Pobierz PDF - Stowarzyszenie Wspólnota Polska

Transkrypt

Nr 1/2015
ISSN: 1429-8457
SPIS TREŚCI
1
SłowoPrezesa
2
25latStowarzyszenia„WspólnotaPolska”
6
ProfesorAndrzejStelmachowski–18latwsłużbiePoloniiiPolakomzagranicą
8
MaciejPłażyński–przerwanamisja
10
Bilans25-lecia–rozmowazprezesemLonginemKomołowskim
12
RadaPoloniiŚwiata
14
EuropejskaUniaWspólnotPolonijnych
16
Konferencja„Kraj–Emigracja”
18
IZjazdPoloniiiPolakówzZagranicy
19
ŚwiatoweSpotkaniePolonii–whołdzieJanowiPawłowiII
20
Festiwalefolklorystyczne–świętofolklorupolonijnego
22
ŚwiatoweIgrzyskaPolonijne
24
Ochronadziedzictwakulturowegopozagranicamikraju
26
LatozPolską
27
DzieńPoloniiiPolakówzaGranicą
28
ŚwiatoweZjazdyNauczycieliPolonijnych
29
Imprezycykliczne
30
WspółpracazPrezydentamiRP
31
XX-lecieStowarzyszenia
32
CentrumKoordynacyjnePomocyPolakomDonbasu
„WSPÓLNOTA POLSKA” PISMO POŚWIĘCONE POLONII I POLAKOM ZA GRANICĄ
Wydawca:ZarządKrajowyStowarzyszenia„WspólnotaPolska”
ul.KrakowskiePrzedmieście64,00-322Warszawa,tel.(+4822)5569026
www.wspolnotapolska.org.pl
Redakcja:RomanWróbel(e-mail: [email protected])
Opracowaniegraficzne:PrzemysławBanasiewicz
Redakcjazastrzegasobieprawoskracanianadesłanychmateriałów.
Zapoglądyautorównieodpowiadamy.Materiałówniezamówionychniezwracamy.
ProjektjestwspółfinansowanyześrodkówMinisterstwaSprawZagranicznych
w ramachkonkursunarealizacjęzadania„Współpracaz Poloniąi Polakamizagranicą”
ISSN:1429-8457
WSPÓLNOTA POLSKA nr 1/2015
Przez 25 lat działalności Stowarzyszeniezrobiłowiele,aby
nawiązaćbliskiewięzizPolakami
zagranicąiPolonią.Jestemprzekonany,żeudałonamsiędoprowadzićdowzajemnegoułożenia
stosunków w sensie poczucia
jednościnarodu,któregoczłonkowiemogąbyćrozrzucenipo
całymświecie,alemająpoczcie
wspólnychwartościiwspólnoty
narodowej.KolejneZjazdyPoloniiiPolakówzZagranicy,którychwspółorganizatorembyła
„WspólnotaPolska”,potwierdzają
toprzekonanie.
Wdalszymciąguwwielumiejscachnaświecieodradzasiępolskość. Mieszkający za granicą
ludzieprzypominająsobieopolskichkorzeniach.Stowarzyszenie
„WspólnotaPolska”będziezawsze
wspieraćteprocesy.
25lattemulattemuwSalikolumnowejSejmuodbyłosię
IWalneZgromadzenieStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,
naktórymjegoczłonkowiewybraliwładzeStowarzyszenia.
Zgromadzenieprzyjęłotekstposłania„DoPolonii,Emigracji
iPolakówzzagranicy”,wktórymzwróciłosięzprzeprosinamiza„krzywdymoralnewyrządzonenaszymbraciom
zzagranicy”izdeklaracjąintencji„uczynimywszystko,aby
KrajbyłdomemdlakażdegoPolakażyjącegonaobczyźnie”.
Zgromadzenieuznałozapriorytetnadrobieniezaległości
wkontaktachiopiecenadPolakamiwZwiązkuRadzieckim.
„Pragniemyskupićsięprzedewszystkimnaniesieniupomocy
2-milionowejspołecznościpolskiejwZwiązkuRadzieckim,
wobecktórejKrajmaogromnydługdospłacenia”napisano
wprzyjętymposłaniu.
W ostatnich latach za granicę,
przedewszystkimdopaństwUnii
Europejskiej,wyjechałyprzeszło
dwamilionynaszychobywateli.
Z nimi również musimy szukaćbliskiegokontaktu.Naszym
obowiązkiemjestichwspierać.
WszyscyPolacypozagranicami
powinnimiećmożliwośćobcowaniazpolskąkulturą,nietylko
wwielkichmiastach,lecztakżena
odległejprowincji,uczeniaswoich
dziecijęzykapolskiego.Wspieranietychaspiracjiidocieranie
zpomocądowszystkichnaszych
rodaków,nawetwnajodleglejszych
miejscach,towielkiezadaniedla
Stowarzyszenia„WspólnotaPolska”.Zadanie,któremustaramy
siępodołać.
PrezesStowarzyszenia
„WspólnotaPolska”
1
2
25 lat Stowarzyszenia
„Wspólnota Polska”
Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”powołanodożyciaw1990r.PomysłodawcąigłównyminicjatorembyłAndrzejStelmachowski,profesorprawa,awlatach1989—1991marszałekSenatu.
Wartopodkreślić,iżStowarzyszeniepowstałowokresieniezwykleburzliwymdlanajnowszych
dziejówPolski.OdzaprzysiężeniarząduTadeuszaMazowieckiegonieminęłonawetpięćmiesięcy.PolskawciążbyłaczłonkiemUkładuWarszawskiego,wkrajustacjonowałoponad50
tys.żołnierzyArmiiRadzieckiej,awLondynienadaldziałałRządPolskinaUchodźstwie,wielu
przedstawicieliEmigracjinieprzekraczałoprogówkonsulatówPRL.
Wśród założycieli i członków
Stowarzyszeniabyłowieleznanych osób życia publicznego,
senatorówiposłów,hierarchów
Kościołów chrześcijańskich,
kombatantów,twórcówkultury,
wybitnychnaukowców,lekarzy,
prawnikówidziennikarzy.Tooni
wyznaczylistowarzyszeniucele,
którezapisanewstatucie25lat
temu,nadalnietracąaktualności:
inspirowanie,wspomaganie
iprowadzeniewszechstronnej
współpracyPoloniiorazPola-
kówzzagranicyzOjczyzną
wdziedzinach:oświaty,nauki,
kultury, religii, gospodarki,
turystykiisportu;
propagowanie,wspieranieiprowadzenienauczaniajęzykapolskiegoorazpodtrzymywaniajego
znajomościwśródPoloniiiPolakówmieszkającychzagranicą;
upowszechnianie w środowiskachpolonijnychwiedzy
o kulturze polskiej i współczesnychzjawiskachwżyciu
społecznym,gospodarczym
ipolitycznymkraju;
pogłębianiewPolscewiedzy
oPoloniiiemigracji;
działanienarzeczpolskiego
dziedzictwakulturowegopoza
granicamikraju;
pomocwzapewnieniuopieki
duszpasterskiejwjęzykupolskim;
wspieraniedążeńemigracji
i środowisk polonijnych do
umacnianiaswojejpozycjispołeczno-ekonomicznejwkrajach
osiedlenia;
obronaprawpolskiejmniejszościnarodowej;
działanie na rzecz rozwoju
regionalnego.
Szczegółowy program Stowarzyszenia został opracowany,
anastępniebyłmodyfikowany
po konsultacjach przeprowadzonychwtrakcieKonferencji
„Kraj–Emigracja”,spotkaniaPolakóworazosóbpolskiegopochodzeniazcałegoświatawRzymie
w1990 r.orazpodczasczterech
krajowychZjazdówPoloniiiPolakówzZagranicywlatach1993,
2001,2007i2012.Rzymskiespotkanieodbyłosiępodauspicjami
papieżaJanaPawłaIIwdniach
26–30października1990r.Było
pomyślanejakospotkanieprzedstawicieliPolakówzeWschodu,
zZachoduizkraju.Uczestniczyło
wnimprawiestoosóbz22krajówświataorazdelegacja„WspólnotyPolskiej”.ObecnibyliPrymas
Polskiks.kardynałJózefGlemp
idelegatPrymasaPolskidospraw
Duszpasterstwa Emigracji ks.
bpSzczepanWesołyorazliczni
duszpasterzepolscyzzagranicy.
Spotkaniuprzewodniczyliprof.
AndrzejStelmachowski,prezes
„WspólnotyPolskiej”iinż.StanisławOrłowski,przewodniczący
Rady Koordynacyjnej Polonii
WolnegoŚwiata.Uczestnicykonferencji,liczniereprezentujący
Polonię z Zachodu i Wschodu,
zostali przyjęci na audiencji
prywatnejuOjcaŚwiętegoJana
PawłaII,cobyłodlawszystkich
niezwykłymprzeżyciemidało
początekdobrejwspółpracy.ZaangażowanieOjcaŚwiętegododatkowoscementowałowspółpracę
Stowarzyszeniazinstytucjami
kościelnymi,zwłaszczawodniesieniu do Polaków w krajach
byłegoZSRR.
RozpadZSRRpostawiłproblem
PolakównaWschodziewcentrum
zainteresowańStowarzyszenia.
WprzekonaniuStowarzyszenia
„Wspólnota Polska” Polacy na
Białorusi,wRosjiczynaUkrainie
wymagaliznacznegowsparcia.
WtakichkrajachjakLitwaczy
Łotwa, występowały problemy
inapięcianaliniiwładzekrajowe
–Kościółkatolicki–polskamniejszość.DziałaniaStowarzyszenia
„WspólnotaPolska”narzeczPolaków na Wschodzie przybierały
różne formy. Priorytetem stało
sięfinansowanieinicjatywmającychpodtrzymywaćtożsamość
narodową,awszczególnościwspomaganieszkolnictwa.Niezbędna
była szeroko zakrojona pomoc
inwestycyjna.Wybudowanowiele
nowychszkółm.innaLitwie,Białorusi,Ukrainie.Wyremontowano
wszystkieśrednieszkołypolskie
naLitwie,wieleznichmodernizującirozbudowując.Stowarzyszenie
wspierałorównieżpoprzezdziałalnośćinwestycyjnąszkolnictwo
polskienaŁotwie.Liczneszkółki
sobotnio-niedzielneipolskieklasy
nacałymobszarzeEuropyŚrodkowejiWschodniejotrzymałypomoc
3
4
wformiezakupupodręczników,
pomocyszkolnych,lekturisprzętu
komputerowego.„WspólnotaPolska” wspierała rozwój różnego
rodzajupolskichstowarzyszeń.
PodobniewspieranorozwójpolonijnejkulturywewszystkichkrajachbyłegoZSRR.
Kulminacyjnympunktemdziałalności„WspólnotyPolskiej”na
rzeczPolakównaWschodziebyło
wprowadzenietzw.KartyPolaka.
WtworzenieKartyPolaka,aktywniewłączyłosięstowarzyszenie,
naczelezprof.AndrzejemStelmachowskimorazdr.Robertem
Wyszyńskim.
DziałaniaStowarzyszenia„WspólnotaPolska”skierowanebyłytakże
na Polonię w krajach zachodnich.„WspólnotaPolska”starała
sięprzedewszystkimumacniać
związkiśrodowiskpolonijnych
zkrajem.EmigracjaniepodległościowawWielkiejBrytaniiczy
PoloniawStanachZjednoczonych
należałydonajaktywniejszych,
zarównopodwzględempolitycznym,jakikulturowym.Wychodząc
naprzeciwpowyższymproblemom,
Stowarzyszeniekoncentrowało
swojewysiłkinapromocjipolskiej
kulturywśródzachodnichspołeczeństw.
OdchwilipowstaniaStowarzyszenie współpracuje z blisko
600organizacjamiistowarzyszeniami,reprezentującymiPolonięiPolakówzcałegoświata.
Sąwśródnichzarównote,które
mająhistorięznaczniedłuższą
niż„WspólnotaPolska”,jakRada
PoloniiŚwiata,KongresPolonii
Amerykańskiej,KongresPolonii
KanadyjskiejczyZjednoczenie
PolskiewWielkiejBrytanii,jak
ite,którepowstałypoprzemianachpolitycznychprzełomulat
80.i90.Wśródnichznajdziemy
organizacjereprezentującecały
kontynent–toEuropejskaUnia
Wspólnot Polonijnych, oraz
wielestowarzyszeńpowstałych
porozpadzieZwiązkuSowieckiego – Związek Polaków na
Litwie, Związek Polaków na
Białorusi,FederacjaOrganizacji
PolskichnaUkrainie,Kongres
PolakówwRosji,ZwiązekPolakównaŁotwie,ZwiązekPolaków
w Kazachstanie i wiele, wiele
innych.
FundamentemdziałalnościStowarzyszenia są stałe, bieżące
kontaktyztymiorganizacjami
iwspieranieichwrealizacjistatutowejdziałalności,podtrzymującejwśrodowiskuświadomość
narodowąiemocjonalnykontakt
zojczyzną.Osiągamytoprzez
finansowaniekulturalno-oświatowychprogramóworganizacji,
dofinansowaniekosztówutrzymaniasiedzibiwwyjątkowych
wypadkachutrzymanieetatowych
pracowników.Wsparcieudzielane
polskimipolonijnymśrodowiskomwświecietotakżedziałania
inwestycyjne–budowairemonty
DomówPolskich.Donajważniejszychobiektówwybudowanych
bądźzakupionychmożemyzaliczyćDomKulturyPolskiejwWilnie,DomyPolskienaBiałorusi,
Ukrainie,wRosjiinaWęgrzech.
Trwa budowa Domu Polskiego
wBarzeorazDomuPolskiegowe
Lwowie.DomPolskiweLwowie
będziepierwszymtegotypuobiektemweLwowieinajnowocześniejszymnaUkrainie.
RównieżwAmerycePołudniowej Stowarzyszenie budowało,
remontowałoikupowałosiedziby
dlapolskichorganizacji.ZbudowaneodpodstawlubwyremontowaneDomyPolskie,stałysię
oparciemdladziałalnościorganizacjiiośrodkiemwyzwalającym
aktywnośćludzi.
ZnacznączęśćdziałalnościStowarzyszeniastanowirealizacjaprogramówzgłaszanychprzez
polskiestowarzyszeniazcałego
świata.Wpoczątkowymokresie
działalności byliśmy skupieni
głównienawspieraniuinicjatyw
zeWschodu,jednakstopniowo,
w miarę zaspokajania najpilniejszychpotrzeb,corazwiększączęśćśrodkówprzeznaczamy
na wspieranie organizacji na
Zachodzie.Dotyczytowmiędzy
innymiwspieraniaprasypolskiej
wEuropieZachodniej,Europie
Środkowo-WschodniejiRosjioraz
licznychimprezkulturalnych.
Środkifinansowenarealizację
tychcelówStowarzyszenieuzyskiwałowciąguostatnich25lat
z Kancelarii Senatu RP, Mini-
sterstwaSprawZagranicznych,
MinisterstwaEdukacjiNarodowej,
MinisterstwaKulturyiDziedzictwaNarodowego,zMinisterstwa
Sportu, licznych sponsorów,
takichjakFundacjaPZU,bank
BZWBKorazsamorządówterytorialnych,zarównosejmikówwojewódzkich,jakiurzędówgmin.
Stowarzyszenieprzez25latprowadziłodziałalnośćwydawniczą
związanązpotrzebamioświatowymi.Wlatachubiegłychzmyślą
oczytelnikupolonijnymprzygotowaliśmym.in.„HistorięPolskidla
Piotrka”,„KalendarzPolski–HistoriaiObyczaje”czy„Poczetwielkich
Polaków”.Wostatnichlatachjest
realizowanycyklmultimedialnych
lekcjihistorii,watrakcyjnejformie,
przybliżającykluczowemomenty
historiiwschodnichobszarówII
Rzeczypospolitej.
Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”dążyrównieżdodoskonaleniakwalifikacjizawodowych
nauczycielipolskichzagranicą
przezorganizowanieifinansowaniewkrajuizagranicąwarsztatówmetodycznych.Wtrosce
o s t wor z e n ie p ł a sz cz y z ny
wymianypoglądówidoświadczeń polonijnych nauczycieli
idziałaczyoświatowychorganizowałocykliczne,cokilkalat,
ForumOświatyPolonijnej.Wyrazemszczególnejtroskiopolonijnąedukacjęjestpowołanie
w Domu Polonii w Ostródzie
OśrodkaDoskonaleniaNauczycieli SWP, który oprócz wielu
kursów, szkoleń i konferencji
metodycznychorganizujetakże
Światowe Zjazdy Nauczycieli
Polonijnych.
Działaniatesąuzupełnianeprzez
aktywnośćspołeczną.Wykorzystujejelansowanaprzez„WspólnotęPolską”koncepcjatzw.szkół
patronackich,polegającananawiązywaniukontaktówbezpośrednichmiędzyszkołamiwKraju,na
ZachodzieinaWschodzie,awślad
zatymnawymianiemłodzieży,
wzajemnejpomocyitp.
Jednym z nowych kierunków
aktywności „Wspólnoty Polskiej”jestopiekanadpolskimi
migrantami,którzyopuścilikraj
pootwarciurynkówpracywUnii
Europejskiejwmaju2004r.Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”
realizuje m.in. od 2014 r., we
współpracyzPolskąMacierzą
SzkolnąwLondynie,dwuletni
projektwsparciaszkółpolonijnych
wWielkiejBrytanii.Projektmana
celuwzmocnienieoświatypolonijnejwWielkiejBrytaniiorazpromocjęjęzykapolskiego,zarówno
poprzezbezpośredniewsparcie
finansoweimetodyczneszkół,jak
iPolskiejMacierzySzkolnejjako
organizacjidoradczej,wspierającej
merytorycznieireprezentującej
polskieśrodowiskooświatowe
wtymkraju.W2014r.wramach
projektudofinansowanychzostało
91szkółzterenucałegoZjednoczonegoKrólestwa,doktórych
uczęszcza12390uczniów.Pomoc
obejmowałaopłatyzawynajem
sal lekcyjnych, koszty zakupu
podręcznikówipomocydydaktycznychoraztransportupodczas wycieczek edukacyjnych
idojazdówdoszkół.Blisko1100
nauczycieliotrzymałorównież
okolicznościowe nagrody jako
wyraz uznania dla ich pełnej
zaangażowaniaipoświęceńpracy,
wykonywanejczęstobezwynagrodzenia.
Podsumowując25latdziałalności
Stowarzyszenia„WspólnotaPolska”,należystwierdzić,żejednym
zgłównychosiągnięćStowarzyszeniabyłopodniesienieproblemu
PolakównaWschodzie,których
istnieniebyłonegowaneniemal
przez cały okres PRL. To także
odbudowaniepoczuciawspólnoty
wszystkichPolaków,niezależnieod
miejsca,wktórymprzyszłoimżyć.
„WspólnotaPolska”tonietylkostowarzyszenie,lecztakżewspólnota
tych20mlnPolakówrozsianychna
całymświecie,wspólnoltanarodowa,którątrzebabudować.
Roman Wróbel
5
6
Profesor Andrzej
Stelmachowski
– 18 lat w służbie Polonii i Polakom za granicą
Kiedyw2009rokuodszedłodnasprof.AndrzejStelmachowski,zapewneniedokońcazdawaliśmysobiesprawęzjegorolijakoosoby,któraukształtowaławidzeniecałegokompleksu
sprawpolonijnychStowarzyszenia„WspólnotaPolska”.Dostrzegamytozcałąostrościądopiero
dzisiaj,gdykolejniprezesiStowarzyszenia,odciskającnanimpiętnoswejindywidualności,
podążająwgruncierzeczywytyczonymiprzezpanaProfesoraścieżkami.„WspólnotaPolska”,
choćzałożonaprzezwieluwybitnychprzedstawicielirodzącejsięIIIRzeczypospolitej,była
wistociejegodzieckiem.
PierwszelatadziałalnościStowarzyszeniatoczas,kiedyProfesor
funkcjonowałwkręgupolityki.
JakoMarszałekSenatuRPmiał
wpływ na wiele toczących się
procesów,mógłoddziaływaćna
rzeczywistośćwstopniuwykraczającymznaczniepozamożliwościprezesadużejorganizacji
pozarządowej.Dzisiajtrudnojuż
oddzielićjegoinicjatywyidziałaniajakomarszałkasenatuod
tych,którezapoczątkowałjako
prezesStowarzyszenia.Najpoważniejszewydarzeniategookresu
–pamiętnarzymskaKonferencja
Kraj–Emigracjaz1990r.inastępujący wkrótce po niej I Zjazd
Polonii i Polaków z Zagranicy
orazprzekazanienaZamkuKrólewskimwWarszawieinsygniów
IIRzeczypospolitej–tosymbolicznewydarzenia,któreusunęły
podziałymiędzykrajem,Polonią
iPolakamizeWschodu,istniejąceodczasuustanowieniapowojennych porządków w Europie
iutrwalającetepodziaływrozproszonymprzezwojnęnarodzie.Te
wydarzeniaprzywróciłyPolakom
wkrajuwiedzęowojennejemigracjiiPolakachpozostawionych
naWschodzie,uczyniłynasna
powrótjednymnarodem.Profesor
dałnamwszystkim,którzyobcujemynacodzieńzproblematyką
polonijną,fundament–poczucie
jednościiwzajemnejodpowiedzialności.Tenfundament,położonywRzymiewpaździerniku
1990 roku, zachował trwałość
dodzisiajijestnajważniejszym
dziedzictwem,jakiepozostanie
popierwszychlatachdziałalności
„WspólnotyPolskiej”,kierowanej
przezprof.AndrzejaStelmachowskiego.
Po roku 1992 Profesor odsunął
sięoddziałalnościpolitycznej,
poświęcającsięswemudziełu–
Stowarzyszeniu„WspólnotaPolska”,którezawszetraktowałjak
narzędziestworzonedosłużby
–służbyPolakomzzagranicy,
szczególnietym,nadktórychgłowamipolitycyprzesunęligranice
naZachód.
ProfesorStelmachowskibyłpostaciąoniezwyklesilnejosobowości
ijakotakipozostawiłposobieniezliczoneanegdoty.Wnaturalny
sposóbbudziłszacunekipotrzebę
zachowaniadystansu.Nauczył
nas,żemamyprzedewszystkim
okazywaćserceizrozumienie,
robićwszystko,abyokazaćpomoc
irozwiązaćproblemy.Mieliśmy
służyć,podobniejaksamProfesor,
PoloniiiPolakomzzagranicy.
Zcodziennychkontaktów,załatwianychspraw,rozwiązywanych
problemów,zesposobu,wjakiProfesorinterpretowałmaterięspraw,
którymizajmowałasię„Wspólnota
Polska”,wyłaniałasięwizjapolonijnejrzeczywistości,którapowoli,
leczzżelaznąkonsekwencją,była
przekazywanawszystkimpracownikomorazczłonkomStowarzyszenia.Wizjatanadalkształtuje
Stowarzyszenie.
Profesor uważał, że my, Polacy,
niezależnieodmiejsca,wjakim
żyjemy, stanowimy wspólnotę,
awzwiązkuztymmamywobec
tejżewspólnotypowinności,między
innymizobowiązaniedowzajemnej
pomocy.Szczególnamisjaświad-
czeniapomocyPolakomżyjącym
pozagranicamikrajuprzypadła,
zdaniempanaProfesora,naszemu
Stowarzyszeniu.PierwszyPrezes
dawałcodziennywyrazszczególnej
łącznościztymiPolakami,których
historiapozostawiłanawschód
odnaszychdzisiejszychgranic.
Uważał,żeciążynanasobowiązek
reprezentowaniaPolaków,którzy
pozostaliopuszczeninaWschodzie,
wobecpaństwapolskiego,wobec
całegospołeczeństwa.Stądwynikałaszczególnatroskaiuwaga,
zjakątraktowałproblemrepatriacjiPolakówzKazachstanuiAzji
Środkowej.Stądogromnawaga,
jakąprzykładałdobudowystrukturorganizacyjnychimaterialnej
infrastrukturynaWschodzie.
Andrzej Grzeszczuk
7
8
Maciej Płażyński
– przerwana misja
PodczasVIIWalnegoZebraniaDelegatówStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,wdniu11 maja
2008 r.,powielulatachpiastowaniastanowiskaprezesaStowarzyszeniaprzezprof.Andrzeja
Stelmachowskiego,nowymprezesemzostałb.marszałekSejmuib.wicemarszałekSenatu
RPMaciejPłażyński.
Nowy Prezes bardzo aktywnie
zaangażował sięw praceStowarzyszenia,inicjującnowekierunki
prac.M.Płażyńskidobrzerozumiał,
czymjestdziedzictwoKresówdla
polskiejtożsamości.Nawiązując
do kresowegopochodzeniaswojej
rodziny, mówiłna początkuswojej
działalności:„Sentymentdo Kresówjestw Polscesentymentem
szerszymniż miejsceurodzenia.
Właśniena tychpogranicznych
terenachkształtowała sięprzecież
naszakultura.We wzorzecpolskiegopatriotyzmu mamywpisane
towszystko,codziało sięw przeszłościna Kresach,którestały się
częściąnaszegopolskiegokośćca”.
DziałaniaMaciejaPłażyńskiego
w Stowarzyszeniu miały kilka
ważnychwymiarów.Popierwsze,
M.Płażyńskiskupił sięna bieżącejpomocy mniejszościompolskimzamieszkującymu naszych
sąsiadów,przedewszystkimszykanowanymPolakomz Białorusi.
Zapraszałdo Polskina spotkania
i konsultacjedziałaczyZwiązku
Polakówna Białorusi,z ówczesną
prezesAndżelikąBorysna czele,
odwiedzałichna Białorusi.Brał
udział w procesach sądowych
polskichdziałaczy,nagłaśniałich
sprawy,organizowałnaukępolskiegojęzykai kulturywśróddzieci
i młodzieży.
Prezes Płażyński i „Wspólnota
Polska”podjegokierownictwem
interweniowałyrównieżu władz
Litwyi NiemiecwsprawachważnychdlatamtejszychdiasporPolaków;na Litwie–pisowniapolskich
nazwisk i szkolnictwo polskie,
w Niemczech–uznaniePolaków
za mniejszość.
W sierpniu 2009 r., tuż przed
uroczystościami 70. rocznicy
wybuchu II wojny światowej,
M. Płażyńskiw imieniuStowarzyszenia „Wspólnota Polska”
skierowałlistydo premieraRP
Donalda Tuska oraz kanclerz
NiemiecAngeli Merkel,w którychapelowałdo tychpolityków
o podjęciedziałańzmierzających
do uznaniaPolakówza mniejszość
narodowąw Niemczech,zwrotlub
refundację mieniazagrabionego
polskimorganizacjomoraz moralnegozadośćuczynieniaPolakom,
którzytrafilido niemieckichobozówkoncentracyjnych,poprzez
stwierdzenienieważnościodpowiednichprzepisówpowstałych
jeszczew nazistowskiejIIIRzeszy.Podnosiłnawetnajbardziej
drażliwiekwestiew bilateralnych
stosunkachPolakówz sąsiadami,
np.kwestię masowych mordów
na Polakachna Wołyniu.„Przemilczaniehistoriiniejestdobrym
sposobemna budowanienaprawdę
przyjaznychrelacjii faktycznego
partnerstwa. Mamy moralnyobowiązekpamięcio tych,którzyzginęlizaPolskę.(…)Ukraińcy muszą
przyjąćdo wiadomości,żetaka
historia miała miejsce na ich
ziemi,żetrzeba sięz niąwspół-
cześniezmierzyć,rozliczyć,ocenić,a my mamyobowiązekstrzec
pamięcio tychwydarzeniach.(…)
Nicnamze strategicznegopartnerstwa,jeślibędziebudowane
na antypolskich mitachczyantypolskichdziałaniach”–mówił
wwywiadzieudzielonympismu
„WspólnotaPolaka".
Jako prezes Stowarzyszenia
położyłnaciskna programyedukacyjnei kulturalne,wymianę młodzieży,szkoleniadlapolonijnych
nauczycieli.W dwóchedycjach
prowadzonejod2009 r.akcji„Lato
z Polską”ojczyznęodwiedziłokilka
tysięcypolskichdziecize Wschodu.
Byłtodlanichwakacyjnywyjazd,
alejednocześnieokazjado poznaniakraju,językai kulturyrodziców
lubdziadków,polskiejtożsamości.Cowartepodkreślenia,do tej
akcjizaangażowałkilkadziesiąt
samorządówz całejPolski,które
przyjmowałyu siebiegrupypolskich dzieci, organizowały im
programpobytui partycypowały
w finansowaniucałegoprojektu.
Część dzieci nocowała także
u polskich rodzin. Akcja „Lato
z Polską”jestprzykłademtypowegodziałaniaPana Macieja–
do zainspirowanychprzezsiebie
projektów zapraszał podmioty
i osobywspółpracujące,pomagał
w dotarciu do sponsorów, miał
ambicjeaktywizowaći mobilizowaćdo aktywnegoudziałuw życiu
społeczno-politycznymcałeśrodowiskai instytucje.
Zkoleiw ramachprojektu„Czas
na Polskę”wlatach 2010i 2011,
realizowanegojużpo tragicznej
śmierci MaciejaPłażyńskiego,ale
przygotowanegojeszczepodjego
kierownictwem,Stowarzyszenie
„WspólnotaPolska”wysłałowolontariuszy–nauczycielii edukatorów
–do AmerykiPółnocneji Południowej(Argentyna,Brazylia,Kanada),
którzyw ramachkilkumiesięcznychstażyanimowalitamtejszą
Polonię i przybliżali Polskę, jej
kulturęi osiągnięcia.
Jako szef „Wspólnoty Polskiej”
MaciejPłażyńskidbałtakżeo polskieszkolnictwozagranicą,co
byłoszczególnietrudnym,długofalowymzadaniem,wymagającymzgraniadziałalnościwielu
instytucjiw kraju,determinacji
i umiejętnościbudowaniarelacji
z drugąstroną.
MaciejPłażyńskirozpocząłprojekt„Powrótdo Ojczyzny”, mający
ułatwićPolakomi osobompochodzeniapolskiegoz terenówbyłego
ZSRR(przedewszystkimKazachstanu),zainteresowanympowrotemna stałedo Polski,przyjazd
i asymilacjęw kraju.Przyówczesnym stanie prawnym setki
Polaków ze Wschodu przeszło
pozytywnieproceduręuprawniającądo powrotu,którynie może
jednakfaktycznienastąpićz braku
funduszy.WedługM.Płażyńskiego
zintensyfikowanieakcjipowro-
tówtychosóbspełniłobyfunkcje moralne(zadośćuczynienie
historycznychkrzywd,solidarnośćnarodowa)orazspołeczne,
stanowiącczęściowepanaceum
na demograficznąsytuacjęPolski.
W celuzmianytegostanurzeczy
Prezesplanowałpowołaniekomitetu,któryprzygotowałbyobywatelskiprojektyzmianyustawyw tej
sprawiei zebrałpodnimwymagane100tys.podpisówobywateli.
Tak mówiło tymproblemiew jednymz wywiadów:„Nierozwiązanie
sprawyrepatriacjiuważamzazaniechaniepaństwapolskiego.(…)Taki
byłnasz moralnyobowiązeki tego
wymagałarównieżpolskaracja
stanu.Obowiązekprzedewszystkimdlatego,żePolacypojawili się
w Kazachstanieniez własnejwoli,
aleponieważuznanoichzawinnychbyciaPolakami(…)w sprawie
repatriacjiniebyłodeterminacjipolitycznej(…)[ten]problem musibyć
rozwiązanyinaczejniżdo tejpory”.
Wreszcie, pod kierownictwem
prezesaM.Płażyńskiego„WspólnotaPolska”zrealizowaławiele
projektówedukacyjnychi promocyjnychw Polsce,np.wydanie wspólnie z dziennikiem
„Rzeczpospolita”cykludodatków
historycznych poświęconych
kresompt.„BezkresyRzeczypospolitej”.WieleakcjiprowadzonychprzezStowarzyszenieswoją
genezę maw osobistymzaanga-
żowaniuPrezesaw danąsprawę.
Jakoprzykład możnawymienić
odbudowękościołaDominikanek
w KamieńcuPodolskimna Ukrainie, który spłonął w pożarze
w roku 2009. M. Płażyński od
razuzorganizowałakcjępomocy
tamtejszejdiecezji,pozyskałsponsoróworazdoprowadziłdo podpisania przez Stowarzyszenie
„WspólnotaPolska”i Politechnikę
Gdańskąporozumienia,na mocy
którego studenci Politechniki
w ramachpraktykzawodowych
pomagająw inwentaryzacjii dokumentacjiodbudowykościoła.
Prezes SWP Longin Komołowskitakwypowiedziałsięoswoim
poprzedniku:MaciejPłażyńskioddał
„WspólnociePolskiej”ledwiedwa
lata.ProblemyPoloniiiPolaków
żyjącychzagranicąpochłonęłygo
takdalece,żezdawałosię,iżusuną
wcieńprawdziwąpolitykę.Tojednak
złudzenie–zamierzeniemMacieja
Płażyńskiegobyłouczynienieproblematykipolonijnej,zagadnieńzwiązanychzprzyszłościąPolakówna
Wschodzie,repatriacjąszkolnictwem
polonijnym,dziedzictwempolskim
naKresachobszarempublicznej
dysputyiprzedmiotem„prawdziwej”polityki,zpełnąpowagątraktowanejprzezsprawującychwładzę
w państwie.Podrugie,owedwalata,
któreMaciejpoświęcił„Wspólnocie
Polskiej”,byłyostatnimiwjegożyciu,
zatempatrzymynaniejaknaswoiste
podsumowaniepoprzednichosiągnięć,naukoronowaniezbytkrótkiegożycia.Śmierć,któraporwałago
nagle,przerwaławpółdrogirozpoczęteprogramy,projekty,inicjatywy,
wszystkoto,cochciałjeszczeuczynić.Niezależnieodbardzopoważnychprojektówpolitycznych,jakie
rozważał,tym,cowypełniłoowelata,
byławłaśnie„Wspólnota”izadania,do
którychrealizacjizostałapowołana.
Jestemprzekonany,że„Wspólnocie
Polskiej”,awłaściwietemu,cosymbolizuje–służbiewszystkimPolakomzamieszkałympozagranicami
ojczyzny–oddałsięprawdziwieibez
reszty.
Roman Wróbel
9
Bilans 25-lecia
– rozmowa z prezesem
Longinem Komołowskim
Panie Prezesie, Stowarzyszenie
obchodzi jubileusz XXV-lecia
działalności. W minionym
ćwierćwieczu „Wspólnota
Polska” podejmowała wiele
problemów, od notowa ła
zarówno wiele sukcesów, jak
i kilka porażek. Jak ocenia Pan
minione lata i co Pańskim zdaniem zaliczyć można w poczet
największych sukcesów kierowanej przez Pana instytucji?
fot. Grzegorz Gałązka
10
Istotniewydarzyłosięprzeztelata
bardzowiele.Przedewszystkim
zmianie uległa ogólna sytuacja
politycznaPolski,jejusytuowanie
wEuropieiświecie,azatemtakże
relacjepomiędzykrajemaPolonią
iPolakaminaWschodzie.Zmieniły
sięramyprawne,wjakichrozwiązujemyproblemydotyczącenaszych
rodakówżyjącychzagranicą,otworzyłysięnoweobszaryaktywności,trudnenawetdoprzewidzenia
wchwili,gdy„WspólnotaPolska”
powstawała. Chciałbym jednak
wrócićdopoczątkówiszczególną
uwagęzwrócićnapierwszelata,
awłaściwienapierwszyroknaszej
działalnościiwydarzenie,które
stałosięfundamentemdlaStowarzyszeniaicałegokompleksuspraw
irelacjipolonijnych.Byłotowydarzenie,któregowłaściweznaczenie
iswoistyciężargatunkowymożemy
dostrzeciwłaściwieocenićdopiero
zperspektywylat.Mamtunamyśli
zorganizowanąprzeznaszeStowarzyszenie„WspólnotaPolska”iRadę
PoloniiWolnegoŚwiataKonferencję
Kraj–Emigracja,którawRzymie,
podpatronatemOjcaŚwiętegoJana
PawłaIIzgromadziłarozdzielonych
przezpolitycznenastępstwaIIwojny
światowejPolakówzkraju,Polaków
zeWschoduiprzedstawicieliPolonii.
Takonferencjazniwelowałapodziały,
odsunęłanieufnośći-tupozwolę
sobienaniecopatosu–napowrót
uczyniła nas jednym narodem,
prawdziwąWspólnotą.Wielkawtym
zasługanaszegoOjcaŚwiętego,który
zarównopodczastejKonferencji,jak
ipodczaslicznychspotkańzPoloniąnacałymświecieprzypominał
namonaszychpowinnościach,
owartości,jakąjestPolska,otym
żepowołanijesteśmydożyciawe
wspólnocie,jakąjestnaród.Polonia
iPolacyzzagranicytakżedoskonale
toprzesłaniepamiętająiprzywołują,
jakzaświadczajądwawielkieŚwiatoweSpotkaniaPoloniizorganizowaneprzeznaszeStowarzyszenie,
RadęPoloniiŚwiataiEuropejską
UnięWspólnotPolonijnychwRzymiepodczasuroczystościbeatyfikacyjnychikanonizacyjnychlatach
2011i2014.Obydwazjazdycieszyły
sięogromnąpopularnościąwśród
Polonii.NaszeStowarzyszenieprzygotowałoztejokazjiwspaniałekoncerty,znakomicieocenioneprzez
widzów i transmitowane przez
TelewizjęPolską.
Podsumowującwąteksukcesów
Stowarzyszenia:współudziałwe
wspomnianymprocesiepojednania
iintegracjiPolakówtonajwiększy
sukces„WspólnotyPolskiej”.
Wśródsukcesówniecomniejszych,
alebardzoistotnych,nawetwsensie
symbolicznym,konieczniewspomniećnależyoDomuPolskimwe
Lwowie.Poćwierćwieczustarań
osiągnęliśmynaszcel.WeLwowie
staniewkrótcepiękny,nowoczesny
ifunkcjonalnybudynek,któryzaspokoipotrzebyzarównomiejscowych
Polaków,licznychwtymmieście
polskichorganizacji,jakitłumnie
odwiedzającychLwówgościzkraju.
W czym upatruje Pan największej porażki Stowarzyszenia?
Nieokreśliłbymtegojakoporażki.
Powiemraczej,żetonajpoważniejszyproblem,jakinieznalazłdotąd
zadowalającegorozwiązania.Mam
tunamyślisprawęrepatriacji,PolakówzKazachstanuiszerzej,zkrajów
AzjiŚrodkowejiczęściowotakże
Rosji.Repatriacjabyłaprzedmio-
temszczególnejtroskiprof.Andrzeja
Stelmachowskiego,pierwszegoprezesaStowarzyszenia.Wieleenergiipoświęciłjejtakżedrugiprezes,
MaciejPłażyński,zabranyprzez
śmierćwtrakcieprzygotowywaniaspołecznegoprojektuustawy,
którarepatriacjęmiałausprawnić.
Jesttotakżezagadnienie,jakiemu
ijapoświęcamwieleuwagi,choć
wsytuacji,gdyprojektnowejustawy
procedowanyjestwsejmowejkomisji,trudnoospektakularnewydarzenia.Koniecznajestwytrwała
iżmudnapraca,przygotowywanieekspertyziopiniiprawnych.
Nietracęnadziei,żeproblemten
zostanierozwiązanykuzadowoleniuwszystkichzainteresowanych,
wszczególnościnaszychrodaków,
skazanychnażycietakdalekood
Polski.
Panie Prezesie, wspomniał
Pan o zmianie geopolitycznej sytuacji Polski. Czy
w związku z tym „Wspólnota
Polska” stanęła przed nowymi
wyzwaniami, nieznanymi
założycielom Stowarzyszenia?
Pojawiłsięnowyzespółproblemówwynikającychzarównoze
zmian w usytuowaniu Polski
wEuropie,jakizogólnejsytuacjiekonomicznej.PowstąpieniuPolskidoUniiEuropejskiej,
przed Polakami otworzyły się
nowerynkipracy,powstałynowe
skupiskaPolonii,będąceefektemwzmożonejmigracjimłodych
ludziwposzukiwaniupracyilepszychperspektyw.Towarzysząim
rodziny,azatemidzieci.Toone
sąprzedmiotemnaszejszczególnejtroski.Edukacjamłodego
pokoleniatzw.nowejemigracjito
wielkiewyzwaniezarównodla
organizacjitakiejjaknasza,jak
idlastrukturpaństwowych,odpowiedzialnychzaoświatę.Jeślinie
poświęcimymłodzieżyidzieciom
wystarczającejuwagi,jeślinie
przeznaczymynarozwiązanie
ichproblemuwystarczających
środków,zostanąonestracone
dlapolskości.Mówiętutajoczywiściewogromnymskrócie,jakoże
znaczeniematakżeindywidualna
sytuacjakażdejrodziny,zaangażowanierodzicówitd.Jednak
generalniedzieckopozostawione
w obcojęzycznym środowisku
rówieśniczym, bez wsparcia
choćbyszkółkiniedzielnej,będzie
sięstopniowoutożsamiaćzwiększościowągrupąetniczną.
Czego życzyłby Pan sobie jako
prezes „Wspólnoty Polskiej”
w nadchodzących latach?
Stabilnościfinansowejiorganizacyjnej,pozwalającejplanowaćprzedsięwzięciaiichrealizacjęnakilkalat
doprzodu.Funkcjonujemywmaterii,
którawymagadługofalowegoprojektowaniaistarannieprzemyślanego
rozwiązywania,anawetuprzedzania
pojawiającychsięproblemów.
Rozmawiał Andrzej Grzeszczuk
11
12
Rada Polonii Świata
ChociażIIwojnaświatowaskończyłasięzwycięstwemkoalicjiantyhitlerowskiej,jednakPolska
tylkoformalnienależaładoobozuzwycięzców.StałosiętakzaprzyczynąZwiązkuSowieckiego,
któryw 1945r.pozbawiłPolskęsuwerennościnaponad40dalszychlat.
TysiącebyłychżołnierzyPolskichSił
ZbrojnychnaZachodzieiArmiiKrajowejorazuchodźcówpolitycznych
wybrałotrudnylosemigranta.Onito
dalipoczątekwielkiejfaliemigracji,
którązczasemkrajnazwałDrugą
WielkąEmigracją.Wroku1953na
zebraniuRadyKongresuPolonii
Kanadyjskiej poruszono sprawę
utworzeniaświatowegoKongresu
Polaków. Rozpoczęto rozmowy
zKongresemPoloniiAmerykańskiejiŚwiatowąFederacjąStowarzyszeniaPolskichKombatantów.Nie
byłorzecząprzypadku,żepierwsze
Prezydium Rady Polonii Świata:
Jan Cytowski, Przewodniczący–KPK,Kanada
Michał Mackiewicz, Wiceprzewodniczący–Wschód,ZPL–Litwa
Helena Miziniak, Wiceprzewodnicząca
–Zachód,EUWP–WielkaBrytania
Teresa Szramek, Sekretarz,KPK–Kanada
Bożena Kaminski, Skarbnik,KPA–USA
Czesław Maryszczak, Członekprezydium,SPK–WielkaBrytania
Krystyna Reitmeier, Członekprezydium,ZHPpgK–Kanada
Halina Subotowicz–Romanowa, Członekprezydium,KPR–Rosja
Anna Maria Sztaba, Członekprezydium,USOPAŁ–Argentyna
Leszek Wikariusz, Członekprezydium–RadaNaczelnaPolonii
Australijskiej
Aleksander Zając, Członekprezydium–KonwentOrganizacji
PolskichwNiemczech
Tadeusz Stenzel, Członekprezydium,ZjednoczeniePolskie
wWielkiejBrytanii
ZjazdyPWŚprzeplotłysiędwoma
pierwszymiŚwiatowymiZjazdami
EmigracjiPolitycznejwLondynie
(1966,1979).
W roku 1975 została zwołana
w Waszyngtonie konferencja
reprezentantówzorganizowanej
Poloniipodnazwą„Polonia75”,na
którejstwierdzonokonieczność
istnieniastałegoświatowegoporozumieniaizleconoKPKzorganizowaniewroku1998wToronto
pierwszego światowego zjazdu
PoloniiWolnegoŚwiata,podnazwą
„Polonia78 –Poloniajutra”.Zjazd
tenodbyłsięzudziałem175delegatów,reprezentującychPolonię
w18krajachibyłmanifestacją
siły. Powzięto na nim uchwałę
ustanawiającąpowstanieRady
KoordynacyjnejPoloniiWolnego
Świata(RKPWS),jejPrezydium,
BiuraiKomisjiRoboczych.Postanowiono, że Biuro Rady będzie
miałosiedzibęwToronto,aprzewodniczącymPrezydiumbędzie
każdorazowyprezesKPK.Pierwszymprzewodniczącymzostał
mec.WładysławGertler,drugim
JanKaszuba,trzecimStanisław
Orłowski,aczwartymmec.Marek
Malicki.
Wciągunastępnych20latodbyły
sięjeszczedwaświatowezjazdy
RKPWS:IIwLondynie(1984)iIII
wKrakowie(1992),któregouchwałą
zmieniononazwęRKPWSnaRadę
PoloniiŚwiata(RPŚ).Wgrudniu1999
r.wChicagozostałopracowanyprojektnowegostatutuRPŚ.
Naprzestrzenilat1978-2013Radabyła
inicjatoremwieluwydarzeńwżyciu
Polonii.KolejnespotkaniaRadyiPoloniiw1984r.wLondynie,w1992r.
połączonezIZjazdemPoloniiiPolakówzZagranicywKrakowie,w1995r.
wLubliniepodhasłem„Polskośćniejednomaimię”,w1997 r.wGdańsku
„Gdańsk97–Oknonaświat–wczoraj,dziśijutro”,1998 r.wBudapeszcie
„Opaszmyziemskiekolisko”.Rada
byłaaktywniewłączonawzorganizowaniewpaździerniku1990 r.wRzymieprzezStowarzyszenie„Wspólnota
Polska”KonferencjiKraj–Emigracja,
spotkaniaprzedstawicieliPolaków
zeWschodu,zZachoduizkraju
zudziałemprzedstawicielipolonijnegoduchowieństwa.
RPŚodegrałaogromnąrolęwkoordynacjipomocydlaPolskiprzez
kanałykościelne,wlatachprzynależnościPolskidoblokusowiec-
kiego.Byłatoteżpomocwokresach
klęskżywiołowych(powodzie),
pomocpolskiejopozycjioraz,jużpo
1989 r.,lobbingowłączeniePolski
doNATOorazpomocgospodarcza
dlaPolski,negocjacjepolskichdługów.PrzemianywPolscepo1989 r.
wpłynęłynainnepostrzeganieroli
RPŚ.Nastąpiłokresposzukiwania
nowejroliRPŚwzmienionychpolitycznychwarunkach.Ogólniecele
izadaniaRPŚpozostaływswej
istocieniezmienione,choćmoże
zmieniłysiępriorytety.
Szczególne miejsce, zwłaszcza
wobecnejsytuacjipolitycznejna
świecie,zajmujezagadnienie:propagowanieiobronadobregoimieniaPolskiiPolaków.Nadrzędnym
celemRadyjestpomyślnośćPolski
iPolaków.
DoRPŚnależąorganizacjecentralne prawie wszystkich krajówosiedleniaPoloniiiPolaków
orazorganizacjeozasięguświatowym. Każdy kraj członkowski Rady jest reprezentowany
przez2delegatów,zwyjątkiem
Stanów Zjednoczonych reprezentowanych przez 12 delegatów,Kanady–5iNiemiec–3.
Ponadtopo2delegatówmająorganizacjeozasięguświatowym,jak
SPK, ZHP, Światowa Federacja
Polek,USOPAŁ,EUWP.Prezydium
Radyliczy12osóbzprzewodniczącymidwomawiceprzewodniczącymi.RPŚjestporozumieniem
organizacjipolonijnychnaświecie,
zjednoczonychwswoichcelach
izadaniach,wynikającychzszerokorozumianegointeresuNarodu
Polskiego.
Toronto,20kwietnia2015r.
SzanownyPan
LonginKomołowski
PrezesStowarzyszenia„WspólnotaPolska”
SzanownyPaniePrezesie,
Zokazji25leciadziałalnościStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,wimieniuRadyPolonii
ŚwiatamamzaszczytprzekazaćPanu,ZarządowiizespołowipracownikówStowarzyszeniagratulacjeiserdecznewyrazyuznania,zapracędladobraPoloniiiPolakówpoza
granicamiKraju.
Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”naprzestrzenićwierćwieczaswojejdziałalnościmoże
pochwalićsięwielomaosiągnięciamiidokonaniami.Jestteżsprawdzonympartneremorganizacjipolonijnychwnaszychwspólnychwysiłkachwutrzymaniupolskościnaobczyźnie.
WszystkichnasPolakówiPolonięłączytroskaonasząOjczyznę,ojejbezpieczeństwo,
dobrobytorazwłaściwemiejsceiwizerunekwśródnarodówświata.Rola,jakąodgrywa
Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”wtymzakresie,jestdlanasbardzoistotna.
Dziękującza25latdziałalnościnarzeczPoloniiiPolakówpozagranicamiKraju,słowa
podziękowaniawrazzżyczeniamidalszychsukcesówprzekazujemycałemuzespołowi
Stowarzyszenia„WspólnotaPolska”.
Zwyrazamiuszanowania,
JanCytowski
PrzewodniczącyRPŚ
13
14
Europejska Unia
Wspólnot Polonijnych
PrzełomowymmomentemwintegracyjnymmyśleniuPoloniinaświeciebyłouzyskanieprzez
Polskęniepodległościijejprzystąpieniedorodzinypaństwdemokratycznych.DziałaniarozpoczęłaKonferencjaRzymskaw1990r.,anastępniekrakowskiIZjazdPoloniiŚwiatawsierpniu
1992r.WswoimreferaciewygłoszonymwKrakowie,ideologintegracjiruchupolonijnego,
RyszardZakrzewskipostulowałstworzeniekontynentalnychsekretariatówpolonijnych.
Na spotkaniu w sierpniu 1993 r.
wRamsaustworzonopodwaliny
przyszłejorganizacjieuropejskiej.
KonsekwencjąpostanowieńzRamsaubyłoIZebranieEuropejskich
WspólnotPolonijnych,któreodbyło
sięwLondynie,wgrudniu1993r.
izaowocowałoutworzeniemEuropejskiejRadyWspólnotPolonijnych.
Nazebraniuprzyjętoregulamin
ipowierzonoprowadzeniesekretariatuZjednoczeniuPolskiemu
w Wielkiej Brytanii. Pierwszym
Prezesem Rady został Zygmunt
Szkopiak,zeZjednoczeniaPolskiego
wWielkiejBrytanii,którypełniłtę
funkcjędo2000r.Radamiałacharakterkonsultatywnyireprezentacyjny,lecznieinstytucjonalny.
Celamibyłopromowaniesprawpolskichinaszychpolonijnychwintegrowaniusięzdemokratycznym
Zachodem,współpracazewspólnotamipolskiminacałymświecie
orazpomocdlaorganizacjipolskich
wpaństwachpostkomunistycznych.
Wewrześniu1998r.odbyłsięwPułtuskuIIIZjazdEuropejskiejRady
WspólnotPolonijnych.WZjeździe
udziałwzięło41delegatówreprezentujących organizacjepolonijne
z18krajóweuropejskich.Zjazd
przyjąłszereguchwałwsprawie
duszpasterstwa,obywatelstwa,
mniejszościnarodowychio„KarciePolaka”.NawniosekKomisji
StatutowejZjazdzatwierdziłnowy
RegulaminERWP,zlecającjednocześniekomisjidalszepracenad
opracowaniemstatutu.Wdecyzji
tejzaznaczyłsięwyraźnieewolucyjnycharakterzmianwstrukturzeeuropejskiejwspólnoty.
Wpaździerniku2000r.wPułtusku
wIVZjaździeEuropejskiejRady
WspólnotPolonijnychudziałwzięło
53uczestnikówreprezentujących
29organizacjiz22krajóweuropejskich.NawniosekKomisjiStatutowej,Zjazdprzyjąłnowystatut
inowąnazwęorganizacji:EuropejskaUniaWspólnotPolonijnych.
Nastąpiłaolbrzymiazmianajakościowa.Porazpierwszydokumentemregulującymfunkcjonowanie
organizacjizostałstatut,anieregulamin.CzłonkamiEUWPniebyli
delegaciposzczególnychorganizacji,leczsameorganizacje.EUWP
stałasię„związkiem”,czylipełną
strukturąorganizacyjną.
Napoczątku2003r.EUWPogłosiła
deklaracjęzdecydowaniepopierającą
przystąpieniePolskidoUniiEuropejskiej.Konsekwencjątegokrokubyła,
zaproponowanaprzezWiktoraMoszczyńskiego,KonferencjaPromocyjna
PoloniiEuropejskiejwmaju,wSenacieRP.Udziałwniejwzięło45przedstawicieliśrodowiskiorganizacji
polonijnychzeuropejskiejpiętnastki.
PrzedstawicieleEUWPwzięlirównież
udziałwdwóchważnychkonferen-
cjach:IIMiędzynarodowejKonferencji
PolonijnejwSzczeciniepodhasłem
„Polska-Poloniawzajemneoczekiwania”iwKrakowskiejKonferencjipod
hasłem„PoloniaaUniaEuropejska
–nowajakośćwspółpracy”.Rokten
zakończyłwgrudniu,wLondynie
VZjazdEuropejskiejUniiWspólnot
Polonijnych,połączonyzJubileuszem
10-leciaorganizacji.Ufundowanie
w2004 r.przezEUWPpucharu„Fair
Play”rozpoczynawspółpracęzorganizatoramiigrzyskpolonijnych.
Od2009 r.EUWPjestorganizatoremcorocznychkonferencjiMONITOREMIGRACJIZAROBKOWEJ,
poświęconejwszelkimproblemom
związanymzezjawiskiemnowej
emigracjizarobkowejdokrajów
Unii Europejskiej, która co rok
odbywasięwinnymkraju.
Rok2010tofalaprotestóworganizacji polonijnych przeciw
wzmożonymprześladowaniom
PolakównaBiałorusi.SekretariatEUWPwydałoświadczenie
wsprawieorazskierowałodpowiednie pisma do Aleksandra
Łukaszenki,PrezydentaRepubliki
Białorusi,doLeonidaSiemionowiczaMalcewa,Sekretarzads.
bezpieczeństwaRepublikiBiałorusi,doprof.JerzegoBuzka,
PrzewodniczącegoParlamentu
Europejskiego,doJoséManuela
Barroso,przewodniczącegoKomisjiEuropejskiej,idoThorbjørna
Jaglanda,SekretarzaGeneralnego
RadyEuropy.
W listopadzie 2013 r. odbył się
wPułtuskuVIIIZjazdEuropejskiej
UniiWspólnotPolonijnych,który
wybrałnastanowiskoPrezydenta
EUWPHelenęMiziniak.Wskład
sekretariatuweszli:Wiceprezydent–AleksanderZając,Sekretarz
Generalny–RomanŚmigielski
oraz trzejSekretarzeRegionalni:
HalinaRomanowa(Rosja),Teresa
Kopeć(Austria)iWandaVujisić
(Czarnogóra).
Niezwykleważnymwydarzeniem
byłakonferencja„PoloniadlaPolskiwdemokratycznym25-leciu”,
zorganizowana w 2014 r. przez
EuropejskąUnięWspólnotPolonijnychprzywspółpracyzKancelariąSenatuRPiStowarzyszeniem
„WspólnotaPolska”.Konferencja
ukazałaogromnywkładPolonii
i Polaków za granicą w zakresiepomocydlakrajuipromocji
sprawdlaPolskinajważniejszych
wminionym25-leciu.Byłtozpewnościąpierwszykroknadrodzedo
opracowaniapełnejdokumentacji
tejwielkiejipięknejdziałalności
narzeczPolski.
Londyn,2maja2015roku
W.P.
LonginKomołowski
PrezesStowarzyszeniaWspólnotaPolska
SzanownyPaniePrezesie,
Zokazji25-leciaStowarzyszenia„WspólnotaPolska”proszęprzyjąćodEuropejskiejUniiWspólnotPolonijnychserdeczneżyczenia
igratulacje.
WyrazyuznaniakierujemynaręcePanaPrezesaLonginaKomołowskiegodlainicjatorów,założycieliiwszystkichwspółpracownikówzaofiarnąsłużbębudowaniajednościiwspólnotywśródnaszycheuropejskichorganizacji,różnychgrupzwielufal
emigracyjnychicałejspołecznościżyjącejpozakrajem.
Zmiany,jakienastąpiływKrajuw1989roku,spowodowałyzasadniczyprzełomnietylkodlaPolski,lecztakżePolakówżyjących
pozajejgranicami.
RokpóźniejpodpatronatemodrodzonegoSenatuRPpowstałaniezależnaorganizacja„WspólnotaPolska”,którastałasięnaszą
przystaniąidomemdlawszystkichPolakówodwiedzającychswójojczystyKraj.
Dziś,patrzączperspektywyminionych25lat,należyprzyznać,żemiaławspaniałycharchitektówibudowniczychktórzyna
przestrzenitegoczasuzbudowalijedynąiniepowtarzalnąstrukturę,łączącąPolakówzewszystkichkontynentówświata.
ZokazjitakwspaniałegoJubileuszupragniemywyrazićnasząwdzięcznośćzastałątroskęozachowanietożsamościnarodowej,
wartościmoralnych,tradycjiikultury.
Przedewszystkimcieszymysię,żenadaljesteścienaszymstrategicznympartnereminierozerwalnymłącznikiemzrodzinnym
krajem.
CyprianKamilNorwidpowiedział,że„Ojczyznatozbiorowyobowiązek".Minęłylataodchwiliwypowiedzeniatychsłów,apozostająoneciągleaktualne.DlategowracałdonichtakczęstowswoimpasterskimnauczaniuŚwiętyJanPawełII.
Teraz,kiedyprzeobrażenieświatapostępujetakszybko,słowatenabierająwielkiejwagiiprzypominająnam,żewszystkienowe
przeobrażenia,zarównowKraju,jakinaemigracji,powinnydokonywaćsięnapodstawieponadtysiącletniejtradycjichrześcijańskiej.
Wierzymy,że„WspólnotaPolska”tępięknątradycjęprzekuwaćbędzienacoraztonoweczyny,dlanaszegowspólnegodobra.
Życzymy Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska” i wszystkim zrzeszonym w niej Oddziałom dalszych sukcesów na drodze jednoczeniaPolaków gdziekolwiek żyją, w poczuciu, że stanowimy jeden Naród.Życzymy satysfakcji z osiągnięć
inieustawaniawpracynaddziełemjednoczenialudzi.
Pragnęwyrazićprzekonanie,żemisjaStowarzyszenia„WspólnotaPolska”dalejbędzietrwałaiprzynosiłarówniewspaniałe
efektyjakdotychczas.
Nanastępnedziesięcioleciapracyisłużby-SzczęśćBoże.
HelenaMiziniak-PrezydentEUWP
PrezydentEUWP
15
16
Konferencja
„Kraj–Emigracja”
Wpaździerniku1990r.,wRzymie,podduchowympatronatemOjcaŚwiętegoJanaPawłaII,
zorganizowanokonferencję„Kraj–Emigracja”–spotkanieprzedstawicieliorganizacjipolonijnychipolskichz22krajówświataorazdelegacjiStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,którego
prezes,prof.AndrzejStelmachowski,reprezentowałjednocześnie,jakoMarszałekSenatuRP,
najwyższewładzepaństwowe.Byłotopierwsze,odzakończeniaIIwojnyświatowejoficjalne
spotkaniereprezentantówcałegopolskiegonarodu,rozdzielonegoprzezdziesięcioleciażelaznąkurtyną.
Konferencja,przygotowanaprzez
Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”
wporozumieniuzRadąKoordynacyjnąPoloniiWolnegoŚwiata,
miaładokonaćnowegootwarcia
wbudowaniuzaufaniamiędzyPolskąaPoloniąiPolakamizagranicą.
Uznanowówczas,żemiejscemnajwłaściwszymdlarealizacjitego
zamierzeniabędzieRzym,stolica
papieżaPolaka,serceKościołakatolickiego.
WybórkardynałaKarolaWojtyły
nagłowęKościołakatolickiegostał
sięimpulsem,któryprzywrócił
wielupamięćopolskiejtożsamości,polskiepochodzenieuczynił
przedmiotemdumy,amilionom
Polakówrozsianychpoświecie
dałpoczucieprzynależnoścido
narodowejwspólnoty.Wydawało
sięwówczas,żepapieskastolica
jestmiejscemwnaturalnysposób najodpowiedniejszym dla
historycznegospotkaniarodakówrozproszonychpowszystkich
krańcachziemi.
Konferencjaobradowaławdniach
26–30X1990r.izgromadziłaprzedstawicieli organizacji polskich
ipolonijnychorazdelegację„WspólnotyPolskiej”.Wkonferencjiudział
wzięlitakżeduszpasterzePolaków
pozagranicamikrajuwrazzdelegatemPrymasaPolskidospraw
duszpasterstwaemigracjiks.bp.
SzczepanemWesołym.Konferencję
zaszczyciłswąobecnościąks.kard.
JózefGlemp,PrymasPolski.Uro-
czystespotkanieprzedstawicieli
PolakówzeWschoduiZachodu
orazzkrajurozpoczęłosię26X
1990r.liturgiąMszyŚwiętej,sprawowanąwBazyliceŚwiętegoPiotra,przezks.kard.JózefaGlempa,
ks.bp.SzczepanaWesołegoiks.
bp.ZygmuntaKamińskiegowraz
z kilkudziesięcioma polskimi
kapłanamiobecnymiwRzymie.
gosławieństwoOjcaŚwiętegoJana
PawłaIIudzieloneuczestnikom
Konferencji.
Obradyotworzyliiwspólnieim
przewodniczylimarszałekSenatu
prof.AndrzejStelmachowski–prezesStowarzyszenia„Wspólnota
Polska”orazinż.StanisławOrłowski–przewodniczącyRadyKoordynacyjnejPoloniiWolnegoŚwiata.
Wyrażono uznanie dla zasług
Kościoła katolickiego a także
innychKościołów,wstaraniach
o podtrzymywanie polskości,
o godność człowieka w Polsce
ipozajejgranicami.
29X1990r.uczestnicykonferencjizostaliprzyjęcinaaudiencji
prywatnejuOjcaŚwiętegoJana
PawłaII.Spotkaniebyłoogromnymprzeżyciemdlawszystkich
zebranych,pierwszyraztaklicznie reprezentujących Polonię
zcałegoświata,tychzZachodu
iWschodu.30X1990r.plenarne
zebranieuczestnikówkonferencji
uchwaliłodeklaracjęKonferencji „Kraj–Emigracja” i przyjęło
jakozałącznikidoniejwnioski
wypracowaneprzezkomisjeproblemowe.Zebraniuchwalilitakże
posłanie do Kongresu Polonii
Amerykańskiejiapeldorządów
inarodówEuropyWschodniej.
Wystosowanolistydopremiera
TadeuszaMazowieckiegoipremieraRząduRPnaUchodźstwie
EdwardaSzczepanika.
Uczestnicypierwszegospotkania
Polakóworazosóbpochodzenia
polskiegozcałegoświatawyrazili
przekonanie,żemaonocharakter przełomowy w historii stosunkówkrajuzwielomilionową
diasporąpolską.Spotkaniestało
sięświadectwemprawdyolosach
Polakówżyjącychwewszystkich
stronachświata,wtymszczególniedoświadczonychPolakówze
Wschodu.
Podjętezostałodziełozbliżenia
iwspółpracymiędzywszelkimi
środowiskamiiorganizacjami,
uwzględniające wielop łaszczyznowe ich zróżnicowanie.
Zaczętezostałodziełobudowania
wspólnoty.
Z wdzięcznością i poczuciem
odpowiedzialnościprzyjętobło-
Dostrzeżonowielkąrolęduszpa sterst wa em igracy jnego,
aszczególnieduszpasterzyna
Wschodzie.Wyrażonouznanie
dlawielkiegoruchuspołecznego
„Solidarności”-zarozpoczęcie
przemianmoralnych,społecznych i politycznych w Polsce
i w innych krajach Europy
Wschodniej. Uznając zasługi
obecnegoRząduRzeczypospolitej
Polskiejwpodjęciustarańoprzywrócenieprawizadośćuczynienie
krzywdomwyrządzonymPolakomzamieszkałympozakrajem,
zaapelowanookontynuowanie
tychdziałań.Podziękowanotakże
RządowiRPnaUchodźstwieoraz
emigracjiniepodległościowejza
ichudziałwwalceoodzyskanie
wolnościisuwerennościnaszego
narodu.
Konferencjaukazałaogrompotrzeb
PolakównaWschodziewzakresie
zagwarantowaniapodstawowych
prawczłowieka:prawadowolnościreligijnej,językaojczystego,
zdobywaniawiedzy,rozwijania
kulturyizachowaniapomników
przeszłościnarodowej.Uczestnicy
podjęlikonkretnezobowiązania
dotyczącepomocystypendialnej
ipatronowanianadorganizacjami
polskiminaWschodzie.
Zdającsobiesprawęzdotychczasowychzasługwtymzakresie
EmigracjiWolnegoŚwiataoraz
wysiłkówPolakówwkraju,zwłaszczawostatnichlatach,wezwano
dokontynuowaniaikoordynacji
tychdziałań.(...)
Konferencja uznała za celowe
zwołaniewkrajuZjazduPolaków
ŚwiatawIIpołowie1991 r.
OJCIEC ŚWIĘTY JAN PAWEŁ II
Słowo podczas audiencji
w dniu 29 X 1990
DrodzyBraciaiSiostry,umiłowani
Rodacy,
ZPoloniącałegoświataspotykałem
sięwielerazy:tu,wRzymie,iwinnych
miejscach,aletakiegospotkaniajak
dzisiejszejeszczeniebyło.Posiadaono
charakterwyjątkowy.RazemzgromadziłasięPolonia,Polacyzamieszkaliza
granicąorazprzedstawicielezKraju.(…)
Powiedziałemnawstępie,żejestto
spotkaniewyjątkowe,gdyżjestwynikiemnowejsytuacji,wjakiejznalazła
sięPolska,Europaicałyświat.Jest
to spotkanie szczególne, bo został
nawiązanypierwszyoficjalnykontakt
zPoloniąiPolakamicałegoświata.
Przypominająmisięsłowa,jakiewypowiedziałemdoPolakówwLondynie
wdniutrzydziestymmaja1982roku.
Mówiłemwówczas:niemożnaoWas
myśleć,wychodzącodpojęcia„emigracja”trzebamyśleć,wychodzącod
rzeczywistości„Ojczyzna”.(…)
DzisiajsąwśródnasobecniPolacy,
delegaciPolakówzamieszkałychna
Litwie, Łotwie, Białorusi, Ukrainie,
wCzechosłowacji,WęgrzechiwRumunii.Niesąoniemigracją,alezechcieli
uczestniczyćwtymspotkaniuPolonii
iPolaków....Donichkierujęgorące
słowapowitania,cieszęsięwspólnie
znimiirazemznimidziękujęBogu
serdeczniezatenupragnionydarspotkania.Waszahistorianacechowana
jesttragizmem.Zachowaliściejednak
wiaręojców.ŁączyWastradycjawieloletniej,heroicznejwalkioutrzymanie
własnejnarodowości.Jesteściebogaci
doświadczeniamilatwalkiozachowanieiumocnienieswejtożsamości.
NigdyniezapomnieliścieoOjczyźnie
dziękiWaszemuprzywiązaniudopolskiejtradycjiilegendarnemuwprost
patriotyzmowi.(…)
Możemybyćdumniztego,comamy.
Dlategotakbardzoważnejest,byczuć
sięPolakiem,miećświadomośćpolskichkorzeni,któresięgajątysiącalat,
aczerpiąswąsiłęzchrześcijańskiej
wiary ikulturyeuropejskiej.Świadomośćtychzwiązków,azarazem
świadomośćwartościwłasnejkultury
pomogąnamwłaściwieocenićsamych
siebieizwiększąposzanowaniekultury
innychnarodów.JesteśmyodpowiedzialnizaPolskę,zato,coonastanowi,
izato,coodniejotrzymaliśmyiotrzymujemy.(…)
Ojczyzna,tonaszawspólnaMatka,to
naszwielkizbiorowyobowiązek.Jesteśmyzaniąodpowiedzialni.
WszystkichpolecamBoguwmodlitwie
iproszęPaniąJasnogórską,abyopiekowałasięnasząOjczyznąiwszystkimi
Polakamiwkrajuipozajegogranicami.
17
18
I Zjazd Polonii
i Polaków z Zagranicy
IZjazdPoloniiiPolakówzZagranicyzorganizowaliRadaKoordynacyjnaPoloniiWolnegoŚwiata
orazStowarzyszenie„WspólnotaPolska”.Obradyodbywałysięwdniach19–23sierpnia1992r.
DoKrakowaprzybyłook.2tysięcy
Polakówzcałegoświata–reprezentantów środowisk polskich
z44krajów.Akredytowałosię280
dziennikarzyzkrajuizeświata.
Kraj reprezentowali Prezydent
RPLechWałęsaipremierHanna
Suchockaorazprzedstawiciele
EpiskopatuPolskizks.kardynałemJózefemGlempemPrymasem
Polski.ObecnibylitakżeczłonkowieRadyKrajowejieksperciStowarzyszenia„WspólnotaPolska”.
NaZjeździeporuszanoproblemy
współpracyzPolonią,pomocy
dlaPolakówzeWschodu,atakże
zaapelowanoozagwarantowanieprawmniejszościompolskim
wkrajachpostkomunistycznych.
W Krakowie nastąpiło symboliczneirzeczywistepołączenie:
Polaków ze Wschodu i Polonii
zZachodu.
Polacy,niezależnieodmiejsca
zamieszkania,stalisięponownie
jednąWspólnotą,arelacjemiędzy
krajemaPoloniąuzyskałystatus
normalnej,bieżącejwspółpracy.
Nigdyniezapomnianojednak,
pod czyimi auspicjami doszło
do historycznego pojednania.
JanPawełIInadalpozostawał
punktemodniesienia,intensywnieobecnymduchowopatronem
polonijnych spotkań, zjazdów
ikonferencji.
Uchwała końcowa
Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy
Wczasiepięćdziesięcioletniejpolskiejwojnyoniepodległość,zakończonejzwycięstwem„Solidarności”,zawołaniemPolakównaObczyźnie,skierowanymdorodakówwkraju,byłysłowa:„Nierozdzielinasżadnakurtyna”.
ZjazdPoloniiiPolakówzZagranicyprzejdziedohistoriijakospotkanieizjednoczeniePolakówzcałegoświata,
zeWschoduizZachodu,podługichlatachprzymusowejrozłąkizOjczyzną.SpotkanietoodbyłosięwKrakowie,
stolicynaszegowspólnegodziedzictwahistorycznegoikulturalnego,któremuPoloniaiPolacyzagranicąpozostali
wierni.Stałosięonomożliwedziękitemu,żejednymzpierwszychaktówTrzeciejRzeczypospolitejbyłopowołanie
dożyciaStowarzyszenia„WspólnotaPolska”–autonomicznejorganizacji,mającejsłużyćPoloniiiPolakompoza
granicamiOjczystegoKraju.DlaPolaków,którzyściągnęlipodWawelznajdalszychwyspiwysepekpolskiego
archipelagu,przeżyciembyłaobecnośćnaotwarciuZjazduPrezydentaLechaWałęsy.StałasięonadlauczestnikówZjazdusymbolemciągłościmiędzyDrugąiTrzeciąRzeczpospolitą,przerwanejprzeznarzuconeprzez
obcąprzemocrządyPolskiwasalnej,zwanejPolskąLudową,ciągłościpodkreślonejprzezobecnośćnaZjeździe
ostatniegoPrezydentaRPnaWychodźstwie,RyszardaKaczorowskiego.
RangęZjazdupodniosławysokoobecnośćMarszałkaSejmuWiesławaChrzanowskiego,MarszałkaSenatuAugusta
Chełkowskiego,paniPremierHannySuchockiej,WicepremieraPawłaŁączkowskiegoinajwyższychdostojników
kościelnych:księdzakardynałaJózefaGlempa–PrymasaPolski,księdzakardynałaFranciszkaMacharskiegooraz
biskupów.ZebranymwkościeleMariackimpozostaniewpamięciserdecznepowitanieksiędzaMetropolityKrakowskiegoiwzniosłesłowapięknejhomiliiksiędzaPrymasa.Wyrażamyimzatopodziękowanie.Wdzięcznośćwyrażamy
takżeduszpasterzowiPoloniiks.bpSzczepanowiWesołemuzajegohomilięwygłoszonąwKatedrzeWawelskiej.
OgniwemwspółpracującymzsuwerennymiiniezależnymispołecznościamipolskimipozagranicamiKrajustała
się„WspólnotaPolska”wWarszawie.PoloniaiPolacyrozsianipoświecieżyjąwodmiennychwarunkachkrajów
swegoosiedleniaiprzyjęliprzeważnieprzynależnośćobywatelskąadoptującegopaństwa.Większośćurodziłasię
pozaPolską,aletaPolskadalekaarównocześnietakbliska,jestdlawszystkichwspólnymmianownikiem.Polonię
iPolakówzagranicąłączydumapochodzeniaiwspólnegodziedzictwaorazgłębokatroskaoprzyszłośćrodzinnego
krajuigorącepragnieniespieszeniamuzpomocą.ZjazdPoloniiiPolakówzaGranicąstałsięmocnymświadectwem
wiernościPolsce.
20
Festiwale folklorystyczne
– święto folkloru polonijnego
Jednazcyklicznychimprezrealizowanychprzez„WspólnotęPolską”izarazemjednaznajwiększychimprezpolonijnychtoŚwiatowyFestiwalPolonijnychZespołówFolklorystycznych
wRzeszowie.Wydajesię,żeniesłabnącapopularnośćFestiwaluznajdujeprzyczynęwjego
autentyczności,wspontanicznymzapale,jakicechujewszystkichjegouczestników.
W dzisiejszym świecie, ogarniętymglobalnąuniformizacją,
imprezy, takie jak ta, stają się
szansą podkreślenia własnej
odrębności,własnejtożsamości,
szansązaczerpnięciazwłasnej
kulturyiprzeszłościenergiinie-
zbędnejdosprostaniawyzwaniom współczesnego życia.
Autentycznośćpotrzebizachowań, autentyzm amatorskich,
wszlachetnymrozumieniutego
słowa,wykonań,bliskichrzeczywistemuludowemufolklorowi,
przywoływanemu z potrzeby
serca, sprawia, że festiwal to
wyjętyzcodziennościczasprawdziwegoświęta.
StowarzyszeniejesttakżeorganizatoremPolonijnegoFestiwalu
DziecięcychZespołówFolklorystycznych,wodróżnieniuodswego
starszegobrata,wielkiegorzeszowskiegofestiwalu,skierowanegodo
najmłodszychadeptówludowego
tańca.
Każdaedycjafestiwalurozpoczyna
siębarwnymkorowodemzespołówulicamimiasta.WRzeszowie
najczęściejjesttook.1500uczestników,ponad40zespołówzcałego
świata.WystępujązespołyzdalekiejAustralii,Brazylii,najwięcej
zespołówprzyjeżdżazKanady
i Stanów Zjednoczonych oraz
zEuropy:WielkiejBrytanii,Francji,
Szwecji,Niemiec,Austrii,Szwajcarii,Czech,Litwy,Białorusi,Ukrainy,
RosjiiMołdawiiorazzKazachstanu.
Dynamicznyrozwójimprezystawiałprzedorganizatoramicoraz
większewymaganiawzakresie
warunkóworganizacji,zapewnieniaodpowiedniejbazypobytowej,saltanecznychnapróby,
odpowiednichsceniestradna
występy,atakżedobregoprzygotowaniaprogramuwystępów
oraz wycieczek edukacyjnych
po regionie. Festiwale zawsze
spełniały funkcję edukacyjną,
wcześniejwynikałotozzapotrzebowania zespołów, które
oczekiwały pomocy merytorycznejetnografów,choreografów,muzyków.Wodpowiedzina
takiepotrzebyzrodziłosięPolonijneStudiumChoreograficzne,
kształcąceodpowiedniąkadrędla
zespołów.ObecnieedukacjaskierowanajestbardziejnapoznawaniePodkarpaciapoprzezkoncerty
zespołówwmiastachigminach
południowo-wschodniejPolski.
Stwarzająoneokazjędokontaktu
zmieszkańcamiróżnychśrodowisk oraz poznania lokalnych
atrakcjiturystycznych.
Wielestarańdokładanoteżcelem
wzbogaceniakolejnychfestiwali
różnymiimprezamitowarzyszącymi,jaknaprzykład:występy
polskichartystówizespołówprofesjonalnychorazgrupamatorskich,
targiplastyczneikiermaszesztuki,
konkursywiedzyohistoriiojczystej,konferencjenatematjęzyka
ikulturypolskiej.
Poziom prezentacji zespołów
rośnie,azespoły,którychczłonkowiezwiązanisąpochodzeniem
z różnymi regionami, ukazują
bogactwopolskiegofolkloruoraz
corazwyższykunszttaneczny.
Ogromnymzainteresowaniemcieszysięteżzawszefolklorinnych
narodówprezentowanywkoncertachtańcówipieśnikrajów
zamieszkania.
Polatachnależystwierdzić,że
festiwalespełniłyzakładanecele,
bojakpisałwkataloguFestiwalu
prof.AndrzejStelmachowski: „To
kilkudnioweświętotańcaiśpiewu
wyrosłoznacznieponadzwykły,
folklorystycznyfestiwal(...)Wyróżniającajestjegoautentyczność
iintensywnośćprzeżyć,jakietowarzysząwykonawcompodczascałej
imprezy”.
Tęatmosferęautentycznejradości
zprezentowanianarodowychtańcówzespołypolonijneprzywiozły
ześrodowiskakrajówzamieszkania,gdzieorganizująpodobne
imprezyartystyczne,biorąudział
wprzeglądachnarodowychtradycji
isączęstozapraszaneprzezorganizatorówdoupiększeniaswoim
tańcemimprezyamerykańskiej,
kanadyjskiejczyniemieckiej.
Polskifolklorjestdlawielutancerzy,będącychkolejnympokoleniem emigrantów, po prostu
jedynymznakiemprzynależności
dopolskiejkulturyłączącejPolakówzkraju,zzagranicyitych
wszystkich, którzy rozsiani po
całymświecie,wwiększymlub
mniejszymstopniuczująwsobie
cząstkępolskiejduszy.
Młodzitancerzeniejednokrotnie
słabolubwogólenieznająjęzyka
polskiego, ale właśnie taniec,
muzykaiśpiewprzodkówstająsię
dlanichwspólnymjęzykiememocjiłączącychzPolską.Zatemtym
cołączytepokoleniadziadków,
ojców,dzieciiwnuków,tańczących
wjednymzespole,jestwspaniała
zabawaiautentycznieprzeżywany
polskifolklorstanowiącyczęść
polskiejkultury.
21
22
Światowe
Igrzyska Polonijne
Nawiązującdoprzedwojennejtradycjiigrzyskpolonijnych,ideijednoczeniaPolakówzcałego
świataprzezsportiodpowiadającnazainteresowaniepolonijnychstowarzyszeńidrużyn
sportowych,„WspólnotaPolska”jestcoroczniewspółorganizatorem,wrazzmiastamigospodarzami,igrzyskpolonijnych.
ŚwiatoweLetnieIgrzyskaPolonijnetobezwątpienianajwiększe
sportowepolonijneświętoorganizowaneprzezStowarzyszenie
„WspólnotaPolska”.IgrzyskaPolonijnesąorganizowanewróżnych
miastachPolskijużod1934roku.
Sportowezmaganiaorganizowane
sąnaprzemiancodwalataisąto:
ŚwiatoweLetnieIgrzyskaPolonijne,wktórychbierzeudziałok.
1500osóborazŚwiatoweZimowe
IgrzyskaPolonijne,naktóreprzyjeżdżaok.1000zawodników.Igrzyskaopierająsięnaideiolimpijskiej,
zawszenauroczystejinauguracji
zudziałemolimpijczykówzapa-
lanyjestzniczigrzysk,apoogłoszeniuwyników,rozdaniumedali
ipucharów,podczasuroczystego
zamknięciaimprezydokonujesię
wygaszeniaznicza.Niepisanym
założeniemigrzyskjestrównież
zasada,żeważniejszyjestprzyjazd
dokrajuiuczestnictwowrywalizacjisportowejniżsamwynik,zajęte
miejsceindywidualneczygrupowe.
Oczywiścieambicjesportowerosną
z roku na rok wraz z poprawą
kondycjisportowejiprzygotowań
uczestników.
Igrzyskatonietylkozawodylecz
takżeiimprezykulturalne,zwiedzaniegościnnychmiastorazinte-
gracjauczestnikówisympatyków
igrzysk.Wzawodachsportowych
rozgrywanychpodczasIgrzysk
PolonijnychuczestnicząPolacy
mieszkającynastałepozagranicamiPolski,reprezentującpaństwa,wktórychsięosiedlili.
Amatorówsportówletnichizimowychzcałegoświataprzybywa,
rywalizacjarośnie,awspaniałymi
kibicamisątowarzyszącezawodnikomrodziny.Pozasportowym
współzawodnictwem i walką
omedale,igrzyskasąokazjądo
spotkań,kontaktuzeznanymi
sportowcamizkraju,olimpijczykamiorazdziałaczamisportowymi,treneramiikomentatorami,
którzyuczestnicząworganizowanym przy tej okazji SportowymForumPolonijnym.Sąone
okazją do spotkania i rozmów
zolimpijczykami,działaczami
PKOl, dziennikarzami sportowymiorazwspółorganizatorami
igospodarzamiigrzysk.Igrzyska
organizowanesąprzezStowarzyszenie„WspólnotaPolska”iwładze
samorządowemiastgospodarzy
igrzysk.
Nazwasportowychzawodówulegaławczasiezmianom.Wsierpniu 1991 r. w Krakowie odbyły
sięPolonijneIgrzyskaSportowe,
wlatach1997i1999.wLublinie
zorganizowanoŚwiatoweIgrzyskaPolonijne,natomiastw2001
r. w Sopocie przeprowadzono
ŚwiatoweLetnieIgrzyskaPolo-
nijneitanazwazostałaprzyjęta
nakolejneedycje,któreodbyłysię:
wPoznaniuw2003wWarszawie
w2005,wSłupskuw2007,wToruniuw2009,weWrocławiuw2011
iwKielcachw2013.
DoideiorganizowaniaŚwiatowychZimowychIgrzyskPolonijnychpowróconopowielulatach
i dopiero od 2000 r. są organizowane regularnie zimowe
rozgrywki.Obokklasyfikacjiindywidualnejwprowadzonoklasyfikacjędrużynową,doktórejwłączone
zostałypunktysystemuolimpijskiego.Sportowcyrywalizowali
w6dyscyplinach:narciarstwie
alpejskim,narciarstwieklasycznym, carvingu, snowboardzie,
łyżwiarstwieisaneczkarstwie,
wczterechkategoriachwiekowych:juniorzy,seniorzy,master
ioldboy.Zrokunarokprzybywały
nowekonkurencje,jakbiegi,biathlon,slalomgigantolimpijskiczy
hokej,którycieszysięogromną
popularnościąwpolonijnymświecie.„Beskidy2004”zokazjiwejścia
PolskidoUniiEuropejskiejiogłoszeniaroku„EuropejskimRokiem
EdukacjiprzezSport”wprowadziły
konkurencję„Postawafairplay”,
którejpomysłodawcąifundatorem
byłaEuropejskaUniaWspólnot
Polonijnych,anagrodąPuchar
PrezydentaEUWP.
Pozawspółzawodnictwemigrzyska
sątakpomyślane,abyzarówno
uczestnicy, jak i towarzyszące
imrodzinyorazprzyjacielemieli
zapewniony ciekawy program
kulturalnyikrajoznawczy.Współorganizatorzydbająopokazanie
gościompolonijnymnajciekawszychobiektówswojegoregionu,
zabytkówinowoczesnychrozwiązań,awoferciekulturalnejorganizująkoncerty,spektakleteatralne
ifestyny.
Ponieważsportpotrafiłączyćrozsianychpoświeciewwielkąpolską
rodzinę,dlategoodkilkunastujuż
latcorocznienaPolonijneIgrzyska
MłodzieżySzkolnejprzyjeżdżają
doŁomżyuczniowie,potomkowie
KresowiakówzeWschodu,zLitwy,
Ukrainy,Białorusi,Łotwy,Estonii
iRosji,abyćwiczyćsięirywalizowaćwsportowychdyscyplinachzmłodzieżązłomżyńskich
szkół.Wzawodachbierzeudział
ok.tysiącauczestników.Organizatoramiszkolnychrozgryweksą
ŁomżyńskiOddział„WspólnotyPolskiej”,miejskieszkołyiUczniowskie Kluby Sportowe. Zawody
odbywająsięnapięknychobiektachsportowychmiasta.
RekordowąfrekwencjęnaŚwiatowychLetnichIgrzyskachPolonijnychodnotowano naDolnym
Śląskuw2011 r.,wtedywystartowałow27dyscyplinachponad
1600zawodniczekizawodników
zprawie30krajów.Zakilkamiesięcywdniach2–9sierpniabr.
odbędąsięXVIIŚwiatoweLetnie
Igrzyska Polonijne Śląsk 2015,
organizowaneprzezStowarzyszenie„WspólnotaPolska”oraz
UrządMarszałkowskiWojewództwaŚląskiego.
Zachęcamywszystkichdoudziału
wIgrzyskachPolonijnychnaŚląsku, do rywalizacji o najlepsze
miejscawzawodach,dopogłębianiatakważnychwdzisiejszych
czasachprocesówintegracyjnych
międzyśrodowiskamipolonijnymi
idowzmacnianiawięziznaszą
ukochanąojczyzną!
23
24
Ochrona dziedzictwa
kulturowego poza
granicami kraju
Działanianarzeczpolskiegodziedzictwakulturowegopozagranicamikrajuorazupowszechnianiewiedzynajegotematbyłyodpoczątkuistnienia„WspólnotyPolskiej”jednymzjejcelów
statutowych.Ochronaiocaleniezniszczonychzawschodniągranicąobiektówbyłazadaniem
ważnymtakżezewzględunapodtrzymanietożsamościnarodowejPolakównaWschodzie.
Powołanyw1993 r.specjalnyOśrodekdosprawochronypolskiego
dziedzictwa kulturowego poza
granicamikrajupodkierunkiem
prof.RyszardaBrykowskiegoprowadziłróżnorodneprace.Byłyto
m.in.:konserwacja,rekonstrukcje
izabezpieczeniamalarstwaściennegoiołtarzywświątyniachna
UkrainieiBiałorusi,atakżekonserwacjamalarstwasztalugowego,
epitafiów,nagrobkówipomników
orazprojekty,nadzoryiekspertyzy
wplacówkachmuzealnych.OśrodekrealizowałzadanianaBiałorusi,wChile,weFrancjinaLitwie,
naŁotwie,wRosji,wRumuniiina
Ukrainie.
Ośrodekprowadziłpracepolegające na rewaloryzacji oraz
pracachremontowychi konserwatorskichzabytkówpolskich
lubzPolskązwiązanych,znajdujących się poza granicami
kraju,rewaloryzacjizabytkowych
cmentarzyorazrenowacji,ochroniei zachowaniumiejscpamięci
i martyrologii za granicą, jak
również na dokumentowaniu
utraconegoirozproszonegoza
granicąpolskiegodziedzictwa
(wtymmin.badanianaukowe,
kwerendybiblioteczneiarchiwalneiinwentaryzacja).
Pracekonserwatorskieprowadzone
byływ6krajach(Chile,Białoruś,
Litwa,Łotwa,RumuniaiUkraina).
Donajważniejszychnależałyprace
wlwowskiejKatedrzeMetropolitalnej.NaUkrainieOśrodekprowadziłjeszczepracemin.przy
KatedrachwŁuckuiwKamieńcu
Podolskim,kościołachparafialnych w Brzozdowcach, Chodorowie,CzerniowcachDobromilu,
Hołobach,Jaworowie,Kołomyi,
Niżankowcach,NowymMieście,
Obertyniei Rudkach.
W Chile wykonano konserwacjępomnika-grobowcaIgnacego
Domeykoijegorodziny,naBiałorusiobrazuzkościołaparafialnegowRóżanie,naLitwieorganów
zkościołóww Koleśnikach,MiednikachiWojdatach,anaŁotwie
obrazuzkościoławKrasławie.
Wramachpracpolegającychna
renowacji,ochronieizachowaniu
miejscpamięcii martyrologiiza
granicąOśrodekprzeprowadził
min. konserwację betonowo-kamiennegopomnikażołnierzyIIBrygadyLegionówz1915 r.
wKirlibabiewRumunii,rekonstrukcjęzniszczonejtablicyna
pomniku upamiętniającym II
BrygadęLegionówwNadwórnej,
konserwacjęmetalowychelementówuszkodzonejkamiennejpłyty
napomniku-nagrobkużołnierzy
IIBrygadyLegionówwZielonej
naUkrainie.
Ośrodekprzeprowadziłteżekspertyzystanuzachowaniaobrazówmin.wkościeleparafialnym
wAdamowiczachnaBiałorusi,
stanuzachowaniakościołaicmentarzaprzykościelnegowŁuczaju
oraz w kościele parafialnym
wMiorach.
WkościeleparafialnymwAdamowiczachOśrodekdofinansował
zakupmateriałówbudowlanychna
remontdachuidrzwigłównych,
wzespolekościelno-klasztornym
SióstrNiepokalanekwSłonimiu
dofinansowałrekonstrukcjęXVIII-wiecznejbramydzwonnicy.
WramachwspółpracyzKołem
Naukowym Studentów Historii
SztukiUniwersytetuKardynała
StefanaWyszyńskiegoOśrodek
przeprowadził inwentaryzacjęm.in.kościołówi klasztorów
wdekanacielubomelskim,budowli
kościelnychwdawnychdekanatachOstropol,SarnyiWłodzimierz
diecezjiwołyńskiej,inwentaryzację
zabytkówarchitekturysakralnej
wdekanatachostrogskimikorzeckimdiecezjiłuckiej.
DziałalnośćOśrodkads.Polskiego
DziedzictwaKulturowegoPozaGranicamiKrajuzałożonegow1993 r.
przyZarządzieKrajowymwWarszawieikierowanegoprzezprof.
RyszardaBrykowskiegokontynuuje
OśrodekOchronyPolskiegoDziedzictwazaGranicą,którydziała
przyKrakowskimOddzialeSWP
od stycznia2010r. Kierownikiem
OśrodkajestJerzyT.Petrus-wicedyrektorZamkuKrólewskiegona
Wawelu.
W latach 2010–2014 ośrodek
kontynuowałzadaniainwenta-
ryzacyjnei konserwatorskiena
BiałorusiiUkrainie.Realizował
rekonstrukcjęXVIII-wiecznego
ołtarza głównego z kościoła
wMiędzyrzeczuKoreckimna
Ukrainie,zakończyłpracekonserwatorskieprzydrewnianej
kaplicy św. Rocha z XVIII w.
wSzabuniachnaBiałorusioraz
praceinwentaryzacyjnenagrobkównazachowanychpolskich
cmentarzachdawnegopowiatu
trembowelskiegoorazzabytków
sakralnychnatereniediecezji
łuckiejnaUkrainie.Realizowano
również zadania o charakterze remontowym w Katedrze
w Żytomierzu oraz w Kaplicy
SeminaryjnejweLwowie.Prace
konserwatorskiekontynuowano
wKościelewKrasławiunaŁotwie
orazwKaplicyWiśniowieckich
w KatedrzeLwowskiej.Wykonanoinwentaryzacjęmalarstwa
polskiegow zbiorachLwowskiej
GaleriiSztuki.Wostatnimokresiedonajważniejszychprackonserwatorskich należały prace
wKatedrzeMetropolitalnejwe
Lwowie.
25
26
wPolsce”ichcielibyjeszczeraz
przyjechać.
CorokunazaproszenieStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,
wramachprogramu„LatozPolską”,przyjeżdżajądoPolskina
letniwypoczynekpołączonyzedukacjąuczniowiepolskiego
pochodzeniazeWschodu.Akcja„LatozPolską”,będącainicjatywąśp.MaciejaPłażyńskiego,odbywasięodroku2009.
Kilkunastodniowepobytyedukacyjnedladziecipolskiego
pochodzeniazeWschodu,wwieku10–14lat,któreodwiedzają
Polskęwczerwcuorazwlipcuisierpniu,tozachętadopoznawaniakrajuprzodkówinaukijęzykapolskiego.
Program jest realizowany od
początkuwewspółpracyzlicznymisamorządamizcałejPolski,
manaceluprzybliżeniemłodym
rodakomiichopiekunomhistorii
ikulturyPolski.Poprawaumiejętnościjęzykowych,ćwiczona
podczas zajęć integracyjnych
zrówieśnikami,przyczyniasię
równieżdozacieśnianiawięzów
zojczyzną.Pobytywakacyjnecie-
sząsięogromnympowodzeniem.
Organizowanewdużychimniejszychośrodkachwcałymkraju,
nadmorzemiwgórach,pozwalająnapokazaniedzieciommiejsc
historycznych,atrakcjiturystycznych,muzeów,atakżedostarczają
zdrowejrozrywkiwośrodkach
sportu i na boiskach. Młodzi
goście,wyjeżdżającdodomów,
potwierdzają,że„zakochalisię
Pobytywakacyjnemogąbyćrównieżatrakcyjnewstolicy,oczym
przekonało się dwieście dzieci
zaproszonychprzezurządmiast
st.Warszawynadziesięciodniowy
pobytwramachprogramu„Lato
zPolską”wlatach2010i2011.
Odpoczątkuobserwujemyzainteresowaniesamorządówlokalnych (województw, powiatów,
gminimiast)udziałemwkolejnychedycjach„LatazPolską”.Niektóreznichwłączałysięwakcję
w formie pomocy finansowej,
innezapraszajądziecidosiebie.
Ponadtoakcjamiaławielusponsorów:BankNordea,FundacjaPZU,
ŻeglugaGdańska,StacjaMorska
InstytutOceanografiiUniwersytetu
Gdańskiego,AquaPark,Akwarium
Gdyńskie,WojewódzkiFundusz
OchronyŚrodowiskaiGospodarki
Wodnej,MuzeumMarynarkiWojennejwGdyniiwielu,wieluinnych.
Wizytynaszychrodakówcieszyły
się dużym zainteresowaniem
mediów,zarównolokalnych,jak
iogólnokrajowych,cosprzyjało
nagłośnieniuakcjiizwiększeniu
zainteresowania polskiej opinii
publicznejproblemamiPolaków
naKresach.Rekrutacjęuczestnikówprowadziłypolskieorganizacjespołeczno-kulturalnezterenów
byłegoZSRRorazpolskieparafie
ikonsulatyRP.Wyjazddladziecibył
nagrodązanaukęjęzykapolskiego
wkrajachpochodzenia.Młodzi
gościezeWschoducorokuopuszczalinaszkrajbardzozadowoleni,
zbagażempięknychwspomnień
iwrażeń.Ioczekiwalinarewizyty
rówieśnikówzPolski,zktórymi
nawiązalikontakty.Samorządy
lokalnesąbardzochętnedoodwiedzeniapolskichdziecizBiałorusi,
UkrainyorazRosjiwmiejscuich
zamieszkaniaipokazaniadzieciom
zPolski,wjakichwarunkachżyją
ichrówieśnicy.Jesttotakżedla
nichżywahistoriaKresówRzeczypospolitej.
Kaja Gzyło
Dzień Polonii
i Polaków za Granicą
2majaPolacynacałymświecieobchodząDzieńPolonii.Świętoustanowionezostałow2002 r.
wuznaniu„wielowiekowegodorobkuiwkładuPoloniiiPolakówzagranicąwodzyskanieprzez
Polskęniepodległości,wiernośćiprzywiązaniedopolskościorazpomockrajowiwnajtrudniejszychmomentach,wcelupotwierdzeniawięzizMacierząijednościwszystkichPolaków,
takmieszkającychwKraju,jakiżyjącychpozanim”.
Jego uroczyste obchody mają
przypominaćPolakomwkraju
o milionach naszych rodaków
mieszkającychpozagranicami,
rodakom żyjącym na obczyźnieoichkorzeniachipomagać
wzachowaniuświadomościnarodowej.Dzień PoloniiiPolakówza
Granicąjestodwalatastarszy
odDniaFlagi.Tegodniałączymy
sięztymi,którychzatrzymała
powojennazmianagranic.Pamiętamyotych,którzyopuścilikraj
wposzukiwaniulepszegolosu. Imyślimyotych,którychwyjazd
byłwynikiemwyborówideowych
imoralnych.
Od2004 r.DzieńPoloniiiPolaków
zaGranicąobchodzonyjestrazem
zDniemFlagiRzeczypospolitejPolskiej.Punktemkulminacyjnymtego
świętajestpodniesienieogodz.12
flagipaństwowejnamasztnadziedzińcuPałacuPrezydenckiego.
Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”
corokuwdniu2majaorganizuje
wWarszawiespotkanieprzedstawicieliPoloniizwieluregionówświata,
którzybiorąudziałwuroczystościŚwiętaFlagiNarodowejprzed
PałacemPrezydentaRPiodbierają
flagizrąkGłowyPaństwa.Tradycyjniewtymdniuwwarszawskim
DomuPoloniiodbywasięspotkanie
PoloniizPrezydentemRP,podczas
któregoPrezydentwręczaodznaczeniapaństwoweosobomzasłużonymwdziałalnościnarzeczPolonii
iPolakówzagranicą.
Wdniu3majagościepolonijni
uczestnicząwobchodachŚwięta
Konstytucji3Maja.
27
28
Światowe Zjazdy
Nauczycieli Polonijnych
Przyszłośćszkółpolonijnych,znaczenienaukijęzykapolskiegodlarozwojuuczniówmigrujących,wpływmigracjinazmianytożsamościudzieciorazroladwujęzycznościjakoszansana
zachowaniejęzykaojczystegoiwzbogaceniepoprzeznowąkulturę–tonajważniejszezagadnieniawdebacienadstanemoświatypolonijnej,którąpodejmująŚwiatoweZjazdyNauczycieli
PolonijnychwOstródzie.
Odkilkulatnazaproszeniewiceprezesa „Wspólnoty Polskiej”
DariuszaPiotraBonisławskiego
wzjazdachbiorąudziałprzedstawicielestowarzyszeńnauczycieli
polonijnychzcałegoświata.
Dziękitymspotkaniompowstały
ciekaweprojektydlamłodzieży
polonijnej.„AkademiaPolskości”
toprojektedukacyjnyiszkoleniowy
dlanauczycieliimłodzieżywUSA,
realizowanywewspółpracyzWyższąSzkołąPsychologiiSpołecznej
iKongresemPoloniiAmerykańskiej.
Projekt„PolonijnaAkademiaWiedzy
iUmiejętnościdlauzdolnionejmłodzieżypolonijnej–Laboratorium
DiagnostykiMolekularnej”realizowanyjestnaUniwersytecieWarmińsko-Mazurskimwewspółpracy
zNordyckąUniąOświatyPolonijnej.
Zjazdysąokazjądozdiagnozowaniaobecnegostanuoświatypolonijnej i wypracowania nowych
modelirozwojuwewspółpracy
z instytucjami państwa pol-
skiego, jak możliwości zastosowania nowych technologii
wedukacji,kampaniimedialnej
promującej nauczanie języka
polskiegopozagranicamikraju
orazwsparciaprawnego,finansowegoiorganizacyjnegooświaty
polonijnejstosowniedopotrzeb
danej społeczności polonijnej.
Spotkaniatesątakżeokazjądo
podzielenia się osiągnięciami
oraz do wyrażenia uznania
wybitnympolonijnymnauczycielomipedagogom.
Imprezy cykliczne
CykliczniecodwalataodbywasięZlotMłodzieżyPolonijnej„OrleGniazdo”,realizowanyprzez
WielkopolskiOddział„WspólnotyPolskiej”wPoznaniu,naktóryzjeżdżająsięzcałegoświata
młodzi-dorośli,liderzymłodzieżowegoruchupolonijnegolubci,którzydopierochcącośzrobić
wswoimśrodowisku.
Udziałwmiędzynarodowejgrupie
prawiesetkirówieśnikówjestokazją
dorozwijaniaswoichzdolnościna
różnegorodzajuwarsztatachpod
okieminstruktorów,abyefektypracy
pokazaćnazakończeniezlotu.Tradycyjnie,nawiązującdohasłazlotu,
młodzieżodwiedzazabytkiWielkopolskiipoznajewspółczesnąPolską.
„Kresy”tojedynynaświeciekonkursrecytatorski,którypromuje
polskąpoezjęwśródPolakówmieszkającychpozakrajem.Zinicjatywy
PodlaskiegoOddziału„Wspólnoty
Polskiej” w Białymstoku przy
współpracybiałostockiegooddziału
TowarzystwaKulturyTeatralnej
odponaddwudziestulatcoroku
poezjęAdamaMickiewiczarecytują
młodzipasjonacizkrajówEuropy
WschodniejiPołudniowej.Jestich
jużprzezdwiedekadyponad40
tysięcy,acorokuprzybywająnowi.
Bogactwołączącekulturępolską
iukraińskąznalazłoswoichwielbicieliwFilharmoniiLwowskiej,
gdzieodkilkulatorganizowany
jestzdużymsukcesemMiędzynarodowyFestiwal„Odkrywamy
Paderewskiego”. Inicjatorami
iorganizatoramifestiwalusąprezesPolsko-UkraińskiejFundacji
im.IgnacegoJanaPaderewskiego
AdamBalaisolistkaFilharmonii
LwowskiejMariannaHumetska
przy wsparciu Stowarzyszenia
„WspólnotaPolska”,Warszawskiej
Opery Kameralnej i FilharmoniiLwowskiej,dlaktórychmyślą
przewodniąstałasiępopularyzacjapostaciidziełaIgnacegoJana
Paderewskiego,wielkiegopianisty,
kompozytora,politykaifilantropa.
Wbogatymprogramiekoncertowymwystępująznakomiciartyści
zkrajuizagranicy,znaniwstolicachkrajówEuropyiświata.
MiastapartnerskieWilnoiWarszawawyrażająbliskośćduchową,
kulturalną i kulinarną poprzez
organizowanecorocznieDniWilna
wDomuPoloniiwWarszawieoraz
Dni Kultury Polskiej w Wilnie.
Wystawyznakomitychartystów,
koncertyznanychmuzykówimłodychtwórców,kiermaszewileńskich
wyrobów,wielkanocnepalmywileńskieorazdegustacjatradycyjnych
potrawprzyciągająsetkimiłośników
bliskiejsobiekulturyitradycjiobu
miast.Anastrój,lekkośćiwdzięk
polskichszlagierówzdwudziestoleciamiędzywojennego,zwileńskim
akcentemidowcipem,wspaniale
prezentujeniezastąpionaKapela
Wileńska.
29
30
Współpraca
z Prezydentami RP
Współpraca„WspólnotyPolskiej”zurzędemPrezydentaRPprzebieganapłaszczyźniespraw
polonijnychwzakresiekontaktówprzedstawicieliPoloniizgłowąpaństwa,przyznawania
odznaczeńzasłużonymRodakomzzagranicy,ustawyorepatriacjiczyKarciePolakaiudziału
wzespołachkonsultacyjnychdotyczącychPolonii.
myśleniakategoriamihistorycznymiorazumacnianiawięzimiędzyPolskąaPolakamiżyjącymi
zagranicą.
Wmarcu2010r.wZakopanemprezydentKaczyńskiotwierałŚwiatoweZimoweIgrzyskaPolonijne,
aciekawymakcentemjegowystąpieniabyłapeldolokalnychwładz,
byponowićstaraniaozorganizowaniewPolscezimowychigrzysk
olimpijskich.
W2007r.naIIIZjazdPoloniiiPolakówzZagranicydogmachuSejmu
przybyłprezydentRPLechKaczyńskiizwróciłsiędoPoloniizpodziękowaniem za „wielkie zasługi”
ipomocopozycjiwczasach„trzeciej
wielkiejkonspiracji”.Zapowiedział,
żezrobiwszystko,byemigracja
młodychludzizagranicęmiała
charakterprzejściowy.Podkreślił
takżekoniecznośćpodtrzymywania
patriotyzmu,anienacjonalizmu,
PierwszymPrezydentemRP,który
odwiedziłDomPoloniiwWarszawie,siedzibęwładz„Wspólnoty Polskiej”, jest Bronisław
Komorowski,któryjużzokazji
20-lecianadałorderyiodznaczeniaosobomzasłużonymwdziałalności polonijnej. Od kilku
latpowstałanowatradycja,że
prezydentKomorowskispotyka
sięzprzedstawicielamiPolonii
wdniu2majawDomuPolonii
zokazjiDniaPoloniiiPolakówza
GranicąorazzapraszadoPałacu
Prezydenckiegonauroczystości
DniaFlagi.WBelwederzegościli
teżwielokrotnierepatrianciwraz
z rodzinami, którzy w okresie
Świąt Bożego Narodzenia byli
przyjmowaniprzezPrezydenta
RP.PrezydentKomorowskispotykał się z Polonią dwa razy
wRzymiepodczasuroczystości
beatyfikacjiikanonizacjiOjca
ŚwiętegoJanaPawłaII.
XX-lecie Stowarzyszenia
JubileuszoweuroczystościXX-leciaStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,naktórezjechali
przedstawicielePoloniizcałegoświataiwieluprzyjaciółzkraju,rozpoczęłysięwpaździerniku
2010r.Msząśw.wintencjiStowarzyszeniaijegodwunieżyjącychprezesów,śp.prof.Andrzeja
Stelmachowskiegoiśp.MaciejaPłażyńskiego.
WDomuPoloniinastąpiłoodsłonięcietablicpoświęconychprezesom
„WspólnotyPolskiej”,któregowraz
zichrodzinamidokonałmarszałekSenatuRPBogdanBorusewicz.
ZokazjijubileuszuPrezydentRP
BronisławKomorowskinadałordery
iodznaczeniaosobomzasłużo-
nym w działalności polonijnej:
„ZawybitnezasługidlaPoloniina
świecie,zapromowaniePolskioraz
działalnośćnarzeczkrzewienia
polskichtradycjiikultury”,adekoracjaodbyłasięwPałacuPrezydenckim.WDomuPoloniizasłużonym
rodakomipracownikommedale
„WspólnotyPolskiej”wręczyłprezes
StowarzyszeniaLonginKomołowski.Zwieńczeniemuroczystości
jubileuszowychbyłagalairozdanie
dorocznychnagródTVPolonia„Za
zasługidlaPolskiiPolakówpoza
granicamikraju”naZamkuKrólewskim.
31
32
Centrum Koordynacyjne
Pomocy Polakom Donbasu
Wostatnichdniach2014r.Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”powołałoCENTRUMKOORDYNACYJNEPOMOCYPOLAKOMDONBASU,któregocelemjestobjęcieopiekąosóbpolskiego
pochodzeniazterenówwschodniejUkrainyobjętychkonfliktem.
Realizującprogrampomocy
dlaosóbpolskiegopochodzeniazterenówobjętych
działaniamiwojennymi,podjęliśmywspółpracęz:
organizacjamipolskimi
naUkrainie;
EuropejskąUniąWspólnot
Polonijnych;
FederacjąRegionalnych
ZwiązkówGminiPowiatówRP;
Polsko-Ukraińską Izbą
Gospodarczą;
ZespołemPomocyKościołowinaWschodzieprzy
KonfederacjiEpiskopatu
Polski;
instytucjamirządowymi
ipozarządowymiRP.
Wsparciem obejmujemy:
osobypolskiegopochodzenia,mieszkającena
terenieobjętymwalkami
zbrojnymi;
osobypolskiegopochodzenia,któreopuściłytereny
objętewalkamiimieszkająwPolsce;
osobypolskiegopochodzenia,któreopuściłytereny
objętewalkamiwramach
rządowejakcjiewakuacyjnejz13stycznia2015r.
Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”poprzez funkcjonujący wjego
ramachInstytutKształceniaUstawicznegorealizuje kursyjęzyka
polskiego dla osób polskiego
pochodzenia,którezostałyewakuowaneprzezrządRPdoPolski.
PoprzylociedoPolskiwszystkie
ewakuowane osoby wypełniły
specjalnekwestionariusze,które
pozwoliły m.in. na określenie
poziomuznajomościjęzykapolskiego.Częśćprzybyłychjużwtedy
posługiwałasięjęzykiempolskim,
alepoziomjegoznajomościbył
zróżnicowany.Napodstawiestopniaznajomościjęzykapolskiego
dokonanopodziałuprzybyłychna
kilkuosobowegrupyitydzieńpo
przylociedokrajuosobyewakuowanezDonbasurozpoczęłynaukę
językapolskiego.Grupa131dorosłychwośrodkachwRybakach
iŁańskumiałazajęciazjęzyka
polskiego zelementamihistorii
i kultury polskiej w dwunastu
zespołach,napięciupoziomach
umiejętności.
ZinicjatywyStowarzyszenia„WspólnotaPolska”odbyłsięcyklspotkań
o charakterze konsultacyjnym
zprzedstawicielamiBiuraPomocy
iProjektówSpołecznychMiastaStołecznegoWarszawyorazzprzedstawicielami ośrodków pomocy
społecznejwłaściwychdzielnic,
wktórychzamieszkująosobypolskiego pochodzenia z Donbasu.
Wrezultacie,pracownicysocjalni
zweryfikowalipotrzebyposzczególnychosóbirodzincelemobjęciaich
możliwąopieką.Tegotypudziałania,wczym staramysięmiećswój
udział,podejmowanesąrównież
winnychmiastachwPolsce,gdzie
mieszkająosobypolskiegopochodzenia zDonbasuwrazzeswoimi
rodzinami. WdziałanianarzeczPolakówzDonbasuwłączonezostałyoddziały
SWPnatereniecałejPolski. Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”
gorącozapraszasamorządy,placówkioświatowe,firmy,korporacje
iwszystkichdobrejwolidoobjęcia
PATRONATEMosobylubrodziny
polskiegopochodzeniazDonbasu.
Zapraszamy do współpracy
wszystkiepodmiotyzainteresowanelosemnaszychRodaków
znajdującychsięwniebezpieczeństwiezagrożeniazdrowiaiżycia.
Koordynator Centrum: AnitaStaszkiewicz
tel. +48 605 881 870
e-mail: [email protected]

Pobierz PDF - Stowarzyszenie Wspólnota Polska

Transkrypt

Podobne dokumenty