zawirowania osadu i zwiększone intensywności mętnienia następują regularnie także
naturalnie. Ponowne wypełnianie rowu ścianek szczelnych następuje z porównywalnymi
osadami. To samo dotyczy FFH-LRT 1160 „Płaskie duże odnogi i zatoki morskie “.
WWF sprzeciwia się, że odnośnie FFH-LRT 1170 „Rafy“ następuje wielkopowierzchniowe
zniszczenie „makrostruktury“, która jest charakterystyczna dla tej przestrzeni życiowej.
Regeneracji nie można zagwarantować. Będą zatem z tego wynikać znaczne szkody.
znaczne. W oparciu o przedłożone wyniki badań dotyczące zasiedlenia twardych podłoży
można uwzględnić prognozowane ponowne zasiedlenie z konieczną nadwyżką dotyczącą
zabezpieczenia.
663/NordStream/04
260
WWF sprzeciwia się, że odnośnie ze względu na sumowanie się wpływów, konsekwencje
będą istotne poprzez rybołówstwo i obecność łodzi sportowych. Wpływy sumaryczne
związane z realizacją licznych innych projektów będą szczególnie uwidocznione i wbrew
oszacowaniu FFH-VU będą uznawane za znaczne; wskutek ogrzania wody przez budowę
elektrowni, układanie kabli i pogłębienia naprawcze. Wzrost turystyki utrudnia kolonizację
fok szarych; obszar lądowania będzie naruszony tylko w małym stopniu przez turystykę, a
przez dobrowolne porozumienia wynikały odciążenia wrażliwych obszarów.
Sprzeciw zostanie odrzucony. W FFH-VU przedstawiono, że wpływy sumacyjne nie
prowadzą do przekroczenia progu istotności. Potencjał ryzyka emisji szkodliwych substancji
w Morzu Bałtyckim poprzez projekt rurociągu Nord Stream jest bardzo niewielki.
Oddziaływania elektrowni węgla kamiennego są już z tej strony sklasyfikowane jako
znaczne, tak że należy tu podjąć środki koherencyjne. Pogłębień naprawczych dokonuje się
przestrzennie i czasowo nieregularnie, a zatem należy je ocenić jako lokalnie przejściowe.
W związku z projektem nie wynikają żadne trwałe strukturalne zmiany typów przestrzeni
życiowej FFH.
WWF sprzeciwia się, że w całkowitej ocenie nieistotność ingerencji będzie nieuzasadniona.
Środki dotyczące unikania i zmniejszania muszą być zatem uzupełnione o środki
równoważące.
Sprzeciw zostanie odrzucony. W FFH-VU przedstawiono, że żadne poważne szkody nie
występują. Środki kompensacyjne są więc tylko przewidziane w ramach związanej z
ochroną przyrody regulacją ingerencji.
FFH DE1749-302 – Piaszczysta ławica u wejścia do zatoki Greifswalder Bodden i
części Zatoki pomorskiej
WWF sprzeciwia się, że foka szara ulegnie wypłoszeniu, co może stanowić zdrowotne
zagrożenie zwierząt, spowodowane w szczególności przez wstawianie ścianek szczelnych.
W sumie wynikłyby stąd oczywiście poważne zakłócenia gatunku. W porównywalnym
stopniu dotyczyłoby to foki pospolitej, która jednak występuje na obszarze rzadko.
Morświn mógłby zostać zagrożony przez hałas oraz wybuchy (amunicja).
Sprzeciwy zostaną odrzucone. W FFH-VU przedstawiono, że zakłócenia nie są uważane za
znaczne. Z powodu odległości obszaru FFH od źródła emisji prace polegające na wbijaniu
są nieistotne. Ponieważ ssaki morskie występują w obszarze zakłóceń prac pogłębiających i
statków układających jedynie sporadycznie, nie należy rozważać poważnych zakłóceń.
Zagrożenia przez amunicję nie występują. Na niemieckim odcinku trasy nie znaleziono
żadnej amunicji. Ogólnie usuwanie amunicji będzie przeprowadzane specjalnymi środkami
unikania, które nie będą zagrażać ssakom morskim.
WWF sprzeciwia się, że względem FFH-LRT 1170 „Rafy“ następuje wielkopowierzchniowe
zniszczenie przestrzeni życiowej i jej wspólnot bentosowych, które będą charakterystyczne
dla tej przestrzeni życiowej. Regeneracji nie można zagwarantować. Wynikłyby z tego
poważne szkody zgodnie z Konwencją specjalistyczną LAMBRECHT & TRAUTNER (2007).
Sprzeciw zostanie odrzucony. Zwraca się uwagę na rozważania dot. obszaru DE1747-301
„Greifswalder Bodden, części Strelasund i Nordspitze Usedom“ odnośnie „raf“.
WWF twierdzi, że przy uwzględnieniu wszystkich powyższych czynników powstawać będą
poważne zakłócenia.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Przy uwzględnieniu środków ograniczających szkody,
środków unikania i środków minimalizujących zakłócenia nie zostaną sklasyfikowane jako
znaczne.
663/NordStream/04
261
SPA DE1552-401 – Zatoka Pomorska
WWF sprzeciwia się, że dla obszaru ochronnego ptaków "Zatoka Pomorska" będą wynikać
poważne zakłócenia dla ptaków morskich – należy raz jeszcze odwołać się do wyników
specjalnego badania związanego z ochroną gatunków (saP). Szeroki korytarz kotwiczny na
obszarze nie byłby przeszukany pod kątem amunicji na całej powierzchni. Zsumowanie
szkodliwych wpływów odbywa się przede wszystkim przez projekty eksploatacyjne dot.
wydobywania piasku i żwiru, ruch statków i elektrownie wiatrowe.
Sprzeciwy zostaną odrzucone. W FFH-VU przedstawiono, że zakłócenia nie są uważane za
znaczne. W odniesieniu do ptaków morskich zwraca się uwagę na wywody dotyczące
specjalnego związanego z ochroną gatunków badania (saP). Badanie korytarza
kotwicznego pod kątem amunicji zostało przeprowadzone. W uzupełnieniu, przed
układaniem zostanie przeprowadzone ukierunkowane na ten cel badanie stref kotwiczenia.
Jeśli pojawią się tam znaleziska środków bojowych, zostaną one ominięte podczas
planowania pozycji kotwiczenia. Wpływy sumacyjne należy oszacować na podstawie
aspektów czasowych; układanie rurociągu Nord Stream wymaga tylko bardzo krótkiego
okresu kilku dni.
FFH DE1652-301 – Zatoka Pomorska z ławicą odrzańską i FFH DE1251-301 Adlergrund
WWF sprzeciwia się, że na tych obszarach przez budowę rurociągu wystąpi możliwość
poważnego zakłócenia morświnów przez daleko sięgające emisje dźwiękowe, o ile nie
zostałyby one objęte właściwymi środkami unikania i minimalizującymi.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Poza strefą 12 mil morskich nie wyszczególniono żadnych
prac pogłębiających jedynie wysoki postęp układania. Ewentualne wypłoszenia i wymijania
należy uznać za lokalne i krótkotrwałe, tak więc poważne szkody są wykluczone.
Środki koherentne
WWF sprzeciwia się, że do uzyskania pozwolenia będą wymagane środki do
zabezpieczenia koherencji, wobec czego nastąpiłoby pełne zrównoważenie funkcji. Środki
na powierzchniach lądowych będą tylko wtedy właściwe, gdy będą istotnie służyć do
polepszenia jakości wody i widzialnej głębokości Morza Bałtyckiego.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Ponieważ nie występują żadne poważne zakłócenia, środki
do zabezpieczenia koherencji nie są konieczne.
Wynik badania zgodności FFH
WWF sprzeciwia się, że dla większości obszarów Natura 2000 musiałyby zostać przyjęte
wysokie zakłócenia. Zakłócenia ptaków lądowych są niedoszacowane, względnie wpływy są
zanegowane. Wpływy sumacyjne są więc w opinii WWF poważnie niedoszacowane.
Koherencja i środki równoważące są bardzo niewystarczające (stanowisko z dnia
07.05.2009)
W stanowisku dotyczącym tomu uzupełniającego (26.10.2009) skrytykowano ponadto, że
dla obszarów ochronnych ptaków UE nie będą następowały żadne szczegółowe
rozważania dotyczące populacji lęgowych i odpoczywających gatunków ptaków. Ponadto
kumulacyjne wpływy projektu w związku z obecnie planowanym, wnioskowanym i
dozwolonym projektem nie są rozpatrzone właściwie.
Sprzeciwy zostaną odrzucone. W badaniach zgodności przedstawiono, że przy
uwzględnieniu ustalonych środków szkody nie zostaną sklasyfikowane jako poważne.
663/NordStream/04
262
Także odnośnie obszarów ochronnych ptaków UE ocena ta polega na wystarczająco
konkretnych danych populacji Sama organizacja WWF w swoim stanowisku z dnia
07.05.2009 wyraziła się, że mają być "przeprowadzone przez wnioskodawcę obszerne i
wysokiej jakości ewidencje ptaków" W UVS (rozdział 10) jest rozpatrzone kumulatywnie 40
projektów. W badaniach zgodności FFH zostaną rozpatrzone pod kątem obszarów
chronionych wpływy sumacyjne w odniesieniu do poszczególnych projektów. W istocie
poważne zakłócenia w wyniku efektów zsumowania należy wykluczyć już na podstawie
tylko tymczasowych wpływów projektu. Pod tym względem nie wykryto braków w
rozważaniu.
Specjalne związane z ochroną gatunków badanie
Sprzeciw należy odrzucić. Uzasadnienie tego następuje poniżej, zresztą należy zwrócić
uwagę na ustęp B.4.8.5 tych podstaw decyzji.
Morświn
WWF sprzeciwia się, że morświn mógłby zostać skrzywdzony przez szumy budowlane,
jakie mogą nastąpić w Greifswalder Bodden podczas prac wbijania i wykonywania wykopu..
Czasowe lub trwałe uszkodzenia słuchu będą prawdopodobne. Przez konieczne
wysadzanie w powietrze pozostałości amunicji zwierzęta mogą doznać obrażeń lub zginąć,
w szczególności ponieważ wysadzenia w powietrze będą przewidziane jako standardowa
metoda i brakowałoby koncepcji do uprzedniego przepłoszenia ssaków morskich.
Podkreślona w saP krótkotrwałość zakłóceń nie byłaby słuszna. Byłyby potrzebne dalsze
środki minimalizujące (np. do nieeksplozyjnego usuwania amunicji) i ewentualnie środki
CEF.
Sprzeciwy zostaną odrzucone. Poprzez odpowiednie środki chwilowe lub trwałe
uszkodzenia słuchu zostaną wyeliminowane, przede wszystkim dzięki zastosowaniu
wbijania wibracyjnego.
Trasa Nord Stream została rozlegle zbadana z użyciem
najnowszych metod technicznych pod kątem pozostałości amunicji, przy czym żadnej
amunicji nie znaleziono. Krótkotrwałość zakłóceń istnieje, ponieważ statek układający jest w
stałym ruchu. Środki CEF nie są potrzebne, aby uniknąć znamion czynu zabronionego
zgodnie z § 42 ust. 1 BNatSchG.
Nur czarnoszyi, nur rdzawoszyi, nur białodzioby
WWF sprzeciwia się, że te trzy gatunki wykazują duże dystanse ucieczki, które
prowadziłyby do opuszczenia rozległych terenów prze te ptaki. Ponieważ brakuje
szczegółów dotyczących rozprzestrzeniania się gatunków, w najgorszym przypadku
należałoby wyjść od wystąpienia zakazu zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG. W
takim przypadku środki CEF byłyby wymagane.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Zakłócenia występują tylko podczas fazy budowy na bardzo
małym obszarze. Przyjmując promień zakłóceń wynoszący 2 km, uzyskujemy powierzchnię
16 km2, które tymczasowo nie są użyteczne dla nurków morskich, co stanowi 0,286 %
obszaru morskiego wschodniej Rugii aż do AWZ. W tym sensie nie ma różnicy dla każdego
innego statku. Stan utrzymania lokalnej populacji nie pogorszy się z tego powodu, co
sprawia, że zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG nie znajduje
zastosowania. Środki CEF nie są zatem konieczne.
Lodówka
WWF sprzeciwia się, że lodówka wykazuje duże dystanse ucieczki. Bez regulacji czasu
budowy mogłoby nastąpić pogorszenie stanu utrzymania lokalnej populacji. Przy
nieprzewidzianych przemieszczeniach środków budowy, np. przez znalezienie amunicji,
663/NordStream/04
263
problemy techniczne, procedury strajkowe, stan choroby lub ogólne opóźnienie budowy
mogłyby wystąpić pod tym względem istotne zakłócenia. Gdyby czynności budowlane były
zaplanowane jedynie od maja do września, nie dotyczyłyby piaszczystej ławicy u wejścia do
zatoki (geograficznie główne miejsce występowania); tzn. tutaj byłyby zrealizowane się w
okresie rzeczywistego występowania gatunku. Należałoby zatem przyjąć zakaz zakłóceń
zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG. Konieczne zatem będą dalsze środki unikania. Nie
zostały w wystarczającym stopniu uwzględnione ruchy do i ze składowiska oraz środki w
samym składowisku. Ponadto należy uwzględnić prawdopodobne pogorszenie podłoży
żywieniowych, które mogłoby istnieć ponad 3 lata naprzód.
Sprzeciwy zostaną odrzucone. W saP przedstawiono, że znamiona czynu zabronionego
zgodnie z § 42 ust. 1 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie zostaną spełnione. Także przy
ewentualnych opóźnieniach budowy obowiązuje ograniczenie czasów budowy, tzn. w
obszarach koncentracji występowania lodówek nie odbywają się żadne czynności
budowlane. Duże zgromadzenia lodówki w obszarze piaszczystej ławicy u wejścia do
zatoki występują wyłącznie w okresie tarła śledzi od marca do kwietnia; w tym czasie na tym
obszarze nie są prowadzone żadne prace związane z układaniem. Ruchy z i do
składowiska Nord Stream zostaną uwzględnione, tak jak inne drogi dojazdu i odjazdu
statków budujących i układających, chociaż nie zostaną one ściśle wyznaczone, ponieważ
chodzi zawsze tylko o krótkotrwałe oddziaływania. Składowisko znajduje się ponadto w
obszarze, gdzie gęstość populacji lodówek od lat 90-tych znacznie się zmniejszyła. Istotne
pogorszenie podstawy pokarmowej nie następuje. Granica pojemnościowa podstawy
pokarmowej prawie nie zostanie osiągnięta, ponadto dotyczy tylko bardzo małej
powierzchni.
Markaczka
WWF sprzeciwia się, że także na obszarze Greifswalder Bodden i ławicy piaszczystej u
wejścia do zatoki występowałyby znaczące populacje markaczki (3 % całego
biogeograficznego regionu). Markaczki trzymają się w 3 km odległości od statków, a zatem
będą najmocniej wrażliwym na zakłócenia gatunkiem kaczek morskich. Ponieważ prace
pogłębiające odbywałyby się na głównym obszarze występowania, a nawet w czasie
zmiany upierzenia i przez wiele tygodni w obszarze 30 km nie byłyby prowadzone2,
zachodziłby zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 Nr. 2 BNatSchG. Nie zostały w
wystarczającym stopniu uwzględnione ruchy do i ze składowiska oraz środki w samym
składowisku. Ponadto należy uwzględnić prawdopodobne pogorszenie podstaw
żywieniowych, które mogłoby utrzymywać się przez okres nawet 3 kolejnych lat. Omułki
jadalne mogłyby zostać obciążone przez emisje z anod reakcyjnych i uszczelnień / osłon
rurociągu. Należałoby zapytać, czy nie zostałby naruszony nawet zakazu szkodzenia
miejscom rozmnażania i zakaz zabijania. Środki CEF będą konieczne w każdym przypadku.
Sprzeciwy zostaną odrzucone. Wysoka wartościowość populacji została uwzględniona.
Względem dodatkowych zakłóceń przez dodatkowy ruch statków zwrócono uwagę na
rozważania dotyczące lodówki. Składowisko nie będzie uczęszczane przez markaczki.
Obszar zmiany upierzenia markaczki znajduje się w odległości co najmniej 8 km od
przebiegu trasy. Zostanie to szczegółowo udokumentowane w UVS. Zakaz zakłóceń
zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG oraz zakaz szkodzenia miejscom rozmnażania
zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG. nie występuje, ponieważ stan utrzymania lokalnej
populacji nie pogorszy się. Silne wzbogacenie szkodliwych substancji w omułkach jadalnych
nie następuje, zostanie to szczegółowo udowodnione w UVS. Zakaz zabijania zgodnie z
§ 42 ust. 1 nr 1 BNatSchG zatem nie występuje.
Uhla
663/NordStream/04
264
WWF sprzeciwia się, że przez wiele tygodni obszar 28,3 km2 byłby unikany przez uhle.
Wobec prawie całorocznego występowania uhli, uniknięcie zakłóceń poprzez regulację
czasu budowy nie rozwiązuje problemu. Ponadto należy uwzględnić prawdopodobne
pogorszenie podstaw żywieniowych, które mogłoby utrzymywać się przez okres nawet 3
kolejnych lat. Należałoby zatem przyjąć zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2
BNatSchG. Zatem będą wymagane środki CEF. Wobec szczególnego zorientowania na
mięczaki, obciążenia szkodliwymi substancjami tak jak u markaczek będą możliwe.
zgodnie z § 42 ust. 1 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie zostaną spełnione. Znaczenie
danego obszaru dla uhli nie zostało zaprzeczone w saP i UVS. Przy uwzględnieniu
odległości od 2 do 3 km nie chodzi o całkowite obszary unikania, lecz o redukcję gęstości,
która wzmacnia się w kierunku barki układającej. Ponadto należy ocenić, że promień wynosi
zaledwie 3 km, powierzchnię wokół miejsca budowy jest niewielka względem całej Zatoki
Pomorskiej, a ponadto, że podobne zakłócenia występują w przypadku każdego innego
statku. Ze względu na szybki postęp układania dochodzi jedynie do krótkotrwałych i
lokalnych zakłóceń. Zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG nie znajduje
zatem zastosowania i środki CEF nie są konieczne.
Ogorzałka
WWF twierdzi, że zatoka Greifswalder Bodden posiada wybitne znaczenie dla ogorzałek. Z
powodu zmniejszenia się populacji nie mogą być tolerowane żadne dalsze obciążenia. W
maju mogłoby dojść do konfliktu, ponieważ mogłaby się pojawić czasowa kongruencja.
Początek budowy będzie wprawdzie zaplanowany na 15-ego maja, odchylenia zostały
jednak wyraźnie zastrzeżone przez Nord Stream. Także w przypadku rozpoczęcia budowy
od 15-ego maja byłyby możliwe istotne zakłócenia spowodowane przygotowaniem budowy.
Szczególnie zimne warunki pogodowe mogłyby ponadto opóźnić wylot. Środek unikania V4
nie uwzględnia zatem tej kwestii w wystarczającej mierze. Od piaszczystej ławicy u wejścia
do zatoki regulacja czasu budowy już nie obowiązuje. Należy zatem stwierdzić, że istotne
skupiska tego gatunku w zimowym półroczu mogłyby zostać zakłócone. Ogorzałki posiadają
duży dystans ucieczki; należałoby uwzględnić dla minimalnego dystansu 3 km do 5 km
najgorszy możliwy przypadek (worst case). Z powodu codziennej zmiany pomiędzy
środowiskiem lęgowym i żywieniowym ogorzałki będą narażone na zwiększone
niebezpieczeństwo kolizji, a więc mogłyby zostać spełnione przesłanki naruszenia zakazu
zabijania. Wobec szczególnego zorientowania na mięczaki, obciążenia szkodliwymi
substancjami będą możliwe. Nie zostały w wystarczającym stopniu uwzględnione ruchy do i
ze składowiska oraz środki w samym składowisku. Ponadto należy uwzględnić
prawdopodobne pogorszenie podstaw żywieniowych, które mogłoby utrzymywać się przez
okres nawet 3 kolejnych lat. W sumie należy obawiać się poważnych zakłóceń i znacznego
pogorszenia stanu utrzymania, który tylko w niewystarczającym stopniu zostałby
zmniejszony przez środki unikania. Zakaz zakłóceń należy zatem jasno skonstatować. W
powiązaniu z bardzo niekorzystnym stanem bieżącym, zagrożenie to jest szczególnie
istotne. Należałoby przeprowadzić środki CEF.
zgodnie z § 42 ust. 1 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie zostaną spełnione. Do czasu
rozpoczęcia zaplanowanych czynności budowlanych duża część ogorzałek ma opuścić
Greifswalder Bodden. Przedwczesny czas budowy zostanie wykluczony. Układanie
rurociągu w obszarze piaszczystej ławicy u wejścia do zatoki następuje w okresie lipiecwrzesień, gdzie nie występują żadne ilości ogorzałek. Przylegające od północy odcinki trasy
posiadają głębokość wody, która z powodu ograniczonej głębokości zanurzenia nie jest
użyteczna dla ogorzałek. Jeśli chodzi o obciążenia szkodliwymi substancjami, zostanie
zwrócona uwaga na wywody dot. ogorzałek. Ruch statków z Greifswalder Bodden i w
663/NordStream/04
265
kierunku składowiska odbywa się przeważnie wyłącznie do istniejącego toru wodnego. W
pobliżu składowiska znajdują się powierzchnie, które z powodu ograniczonej głębokości
zanurzenia są jeszcze w bardzo ograniczonym stopniu użyteczne dla ogorzałek. Zakaz
zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG nie znajduje zatem zastosowania i środki
CEF nie są konieczne.
Szlachar
WWF uważa, że szlachar w Greifswalder Bodden posiada swoje najważniejsze tereny
zimowania. Dlatego gatunek będzie w większej części swojego regionalnego głównego
punktu rozprzestrzeniania dotknięty zakłóceniami, które podczas okresu budowy mogłyby
spowodować opuszczenie terenu. Zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 Nr. 2 BNatSchG
będzie zatem jasno spełniony. Dotknięte mogłyby być także miejsca zmiany upierzenia.
Jeśli układanie rurociągu tylko tymczasowo pozbawi je wartości, zostanie spełniony zakaz
szkodzenia miejscom lęgowym zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG. Środki CEF będą
konieczne.
zgodnie z § 42 ust. 1 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie zostaną spełnione. Obszar
Greifswalder Bodden obejmuje ograniczenie czasu budowy (V4), które określa
przeprowadzanie czynności budowlanych na okres maj do końca września. Zimowe
zgromadzenia osobników tego gatunku nie są zatem naruszone. Poza piaszczystą ławicą u
wejścia do zatoki należy spodziewać się jedynie krótkotrwałych zakłóceń, które jednak z
powodu szybkiego postępu w układaniu i tylko lokalnych tymczasowych zakłóceń nie
wpływają istotnie na stan utrzymania lokalnej populacji. Zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust.
1 nr 2 BNatSchG nie odnosi się więc do przedmiotowego przypadku i środki CEF nie są
konieczne. Z powodu regularnie przeprowadzanych badań wiadomo, że miejsca zmiany
upierzenia w obszarze przebiegu trasy nie istnieją. Zakaz szkodzenia miejscom
rozmnażania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG nie jest zatem spełniony.
Perkoz rogaty, perkoz dwuczuby, perkoz rdzawoszyi
WWF twierdzi, że wszystkim trzem gatunkom w sumie należałoby przyznać szczególne
znaczenie, ponieważ może występować zagrożenie ich populacji. W saP nie następuje
żadna dokładna kwantyfikacja ani naświetlenie efektów sumowania. Dotknięte mogłyby być
także miejsca zmiany upierzenia. Jeśli układanie rurociągu tylko tymczasowo pozbawi je
wartości, zostanie spełniony zakaz szkodzenia miejscom lęgowym zgodnie z § 42 ust. 1 nr
3 BNatSchG. Do chwili przedłożenia dokładnych danych należałoby założyć zgodnie ze
scenariuszem najgorszego przypadku znamiona czynu zabronionego. Środki CEF będą
konieczne.
zgodnie z § 42 ust. 1 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie zostaną spełnione. Perkozy
posiadają względnie mały dystans ucieczki od statków, tak więc odpowiednia powierzchnia
przy kumulatywnym uwzględnieniu dalszego ruchu statków jest zdecydowanie mniejsza.
Ponadto wywołany rurociągiem ruch statków odbywa się przeważnie w torach wodnych i
tym samym w już obciążonych obszarach. Miejsca zmiany upierzenia tutaj nie występują.
Tak jak w przypadku gatunków rybożernych, przy perkozach nie mamy do czynienia z
odebraniem powierzchni żywieniowej, ponieważ żadne obszary ryb nie zostaną zakłócone.
W przypadku możliwego nachodzenia na siebie okresu zmiany upierzenia i czynności
budowlanych może mianowicie dojść do krótkotrwałych zakłóceń, jednak nie różnią się one
wcale lub tylko w małym stopniu różnią się od oddziaływania zakłóceń spowodowanych
ruchem łodzi sportowych, które w każdym przypadku są obecne. W ekstremalnych
obszarach płytkiej wody nie odbywają się na nowo żadne czynności związane z układaniem
663/NordStream/04
266
rurociągu. Zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG nie znajduje zatem
zastosowania i środki CEF nie są konieczne.
Nurzyk, alka, nurnik
WWF sprzeciwia się, że gatunki w obszarach dalekich od brzegu oprócz okresu zimy będą
spotykane także podczas wszystkich innych lub podczas większości miesięcy. Z powodu
dużych dystansów ucieczki od statków wykazywałyby one szczególną wrażliwość. W saP
nie zostało wystarczająco objaśnione, dlaczego zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 Abs. 1 nr 2
BNatSchG nie zostają spełnione znamiona czynu zabronionego. Kwantyfikacja oddziaływań
zakłóceniowych nie nastąpiłaby. Do czasu przedłożenia dokładnych danych należy
zakładać zgodnie ze scenariuszem najgorszego przypadku znamiona czynu zabronionego.
Środki CEF będą konieczne.
zgodnie z § 42 ust. 1 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie zostaną spełnione. Gęstości alk
są w ogóle tak niewielkie, że zakłócenia przez "migrujące" miejsce budowy mogą dotyczyć
jedynie pojedynczych osobników. We wrażliwym czasie zmiany upierzenia i wylęgu
nurzyków w miesiącach letnich od lipca do września wykorzystywany przez ptaki obszar
morski po obu stronach Adlergrundrinne nie styka się z czynnościami budowlanymi.
Główny obszar koncentracji nurnika znajduje się w obszarze brzegowym Adlergrund, a tym
samym z dala od przebiegu trasy.
Gatunki offshore
WWF twierdzi, że szczegóły dotyczące rozprzestrzeniania się oraz rodzaju i intensywności
zakłóceń względem tych gatunków nie będą znane, względnie nie zostaną podane. Zatem
nie może zostać stwierdzone, że znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 w
połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie występują. Do czasu przedłożenia dokładnych danych
należy zakładać zgodnie ze scenariuszem najgorszego przypadku znamiona czynu
zabronionego. Środki CEF będą konieczne.
Sprzeciwy zostaną odrzucone. Z treści przedstawionej opinii nie wynika, o jakich gatunkach
mowa. W dokumentacji saP, w odniesieniu do tych gatunków offshore wymienionych w
"zestawieniu zbiorowym" określone, że znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1
w połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie zostaną spełnione.
Ptaki osiadłe w obszarze wody płytkiej zatoki Greifswalder Boddens
WWF sprzeciwia się, że dla tych gatunków obecność obszarów zmiany upierzenia i miejsc
snu powinna być uznana za prawdopodobną. Jeśli układanie rurociągu nawet tylko
tymczasowo pozbawi ich wartości, spełniony będzie zakaz szkodzenia miejscom
rozmnażania zgodnie z § 42 ust. 1 nr 3 BNatSchG. Brakuje dokładnych badań i rozważań.
Uwarunkowane budową zakłócenia mogłyby być znaczne. Od miesięcy jesiennych zatoka
Greifswalder Bodden pełni rolę na przykład bardzo ważnego obszaru rozmnażania dla
perkoza dwuczubego. Do czasu przedłożenia dokładnych danych należy zakładać zgodnie
ze scenariuszem najgorszego przypadku znamiona czynu zabronionego. Środki CEF będą
konieczne.
Sprzeciwy zostaną odrzucone. Ze stanowiska nie wynika, o jakich gatunkach mowa,
wymieniony został tylko perkoz dwuczuby. W dokumentacji saP zostanie przedstawione, że
znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 w połączeniu z ust. 5 BNatSchG nie
zostaną spełnione. W przypadku braku konkretnych informacji, w dokumentacji saP przy
braku zawsze będzie uwzględniona najbardziej konserwatywne, teoretycznie możliwe
zdarzenie. Rozmnażające się w płytkiej wodzie ptaki mogą w przypadku występowania
zakłóceń zboczyć nieco ze swoich tras, ponieważ w okolicy dostępne są wystarczającym
rozmiarze strefy wody płytkiej i granice pojemnościowe danego gatunku nie zostaną
663/NordStream/04
267
przekroczone. Zakaz zakłóceń zgodnie z § 42 ust. 1 nr 2 BNatSchG nie zostanie zatem
spełniony.
Wynik specjalnego badania związanego z ochroną gatunków / uwagi końcowe
WWF twierdzi, że problem wielu gatunków został niedoszacowany. Środki minimalizujące i
środki w ramach wyrównania koherencji będą konieczne np. dla lodówki, markaczki,
ogorzałki i szlachara. Także zagrożenia dotyczące morświna są niedoszacowane. Bardzo
zagrożona populacja nakazuje zasadnicze badanie populacji i środki minimalizujące dla
przypadku spowodowanego projektem hałasu podwodnego. W sumie istniałaby znaczna
potrzeba udoskonalenia treści dokumentu.
Sprzeciwy zostaną odrzucone. Niedoszacowanie wpływów nie występuje. W saP
przedstawiono, że znamiona czynu zabronionego zgodnie z § 42 ust. 1 w połączeniu z ust.
5 BNatSchG nie zostaną spełnione. Deficyty poznania nie są rozpoznawalne. Morświn
może być uznawany za bardzo dobrze zbadany gatunek. Przeprowadzenie bardziej
obszernego badania nie przyniosłoby żadnego dalszego pożytku w zakresie poznania.
Potrzeba udoskonalenia badania specjalnego związanego z ochroną gatunków badania nie
występuje.
B.4.9.3
BUND M-V (KRAJ ZWIĄZKOWY MECKLENBURG-VORPOMMERN)
W swoim sprzeciwie z dnia 14.05.2009, BUND M-V zajął stanowisko co do treści
„dokumentacji dot. badania zgodności środowiskowej Nord Stream dla konsultacji zgodnie z
Układem ESPOO“, studiów zgodności środowiskowej, badania zgodności FFH i
specjalnego badania związanego z prawną ochroną gatunków.
Ocena alternatywnych przebiegów trasy
BUND krytykuje brak wariantu trasy przebiegającej lądem, ponieważ jego zdaniem nie ma
oczywistej przyczyny, aby takiej alternatywy nie sprawdzić. Wymaga także uwzględnienia
sprawdzenie jeszcze innych możliwości wytyczenia trasy przez Morze Bałtyckie.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Powyższe zagadnienia zostały uwzględnione w punkcie
B.4.9.2.
Żądanie zbadania innych morskich wariantów trasy w obszarach Gotland i Bornholm nie
dotyczy w odniesieniu do sytuacji dot. obszarów obciążonych amunicją, niemieckiego
zakresu kompetencji.
Wpływy ingerencji na dno morskie
Odstrzelenia skał podziemnych i składowanie nadmiernych materiałów byłoby zdaniem
BUND M-V uwarunkowane długoterminowymi zmianami symbioz bentosowych na
odnośnych terenach. Zmiany te – określone jako odwracalne, według BUND M-V często
niesłusznie i będą musiały być zmienione.
Sprzeciw odnosi się wyłącznie do „ dokumentacji dotyczącej badania zgodności
środowiskowej Nord Stream dla konsultacji zgodnie z Układem ESPOO “. Nie należy z tego
wywnioskować żadnego konkretnego odniesienia do obszaru niemieckiej strefy 12 mil
morskich . Odstrzelenia, sedymentacja / składowanie związanego z tym materiału oraz
wznoszenie budowli podporowych (tam lub mostów) nie jest przewidziane w niemieckim
zakresie kompetencji.
Ładunki wybuchowe i inne pozostałości amunicyjne
663/NordStream/04
268
BUND M-V twierdzi, że poza wysadzaniem w powietrze nie zostały rozważone żadne
alternatywne metody obchodzenia się z odkrytymi ładunkami wybuchowymi i
pozostałościami amunicyjnymi wzdłuż zaplanowanej trasy rurociągu.
Ponadto BUND M-V krytykuje, że nie zostały uwzględnione ani plany środków dot.
obchodzenia się z chemicznymi środkami bojowymi, ani następstwa dla środowiska
dotyczące ratowania, traktowania i usuwania środków bojowych.
Następstwa obchodzenia się ze środkami bojowymi dla morskiego świata zwierząt
zostałyby według BUND M-V mocno niedoszacowane. Zatem BUND M-V wymaga w
szczególności względem ssaków morskich (morświn) opracowania środków
minimalizujących i środków unikania oraz towarzyszącego im badania w celu ustalenia
efektywności przy przeprowadzaniu tych środków.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Powyższe rozważania zostały uwzględnione w B.4.9.2 .
Specyfika obu terenów przekroczenia linii brzegowej
Zdaniem BUND M-V wspólnota bentosowa i ważne środowiska pokarmowe dla ptaków
morskich (lodówki, szlachary) przez czasowo ograniczone przemianę i ponowne
przyjmowanie osadów zostałyby poważnie zakłócone, wzgl. zdziesiątkowane. Pod tym
względem BUND M-V, twierdzi, że nie zostały przez Nord Stream wymienione żadne
odpowiednie środki minimalizujące ani równoważące. Konieczne są więc odpowiednie
środki równoważące dla tej zdaniem BUND M-V ciężkiej ingerencji.
Poza tym BUND M-V uważa, że liczne poważne ingerencje nie zostały uwzględnione (np.
utrata miejsc lęgowych rzadkich gatunków ptaków, w szczególności bielika). Zwraca on przy
tym z jednej strony uwagę na współdziałanie wielkiej liczby projektów w zakresie
niemieckiego stanowiska lądowania, z drugiej strony krytykuje w sposób uzasadniony, że
sąsiednie projekty z wynikającymi z nich wpływami na środowisko zostały przyjęte za
podstawę jako stan (w znaczeniu obciążenia wstępnego). BUND M-V wymaga obszernej
korekty wszystkich dokumentów wniosku.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Odnośnie wpływów na wspólnotę bentosową w obszarze
składowiska i odnoszącej się do tego potrzeby kompensacji oraz zrównoważenia ingerencji,
powyższe aspekty zostały uwzględnione w B.4.9.2 .
W odniesieniu do wpływów na ptaki w obszarze składowiska, również obowiązują
odpowiednio przytoczone powyżej rozważania. Obszar składowiska ponadto nie zalicza się
do obszarów o wysokiej gęstości występowania kaczek morskich. Lodówki, które od lat 90tych bardzo mocno zmniejszyły się w swojej populacji, występują tu obecnie najczęściej w
gęstości do 25 osobników/km2 (UVS, ust. 174). Szlachar jest jedynym gatunkiem, którego
obszar lęgowy jest częściowo naruszony i podczas okresu budowy wykazuje już istotne
populacje. W przypadku tego gatunku, wobec naruszonej powierzchni(< 10 % terenu
lęgowego Greifswalder Bodden / Boddenrandschwelle (piaszczysta ławica u wejścia do
zatoki Greifswalder Bodden) / Usedom) nie przypuszcza się żadnych poważnych zakłóceń.
W dokumentacji UVS (roz. 10) rozważono kumulatywnie 40 projektów. Ogólnie można więc
przyjąć, że określone zakłócenia przyrody i krajobrazu w danym wypadku określonych
projektów zostały zaszeregowane i w razie potrzeby zostaną skompensowane w
odniesieniu do projektu. Możliwe jest, że wpływy na środowisko sąsiednich projektów w
swoim współdziałaniu wzajemnie wzmacniają się (uwarunkowane projektem dodatkowe
zaburzenia byłyby kompensowane wtedy, jeśli są znaczne), tak samo można sądzić jednak
o przyporządkowanych tym wpływom rozwiązaniach kompensacyjnych. Logiczne jest z
braku związku przyczynowego wykluczenie uwarunkowanych projektem zakłóceń, które
przedtem w ramach sąsiednich projektów już zostały usunięte (i tam skompensowane)
(tutaj: środowiska lęgowe (m.in. bielika) w zakresie ustalonej planem stacji lądowania).
663/NordStream/04
269
W badaniach zgodności FFH rozpatrzono związane z terenami ochronnymi wpływy
sumacyjne w odniesieniu do poszczególnych projektów. W istocie należy wykluczyć
poważne zakłócenia przez efekty zsumowania już na podstawie tylko tymczasowych
oddziaływań rurociągu Nord Stream. Odnośnie wpływów sumacyjnych z projektami dot.
układania kabli należy stwierdzić, że tego rodzaju wpływy nie zdarzają się (patrz ustęp B.4.5
tej uchwały). Pod tym względem nie wykryto braków w rozważaniu.
O ile poważne zakłócenia dotyczące miarodajnych składników terenu ochronnego ptaków
UE w obszarze lądowania będą występować, to nie są one spowodowane przez rurociąg
Nord Stream, ponieważ już nastąpiło ich zakłócenie przez stację lądowania i zapewniono
odpowiednie zrównoważenie koherencyjne.
Podstawę do tego stanowią poniższe
rozważania:
Badanie zgodności FFH wymaga prognozy o przyszłych skutkach planów lub projektów na
europejskie tereny ochronne. Ponieważ chodzi tu o wpływy, wzgl. zakłócenia w przyszłości,
należy uwzględnić w prognozie przewidywalny rozwój terenu ochronnego.
Dotyczy to również projektów osób trzecich, jak wynika ze sformułowania w art. 6 ust. 3
Dyrektywy FFH („pojedynczo lub we współdziałaniu z innymi planami i projektami”). Jeśli
podczas prognostycznego rozważania stanu przyrody w obszarze działania projektu do
momentu realizacji projektu został już poważnie pogorszony przez projekt osoby trzeciej i
przez nowy projekt nie zostaną wywołane żadne dodatkowe szkody, nie mogą istnieć z
braku związku przyczynowego żadne (dalsze) zakłócenia celów utrzymania terenu. Taka
jest sytuacja w tym przypadku, ponieważ już przed rozpoczęciem prac przy rurociągu Nord
Stream rozpoczęto prace dotyczące stacji lądowania, które spowodowały istotne szkody.
Substancje trujące łącznie z żywicą poliestrowo-alkidową
BUND M-V podaje w wątpliwość ocenę wpływów uwolnień aluminium z anod reakcyjnych.
Wymagana będzie nowa ocena na podstawie uzupełniających danych. Ponadto wyrażony
został sprzeciw wobec zamieszczonego w dokumentacji UVS stwierdzenia, że żadne inne
zanieczyszczające substancje przez przemianę projektu nie zostaną uwolnione do dna
morskiego. W dalszej części BUND M-V twierdzi, że zwierzęta w pobliżu rurociągu mogą
natrafić na silnie skażony pokarm, a ten prawdopodobnie dostałby się do ich łańcucha
pokarmowego.
Sprzeciw zostanie odrzucony. W dokumentacji UVS zostało przedstawione, dlaczego
czynnik aktywny uwolnień substancji z materiału rurociągu zostanie uznany za
niemiarodajny (patrz ustęp B.4.4.1.1 Uchwały o ustaleniu planu - ustęp "Uwarunkowane
urządzeniami czynniki aktywne"). W obszarze ułożonego na dnie morskim rurociągu efekt
rozcieńczenia i rozkładu w otaczających masach wody jest tak duży, że także w pobliżu
anod reakcyjnych nie będą mierzalne żadne uwarunkowane projektem podwyższone
stężenia aluminium, które mogłyby zostać wykazane w łańcuchu pokarmowym. Także
uwarunkowane projektem uwolnienia innych szkodliwych substancji nie występują w istotnej
mierze w niemieckim obszarze kompetencji.
Płukanie rurociągu w fazie wstępnej eksploatacji
BUND M-V sprzeciwia się, że nie wymieniono, jaki środek redukcji tlenu zostanie użyty do
pierwszego płukania rurociągu i powątpiewa w oświadczenie zamieszczone w UVS, że
chodzi tu o naturalne środki, już istniejące w morzu. BUND M-V domaga się w tym zakresie
„(...) jasnej prognozy wpływów uwolnienia środka redukcyjnego, jednoznacznego
oznaczenia zastosowanych i uwalnianych substancji oraz zastosowania odpowiednich
środków unikania i środków minimalizujących.“
663/NordStream/04
270
Sprzeciw zostanie odrzucony. Pobór i wprowadzenie testowej wody pod ciśnieniem przy
uruchamianiu rurociągu nie następuje na obszarze niemieckiego akwenu morskiego.
Ewentualne związane z tym wpływy na środowisko są nieistotne dla niemieckiego zakresu
kompetencji.
Eutrofizacja
W odniesieniu do eutrofizacji, BUND M-V twierdzi, że prace gruntowe na dnie Morza
Bałtyckiego spowodowałyby silny wzrost wartości azotu i fosforu w Morzu Bałtyckim przez
kilka lat. W związku z tym BUND M-V wymaga, aby efekty eutrofizacji zostały ocenione, a
odpowiednie środki kompensacyjne opracowane i zrealizowane.
Sprzeciw będzie odrzucony. Remobilizacja pożywek i szkodliwych substancji z osadu w
skutek uwarunkowanego projektem powtórnego tworzenia się zawiesiny z drobnych
cząsteczek jest z powodu nieomal wolnego od obciążeń stanu osadu (bardzo mało
sorpcyjny piaskowy materiał) możliwa do pominięcia, wzgl. nie będzie mierzalna.
Rybołówstwo
Zdaniem BUND M-V trwałe wykluczenie rybołówstwa z terenu planowanego rurociągu
(przeszkody podwodne) może prowadzić do silnej presji rybołówstwa na sąsiednie obszary
chronione sieci terenów Natura 2000. Wpływy te zdaniem BUND M-V nie są na dzień
dzisiejszy możliwe do oszacowanie. Zatem w ramach dokumentacji UVS wymagane będzie
dodatkowo uwzględnienie tego zjawiska oraz opracowanie koncepcji zapobieżenia
wzrastającemu naciskowi rybołówstwa na sąsiednie obszary. Skrytykowane zostało, że
aspekt ten nie został uwzględniony i nie przedstawiono środków dotyczących zmniejszenia i
zrównoważenia.
Sprzeciw będzie odrzucony. Zwraca się uwagę na ustęp B.4.8.10 uchwały.
Ryzyka dla bezpieczeństwa statków
Odnośnie bezpieczeństwa statków BUND M-V wskazuje na możliwe nieprzewidywalne
przeszkody dla ruchu morskiego poprzez zastosowane do prac budowlanych i
konserwacyjnych wodne środki transportowe. Wynikałoby z tego zwiększone ryzyko kolizji,
co z drugiej strony prowadzi do zanieczyszczenia morza.
Sprzeciw zostanie odrzucony, ponieważ tego rodzaju obawy są nieuzasadnione. Zwraca się
uwagę na ustęp B.4.8.16 i przepisy dodatkowe w punkcie A.3.1 uchwały.
Morskie bezkręgowce
Zdaniem BUND M-V, zwiększona sedymentacja dużych powierzchni będzie co najmniej
czasowo nie do zasiedlenia dla przystosowanej fauny bentosowej. BUND M-V domaga się
dokładniejszego scharakteryzowania podanych okoliczności i jasnego oświadczenia, że
"zniszczenie" symbioz bentosowych w wielu przypadkach będzie nieodwracalne.
Spowodowałoby to zdaniem BUND M-V zmianę oszacowańważności.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Związane z czasem budowy zakłócenia powodowane przez
turbulencję, zawiesiny cząsteczkowe, zmętnienia wody, resedymentację, jak i tymczasowa
utrata powierzchni środowiskowych w zakresie rowu dla rurociągu i składowiska zostaną
szczegółowo omówione w UVS. Środek M 5 LBP (porównaj ustęp B.4.4.1.9.1) gwarantuje
możliwie największe zmniejszenie tych przejściowo skutecznych wpływów. Nie sposób
zaprzeczyć, że ponowne zasiedlenie odpowiednich powierzchni w porównywalne struktury
663/NordStream/04
271
gatunkowe i w szczególności struktury wiekowe zabierze kilka lat. Dlatego wymienione
oddziaływania wpływają w taki sam sposób, jak trwała zmiana podłoża w obszarze
układania rurociągu (lokalna zmiana wspólnoty bentosowej) na potrzeby kompensacyjne
(porównaj tab. 78 / 79 LBP).
Ryby
BUND M-V twierdzi, że ryby zostaną silnie dotknięte eksplozjami. Możliwe pozytywne skutki
struktury rurociągu podobnej do sztucznej rafy nie zostały ocenione przez BUND M-V,
ponieważ BUND M-V wychodzi z założenia, że ryby posiadające rewiry blisko rurociągu
będą dotknięte zwiększoną obecnością szkodliwych substancji i rurociąg wcześniej
doprowadzi do szkodliwych zmian naturalnych warunków życiowych.
Sprzeciw zostanie odrzucony z odesłaniem do powyższych rozważań w punkcie B.4.9.2.
Dla niemieckiego obszaru kompetencji potrzeba prac strzelniczych z rozsądnych powodów
może zostać wykluczona. Uwarunkowane projektem, możliwe do udowodnienia ślady
substancji szkodliwych w łańcuchu pokarmowym nie zostały wykazane.
Ptaki
Budowa rurociągu stanowiłaby według BUND M-V rozległe zakłócenie populacji ptaków, co
spowodowałoby całkowite lub częściowe opuszczenie odnośnych terenów przez ptaki.
Trwałe zmiany rzeźby dna zdaniem BUND M-V prowadziłyby długotrwale do negatywnych
oddziaływań, jak np. na potrzebny morski bentos jako źródło pożywienia przykładowo dla
kaczek, nurków i morskich nurków. Oddziaływania te nie zostały zdaniem BUND M-V
właściwie uwzględnione. Sprzeciw zostanie odrzucony z odesłaniem do powyższych
rozważań w ustępie B.4.9.2.
Ssaki morskie
BUND M-V twierdzi, że usuwanie amunicji przez wysadzanie w powietrze przedstawiałby
poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ssaków morskich. Według BUND M-V, Nord
Stream przedstawia wpływy na płaszczyznę populacji jako odwracalne, co zdaniem BUND
„(...) jest definitywnie niesłuszną oceną w przypadku egzystencjalnie zagrożonej populacji
morświna (...)“.
Według BUND M-V, wzdłuż całego przebiegu rurociągu należałoby liczyć się z
występowaniem ssaków morskich (foki szarej, foki pospolitej, foki obrączkowanej,
morświna). W związku z powyższym, BUND M-V wymaga dla prac budowlanych i usuwania
amunicji opracowania i zastosowania specjalnych środków, aby zapobiec startom w
przypadku tych gatunków. Konkretne środki unikania nie zostały zdaniem BUND M-V
właściwie opisane
W istocie BUND M-V wymaga, aby każde możliwe wysadzenie w powietrze musiało być
poprzedzone ogólnie stosowaną metodą oceny do zastosowania alternatywnych metod do
usuwania materiałów wybuchowych jako oceny pojedynczego przypadku.
Sprzeciw zostanie odrzucony z odesłaniem do powyższych rozważań . Dla niemieckiego
obszaru kompetencji potrzeba prac strzelniczych z rozsądnych powodów może zostać
wykluczona. Punktem wyjściowym zmniejszenia znaczenia krótkotrwałych, niemożliwych do
wykluczenia konsekwencji uwarunkowanych budową zakłóceń dla foki szarej w obszarze
lądowania jest środek M21.
Sieć terenów Natura 2000
663/NordStream/04
272
Ogólnie BUND M-V uważa, że dane dotyczące sieci terenów Natura 2000 nie są
wystarczająco obszerne.
Ocena oddziaływań na sieć terenów Natura 2000 jest oszacowana jako "nieznaczna", co
zdaniem BUND M-V będzie nie do zaakceptowania. „BUND uważa zatem, że musi zostać
dokonane inne zaklasyfikowanie przynajmniej we wszystkich takich przypadkach, w których
zostaną wymienione negatywne wpływy na odpowiednie tereny.“
BUND M-V tłumaczy ponadto, że bez odpowiednich środków kompensacyjnych budowa
rurociągu nie będzie zgodna z celem utrzymania kilku terenów Natura 2000. Wymagane
być powinno, aby Nord Stream przygotował dodatkowe dane, które pozwolą na
dokładniejszą ocenę lub ocenę na bazie scenariusza najgorszego przypadku.
Sprzeciw zostanie odrzucony z odwołaniem do powyższych rozważań w ustępach B.4.5,
B.4.8.5 i B.4.9.2 . W badaniach zgodności FFHzostały oszacowane wszystkie istotne dane.
W rezultacie należy stwierdzić, że projekt w obszarze niemieckiej strefy 12 mil morskich
także z uwzględnieniem skutków kumulatywnych innych planów i projektów nie jest zdolny
do poważnego zaburzenia terenów europejskiej sieci ekologicznej natura 2000 w jej
miarodajnych dla celów ochrony i utrzymania składnikach.
Sieć terenów Natura 2000
BUND M-V potwierdza ponownie swoje wcześniej zajęte stanowisko odnośnie
europejskiego systemu terenów chronionych NATURA 2000:
„Teren ochrony ptaków i teren FFH Greifswalder Bodden i teren FFH Greifswalder
Boddenrandschwelle stanowią w sąsiedztwie planowanego rurociągu wysokie gęstości
lodówek, markaczek, szlacharów, perkozów dwuczubych, nurów rdzawoszyich, nurów
czarnoszyich, kormoranów i innych gatunków w bliskim otoczeniu planowanego rurociągu.
Szczególne znaczenie ma ogorzałka, która wykazuje wyraźne skupiska wokół trasy
rurociągu. Nurzyk, alka i nurnik osiągają już przy Bodenrandschwelle duże liczby populacji,
występują jednak szczególnie często na terenach Natura 2000 Zatoki Pomorskiej.“
Według BUND M-V, zakłócenie tych zbiorowisk ptaków będzie nieodwracalne. Zwraca się
także ponownie uwagę na szkodliwe skutki znalezisk amunicji i związane z tym wysadzenia
w powietrze w odniesieniu do ssaków morskich (morświn, foka szara, foka pospolita) i ryb
(np. śledzia w obszarach tarła, jeśli miejsce i moment znalezienia amunicji są niekorzystne).
BUND powtarza swoje żądanie zgodnie z koncepcją dotyczącą środków kompensacyjnych,
które za cel powinny stawiać sobie polepszenie uszkodzonych funkcji przestrzeni życiowej
oraz wdrożenie odpowiednich środków unikania.
Sprzeciw zostanie odrzucony z odesłaniem do powyższych rozważań oraz uzasadnienia w
ustępach B.4.5, B.4.8.4, B.4.8.5, B.4.8.6 i B.4.9.2 . Zrównoważenie koherentne nie jest
konieczne. Przewidziane są środki kompensacyjne dla ingerencji w ramach związanej z
ochroną przyrody regulacją ingerencji. W LBP zwrócono uwagę na to, że prowadzą one
także do polepszenia stanów utrzymania typów przestrzeni życiowych i gatunków na danym
terenie terenu FFH, a tym samym przyczyniają się do zabezpieczenia spójności
europejskiej ekologicznej sieci Natura 2000. W szczególności, w odniesieniu do środka E1
zostanie to również oszacowane przez kompetentny Urząd ochrony przyrody (StAUN
Ueckermünde) (stanowisko z dnia 22.10.2009). Środki kompensacyjne obejmują m.in.
oceny środowisk płytkiej wody oraz środowiska dla gatunków, które są rozpowszechnione w
obszarze morskim. Ustalone środki dotyczące unikania i zmniejszania gwarantują możliwie
daleko idącą minimalizację szkodliwych wpływów środowiskowych.
Narodowe morskie tereny ochronne
663/NordStream/04
273
W odniesieniu do oddziaływania na narodowe morskie tereny ochronne, BUND M-V zwraca
uwagę na przedstawienia dot. terenów Natura 2000, ponieważ w większości morskie tereny
ochronne należą do sieci terenów Natura 2000.
Sprzeciw odnosi się wyłącznie do „ dokumentacji dotyczącej badania zgodności
środowiskowej Nord Stream dla konsultacji zgodnie z Układem ESPOO “. Nie należy z tego
wnioskować żadnego konkretnego odniesienia do obszaru niemieckiej strefy 12 mil
morskich .
Podsumowanie wpływów środowiskowych
BUND M-V podsumowuje swoje wcześniej przedstawione sprzeciwy. Zdaniem BUND M-V,
negatywne wpływy rurociągu na środowisko będą wyraźnie silniejsze od przestawionych.
Klasyfikacje mnogości zaburzeń według BUND M-V będą nietrafne i muszą zostać wyżej
ocenione. W istocie BUND M-V uważa wpływy sumacyjne z innymi projektami za
niewystarczająco rozpatrzone. Ostatecznie wymagane będzie zdeponowanie co najmniej
półtorarocznych kosztów budowy obejmujących świadczenie zabezpieczające, aby można
było zlikwidować nieprzewidziane i zależnie od okoliczności kosztowne szkody
środowiskowe.
Sprzeciw zostanie odrzucony z odesłaniem do powyższych rozważań . Odnośnie
wymaganych świadczeń kompensacyjnych(wraz z zapłatą wyrównawczą w znaczeniu
§ 15 ust. 6 LNatG M-V) i minimalizacji ingerencji, zostaną podjęte w uchwale o ustaleniu
planu w punkcie A.3.6 związane z ochroną środowiska uzasadnione nakłady i warunki jako
przepisy dodatkowe. Tym samym zbyteczne jest postawione żądanie o świadczenia
zabezpieczające.
Braki w danych
Według BUND M-V, Nord Stream musi przygotować dalsze dane, aby można było dokonać
dokładnej i niezawodnej oceny wpływów środowiskowych oraz zagwarantować przydatność
środków kompensacyjnych, unikania i minimalizujących.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Dla niemieckiego zakresu kompetencji została sporządzona
duża liczba profesjonalnych ekspertyz, które polegają na obszernym materiale danych. Luki
w danych, które nie pozwalają stosownie ocenić oczekiwanych wpływów środowiskowych
projektu są obecnie niemożliwe do rozpoznania. Koncepcja środków dotyczących unikania /
zmniejszenia i kompensacji szkodliwych wpływów środowiskowych jest wystarczająco
dokładnie opisana i uzasadniona. Zostanie to dalej skonkretyzowane w ramach planu
realizacji i uzgodnione z kompetentnym urzędem ochrony przyrody (StAUN Ueckermünde).
Środki unikania odnośnie odstrzeliwania amunicji
Zdaniem BUND M-V, środki unikania przede wszystkim dotyczące postępowania z
podwodną amunicją, są niezadowalające. Usuwanie amunicji innymi metodami niż
wysadzanie w powietrze będzie bezwarunkowo konieczne. Jeśli wysadzenie w powietrze
jest niemożliwe do uniknięcia, BUND M-V wymaga zapewnienia niezbędnych środków, aby
możliwie przeważającą część potencjalnie dotkniętych tym zwierząt usunąć z terenu
zagrożenia.
„.BUND oczekuje obszernego ulepszenia całkowitej koncepcji i poszczególnych środków w
przypadku unikania“
663/NordStream/04
274
Sprzeciw zostanie odrzucony z odesłaniem do powyższych rozważań . Dla niemieckiego
zakresu kompetencji potrzeba wysadzeń w powietrze może zostać w rozsądnym zakresie
wykluczona.
Środki kompensacyjne
Zdaniem BUND M-V środki kompensacyjne są całkowicie niewystarczające, ponieważ
negatywne wpływy na morskie obszary życia nie zostałyby zrównoważone, a ich pozytywne
wpływy oddziaływałyby na inne przestrzenie życiowe. BUND M-V wymaga zatem
zastosowania dalszych środków kompensacyjnych do ochrony morskich przestrzeni
życiowych w bezpośrednim związku z budową rurociągu.
Sprzeciw zostanie odrzucony z odesłaniem do powyższych rozważań w ustępie B.4.8.4 i
B.4.9.2.
Program monitorowania
BUND M-V uważa, że zaplanowany przez Nord Stream program monitorujący będzie
niewystarczający.
Wymagane powinno być zatem uzupełnienie monitoringu do
następujących obszarów:
• Biologiczny monitoring wpływów wysadzeń w powietrze i długoterminowych skutków
środków budowy na dno morskie i bentos,
•
badanie skuteczności środków stosowanych do wypłaszania ssaków morskich i ryb z
obszaru zagrożonego wysadzeniami w powietrze,
•
monitoring będzie wymagany także w obszarach przemiany materiału i terenach o
silnej sedymentacji,
•
specjalny program monitoringu dla wszystkich środków kompensacyjnych,
•
monitoring i obszerne badania musiałyby wyjaśniać zagadnienia wyłączenia,
demontażu oraz utylizacji na zakończenie okresu eksploatacji,
•
analiza wpływów środowiskowych przez cały okres użytkowania rurociągu (włącznie
z budową i demontażem) powinna zostać sporządzona.
Sprzeciw zostanie odrzucony. Zwraca się uwagę na odpowiednie przepisy dodatkowe. W
ustępie A.3.6.1, monitoring został między innymi przewidziany w celu kontroli
przedsięwziętych w specjalistycznych ekspertyzach dla niemieckiej strefy 12 mil morskich i
terenu lądowania eksperckich prognoz dot. uwarunkowanych budową, urządzeniami i
eksploatacją wpływów projektu, które należy uzgodnić i przeanalizować z urzędem ochrony
przyrody
Możliwe uwarunkowane ponowną budową wpływy po przewidzianym okresie eksploatacji
50 lat należy (jeśli ma być w ogóle ponownie zbudowany) oszacować w przyszłości według
wtedy prawnie obowiązujących skal.
Studia zgodności środowiskowej
Sprzeciwy / stanowiska są identyczne ze sprzeciwami / stanowiskami WWF z dnia
26.10.2009. W związku z tym należy zapoznać się z odpowiedziami zamieszczonymi w
punkcie B.4.9.2. uchwały.
Badanie zgodności FFH
663/NordStream/04
275
Sprzeciwy / stanowiska są identyczne ze sprzeciwami / stanowiskami WWF. W związku z
tym należy zapoznać się z odpowiedziami zamieszczonymi w punkcie B.4.9.2. uchwały.
Specjalne związane z ochroną gatunków badanie
Sprzeciwy / stanowiska są identyczne ze sprzeciwami / stanowiskami WWF. W związku z
tym należy zapoznać się z odpowiedziami zamieszczonymi w punkcie B.4.9.2. uchwały.
B.4.10
Analiza zagadnień o charakterze prywatnym / decyzje
Ponieważ niniejsza uchwała o ustaleniu planu oprócz doręczenia - m.in. oponentom będzie publicznie przedstawiona do wglądu (§ 74 ust. 4 zapis 2 VwVfG M-V), zgodnie z
przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, oponenci będący osobami fizycznymi
zostaną podani w kolejności anonimowo z numerami. Oponentom zostanie dostarczona
uchwała i przydzielony im zostanie numer oponenta. Ze względu na konieczność
uproszczenia, we wszystkich przypadkach zostanie wybrana liczba pojedyncza i forma
męska.
Oponent 01
Oponent pismem z dnia 06.04.2009 zgłosił w prawidłowym terminie zarzuty względem
projektu. W odniesieniu do zaistniałego problemu, oponent zwraca uwagę na swoje
sprzeciwy wobec projektu OPAL (sprzeciw z dnia 04.05.2008 w procesie ustalania planu
zgodnie z § 43 EnWG dot. projektu OPAL / NEL). Oponent jest właścicielem domku
letniskowego w kąpielisku morskim Lubmin, oddalonego o ok. 2 km od punktu lądowania
projektu i obawia się w przedstawionym sprzeciwie szkód wobec swojej osoby i rodziny,
spowodowanych przez budowę i eksploatację stacji lądowania. Szkody te dotyczyłyby po
pierwsze stanu zdrowia oponenta - z tego powodu szuka on stałego pobytu w klimacie
nadmorskim - i troski, że działka letniskowa nie może już być użytkowana zgodnie z
docelowym przeznaczeniem. Poza tym jego jakość życia i radość z egzystencji będzie
zakłócona z powodu ingerencji w przyrodę oraz krajobraz i związane z tym naruszenie
krajobrazu. Problemy te zostały przedstawione w pełnej treści w sprzeciwie z dnia
06.04.2009 na przedmiotowy projekt.
Zarzuty odnoszące się do interesów prywatnych zostaną odrzucone, ponieważ wpływy
projektu na stan zdrowia oponenta lub korzystanie z działki letniskowej nie mogą zostać
poddane ocenie. Pozostałe sprzeciwy odnoszą się m.in. do poniższych aspektów projektu:
• uwzględnienie wpływów sumacyjnych przy ocenie zgodności środowiskowej projektu
i konsekwencji dla sieci Natura 2000,
• konieczność ochrony przeciwkorozyjnej,
• wpływy testów ciśnieniowych,
• konieczność i wpływy urządzeń wydmuchowych,
• badania alternatyw,
• rodzaj i sposób inspekcji,
• bilansowanie związanego z ochroną przyrody zrównoważenia ingerencji,
• udowodnienie interesu publicznego.
663/NordStream/04
276
Nie należą one do własnych interesów oponenta i dlatego również zostały odrzucone.
Ponadto, powyższe aspekty należy również pod względem merytorycznym uznać za
nieuzasadnione. Uchwała o ustaleniu planu jest formalnie, proceduralno-prawnie i
materialno-prawnie zgodna z wszystkimi obowiązującymi przepisami. W szczególności
należy zapoznać się z uzasadnienie, w ustępie B niniejszej uchwały.
Oponent 02
projektu. W odniesieniu do zaistniałego problemu, oponent zwraca uwagę na swoje
sprzeciwy wobec projektu OPAL (sprzeciw z dnia 04.05.2008 w procesie ustalania planu
zgodnie z § 43 EnWG dot. projektu OPAL / NEL). Oponent jest właścicielem domku
letniskowego w kąpielisku morskim Lubmin, oddalonego o ok. 2 km od punktu lądowania
projektu Wyraża on swój sprzeciw jako obywatel niemiecki i europejskiego obywatela oraz
w związku związaną z jego zawodem jako biologa wiedzą o wartości przyrody, jej
wrażliwości i współzależności ekosystemów.
Zarzuty odnoszące się do interesów prywatnych zostaną odrzucone, ponieważ wpływy
projektu na stan zdrowia oponenta lub korzystanie z działki letniskowej nie mogą zostać
poddane ocenie. Pozostałe sprzeciwy odnoszą się m.in. do poniższych aspektów projektu:
• Obrona planu w szczególności uzasadnienie wzrastających potrzeb,
• uzasadnienie interesu publicznego,
• wpływy badania ciśnieniowego,
• uwzględnienie wpływów sumacyjnych i efektów kumulatywnych,
• wpływy na elektrownie wodne, rybołówstwo,
• badania alternatyw,
• studia zgodności środowiskowej,
• bilansowanie związanego z ochroną przyrody zrównoważenia ingerencji
Nie należą one do własnych interesów oponenta i dlatego również zostały odrzucone.
Ponadto, powyższe aspekty należy również pod względem merytorycznym uznać za
nieuzasadnione. Uchwała o ustaleniu planu jest formalnie, proceduralno-prawnie i
materialno-prawnie zgodna z wszystkimi obowiązującymi przepisami. W szczególności
należy zapoznać się z uzasadnienie, w ustępie B niniejszej uchwały.
Oponent 03
projektu. Oponent jest mieszkańcem miejscowości Karlshagen na wyspie Usedom. Jako
użytkownik kąpieliska i najemca obiektów wypoczynkowych obawia się on wpływu na
jakość wody kąpieliska poprzez eksploatację składowiska na północny wschód od Usedom i
niekorzystnych konsekwencji dla turystyki, ze względu na ruch statków z i do składowiska.
Poza tym obawia się emisji hałasu stacji lądowania przy Lubmin, które ewentualnie mogłyby
dopływać do Karlshagen.
Sprzeciwy zostały ustnie omówione w dniu 25.06.2009. Ponadto przedstawiciel projektu
stwierdził i zapewnił, że czasowo ograniczona do fazy budowy eksploatacja składowiska nie
będzie posiadać żadnego wpływu na jakość wody do kąpieli, ani na turystykę. Także emisje
hałasu stacji lądowania są dla Karlshagen nieistotne. Należy zapoznać się z protokołem
663/NordStream/04
277
słownym przeprowadzonej dyskusji (strona 227 i dalsze strony). Zarzuty zostaną zatem
odrzucone..
Oponent 04
Oponent zgłosił w prawidłowym terminie zarzuty względem projektu pismem z dnia
24.04.2009, data stempla pocztowego Bergamt z dnia 04.05.2009. Twierdzi on w swoim
piśmie, że jest częstym użytkownikiem Morza Bałtyckiego w celach prywatnych i
zawodowych. Kwestionuje w szczególności - jego zdaniem niewystarczające jeśli chodzi o
bezpieczeństwo techniczne - aspekty budowy i eksploatacji rurociągu i obawia się także
wpływów naruszających granice. Troskę sprawia mu w szczególności niebezpieczeństwo
wynikające z "obciążeń dawnym uzbrojeniem". Nadzwyczaj niewielka liczba wykazanych
przez Przedstawiciela projektu obiektów metalowych na wszystkich obszarach trasy jest wg
niego "jednoznacznym dowodem" na to, że wykryte zostały tylko bardzo duże obiekty
metalowe, wzgl. duże skupiska metali, a nie wykryto żadnych pojedyncze małych obiektów
amunicyjnych. Poza tym oponent stwierdza brak objaśnień dot. siły wybuchu, wzgl. typów
amunicji oraz spodziewanych szkód w przypadku detonacji. Aspekt możliwego
"bezpośredniego bombardowania" rurociągu przez Bundeswehrę i jego skutki nie zostały
przedyskutowane ani ocenione. Podsumowując, zdolność detonacji środków bojowych w
Morzu Bałtyckim oraz zdarzenia wypadków z udziałem detonujących środków bojowych nie
zostały przedstawione w odpowiedni sposób, konieczny w ramach procesu udzielania
pozwolenia.
Zarzuty zostaną odrzucone, ponieważ nie należą one do własnego interesu oponenta.
Nawet jeśli można traktować korzystanie z Morza Bałtyckiego działań prywatnych i
zawodowych jako własny interes, należy go podporządkować interesom projektu już z tego
powodu, że nie będzie on poważnym utrudnieniem. Niezależnie od tego wyszczególnione
aspekty należy także w sprawie odrzucić jako nieuzasadnione. Uchwała o ustaleniu planu
jest formalnie, proceduralno-prawnie i materialno-prawnie zgodna z wszystkimi
obowiązującymi przepisami. W szczególności należy zapoznać się z uzasadnienie, w
ustępie B niniejszej uchwały.
Oponent 05
Oponent zgłosił w prawidłowym terminie pismem z dnia 09.10.2009 zarzuty względem
projektu. Oponent jest współwłaścicielem 5 działek gruntowych w obrębie Bugewitz. Z tych
działek gruntowych jedynie działka gruntowa 83 na polu 1, obręb Bugewitz jest dotknięta
realizacją projektu. Ponadto ta działka gruntowa leży w "strefie buforowej" środka
kompensacyjnego E2. Właściciele nie życzą sobie żadnej zmiany dotyczącej jakichkolwiek
występujących gatunków. W ramach sprzedaży odpowiednich powierzchni będą jednakże
gotowi do negocjacji.
Sprzeciwy zostaną odrzucone, o ile nie zostały uwzględnione w ramach przedłożonego
planu. Na działkach oponenta nie będą podejmowane żadne ingerencje w znaczeniu
rzeczywistej zmiany (środki budowy itp.). W strefie buforowej jest jedynie przewidziany
środek utrzymujący o charakterze rozwojowym "Opieka nad terenem i ochrona gniazd z
jajkami". Straty gniazd z jajkami i piskląt przez wrogów naziemnych zostaną wyeliminowane
za pomocą ogrodzeń elektrycznych o wysokości ok. 1 m. Poszczególne gniazda lub grupy
gniazd będą na małej powierzchni chronione w czasie wylęgu i wychowywania młodych. W
ten sposób dojdzie tylko do nieznacznych ograniczeń przy żniwach i wypasie bydła.
663/NordStream/04
278
Działki są aktualnie wydzierżawione osobom trzecim, które zagospodarowują powierzchnię.
Właściciele lub dzierżawcy nie ponoszą żadnych niekorzystnych konsekwencji
ekonomicznych. Konsekwencje takie podlegałyby zresztą odszkodowaniu.
Ochrona własności zgodnie z art. 14 GG zabezpiecza przed odebraniem własności, które
nie jest wymagane dla dobra ogółu, ani nie jest zgodne z ustawą (art. 14 ust. 3 GG). Dla
dobra ogółu, przyjmowane mogą być wyłącznie uchwały zgodnie pod względem formalnym
i merytorycznym z obowiązującym prawem (BVerwG, Urt. v. 18.03.1983, 4 C 80.79; VGH
Kassel, Urt. v. 21.06.1989, 2 R 768.89). Zasadniczo należy stwierdzić, że użytkowanie
działek gruntu dla związanego z przewodem zaopatrzenia w ogóle i dla przedłożonego tu
projektu włącznie z przynależnymi środkami zastępczymi jest niezbędne i uzasadnione.
Wykorzystanie prywatnego prawa własności (art. 14 GG) jest uwzględnione przy
uwzględnieniu, że projekt posiada ważne znaczenie społeczne i powinno być zredukowane
do niezbędnego zakresu. Zamiast pełnego odebrania własności zostanie wybrany w celu
przeprowadzenia środka zastępczego łagodniejszy środek służebności. O ile to możliwe,
odebranie prawa własności zostało ograniczone do gruntów należących do państwa i
organów administracji terenowej. Przy rozważaniu uzasadnienia projektu w odniesieniu do
aspektów prawa własności, projektowi zostanie przyznany priorytet z powodu związanej z
nim sprawy wspólnego dobra zapewnienia zaopatrzenia energetycznego jako sprawy o
większym znaczeniu (patrz ustęp B.4.1). Uchwała o ustaleniu planu posiada wstępne
działanie wywłaszczające (§ 45 EnWG), także w odniesieniu do powierzchni, które są
potrzebne dla związanych z ochroną przyrody środków kompensacyjnych. W razie
ostateczności byłoby możliwe wywłaszczenie potrzebnych z punktu widzenia prawnej
ochrony przyrody (BVerwG, Urt. z 22.08.1996, DVBl 1997, 68; BVerwG, Urt. z 13.03.1995,
UPR 1995, 308; BVerwG, Urt. z. 21.12.1995, NVwZ 1996, 896; BVerwG, Urt. z. 23.08.96, 4
A 29/95, cyt. nb. juris). Pytania o odszkodowanie lub w razie potrzeby wywłaszczenie jest
jednak do rozstrzygnięcia poza procedurą ustalania planu.
Całkowite rozpatrzenie interesów właścicieli w odniesieniu do przedmiotowego projektu daje
w wyniku przewagę interesu publicznego przy jak najbardziej ciągłym przeprowadzaniu /
realizacji środka kompensacyjnego.
Oponent 06 (Hansestadt Anklam)
projektu. Oponent jest właścicielem większości powierzchni, na których ma zostać
przeprowadzony środek zastępczy E2 i posiada umowy dzierżawy z trzema rolnikami na te
powierzchnie. Wyrażone zostały następujące zarzuty:
• Treścią umów dzierżawy jest użytkowanie rolnicze. Planowanie środka zastępczego
wbrew treści umów dzierżawy.
• Zasadniczo zostanie wprawdzie umożliwione użytkowanie sprzyjającego łąkowym
zwierzętom lęgowym, jednak nie tworzeniu grobli i nawilżaniu powierzchni łąk.
Rekonstrukcja wypełnienia rowu może zatem być wykorzystana tylko do regulacji
wody w rowach, jednak nie do nawilżania powierzchni łąk.
• Przeprowadzenie własnych, w toku procedury planowania do statutu Planu B 1-2006
"Obszar przemysłowy Anklam" zaplanowanych środków kompensacyjnych posiada
priorytet.
• Użytkowanie ok. 8 ha powierzchni łąk na północ od Mörkerhorstgraben odpowiada
już obecnie łące słomianej (łąki słomiane są łąkami wilgotnymi, które służą
663/NordStream/04
279
zdobywaniu pokarmu, jak zwykłe typy łąk użytków zielonych, lecz są koszone tylko
raz w roku).
Sprzeciwy zostaną odrzucone, o ile nie zostały uwzględnione w ustaleniach planu.
Oponent zwraca się w istocie przeciw środkom, które z jego punktu widzenia
doprowadziłyby do trwałego nawilżenia powierzchni i tym samym do uniemożliwienia
rolniczego użytkowania gruntów. Nie jest to jednak uzasadnione. Poziom wód w rowach i
groblach zostanie uregulowany za pomocą wypełnienia rowu, tak że użytkowanie
powierzchni nie zostanie naruszone. Stałe podniesienie poziomów wody mniej niż 30 cm
poniżej wysokości łąki nie jest przewidziane. Czasowe podniesienie poziomu na wiosnę
przed rozpoczęciem użytkowania jest jednak wymagane i sensowne z rolniczego punktu
widzenia. Celowe obniżenie do rozpoczęcia użytkowania może nastąpić przez wypełnienie
rowu.
Środek zastępczy nie prowadzi zatem wprost do uniemożliwienia rolniczego użytkowania w
każdej jego formie, ponieważ akurat rolnicze użytkowanie (wypas, żniwa) jest istotnym
składnikiem koncepcji środków zapobiegawczych. Przewidziane są jedynie ograniczenia
użytkowania w znaczeniu użytkowania sprzyjającego łąkowym zwierzętom lęgowym,
jednakże bez uniemożliwienia dotychczasowego użytkowania. Ograniczeniom użytkowania
nie zostanie pod tym względem przecież wyrażony sprzeciw przez oponenta. Właściciele
lub dzierżawcy nie ponoszą żadnych niekorzystnych konsekwencji ekonomicznych. Zresztą
podlegałyby one i tak odszkodowaniu wypłacanemu przez Przedstawiciela projektu.
Zasadnicza zgoda właściciela i domyślna zgoda dzierżawców na użytkowanie sprzyjające
łąkowym zwierzętom lęgowym pokazuje poza tym, że nie należy spodziewać się żadnych
przeszkód nie do pokonania i środek może zostać przeprowadzony w zgodzie z wszystkimi
uczestnikami. W tym znaczeniu Przedstawicielowi projektu zostaną narzucone odpowiednie
przepisy dodatkowe, a ponadto planowanie realizacji środka zastępczego z osobami
dotkniętymi, w szczególności do uzgodnienia z kompetentnym UNB i UWB jak i oponentem
oraz dzierżawcami, jak również osobowo-prawna dostępność powierzchni, na której mają
zostać przeprowadzone środki zastępcze do przedłożenia przed rozpoczęciem ingerencji.
Środki zastępcze Przedstawiciela projektu nie stoją w sprzeczności do zaplanowanego
środka kompensacyjnego oponenta w obrębie Bugewitz, pole 7. Oponent planował tam
stworzenie struktur żywopłotowych wzdłuż rolniczo użytkowanej drogi lub uzupełnienie
istniejących struktur żywopłotowych w przestrzeni krajobrazowej. Środek zastępczy E2
obejmuje natomiast środki dotyczące użytkowania powierzchni sprzyjającego łąkowym
zwierzętom lęgowym. Nie dotyczy to krawędzi drogi ani dróg rolniczych. Środek nie utrudnia
ani przeprowadzenia ani skuteczności środka kompensacyjnego oponenta. Pod tym
względem urząd planujący projekt nie widzi konfliktu między obydwoma środkami.
Została uwzględniona także wskazówka dot. już istniejącego charakteru łąki słomianej na
północ od Mörkerhorstgrabens. Przedstawicielowi projektu zostało nakazane uwzględnienie
tej wskazówki przy planowaniu realizacji.
nie jest wymagane dla dobra ogółu, ani nie jest zgodne z ustawą (art. 14 ust. 3 GG).
Wprawdzie należy tu uwzględnić, że Hansestadt Anklam jako stowarzyszenie prawa
publicznego nie jest zdolne do korzystania z praw zasadniczych (BVerfGE 61, 82 –
„Sasbach“). Hansestadt jest jednak właścicielem zwyczajnego prawna własności, o którym
mowa w § 903 BGB. Prawo to należy uwzględnić w ustalaniu planu i całkowicie wziąć pod
663/NordStream/04
280
uwagę. Zasadniczo należy stwierdzić, że użytkowanie działek gruntu dla związanego z
przewodem zaopatrzenia w ogóle i dla przedłożonego tu projektu włącznie z przynależnymi
środkami zastępczymi jest niezbędne i uzasadnione. Wykorzystanie prawa własności jest
uwzględnione w rozważaniu jako sprawa niezwykle ważna i będzie zredukowane do
absolutnie niezbędnego zakresu. Zamiast pełnego odebrania własności zostanie wybrany
w celu przeprowadzenia środka zastępczego łagodniejszy środek służebności. Przy
rozważaniu uzasadnienia projektu w odniesieniu do aspektów prawa własności, projektowi
zostanie przyznany priorytet z powodu związanej z nim sprawy wspólnego dobra
zapewnienia zaopatrzenia energetycznego jako sprawy o większym znaczeniu (patrz ustęp
B.4.1). Uchwała o ustaleniu planu posiada wstępne działanie wywłaszczające (§ 45 EnWG)
także w odniesieniu do powierzchni, które są potrzebne dla związanych z ochroną przyrody
środków kompensacyjnych, przy czym – w przedmiotowym przypadku - z powodów
proporcjonalności należy je tak dalece, jak to możliwe priorytetowo odnieść do powierzchni
państwa i organów administracji terenowej (§ 45 EnWG) (BVerwG, Urt. v. 23.08.1996,
4 A 29.95). W razie ostateczności byłoby możliwe wywłaszczenie potrzebnych z punktu
widzenia prawnej ochrony przyrody (BVerwG, Urt. z 22.08.1996, DVBl 1997, 68; BVerwG,
Urt. z 13.03.1995, UPR 1995, 308; BVerwG, Urt. z. 21.12.1995, NVwZ 1996, 896; BVerwG,
Urt. z. 23.08.96, 4 A 29/95, cyt. nb. juris). Pytania o odszkodowanie lub w razie potrzeby
wywłaszczenie jest jednak do rozstrzygnięcia poza procedurą ustalania planu.
Oponent 07
projektu. Oponent jest jako właściciel działki gruntowej 44 w polu 1, obręb Bugewitz
dotknięty realizacją projektu. Ta działka gruntowa leży w "strefie buforowej" środka
kompensacyjnego E2. Oponent wykorzystuje tę działkę gruntową do uzyskiwania
pożywienia dla prowadzonego jako dodatkowe źródło dochodu gospodarstwa rolniczego.
Sprzeciwy zostaną odrzucone, o ile nie zostały uwzględnione w ramach przedłożonego
planu. Na działkach oponenta nie będą podejmowane żadne ingerencje w znaczeniu
rzeczywistej zmiany (środki budowy itp.). W strefie buforowej jest jedynie przewidziany
środek utrzymujący o charakterze rozwojowym "Opieka nad terenem i ochrona gniazd z
jajkami". Straty gniazd z jajkami i piskląt przez wrogów naziemnych zostaną wyeliminowane
za pomocą ogrodzeń elektrycznych o wysokości ok. 1 m. Poszczególne gniazda lub grupy
gniazd będą na małej powierzchni chronione w czasie wylęgu i wychowywania młodych
Dochodzi jednak tylko do nieznacznych punktualnych ograniczeń przy żniwach i wypasie,
uzyskiwanie pożywienia jest nadal możliwe. Nie następuje nawilżenie powierzchni.
Oponent nie będzie odczuwał żadnych niekorzystnych skutków gospodarczych. Zresztą
podlegałyby one odszkodowaniu.
nie jest wymagane dla dobra ogółu, ani nie jest zgodne z ustawą (art. 14 ust. 3 GG). Dla
dobra ogółu, przyjmowane mogą być wyłącznie uchwały zgodnie pod względem formalnym
i merytorycznym z obowiązującym prawem (BVerwG, Urt. v. 18.03.1983, 4 C 80.79; VGH
Kassel, Urt. v. 21.06.1989, 2 R 768.89). Zasadniczo należy stwierdzić, że użytkowanie
działek gruntu dla związanego z przewodem zaopatrzenia w ogóle i dla przedłożonego tu
663/NordStream/04
281
projektu włącznie z przynależnymi środkami zastępczymi jest niezbędne i uzasadnione.
Wykorzystanie prywatnego prawa własności (art. 14 GG) jest uwzględnione przy
uwzględnieniu, że projekt posiada ważne znaczenie społeczne i powinno być zredukowane
do niezbędnego zakresu. Zamiast pełnego odebrania własności zostanie wybrany w celu
przeprowadzenia środka zastępczego łagodniejszy środek służebności. O ile to możliwe,
odebranie prawa własności zostało ograniczone do gruntów należących do państwa i
organów administracji terenowej. Przy rozważaniu uzasadnienia projektu w odniesieniu do
aspektów prawa własności, projektowi zostanie przyznany priorytet z powodu związanej z
nim sprawy wspólnego dobra zapewnienia zaopatrzenia energetycznego jako sprawy o
większym znaczeniu (patrz ustęp B.4.1). Uchwała o ustaleniu planu posiada wstępne
działanie wywłaszczające (§ 45 EnWG), także w odniesieniu do powierzchni, które są
potrzebne dla związanych z ochroną przyrody środków kompensacyjnych. W razie
ostateczności byłoby możliwe wywłaszczenie potrzebnych z punktu widzenia prawnej
ochrony przyrody (BVerwG, Urt. z 22.08.1996, DVBl 1997, 68; BVerwG, Urt. z 13.03.1995,
UPR 1995, 308; BVerwG, Urt. z. 21.12.1995, NVwZ 1996, 896; BVerwG, Urt. z. 23.08.96, 4
A 29/95, cyt. nb. juris). Pytania o odszkodowanie lub w razie potrzeby wywłaszczenie jest
jednak do rozstrzygnięcia poza procedurą ustalania planu.
Oponent 08 (CPN)
projektu.
Firma Concord Power Nordal GmbH (CPN) zamierza przeprowadzić lądowy przewód gazu
ziemnego. Nie dotyczy to bezpośrednio projektu Nord Stream, a problemy dotyczące
działek gruntowych Oponenta przez niego w wystarczającym stopniu wyjaśnione.
Ze sprzeciwu nie wynika ostatecznie jasno, czy i jak dalece firma CPN przedstawiła swoje
stanowisko wobec tego zagadnienia. CPN tłumaczy mianowicie w swoim stanowisku z dnia
25.03.2009, że nie ma żadnych sprzeciwów względem ustalania planu Nord Stream, jednak
pismem z dnia 27.03.2009 wyjaśnia, że podane w piśmie z dnia 25.03.2009 wskazówki
należałoby rozumieć jako sprzeciwy w znaczeniu proceduralno-prawnym. CPN nie
zamierza ustosunkować się przeciwko projektowi Nord Stream. Projekt przewodu CPN jest
w całości uzależniony od Nord Stream.
Sprzeciwy zostaną odrzucone, o ile nie zostały uwzględnione w ustaleniach planu.Uchwała
o ustaleniu planu jest formalnie, proceduralno-prawnie i materialno-prawnie zgodna z
przepisami. W szczególności należy odwołać się do uzasadnienia zamieszczonego w
ustępie B niniejszej uchwały oraz zwrócić uwagę na poniższe rozważania, dla większej
jasności zamieszczane również w tym miejscu.
Wskazówki dotyczące formalności proceduralno-prawnych (obwieszczenie w zakresie
Urzędu Usedom-Nord, konkretyzacja środków równoważących i zastępczych, spis gruntów)
zostały przyjęte do wiadomości. Wskazówki te zostały już uwzględnione, były one w
przebiegu procesu przestrzegane i omawiane. Interpretacja dokumentów planu nastąpiła
od 02.04 do 02.05.2009 po zwykłym lokalnym obwieszczeniu Urzędu Usedom-Nord. Środki
kompensacyjne E1, E2 i E3 zostały przez objaśnienie planu: konkretnie sprecyzowane.
663/NordStream/04
282
Skonkretyzowane środki kompensacyjne są przedmiotem ustalenia planu. Całkowity spis
gruntów został również załączony do tomu uzupełniającego.
Podnoszony jest zarzut, że projektowi brakuje koniecznej "neutralności" i że wniosek o
ustalenie planu będzie bez własnej stacji lądowania nie będzie mógł być całkowicie
przeanalizowany. Oponent wywodzi dalej, że urządzenie przyjmujące gaz ziemny będzie
raczej istotnym elementem Nord Stream. Posiada to także podstawy podatkowe. Przewód
onshore (lądowy) NORDAL będzie częścią lądowej infrastruktury przewodów gazowych.
Nord Stream AG ma zatem przedstawić wstępną deklarację dotyczącą kwestii przyjęcia
ilości gazu z pierwszego przewodu Nord Stream i dalszego transportu lądem. Podstawa
planowania będzie niezupełna, ponieważ nie tylko OPAL i NEL, ale też NORDAL należą do
lądowych środków infrastrukturalnych. Celem projektu NORDAL jest przyjmowanie i dalsze
prowadzenie gazu pochodzącego z Nord Stream. Widzimy więc, że wskutek wyboru
wariantu uwzględniającego projekt przewodu NORDAL, możliwość dalszego przekazywania
gazu za pośrednictwem OPAL lub NEL nie zostanie uwzględniona. Tylko NORDAL podnosi
zresztą kwestię lądowania w "objętym ochroną przyrody: szczególnie wrażliwym obszarze
Lubminer Heide". Trzeba przypomnieć, że NEL nie będzie uwzględniony jako lądowy
projekt infrastrukturalny, tak więc konieczne jest przyjęcie transportowanego przez Nord
Stream gazu ziemnego przez NORDAL. Wszystkie powyższe kwestie będą z konieczności
określone w dokumentacji wniosku. Także te zarzuty nie mogą więc zostać uwzględnione.
Miarodajne dla decyzji jest ustalenie, czy plan spełnia obowiązujące założenia i
wymagania prawne. W tym przypadku zostały one spełnione. Rozważania dotyczące
całościowego projektu zostaną również przedstawione w ustępie B.4.2.1 Urząd
ustalający plan uwzględnia, że także firma NORDAL mogłaby uczestniczyć w dalszym
transporcie gazu sprowadzanego za pośrednictwem Nord Stream. W odniesieniu do
pytań o objaśnienie planu i sposobu tworzenia ustępów oraz zagadnień planistycznych,
należy zapoznać się z paragrafami B.4.2.2 i B.4.2.3. W procedurze ustalania planu
rurociągu Nord Stream nie zostaną przedsięwzięte żadne działania dotyczące
NORDAL. W odniesieniu do obowiązujących zasad prawnych nie odgrywa również
żadnej roli fakt, czy w stosunku do dodatkowo przedstawionych w dokumentacji
wniosku możliwości dalszego przekazywania gazu istnieją dodatkowe opcje
odprowadzenia transportowanego przez Nord Stream gazu ziemnego. Przeciwnie:
Prognoza dot. zasadności rurociągu Nord Stream, wzgl. zdolności realizacji możliwości
odprowadzania wypada z pewnego innego punktu widzenia na korzyść projektu.
Obszerne szczegółowe wyjaśnienie tej kwestii nie jest konieczne. Także
przeprowadzone badanie alternatyw odpowiada, co uzasadniono w ust. B.4.3 tej
uchwały, wszystkim obowiązującym przepisom prawnym.
Rurociąg Nord Stream jest w wąskim znaczeniu kompletny i funkcjonalny. Projekt
obejmuje wszystkie potrzebne do bezpiecznego transportu z Rosji do Niemiec rodzaje
wyposażenia i urządzeń i jest jednoznacznie możliwy do realizacji w ramach
pojedynczego projektu. Zostało to szczegółowo przedstawione w terminie dyskusji w
dniu 25.06.2009. Pod tym względem należy również zapoznać się z protokołem
dyskusji słownej zamieszczonym na stronie 214 i dalszych oraz w załącznikach.
Także z prawnego punktu widzenia nie istnieje konieczność podejmowania ostatecznej
decyzji już w chwili obecnej. Ponieważ zagadnienia planistyczne, np. procedury OPAL
mogą zostać odpowiednio uwzględnione w procedurach Nord Stream - w ramach
procesu planowania - poprzez opracowanie odpowiednich procedur i uwzględnienie (w
odpowiednim zakresie: BVerwG, 18.04.1996, 11 A 86/95; BVerwGE 101, 73,
663/NordStream/04
283
orzeczenie Rn 29). Zgodnie z tymi zasadami nie istnieje także "materialna potrzeba"
uwzględnienia stacji lądowania w przedłożonej procedurze ustalania planu, również jeśli
chodzi o kwestie "funkcjonalności" lub "odosobnienia" (patrz wyżej). Również potrzeba
pomiaru ilości gazu ziemnego nie zmusza do uwzględnienia stacji lądowania w
przedłożonej procedurze. Podstawy podatkowe dot. pomiaru ilości gazu przez
Przedstawiciela projektu nie istnieją.
Aspekty regulacyjno-prawne przedstawione po raz pierwszy w terminie dyskusji zostały
już sprawdzone z urzędu. W każdym przypadku zagadnienia dotyczące dostępu do
sieci i inne regulacyjno-prawne aspekty ustalonego planem projektu w żaden sposób
nie są sprzeczne (patrz stanowisko BNetzA z dnia 30.04.2009).
Oponent 09 (Heinrich Hirdes)
projektu. Oponent jest posiadaczem zezwolenia przyznanego zgodnie z § 8 BBergG,
dotyczącego złoża „Landtief“. Upoważnienie do wydobycia dotychczas jednak nie
zostało przedłożone.
Oponent nie ma zasadniczych wątpliwości wobec projektu, prosi jednak Przedstawiciela
projektu o szczegółowe informacje odnośnie wymaganych odstępów bezpieczeństwa
od rurociągu przy ewentualnym wydobywaniu surowca. Ponieważ dotychczas jeszcze
nie przedłożył żadnego upoważnienia do wydobycia, nie może obecnie zostać podjęta
żadna wiążąca decyzja w tej dziedzinie. W istocie obliguje to oponenta, w przypadku
planowania eksploatacji do przeprowadzenia dopasowania koniecznych odstępów
bezpieczeństwa od istniejących urządzeń.
Sprzeciw zostanie zatem odrzucony.
Oponent 10 (Vattenfall Europe Transmission)
Oponent zgłosił w prawidłowym terminie pismem z dnia 28.04.2009 i z dnia 02.11.2009
zarzuty względem projektu. W piśmie z dnia 28.04.2008 Vattenfall Europe Transmission
GmbH (VET) objaśnia obligujące go zobowiązanie do zbudowania połączenia
sieciowego dla morskiej elektrowni wiatrowej, (OWP), (§ 17 ust. 2a zapis 1 EnWG w
połączeniu z § 118 ust. 7 EnWG). Zgodnie z § 17 ust. 2a EnWG istnieje właściwość z
zastrzeżeniem, że zgodnie z § 118 ust. 7 EnWG budowa OWP zostanie rozpoczęta
przed 31.12.2011. W toku reformy EEG termin ten został przedłużony z 2011 do 2015.
Dla istotnych tutaj obszarów OWP „Arkona-Becken SO“ i „Ventotec Ost 2“ zostały w
dniu 29.03.2005 wzgl. w dniu 24.05.2004 dla obszaru strefy 12 mil morskich złożone
wnioski o wydanie pozwolenia związanego z ochroną przyrody według § 65b LNatG MV na położenie kabli morskich do zasilania w sieci przesyłowej do urzędu StAUN
Stralsund jako kompetentnego urzędu ds. wydawania pozwoleń. Wniosek został
złożony przez firmy AWE GmbH i Arcadis Consult GmbH, jednakże nie przez oponenta.
Dnia 12/08 zostały złożone opracowane na nowo dokumenty wniosku, sprawdzone
przez urząd ds. wydawania pozwoleń pod względem kompletności. Dalsze kroki
proceduralne nie nastąpiły, w szczególności nie została wydana żadna decyzja
przedstawiciela interesu publicznego. Dnia 02.04.2009 nastąpiło powiadomienie StAUN
Stralsund, że VET przejmuje obie procedury i dalej chce je prowadzić jako
przedstawiciel projektu. Zostało to potwierdzone podczas dyskusji. Zgłoszenie przejęcia
663/NordStream/04
284
dotychczas jednak nie nastąpiło (patrz pismo StAUN Stralsund z dnia 06.07.2009).
Zgodnie z informacją StAUN Stralsund z dnia 16.12.2009, procedura pozostaje obecnie
na przedstawionym etapie.
Firma AWZ złożyła również wnioski o pozwolenie na przeprowadzenie kabla zgodnie z
zarządzeniem dot. urządzeń morskich w Bundesamt für Seeschifffahrt und
Hydrographie (Federalnym urzędzie ds. żeglugi i hydrografii). Zakończenie tych
procedur jest obecnie niemożliwe do przewidzenia.
Ustalona planem trasa Nord Stream przebiega wewnątrz uporządkowanego
przestrzennie korytarza w obszarze, który przez obie znajdujące się w procedurach
pozwoleń trasy kabli oponenta do połączenia morskich elektrowni wiatrowych
Windparks „Arkona-Becken SO“ i „Ventotec Ost 2“ musiałby być skrzyżowany. W ujęciu
czasowym należy stąd wywnioskować, że wg planu upływu robót Przedstawiciela
projektu budowa przewodu gazu ziemnego ma nastąpić w 2010 roku, podczas gdy
oponent obecnie nie jest ani wnioskodawcą, ani przedstawicielem projektu w ww.
procedurach, ani nie zostało mu udzielone pozwolenie na połączenia kablowe.
Ponieważ tym samym brakuje dostatecznie udokumentowanego planu Oponenta,
ważne znaczenie przysługuje zasadzie pierwszeństwa, a mianowicie w rozumieniu, że
uwzględnienie na początku skonkretyzowanego planowania może wymagać później
występującego planowania uzupełniającego. Dla późniejszych nowych czynności
dotyczących planowania planowań lub modyfikacji już istniejących, w uwzględnionych
przypadkach powoduje to potrzebę dopasowania w rozumieniu wystarczającego
uwzględnienia (BVerwG, 26.03.2007, 7 B 73/06, NVWZ 2007, 833).
Niezależnie od tego, podczas terminu dyskusji zostało przez Przedstawiciela projektu
słusznie przedstawione, że przyszłe skrzyżowanie kabli jest uwzględnione w planie i
możliwe również pod względem technicznym, patrz protokół z dyskusji strona 206 i
dalsze. Pismem z dnia 02.11.2009 także Oponent wyraził swoją gotowość do zgodnego
dopasowania odpowiedniego rozwiązania technicznego. Nie występuje zatem konflikt
planowania.
Sprzeciwy odnośnie skrzyżowania trasy Przedstawiciela projektu (nr 1 do 7) zostaną
zatem odrzucone.
Pismem z dnia 02.11.2009, sprzeciwy nr 6 dot. wykorzystania korytarza
uporządkowanego przestrzennie do instalacji kabla i nr 11 (zaplanowane środki CEF
Przedstawiciela projektu) zostaną w rezultacie przeprowadzonej dyskusji i przedłożonej
konkretyzacji planowania Przedstawiciela projektu uznane za unieważnione.
Sprzeciwy dotyczące badania zgodności środowiskowej (nr 8 i 9) zostaną odrzucone,
ponieważ nie należą do interesów własnych Oponenta.
Sprzeciw (nr 10) dotyczący towarzyszącego planu opieki nad krajobrazem zostanie
również odrzucony. Jeśli Oponent w ramach własnego planowania przewiduje środki,
które wchodzą w zakres ustalonych środków kompensacyjnych Przedstawiciela
projektu, możliwość ich realizacji powinna zostać sprawdzona przez Oponenta za
pośrednictwem własnej procedury. Obie strony posiadają swobodę dostosowania się
we własnym zakresie do takiego przypadku.
663/NordStream/04
B.5
285
Podsumowanie analizy
Projekt rurociągu Nord Stream zostanie dopuszczony stosownie do przedłożonej
uchwały o ustaleniu planu, ponieważ jego realizacja jest uzasadniona z ważkich
powodów przeważającego interesu publicznego, biorąc pod uwagę prawa osób trzecich
w ramach planistycznej swobody twórczej. Wiążąco ustalone plany uwzględniają
regulacje prawne dot. wywłaszczenia. Uwzględniają one także przepisy niemieckiej
ustawy o gospodarce energetycznej, a także inne przepisy, jak również odpowiadają
wymaganiom nakazu ważenia interesów.
Związane z projektem naruszenia interesów publicznych i prywatnych pozycji prawnych lub
interesów są wobec celu, który będzie realizowany za pomocą projektu, uzasadnione
słuszne i dozwolone. Tak zwane rozwiązanie zerowe (porównaj BVerwG, Urt. z dnia
10.04.1997, 4 C 5.96, DVBl. 1997 1115) – a więc rezygnacja z projektu – jest w związku z
tym wykluczone.
Plan dotyczący budowy i eksploatacji rurociągu Nord Stream odpowiada w istotnej mierze
celom Prawa gospodarki energetycznej zgodnie z § 1 EnWG (Ustawa o gospodarce
energetycznej). Zgodnie z § 1 ust. 1 EnWG celem ustawy jest w szczególności możliwie
bezpieczne, korzystne cenowo, przyjazne dla konsumenta, wydajne zaopatrzenie w
energię, a dalszym celem ustawy EnWG jest zgodnie z § 1 ust. 2 regulacji sieci
zaopatrzeniowej gazu w celu zabezpieczenia skutecznej i faktycznej konkurencji w sferze
zaopatrywania w energię oraz zabezpieczenie długotrwałego, wydajnego i pewnego
użytkowania sieci zaopatrywania w energię. Celem ustawy o gospodarce energetycznej jest
zgodnie z § 1 ust. 3 EnWG poza tym modyfikacja i przeprowadzenie prawa Wspólnoty
Europejskiej w dziedzinie przewodowego zasilania energetycznego. Wystarczające
zdolności przewodów są nie tylko konieczne dla zapewnienia wolnej konkurencji, lecz w
szczególnościdla przyjaznego środowisku, przewodowego zaopatrzenia ogółu
społeczeństwa w gaz. Wnoszą one także niezaprzeczalny wkład w bezpieczeństwo
zaopatrzenia energetycznego Niemiec i Europy. Gwarancja bezpieczeństwa zaopatrzenia,
której ustalone planem projekty służą w szczególnym wymiarze, jest sprawą dobra
powszechnego o najwyższym znaczeniu. Bezpieczeństwo zaopatrzenia jest osiągnięciem,
którego obywatel niezbędnie potrzebuje do zabezpieczenia ludzkiej egzystencji (porównaj
BVerfGE 38, 258, 270 f.; E 45, 63, 78 f., BVerfG, Beschl. z dnia 10.09.2008, 1 BvR 1914/02,
orzeczenie Rn. 15).
Lokalna i ograniczona czasem budowy zmiana środowiska naturalnego nie posiada aż tak
istotnego znaczenia, aby można było na jej podstawie uznać, że w interesie większości
społeczeństwa leży odrzucenie projektu. Zgodność środowiskowa projektu zgodnie z § 12
UVPG została oszacowana, a ocena ta została przedstawiona w niniejszym dokumencie.
Projekt jest dostosowany do wymogów ochrony środowiska naturalnego. Związane z
projektem naruszenia przyrody i krajobrazu, terenów Natura 2000 oraz w szczególności
szczególnie i ściśle chronionych gatunków jest akceptowalne. Związana z prawną ochroną
przyrody regulacja ingerencji (§§ 15, 16 LNatG M-V, § 19 BNatSchG) i reżim ochronny
krajowej ochrony biotopu i terytorium (np. § 20 LNatG M-V), ochrony siedlisk naturalnych
Natura 2000 (§ 18 LNatG M-V, § 34 BNatSchG) oraz specjalnej ochrony gatunków (§§ 42 i
dalsze BNatSchG) zostały dotrzymane.
Związane z projektem korzyści zabezpieczenia zaopatrzenia energetycznego Niemiec i
Europy w gaz ziemny usprawiedliwiają związane z projektem ofiary w wymienionych
sprawach związanych z ochroną przyrody.
663/NordStream/04
286
Zasadniczo należy stwierdzić, że wykorzystanie gruntów w celu przewodowego
zaopatrywania ogółu społeczeństwa i dla tu przedłożonych projektów jest szczególnie
uzasadnione. Związane z czasem budowy i trwałe ograniczenie prywatnego prawa
własności (art. 14 GG) jest uwzględnione w rozważaniu jako aspekt istotny i zostanie
zredukowane do niezbędnie koniecznego wymiaru. Zamiast pełnego odebrania własności
do budowy przewodu zostanie wybrany łagodniejszy środek służebności. W ramach
rozważania przemawiających za projektem gruntów z interesami własności, projektowi
zostanie przyznane pierwszeństwo w oparciu o realizowany za jego pomocą interes dobra
wspólnego zabezpieczenia zaopatrzenia energetycznego jako sprawy o dużym znaczeniu
społecznym. Uchwała o ustaleniu planu ma działanie wywłaszczające (§ 45 EnWG). O
sprawach odszkodowania lub ewentualnie wywłaszczeniu należy jednak rozstrzygać poza
metodą ustalenia planu.
Wszyscy uczestniczący przedstawiciele interesów publicznych zasadniczo wyrażają zgodę
na realizację projektu. Przemyślenia, wydania i wskazówki, o ile nie zostały odrzucone, są
odpowiednio brane pod uwagę.
Metody pozwolenia na przewód wysokociśnieniowego gazu ziemnego Nord Stream w
krajach, których on dotyczy, czyli w Niemczech, Danii, Szwecji, Finlandii i Rosji zostaną
zgodnie z § 43b ust. 4 EnWG doregulowane pomiędzy kompetentnymi urzędami
uczestniczących państw w ramach ustaleń wykraczających poza granice kompetencji
urzędów.
Wnioski z przeprowadzonego rozważania wykazują, że plan dotyczący budowy i
eksploatacji rurociągu Nord Stream łącznie ze swoimi uzupełnieniami i zmianami może
zostać zrealizowany wraz z ustalonymi stosunkami, ponieważ korzyści, które zostaną
osiągnięte wraz z budową przewodu dla zaopatrzenia energetycznego przewyższają
niedogodności.
B.6
Ustanowienie przepisów dodatkowych
Przepisy dodatkowe są zgodnie z §§ 1, 43a EnWG, §§ 15, 20 LNatG M-V i §§ 36, 74 ust. 2
część 2 VwVfG M-V wymagane dla ochrony dobra ogółu oraz do zabezpieczenia założeń
zezwolenia. Ustanowienie przepisów dodatkowych zostało w punkcie B.4.5 poddane ocenie
materialno-prawnej kwestii ważnych dla interesów publicznych.
Przepisy dodatkowe wynikają w przeważającym stopniu z konieczności ustosunkowania się
przedstawicieli interesów publicznych, związków i prywatnych oponentów oraz służą z
jednej strony spełnieniu założeń prawnych dot. zezwolenia, a z drugiej strony - ograniczeniu
wpływów projektu na osoby trzecie w nie dającym się uniknąć wymiarze.
B.7
Ustanowienie zastrzeżeń decyzji
W ustępie A.1.3 urząd ustalający plan zastrzegł decyzje.
Zastrzeżenia decyzji w A.1.3.1 i A.1.3.4 są wymagane, aby można było reagować na
nieprzewidziane zdarzenia i dać przedstawicielowi projektu możliwość, przy zmianie
poszczególnych stosunków, aby mógł kontynuować projekt i unikać nieprawidłowości, które
ze względu na brakujące warunki zezwolenia mogłyby kwestionować cały projekt. Zgodnie z
663/NordStream/04
287
§ 36 ust. 2 VwVfG M-V akt administracyjny zgodnie z obowiązkową oceną może zatem
zostać zawarty z zastrzeżeniem późniejszego odebrania, zmiany lub uzupełnienia wydania.
To samo dotyczy zastrzeżenia z punktu A.1.3.2 i A.1.3.3. Tym samym zostanie
zapewnione, że poprzez ostateczną decyzję urzędu ustalającego plan warunki pozwolenia
zachodzą także w przypadku nie dojścia do skutku porozumień lub uzgodnień z osobami
trzecimi.
W punkcie A.1.3.5, urząd ustalający plan zastrzegł sobie ustalenie szczegółów realizacji
budowy, czy rurociąg na odcinku trasy od KP 1.193,4 aż do granicy strefy 12 mil morskich
(KP 1.170,4), odcinki budowy 1b i 8 zgodnie z technicznym raportem objaśniającym muszą
być wkopane, a jeśli tak to na jakiej długości, aż do przedstawienia studium ryzyka, które
pozwala na podjęcie ostatecznej decyzji w tej kwestii. Podstawą do tego są przemyślenia
przedstawione w opinii Zarządu dróg wodnych.
W swojej opinii z dnia 11.12.2009, Zarząd dróg wodnych wyraził sprzeciw mówiący, że
istnieją wątpliwości co do ułożenia rurociągu na dnie morza w wyżej wymienionym odcinku.
W uzasadnieniu podano, że prognoza ruchu, która stanowi podstawę studium ryzyka, nie
pozwala na ocenę ryzyka przy przyjęciu za podstawę przyszłego scenariusza ruchu. Będzie
tak z powodu okresu trwałości rurociągu, wynoszącego co najmniej 50 lat. Dalej wyrażono
sprzeciw, że wskutek ułożenia rurociągu na dnie morza na tym odcinku spowoduje
ograniczenie zanurzenia statków. Mogłoby doprowadzić do tego, że także przy
uwzględnieniu odchyleń od średniego stanu wody, pozostałe zanurzenie w wodzie nie jest
do pogodzenia z zagwarantowaniem bezpieczeństwa i łatwości ruchu na zalecanej drodze.
Warunki dopuszczalności zastrzeżenia zgodnie z § 74 Abs. 3 VwVfG M-V istnieją względem
konkretnego ustalenia realizacji budowy. Zgodnie z orzecznictwem BVerwG, B. z dnia
31.01.2006, 4 B 49/05, NVwZ 2006, 823) urząd ustalający plan może rozwiązanie problemu
zgodnie z § 74 ust. 3 VwVfG M-V zastrzec uzupełniającą uchwałą o ustaleniu planu, jeśli
ostateczna decyzja nie jest możliwa w momencie ustalania planu, lecz jest w
wystarczającym stopniu zagwarantowane, że w drodze uzupełnienia planu usunie się
konflikt i da się utworzyć stan planowania, który sprosta ustawowym wymaganiom, chyba że
decyzja bez zastrzeżonej częściowej regulacji okaże się trzonem planowania niezdatnym do
realizacji zamierzonego projektem celu (porównaj BVerwG, Uchwały z dnia 22.05.1995, 4 B
30.95, Buchholz 406.401 § 8 BNatSchG Nr. 16 i z dnia 30.08.1994, 4 B 105.94, Buchholz
316 § 74 VwVfG Nr. 31). Dla dozwolonego zastrzeżenia urząd ustalający plan musi być w
stanie wykluczyć bez błędów w rozważaniu, że rozwiązanie otwarcie traktowanego
problemu zostanie zakwestionowane przez już przedsięwzięte ustalenia. Zasadniczo
obowiązujący jest moment uchwały o ustaleniu planu. W odniesieniu do tego momentu
informacje konieczne do rozwiązania problemu mogą nie być możliwe do zdobycia przy
możliwych do przyjęcia kosztach. Jednak także wtedy zastrzeżenie zostanie uznane za
dozwolone, gdy przedstawiciel planowania może uważać, że konflikt, który pozostał jeszcze
nierozwiązany w momencie przeprowadzania planu zostanie rozwiązany w innym
postępowaniu w zgodności ze swoją własną planistyczną decyzją. Warunek ten jest
spełniony, jeśli spodziewane jest obiektywne rozwiązanie problemu zgodnie z
okolicznościami indywidualnego przypadku przy rozsądnym sposobie rozważania. Także
sprawy, które pozostały nieuwzględnione w projekcie mogą nie mieć takiego ciężaru, tak że
decyzja planowania może później wydać się bezzasadna. Zastrzeżenie zakłada z tego
powodu oszacowanie później regulowanego podłoża konfliktu co najmniej w jego zarysie
(porównaj wyraźnie BVerwG, 21.02.1992, 7 C 11.91, BVerwGE 90, 42 strony następne, w
celu konieczności ostatecznego ustalenia zagadnień ochrony wód powierzchniowych i
663/NordStream/04
288
gruntów przy ustaleniu w planie wysypiska śmieciu; 12.12.1996, 4 C 29.94, BVerwGE 102,
331 f., 346 f. (do wyboru kilku wariantów trasy); 18.06.1997, w podanym miejscu).
Ostateczna ocena niemożliwa
Do momentu uchwały o ustaleniu planu ostateczna ocena dot. konkretnej realizacji budowy
na wyżej wymienionym odcinku była jeszcze niemożliwa. Z przeprowadzonego procesu
konsultacyjnego wynika, że przewidziane na dzień dzisiejszy przez przedstawiciela projektu
ułożenie rurociągu na dnie morza w przypadku jego realizacji z powodu związanego z tym
zmniejszenia zanurzenia w wodzie mogłoby prowadzić do utrudnienia łatwości i
bezpieczeństwa ruchu statków, z drugiej strony, lecz na podstawie niewystarczających
danych nie jest możliwa ostateczna ocena stanu rzeczy. Zarząd dróg wodnych zachęcił do
rozwiązania konfliktu poprzez wkopanie rurociągu w dno morza na odnośnym odcinku trasy.
Podjęcie ostatecznej decyzji jest jednak – na dzień dzisiejszy - w oparciu o obecny stan
wiedzy jeszcze niemożliwe. Do rozwiązania problemu potrzeba od przedstawiciela projektu
- zgodnie z § 74 ust. 3, 2. zapis połowiczny VwVfG M-V - przedłożenia dokumentacji i
uzyskania z niej informacji odnośnie opracowania danych liczbowych o ruchu statków i
możliwych do przewidzenia wielkościach statków. Tylko pod tym warunkiem można będzie
przewidzieć, czy rurociąg może zostać ułożony na dnie morza i - mniej więcej także z
uwzględnieniem procedur kierowania ruchem - czy możliwe jest ominięcie zalecanej drogi
"Ujście Odry" przy uwzględnieniu bezpieczeństwa ruchu statków lub czy konieczne jest
głębsze ułożenie w rozmiarze do którego zachęca Zarząd dróg wodnych lub być może
także poza tym rozmiarem. Należy również uwzględnić te liczby w przedłożonej w
uzupełnieniu przez wnioskodawcę analizie ryzyka, a mianowicie także z punktu widzenia
kolizji statków z rurociągiem, a nie tylko z punktu widzenia niebezpieczeństwa
spowodowanego rzuceniem kotwicy.
Dopiero po przedłożeniu wyżej wymienionej dokumentacji może nastąpić ostateczne
ustalenie. Również po przedłożeniu wyżej wymienionej dokumentacji należy ewentualnie
przeprowadzać zmianę planu i pod względem procesów prawnych jeszcze jeden proces
uczestnictwa (§§ 43d EnWG, 76 VwVfG M-V).
Konieczność decyzji
Ustalony planowo projekt jest zasadniczo odpowiedni decyzyjnie. Zostaną podjęte decyzje
w odniesieniu do wszystkich konfliktów, które projekt wywołuje. W przybliżeniu sprawdzono,
czy wkopanie na odnośnym odcinku trasy nie przeciwstawia się niepokonalnym prawnym
lub rzeczywistym podstawom. Nie ma to jednak miejsca.
Same szczegóły sposobu ułożenia i jego planistycznego przestawienia nie mają już wpływu
na zakwestionowanie zasadniczej decyzji o dopuszczeniu projektu do realizacji. Urząd
ustalający plan podjął zatem ze szczególnym uwzględnieniem celów planowania projektu i z
punktu widzenia procesów ekonomicznych decyzje planowania o projekcie i zastrzegł (sam)
sposób ułożenia na odcinkach budowy 1b i 8. Odpowiada to także pomysłowi
przyspieszenia, jaki znajduje się w §§ 43a EnWG, 73 VwVfG M-V wydruku.
Ponadto Urząd ustalający plan uwzględnia, że ustalenie planu w obecnym momencie jest
konieczne ze względu na pozwolenia udzielone w innych krajach, lecz także ze względu na
zaplanowane w Niemczech na kwiecień rozpoczęcie budowy w zatoce Greifswalder
Bodden. Czasowe opóźnienie decyzji planowania o projekcie doprowadziłoby do tego, że
projekt wcale nie mógłby zostać rozpoczęty. Przy przyjęciu za podstawę minimalnych
663/NordStream/04
289
czasów budowy i czasowego celu planowania uruchomienia przewodów do połowy 2011
roku, cel ten nie zostałby zrealizowany, gdyby czekano z dopuszczeniem projektu, aż
zostanie podjęta decyzja o ustaleniu sposobu wykonania na odcinkach budowy 1b i 8. Plan
czasowy nie będzie w sumie zagrożony przez zastrzeżenie decyzji, ponieważ odcinki
budowy 1b i 8 mogą być wykonane bez opóźnienia czasowego i niezależnie od pozostałych
odcinków budowy. Przy KP 1.193,4 z powodu wymiany układacza, rurociąg pochodzący z
odcinka 5 musi być zresztą w odpowiednim momencie zdjęty na dnie morza i przyjęty z
nowego układacza w podanym czasie wprost do odcinka 1b. Poza tym ograniczenie czasu
budowy w zatoce Greifswalder Bodden do sezonu (maj do grudnia) z powodów związanych
z ochroną przyrody (minimalizacja ingerencji) byłoby niezagrożone.
Możliwość rozwiązania problemu
Ustalenie konkretnej realizacji budowy może być podjęte na podstawie projektu.
Zastrzeżona decyzja o konkretnym ustaleniu, czy rurociąg powinien być wkopany czy
ułożony na odnośnym odcinku trasy, przedstawia indywidualny konflikt w ramach decyzji.
Nie dotyka on wyniku całego rozważania decyzji planowania. Koncepcja planowania jest
nienaruszona. Dopuszczenie projektu mogłoby już zostać rozstrzygnięte, wzgl. żadne
ważkie przeszkody nie mogłyby się przeciwstawić dopuszczeniu planowania, które byłoby
związane z wkopywaniem rurociągu.
Na dzień dzisiejszy należy stwierdzić, że dla zastrzeżonej technicznej alternatywy ułożenia
przewodu niektóre pytania i problemy są już rozwiązane przez uzgodniony plan. Jeśli
zalecona analiza ryzyka doprowadzi do tego, że Urząd ustalający plan wybierze alternatywę
ułożenia, nie są wymagane żadne dalsze ustalenia, ani rozwiązania dodatkowych
problemów.
Jeśli Urząd ustalający plan wybierze alternatywę wkopywania, nie ulega wątpliwości, że
będzie można stworzyć stan planowania, który odpowiada ustawowym wymaganiom.
Jest mianowicie możliwe do przewidzenia, że zagadnienia, które pozostają otwarte w
zastrzeżonym postępowaniu mogą zostać rozwiązane w zgodzie z podjętą tutaj decyzją
planistyczną.
W aspekcie technicznym pewne jest, że na drodze worania lub wkopania rurociągu na
danym odcinku może być uzyskane konieczne bezpieczeństwo ruchu statków.
Także z innych planistycznych punktów widzenia nie ulega wątpliwości wykonywalność
("czy") zastrzeżonego rozwiązania "wkopywanie".
Związane z tym technicznym rozwiązaniem oddziaływania na przyrodę i krajobraz są
rozwiązywalne zgodnie z ustawą. W przypadku głębszego ułożenia rurociągu nie powstają
żadne dalsze istotne oddziaływania na środowisko naturalne, przyrodę i krajobraz. Zatem
przez wkopanie zależnie od długości (4 km do maksymalnie 23 km) i technologii (pług lub
wykop dla rurociągu) należałoby się spodziewać jedynie w związku z budową silniejszych
oddziaływań na dobra chronione.
W związku z eksploatacją spodziewane będą
nieznacznie silniejsze, a w związku z instalacją jednak mniejsze oddziaływania na
środowisko od występujących podczas układania. Dodatkowo nieuniknione ingerencje
mogą zostać skompensowane w zgodzie z regulacją ingerencji. Podane warunki
przyrodniczo-przestrzenne są znane szczegółowo Urzędowi ustalającemu plan z artykułów
663/NordStream/04
290
dotyczących ochrony środowiska i ochrony przyrody (Dokumentacja wniosku Części C.1,
C.2, C.3, C.4). Także na podstawie zdobytej wiedzy na pozostałych odcinkach trasy, gdzie
przewód przebiega wkopany (Greifswalder Bodden) jest pewne, że utrudnienia związane z
wkopywaniem są kompensowalne dzięki środkom zastępczym lub płatności wyrównawczej.
Także ochrona naturalnych siedlisk Natura 2000 nie sprzeciwia się technicznej alternatywie
wkopania. Projekt przebiega na odcinku budowy 1b i 8 na zgłoszonym Obszarze
ochronnym ptaków UE „Zachodnia Zatoka Pomorska“ (DE1649-401). W tej sprawie
należałoby przeprowadzić badanie zgodności, które daje w wyniku zgodność z celami
utrzymania terytorium (porównaj ustępy B.4.5 i B.4.8.5 tej Uchwały oraz Dokumentację
wniosku część C.2, paragraf 7.2). Badanie zgodności następuje mianowicie dla
technicznego wariantu układania. Powiązane z techniczną alternatywą wkopywania
związane z budową, eksploatacją i instalacją oddziaływania na chronione gatunki ptaków są
w istocie jednak takie same. Jedynie czas budowy wydłuża się nieznacznie o okres
tworzenia wykopu, a więc nie występują silniejsze, ani inne istotne odnoszące się do celu
utrzymania oddziaływania na gatunki ptaków.
W ustalonej planem dotyczącej ochrony przyrody dokumentacji (Dokumentacja wniosku
Część C.4) następuje ocena oddziaływania, mianowicie dla technicznego wariantu
układania. Powiązane z techniczną alternatywą wkopywania związane z budową,
eksploatacją i instalacją oddziaływania na chronione gatunki przedstawiają się jednak
nieistotnie silniej lub inaczej. Siedliska naturalne, wzgl. biotopy „ściśle chronionych
gatunków“ zgodnie z § 10 ust. 2 nr 11 BNatSchG nie zostaną zniszczone. Dla żadnego
ze zbadanych „ściśle chronionych gatunków “ załącznika IV Dyrektywy Flora-Fauna
Habitat, wzgl. „ściśle chronionych“ europejskich gatunków ptaków art. 1 VRL i także dla
zbadanych „szczególnie chronionych gatunków ptaków“ nie są spełnione z
uwzględnieniem już ustalonych w razie potrzeby dalszych ustalanych (regulacja czasów
budowy) środków unikania lub środków minimalizujących „znamiona czynu
zabronionego“ § 42 BNatSchG.
Poprzez zarządzone przez Urząd ustalający plan w ustępie A.1.3.5 obowiązki
przedstawiciela projektu zostanie zapewnione, że wymagane do ostatecznej decyzji
dokumenty zostaną przedłożone we właściwym terminie.
B.8
Wykonalność
Natychmiastowa wykonalność wynika z § 43e ust. 1 zapis 1 EnWG.
B.9
Koszty
Decyzja o kosztach zostanie wydana przez oddzielne postanowienie, polegając na §§ 1 ust.
1, 2 ust. 1, 12 ust. 1, 14 i 17 Ustawy o kosztach administracji krajowej (VwKostG M-V) z dnia
04.10.1991 (GVOBl. M-V S. 366, 435), ostatnio zmieniona przez artykuł 4 Ustawy z dnia
14.07.2006 (GVOBl. M-V S. 568) w połączeniu z § 1 ustępu taryfowego 3.17.4 wykazu opłat
Zarządzenia o opłatach administracyjnych i wydatkach w zakresie gospodarki energetycznej
(Zarządzenie o kosztach gospodarki energetycznej – EnWKostVO M-V) z dnia 19.06.2009
(GVOBl. M-V S. 443).
663/NordStream/04
291
Pouczenie o środku zaskarżenia
Odwołanie dotyczące tej Uchwały może zostać wniesione pisemnie w ciągu jednego
miesiąca od doręczenia do Naczelnego Sądu Administracyjnego MecklenburgVorpommern, Domstraße 7, D-17489 Greifswald.
Powództwo musi opisywać powód, pozwanego (Bergamt Stralsund) i przedmiot żądania
powództwa oraz powinno zawierać określony wniosek. Fakty służące do uzasadnienia i
środki dowodowe należy przedłożyć w terminie sześciu tygodni od wniesienia powództwa.
Kwestionowana Uchwała o ustaleniu planu powinna zostać załączona w piśmie oryginalnym
lub w kopii.
Przed Naczelnym Sądem Administracyjnym Mecklenburg-Vorpommern strony
postępowania muszą (oprócz w postępowaniu pomocniczym dot. kosztów procesu) być
reprezentowane przez adwokata lub nauczyciela prawa przy jednej z niemieckich szkół
wyższych w znaczeniu Ustawy federalnej o ustroju szkolnictwa wyższego z uprawnieniami
do urzędu sędziego jako pełnomocnika. Także określone w § 67 ust. 2 nr 3 do 7 VwGO
osoby i organizacje są dopuszczone jako pełnomocnik. Pełnomocnictwa udziela się
pisemnie.
Urzędy lub osoby prawne prawa publicznego łącznie z ich zjednoczeniami tworzonymi w
celu wypełniania ich zadań publicznych mogą być także reprezentowane przez własnych
zatrudnionych z uprawnieniami do urzędu sędziego lub przez zatrudnionych z
uprawnieniami do urzędu sędziego innych urzędów lub osób prawnych prawa publicznego
łącznie z ich zjednoczeniami tworzonymi w celu wypełniania ich zadań publicznych.
Powództwo o uchylenie decyzji administracyjnej względem Uchwały o ustaleniu planu nie
posiada skutku zawieszającego. Wniosek o zarządzenie skutku zawieszającego zgodnie z
§ 80 ust. 5 zapis 1 VwGO może zostać przedstawiony w ciągu jednego miesiąca od
doręczenia Uchwały o ustaleniu planu w Naczelnym Sądzie Administracyjnym
Mecklenburg-Vorpommern. Wniosek należy także uzasadnić w ciągu tego terminu.
Jeśli fakty, które tłumaczą zarządzenie skutku zawieszającego wystąpią później, osoba,
której dotyczy Uchwała o ustaleniu planu może oparty na przedłożyć i uzasadnić
przedmiotowy wniosek w terminie jednego miesiąca. Termin rozpoczyna się w momencie, w
którym dana strona uzyska wiedzę o faktach. Obowiązują ponadto postanowienia
dotyczące obowiązku reprezentowania stron przez adwokata lub innego uprawnionego
przedstawiciela prawnego.
Bergamt Stralsund
– Urząd ds. konsultacji i ustalania planu –
Martin Froben
- Pieczęć -
Kierownik Bergamt (Urzędu górniczego)
663/NordStream/04

PFB NordStream D 12sm_PL

Transkrypt

Podobne dokumenty

informacja handlowa zamiatarka podwoziowa johnston